BỆNH VẢY NẾN

Psoriasis
 ĐẠI CƯƠNG

 Bệnh da khá phổ biến.

 Mọi lứa tuổi, mọi chủng tộc và bất kỳ ở đâu
 Sinh bệnh học: chưa rõ. Các yếu tố được đề cập đến
– Yếu tố di truyền và tự miễn
– Rối loạn miễn dịch tại chỗ

 Tiến triển dai dẳng, hay tái phát sau những đợt tạm
yên
 CƠ CHẾ BỆNH SINH
Là bệnh rối loạn miễn dịch có yếu tố di truyền
+Yếu tố di truyền
- Những người có HLA-B13, B17, B27, CW6, CW7 có
nguy cơ bị vảy nến cao hơn người bình thường
-Tính chất gia đình: tỷ lệ 5-50% tùy tác giả
+Cơ chế miễn dịch
Có sự thay đổi miễn dịch trong vảy nến đặc biệt là ở mô da
Các TB miễn dịch hoạt hóa ở mô da - > tiết các hoạt chất
sinh học tác dụng thúc đẩy tăng sinh, làm bất thường
hoạt hóa TB sừng.
 CÁC YẾU TỐ THUẬN LỢI
+Tuổi hay gặp nhất 20-30.
2,79% phát bệnh sau tuổi 50
1 tuổi ít gặp
+Nhiễm khuẩn
+Chấn thương tâm lý có thể làm khởi phát bệnh hoặc
làm bệnh nặng lên
+Rối loạn nội tiết
+Rối loạn chuyển hóa
+Nghiện rượu
+Thay đổi khí hậu, môi trường
 TRIỆU CHỨNG LS
1.Tổn thương da
Dát đỏ có vảy hình tròn hoặc bầu dục,
hoặc thành mảng có các đặc điểm sau:
ấn kính mất màu, ranh giới rõ với da lành,
có vảy trắng, khô, dễ bong, nhiều tầng
xếp lên nhau
Vị trí: vùng tỳ đè như: khuỷu tay, đầu gối,
lưng, da đầu, đối xứng
2.Cạo vảy theo phương pháp Brocq
-Dùng thìa nạo cùn (curette) cạo trên thương tổn vảy nến từ
vài chục đến hàng trăm lần thì thấy:
-Đầu tiên là vảy da bong thành lát mỏng có màu trắng đục
-Tiếp tục cạo sẽ thấy 1 màng mỏng bong ra gọi là màng
bong.
-Dưới lớp màng bong bề mặt đỏ, nhẵn bóng, có những
điểm rớm máu gọi là hạt sương máu (dấu hiệu Auspitz).

3.Dấu hiệu Kobner

4.Tổn thương ở móng
Khoảng 30-40% BN vảy nến có tổn thương ở móng tay,
móng chân:
Móng ngả màu vàng
Dày lên
Có các chấm lỗ rỗ trên bề mặt
5.Tổn thương khớp
 Thể nhẹ chỉ có 2% có TT khớp, thể nặng
15-20% hoặc cao hơn
 Biểu hiện hay gặp là: viêm khớp mạn tính,
biến dạng nhiều khớp, cứng khớp, XQ thấy
mất vôi ở đầu xương, hủy hoại sụn, xương,
dính khớp
 CÁC THỂ LÂM SÀNG
1.Thể thông thường
Gồm có:
-Thể giọt: 0,5-1cm đk
-Thể đồng tiền: 1-3cm đk
-Thể mảng: 5-10cm đk -Thể toàn thân
- Thể đảo ngược:
TT ở các nếp gấp, kẽ

- Vảy nến niêm mạc:

quy đầu, môi, mắt
- Vảy nến ở đầu chi: TT ở lòng bàn tay, bàn chân, đầu
ngón tay.
- Vảy nến ở da đầu: TT Khu trú ở da đầu dễ nhầm với
nấm tóc, chàm da mỡ. Tóc vẫn mọc xuyên qua các
TT mà không bị rụng.
- Vảy nến ở mặt.
Ở đầu: TT mọc quá chân tóc thành viền vảy nến, tóc
mọc bình thường.
2.Thể đặc biệt
- Vảy nến mụn mủ: có 2 thể:
+ Thể mụn mủ lan tỏa:
Xuất hiện đột ngột: sốt cao, mệt mỏi, xuất hiện
nhiều mụn mủ nhỏ trắng đục, dưới lớp sừng, ở
thân mình hoặc 2 chi dưới.
Xét nghiệm: không có vi khuẩn
+Thể mụn mủ khu trú ở lòng bàn tay, chân
-Vảy nến đỏ da toàn thân
Là hậu quả của dùng corticoid toàn
thân. Hoặc tiến triển từ VN thông thường.
 MÔ BỆNH HỌC

-Thượng bì: dày sừng, á sừng, lớp hạt

mỏng, vi áp xe Munro trong lớp gai.
-Trung bì: nhú bì kéo dài và hơi phình
to ở đầu dưới, tăng sinh mạch máu ở
nhú bì, xâm nhập viêm quanh mạch
máu.
 TiẾN TRIỂN VÀ BiẾN CHỨNG
-Tiến triển: thất thường. Sau một đợt cấp phát, bệnh
có thể ổn định một thời gian. Sau đó gặp điều kiện
thuận lợi, bệnh lại vượng trở lại.
-Biến chứng:
Chàm hóa, bội nhiễm, ung thư da
Đỏ da toàn thân
Viêm khớp, dính khớp, biến dạng khớp
 CHẨN ĐOÁN
Chẩn đoán xác định
Dựa vào:
-Lâm sàng: dát đỏ có vảy trắng, giới hạn rõ, hay gặp ở
vùng tỳ đè. Cạo vảy theo phương pháp Brocq dương
tính.
-Mô bệnh học: là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán.
 CHẨN ĐOÁN PHÂN BiỆT

Giang mai II Á vảy nến

Vảy phấn hồng Gibert

Vảy phấn đỏ nang lông

 ĐiỀU TRỊ
Tại chỗ
Sử dụng các loại thuốc bong vảy, khử oxy, chống viêm:
+Mỡ salisylic 1-5%
+Mỡ Goudron
+Mỡ corticoid
+Calcipotriol (vitamin D3)
+Kem hoặc mỡ hoặc gel vitamin A axit
+Kem oxit kẽm
+Chiếu tia cực tím: UVA, UVB bước sóng ngắn 311 nm.
PUVA (psoralene ultraviolet): uống hoặc bôi psoralene,
sau đó chiếu tia UVA
 Toàn thân
Acitretin 25-50mg/ngày. Rất hiệu quả với thể mủ.
(Soriatan) Ít hiệu quả với thể mảng
Methotrexat Hiệu quả tốt. Tiêm bắp 1 lần/tuần hoặc uống 2,5-
10-25mg/tuần
Td phụ: gây quái thai, độc với gan, giảm bạch cầu

Cyclosporin A Hiệu quả, không điều trị lâu dài

Td phụ: gây quái thai, độc gan thận, giảm bạch cầu

Anti TNF Hiệu quả chưa rõ, đắt tiền, nhiều td phụ
Efanercept
Alefacept
Efalizumab
Xin chân thành cám ơn!