You are on page 1of 11

Движење по кружница

Да разгледаме едно тело кое се движи по


кружна патека.
Телото се движи со константна брзина, v.

Ако радиусот на кружницата е R, тогаш


неговата обиколка изнесува:

Времето потребно телото да го измине овој пат,


односно да направи едно завртување, ќе го
викаме период и ќе го обележиме со Т.

Ако се примени законот за рамномерно движење,


тогаш брзината се пресметува како:

односно
Да ја претставиме местоположбата на
телото со помош на радиус вектор
Бидејќи растојанието на телото од координатниот
почеток не се менува, должината на радиус векторот
ќе има постојана вредност еднаква на радиусот на
кружницата.

Додека телото се движи по кружната патека,
радиус векторот опишува агол  кој ја дефинира
местоположбата на телото.

Како што расте аголот , така расте и изминатиот


пат .

Тоа значи дека овие две величини се поврзани.


Ова ни дозволува во релацијата за брзина, наместо
изминатиот пат , да го замениме аголот .
Но, штом сме замениле некоја друга величина, тогаш
овој израз не ни ја дава брзината.

Односот од патот и времето дава информација колку


бргу се менува патот на телото што се движи. 
Односот од аголот и времето покажува колку бргу се
менува аголот со текот на времето.
Поради тоа, овој однос ќе го викаме аголна брзина и ќе
го обележиме со .
Ако телото направи N завртувања за време t, тогаш
нивниот однос ќе ни ја даде фреквенцијата f на
движење на телото:

Ако телото направи едно завртување, тогаш N=1


Времето потребно за ова завртување е еднакво на
периодот t=Т. Ако се замени ова во формулата се
добива:

Аголната брзина ја дефиниравме како:

Ако телото направи едно завртување, тогаш аголот е


еднаков на 360о односно на 2 rad. N=1 Времето
потребно за ова завртување е еднакво на периодот t=Т.
Ако се замени ова во формулата за аголна брзина се
добива:

Уште ако се земе предвид врската помеѓу


фреквенцијата и периодот,
тогаш за аголната брзина се добива:
Ако телото не се движи со постојана брзина, туку
рамномерно забрзува, тогаш се дефинира забрзување
како промена на брзината во единица време:

Штом брзината расте, тогаш и аголната брзина расте, па


може да се дефинира аголно забрзување, , како
промена на аголната брзина во единица време:
Движење по права патека Движење по кружница
Може да се забележи дека постои
сличност помеѓу законите и
формулите кои го објаснуваат Пат, s Аголен пат, 
движењето по права патека и
законите кои го објаснуваат
движењето по кружна патека со Брзина, v Аголна брзина, 
аголни величини.
Забрзување, a Аголно забрзување, 

Движење по права патека Движење по кружница


Аналогно на ова, можеме да
ги напишеме и другите
закони:
Што се тригонометриски величини

Да разгледаме еден правоаголен триаголник:



c
Ќе дефинираме нова величина, тангенс од агол. a
Односот од должините на двете катети

Тангенс од аголот  е односот од должината на



неговата спротивна катета, a и неговата
прилегната катета, b: b

Согласно на тоа, тангенс од аголот  ќе биде:

Постојат и други тригонометриски величини, но нив ќе ги воведеме кога ќе има потреба.


Врска помеѓу аголните и линиските величини

Да ја анализираме ситуацијата кога телото се


движи по кружница и во еден момент се наоѓа во
одредена положба, дефинирана со аголот :

На овој агол одговара должина на патот .

Делот ограничен со лакот (патот), радиус векторот


и референтната права (сината линија), можеме да
го апроксимираме со еден рамностран
триаголник.
Ако спуштиме нормала од врвот на триаголникот
на неговата основа
добиваме два правоаголни триаголници.

Да издвоиме еден.
Врска помеѓу аголните и линиските величини

Аголот при врвот изнесува /2.

Спротивната катета изнесува .

Ако аголот е многу мал, прилегнатата


катета може да се смета дека е еднаква со /2
радиусот R.
R
Во тој случај тангенс од аголот е:

Кога аголот е многу мал, тогаш тангенсот од


аголот е приближно еднаков на аголот:

Тоа значи дека:


Врска помеѓу аголните и линиските величини

Кога аголниот пат ќе се помножи со радиусот, се


добива линискиот пат.
Всушност радиусот е врска помеѓу сите аголни и
линиски величини. Така за брзината важи: /2
R

а за тангенцијалното забрзување се добива:

Секогаш кога аголната величина ќе се помножи со радиусот,


се добива соодветната линиска величина.

You might also like