HCMUT CNCP GIẢI TÍCH 2 NGUYỄN QUỐC VƯƠNG

BÀI TẬP TÍCH PHÂN KÉP

Câu 1:

𝐼 = ∬ 𝑥𝑦 2 ⅆ𝑥 ⅆ𝑦 với miền 𝐷 = {𝑥 = 0; 𝑥 = √1 − 𝑦 2 }
𝐷

Giải
Miền D

𝑥 = 𝑟𝑐𝑜𝑠𝜑 𝑟: 0 → 1
Đặt { 𝑦 = 𝑟𝑠𝑖𝑛𝜑 → {𝜑: − 𝜋 → 𝜋
2 2
𝜋
𝜋 2
2 1 1
𝑟5
𝑇𝑎 𝑐ó: 𝐼 = ∫ ⅆ𝜑 ∫ 𝑟 ⋅ [𝑟 cos 𝜑 ⋅ (𝑟 sin 𝜑 )2 ] ⅆ𝑟 = ∫ 2
cos 𝜑 ⋅ sin 𝜑 ⋅ | ⅆ𝜑
5 0
𝜋 0
− 𝜋
2 −
2
𝜋
2 𝜋
3
1 1 sin 𝜑 2 2
= ⋅ ∫ cos 𝜑 ⋅ sin2 𝜑 ⅆ𝜑 = . | =
5 5 3 −𝜋 15
𝜋 2
−
2

KHÓA HỌC ONLINE GIẢI TÍCH 2 1

HCMUT CNCP GIẢI TÍCH 2 NGUYỄN QUỐC VƯƠNG

Câu 2 :

𝐼 = ∬ 2𝑥 − 𝑦 ⅆ𝑥 ⅆ𝑦 𝑉ớ𝑖 𝑚𝑖ề𝑛 𝐷 = {𝑥 2 + 𝑦 2 ≤ 4}
𝐷

Giải
Miền D

𝑥 = 𝑟𝑐𝑜𝑠𝜑 𝑟: 0 → 2
Đặt { 𝑦 = 𝑟𝑠𝑖𝑛𝜑 → {
𝜑: 0 → 2𝜋
2𝜋
2𝜋 2 2
2𝑟 3 𝑟3
[ ]
𝑇𝑎 𝑐ó: 𝐼 = ∫ ⅆ𝜑 ∫ 𝑟 ⋅ 2𝑟 cos 𝜑 − 𝑟 sin 𝜑 ⅆ𝑟 = ∫ cos 𝜑 ⋅ − sin 𝜑 ⋅ | ⅆ𝜑
3 3 0
0 0
0
2π
16 8
=∫ cos 𝜑 ⋅ − sin 𝜑 ⋅ ⅆ𝜑 = 0
3 3
0

KHÓA HỌC ONLINE GIẢI TÍCH 2 2

HCMUT CNCP GIẢI TÍCH 2 NGUYỄN QUỐC VƯƠNG

Câu 3 :
𝐼 = ∬(𝑥 + 𝑦) ⅆ𝑥 ⅆ𝑦 𝑉ớ𝑖 𝑚𝑖ề𝑛 𝐷 = {1 ≤ √𝑥 2 + 𝑦 2 ≤ 2; 𝑥 ≤ 𝑦 ≤ 𝑥√3}
𝐷

Giải
Miền D

𝑥 = 𝑟𝑐𝑜𝑠𝜑 𝑟: 1 → 2
Đặt { 𝑦 = 𝑟𝑠𝑖𝑛𝜑 → {𝜑: 𝜋 → 𝜋
4 3
2
𝜋
𝜋 3
3 2
𝑟3 𝑟3
𝑇𝑎 𝑐ó: 𝐼 = ∫ ⅆ𝜑 ( )
𝑟 ⋅ 𝑟 cos 𝜑 + 𝑟 sin 𝜑 ⅆ𝑟 = ∫ cos 𝜑 ⋅ + sin 𝜑 ⋅ | ⅆ𝜑
3 3 1
⃗⃗
𝜋 𝜋
4 ∫ 4
1
𝜋
3
8 1 7
= ∫ ⋅ (𝑐𝑜𝑠𝜑 + sin 𝜑) − ⋅ (𝑐𝑜𝑠𝜑 + sin 𝜑) ⅆ𝜑 = (√3 − 1)
3 3 6
𝜋
4

KHÓA HỌC ONLINE GIẢI TÍCH 2 3

HCMUT CNCP GIẢI TÍCH 2 NGUYỄN QUỐC VƯƠNG

Câu 4 :
𝐼 = ∬ √4 − 𝑥 2 − 𝑦 2 ⅆ𝑥 ⅆ𝑦 𝑉ớ𝑖 𝑚𝑖ề𝑛 𝐷 = {𝑥 2 + 𝑦 2 + 2𝑥 ≤ 𝑂; 𝑦 ≤ 0}
𝐷

Giải
Miền D

𝑥 = 𝑟𝑐𝑜𝑠𝜑 𝑟: 0 → −2𝑐𝑜𝑠𝜑
Đặt : { 𝑦 = 𝑟𝑠𝑖𝑛𝜑 → { 𝜋
𝜑: − 𝜋 → −
2
𝜋
− −2𝑐𝑜𝑠𝜑
2

𝑇𝑎 𝑐ó: 𝐼 = ∫ ⅆ𝜑 ∫ 𝑟 ⋅ (√4 − 𝑟 2 ) ⅆ𝑟
−𝜋 0
ⅆ𝑡 𝑟 0 → −2𝑐𝑜𝑠𝜑
Đặt 𝑡 = 4 − 𝑟 2 => ⅆ𝑡 = −2𝑟ⅆ𝑟 => = 𝑟ⅆ𝑟
−2 𝑡 4 → 4 − 4 cos 2 𝜑

𝜋
−
2
−
𝜋 4−4 cos2 𝜑 2
2 3 4−4cos 𝜑
√𝑡 1 2𝑡 2
𝑉ậ𝑦 𝐼 = ∫ ⅆ𝜑 ∫ − ⅆ𝑡 = ∫ − ⋅ | ⅆ𝜑
2 2 3
−𝜋 4
4
−𝜋
−𝜋
2
1 3 3
= − ⋅ ∫ (4 − 4 cos 2 𝜑)2 − 42 ⅆ𝜑 = 2,411
3
−𝜋

KHÓA HỌC ONLINE GIẢI TÍCH 2 4

HCMUT CNCP GIẢI TÍCH 2 NGUYỄN QUỐC VƯƠNG

Câu 5 :
𝐼 = ∬ 𝑥ⅆ𝑥 ⅆ𝑦 𝑉ớ𝑖 𝑚𝑖ề𝑛 𝐷 = {2𝑦 ≤ 𝑥 2 + 𝑦 2 ≤ 4𝑦; 𝑥 ≤ 𝑦; 𝑥 ≥ 0}
𝐷

𝑥 2 + (𝑦 − 1) 2 ≥ 1
2 2
Miền D {𝑥 + (𝑦 − 2) ≤ 4
𝑥≤𝑦
𝑥≥0

𝑥 = 𝑟𝑐𝑜𝑠𝜑 𝑟: 2𝑠𝑖𝑛𝜑 → 4𝑠𝑖𝑛𝜑

Đặt { 𝑦 = 𝑟𝑠𝑖𝑛𝜑 → { 𝜋 𝜋
𝜑: →
4 2
4𝑠𝑖𝑛𝜑
𝜋
𝜋 2
2
(4 sin 𝜑)3 (2 sin 𝜑)3
𝑇𝑎 𝑐ó: 𝐼 = ∫ ⅆ𝜑 𝑟. 𝑟 ⋅ 𝑐𝑜𝑠𝜑 ⅆ𝑟 = ∫ cos 𝜑 ⋅ [ − ] ⅆ𝜑
3 3
⃗⃗
𝜋 𝜋
4 ∫ 4
2𝑠𝑖𝑛𝜑

𝜋
2
56 56 7
=∫ cos 𝜑 ⋅ sin3 𝜑 ⅆ𝜑 = ∫ cos 𝜑 ⋅ sin3 𝜑 ⅆ𝜑 =
3 3 2
𝜋
4

KHÓA HỌC ONLINE GIẢI TÍCH 2 5

HCMUT CNCP GIẢI TÍCH 2 NGUYỄN QUỐC VƯƠNG

Câu 6 : ĐÁP ÁN B
1
𝐼=∬ ⅆ𝑥 ⅆ𝑦 𝑉ớ𝑖 𝑚𝑖ề𝑛 𝐷 = {𝑥 2 + 𝑦 2 ≤ 2𝑥; 𝑦 ≤ 𝑥}
𝐷
√𝑥 2 + 𝑦2

Giải
(𝑥 − 1)2 + 𝑦 2 ≤ 1
Miền D: {
𝑦≤𝑥

𝑥 = 𝑟𝑐𝑜𝑠𝜑 𝑟: 0 → 2𝑐𝑜𝑠𝜑
Đặt { 𝑦 = 𝑟𝑠𝑖𝑛𝜑 → { 𝜋 𝜋 3𝜋 9𝜋
𝜑: − → 𝑜𝑟 →
2 4 2 4
2𝑐𝑜𝑠𝜑
𝜋
𝜋 4
4
𝜋
1
𝑇𝑎 𝑐ó: 𝐼 = ∫ ⅆ𝜑 𝑟 ⋅ ⅆ𝑟 = ∫ 2cos 𝜑 ⅆ𝜑 = 2sin 𝜑| 4 𝜋 = 2 + √2
𝑟 −
2
⃗⃗
𝜋 −𝜋
−
2 ∫ 2
0

KHÓA HỌC ONLINE GIẢI TÍCH 2 6

HCMUT CNCP GIẢI TÍCH 2 NGUYỄN QUỐC VƯƠNG

Câu 7 :
𝐼 = ∬ 2𝑥 ⅆ𝑥 ⅆ𝑦 𝑉ớ𝑖 𝑚𝑖ề𝑛 𝐷 = {𝑥 ≥ 1; 𝑥 2 + 𝑦 2 − 2𝑥 − 4𝑦 ≤ −1}
𝐷

Giải
2 2
Miền D : {(𝑥 − 1) + (𝑦 − 2) ≤ 4
𝑥≥1

𝑥 = 𝑟𝑐𝑜𝑠𝜑 + 1
Đặt {
𝑦 = 𝑟𝑠𝑖𝑛𝜑 + 2
Vậy miền D mới có dạng:

𝑟: 0 → 2
Vậy tọa độ cực khi dời miền D sẽ là {𝜑: − 𝜋 → 𝜋
2 2

KHÓA HỌC ONLINE GIẢI TÍCH 2 7

HCMUT CNCP GIẢI TÍCH 2 NGUYỄN QUỐC VƯƠNG

2
𝜋
𝜋 2
2
𝑟3
𝑇𝑎 𝑐ó: 𝐼 = ∫ ⅆ𝜑 𝑟 ⋅ (2𝑟𝑐𝑜𝑠𝜑 + 2) ⅆ𝑟 = ∫(2cos 𝜑 ⋅ + 𝑟 2 )|20 ⅆ𝜑
3
⃗⃗
𝜋 −𝜋
−
2 ∫ 2
0
𝜋
2
16
= ∫ cos 𝜑 + 4 ⅆ𝜑 ≈ 23,233
3
𝜋
−
2

Câu 8 : 𝐼 = ∬𝐷 𝑥ⅆ𝑥ⅆ𝑦 Với miền D = {4x 2 + 9y 2 ≤ 36; x ≥ 0; y ≥ 0}

Giải
𝑥2 𝑦2
+ ≤ 1 (dạng elip)
9 4
Miền D : { 𝑥≥0
𝑦≥0

𝑥 = 3𝑟𝑐𝑜𝑠𝜑 𝑟: 0 → 1
Đặt { → {𝜑: 0 → 𝜋
𝑦 = 2𝑟𝑠𝑖𝑛𝜑 2
1
𝜋
𝜋 4
2
18𝑟 3 1
𝑇𝑎 𝑐ó: 𝐼 = ∫ ⅆ𝜑 3.2. 𝑟 ⋅ (3𝑟𝑐𝑜𝑠𝜑) ⅆ𝑟 = ∫ cos 𝜑 . | ⅆ𝜑 = 6
3 0
0 −𝜋
∫ 2
0

KHÓA HỌC ONLINE GIẢI TÍCH 2 8

HCMUT CNCP GIẢI TÍCH 2 NGUYỄN QUỐC VƯƠNG

Câu 9 : ĐỀ CHO MIỀN D BỊ NHẦM SO VỚI ĐÁP ÁN (ĐÃ CHỈNH

MIỀN D CHO PHÙ HỢP)
𝐼 = ∬ 𝑓(𝑥; 𝑦) ⅆ𝑥 dy Với miền D = {x 2 + y 2 ≤ 4; y ≥ 0; y ≥ −x}
𝐷

Giải
Miền D

𝑥 = 𝑟𝑐𝑜𝑠𝜑 𝑟: 0 → 2
Đặt { 𝑦 = 𝑟𝑠𝑖𝑛𝜑 → {𝜑: 0 → 3𝜋
4
3𝜋
4 2

𝑇𝑎 𝑐ó: 𝐼 = ∫ ⅆ𝜑 ∫ 𝑟 ⋅ 𝑓(𝑟𝑐𝑜𝑠𝜑; 𝑟𝑠𝑖𝑛𝜑) ⅆ𝑟

0 0

KHÓA HỌC ONLINE GIẢI TÍCH 2 9

HCMUT CNCP GIẢI TÍCH 2 NGUYỄN QUỐC VƯƠNG

Câu 10 :
𝜋
4 2 cos 𝜑

𝐼 = ∫ ⅆ𝑦 ∫ 𝑟 cos 𝜑 sin 𝜑 ⅆ𝑟
𝜋 0
−
2

Giải
𝑥 = 𝑟𝑐𝑜𝑠𝜑 𝑟: 0 → 2𝑐𝑜𝑠𝜑
Ta có { 𝑦 = 𝑟𝑠𝑖𝑛𝜑 Và { 𝜋 𝜋
𝜑: − →
2 4

Từ đó suy ra miền D được cấu thành 1 phần từ miền phẳng

𝑥 2 + 𝑦 2 ≤ 2𝑥  (𝑥 − 1)2 + 𝑦 2 ≤ 1
Phác họa miền D với cận 𝜑

Tách tích phân bằng phương pháp chiếu trục Ox:

1 𝑥 2 √1−(𝑥−1)2

𝐼=∫ ∫ 𝑓(𝑥, 𝑦)ⅆ𝑥ⅆ𝑦 + ∫ ∫ 𝑓(𝑥, 𝑦)ⅆ𝑥ⅆ𝑦

0 −√1−(𝑥−1)2 1 −√1−(𝑥−1)2

Thực hiện đổi biến từ tọa độ cực sang Descartes 𝑓(𝑥, 𝑦) ta thấy câu C
thỏa mãn.

KHÓA HỌC ONLINE GIẢI TÍCH 2 10