დიფუზია

რა მოხდება, თუ წყალში რამდენიმე წვეთ

საკვებ საღებავს ჩავასხამთ?
• დროთა განმავლობაში
საღებარის მოლეკულები
ვრცელდება მთელ
მოცულობაში წყლის
მოლეკულების საშუალებით. 
როცა საღებარის
მოკელულაში თანაბრად
ვრცელდება ხსნარის მთელ
მოცულობაში, მიიღება 
თანაბარი შეფერილობის
ხსნარი.  მოლეკულების ასეთ
მოძრაობას დიფუზია
ეწოდება. 
დიფუზია
• შემხები ნივთიერებების 
 ურთიერთშეღწევას,
რომელიც ნივთიერების
ნაწილაკების ქაოსური
მოძრაობის
შედეგია, დიფუზია 
ეწოდება (ლათინური
სიტყვიდან „განღვრა“,
„გავრცელება“). დიფუზი
ა მიმდინარეობს მყარი
და თხევადი
ნივთიერებების შერევის
დროსაც. 
 • კიდევ უფრო ნელა მიმდინარეობს დიფუზია მყარ

Დიფუზია მყარ სხეულებს შორის. ცნობილია ასეთი ცდა: კარგად

გაპრიალებული (გლუვი) ზედაპირების მქონე ტყვიისა
და ოქროს ფირფიტები ერთმანეთზე დააწყვეს და
სხეულებში ზემოდან მძიმე ტვირთი დაადეს. ხუთი წლის
განმავლობაში ფირფიტებს შორის წარმოიქმნა
ტყვიისა და ოქროს ნარევის 1 მმ სისქის ფენა  
 Დიფუზია
აირებში
• დიფუზიის პროცესში ნივთიერებები
მაღალი კონცენტრაციის არიდან
დაბალი კონცენტრაციის არისკენ
გადადის, სანამ კონცენტრაცია არ
გათანაბრდება მთელ სივრცეში.
მაგალითად, წარმოიდგინეთ, რომ
ვიღაც ხსნის გამწმენდი ამიაკის
ბოთლს შუა ოთახში. თავიდან
ამიაკის მოლეკულები ყველაზე
კონცენტრირებული იმ ადგილზე
იქნება, სადაც ბოთლი გახსნეს,
ოთახის კუთხეებში კი ძალიან ცოტა
მოლეკულა იქნება, ან შეიძლება,
საერთოდ არც იყოს. ნელ-ნელა
ამიაკის მოლეკულები
დიფუნდირდება, ანუ
გავრცელდება, და, საბოლოოდ,
ამიაკის სუნს ოთახის კუთხეებშიც
იგრძნობთ. თუ ბოთლს დავხურავთ
და ოთახს ჩავკეტავთ, ამიაკის
მოლეკულები თანაბრად
• შესაბამისად, დროთა განმავლობაში მოლეკულები ძირითადად მაღლიდან დაბალი
კონცენტრაციის არისკენ იმოძრავებს, სანამ კონცენტრაციები არ გათანაბრდება (და
მოლეკულების ორივე მიმართულებით გადასვლა თანაბარალბათური არ გახდება).
ამ პროცესს ენერგიის ხარჯვა არ ესაჭიროება, მეტიც, კონცენტრაციული გრადიენტი
თავადაა დაგროვილი (პოტენციური) ენერგიის სახე და სწორედ ეს ენერგია
გამოიყენება კონცენტრაციების გასათანაბრებლად.
 • როგორ გავზარდოთ
დიფუზიის სიჩქარე?
დიფუზიის სიჩქარე გავიხსენოთ, რომ შაქარი ან
მარილი ცხელ წყალში უფრო
სწრაფად იხსნება, ვიდრე
ცივში და ამის ახსნა ვცადოთ,
ტემპერატურის მატება
მოლეკულების მოძრაობის
სიჩქარეს დავუკავშიროთ.
მართლაც ასეა. ნივთიერების
ტემპერატურის მატება ხომ
ნაწილაკების ენერგიის ზრდას
უნდა ნიშნავდეს, ანუ ნაწილაკი
მეტად „ენერგიული“ უნდა
გახდეს და მეტი სიჩქარით
იმოძრაოს. შესაბამისად,
ტემპერატურის მომატებით
ნივთიერებათა შერევის მეტი
შესაძლებლობა ჩნდება.
Მადლობა ყურადღებისთვის!