NGUYỄN TUÂN

Tiết 39 CÁC BƯỚC THỰC HIỆN

I. Tìm hiểu chung II. Tìm hiểu văn bản

1. Tác giả 1. Tóm tắt và bố cục

a. Cuộc đời
b. Con người 2. Phân tích
c. Sự nghiệp văn học a. Tình huống truyện
b. Nhân vật Huấn Cao
c. Nhân vật Quản ngục
2. Tác phẩm d. Cảnh cho chữ
a. Tập truyện Vang bóng
một thời 3. Tổng kết
b. Truyện ngắn Chữ người
tử tù
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
a. Cuộc đời:
-Xuất thân trong gia đình nhà Nho khi Hán học
đã tàn.
-Làm báo, viết văn, tham gia phục vụ cách mạng
và kháng chiến
b. Con người:
-Rất mực tài hoa, uyên bác, hiểu biết rộng, ý
Thức cá nhân phát triển cao.
-Yêu nước và yêu những giá trị văn hóa dân tộc
tha thiết
-Thật sự trân trọng sự nghiệp văn học của mình Nguyễn Tuân
(1910 – 1987)
c. Sự nghiệp văn học
-Sáng tác cả trước và sau Cách mạng tháng Tám 1945
-Các tác phẩm: SGK
-Thành công với thể tùy bút
- Phong cách nghệ thuật: Tài hoa, độc đáo, uyên bác.
-Là tác gia văn học lớn, có nhiều đóng góp quan trọng cho sự phát triển
văn học và tiếng Việt
2. Tác phẩm
a. Tập truyện Vang bóng một thời
-Xuất bản lần đầu: năm 1940
-Dung lượng: 11 truyện ngắn
-Đề tài: Một thời đã qua nay chỉ còn là Vang
bóng
-Chủ đề: Viết về những cái tài, những thú vui
tao nhã phong lưu đậm chất văn hóa.
-Hình tượng nghệ thuật chính: Các nhà Nho
lỡ vận nhưng vẫn giữ vững khí tiết với đạo
sống của người quân tử; Những người có tài
năng phi thường.

Nhận xét: Tập truyện là mốc đánh dấu cho sự nghiệp văn
học và in đậm dấu ấn phong cách, tài năng của Nguyễn
Tuân.
b. Truyện ngắn Chữ người tử tù

-Nhan đề: Ban đầu có tên Dòng chữ

cuối cùng
-Thời điểm sáng tác: năm 1938, được
đăng trên tạp chí Tao Đàn.
-Chủ đề: Ca ngợi vẻ đẹp tài hoa, thiên
lương, khí phách của kẻ sĩ và sức mạnh
của cái đẹp, cái thiện.
-Sáng tác theo Bút pháp lãng mạn.

Nhận xét:
Là truyện ngắn xuất sắc nhất, tiêu biểu nhất của tập
truyện, được đánh giá là “Một văn phẩm đạt gần tới sự
toàn thiện, toàn mĩ” (Vũ Ngọc Phan)
II. Tìm hiểu văn bản
1. Tóm tắt và bố cục

a. Tóm tắt: Chữ người tử tù nói về cuộc gặp gỡ của Huấn

Cao – giặc của triều đình và là người có tài viết chữ đẹp với
Quản ngục – một người ngưỡng một tài năng của Huấn Cao,
trước khi ra pháp trường. Tại nhà ngục tối tăm, Huấn Cao được
Quản ngục đối đãi một cách trân trọng tử tế. Huấn Cao hiểu
được tấm lòng và sở nguyện cao quý của quản ngục nên đã
tặng những nét chữ vuông vắn cho viên quan này trước khi bị
hành hình.

b. Bố cục:
- Đoạn 1: Từ đầu… rồi sẽ liệu: Cuộc trò chuyện giữa Quản ngục
và thầy thơ lại về Huấn Cao.
-Đoạn 2: Tiếp… trong thiên hạ : Cuộc nhận tù, cách cư xử đặc
biệt của Quản ngục với ông Huấn Cao.
- Đoạn 3: Còn lại : Cảnh cho chữ.
2. Phân tích
a. Tình huống truyện
Các Quản Ngục Huấn Cao
phương
diện
Vị thế Quan coi ngục, đại diện cho Kẻ tử tù, phản nghịch,
xã hội triều đình, cho quyền uy, cho chống phá chế độ (theo
trật tự xã hội đương thời quan điểm của chế độ
thời đó).
Nghệ Yêu thích cái đẹp, mong muốn Có tài viết chữ đẹp, là
thuật có được chữ của Huấn Cao; là người sáng tạo cái Đẹp.
người lưu giữ cái Đẹp.
Không Nơi cả quản ngục và Huấn Cao phải thể hiện đúng vị thế
gian của mình; Không phải là nơi sản sinh và lưu giữ cái đẹp.
nhà tù
Hoàn Cuộc gặp gỡ éo le, trớ trêu, bất đắc dĩ trước ngày Huấn
cảnh Cao ra pháp trường.
2. Phân tích
a. Tình huống truyện

Ý nghĩa và vai trò

-Tình huống truyện là cuộc gặp gỡ đầy éo le, và trớ

trêu giữa hai con người đối lập nhau về vị thế xã hội
nhưng lại có điểm chung đều yêu quý trân trọng cái Đẹp.

-Tình huống độc đáo, kịch tính đối lập giữa con người và
hoàn cảnh buộc nhân vật phải bộc lộ tính cách, phẩm
chất và tâm hồn.
 Củng cố kiến thức

I. Tác giả - Tác phẩm II. Tìm hiểu văn bản

1. Tác giả 1. Tóm tắt – bố cục
a. Cuộc đời 2. Phân tích
b. Con người a. Tình huống truyện
c. Sự nghiệp - Cuộc gặp gỡ đầy éo le,
2. Tác phẩm ngang trái của hai con người
a. Tập truyện Vang bóng cùng yêu cái đẹp nhưng lại
một thời đối lập về vị thế xã hội.
b. Truyện ngắn Chữ người - Tình huống độc đáo, kịch
tử tù tính buộc nhân vật phải bộc
lộ tính cách và phẩm chất.
2. Phân tích
a. Tình huống truyện
b. Nhân vật Huấn Cao

Một con người tài hoa Một con người có

Một con người có
Nghệ sĩ thiên lương trong
khí phách hiên ngang:
-Có tài viết chữ sáng:
Nhanh và đẹp. -Trọng nghĩa khí,
-Dám chống lại triều
-Nét chữ vuông vắn, khinh lợi.
đình mà ông căm ghét
được Quản ngục coi -Cảm động và đền đáp
như báu vật tấm lòng và sở
-Coi thường cái chết
-Nét chữ thể hiện nhân nguyện cao quý của
và quyền lực
cách con người Quản ngục

Nhận xét:
-Huấn Cao mang vẻ đẹp của một trang anh hùng hiên ngang lẫm liệt,
vừa có tài vừa có tâm.
-Thể hiện quan niệm thẩm mĩ của Nguyễn Tuân: thống nhất cái Đẹp và
cái Thiện.
-Kín đáo thể hiện lòng yêu nước của tác giả qua vẻ đẹp của Huấn Cao
C. Nhân vật Quản Ngục

Hành động biệt nhỡn

Hoàn cảnh sống và Tính cách con người: Liên tài:
Công việc: -Là người có tính -Kín đáo dọn buồng
-Sống ở nơi tàn nhẫn, Cách dịu dàng, hiền Giam.
Lừa lọc, với lũ quay Lành, hiểu chữ nghĩa. -Đối đãi rất hậu với
Quắt… -Là người có chiều Huấn Cao và các bạn
-Làm chức quan coi Sâu nội tâm: biết giá Tù của ông.
Ngục, đại diện cho Người, trọng người -Nhún nhường
Pháp luật triều đình. →Là người có tâm →Thể hiện tấm lòng
→ Hoàn cảnh dễ làm Hồn nghệ sĩ màng bi Chân thành, hướng
Con người tha hóa Kịch của kẻ lạc lối Thiện

Nhận xét:
-Quản ngục được xây dựng với bút pháp gần với hiện thực, có sự vận
Động nội tâm và tính cách; mang vẻ đẹp của con người được cái Thiện
Cái đẹp dẫn đường.
-Thể hiện rõ hơn quan niệm của Nguyễn Tuân về sức mạnh cảm hóa
Của cái Đẹp và cái Thiện.
d. Cảnh cho chữ

Thời gian Canh khuya, trước lúc Huấn Cao bị giải vào Kinh để
tử hình vài canh giờ

Không gian Buồng tối chật hẹp, ẩm ướt, tường đầy mạng nhện,
đất bừa bãi phân chuột, phân gián. Không khí khói tỏa
như đám cháy nhà
Huấn Cao Cổ đeo gông, chân vướng xiềng, tô đậm từng nét chữ
trên tấm lụa trắng → Hình ảnh uy nghi, lồng lộng.

Quản ngục Có quyền hành mà không có quyền uy, nắm quyền

và lực trong tay nhưng lại khúm núm, run run, vái tay
Thầy thơ lại nghẹn ngào

Lời đối đáp Huấn Cao: Khuyên chân thành, sâu sắc
Quản ngục: Xin bái lĩnh!
d. Cảnh cho chữ

Ý nghĩa của cảnh cho chữ:

-Là cảnh tượng xưa nay chưa từng có, khác với cảnh cho chữ
Thông thường cả về không gian, thời gian, tư thế người cho chữ
Và người nhận chữ.
-Là kết quả của sự vận động cốt truyện, sự chiến thắng của ánh
Sáng với bóng tối, của cái Đẹp, cái Thiện với cái xấu, cái ác.
-Thể hiện quan niệm thẩm mĩ và tài năng nghệ thuật của Nguyễn
Tuân, tận dụng tối đa thủ pháp đối lập tương phản, tạo không khí
Vừa cổ kính thiêng liêng, vừa hiện đại để thể hiện nội dung và ý
Nghĩa tác phẩm.
3. Tổng kết

-Khắc họa thành công hình tượng nhân vật Huấn Cao
với vẻ đẹp lí tưởng về tài năng, thiên lương, khí phách
đậm chất lãng mạn, thể hiện quan niệm thẩm mĩ của
Nguyễn Tuân về cái Đẹp và cái Thiện.

-Truyện có cốt truyện hấp dẫn, tình huống truyện độc

đáo, đầy kịch tính. Lời văn sắc sảo, uyên bác tạo một
không khí cổ kính, bi tráng nhưng cũng hết sức gần gũi,
đời thường.
back