Գրել եմ բավական մանրամասն։ Էսքան շատ մանրանալ պետք չի դաս տալու ժամանակ,

բայց դուք պետքա ամբողջական տիրապետեք թեմային։

[ ] խառակուսի փակագծերով նշել եմ էն մասերը որոնք պարտադիր չի պատմել դասին,
եթե կուզեք ասեք, կամ էլ եթե հարց տան որ իմանաք ինչ պատասխանել։
Նախ ողջունում եմ ձեզ վիրաբուժական խմբակում, եկեք խոսենք վիրահատական բլոկի
կառուցվածքի մասին։ Վիրահատական բլոկում կա քույրերի սենյակ, ավագ քրոջ սենյակ,
հանդերձարան, նախավիրահատարան որտեղ լվացարաններ են, և բուն վիրահատարան։
Վիրահատական բլոկ մտնելիս պարտադիր է վիրաբուժական համազգեստը, հիվանդանոցի
համար կոշիկներ կամ բախիլ, դիմակ և կալպակ։ Եթե բախիլներով եք`վիրահատական բլոկ
դռնից ներս մտնելիս հագնում եք բախիլը այն ոտքին որն առաջինն է մտնելու, անցնում եք
ներս, նոր հագնում մյուս բախիլը, բայց մեծամասամբ բախիլով վիրահատարան չեն մտնում,
crocs-երով կամ հիվանդանոցի համար կոշիկով են մտնում, ասեպտիկային կանոններից
ելնելով։ Կան հիվանդանոցներ որ որտեղ ամեն վիրահատարան ունի իր
նախավիրահատարանը(հոսպիտալ) կան որ նախավիրահատարանն ընդհանուր է մի քանի
վիրահատարանի համար(Շենգավիթ, Միքայելյան,Մուրացան)։
Անտիսեպտիկա

Քննարկենք ասեպտիկայի ու անտիսեպտիկայի նշանակությունը վիրաբուժության մեջ։

Դեռևս 1800-ական թվականներին վիրահատություններից հետո վերքերի մեծ մասը
թարախակալվում էին, բարդանում սեպսիսով, և հաճախ ավարտվում մահով։
Վիրաբույժները ժամանակ առ ժամանակ ստիպված էին փակել բաժանմունքները, որպեսզի
ազատվեին վարակներից։ Այս ամենի պատճառը ասեպտիկայի ու անտիսեպտիկայի
բացակայությունն էր։ Բժիշկները վիրահատության էին մտնում նույն համազգեստով, որի
մաքրումը արյունից ու թարախից մեծ հոգս չէր։ Ձեռքերը լվանում էին ոչ թե նախքան
վիրահատությունը, այլ վիրահատությունից հետո`իրենց վրայից արյունն ու թարախը
մաքրելու համար։ Գործիքները վերցվում էին անմիջապես պահարանից ու չէին
ստերջացվում։ (Անտիսեպտիկա բառը հունարենից թարգմանվում է որպես անտի հակա,
սեպսիս ) Անտիսեպտիկան գործողությունների համալիր է` ուղղված մարդու
օրգանիզմում վարակի դեմ պայքարին, որի հիմնադիրն է Ջոզեֆ Լիստերը։ Սակայն
մինչ այդ էլ տարբեր բժիշկներ միջոցառումներ կազմակերպել են վարակների դեմ պայքարի
համար։ Բժիշկ-մանկաբարձ Զեմելվայսը 1800ականներին նկատեց որ ծննդաբերությունից
հետո կանայք ունենում էին արյան վարակում։ Ուսումնասիրություններից հետո նա պարզեց
որ պատճառն ուսանողներն էին, որոնք անմիջապես դիահերձումից հետո անցնում էին
ծննդկանի ներքին զննում կատարելուն։ Զեմելվայսը առաջարկեց նախքան հղիին զննելու
ձեռքերը լվանալ քլորաջրով։ Այս մեթոդն արդյունավետ էր, մահացության դեպքերը
զգալիորեն քչացան։ Պիրագովը նույնպես պնդում էի, որ հիվանդի վերքերը վարակվում էին
գլխավորապես վիրաբուժի ու ասիստենտները ձեռքերից, վիրակապելու մատերիալներից, ու
առաջարկում էի մշակել սպիրտով ու յոդով։ Լիստերը առաջարկում էի մշակել
կաբոլաթթվի(ֆենոլ) 2 և 5%անոց լուծույթներով, օգտագործվում էին բազմաշերտ
վիրակապես ներծծված կարբոլաթթվով, վիրահատարանում կարբոլաթթվով գոլորշիներ
էին։ Այս ամենը օգուտ տվեց, սակայն ունեցավ նաեւ բացասական կողմեր։
Բուժանձնակազմն ու հիվանդները թունավորում էին, ձեռքերի մաշկը ուժեղ գրգռվում,
հյուսվածքները մեռուկանում։
Ներկայումս օգտագործվող անտիսեպտիկ նյութերը պետք է`
• Ունենան բակտերիցիդ կամ բակտերիաստատիկ ազդեցություն այսինքնոչնչացնեն
մանրէներին կամ կասեցնեն դրանց աճը։ Միաժամանակ չպետք է վնասեն հյուսվածքները։
• Շփվելով հյուսվածքների կամ վերքի արտադրումը հետ պետք է չկորցնեն իրանց
ազդեցությունը։
• Պետք է հեշտությամբ լուծվեն ջրում, միայն այդ դեպքում կարող են լավ ազդել մանրէների
վրա։
• Չպետք է շուտ քայքայվեն կամ գոլորշիանան կորցնելով քիմիական ազդեցությունը։
• Չպետք է ներկեն մաշկն ու վիրակապական նյութերը։
• Անտիսեպտիկ նյութերը պետք է լինեն մատչելի, ոչ թե շատ թանկ ու դեֆիցիտ։

Անտիսեպտիկայի տեսակները`
Մեխանիկական
Քիմիական
Ֆիզիկական
Կենսաբանական

Մեխանիկական անտիսեպտիկայի նպատակն է պատահական վարակված վերքը

հնարավորինս դարձնել ասեպտիկ վերք, և անբարենպաստ պայմաններ ստեղծել
մանրեների կենսագործունեության համար։ Այն իրականացվում է 2 ձևով` վերքի
առաջնային և երկրորդային վիրաբուժական մշակումով։
Առաջնային վիրաբուժական մշակումը տեղի է ունենում վերքը ստանալուց 24ժամվա
ընթացքում։ Վերքը մաքրում են, հանում թարախային արտադրուկը եթե կա, հանում
մակարդուկները, մաքրում հատակը, անհրաժեշտության դեպքում հավասարեցնում եզրերը
ու կարում։ Երկրորդային վիրաբուժական մշակումը կատարվում է կրկնակի բարդացման
դեպքում։ Կամ եթե առաջնային մշակման ժամանակ մնացել էին մանրէներ, թեկուզ
անաէրոբ, նրանք գլուխ են բարձրացնում ու անհրաժեշտ է լինում կատարել երկրորդային
վիրաբուժական մշակում։

Քիմիական անտիսեպտիկայի դեպքում օգտագործվում են քիմիական նյութեր, որոնք

բորբոքված հատվածում ստեղծում են բավական բարձր անտիբակտերալ միջավայր։
Օգտագործվող նյութերից են`
Սպիրտ. 70% լուծույթը ունի ախտահանող, 96%ը դաբաղող հատկություն։ Կիրառվում է
ձեռքերը, վիրահատական դաշտը, մետաքսե թելերը ախտահանելու համար։
Ջրածնի պերօքսիդ. Օգտագործվում է 3%անոց ջրային լուծույթը, որը անբարենպաստ
ազդեցություն ունի հատկապես անաէրոբ ու նեխման բակտերիաների համար։ Լուծումը
վերքի մեջ հայտնվելու պահին գոյանում է փրփուր, այսինքն անջատվում է թթվածին, որի
հետ միասին վերքի խորքից դուրս են գալիս թարախն ու մեռուկացած հյուսվածքի մասերը։
Կալիումի պերմանգանատ. 0.1-0.5% լուծույթը կիրառվում է վերքերն ու խոռոչները
լվանալու համար, իսկ 2-5%ը այրված մակերեսի վրա կեղև առաջացնելու նպատակով։
Կալիումի պերմանգանատը նպաստում է վերքերի գարշահոտության վերացմանը։
Բորաթթու. Թույլ բակտերիցիդ է, ազդում է կապտավուն թարախային ցուպիկի վրա, մեծ
կիրառություն չունի։
Սալիցիլաթթու արտաքին օգտագործման համար է միայն, մաշկային խնդիրների դեպքում
են օգտագործում։ Այն ճնշում է գեղձերի սեկրոցիան, օրինակ քրտնարտադրությունը։
Արծաթի նիտրատ. Գրանուլացիոն հյուսվածքը այրելու(դաբաղման) համար.
Յոդ. Օգտագործվում է վերքերը մշակելու համար։ Չենք մոռանում էր յոդի լուծույթը
սպիրտային հիմք ունի։
Viride Nitens բրիլիանտային կանաչ. Մակերեսային վերքերի, քերծվածքների դեպքում։
Հիմա շատ չի օգտագործվում։
Օսմոտիկ նյութերը նպաստում են թարախից դուրսբերմանը և վերքի մաքրմանը։ Դրանցից
են`
Կերակրի աղի 5-10% հիպերտոնիկ լուծույթ , թրջած տամպոնները դնում են վերքի վրա
կամ խոռոչի մեջ։ Գլյուկոզայի փոշին ցանում են թարախային վերքի վրա։ Գլյուկոզայի
կարա միջավայր ստեղծի, դրա համար ավելի շատ կիրառվում է կերակրի աղը։
Քլորհեքսիդին 0.5%անոց ջրային լուծույթը կիրառվում է թարախային խոռոչները լվանալու
համար։ 0.5%անոց սպիրտային լուծույթը ձեռքերը մշակելու համար։ Դրանով մշակում են
վիրահատական դաշտը, սակայն ինքն ունի սպիրտային հիմք, այսինքն կվառի։ Դրա համար
նպատակահարմար է քլորհեքսիդից հետո մշակել բետադինով(յոդի ջրային լուծույթ)։

Քիմիական անտիսեպտիկ միջոցները կիրառվում են տեղային ու ընդհանուր եղանակներով։

Տեղային
1. վիրակապեր անտիստեպտիկ լուծույթներով, քսուկներով, փոշիներով։
2.անտիբակտերիալ պրեպարատների օգտագործում դրենաժները մեջ`խոռոչները մշակելու
համար։
Ընդհանուր
1. Երբ պրեպարատները ներմուծվում են ներերակային, միջմկանային,
ներավշանոփային(էնդոլիմֆատիկ) եղանակներով։
2. ՍԱՏ-ի (ստամոքս աղիքային տրակտի) վրա վիրահատական միջամտությունից առաջ
օգտագործվում են օգտագործվում են անտիբակտերալ պրեպարատներ ՍԱՏ-ի վրա ազդելու
նպատակով։

Ֆիզիկական անտիսեպտիկա
Այս դեպքում վարակի դեմ կիրառվում են ֆիզիկական գործոններ( օդ, լույս, ճառագայթներ),
երևույթներ(օսմոս, դիֆուզիա), որոնց նպատակը հերքում թարախածին մանրէների
զարգացման համար անբարենպաստ պայմաններ ստեղծելն է։ Ֆիզիկական
անտիսեպտիկայի համար օգտագործվում են դրենաժներ։ Դրենաժն ապահովում է
թարախից դուրսբերմանը խոռոչից`ֆիզիկական եղանակով։ Վերքից թարախային
պարունակության դուրսբերման համար օգտագործում են հիպերտոնիկ լուծույթով
ներծծված թանզիվե տամպոններ, կոչվում են հիգրոսկոպիկ(խոնավությունը ներքաշող)
հատկությամբ օժտված թանզիվ։
Բժշկության մեջ կիրառվող լազերային ճառագայթներից են բարձր և ցածր էներգիայի
ճառագայթները։ Բարձր էներգիայի լազերային ճառագայթները կիրառվում են որպես
լազերային դանակ(կտրում է հյուսվածքն առանց արյունահոսության, մանր անոթները
թրոմբելու պատճառով)։ Վերքերի լավացումը կատարվում է առաջնային ձգտումով
պայմանավորված բակտերիցիդ ազդեցությամբ։
[Եթե հարցնեն առաջնային ձգումը որնա
Վերքերը լավանում են աձգումով, երկրորդային ձգումով ու լավացում կեղևի տակ։
Առաջնայինը ամենաձեռնտուն է, լինում է երբ վերքի ծայրերը հպվում են իրար,այսինքն
կարած է վերքը, առաջնայինը են լավանում ասեպտիկ այսինքն վիրահատական վերքերը։
Երկրորդայինի ժամանակ վերքում կա վարակ, թարախ, հեմատոմա, ծայրերը հպված չեն,
մակերեսը շատ մեծ է։ 2րդայինը 3 փուլ ունի, առաջին փուլը երկար է, ավելի ցայտուն
արտահայտված, 2րդի ժամանակ գրանուլյացիաներ(հատիկավոր հյուսվածք) են հայտնվում,
էտ լավա, վերքը լավանում է։ Առաջին ու 2րդ փուլերի մեջ հստակ սահման չի նկատվում։
Գրանուլյացիաներ առաջանում են մոտ 2-3օրերին, իսկ 5րդ օրը գրանուլյացիայի աճը
դառնում է բավական նկատելի։ Գրանուլյացիան կարմիր գույնի պինդ ու լիքը հատիկների
տեսք ունի։ Պաշտպանական ֆունկցիա ունի, իր մեջ շատ լեյկոցիտ ու մակրոֆագ կա։ 3րդ
փուլում հյուսվածքը էպիթելավորվում է, ձևավորվում է սպի։ Լավացումը կեղեւ տակ
լինում է թեթեւ վնասվածքների ժամանակ, օրինակ քերծվածքների, էպիդերմիսի
վնասվածքների, այրվածքների ժամանակ։ Արյունահոսած մասը մակարդվում է, դառնալով
կենսաբանական վիրակապ, մաքուր է պահում մանրէներից։ Սովորաբար տեւում է 3-7օր։]
Ցածր էներգիայի լազերային ճառագայթները թողնում են ցավազրկող, անոթալայնիչ,
հակաբորբոքային ազդեցություն, լավացնում են նյութափոխանակությունը։ Կիրառվում են
դժվար լավազող վերքերի, տրոֆիկ խոզերի լավացման պրոցեսը խթանելու նպատակով։
Սիրտ-անոթային խնդիրների դեպքում կիրառվում են ներերակային եղանակով։ Ցածր
էներգիայի ճառագայթները նպաստում են տվյալ հատվածի արյունամատակարարմամը,
հետևաբար ուժգնացում են նյութափոխանակությունն ու դրական ազդեցություն թողնում։

Կենսաբանական անտիսեպտիկան պետք է հասկանալ լայն իմաստով, նկատի ունենալով

օրգանիզմի պաշտպանական մեխանիզմները, իմունաբանական կոմպեմսատոր
հատկություններն ու դրանց ակտիվացումը վարակի դեմ պայքարի ժամանակ։ Այն
իրականացվում է կենսաբանական ծագման ագտիվ նյութերով։
Հակաբիոտիկներ

Յուրաքանչյուր անտիբիոտիկ ազդում է որոշակի խմբի մանրէների վրա։ Դրա հետ մեկտեղ
կան նաև լայն սպեկտրի անտիբիոտիկներ, որոնք ազդում են մի քանի խմբի մանրէների
վրա։ Անտիբիոտիկները կարող են բերել ալերգիկ ռեակցիաների և նույնիսկ անաֆիլակտիկ
շոկի, կարող են լինել տոքսիկ։
[Կարճ թե ինչա անաֆիլակտիկ շոկը (եթե երեխեքը հարցնեն)
Անաֆիլակտիկ շոկը օրգանիզմի ծայրահեղ պատասխան ռեակցիան է ալերգեններին, ինչի
հետևանքով կարող է զարգանալ կվինկեյի այտուց ինչին հետևում է շնչուղիների այտուց և
անանցելիություն։ Բուժումը միայն դեղորայքային է։ Տեղում պետք ներերկվի էպինեֆրին (=
ադրենալին) ու հակահիստամինային պրեպարատներ(հիստամինը լայնացնում է
անոթները)։ ]
Հակաբիոտիկներն ունեն օգտագործման որոշակի օրինաչափություն։ Դրանց ոչ տեղին
օգտագործումը, ինչը տարածված է մեր իրականությունում, բերում է նրան որ մանրէների
խումբը կայունություն է ձեռք բերում տվյալ անտիբիոտիկի նկատմամբ, այսինքն դառնում է
անտիբիոտիկ ռեզիստենտ ու այն այլևս արդյունավետ չի լինում։ Սա բերում է նրան, որ նույն
մանրէից ազատվելու համար արդեն պետք է նշանակվի ավելի ուժեղ անտիբիոտիկ։ Ահա թե
ինչու պետք չէ ինքնակամ անտիբիոտիկներ նշանակել մեզ, կամ կիսատ թողնել կուրսը երբ
սիմպտոմներն անհետացել են։
Անտիբիոտիկներից ալերգիաները դրսևորվում են քորով, ցանցով, այտուցով և այլն։ Դրանց
երկարատև օգտագործումը բերում է օրգանիզմի բնականոն միկրոֆլորայի փոփոխության,
ոչնչացնելով դրանց սակայն ուշադրություն, 22թ գրականությամբ այլևս դիսբակտերիոզ
տերմինը չկա, ու անտիբիոտիկների կուրսից հետո ներկայումս հակասնկային
պրեպարատներ չեն նշանակվում։ Առաջ ասում էին որ առաջանում է դիսբակտերիոզ և
նպաստավոր պայմաններ են ստեղծվում սնկային վարակների համար։ Առավել հաճախ
հանդիպում է կանդիդոզը։ Սակայն հիմա դիսբակտերիոզ չկա, իսկ կուրսից հետո
հակասնկային չեն նշանակում։
Մի քանի օրինակ անտիբիոտիկի`
Պենիցիլիններ, իրուքսոլ, լևոմիկոլ
Պենիցիլինները ունեն բակտերիաստատիկ ազդեցություն (չեն թողնում որ բազմանան),
քայքայում են բջջապատը։ Չեն ազդում վիրուսների վրա։
Ակտիվ են հետևյալների նկատմամբ ստրեպտոկոկերի (streptococcus pneumoniae),
պեպտոկոկերի, պեպտոստրեպտոկոկերի, կլոստրիդիումի, գոնորեայի նկատմամբ։
Արդյունավետ են հետևյալ հարուցիչների նկատմամբ
E. Coli
Պնևմոկոկ
Ստաֆիլոկոկ
Սալմոնելլա
Օգտագործվում է օտիտի, սինուսիտի, ցիստիտի, աղիքային վարակների, պիելոնեգրիտի
ճամանակ։
[Ստեղ եթե ինչ որ ուսանող շատ խորանա թե ոնցա ազդում ապա` բակտերիայի
բջջապատը կազմված է պեպտիդոգլիկանից` գլիկոզիդային շղթաներից` N-ացետիլ
գլիկոզամինից ու N-ացետիլ մութամաթթվից, դրանց միջեւ կա բետտա գլիկոզիդային կապ,
ու օրինակ լիզոցիմը ազդում է այդ կապի վրա։ Գլիկոզիդային շղթաները կողմնային միացած
են տետրապեպտիդային, միջաձիգ( Dալանինի և դիամինապիմելինաթթվի(ԴԱՊ) միջև)
պենտապեպտիդային կապերով։ Պենիցիլինները ազդում են պենտապեպտիդային
կամրջակի վրա։]

Իրուքսոլը ֆերմենտ է, մաքրում է վերքը թարախից, նեկրոզված հյուսվածքներից։ Իսկ այ

լևոմիկոլը թարախային վերքի վրա չենք դնի, որովհետև ինքը խիտ է ու չի թողնի որ
թարախը դուրս գա։
Կենսաբանական հականեխման համար օգտագործում են օրինակ պապային,
խիմոտրիպսին։ Պապայինը բուսական ծագման է, ամպուլաների տեսքով։
Խիմոտրիպսինը կենդանական ծագման, փոշի է, պրոտեոլիտիկ ազդեցություն ունի,
օգտագործվում է վիրակապեւթյան ժամանակ, լցնում են վերքի սպիտակ փառի վրա,
խիմոտրիպսինը մաքրում է վերքը ու մենք էլ անիմաստ տրավմատիզացիայի չենք
ենթարկում հյուսվածքը`այն մաքրելու համար։
Ասեպտիկա
Անտիսեպտիկայի հայտնագործումից 25տարի անց գերմանացի վիրաբույժ Բերգմանը հիմք
դրեց ասեպտիկային։ Սկսեցին ստերիլիզացնել ամենը ինչ կոնտակտ էր ունենալու
պացիենտի հետ։ Հետվիրահատական բարդություններն ու նմահվան դեպքերը զգալիորեն
կրճատվեցին։ Եվ այսպես, ասեպտիկա գործողությունների համալիր է ուղղված
կանխելու վարակի թափանցում օրգանիզմ։ Ասեպտիկային կանոններին հետևելու
համար անհրաժեշտ է իմանալ վարակի աղբյուրները։ Տարբերում ենք վարակի էկզոգեն ու
էնդոգեն տեսակներ։ Էկզոգեն վարակներից են օդակաթիլայինը, շփմանը, իմպլանտացիա
ինֆեկցիաները։ Օդակաթիլայինը վարակից խուսափելու համար կրում են դիմակներ,
աշխատում են խոսել միայն անհրաժեշտության դեպքում, ախտահանվում է
վիրահատարանը` մաքրում են ամեն վիրահատությունից հետո և օրվա վերջում, անպայման
խոնավ եղանակով։ Վիրահատարանի օդը ախտահանվում են ուլտրամանուշակագույն
լամպերով, տարբեր ռեժիմներով, օրինակ միացնում են 30/60/90րոպեով նախքան
վիրահատությունը ու վիրահատությունների արանքում (եթե ինտերվալը մեծ է)։
Շփման վարակից խուսափելու համար մանրեաղերծում են ամենը ինչ առընչվելու է
պացիենտի հետ։
Գործիքների ստերջացում.
Դեռևս վիրահատական բլոկում` վիրահատությունից անմիջապես հետո գործիքները
լվացվում են, մաքրում են արյան և այլ հետքերից։ Գործիքները վիրահատարանից տանում
են ստերիլիզացիայի բաժին, որտեղ դրանք կրկին լվացվում են, մշակվում հատուկ նյութով,
օրինակ անիօքսիդ 1000ով, որից հետո դրվում են սուխաջառ, ավտոկլավ կամ ստեռադ։
Ավտոկլավն աշխատում է բարձր ջերմաստիճանի(132°) տակ ու ջրային գոլորշիներով,
հետևաբար գործիքները սովորական վիճակում էդտեղ չեն դրվի, որովհետեւ կփչանան։
Դրվում են հատուկ թղթից պատրաստված փաթեթների մեջ, որոնց վրա կպցնում են
ինդիկատորներ։ Դրան դեռ կանդրադառնանք։ Ստացվեց որ ավտոկլավ դնում են
գործիքներն ու մատերիալը(գործիքները փաթեթավորված)։ Սուխաջառն աշխատում է
ջերմաստիճանի ու ճնշման հաշվին, էստեղ արդեն փաթեթավորել պետք չի, գործիքներն
ուղակի շարում են ներսում։ Ստեռադը աշխատում է ջրածնի պերօքսիդի
ջոլորշիներով,կոչվում է պլազմային ստերիլիզացիա, մի սեանսի համար 2 ամպուլա է դրվում,
որոնք պայթում են ներսում որոշակի ինտերվալը մեկ։ Ստեռադ նույնպես գործիքները
դրվում են փաթեթավորմամբ։ Այսինքն տերիլիզացիայի բաժինն ունի
համապատասխանաբար 3 գոտի` կեղտոտ, մաքրում ու ստերիլ։ Կեղտոտն ուր գործիքները
բերում են վիրահատարանից, մաքուրը մշակելուց հետո, ստերիլ էլ առանձին սենյակ է, որի
արանքում ստեռադ է դրված։ Ստեռադը երկու կողմից մուտք ունի, մաքուր կողմից դնում են
գործիքները, հետո հատուկ համազգեստ հագած մտնում են ստերիլ սենյակ ու այդ կողմից
վերցնում արդեն ստերջացված գործիքները։ Ստերիլիզացիայից հետո ինդիկատորների
գույնի փոփոխությամբ հասկանում են գործիքը ամբոզջությամբ ստերջացվել է, թե՞ ոչ։
Ավտոկլավն ու ստեռադը գտնվում են ստերիլիզացիայի բաժնում, սուխաժառը
վիրահատական բլոկում է։ Տվյալ սարքերից գործիքներն ու մատերիալը հանելուց հետո
դրանց ստերիլ լինելու ժամկետը 3 օր է, եթե 3 օրվա ընթացքում չօգտագործեցին, ապա
դրանք նորից պետք է ուղարկվեն ստերջացման։
Մետաքսի թելերը նախ եռացնում են թորած ջրով, ապա դնում սպիրտի մեջ, այդտեղ մնում
է 3 օր։ Դրանից հետո ուղարկվում է ստերիլիզացիայի բաժին ու ստուգվում ինդիկատորով։
Ատրավմատիկ ասեղով թելերը, որոնց մասին ավելի մանրամասն կխոսենք կարերի
դասին, ստերջացում են գործարանային պայմաններում։ Ինչ եք կարծում ինչպե՞ս։ Դրանք
ստերջացում են գամմա ճառագայթներով, քանի որ օրինակ ջերմությունը կամ գոլորշին
կազդեն որակի վրա, ու թելը կարող է պատռվել ամենակարեւոր պահին։
Վիրահատական դաշտը հիմնականում մշակվում է քլորհեքսիդինով, սակայն այն ունի
սպիրտային հիմք, այդ իսկ պատճառով դրանից հետո, մշակվում է բետադինով (յոդի ջրային
լուծույթ)։
Ձեռքերի ստերիլիզացիան.
Վիրաբույժը ձեռքերը լվանում է նախավիրահատարանում, լավացարանները կամ բռնակով
են (Մուրացան) կամ ոտնակով(Շենգավիթ, Գրիգոր Լուսավորիչ ԲԿ), օճառը սենսռով, կամ
սեղմակով։ Ձեռքերը լվանում են երեք անգամ, առաջինը միչև արմունկ, 2րդը նախաբազկի
կես, 3րդը միայն ձեռքը։ Լվացվելու համար կարող են դրված լինել միանգամյա
օգտագործման սպունգներ որոնք ներծծված են օճառով(Մուրացան), կարող են
չլինել(Շենգավիթ ԲԿ), ապա մշակվում են եղունգները, չորանում, մշակվում անտիսեպտիկ
գելով ու կրկին չորանում։
Խոսեցինք օդակաթիլայինը ու շփման վարակների մասին, մյուս քննարկենք իմպլանտացիոն
վարակը։ Իմպլանտացիոն ինֆեկցիան ինչպես հասկանալի է անվանումից կարող է
առաջանալ հիվանդի օրգանիզմ ինչ որ բան ներմուծելիս։ Հաճախ դա լինում են թելերը
որոնցով կարվում է վերքը կամ լիգավորվում են անոթները։ Վարակի այս տեսակը կարող է
առաջանալ բազմատեսակ իմպլանտներից, ոսկրային ֆիքսատորներից և այլն։ Այդ իսկ
պատճառով շատ կարևոր է հետևել ասեպտիկային կանոններին ու ստերջացվել պացիենտի
հետ առընչվող առարկաները ինչպես արդեն նշեցինք։
Սրանք էկզոգեն վարակների էին, անդրադառնանք նաև էնդոգեննեին։
Էնդոգեն վարակները փոխանցվում են արյունով, ավշով ու կոնտակտային ճանապարհով։
Կոնտակտային երբ օրինակ թարախաբուշտը պայթում է ու էքսուդատը անցնում վերքի մեջ։
Կամ կարող է աղիքը վնասվել պարունակությունը անցնել որովայնի խոռոչ ու զարգանալ
պերիտոնիտ։
Ասեպտիկ նյութեր են`
Յոդ+կալիումի յոդի
Պովիդոն յոդ
Բետադին
Քկորհեքսիդին
Էթանոլ, բոլորն օգտագործվում են դաշտը մշակելու համար։
Ալդեհիդներից` Ֆորմալինը ( ֆորմալդեհիդ լուծույթ) 0.5-5% սուր հոտով լուծույթ է։
Օգտագործվում է դրենաժները, կաթետերների, ուրոլոգիական գործիքները ախտահանելու
համար։ Չոր Ֆորմալինը օգտագործվում է օպտիկական գործիքները վարակազերծման
համար։
Վիրահատության ընթացքում բուժանձնակազմն անընդհատ հետևում է ստերիլության
պահպանմանը։ Վիրահատության կեղտոտ փուլերից հետո գործիքները հավաքվում են
առանձին թասի մեջ, բացում են նոր գործիքներ, վիրաբույժները փոխում են ձեռնոցները։
Վիրահատությունից անմիջապես հետո վերքը ծածկվում է ստերիլ վիրակապով։ Նշեմ նաև
որ շատ կարևոր է վիրահատության վերջում մանրակրկիտ կատարել հեմոստազը,
հետվիրահատական բարդություններից խուսափելու համար։