ანატომიის შესავალი,

ხერხემლის სვეტი,
გულმკერდისა და
კიდურების ჩონჩხი

ფაკულტეტი:
სტომატოლოგიის
კურსი:I, სემესტრი:I
სასწავლო კვირა: I-II
 ანატომიური პოზა

ადამიანი დგას

სახე მიმართულია წინ

ხელები ჩამოშვებულია

ხელისგულები წინ
 ანატომიური სიბრტყეები

საგიტალური

• ჰყოფს სხეულს მარჯვენა და მარცხენა ნახევრებად

ფრონტალური

• ჰყოფს სხეულს წინა და უკანა ნაწილებად

ჰორიზონტალური

• ჰყოფს სხეულს ზედა და ქვედა ნახევრებად

 ზოგადი ტერმინები
ზედა - Superior

ქვედა - Inferior

წინა - Anterior

უკანა - Posterior

მედიალური (შუა ხაზთან ახლოს)

- Medialis
ლატერალური (შუა ხაზისგან
შორს) – Lateralis
პროქსიმალური (შედარებით
ზევით) – Proximalis
დისტალური (შედარებით
ქვევით) – Distalis

შიგნითა - Interna

გარეთა - Externa
 ძვლოვანი სისტემა
• ღერძულა ჩონჩხი (skeleton axiale)
• დამატებითი ჩონჩხი (skeleton
appendiculare)
 ხერხემლის სვეტი
(сolumna vertebralis)

კისრის მალები

გულმკერდის მალები

წელის მალები

გავის მალები

კუდუსუნის მალები

მალათა ზომა მატულობს კისრის მიდამოდან წელის მიდამოსკენ

მალათა ზომა მცირდება გავიდან კუდუსუნის მიმართულებით
 ხერხემლის ფიზიოლოგიური ნადრეკები

კისრის ლორდოზი

გულმკერდის კიფოზი

წელის ლორდოზი

გავის კიფოზი
 ხერხემლის პათოლოგიური ნადრეკები

პათოლოგიური კიფოზი

• ასაკოვან ქალებში
• თანდაყოლილი
• პოზასთან დაკავშირებული

პათოლოგიური ლორდოზი

• ფეხმძიმობა
• სიმსუქნე

სქოლიოზი (გვერდით
გამრუდება)

• თანდაყოლილი
• ნერვ-კუნთოვანი
• პოზასთან დაკავშირებული
 ტიპური მალა (გულმკერდის მალა)

სხეული
• წვეტიანი
• განივი
• ზედა სასახსრე
ქვედა სასახსრე
•რკალი

• ზედა და ქვედა
სანეკნე ფოსოები მალათა სხეულებზე:
მორჩები
T1-T9 - 2 სანეკნე ფოსო
T10 - 1 სანეკნე ფოსო ზედა კიდესთან
ამონაჭდევი
T11-T12 - 1 სანეკნე ფოსო სხეულის
შუაში
ხვრელი
განივ მორჩებზეც გვხვდება სანეკნე ფოსოები!
 ატლასი და აქსისი

ატლასს არ აქვს სხეული

• კბილის ფოსო
• წინა ბორცვი

გააჩნია დიდი ხვრელი

• უკანა ბორცვი

წინა რკალი
• ზედა სასახსრე ფოსო კეფის ძვლისთვის
• ქვედა სასახსრე ფოსო აქსისისთვის

უკანა რკალი
აქსისს (ღერიმალას) გააჩნია
გვერდითი მასები სხეული
• წინა და უკანა ზედაპირები
განივი ხვრელი • მწვერვალი

უკნიდან მოისაზღვრება განივი მორჩით კბილი

წინიდან მოისაზღვრება ნეკნოვანი
მორჩით
 C4 & C7

ორად გაყოფილი წვეტიანი

მორჩი კარგად გამოხატული წვეტიანი მორჩი
წარზიდული მალა

კისრის მე-6 მალის ნეკნ-განივი მორჩის წინა ზედაპირზე გვხვდება

საძილე ბორცვი
 წელის მალა

დიდი ზომის სხეული

• ჰორიზონტალურად დგანან საგიტალურ სიბრტყეში

მოკლე წვეტიანი მორჩები

• განივი მორჩის უკანა ზედაპირზე

დამატებითი მორჩი
• ზედა სასახსრე მორჩზე პოსტეროლატერალურად

დვრილისებრი მორჩი
 გავის ძვალი (os sacrum)

ფუძე , მწვერვალი , მენჯის ზედაპირი

, დორსალური ზედაპირი

• შეესაბამებიან მალთაშუა
დისკოებს

განივი ხაზები

• მდებარეობს გავის პირველ

მალაზე

კონცხი

• ლატერალური - განივი მორჩები

• შუამდებარე -სასახსრე მორჩები
• შუა - წვეტიანი მორჩები

გავის ქედები
კუდუსუნის ძვალი (os coccygeum)

ფუძე

მწვერვალი

რქები
 მკერდის ძვალი (Sternum)

ტარი

სხეული

მახვილისებრი
მორჩი

ლუდოვიკოს კუთხეს (angulus sterni) II ნეკნი უკავშირდება

 ნეკნები
ჭეშმარიტი

ცრუ

მერყევი
 ნეკნის აგებულება

ნეკნის თავი

• კუთხე
• ღარი

ნეკნის ყელი

ნეკნის ბორცვი

ნეკნის სხეული
 ზემო კიდურის სარტყელი

ლავიწი

• სხეული, ბოლოები

ბეჭის ძვალი

• სამხრე და ნისკარტისებრი მორჩები, ქედი

• ზედაპირები, კუთხეები, კიდეები
 მხრის ძვალი (humerus)

პროქსიმალური ეპიფიზი

• თავი
• ანატომიური ყელი
• დიდი ბორცვი
• მცირე ბორცვი

ქირურგიული ყელი

• დელტისებრი ხორკლი
• სხივის ნერვის ღარი

სხეული -დიაფიზი

• როკი, ზედაროკები
• ჭაღი
• მცირე თავი
• ფოსოები

დისტალური ეპიფიზი
 წინამხრის ძვლები

იდაყვის ძვალი

• პროქსიმალურად - იდაყვისა და გვირგვინოვანი მორჩები, ჭაღისებრი ნაჭდევი

• სხეული
• დისტალურად-სადგისისებრი მორჩი, თავი

სხივის ძვალი

• პროქსიმალურად-თავი, ყელი
• სხეული
• დისტალურად-სადგისისებრი მორჩი
 მტევნის ჩონჩხი

მაჯის პროქსიმალური რიგი

• ნავისებრი
• მთვარისებრი
• სამწახნაგა
• ცერცვისებრი

მაჯის დისტალური რიგი

• ტრაპეციული
• ტრაპეცოიდული
• თავდიდა
• კავიანი

ნების ძვლები

ფალანგები
 მენჯის ძვალი
თეძოს ძვალი

• ფრთები, სხეული, ქედი, წვეტები

• თეძოს ფოსო

ბოქვენის ძვალი

• ქედი, სხეული, ტოტები

• დამხურავი ხვრელი

საჯდომი ძვალი

• ტოტი, სხეული, წვეტი, ბორცვი

• საჯდომი ამონაჭდევები
 ბარძაყის ძვალი

პროქსიმალური ეპიფიზი

• თავი, ყელი

სხეული
• როკები, ხორკლიანი ხაზი,
დუნდულოვანი ხორკლი
დისტალური ეპიფიზი
• როკები, როკთაშუა ფოსო,
ზედაროკები
 წვივის ძვლები
დიდი წვივის ძვალი

• პროქსიმალურად - როკები, როკთაშუა შემაღლება, როკთაშუა არეები

• სხეულზე - ქუსლის კუნთის ხაზი, ზედაპირები, კიდეები, ხორკლი, მკვებავი არხი
• დისტალურად - გოჯი, სასახსრე ზედაპირი

მცირე წვივის ძვალი

• თავი, სხეული, გოჯი

 ტერფის ჩონჩხი
ქუსლის ძვალი

კოჭის ძვალი

ნავისებრი ძვალი

კუბური ძვალი

სოლისებრი ძვლები

წინა ტერფის ძვლები

ფალანგები
გისურვებთ წარმატებებს!