„Биди промената што сакаш да ја видиш во светот.

МАХАТМА ГАНДИ
(1869-1948)
 Мохандас Карамчанд Ганди 
(2 октомври 1896 – 30 јануари 1948) е
истакнат водач на индискиот
национализам во Британска Индија.
Применувајќи ненасилна граѓанска
непослушност, Ганди ја довел Индија
до независност и поттикнал движења
за граѓански права и слободи низ
светот. Почесниот Махатма
(на санскритски, со значење:
„великодушен“, „достоинственˮ - за
првпат е применет во 1914 година во
Јужна Африка, - а сега се користи во
целиот свет. Исто така него го
нарекуваат Бапу (на гуџаратски јазик
со значење: љубов кон „таткотоˮ,
„татко“ во Индија.)

Махатма Ганди
Ганди е роден и израснат во Хинду, во семејство кое потекнува од крајбрежјето на Гуджарт,
Западна Индија и бил школуван во здружението „Инер Темплˮ (ˮInner Temple“), во Лондон.
Тој бил првиот кој применил ненасилна граѓанска непослушност како иселен адвокат во
Јужна Африка, во тамошната Индиска заедница за борба на човековите права.
Во 1915 година, по неговото враќање во Индија, Ганди се посветил за организирање на
селаните, земјоделците и урбаните работници да протестираат против данокот за
прекумерното земјиште и дискриминацијата. Во 1921 година, преземајќи раководство
над Индискиот национален конгрес, Ганди водел национални кампањи за олеснување на
сиромаштијата, зголемувајќи ги правата на жените, градејќи верско и етничко пријателство,
стопирајќи го понижувањето на најниската каста во Индија но пред се, за постигнување на
„Свараџˮ (ˮSwaraj“) или принцип на самоуправување.
Ганди одлично ги водел индијците во предизвикувањето на британското наметнување на
данокот за солта со 400 км одење, наречен „Денди Салт Марч“ („Dandi Salt March“) во 1930
година, а подоцна во повикувањето на Британците да се откажат од Индија под кампањата
„Августовското движење“ („Quit India“) во 1942 година. Во многу прилики, тој бил повеќепати
затворен со години и во Јужна Африка и во Индија.

„Јас нема да дозволам никој да ми поминува низ

умот со своите валкани нозе“ , Махатма Ганди

Оваа позната изрека е метафора која сака да

каже дека секогаш треба да бидеме сигурни кој
и што поминува низ нашиот ум.
Веројатно ќе сретнеме многу луѓе во нашиот
живот и нема да имаме друг избор освен да се
справиме со нив. Истовремено треба да бидеме
свесни дека да правиме добро во нашиот живот
е единствениот вистински избор.
Ганди се обидел да применува ненасилство и
вистина во сите околности и се залагал и другите
да го прават истото. Тој живеел скромно во
самостојно станбено заедништво и носел
традиционално „дотиˮ и шамија, проткаена со
рачно предиво на чекрек. Ганди јадел едноставна
вегетаријанска храна, а исто така постел, како
начин за самопречистување и за општествен
протест. Сепак, визијата на Ганди која се темели
врз религиозниот плурализам, била оспорена во
почетокот на 1940-тите години, со новиот
муслимански национализам кој барал посебна
муслиманска татковина создадена во Индија.
Најпосле, во август 1947 година, Индија добила независност, но Британско-индиското
Царство било поделено во две територии, помалата со хиндуско мнозинство, Индија и
муслимански Пакистан. Уште толку преселените хиндуси, муслимани, и сики ги заземале
своите места на нивните нови територии, и со тоа избувнало верското насилство, особено
во Пенџаб и Бенгал.
Избегнувајќи ја официјалната прослава на независноста на Њу Делхи, Ганди ги посетил
погодените области каде што се обидел да даде утеха. Во следните месеци, тој отпочнал
неколку пости, за да ја потикне религиозната хармонија. Последниот од тие пости, отпочнат
на 12 јануари 1948 година, на возраст од 78 години, исто така имало индиректна цел во
притискањето на Индија да плати некој паричен капитал што се должел на Пакистан. Некои
индијци помислиле дека Ганди бил премногу попустлив.
Помеѓу нив, бил Натурам Годсе, хиндуски националист, кој го убил Ганди на 30 јануари 1948
година со пукање на три куршуми во неговите гради. Махатма Ганди често, иако
неофицијално, се смета за Татко на нацијата. Неговиот роденден, на 2 октомври, во Индија се
празнува како, раѓањето на Ганди (ˮGandhi Jayantiˮ), кој е национален празник и во целиот
свет, како Меѓународен ден на насилството.
 ЖИВОТ И ОБРАЗОВАНИЕ
Мохандас Карамчанд Ганди е роден на 2 октомври 1869 година во Порбандар, крајбрежен град на
полуостровот Катијавар, а потоа дел од малите кнежевска држава на Порбандар, во Катијаварската
служба на Британско-индиската империја. Неговиот татко, Карамчанд Ганди (1822 – 1885 година),
служел како „диван“ („diwanˮ,(министер-претседател) на државата Порбанер. Неговата мајка, Путали
Баи, која потекнувала од Пранамско-ваишнавско семејство.
Индиските класичари, посебно приказните на Шравана и царот Харишчандра, имале големо влијание
во детството на Ганди. Тој пишува: „Ме прогонуваше и јас морав самиот да дејствувам на Харишчандра,
да си пати безброј пати.ˮ Раното самораспознавање на Ганди со вистината и љубовта како врховни
вредности може да се докаже со овие епски ликови.
Религиознато потекло било избрано. Таткото на Ганди бил од Хиндуската заедница на Мод Банија, а
неговата мајка била од Пранамско-ваишнавско семејство. Религиозните личности биле чести
посетители на нивниот дом.
Во своето средно училиште во Порбандар и средното училиште во Рајкот, Ганди останал како
просечен ученик. Ганди не бил посветен ниту во училницата, ниту на игралиштето. Во еден од
последните извештаи тој бил оценет како „добар во Англискиот јазик, справедлив во Аритметиката и
слаб по Географија“ ; кој поминал со многу добар просек, но со лош ракопис. Со малку потешкотија тој
го поминал испитот за упис на колеџот Самалдас, во Бавнагар. Фамилијата на Ганди посакувале тој да
биде адвокат, со тоа што ќе се зголемат шансите да успее во патоказот на својот татко.

„Иднината зависи од тоа што правите денес“, Махатма Ганди

За да го направиме нашиот живот вреден и плоден, мора да
разбереме дека секое семе што ќе го посееме денес, ќе ни даде род
утре. Сè што ќе направиме и секоја одлука што ќе ја донесеме
денес, ќе одредат како ќе изгледа нашата иднина.
Секое човечко суштество додека расте има свои соништа како
би сакало да изгледа неговата иднина. Важно е постојано да
работиме во таа насока, а кога ќе го постигнеме она што го
сакаме тогаш ќе се чувствуваме среќни и задоволни од нашиот
живот. Сепак, повеќето од нашите патувања до целта се долги
и бараат многу работа и труд.
АНГЛИСКИОТ АДВОКАТ

Во 1888 година, Ганди многу патувал во

Лондон, Англија, за да студира Право на
Лондонскиот универзитетски колеџ, каде
што студирал Индиско право и правни
науки, а се обучувал како адвокат во
храмот „Инер Темплˮ (ˮInner Templeˮ).
Ганди во јуни 1891 година бил повикан на
адвокатура, а потоа го напуштил Лондон
за да се врати во Индија, кадешто дознава
дека неговата мајка починала, додека тој
бил во Лондон и дека неговото семејство ја
криеле таквата вест од него. Неговите „Не можете да промените како луѓето се однесуваат
обиди за вооспоставување на законската кон вас или што велат тие за вас. Сè што можете да
практика во Бомбај не успела, бидејќи тој направите е да промените како реагирате вие на тоа.“
бил премногу срамежлив да зборува пред Махатма Ганди
судот.
Ганди потоа се вратил во Рајкот за правење Секој има право на мислење. Мислењето може да биде
на мали петиции, наменети за странки во добро или лошо. Кога ќе го слушнеме, ако мислиме дека
судскиот процес, но бил принуден да ги воопшто нема вистина, треба да го игнорираме. Но,
затвори заради прекршрок на еден пред тоа, да размислиме и провериме дали сепак има
британски службеник. Во 1893 година, вистина во тоа. Ако има, треба да го искористиме
Ганди прифатил едногодишен контакт од како можност да се подобриме. Ние исто така немаме
индиската фирма „Дада Абдула и никаква контрола врз тоа како другите се однесуваат
Копродукцијаˮ (Dada Abdulla & Co), на кон нас. Без разлика што правиме, ќе има луѓе кои ќе не
едно место во колонијата на Натал, јужна критикуваат. Не треба го земаме ова лично туку како
Африка, а потоа дел од Британската дел од животот. Дури и ако немаме никаква контрола
Империја. врз постапките на другите или нивното мислења, ние
имаме контрола врз тоа како ние ќе постапиме.
ДВИЖЕЊЕТО ЗА ГРАЃАНСКИТЕ ПРАВА ВО ЈУЖНА АФРИКА
Кога имал 24 години, Ганди пристигнал во Јужна Африка за да работи како правен застапник за
муслиманско-индиските трговци со седиште во градот Преторија. Поминал 21 година во Јужна
Африка, каде што ги развил своите политички ставови, етиката и политичките водачки вештини.
Историчарот Гуа тврди дека, кога Ганди се вратил во Индија во 1914 година, тој бил умешен во
јавното говорење, во собирањето на финанскиски средства, во преговори, во односи со медиумите и
во самозалагањето.
Во Јужна Африка, Ганди се соочил со дискриминацијата насочена кон сите луѓе од другите раси. Во
градот Питермарицбург тој бил фрлен од воз по одбивањето да се потргне заради луѓето од првата
класа. Ганди за тоа протестирал и следниот ден му било дозволено од првата класа. Патувајќи
подалеку со кочијата, возачот го претепал Ганди бидејќи одбил да се помрдне и да направи место за
еден европски патник. Тој на патувањето трпел и други неволји исто така, вклучувајќи и забрана за
опстојување во некои хотели. Во друг инцидент, судијата на Дурбанскиот суд наредил Ганди да го
острани својот турбан од главата, а тој одбил да го стори тоа.
Овие настани биле пресвртна точка во животот на Ганди, а го оформиле неговиот социјален
активизам и го освестиле од социјалната неправда. По докажувањето на расизмот, предрасудите и
неправдата против индијците во Јужна Африка, Ганди почнал да го преиспитува неговото место во
општеството и неговите луѓе што стојат во Британската Империја.Махатма Ганди го продолжил
својот креативен период во Јужна Африка, за да им помогне на индијците во спротивставувањето на
предлог-законот да ги елиминираат нив од правото за гласање. Во 1894 година, Ганди помогнал во
основањето на Индискиот Конгрес во Натал, и преку оваа организација, тој ја направил Индиската
заедница во Јужна Африка, во обединета политичка сила. 
Во 1906 година, владата на Трансвал изгласала нов Закон за задолжителна регистрација за
популацијата на Индиската колонија. На масовните протести, состанокот одржан во Јаханесбург на
11 септември истата година, Ганди за првпат ја донесол неговата развиена методологија за Сатјаграха
(ˮSatyagrahaˮ), (преданост кон вистината), или со други зборови, ненасилен отпор. Власта успешно
ги потиснала индиските демонстранти, но јавното протестирање врз суровата постапка на мирните
индиски демонстранти од страна на Владата на Јужна Африка го присилил јужноафриканскиот
водач Јан Кристијан Смутс, да преговара за компромис со Махатма Ганди. Идеите на Ганди се
оформиле, а концептот за „Сатјаграха“ се развил за време на оваа борба.
 БОРБА ЗА ИНДИСКА НЕЗАВИСНОСТ (1915 – 1947 ГОДИНА)
Во 1915 година, Ганди засекогаш се вратил во Индија, понесувајќи со себе репутација на водечки индиски
националист, теоретичар и организатор. Тој се приклучил кон Индискиот национален конгрес, а Гопал
Кришна Гокал, воглавно го запознал со проблемите во Индија, политиката и индијците.Гокал бил главен
водач на Конгресната партија, препознатлив по неговата воздржаност и умереност, и во неговата
непопустливост во работењето внатре во системот. Ганди го презел либералниот пристап на Гокал,
заснован на традициите на британската политичка партија „Виги“ и ги трансформирал целосно, да
изгледаат како индиски.
Ганди го презел управувањето со конгресот во 1920 година и започнал со сериозно проширување на
барањата (со наизменични договори или одложувања), сè до 26 јануари 1930 година, кога Индискиот
национален конгрес ја прогласил независноста на Индија. Британците не го признале тоа и преговарањата
се повеќе се стеснувале, со преземање на улогата во провинциската област, кон крајот на 1930 година. Ганди
и Конгресот ја повлекле својата поддршка во “Британска Индија” ( ˮBritish Raj“) кога гувернерот и објавил
војна на Германија во септември, 1939 година, без претходно консултирање.
Тензиите ескалирале сè додека Ганди не побарал итна независност во 1942 година, а британците возвратиле
преку затварање на гувернерот, како и на десетина од илјадници водачи на Конгресот за нивното
времетраење. Во меѓувреме, партијата, ˮМуслиманска Лига“ кооперирала со Британија и застанала против
силната отпорност на Ганди, во барањето за целосно одделување на Пакистан, како муслиманска држава.
Во август, 1947 година, Британците ја поделиле земјата, на Индија и Пакистан, секоја достигнувајќи
независност, под услови кои Ганди не ги одобрувал.

„Ако ги победевме Англичаните со оружјето со кое тие

не поробија, нашето ропство ќе останеше дури и кога ќе
си заминеа.“
„За мојата цел, ја сум подготвен да умрам, но за никаква
цел, пријателе, не сум подготвен да убијам.“

„Силата не доаѓа од физичкиот капацитет. Таа доаѓа

од нескротлива волја.“

Махатма Ганди
 АВГУСТОВСКОТО ДВИЖЕЊЕ САТЈАГРАХА
Ганди се држел настрана од активна политика, и како таков, останал во поголемиот дел на 1920-тите години.
Наместо тоа, тој се фокусирал на решавање на судирот помеѓу партијата Сварај и Индискиот национален
конгрес и проширување на иницијативи против алкохолизмот, незнаењето и сиромаштијата. Во 1928 година,
Ганди се вратил на чело. Една година пред тоа, британскта влада назначила нова Комисија за уставна реформа,
под раководство на Џон Симон, којшто не вклучил ниту еден Индиец како член во Комисијата. Резултатот бил
бојкот на Комисијата, од страна на индиски политички партии.
Ганди дошол до одлука во текот на Конгресот во Калкута 1928 година, повикувајќи ја британската влада, да и
додели на Индија статус на власт, или да се соочи со нова кампања на несоработка до постигнување целосна
независност, како главна цел за својата земја. Ганди не само што ги согледал ставовите на помладите Субас
Чандра Босе и Џавахарлал Нехру, кои поднеле барање за итна независност, но исто така го намалил своето
барање на една година чекање, наместо на две години.
Британците не одговориле на тоа. На 31 декември 1929 година, знамето на Индија било развиорено во Лахоре.
На 26 јануари 1930 година, во Индискиот национален конгрес бил прославен денот на независноста на Индија.
Во март 1930 година, Ганди лансирал нов „Сатјаграха ˮ поход против данокот на сол. Тоа било истакнато со
познатиот „Солен поход“ до Данди, од 12 март до 6 април, каде што тој марширал 388 километри од Ахмедабад
до Данди, Гуџарт за да направил сол. Илјадници Индијци му се придружиле на овој марш кон морето. Оваа
кампања била една од најуспешните во владеењето на Британија со Индија; Британија на ова реагирала со
затворање на преку 60 000 луѓе.
ПРЕГОВОРИ
Британската влада, претставена од страна на Едвард Ирвин, одлучил да преговара со Ганди. Пактот на Ганди
со Ирвин бил потпишан во март 1931 година. Влада се согласила да ги ослободи сите политички затвореници,
во замена за прекин на движењето на граѓансата непослушност. Исто така како резултат на овој пакт, Ганди
бил поканет да присуствува на Конференцијата „Раунд тејбл“ (“Round Table“) одржана во Лондон, како
единствен претставник на индиското државно Собрание. Конференцијата била разочарување за Ганди и
националистите, бидејќи вниманието било насочено кон индиските кнезови и индиските малцинства,
отколку на пренесување на власта. Наследникот на Ирвин, Вилингдон, зазел нова политика против
национализмот, кој започнал нова кампања за контролирање и совладување на националистичкото
движење. Ганди бил повторно уапсен, а владата се обидела и не успеала да го негира неговото влијание, со
потполно изолирање од неговите следбеници.
 ВТОРАТА СВЕТСКА ВОЈНА И
АВГУСТОВСКОТО ДВИЖЕЊЕ ВО ИНДИЈА
Кога избувнала Втората светска војна во 1939 година, Ганди првично и
понудил „мирољубива морална поддршка“ на британската влада, но
водачите во собранието биле навредени од унилатералното вклучување
на Индија во војната без консултација со претставниците. Сите
собраниски водачи поднеле оставка од функцијата. По долго
размислување, Ганди изјавил дека Индија не може да биде на страната
која наводно се борела за демократска слобода, додека самата слобода е
заробена во Индија. Како што војната се развивала, Ганди го
интензивирал неговото барање за независност, во говорот на Говалја
Тенк Мајдан, повикувајќи ја Британија на Августовското движење на
Индија. „Да се ​верува во нешто,
а да не се живее тоа е нечесно.“
На 9 август 1942 година, во Бомбај, британците го уапсиле Ганди и
целосниот работен Комитет на Конгресот. Ганди две години бил „Духот на демократијата
држен во Ага Кан палатата во Пуна. На тоа место, Ганди претрпел два не може да се наметне однадвор.
страшни удари во неговиот личен живот. Неговиот 50-годишен Тој мора да расте надвор
секретар Махадев Десаи починал од срцев удар, а по 6 дена, а неговата од внатрешноста на луѓето.“
жена Кастурба починала после 18 месеци затвор, на 22 февруари 1944
година; шест недели покасно, Ганди боледувал од тежок напад на „Нема пат до мирот. Мирот е патот.“
маларија.На 6 мај 1944 година, тој бил ослободен пред крајот на
војната, поради неговото влошено здравје и неопходната операција; Махатма Ганди
Британска Индија не сакала Ганди да почине во затвор и да ја
разбесни нацијата.

На крајот на војната, Британија дала јасни најавувања дека моќта би можела да биде префрлена во
индиски раце. Во тој момент, Ганди се откажал од борбата, а околу 100.000 политички затвореници
биле ослободени, вклучувајќи го и раководењето во Собранието.
 „Среќа е кога она што го мислите,
ЖЕНИТЕ кажувате и правите
Ганди силно се залагал за еманципација на жените. Тој се е во хармонија.“
спротивставил за изолација на жените, малолетничкиот
„Oна за што размислуваш, тоа и стануваш.“
брак и екстремното угнетување на вдовиците, како и на
обредот „сати“ (ˮsati“). Тој посебно барал жените да
„Пронајдете се себеси така што
учествуваат во кампањите за данокот на сол и во бојкотот
ќе им служите на другите.“
на странските производи. Сарма заклучува дека успехот
на Ганди во регрутирањето на жените во неговите
кампањи, вклучувајќи го и движењето на селанството,
овозможил на многу жени, нова самодоверба и
достоинство во главните текови на индискиот јавниот
живот.

„Што и да направиш, ќе биде безначајно.

Но, многу е важно да го направиш тоа.

„Каде што има љубов има и живот.“

„Твоето здравје е твоето вистинско ПОСМРТНИ ОСТАНКИ
богатство.“
Според хиндуската традиција,
посмртните останки требало да се фрлат
во река. Посмртните останки на Ганди
биле ставени во урни, кои биле
испратени во Индија за меморијалните
служби. Повеќето од нив биле потопени
во реката Сангам во Алахабад на 12
февруари 1948 година, но некои биле и
тајно земени и однесени на други места.
 „Најпрвин те игнирираат,
Потоа те исмејуват,
Потоа се борат против тебе,
И на крај ти победуваш“,
Махатма Ганди