‫گروه آموزشی کالس هنر‬

‫مکتب مونتاژ شوروی‬

‫‪@Honar_Class‬‬ ‫مکتب مونتاژ شوروی‬ ‫کانال کالس هنر‬

‫سینما این هنر نو پا در طول عمر صد ساله خود نظریات و تفکرات متفاوتی را به خود دیده است‪ .‬آشنایی‬

‫با تاریخ سینما ما را در هرچه بهتر فهمیدن فیلمهای پیش رو یاری می کند‪ .‬در این سری مقاالت قصد‬

‫داریم به بررسی مختصر جنبشها و مکاتب سینمایی بپردازیم‪ .‬بدیهی است فراز و فرودهایی که هر جنبش‬

‫به خود دیده‪ ،‬بیش از صفحاتی است که ما در “تایم کد” به آن اختصاص داده ایم‪ .‬غرض آشنایی مختصر‬

‫با این جنبشهاست‪ .‬امیدواریم این نوشتار انگیزه الزم را جهت کندوکاو و مطالعه عمیقتر در باب تاریخ‬

‫سینما در دل خوانندگان خود ایجاد کند‪.‬‬

‫سینما شوروی‬

‫ویژگیها‬

‫–پایان غم انگیز‬

‫–ایوان ماژوخین بازیگر مهم این دوره بود‬

‫–فیلمسازان مهم این دوره ‪ :‬آیزنشتاین – کوله شوف – پودوفکین – ورتوف‬

‫مکتب مونتاژ شوروی‬

‫بی شک زادگاه مکتب مونتاژ شوروی است‪ .‬عمر ساخت فیلمهای نمونهی در این مکتب بیش از شش‬

‫سال طول نکشید‪ .‬ولی این دوره از آن جهت در تاریخ سینما قابل ذکر است که تلفیق و ترکیب نماها‬

‫به عنوان مونتاژ اهمیت پیدا میکند‪ .‬کلمه ی “فرمالیسم” در سینما به موضوعات زیادی اطالق شده است‬

‫ولی این نام برای اولین بار بر روی همین مکتب مونتاژ گذاشته شد‪.‬‬

‫( اعتصاب) اولین فیلم مهم این دوران است‪.‬‬

‫‪@Honar_Class‬‬ ‫مکتب مونتاژ شوروی‬ ‫کانال کالس هنر‬

‫ویژگی های روایی‬

‫–شخصیت ها فردی اهمیت کمتری دارند و نیروهای اجتماعی سرچشمه مناسبات علت و معلولی هستند‪.‬‬

‫–هیچ رویداد غیر طبیعی در فیلم وجود ندارد‪.‬‬

‫–تاکید بر پایگاه طبقاتی شخصیتها‬

‫–شخصیت فیلم میتواند نماینده یک طبقه اجتماعی باشد یا یک تیپ آشنا (مثل مادر)‬

‫–تودهها بعنوان قهرمان فیلم در نظر گرفته میشدند‪.‬‬

‫ویژگیهای ساختاری‬

‫–هر کنش به دو نما یا بیشتر خرد می شد (برخالف هالیوود که هر کنش در یک نما اتفاق می افتاد)‬

‫–تدوین موازی ( نشان دادن دو رویداد به طور همزمان و پی در پی)‬

‫–عدم استفاده از زاویه دوربین ‪( eye level‬هم طراز چشم)‬

‫–قاب بندی های کج ‪ ،‬استفاده از خط افق در پایین قاب‬

‫–استفاده از نابازیگر‬

‫–استفاده از نماهای غیر دایجبتیک ( در فیلم اعتصاب گاوی قصابی می شود‪ ،‬که هیچگونه رابطه‬

‫زمانی‪ ،‬مکانی و علی با کارگران ندارد_مونتاژ مفهومی)‬

‫‪@Honar_Class‬‬ ‫مکتب مونتاژ شوروی‬ ‫کانال کالس هنر‬

‫اختالف پودوفکین و آیزنشتاین‬

‫– پودوفکین ‪ :‬نمای‪ + A‬نمای‪ = B‬نمای ‪AB‬‬

‫آزمایش معروف کوله شف و پودوفکین‬

‫این استاد و شاگرد با هم دست به کار شدند تا نظریه ی خود را ثابت کنند‪:‬‬

‫الف) نمایی ممتد و بصورت ‪ close-up‬به مدت چند دقیقه از موژوخین گرفته شد‪.‬‬

‫ب) سه نمای مختلف دیگر نیز گرفته شد ‪.1 :‬بشقاب سوپ روی میز ‪.2‬تابوت حاوی نمای یک زن ‪.3‬دختر‬

‫بچه ای که با عروسک بازی می کند‬

‫ج) همه ی این نماها به همان نمای ممتد موژوخین قطع شد‪.‬‬

‫یعنی موژوخین‪+‬بشقاب‪+‬موژوخین‪+‬تابوت…‬

‫پ) این شش پالن که در همه ی آنها نمای موژوخین ثابت بود برای مردم نمایش داده شد‪.‬‬

‫مردم با دیدن این فیلم گفتند موژوخین بازیگر بزرگی است ! چون در هر صحنه‪ ،‬حالت مربوط به آن‬

‫نما را گرفته است و این باعث خوشحالی کوله شف و پودوفکین شد‪.‬‬

‫–آیزنشتاین ‪ :‬نمای ‪ A+B=C‬مونتاژ دیالکتیک‬

‫آیزنشتاین با تدوین دیالکتیک می خواست معنای سومی خلق کند ‪ .‬مثلن میگفت که ما در یک نما چاقو‬

‫و در یک نما قلب را نشان دهیم و از طریق این دو نما که به هم قطع می شود مفهوم سوگواری را به تما‬

‫شاگر منتقل کنیم‪.‬‬

‫‪@Honar_Class‬‬ ‫مکتب مونتاژ شوروی‬ ‫کانال کالس هنر‬

‫آیزنشتاین اعتقاد به استعاره ادبیاتی داشت مثال فرض کنید کلمه « تیزهوش» از دو کلمه « تیز » و « هوش‬

‫» تشکیل شده است در حالی که هر دو معنای مجزایی دارد که در ترکیب با یکدیگر معنای جدیدی را‬

‫ایجاد می کند ‪ .‬او می خواست این موضوع را به سینما بکشاند‪.‬‬

‫از فیلم های نمونه ای این مکتب می توان به اعتصاب (‪ ، )1۲2۱‬رزمنا و پودمکین (‪ ،)1۲2۱‬اکتبر(‪)1۲2۱‬‬

‫از آیزنشتاین و مادر (‪ )1۲2۱‬از پودوفکین اشاره کرد‪.‬‬

‫فروپاشی مکتب‬

‫در فیلم های نمونه ای این مکتب یک کاراکتر خاص زیاد مطرح نمیشود‪ .‬معمولن شخصیتهای داخلی‬

‫فیلم بصورت جمعی و گروهیاند‪ .‬به همین دلیل بیشتر از نابازیگر ها در این فیلمها استفاده میشد‪ .‬در‬

‫سال ‪ 1۲3۱‬وقتی استالین به جای لنین در راس حکومت کمونیستها قرار گرفت‪ ،‬دستور داد فیلم های‬

‫عامه پسند ساخته شوند‪ .‬به این ترتیب این مکتب در سال ‪ 1۲3۱‬فروکش کرد و بعد ها کارگردانان از این‬

‫مکتب تاثیر گرفتند‪.‬‬

‫لینک جهت ورود به کانال تلگرامی کالس هنر‪:‬‬

‫‪https://t.me/honar_class‬‬