Isang Masusing Banghay Aralin

Sa Pagtuturo ng GE114

I. Paksang aralin: Paggamit ng Bantas

II. Mga Layunin:
Pagkatapos ng klase, ang mga mag-aaral ay inaasahang:
A. nakakikilala ng mga bantas at wastong paggamit nito;
B. nakapaglalahad ng sariling ideya tungkol sa kahalagahan ng paggamit ng
wastong bantas; at
C. Nakagagawa ng maikling palabas ukol sa paggamit ng wastong emosyon sa
pakikipag-usap

III. Kagamitang Pampagtuturo

Kagamitang biswal
IV. Proseso ng Pagkatuto
Gawaing Guro Gawaing Mag-aaral
A. Panimulang gawain
a. Panalangin
b. pagbati
Magandang umaga!
Magandang umaga po maam
Bago tayo magsimula, nais kong
mabatid ninyo ang mga tuntunin sa
klasrum na ito. Una, makinig nang mabuti,
ikalawa, makilahok ikatlo, itaas ang
kamay kung gustong sumagot o may
katanungan. Nauunawaan?
B. Panlinang na Gawain
a. Aktibidades
Sa araw na ito ay mayroon tayong
bagong gawain. Hahatiin ang klase sa apat
(4) na pangkat. Bawat pangkat ay mag
tiglilimang representante na siyang bubuo
ng linya. May iparirinig ako na awdyo at
huhulaan ninyo kung ano ang gamit sa
bawat pangungusap. Ang sagot ninyo ay
makikita sa loob ng sobre.
Malinaw ba?
Opo maam
Magaling! salamat sa partisipasyon.
Ano ba ang tawag sa mga bagay na nasa
loob ng sobre?
Bantas po
Tama! Ano ba ang bantas?
Pananda na ginagamit sa mga
Bakit mahalagang balikan natin ang pag- pangungusap.
aaral ng bantas?
Sapagkat dapat malaman ang wastong
Mahusay! Mahalaga ba ang bantas? paggamit ng bantas sa mga pangungusap.

Paano nyo nasabi? Opo

Sapagkat dahil dito, mas naging epektibo

Kung walang bantas, ano ang ang pagpapahayag ng damdamin
mangyayari?
Hindi po magiging malinaw at epektibo
ang komunikasyon

Tama! Ang bantas ay nakatutulong sa atin

na magkaroon ng malinaw at epektibong
pakikipag-usap.

Ano nga ang pag-aaralan nating muli? Bantas

Magaling. Handa na ba ang lahat sa

bagong paksa?

B. Analysis
Ano-ano ang mga bantas? Magsimula sa
iyo John. Tuldok

Joshua? Kuwit

James? Tandang pananong

Andrew? Gitling

Paul? Tutuldok

Ryan Tuldok-kuwit

Lloyd? Panaklong

Carl? Pandamdam
Mark? Panipi

Angel? Apostrope

Chester? Gatlang

Okey, magsimula tayo sa tuldok. Ano ba

ang tuldok?
Bantas na ginagamit sa pangungusap na
pasalaysay.
tama! Saan nga inilalagay ang tuldok?
Sa huling bahagi ng pangungusap.
oo. kapag tapos na, tuldokan na o kaya’y
kapag tinuldokan na, ibig sabihin, tapos
na.
magbigay ng halimbawa ng pangungusap
na pasalaysay. Si Josua ay gwapo.

Magaling! ano pa ang ibang gamit ng

tuldok? Sa middle name po.

Okay, magaling! ano pa?

Abbreviation po
Tama! Daglat iyan sa filipino. maaari ka
bang magbigay ng halimbawa ng daglat?
Bb.
Okey maraming salamat.
Dumako naman tayo sa kuwit. Ano ba ang
kuwit, Lady? Bantas po na ginagamit kapag maraming
bagay ang inilalahad.
Tama. Maaari ka bang magbigay ng
halimbawa?
Si Kathryn ay maganda, matalino, mabait
at magalang.
Magaling! saan pa ginagamit ang kuwit?
May? Panghiwalay sa mga bagay na
magkaugnay
Tumpak! Ang kuwit ay ginagamit din na
panghiwalay sa mga sangkap na
magkasamang diwa. Saan inilalagay ang
kuwit? Sa pagitan ng mga salita.

Hindi ba sa huli? Hindi po

Tama! Kapag wala pang balak na tapusin

ang pangungusap, maaaring gamitin ang
kuwit. Huwag mo munang tuldokan ang
mga bagay na maaari pang ipagpatuloy.
Dumako naman tayo sa tandang
pananong. Ano ba ito, Nova?
Ito po ay isang bantas na ginagamit
Maaari ka bang magbigay ng halimbawa? tuwing nagtatanong.

Wow. Mahusay, nova. Saan ba inilalagay Bakit mo ako iniwan?

ang tandang pananong, Rica?

Tama. Mahalaga ba ang tandang

pananong? Bakit?
Napakahusay! Dito naman tayo sa
pandamdam. Ano ang pandamdam,
Quennie?
Tama! Maaari ka bang magbigay ng
halimbawa?
Sa huli po.
Opo. Sa pangungusap, gaya ng relasyon,
kailangan ito upang matiyak na ang
pahayag niya ay patanong lang at hindi
tinutuldokan.
Bantas po na ginagamit sa pagsasaad ng
masidhing damdamin

Awww. Saan ba inilalagay ang Naku! Kaya pala hindi na

pandamdam? nagpaparamdam, may iba na pala.

Magaling! sa dulo ng pangungusap na padamdam.

Pumunta naman tayo sa panipi. Ano ba
ang panipi, Chris?

Bantas po na ginagamit tuwing may

Okay, tama! Maaari ka bang mabigay ng sinisipi.
halimbawa, Christian?

Ayon kay Dr. Rizal, “sino mang hindi

Napakagaling! May iba pang gamit ang marunong magmahal sa sariling wika ay
panipi. Ano kaya iyon? China? higit pa sa aso at malansang isda

Oo, tama! Ginagamit ang panipi upang Pagbibigay-diin sa pamagat ng isang akda
ipakita ang pamagat ng isang tula, awit,
kwento, dula, sanaysay at marami pang
iba.
Mayroon ding solong panipi. ang solong
panipi ay ginagamit upang ipakita ang
sinabi ng isang nagsasalita na inuulit ng
nagsasalaysay . sino ang maaaring
makapagbigay ng halimbawa? Oh,
Jhoven?
“narinig ko ang sinabi niyang ‘taksil na
lalaki!’ at ako’y nagtaka

Mahusay! Saang banda sa pangungusap

ito inilalagay?
Sa buong sinabi ng nagsasalita.

Tumpak! Sa gitling naman tayo. Ano ba

ang gitling?

Tama! Maaari ka bang magbigay ng Isang bantas na ginagamit tuwing ang

halimbawa? salita ay inuulit

Araw-araw
Magaling! ano pa ang gamit nito?

Ginagamit ito kapag may panlapi.

Ayos! Halimbawa?

May-ari
Okey tama. Ito rin ay ginagamit sa
pagitan ng dalawang salitang
pinagtatambal na ang dating kahulugan ng
mga salitang pinagtatambal ay hindi
nawawala.
Saan ba ito inilalagay?
Sa pagitan ng mga letra o salita
Tama ka riyan. Ang tutuldok naman. Ano
ito, Anthony? Bantas na ginagamit kapag may
binibigyang-diin
Okey, maaari rin. May halimbawa ka ba?

Magaling. May iba pa bang kasagutan? Filipino: wika ng saliksik

Okey, ginagamit ito na panghiwalay sa
mga bilang, minuto at oras. Halimbawa
7:30 ng umaga. Maaari ring sa kabanata at
bersikulo ng Bibliya

Halimbawa ng kabanata at bersikulo sa

Bibliya? Juan 3:16
Magaling. saan niyo pa napapansin ang Sa liham po.
paggamit ng tutuldok?
Sa pambati
Okey, saang bahagi ng liham?

Tama! ito ay ginagamit din sa dulo ng

pambati ng mga liham laluna ng mga
liham sa pangangalakal. Bantas po na ginagamit sa paghihiwalay
Tuldok-kuwit ano ba ito? Vince? ng mga sangkap

Oo! Ito ay panghiwalay sa

magkakasamang sangkap na ginagamitan
ng kuwit sa paghihiwalay ng sangkap
panloob. Halimbawa:
Ako ay nagtrabaho sa Tuguegarao,
Cagayan; kabugao, Kalinga Apayao;
Isabela at bayombong

Sa tingin ninyo, ano pa ang ibang gamit

ng tuldok-kuwit? Jane?

oo. isang halimbawa dito ay:

lumabag sila sa batas; hinuli sila ng Paghihiwalay ng sugnay na sunod-sunod
maykapangyarihan; tinanggap nila ang
kanilang pagkakamali
malinaw ba?

Kung ganoon, dumako na tayo sa

panaklong. Ano ba ang panaklong?

opo
Tama! Magbigay ng halimbawa.

pangkulong sa mga paliwanag sa loob ng

pangungusap

Mahusay! Ano pa ang isang gamit nito?
Magaling! Sa dula, ang panaklong ay
ginagamit sa paghihiwalay ng kilos sa
sinasabi ng tauhan. May halimbawa ba
kayo?
Sa Panay naman ay itinatag ng ibang datu
ang mga pamayanang Irong-irong (na
naging Iloilo), Aklan (ngayo’y Kapis at
Aklan) at Hantik (ngayo’y Antike).
Pagsasaad ng kilos o damdamin na iba sa
sinasabi
Napakahusay! Kasunod naman ay
apostrope o kudlit. Ano ito? Rex?
(nakatayo) teka lang. (umupo) ay umalis
na
Mahusay! May halimbawa ka ba?

Okey! Tama!
Ngayon, nabanggit na natin ang iilan sa Bantas po na ginagamit kapag
mga bantas. May kulang ba? kinakaltasan ang isang letra at pinag-isa
ang dalawang salita

Okey, sa tingin mo, ano ito? Ako’y isang Pilipino

Ano ba ang gatlang?

Tama. Kailan ito gagamitin? Mayroon po.

Oo, tama. Ito ay pagpapahayag ng

pagkaabala ng kaisipan ng pangungusap Gatlang po
May naisip ka bang halimbawa?
Mas malaki po kaysa gitling.

Aww. Mahusay, mahusay. Pagkaabala po.

May iba pang bantas na nakaligtaan?

May tanong ba? Paglilinaw?

Sinabi niya sa akin – noong isang araw –
Mabuti kung gayon. na itigil na namin ang aming relasyon

C. Aplikasyon
Ngayon ay bubuo kayo ng apat na Wala na po
pangkat. Bawat pangkat ay magkakaroon
ng maikling palabas. Lalapatan ninyo ng Wala na po
angkop na emosyon ang mga bantas na
ginagamit sa mga pangungusap o
pakikipag-usap. Halimbawa sa
pandamdam: naku! Dapat may angkop na
emosyon sa pagpapahayag. Naunawaan?

Okey. Sampung minuto upang Opo.

makapaghanda, dalawang minuto upang
ipresenta ito sa harapan.

D. Abstraksyon
Ano ang tinalakay natin sa araw na ito?
Ano ang bantas? Paggamit ng iba’t ibang bantas po.

Ito po ay isang marka na ginagamit upang

maging malinaw at mabisa ang
pagpapahayag at ang pagbasa.
Mahalaga ba ang bantas? Bakit?

Opo para sa malinaw at epektibong

Paano ninyo maipapakita ang kahalagahan komunikasyon.
ng bantas?

Okey. May iba pa ba? Sa pamamagitan ng paggamit nito nang

wasto.
Okey. Ano-ano nga ang mga bantas?
Wala na po

Tuldok
Kuwit
Tandang pananong
Pandamdam
Tutuldok
Tuldok-kuwit
Apostrope
Panipi
Panaklong
gitling
Magaling! paano gagamitin ang tuldok? gatlang

Tama! Halimbawa? sa pamamagitan ng paglagay nito sa

huling bahagi ng pangungusap na
Okey magaling. Ang kuwit? pasalaysay.

Gwapo ako.
Halimbawa?
Sa pamamagitan ng paglagay nito sa
pagitan ng mga salitang pinaghihiwalay.
Mabuti. Ang tandang pananong?
Si Daniel ay gwapo, matangkad, mabait at
magalang.
Halimbawa?
Sa pamamagitan ng paglalagay nito sa
Magaling! ang pandamdam? huling bahago ng pangungusap na
nagtatanong.

Halimbawa?
Mabuti. Paano ginagamit ang panaklong?
Okey, kilos na iba sa sinasabi.
Halimbawa?
Magaling. ang tutuldok naman?
Halimbawa?
Mahusay. Ang tuldok-kuwit naman?
Tama. Halimbawa?
Magaling! ang panipi naman?
Okay, maaari ka bang magbigay ng
halimbawa?
Magaling! ang apostrope?
Mabuti. halimbawa?
Mahusay. Ang gitling?
Mahusay! Halimbawa?
Okey. Panghuli, ang gatlang?
Pwede pa ba?
Sa pamamagitan ng paglalagay nito sa
huling bahagi ng salita o pangungusap na
nagsasaad ng matinding damdamin.
Hoy! Pinoy ako!
Sa pamamagitan ng pagkulong ng mga
salitang nagsasaad ng kilos.
(lalabas) alis na ako.
Sa pamamagitan ng paglalagay nito sa
simula ng sunud-sunod na tala at pananda.
Ginawa ko ang lahat: pakainin siya,
alagaan siya, mahalin siya.
Sa pamamagitan ng paglalagay nito sa
pagitan ng magkakaugnay na
mahahalagang sangkap. O di kaya ay sa
lugar.
Nanirahan kami noon sa La Paz, Agusal
Del Sur; Villa Kanangga, Butuan City;
Buenavista, ADN.
Sa pamamagitan ng pagsipi ng isang
kasabihan.
“Huwag mong gawin sa iba ang ayaw
mong gawin ng iba sa’yo.” Wika ni
Confucious
Sa pamamagitan ng mga salitang
kinaltasan ng letra
“ako’y iyo at ika’y akin lamang.”
 sa pamamagitan ng paglagay nito sa
Okey, magbigay ng halimbawa. pagitan ng mga salitang inuulit.

Mahusay! May mga tanong ba kayo ukol
sa paksang tinalakay natin ngayon?
Sige na. huwag kayong mahiya na
magtanong.
Paglilinaw?
Araw-araw
Sa pamamagitan ng paglagay nito sa
pagitan ng mga pangungusap na may
pagkaabala
Naniniwala ako – noon pa man – na
mabuti kang tao.

Tunay bang naintindihan ang paksa

ngayon?
Wala po.
Paano ninyo maipapakita na
napapahalagahan ninyo ang mga bantas? Wala po.

Magaling! Ano pa? Wala rin po

Okey. Paano mo maipapakita sa Opo.

pamamagitan ng pakikipag-usap?
Sa pamamagitan ng paggamit nito sa mga
Ibig sabihin? pangungusap maam.

Mahusay! Pakikipag-usap din po.

Maglapat po ng angkop na emosyon para

E. Assessment sa mga pahayag.

Kumuha ng isang kapat na papel. Sa loob Lagyan ng emosyon, wastong hinto sa

ng limang minuto, isulat ninyo sa inyong pakikipag-usap upang mas
papel ang mga bantas na nawawala sa magkaunawaan.
liham.

V. Takdang aralin o kasunduan

Balikan, basahin at unawain ninyo’ng mabuti ang ating mga tinalakay sa araw na ito.