HUBUNGAN

ETNIK
Permuafakatan Politik
Dalam Konteks Hubungan
Etnik Di Malaysia

Mahyuddin Khalid & Mohd Ashrof Zaki Yaakob

Permuafakatan Politik Dalam Konteks
Hubungan Etnik Di Malaysia

Pembangunan Politik
Hasil Pembelajaran
Kandungan

Pemupukan Hubungan Etnik

Secara Formal dalam Politik
Demografi dan Politik
Pakatan Politik di Sabah dan
Sarawak
Tsunami Politik: Politik Perkauman
Semakin Mengendur
Perubahan Trend dan Corak
Pengundian
Pendekatan Islam dalam
pembangunan politik
• Mengetahui perkembangan parti
politik di Malaysia.
• Menghuraikan usaha yang
diambil untuk mengukuhkan
kesepaduan sosial melalui politik.
• Mengenal pasti cabaran yang
dihadapi dalam memupuk
integrasi etnik di negara ini dalam
konteks politik.

2
Pengenalan

 Latar belakang politik Malaysia sebelum kemerdekaan:

 Kewujudan Kesultanan Melayu Melaka.
 Konsep politik tradisional- Sultan mempunyai kuasa mutlak dan rakyat menjunjung kedaulatan
raja.
 Kemasukan penjajah telah mengubah kuasa institusi kesultanan Melayu.
 Malayan Union kemuncak kuasa penjajah yang ditentang oleh orang-orang Melayu.

3
Sistem Politik Tradisional

Sistem politik tradisional

tidak membenarkan
persaingan kuasa yang
bebas.

Sultan mempunyai kuasa mutlak.

Kesetiaan rakyat dan kedaulatan

raja dijunjung.

Derhaka kepada raja atau Sultan

satu kesalahan besar.

4
Implikasi Penjajahan

 Kemasukan penjajah telah menghakis kuasa Sultan.

 Perjanjian Pangkor 1874
 Campur tangan kolonial melalui pengenalan Sistem Residen.
 Kedudukan Sultan lemah khasnya dalam pungutan cukai dan kuasa terhad kepada agama
Islam dan adat-istiadat Melayu sahaja.
 Penguasaan negeri-negeri Melayu oleh penjajah Inggeris:
 Negeri-negeri Melayu Bersekutu (1896)
 Menggabungkan Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang dalam satu unit pentadbiran

 Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu

 British memperoleh Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu melalui Perjanjian Bangkok (1909)
 Diletak bersama dengan Johor.

5
Kesedaran Politik

 Penguasaan British melalui Malayan Union

 Diperkenalkan pada 1 April 1946.
 Menjadikan Tanah Melayu sebagai sebuah negeri jajahan.
 Mendapat tentangan orang Melayu – kuasa Sultan dilenyapkan.
 UMNO kemudiannya ditubuhkan bagi menentang Malayan Union.
 Tentangan hebat menyebabkan Malayan Union dimansuhkan dan digantikan dengan
Persekutuan Tanah Melayu.

6
Pembangunan Politik di Malaysia

 Faktor etnik merupakan elemen utama yang mempengaruhi penubuhan parti politik
dalam tempoh sebelum dan awal kemerdekaan.
 Kerjasama parti politik menjurus kepada permuafakatan sehingga membentuk gabungan
politik.
 Permuafakatan berteraskan konsep tolak ansur, tawar menawar, akomodasi dan
konsensus dalam pelbagai parti yang menyertai gabungan membolehkan parti-parti
membentuk kerajaan dan mengekalkan kuasa.
 Parti politik berkongsi kuasa kerana menyedari tidak mungkin bagi satu-satu kaum
mendominasi kuasa dan memerintah negara ini.

7
Pembangunan Politik

 Matlamat utama pembangunan politik ialah

Pemerintahan untuk pembinaan negara bangsa.
@ Kerajaan

 Wilayah yang mempunyai sempadan,

pemerintahan atau kerajaan, warganegara dan
bangsa.
 Dicapai melalui penerapan dasar awam,
pemupukan semangat nasionalisme (lagu dan
bendera kebangsaan, perayaan hari
NEGARA kemerdekaan)
Sempadan Warganegara
BANGSA  Usaha mewujudkan negara bangsa mengambil
kira faktor:
 Kesan penjajahan
 Kepelbagaian etnik
 Gabungan wilayah
 Gabungan kerajaan
Bangsa

8
Demografi dan Politik

 Aspek demografi mempunyai pengaruh

Komposisi kuat terhadap demografi politik khasnya
penduduk dalam pilihan raya.
 Jumlah ahli dalam parti politik dan jumlah
pengundi di sesebuah kawasan
mempengaruhi kemenangan sesebuah
parti.
Demografi
politik  Komposisi dan pola taburan penduduk di
sesebuah kawasan akan menentukan
parti yang akan mewakili kawasan
Jumlah Jumlah
ahli pengundi
tersebut.

9
Parti Politik Sebelum Merdeka

Melayu

• PKMM, UMNO, Hizbul Muslimin, PAS

Cina

• AMCJA, MCA

India

• MIC

Umum

• IMP, Parti Buruh Se-Tanah Melayu, Parti Negara, Parti Kebangsaan Melayu Sarawak

10
Politik Malaysia Selepas Merdeka

Semenanjung

• DAP, Semangat 46, PPP, PRM, PKR, PAN

Sabah

• BERJAYA, USNO, PBS, PASOK, PUSAKA

Sarawak

• PBB, SNAP, PBDS, PLUS

11
Parti Politik Sebelum Merdeka

•Parti Kebangsaan Melayu Malaya •Bermaksud Pertubuhan Kaum Muslimin

Hizbul Muslimin
PKMM

•Dikenali sebagai Parti Nasionalis Melayu
•Ditubuhkan 17 Oktober 1945
•Parti politik Melayu pertama ditubuhkan
selepas pendudukan Jepun
•Matlamat:
•Menuntut kemerdekaan penuh Tanah
Melayu dan menentang sebarang
bentuk penjajahan
•PKMM berusaha mengatasi masalah
orang Melayu dalam aspek pelajaran,
sosial, ekonomi dan kebebasan bersuara
•Pertubuhan politik Islam terawal dari
tahun 1948 – 1950-an
•Matlamat:
•Menubuhkan sebuah kerajaan Islam di
Tanah Melayu yang merdeka
•Diharamkan oleh British kerana dianggap
mempunyai hubungan dengan Parti
Komunis Malaya (PKM) yang diharamkan

12
 • Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu (Baru)
UMNO
PAS
• Malayan Union ditentang hebat orang Melayu
di bawah pimpinan Dato’ Onn Jaafar
• UMNO telah ditubuhkan pada 11 Mei 1946
akibat penentangan terhadap pelaksanaan
Malayan Union
• UMNO adalah gabungan pelbagai persatuan
dan pertubuhan Melayu
• Tujuan:
• Memelihara kepentingan dan
memperkukuhkan kuasa politik orang Melayu
• Parti Islam Se-Malaysia
• Ditubuhkan pada 1951.
• Tujuan penubuhannya untuk menubuhkan
sebuah negara Islam di Tanah Melayu
• Hasrat Dr Burhanuddin al-Helmy sewaktu dilantik
memimpin PAS pada akhir 1956:
• ”Dalam perjuangan kita (PAS) bagi mencapai
kemerdekaan, kita telah dan terus-menerus
memperjuangkan Melayu itu sebagai
kebangsaan bagi negara Tanah Melayu ini
dengan bertapak di atas asas ideologi Islam
yang maha suci”
13
 •All Malayan Council of Joint Action (AMCJA)
AMCJA
MCA
•Ditubuhkan pada September 1946
•Ditubuhkan oleh beberapa persatuan
bukan Melayu yang diketuai Tan Cheng
Lock
•Matlamat:
•Menentang Perlembagaan Persekutuan
Tanah Melayu
•Menyatukan Singapura dan Tanah Melayu
•Menuntut kewarganegaraan yang sama
•Persatuan Cina Se-Malaysia
•Ditubuhkan pada 1949
•Tan Cheng Lok adalah presiden pertama
•Tujuan penubuhan parti ini adalah:
•menjalin dan memelihara kebajikan dan
keharmonian etnik
•menjaga kepentingan dan kebajikan
orang Cina
•memajukan dan membantu mengekalkan
suasana aman damai
14
 •Kongres India Se-Malaysia •Ditubuhkan pada 1952

Tanah Melayu
MIC

Parti Buruh Se-

•John Thivy adalah presiden pertama bagi •Presiden pertama Mohd Sopiee Ibrahim
parti ini •Matlamat:
•Bermatlamat: •Menentang keganasan komunis
•Pada peringkat awal, fokus kepada •Merancang kemerdekaan Tanah Melayu
kebajikan masyarakat India yang datang
berhijrah ke Tanah Melayu
•Kini, fokus memperbaiki taraf hidup kaum
India melalui usaha mengurangkan kadar
kemiskinan, pekerjaan, perumahan,
kesihatan, pendidikan dan hak milik saham
serta latihan kemahiran.

15
 • Parti Kemerdekaan Malaya • Diasaskan oleh Dato Onn • Parti Kebangsaan Melayu

Parti Negara
IMP

PKMS
• Diasaskan oleh Dato’ Onn Jaafar pada Febuari 1954 Sarawak
Jaafar setelah ahli-ahli • Matlamat: • Pada 10 Oktober 1939
UMNO menolak • Mendapatkan dengan rasminya
cadangannya membuka kemerdekaan Tanah penubuhan Persatuan
keahlian UMNO kepada Melayu dalam tempoh 5 Kebangsaan Melayu
semua rakyat Tanah Melayu tahun Sarawak (PMS).
• Ia adalah sebuah parti multi- • Menekankan kepentingan • Para pengasas utama
etnik orang Melayu untuk Persatuan Melayu Sarawak
• Mengamalkan dasar mendapatkan semula adalah beberapa orang
bekerjasama dan sokongan kaum Melayu anak Melayu terpelajar.
penyatuan etnik melalui • Datuk Patinggi Hj. Abdillah
politik bin Datuk Bandar Kassim
• Menemui kegagalan dan telah dilantik sebagai
diteruskan melalui penaung dan Yang DiPertua
penubuhan Parti Negara pertama PMS

16
 Parti Politik Pasca Merdeka
•Parti Melayu Semangat-46
Semangat 46
DAP
•Merupakan parti serpihan UMNO yang
diketuai oleh Tengku Razaleigh Hamzah
•Tujuan penubuhannya untuk
mengembalikan semangat Melayu tahun
1946 yang didakwa telah hilang daripada
UMNO di bawah kepimpinan Dr Mahathir
Mohamad
•Bagaimanapun, parti ini dibubarkan setelah
gagal dalam pilihan raya Parlimen 1994
•Parti Tindakan Demokratik (DAP)
•Parti serpihan Parti Tindakan Demokratik
(PETIR) Singapura
•Diluluskan pendaftaran pada 19 Mac 1966
•Berfungsi sebagai sebuah parti demokratik
sosial yang :
•Berpegang kuat kepada ideologi negara
Malaysia yang bebas
•Demokratik & sosialis
•Berpaksi keadilan kaum dan kesaksamaan
sosial dan ekonomi yang berasaskan
institusi demokrasi berparlimen.
17
 • Parti Gerakan Rakyat Malaysia
PPP
PGRM
• Parti ini adalah parti serpihan parti
Persatuan Cina Malaysia (MCA)
yang diasaskan pada 24 Mac 1968
oleh bekas Presiden MCA yang
kedua, Tun Dr. Lim Chong Eu.
• GERAKAN merupakan sebahagian
daripada parti campuran iaitu
Barisan Nasional semenjak 1974.
• Parti Progresif Penduduk
• Ditubuhkan pada tahun 1953 oleh
adik-beradik Seenivasagam,
khususnya sebagai parti
penentang Parti Perikatan;
• Parti ini amat popular sebaik
sahaja penubuhannya kerana
berjuang tentang keadilan dan
kesamaan, serta untuk orang-
orang biasa.
18
 •Parti Rakyat Malaysia
PKR
PRM
•Merupakan salah satu daripada
parti politik tertua di Malaysia
•Diasaskan oleh aktivis berhaluan kiri
Ahmad Boestamam dan pejuang-
pejuang kemerdekaan yang lain
pada 11 November 1955.
•Diinspirasikan menerusi perjuangan
kemerdekaan di Indonesia yang
diketuai oleh Sukarno, parti ini sesuai
untuk semangat patriotisme ke atas
Se-Malaya/Indonesia.
•Matlamat:
•Mendesak untuk mendapatkan
kemerdekaan sepenuhnya
daripada penjajahan British.
•Parti KeADILan Rakyat
•Ditubuhkan pada 2 September
1998.
•Sekumpulan NGO dan parti
pembangkang kemudian
menubuhkan Gerakan Keadilan
Rakyat Malaysia (GERAK) dan
Pergerakan Keadilan Sosial (ADIL)
untuk memberi platform kepada
perjuangan mereka.
•PKR mengambil alih sebuah parti
kecil yang sedia ada iaitu Ikatan
Masyarakat Islam Malaysia dan
dilancarkan pada 4 April 1999.
•Parti Amanah Negara
•Merupakan serpihan Parti Islam Se-
Malaysia (PAS)
•Diasaskan oleh aktivis serta bekas
ahli profesional PAS yang berhaluan
progresif di Malaysia.
•Ia ditubuhkan dengan mengambil
alih Parti Pekerja-Pekerja Malaysia
yang ditubuhkan pada 1978.
•Pelancaran Parti Amanah Negara
diadakan pada 16 September 2015.
19
Perkembangan Politik Sabah dan Sarawak

 Perkembangan politik di Sabah dan Sarawak memperlihatkan pola yang hampir sama.
 Kemunculan parti politik merupakan reaksi kepada pembentukan Persekutuan Malaysia.
 Pelbagai etnik bumiputera terpisah berasaskan etnik dan agama (Islam dan bukan Islam).
 Parti politik cuba mendapatkan sokongan daripada etnik tertentu
 Pakatan antara pelbagai etnik telah diwujudkan.
 Parti Politik di Sabah dan Sarawak
 Dipengaruhi struktur masyarakat majmuk
 Lebih kompleks
 Gabungan politik

20
Perkembangan Politik di Sarawak

 Komposisi penduduk di Sarawak lebih kompleks.

 Sekitar 30 etnik
 Dayak- 44.3 peratus
 Melayu – 23.2 peratus
 Melanau – 5.7 peratus
 Cina – 26.5 peratus
 India – 0.2 peratus
 Pelbagai parti politik ditubuhkan menjelang penubuhan Persekutuan Malaysia pada
tahun 1963.
 Peringkat awal – keanggotaan parti bersifat berbilang kaum.
 Seterusnya, lebih kepada perkauman

21
Parti Politik Sarawak

•Parti Kebangsaan •Parti Bansa Dayak •Parti Negara Sarawak

PBDS
SNAP

Sarawak (SNAP)
•Ditubuhkan di kalangan
etnik Dayak, dari kawasan
Skrang- Saribas
•Dipimpin oleh Stephen
Kalong Ningkan.
PANAS
Sarawak •Pimpinan Abang Haji
•Ditubuhkan oleh Leo Mustapha
Moggie pada 1983. •Mewakili etnik Melayu dan
•Bertekadkad menubuhkan Melanau
parti politik yang diketuai
oleh orang Iban dan
memulihkan penguasaan
orang Iban dalam politik
dan kerajaan Sarawak
serta pengembalian
jawatan Ketua Menteri
Sarawak kepada orang
Iban

22
 •Parti Rakyat Jati Sarawak •Parti Pesaka Anak Sarawak

PESAKA
BERJASA

•Mewakili Melayu dan Melanau dari •Ditubuhkan oleh Temenggung Jugah

Lembah Rejang •Mewakili etnik Dayak dari Rejang
•Beranggapan PANAS tidak mewakili
mereka
•Dipimpin oleh Tuanku Haji Bujang
•Bergabung dengan PANAS membentuk
Parti Bumiputera

•Parti Pesaka Bumiputera Bersatu

PBB

•Hasil dari gabungan Parti Bumiputera dan PESAKA yang membentuk PBB pada 1973
•Mendapat sokongan kaum Bumiputera terutama golongan Melayu-Melanau, Iban, Bidayuh dan Orang Ulu
•Merupakan parti komponen Barisan Nasional

23
 • Sarawak Chinese Association
SCA
SUPP
(SCA)
• Ditubuhkan pada tahun 1962.
• Ditubuhkan oleh sekumupulan ahli
perniagaan Cina yang kaya.
• Sarawak United People’s
Party(SUPP)
• Merupakan sebuah parti multi-
etnik dan yang terawal di Sarawak
• Bagaimanapun, ia jelas
dimonopoli oleh orang Cina
• Parti ini mendapat galakan
daripada pentadbiran kolonial
sebagai langkah awal untuk
pemerintahan sendiri
24
Perkembangan Politik di Sabah

 Di Sabah tidak terdapat kelompok dominan dari segi penduduk.

 Empat kelompok bumiputera tidak jauh berbeza.
 Kadazan Dusun (24.8%)
 Peribumi lain (20.6%)
 Bajau (18.5%)
 Melayu (18.5%)
 Wujud dua sistem kepercayaan
 Etnik bumiputera bukan Islam (Kadazan Dusun, Murut dan Rungus) dan subetnik yang
mengamalkan kepercayaan tradisional.
 Etnik bumiputera Islam (Bajau, Idahan, Iranum, Bisaya, Orang Sungai dan Sulu)

25
Parti Politik Sabah

•United Kadazan National Organization •United Sabah National Organization (USNO)

USNO
UNKO

•Diketuai oleh Donald Stephens (kemudian •Ditubuhkan bagi kepentingan etnik Bajau,
dikenali dengan Tun Fuad Stephens) Suluk dan lain-lain.
•Ditubuhkan untuk menyatupadukan • Diketuai oleh Tun Dato’ Mustapha Dato’
Kadazan Dusun dan Bumiputera bukan Islam Harun
•Pada 1964, 2 kumpulan etnik yang utama •Menjalinkan kerjasama dengan Sabah
iaitu: Kadazan-Dusun dan Murut yang Chinese Association (SCA)
diwakili UNKO dan Pasok Momogun
bersetuju mempertahan kepentingan
Bumiputera bukan Islam di Sabah dengan
membentuk United Pasok Momogun
Kadazan-Dusun Murut Organization(UPKO)

26
 •Sabah Chinese Association (SCA)
BERJAYA
SCA
•Ditubuhkan bagi memelihara kepentingan
orang-orang Cina di Sabah
•UMNO-MCA-MIC, UNKO, USNO, SCA
kemudiannya bergabung bagi membentuk
sebuah parti Perikatan
•Pakatan ini berjaya memenangi pilihan
raya dan seterusnya membentuk kerajaan
negeri Sabah yang pertama
•Parti Bersatu Rakyat Jelata Sabah
(BERJAYA)
•Diterajui oleh Harris Salleh
•Memerintah Sabah dari 1976-1985.
•Sebuah parti berbilang etnik.
•Dianggotai bumiputera Islam dan bukan
Islam.
•Tidak mendapat sokongan daripada
kerajaan pusat kerana Harris Salleh
dianggap ‘keras’ – sebabkan sesetengah
pemimpin Sabah dan rakyat tidak berpuas
hati.
27
 •Parti Bersatu Sabah
PBS

•Ditubuhkan oleh Joseph Pairin Kitingan akibat tentangan terhadap kepimpinan Harris Salleh dari
parti BERJAYA
•Sebuah parti multi etnik, walaupun jelas didominasi oleh bumiputera Bukan Islam
•Jatuh pada 17 Mac 1994. Akibat kejatuhannya, proses politik Sabah mengalami perubahan yang
besar dan digantikan UMNO.
•UMNO berjanji, sekiranya parti tersebut berjaya merampas pemerintahan negeri, jawatan Ketua
Menteri akan mengikut giliran antara Bumiputera Islam, Bumiputera Bukan Islam dan Cina selang 2
tahun.
•Beberapa parti politik baru tertubuh seperti Parti Bersatu Rakyat Sabah (PBRS) dan Parti Demokratik
Sabah (PDS) dan Parti Progresif Sabah.

28
 Konflik Politik Sabah 1994

 Pemerintahan PBS di Sabah

 Semasa PBS memerintah Sabah, berlaku krisis di antara kerajaan negeri dan PBS- 25 kerusi
pusat. (menang)
 Beberapa hari selepas DUN dibubarkan bagi memberi laluan kepada
pilihan raya 1994, Timbalan Presiden PBS telah keluar parti dan
menubuhkan Parti Maju Sabah (Sabah Progressive Party-SAPP).
 SAPP diterima masuk ke BN.
BN – 23 kerusi
 Pilihan Raya 1994 (kalah)
 PBS menang tipis-25 daripada 48 kerusi
 BN – 23 kerusi
12 ADUN PBS
 Beberapa hari selepas itu, 12 orang ADUN PBS keluar parti dan
menubuhkan parti baru untuk menyertai BN. lompat parti,
tubuh parti
 Menyebabkan Joseph Pairin Kitingan yang mengetuai Sabah terpaksa dan sertai BN
membubarkan kerajaan dan memberi laluan kepada BN untuk menerajui
Sabah.
 Kejatuhan PBS membawa perubahan besar dalam politik Sabah.
Kerajaan
 UMNO berjanji jika parti itu berjaya merampas pemerintahan negeri, dibubarkan
jawatan Ketua Menteri akan mengikut giliran antara bumiputera Islam,
bukan Islam dan Cina supaya semua mempunyai peluang memerintah.
 UMNO berjaya menyatukan pelbagai etnik bumiputera Islam dan bukan
bumiputera Islam, Kristian dan lain-lain.
BN terajui
 Kelahiran beberapa buah parti baru – Parti Bersatu Rakyat Sabah (PBRS) Sabah
dan Parti Demokratik Sabah (PDS)

29
Tsunami Politik: Politik Perkauman Semakin
Mengendur

 Pilihan Raya 2008 disertai 20 parti politik menyaksikan BN gagal mengekalkan majoriti 2/3
di Dewan Rakyat.
 BN sebelum ini yakin akan menang – kejayaan 2004 akan berulang.
 Persaingan sengit BN dengan pembangkang – masing-masing melancarkan manifesto
yang menggambarkan sensitiviti dan keprihatinan terhadap isu yang sedang berlaku.

30
Perubahan Trend Politik dan Corak Pengundian

 Keputusan pilihan raya 2008 memperlihatkan trend dan corak pengundian yang berbeza
daripada pilihan raya sebelumnya
 BN menguasai majoriti kerusi tanpa banyak cabaran, kecuali bagi pilihan raya 1969.
 Terdapat pemimpin dan parti politik yang memanipulasi isu perkauman untuk meraih undi
 Strategi memancing emosi pengundi kaum tertentu
 Isu yang disentuh membabitkan hak dan kepentingan kaum berkenaan seperti agama, bahasa,
ekonomi dan pendidikan.

31
Perubahan Trend Politik dan Corak Pengundian

 Trend politik baharu pada Pilihan Raya ke-12

 Trend pengundian tidak lagi mengutamakan parti yang diwakili calon sama ada dari BN atau
pembangkang.
 Pengundi memilih parti atau calon merentasi garis perjuangan perkauman.
 Pengundi lebih berminat dengan isu yang lebih besar dan utama membabitkan tadbir urus yang
baik, ketelusan, akauntabiliti, kebebasan bersuara, keadilan dan seumpamanya.
 Menggambarkan perubahan dari segi kematangan demokrasi dan berpolitik dalam kalangan
rakyat.
 Usaha membuka keahlian kepada semua individu daripada latar belakang etnik yang berbeza.

32
Perubahan Trend Politik dan Corak Pengundian

 Trend politik di Sabah dan Sarawak

 Sabah dan Sarawak menjadi kubu kuat Barisan Nasional.
 Hanya kalah satu kerusi dan menyumbang 54 kerusi
 Pemimpin Sabah dan Sarawak diberi peranan dominan – Speaker dan Timbalan Speaker Dewan
Rakyat dan jawatan-jawatan lain.

33
Masyarakat Pelbagai Etnik Beralih Angin

 Perkembangan politik Barisan Nasional

 Dalam pilihan raya 2008, di luar daripada jangkaan ramai, rakyat lebih memihak kepada
pembangkang dan menolak BN.
 Untuk pertama kali BN kehilangan sokongan masyarakat pelbagai kaum.
 Persaingan sengit begitu ketara bagi kawasan bercampur, menyaksikan calon BN mengalami
kekalahan sedangkan sebelumnya kawasan sedemikian merupakan kubu kuat BN.
 Semakin ramai orang Cina dan India di sesuatu kawasan, semakin rendah pula sokongan
mereka terhadap BN.
 Sokongan orang Melayu terhadap parti lain kian meningkat di kawasan yang mempunyai ramai
pengundi Melayu.
 Kegagalan BN mengekalkan majoriti dua pertiga di dalam parlimen.

34
Pendekatan Islam Dalam Pembangunan Politik

Definisi Politik:
• Bahasa Arab: Siyasah
• Kamus Dewan: Ilmu pengetahuan berkenaan dengan cara pemerintahan, ilmu siasah, ilmu kenegaraan
Politik Islam
• Pengurusan atas segala urusan seluruh umat Islam.

Pemikiran politik Islam berkisar:

• Etika politik
• Falsafah politik
• Agama
• Hukum
• Tatacara kenegaraan

Politik atau siyasah itu bermakna adalah mengurus urusan masyarakat berdasarkan hadith Rasulullah SAW.

Rasulullah SAW adalah peneroka awal sistem politik moden bagi manusia.

35
Islam dan Politik

Imam al-Ghazali

•Politik ialah suatu kehidupan manusia

Imam Hasan al-Banna

•Politik Islam bukan sekadar parti politik, tetapi aktiviti dakwah mengurus nasib umat hingga
mengangkat mereka sebagaimana yang diperintahkan al-Quran

Dr. V. Fitzgerald

•Islam bukan semata agama (a religion), namun juga merupakan sistem politik (a political
system).

Dr. Schacht

•Islam lebih sekadar agama, ia mencerminkan teori perundangan dan politik. Ia merupakan
sistem peradaban yang lengkap, mencakupi agama dan negara

36
Matlamat Pembangunan Politik Dalam Islam

 Mendidik manusia mengenal Allah

 Mengajar manusia melaksana ibadah dengan tepat
 Menunaikan amanah dengan menegakkan syariat
 Membangun dan memakmur muka bumi
 Menegakkan kebenaran dan mencegah kemungkaran.
 Tempat melaksanakan ajaran Islam secara menyeluruh.
 Tempat menyerlahkan keistimewaan dan keunggulan Islam

37
Unsur Utama Pembangunan Politik dalam Islam

•Al-Syura •Al-Quran •Tauhid

•Al-Hurriyyah •Sunnah •Risalah
•Al-Adalah •Ijma' •Khilafah
•Al-Masuliyyah •Qias
•Al-Musawah
Asas-asas
Prinsip Politik Sumber Politik
Politik Dalam
Dalam Islam Islam
Islam

38
Kesimpulan

 Pengalaman lalu membuktikan bahawa negara kita berjaya mengukir kejayaan dalam
pelbagai bidang dan mencapai perpaduan kerana rakyat pelbagai kaum bersedia
untuk menjalin kerjasama, berkongsi kuasa dan permuafakatan dari segi politik.
 Parti politik yang mewakili pelbagai kaum membentuk kesepakatan, baik di pihak parti
kerajaan mahupun pembangkang.
 Melalui permuafakatan politik wakil pelbagai etnik saling berkompromi dan cuba
menyalurkan tuntutan, masalah dan aspirasi etnik yang diwakili.
 Prinsip perkongsian kuasa dan permuafakatan serta akomodasi antara kaum dan
pelbagai parti politik merupakan tonggak keutuhan dan survival negara ini.

39
 Terima Kasih

Permuafakatan Politik Dalam Konteks Hubungan Etnik Di Malaysia

Mahyuddin Khalid & Mohd Ashrof Zaki Yaakob

40