April 2022

ნახშირწყლებ
ი ნინო არუთინიანი
 ნახშირწყლების ჯგუფები
ნახშირწყლები ორგანული ნივთიერებები საკმაოდ ვრცელ
ჯგუფს წარმოადგენს. ნახშირწყლებს აჯგუფებენ სამ ნაწილად,
ესენია: მონოსაქარიდები, ოლიგოსაქარიდები და ასევე
პოლისაქარიდები. ყოველივე ეს ჯგუფი ,შეიცავს სამ ჩვენთვის
ცნობილ წარმომადგენლებს, რომლებზეც დღეს მე ვისაუბრებ.
მათ ასევე ყოფენ რთულ და მარტივ ნახშირწყლებად. მარტივი-
ეს ისეთი ტიპის ნახშირწყლებია,
როგორებიცაა :გლუკოზა ,ფრუქტოზა, საქაროზა, რომლებიც
დაშლას ექვემდებარებიან სისხლში მოხვედრის თანავე და
საკვებად ხმარდებიან. ხოლო რთული
ნახშირწყალია ,რომელშიც სახამებელი და ბოჩკოთა
რაოდენობები ერთიანდებიან და სრულ სტრუქტურას
აყალიბებენ.
02

მონოსაქარიდებ
ი
მონოსაქარიდები წარმოადგენს მარტივი აგებულების
ნახშირწყლებს, რომელთა საერთო ფორმულას
წარმოადგენს :Cn(H20)n, სადაც "n"ის მნიშვნელობა
შეიძლება წარმოადგენდეს 6დან-9მდე . ყველაზე
ცნობილი მონოსაქარიდული ნახშირწყლებია :გლუკოზა,
ფრუქტოზა და გალაქტოზა. მათშორის გლუკოზა
ტვინისთვის ერთადერთ ,ხოლო სრულიად
ორგანიზმისათვის უნივერსალური საწვავია. გლუკოზა და
რუქტოზა ტკბილია და წყალში ხსნადია, გლუკოზას
გააჩნია ექვსკუთხა ციკლური მოლეკულა, რომელიც
შემთხვევის მიხედვით შეიძლება იყოს სწორხაზოვანიც.
ოლიგოსაქარიდე
ბი
 Pecan is goo
d!
სიტყვა ოლიგო -მცირეს აღმნიშვნელი სიტყვაა, რადგან
ოლიოსაქარიდში მონოსაქარიდის რიცხვმა შეიძლება
მიაღწიოს 7 მდე. ოლიგოსაქარიდები მიიღება
მონოსაქარიდების სხვადასხვაგვარად კომბინირების
შედეგად ხოლო ყველაზე ცნობილი შეერთებებია.
გლუკოზა+გლუკოზა= მალტოზა რომელსაც შეიცავს
მაგალითად პური, პივა და ა.შ.შ გლუკოზა+ფრუქტოზა=
საქაროზა რომელიც წარმოადგენს შაქარს
გალაქტოზა+გლუკოზა=ლაქტოზას რომელიც რძეს მოტკბო
გემოს ანიჭებს მონოსაქარიდებსა და ოლიგოსაქარიდებს
შაქრებსაც უწოდებენ მათი ხსნადობისა და სიტკბოს გამო.
პოლისაქარიდები
ცხოველური ორგანიზმების პოლისაქარიდი გლუკოგენია. იგი გვხდება ღვიძლსა
და კუნთებში, კუნთებში 1%-სშეადგენს. ზრდასრული ადამიანის ღვიძლში 120გრ-
მდე გლუკოგენია , რაც დაახლოებით მასიდან 8%-ს შეადგენს.
სახამებელი
სახამებელი სითბო მოკლებული თეთრი უსუნო და უგემო ცხელწყალში
გახსნადია. სახამებელი მცენარეული ნახშირწყალია და იგი ხშირად
გამოყენებადია საკვებში.
ცელულოზა
ცელულოზა სტუქტრული დანიშნულების მქონე პოლისაქარიდია.
ცელულოზაში გლუკოზის 3000-მდე მოლეკულა ერთმანეთს
უკავშირდება, რათა მრავალი დაუტოტავ ძაფს წარმოადგინოს. იგი
გარს შემოაკრავს მცენარის გარსს და მას სიმტკიცეს ანიჭებს , იმის
მიუხედავად ,რომ იგი მარტივატ ატარებს წყალს და ზოგადად საკვებ
ნივთიერებებს . იგი რთულად იხსნება ორგანულ გამხსნელებში თუმცა,
მაღალ ტემპერატურაზე მისი დაწვა შესაძლებელია.
ქიტინი
ისევე როგორ ცელულოზა (ქიტინი) აზოტ შემცველი სტუქტურული
პოლისაქარიდია . იგი ფეხსახსრიანებში გვხვდება . ისინი მას ზოგადად
ჩონჩხის ნაცვლად იყენებენ. ქიტინი უსუნო, უფერო , გამჭირვალე ,
პლასტიკური ნივთიერებაა, რომელიც სიმყარით გამოირჩევა . იგი თითქმის
ორგანულ გამხსნელებში არ იხსნება. ქიტინი ცილებთან დაკავშირების
მადლობა High antioxid
ant

ყურადღებისათვის
!

CREDITS: This presentation template was created by Slidesgo,

including icons by Flaticon and infographics & images by Freepik