Հարականջային

թքագեղձի վրա
կատարվող
վիրահատություններ

Օպերատիվ վիրաբուժության
ամբիոն
Ամբիոնի վարիչ՝ Ս. Լ. Օրդույան
Զեկուցող՝ Ա. Մանուսաջյան
 ՏԵՂԱԳՐԱԿԱՆ ԱՆԱՏՈՄԻԱ

ԳՏՆՎՈՒՄ Է ԴԵՄՔԻ
ԾԱՄԻՉ-ՀԱՐԱԿԱՆՋԱՅԻՆ
ՇՐՋԱՆԻ
ՀԵՏԻՆ-ԾՆՈՏԱՅԻՆ
ՓՈՍՈՒՄ
(FOSSA
RETROMANDIBULARIS)
Ծամիչ-հարականջային շրջանի շերտագրությունը

Մաշկ

Ենթամաշկային բջջանքի մակերեսային շերտ

Մակերեսային փակեղ

Ենթամաշկային բջջանքի խորանիստ

շերտ
Սեփական (հարականջային) փակեղ

ՀԱՐԱԿԱՆՋԱՅԻՆ ԹՔԱԳԵՂՁ
Fossa retromandibularis-ի
սահմանները
Առջևից-ստորին ծնոտի
վերել ճյուղ
Հետևից-m. sternocleido-
mastoideus-ի և
m. digastricus-ի
հետին փորիկի ջլերի
սկզբնական հատվածները
Վերևից-արտաքին լսողական
անցուղու ստորին պատը
Իր մակերեսով գեղձային
հյուսվածքը տարածվում է.

ՎԵՐ՝ ԳՐԵԹԵ ՄԻՆՉԵ

ԱՅՏԱՅԻՆ ԱՂԵՂԸ,
ՑԱԾ՝ ՄԻՆՉԵ
ՍՏՈՐԻՆ ԾՆՈՏԻ ԱՆԿՅՈՒ,
ԱՌՋԵՒԻՑ ՊԱՌԿԱԾ
Է M. MASSETER-Ի ՎՐ
ՀԵՏԵՒԻՑ ՀԱՍՆՈՒՄ Է ՄԻ
ՉԵՒ ԱՐՏԱՔԻՆ ԼՍՈՂ
ԿԱՆ ԱՆՑՈՒՂ
Ւ ԵՒ M. STERNOCLEIDOMASTOID
US-Ի ԱՌԱՋԱՅԻՆ
 ԳԵՂՁԻ ՊԱՏՅԱՆԻՑ
ՆԵՐՍ ԳՏՆՎՈՒՄ ԵՆ
ՀԱՐԱԿԱՆՋԱՅԻՆ
ԽՈՐԱՆԻՍՏ
ԱՎՇԱՀԱՆԳՈՒՅՑՆԵՐ
 Գեղձի ծորանը՝
ductus parotideus (Stenoni),
դուրս գալով գեղձի
առաջնային եզրից,
գնում է առաջ m. masseter-ի
մակերեսով՝ մինչև նրա
առաջնային եզրը և, թշի
ճարպային հյուսվածքի
միջով անցնելով,
ծակում է թշամկանը
(m. Buccinator): Այնուհետև
5-10 մմ երկարությամբ
անցնում է բերանի
լորձաթաղանթի տակով և
մի փոքր բացվածքով
բացվում է վերին ծնոտի
երկրորդ մեծ աղորիքի դիմաց:
 վարիացիաները

Ուղիղ Աղեղնաձ
և

Ծնկաձև Վերընթաց
S-աձև

Հաճախ
ծորանի
սկզբնամասո
ւմ
տեղավորված
է գեղձի
առանձին մի
բլթակ,
որը կոչվում է
հավելյալ
հարականջայ
Դիմային նյարդով
բաժանվում
է մակերեսային և
խորանիստ
բլթերի
R. TEMPORALIS
R. ZYGOMATICUS

R. SUPERIOR

R. BUCCALIS
FACIAL NERVE
(MAIN
TRUNCK)
R. MANDIBULARIS
R. INFIERIOR

R. CERVICALIS
Հարականջային թքագեղձի անոթներ
Հարականջային թքագեղձի երակները
Հարականջային թքագեղձի
զարկերակները
Վիրահատություններ, որոնք կատարվում
են հարականջային թքագեղձի վրա

Ամենահաճախ կատարվող
վիրահատություններն են
• Հարականջային թքագեղձի ռեզեկցիա
(մասնահատում)
• Պարոտիդէկտոմիա (n. facialis-ի ճյուղերի
պահպանմամբ)
• Պարոտիդէկտոմիա (n. facialis-ի ճյուղերի
հեռացմամբ)
 Հարականջային թքագեղձի
մասնահատում
Ցուցումներ.
Գեղձի խառը ուռուցք (պոլիմորֆ ադենոմա
մինչև 2 սմ տրամագծով` տեղակայված
գեղձի բևեռներում կամ հետին մասում)
Անզգայացում.
Ընդհանուր
Դիրքը.
Մեջքի վրա պառկած, ուսերի տակ գլանաձև
բարձ, գլուխը թեքած դեպի առողջ կողմ
Պոլիմորֆ ադենոման հաճախ հանդիպող
բարորակ ուռուցք է, որը 2 և ավելի անգամ
հաճախ հանդիպում է կանանց մոտ:
Աճում է դանդաղ, տարիների ընթացքում:
Ախտանշաններ ի հայտ են գալիս ուռուցքի
մեծ չափերի դեպքում:
Կազմված է էպիթելային և մեզենքիմալ
հյուսվածքներից, որոնց հարաբերությունը
խիստ փոփոխական է:
Ընդունված է կարծիք, որ խառը ուռուցքները
ծագում են գեղձի ծորանների էպիթելային
հյուսվածքներից:
Կտրվածքների ձևերը
 Կտրվածքը պետք է
համապատասխանի հետևյալ
պահանջներին
 ՊԵՏՔ Է ՀԱՍԱՆԵԼԻ ԴԱՐՁՆԻ ԹՔԱԳԵՂՁԻ
ԱՄԲՈՂՋ ԱՐՏԱՔԻՆ ՄԱԿԵՐԵՍԸ
 ԱՊԱՀՈՎԻ ԱԶԱՏ ԴԻՏՈՒՄ ԵՒ
ՄԱՆԻՊՈՒԼՅԱՑԻԱՆԵՐ ԳԵՂՁԻ ՎՐ
 ՊԵՏՔ Է ԸՆՁԵՌԻ ՀՆԱՐԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆ
ԵՐԿԱՐԱՑՆԵԼ ԿՏՐՎԱԾՔԸ ԴԵՊԻ ՊԱՐԱՆՈՑ,
ԵԹԵ ՈՒՌՈՒՑՔԸ ԼԻՆԻ ՉԱՐՈՐԱԿ
Կտրվածքի ուրվագիծը
Լաթի ձևավորումը
Գեղձի հետին մասի մոբիլիզացիա
Գեղձի հետին մասի մոբիլիզացիա
n. facialis-ի հիմնական ցողունը
 Բութ գործիքների օգնությամբ անջատելով գեղձային
հյուսվածքը, բարձրացնում են գեղձի մոբիլիզացված հատվածը
և համոզվելով, որ հեռացվող հատվածն ու նյարդերն իրարից
առանձնացված են, կատարում են ռեզեկցիա
n. facialis-ի ճյուղավորումները
Ռեզեկցիայից հետո հարականջային փակեղը
կարում են կետգուտով
Մաշկը՝ հանգուցակարերով
Մաշկը՝ հանգուցակարերով
Մաշկը՝ հանգուցակարերով
 Տոտալ պարոտիդէկտոմիա

ԿՈՎՏՈՒՆՈՎԻՉԻ ՌԵԴՈՆԻ
ԵՂԱՆԱԿ ԵՂԱՆԱԿ

Գեղձային հյուսվածքի Գեղձային

հյուսվածքի
առանձնացումը՝ առաջային առանձնացում՝
հետին
եզրից հետ ուղղությամբ եզրից առաջ
ուղղությամբ
Ցուցումները.
Մեծ չափերի
բարորակ
ուռուցք
Քրոնիկ
թարախային
բորբոքումներ
Անզգայացում.
Ընդհանուր
Հիվանդի դիրքը.
Մեջքի վրա պառկած, ուսերի տակ գլանաձև
բարձ, գլուխը թեքած դեպի առողջ կողմ
Իրական դեպքեր
Angie
Կտրվածքը.

video
Վիրահատությունների գլխավոր
բարդությունը
 Սիալոլիթիազիս
Սիալոլիթիազիսը կալցիֆիկացված
քարերի՝ սիալոլիթների առաջացումն
է թքագեղձերում՝ առավել հաճախ՝
ծորաններում:

Վիճակագրություն.
Ենթածնոտային թքագեղձ- 90-95 %
Հարականջային թքագեղձ-5-8 %

Քաղաքաբնակների մոտ դեպքերն

արձանագրվում են 3 անգամ ավելի
մեծ հաճախականությամբ!!!
Առաջացման պատճառները
Գլխավոր-թքագեղձի ծորանի բնածին
յուրահատուկ
կառուցվածքներ
Նպաստող հանգամանքներ.
միներալային /հատկապես
կալցիումաֆոսֆորական/ փոխանակության
խանգարում
հիպո- կամ ավիտամինոզ A, բակտերիաների,
շողասնկերի և այլ օտարածին մարմինների
պաթոգեն գործունեություն ծորանում
հայտնվելուց հետո
երկարատև, քրոնիկ սիալադենիտ
ԹՔՀ-երը դասակարգվում են ըստ
զարգացման 3 փուլերի.

Նախնական
Կլինիկական
արտահայտվածությամբ
Վերջնական
 Ախտանիշներ
Ցավ Այտուցվածություն

-ջերմության բարձրացում 38-39՛

-ԷՆԱ-ի մեծացում
-լեյկոցիտոզ
Հետազոտություններ
Ընդհանուր
Մասնավոր
Բուժում.

Ամբուլատոր- ծորաններից քարերի հեռացման


դեպքում (էնդոսկոպիկ կամ բերանի խոռոչից՝ թշի
լորձաթաղանթի վրա փոքրիկ լաթի ձևավորումով )

Ստացիոնար- ներգեղձային քարերի հեռացման և


գեղձի էքստիրպացիայի դեպքում (կախված քարի
չափերից ու տեղադրությունից կարող է կատարվել
մասնակի կամ տոտալ պարոտիդէկտոմիա )

(video)
 Թքաքարային
հիվանդության
էնդոսկոպիկ
վիրահատական եղանակ
ՇՆՈՐՀԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆ