Tích phân bội 3

 Tọa độ cầu
 Đổi biến sang tọa độ cầu
 Tọa độ cầu
𝑧
(𝑟 ;𝜑 ;𝜃) là tọa độ cầu của
𝑧

{
𝑀 (𝑥 ; 𝑦 ; 𝑧) 𝑥=𝑟 sin 𝜃 cos 𝜑
𝑦=𝑟 sin 𝜃 sin 𝜑
𝜃 𝑟 𝑧 =𝑟 cos 𝜃
𝑂
𝑥 𝑦 𝑟 =√ 𝑥 + 𝑦 + 𝑧
2 2 2
𝜑 𝑦
𝑥 𝑀 ′ (𝑥; 𝑦 ;0) 𝑦
tan 𝜑 =
𝑥

0≤𝜑 ≤2𝜋 hay − 𝜋 ≤𝜑 ≤ 𝜋

, 𝑟 ≥ 0.
 ❑ Đổi biến sang tọa độ cầu
Ví dụ 1: Tính ∭ √ 𝑥 + 𝑦 +𝑧 𝑑𝑥𝑑𝑦𝑑𝑧 ,
2 2 2

Ω 𝑧
với

{
𝑥=𝑟 sin 𝜃 cos 𝜑
𝑦=𝑟 sin 𝜃 sin 𝜑
𝑧 =𝑟 cos 𝜃 𝑀
𝜃
| 𝐽 |= 𝑟 2 sin 𝜃
𝑟

{
0≤𝜑 ≤2𝜋 𝑂
Ω′ : 0 ≤ 𝜃 ≤ 𝜋 𝜑
2
0 ≤ 𝑟 ≤ 3.     3
𝑥 𝑦
 ❑ Đổi biến sang tọa độ cầu
Ví dụ 1: Tính ∭ √ 𝑥 + 𝑦 +𝑧 𝑑𝑥𝑑𝑦𝑑𝑧 ,
2 2 2

Ω
với

{ 𝑥2 + 𝑦 2 + 𝑧 2 ¿ 𝑟 2
𝑥=𝑟 sin 𝜃 cos 𝜑
𝑦=𝑟 sin 𝜃 sin 𝜑 ❑
𝑧 =𝑟 cos 𝜃 ∭ √ 𝑥 + 𝑦 +𝑧 𝑑𝑥𝑑𝑦𝑑𝑧 ,
2 2 2

Ω
| 𝐽 |= 𝑟 sin 𝜃
2
❑
¿∭ 𝑟 .𝑟 sin 𝜃 𝑑𝑟𝑑 𝜑 𝑑 𝜃
2

{
0≤𝜑 ≤2𝜋
′
Ω′ : 0 ≤ 𝜃 ≤ 𝜋 Ω
𝜋
2 2𝜋 2 3
0 ≤ 𝑟 ≤ 3.    
¿ ∫ 𝑑 𝜑 ∫ 𝑑 𝜃 ∫ 𝑟 sin 𝜃 𝑑𝑟 3

0 0 0
 ❑ Đổi biến sang tọa độ cầu
Bài tập 1: Tính ∭ √ 𝑥 + 𝑦 +𝑧 𝑑𝑥𝑑𝑦𝑑𝑧 ,
2 2 2

Ω
với ❑
Bài tập 2: Tính ∭ √ 𝑥 + 𝑦 +𝑧 𝑑𝑥𝑑𝑦𝑑𝑧 ,
2 2 2

Ω
với
❑
Bài tập 3: Tính ∭ √ 𝑥 + 𝑦 +𝑧 𝑑𝑥𝑑𝑦𝑑𝑧 ,
2 2 2

Ω
với
Bài tập 4: Làm lại các Bài tập 1, 2, 3, thay hàm lấy tích
phân bởi hàm
 ❑ Đổi biến sang tọa độ cầu
Bài tập 5: Tính ∭ √ 𝑥 + 𝑦 +𝑧 𝑑𝑥𝑑𝑦𝑑𝑧 ,
2 2 2

Ω
với
𝑧

𝑥 𝑦
 ❑ Đổi biến sang tọa độ cầu
Bài tập 6: Tính ∭ √ 𝑥 + 𝑦 +𝑧 𝑑𝑥𝑑𝑦𝑑𝑧 ,
2 2 2

Ω
với
 Đổi biến sang tọa độ cầu
Ví dụ 2:
Tính thể tích miền nằm trên mặt nón và nằm dưới mặt
cầu 𝑧
❑
𝑉 ( Ω )=∭ 1.𝑑𝑥𝑑𝑦𝑑𝑧
Ω

{
𝑥=𝑟 sin 𝜃 cos 𝜑 1
2
𝑦=𝑟 sin 𝜃 sin 𝜑
𝑧 =𝑟 cos 𝜃
| 𝐽 |= 𝑟 2 sin 𝜃

{
0≤𝜑 ≤2𝜋 ,
𝜋
Ω′ : 0≤𝜃≤ , 𝑂
𝑦
4 𝑥
0 ≤ 𝑟 ≤ cos 𝜃 .