ЈАГЛЕРОД

Изработила: Сара Петрушевска III-2

 ЈАГЛЕРОД

Јаглеродот е хемиски елемент со реден број 6

и релативна атомска маса 12,001.
Се представува со симболот C.

Во периодниот систем се наоѓа во четвртата

групата на елементи.

Јаглерод во природата не е
застапен во голем удел, позастапен
е во литосферата, но се вбројува во
еден од најзначајните елементи
бидејќи влегува во состав на
целиот органски свет.
Општи карактеристики

Најпознат минерал на јаглерод е природниот

јаглен, често се сретнува и има големо
значење.
 Својства

Физички својства
• Јаглерод има три алотропски модификации: графит, дијамант и фулерен
(од неодамна откриен во вселената).
• Јаглерод тешко се преведува во пара.
• Не се раствора во ниту еден растворувач, освен во растопени метали (пр. Fe, Co, Ni, Pt).

Хемиски својства

• На обична температура, јаглеродот се слабо реактивен, поради јаките ковалентни врски

меѓу неговите атоми.
• На повисоки температури се раскинуваат ковалентните врски и реактивноста му се
зголемува.
• На високи температури – јако оксидационо средство, покажува афинитет кон кислород со
кој се оксидира и гради CO и CO2.
• На обична температура, јаглеродот реагира само со флуор (од сите халогени елементи), и
гради CF4.
• Jаглеродот реагира со сулфур и гради CS2.
Соединенија на јаглерод

Оксиди
CO - јаглерод
моноксид
CO2 - јаглерод диоксид

CO
- безбоен гас, МНОГУ ОТРОВЕН
(се врзува со хемоглобинот од
крвта). Ако се вдише многу
малку, настапува смрт за 15-тина
минути!!
- гас без мирис и вкус
- не го поддржува горењето, но
запален гори со синкаст пламен,
и преминува во CO2 CO +
O2= CO2
-
Соединенија на јаглерод

Оксиди
CO - јаглерод
моноксид CO2 - јаглерод
диоксид

Добивање на CO
Индустриско:
- CO се добива во смеса од
други гасови, во т.н. гасни
генератори, по
кои и смесата се нарекува
генераторски гас.
- Генераторски гас е смеса од 70% N2, 25% CO, 4% CO2 и многу мали
количества од H2, CH4 и O2.
- Големи количества на CO има во т.н. “воден гас”, познат како гас за
Соединенија на јаглерод

Оксиди
CO - јаглерод
моноксид CO2 - јаглерод
диоксид
CO2
- безбоен гас, со остар мирис и
слабо кисел вкус
- не гори и не го поддржува
горењето
- се раствора во вода, а со
зголемување на притисокот
се зголемува растворливоста
- НЕ Е ОТРОВЕН, но
вдишан во
поголеми
количества може
да
Соединенија на јаглерод

Оксиди
CO - јаглерод
моноксид CO2 - јаглерод
диоксид

Добивање на CO2
- при алкохолно вриење на
шеќери
- целосна оксидација на јаглен
-Индустриско добивање: при
согорување на кокс или жарење
на CaCO3
CaCO3 = CaO +
CO2

- Лабораториско добивање: со
реакција на мермер и HCl
Соединенија на јаглерод

Киселини
H2CO3 - јаглеродна киселина
HCN - цијановодородна киселина
H2CO3
- се добива при растворање на CO2 во вода CO2 + H2O = H2CO3
- оваа киселина не е позната во слободна форма, туку само како раствор
- МНОГУ СЛАБА киселина
- гради кисели соли: КАРБОНАТИ (Na2CO3) и
(Na 2HCO3)
хидрогенкарбонати
- гради базни соли: базни [PbCO3 x Pb(OH)2]
КАРБОНАТИ хидрогенкарбонати и
(Na2HCO3)
HCN
- безкислородна киселина, ја има во глукозидот амигдалин во горчлив бадем
- безбоја течност, со мирис на горчлив бадем, еден од најопасните неоргански
отрови
- слаба киселина, гради соли ЦИЈАНИДИ
Примена

Дијамант
- за изработка на најскап накит
- црниот дијаман – се користи како додаток на електрични машини за
бушење на тврди карпи, сечење стакло...
Графит
-за изработка на електроди – графитот спроведува електрична енергија,
а во исто време е хемиски инертен
-за премачкување на метални површини, предмети како заштита од
корозија и топлина
-во нуклеарни реактори, како нуклеарен модератор

Природен јаглен
- енергетски извор
Примена

CO
- како гориво
- за индустриско добивање на водород, посебно при синтеза на амонијак
- во органска хемија, за органски синтези

CO2
- за гаснење на пожари предизвикани од лесно запалливи супстанци, пр.
бензен, етер, т.е. во пожари каде не смее да се употребува вода. За таа цел
се користи NaHCO3 кој под дејство на кислород ослободува CO2.
- за добивање на “сув мраз” кој пресуван се користи за ладење
- во медицина, за лечење на некои кожни болести
- за производство на “газирани сокови”

HCN
- во процес за добивање на злато и сребро од нивните руди
- во органска хемија, за органски синтези
 Ви
благодарам
на
вниманието!