• 1.

O HUMANISMO, UNHA NOVA FOMA DE

PENSAR.
• 2. UNHA NOVA CIENCIA.

TEMA 6- A ÉPOCA • 3. O RENACEMENTO.

RENACENTISTA. • 4. OS CAMBIOS RELIXIOSOS: A REFORMA.
• 5. A CONTRARREFORMA.

PRESENTACIÓN DE CHELO VEIGA.

1. O HUMANISMO, UNHA NOVA FORMA DE
PENSAR.
• Corrente filosófica e cultural que nace no século XIV.
• Plenitude: século XV e comezos do século XVI.
CARACTERÍSTICAS:
1. O antropocentrismo. O ser humano substitúe a Deus como centro do
pensamento.
2. Preocupación pola razón e o espíritu crítico bases do método
científico.
3. Inspiración na Antigüidade Clásica (Grecia e Roma).
4. Aspiraron a controlar diversas disciplinas, a convertirse en auténticos
sabios. O mellor exemplo de sabio renacentista foi Leonardo da Vinci.
5. Impulsaron obras literarias e científicas nas linguas vernáculas
(castelán, francés, italiano)
Gran difusión grazas:
 A imprenta Gutenberg en 1440.
 As viaxes ou intercambios de correspondencia entre humanistas.
 As universidades: Alcalá de Henares, Viena ou Bolonia...
 As academias como a Academia Platónica de Florencia.
Representantes:
Erasmo de Rotterdam
Pensador humanista próximo á Reforma Protestante.

Escribiu “Eloxio da loucura”, na que criticaba a ignorancia, a

superstición e o fanatismo relixioso.

Foi preceptor do emperador Carlos V ( I ).

Tomás Moro

Pensador e político inglés durante o reinado de Henrique VIII.

 Autor da obra “Utopía”, na que plantexaba unha sociedade ideal,

igualitaria e pacífica, na que non tiñan cabida a propiedade privada e a
monarquía.

Condeado a morte pola súa oposición ao anglicanismo.

En España:

Antonio de Nebrija
 Escribiu a primeira gramática en castelán.

Luís Vives
Planteó un servicio público de asistencia social.
2. UNHA NOVA CIENCIA.
Comenzouse a exponer ideas de forma razoada e a realizar experimentos
para comprobalas método científico.

Principais ramas científicas astronomía

medicina
física
auxe da: cartografía, a botánica e a zooloxía
(descubrimentos xeográficos).
 CIENTÍFICOS DESTACADOS:

Nicolás Copérnico.
Astrónomo que formula a teoria heliocéntrica:
- Defende que o Sol é o centro do universo e que todos os planetas,
incluído a Terra, xiran arredor do mesmo.
-A igrexa seguíu apostando pola teoría xeocéntrica (a Terra é o centro do
universo).
Miguel Servet.
Médico que descobriu a circulación pulmonar do sangue.

Vesalio.
Médico que sobresaíu no estudo da anatomía humana.
 Publicou un libro que se convertíu en manual dos estudantes de medicina.
Leonardo da Vinci.
Numerosas aportacións en mecánica, hidráulica ou aerodinámica.
 Deseñou aparellos voadores, carros e embarcacións de guerra, muíños de
aire...
Interesouse por outras ciencias como a anatomía – a el se atribúe o famoso “
Home de Vitrubio ”-, a astronomía…
E, por suposto, Leonardo foi un magnífico pintor.
3. O RENACEMENTO.
 Nova corrente artística que converteu ao ser humano no centro de
interese (antropocentrismo).

 Inspirada no ideal de beleza da Antigüidade Clásica (Grecia e Roma).

 Xurdiu en Italia.

 2 etapas: Quattrocento no século XV centro Florencia

 Cinquecento no século XVI principal foco Roma.

 Aparecen os mecenas nobres e burgueses adiñeirados que
apreciaban a educación e as artes e que acollían baixo a súa protección
aos artistas.
 Destacou a familia Médici, de orixe florentina, patrocinadora dos
mellores artistas do Renacemento.
 Os arquitectos, os escultores e pintores deixaron de ser simples artesáns
e pasaron a ser considerados artistas polo que comenzaron a asinar a
súas obras e convertíronse en personaxes destacados da súa época.
 O Quattrocento-Arquitectura:
• Deseñaron edificios relixiosos e civís.
• Adaptados á medida do ser humano.
• Predominio das liñas horizontais.
• Buscábase a simetría e a proporción recuperaron elementos clásicos:
arcos de medio punto, frontóns, bóvedas de canón, cúpulas e columnas.

• Destacaron: Filippo Brunelleschi

Leon Battista Alberti.
Filippo Brunelleschi
Cúpula da catedral de Florencia
 BRUNELLESCHI
Igrexa do Santo Spirito (Florencia) Igrexa de San Lourenzo (Florencia)
ALBERTI.
Fachada da igrexa de Santa María Fachada da igrexa de San Andrés de Mantua,
Novella, Florencia Florencia
 O Quattrocento-Escultura:
• Inspiración nos modelos clásicos.
• Representación do corpo humano.
• Especial importancia ás proporcións, á beleza e aos estudos anatómicos
proliferaron os nus.
• Numerosos retratos e esculturas ecuestres.
• Tratan de plasmar a personalidade do personaxe, pero dunha maneira
idealizada.
• Destacaron: Lorenzo Ghiberti.
Donatello.
Lorenzo Ghiberti.

As portas do baptisterio da catedral de Florencia

DONATELLO.

DAVID SAN XURXO

DONATELLO.
Condotiero Gattamelata
 O Quattrocento-Pintura:
• Introduciron a perspectiva lineal profundidade.
• Sensación de volumen contrastes de luces e sombras (claroscuro) e
gradación dos tons das cores.
• Usaron o escorzo, que consiste en representar as figuras de forma
perpendicular ao espectador.
• Pintan escenas relixiosas pero introducíronse temas mitolóxicos, retratos e
paisaxes

• Destacaron: Masaccio.
Mantegna.
Botticelli.
A Trindade (Masaccio) Cristo morto (Mantegna)
BOTTICELLI.

O NACEMENTO DE VENUS A PRIMAVERA

 O Cinquecento

• Destacou Miguel Anxo Buonarroti que é considerado un dos grandes e máis

completos artistas de todos os tempos.

• Na arquitectura destacaron a basílica de San Pedro do Vaticano.

o templo de San Pietro in Montorio.

• En Venecia destacou Andrea Palladio que construíu palacetes Villa

Rotonda.
MIGUEL ANXO.
Cúpula de San Pedro do Vaticano
BRAMANTE.
San Pietro in Montorio
PALLADIO.
Villa Rotonda.
 O Cinquecento (escultura)

• Buscaba a grandiosidade e a monumentalidade.

• O escultor máis importante foi Miguel Anxo Buonarroti.

• Obras destacadas A Piedade

O David
O Moisés.
 O Cinquecento (pintura)
Destacaron: Leonardo da Vinci
Miguel Anxo
Rafael Sanzio
Tiziano.
Leonardo da Vinci:
• Mestre do sfumato, técnica que consiste en difuminar os contornos para dar
sensación de profundidade.
• Obras: a Santa Cea, A Gioconda e A Virxe das rochas.
Miguel Anxo é o autor dos frescos do teito e da parede do altar da Capela
Sixtina, no Vaticano.
Rafael.
A virxe do xílgaro A escola de Atenas
Tiziano.

-Principal representante da pintura veneciana.

-Destaca a súa obra: A Venus de Urbino.
A expansión do Renacemento.
• No SXVI estendeuse fóra de Italia.
• En España, na arquitectura desenvolvéronse 3 estilos distintos:

o estilo plateresco o estilo clasicista o estilo herreriano.

O estilo plateresco.

-Decoración moi abundante.

-Destaca a fachada da universidade de Salamanca.
O estilo clasicista.

-Pouca aceptación en España.

-A decoración pasou a segundo plano e potenciouse a harmonía do conxunto.
-Sobresae o palacio de Carlos V na Alhambra de Granada.
O estilo herreriano.

-Estilo dominante na segunda metade do SXVI.

-Caracterízase pola gran sobriedade e a case total ausencia de decoración.
-O exemplo máis representativo é o mosteiro de San Lourenzo do Escorial,
obra de Juan de Herrera.
A escultura en España.
• Fundamentalmente relixiosa.
• Buscou plasmar intensos sentimientos antes ca a beleza ideal.
• Adoitaba ser de madeira policromada.
• Destacou o escultor Alonso de Berruguete con obras como o Sacrificio de
Isaac.
A pintura en España.
• Destacou o Greco.
• Figuras alongadas, cheas de espiritualidade.
• Obras: O cabaleiro da man no peito ou O enterro do señor de Orgaz.
4.Os cambio relixiosos :a Reforma
• No século XVI ruptura da unidade da Igrexa católica debido ao xurdimento
da Reforma protestante.
• Causas:
-gran malestar por certas prácticas da Igrexa católica (o luxo, a vida de “praceres ”
do clero e a súa escasa formación).
-Críticas á compra de cargos eclesiásticos.
-Críticas a venda de indulxencias por parte da Igrexa ( documento emitido polo
Papa para comprar o perdón dos pecados ).
-A difusión da Biblia, grazas á imprenta, provocou que se cuestionaran os dogmas
e a xerarquía da Igrexa.
-Lutero (monxe alemán) condeou á venda de indulxencias e cuestionou a
autoridade do Papa na súa obra “ As 95 teses ”, publicada en 1517.

-Foi excomungado polo Papa León X.

A doutrina luterana baséase en:

 As persoas sálvanse pola fe e non polas súas obras.

 A Biblia pode ser interpretada libremente por calquera persoa.
 Recoñece 2 sacramentos (bautismo e eucaristía)
 Rexeita o culto á Virxe e aos santos.
 Négase a autoridade do Papado.
 Acéptase que os sacerdotes poidan casarse...

-O luteranismo triunfou sobre todo en Alemaña. Moitos príncipes alemáns

defenderon o luteranismo co fin de opoñerse ao emperador Carlos V, firme
defensor do catolicismo.
O calvinismo.
• Movemento de reforma relixiosa predicado por Xoán Calvino.
• Estendeuse por Suíza, Países Baixos, Inglaterra, Escocia e certas rexións
francesas.
• Baséase na teoría da predestinación : dende o nacemento as persoas están
predestinadas a salvarse ou condearse e de nada valen as súas obras.
• En Xenebra, Calvino impuxo unha ríxida censura, vixiando aos fieis para que non
pecasen.
O anglicanismo.
• Movemento de reforma relixiosa que xorde en Inglaterra.
• O rei Henrique VIII creou unha nova doutrina relixiosa ante a negativa do Papa a
concederlle o divorcio de Catarina de Aragón para poder casar con Ana Bolena.
• En 1534 o rei inglés convertíase no xefe da Igrexa de Inglaterra.
• O anglicanismo seguíu mantendo trazos do catolicismo e incorporou co tempo
elementos do calvinismo.
5.A Contrarreforma

• Resposta da Igrexa católica para mellorar o funcionamento da Igrexa e

frear o avance do protestantismo.
• No Concilio de Trento ( 1545-1563 ) reafirmaban a doutrina católica:
- O culto a Virxe e aos santos.
-A validez das boas obras para acadar a salvación.
- A validez dos sete sacramentos.
-A autoridade do Papado…
-Ademais: creación dos seminarios (formación do clero), creación de
escolas e o catecismo.
-Fundación da Compañía de Xesús (enseñanza e predicación)
En definitiva:
 A división relixiosa de Europa ( catolicismo /protestantismo ) orixinou cruentas
guerras de relixión na Idade Moderna.

 A máis importante foi a Guerra dos Trinta Anos ( 1618-1648 ).

 A intolerancia relixiosa propagouse por todo o Vello Continente e xurdiron

tribunais que perseguían os delitos relixiosos (ex: a Inquisición Española).