Professional Documents
Culture Documents
φωνες παιδιών
φωνες παιδιών
Πανεπιστημίου Λευκωσίας
Ακροατήριο 06
( Group B)
Εξάμηνο: 3
Email: elisavetaki@hotmail.com
ΕΙΣΑΓΩΓΗ .................................................................................................................... 3
4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ .................................................................................................. 16
5. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ .................................................................................................. 17
2
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
έχει υποστεί μεταβολές που αφορούν την πληθυσμιακή της σύνθεση και αυτό
οφείλεται στις μετακινήσεις των πληθυσμών οι οποίες έχουν διαμορφώσει μία νέα
μεταναστευτικής βιογραφίας που έχουν συγκεντρωθεί στα σχολεία. Βάσει αυτών των
του πληθυσμού αφορά τις κουλτούρες, τις φυλές, τις εθνικότητες και τους
αντανακλούν την ανισότητα που επικρατεί στην εκπαίδευση και το αντίθετο. Έτσι,
3
Ο συγκερασμός ποικίλων πολιτισμικών αξιών, συμβόλων, ταυτοτήτων,
Στην παρούσα εργασία δίνεται έμφαση στον τρόπο που η σχολική μονάδα προάγει
την ενεργητική ακρόαση των φωνών των μαθητών με στόχο την ενίσχυση της
φωνών όλων των μαθητών και πιο συγκεκριμένα με την ουσιαστική εμπλοκή τους
στη σχολική διαδικασία, στο σχεδιασμό δραστηριοτήτων αλλά και στη λήψη
και πρακτικών που θέτουν σαν στόχο τη μείωση των διακρίσεων, της
ποικιλομορφίας.
1. ΦΩΝΕΣ ΠΑΙΔΙΩΝ
Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα του παιδιού το 1989 και πιο
ακούγεται η φωνή τους και να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων για οποιοδήποτε
ζήτημα τα αφορά. Ο ορισμός της «φωνής» των παιδιών είναι πλατύς καθώς δεν
αναφέρεται μόνο στη λεκτική επικοινωνία αλλά και στην έκφραση των εμπειριών,
των ιδεών και των συναισθημάτων τους (Robinson & Taylor, 2007).
Η ενεργός ακρόαση των μαθητών συμβάλλει σημαντικά στη βελτίωση του σχολείου.
Δεν πρόκειται για μια παθητική διαδικασία, ούτε για μια απλή συλλογή πληροφοριών
αλλά για μια ενεργητική, συνεχής και δυναμική διαδικασία. Σημείο αναφοράς
4
αποτελεί η φράση : «η εκπαίδευση είναι για τους μαθητές γι’ αυτό είναι σημαντικός ο
λόγος των μαθητών γι’ αυτή» (Flutter & Rudduck, 2004: 135) η οποία αποσκοπεί στο
να δοθεί έμφαση στην φωνή των μαθητών βάση της οποίας μπορούν να
υιοθετηθεί μια νοοτροπία που θα δίνει τον αναγκαίο χώρο όχι μόνο στη φωνή αλλά
και στο μυαλό ενδυναμώνοντας τον ρόλο των μαθητών στη μάθηση και τη
διδασκαλία τους (Cook- Sather, 2006: 5 ∙ Baker et al., 2005). Επισημαίνεται ότι οι
επιδόσεις των μαθητών σημειώνουν βελτίωση όταν κατανοούν τους σκοπούς των
Αξίζει να σημειωθεί ότι η ενεργητική ακρόαση της φωνής των παιδιών και η
ενεργή συμμετοχή τους παρέχει μια σημαντική βάση γύρω από τους τρόπους
κουλτούρας (Tangen,2008· Mitra & Serriere, 2012· Messiou, 2011· 2012· 2017·
Hajisoteriou et al., 2017) και αυτό γιατί οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να κάνουν
περιθωριοποίηση και τον αποκλεισμό (Messiou, 2006· 2011· 2012· 2017). Έτσι,
δίνοντας «φωνή» στους μαθητές είναι πιο εύκολο να εντοπιστούν οι μαθητές που
5
ενδυμασίας ή και του χρώματος του δέρματός τους. Οι μετανάστες μαθητές συχνά
από την κακοποίηση, την παραμέληση και τον σχολικό εκφοβισμό, καθώς και
2. ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
δεξιοτήτων των μαθητών αλλά διαπνέεται από τις αρχές του ανθρωπισμού, της
δημοκρατίας, του σεβασμού στο διαφορετικό και της αλληλεγγύης ενισχύοντας έτσι
τον πολιτισμικό πλουραλισμό. Στηριζόμενη στις άνωθεν αρχές στόχος της είναι η
ενίσχυση του διαλόγου και η ένταξη των μαθητών στο νέο πολυπολιτισμικό
κοινωνικό μοντέλο (Μπάρος κ.α., 2014). Επιπλέον, αποτελεί μια έκφανση της
«φωνής» των μαθητών και αυτό γιατί η πολυπολιτισμική κοινωνία στην οποία ζούμε
ετερογένεια του μαθητικού πληθυσμού δεν συνιστά την εξαίρεση αλλά ένα
εκπαιδευτικών ευκαιριών στο πλαίσιο της ισότητας και του σεβασμού της
6
καλωσορίζουν την πολιτισμική πολυμορφία ως πηγή μάθησης αμβλύνοντας έτσι τις
ατόμων να χειραφετηθούν κοινωνικά (Tiedt & Tiedt, 2002· Maniatis, 2012) γι’ αυτό
είναι μεγάλης σημασίας τα παιδιά να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων όπως και
τα παιδιά ανάλογα με τις εμπειρίες, τις ιδέες και τις επιλογές τους είναι σε θέση να
συνδεδεμένες καθώς βασίζονται πάνω σε κοινές αξίες όπως αυτές της δημοκρατίας,
του σεβασμού, της ισότητας και της αποδοχής του διαφορετικού (Χατζησωτηρίου &
Ξενοφώντος, 2014). Και οι δύο έννοιες σχετίζονται με την υπερπήδηση των εμποδίων
στην ανθρώπινη ευαισθησία, στην αναγνώριση της μοναδικότητας του ατόμου και
στην αλληλεπίδραση.
7
3. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ
στα νέα δεδομένα και το ίδιο καλούνται να πράξουν και οι εκπαιδευτικοί μέσω της
σχολείου είναι αυτός που παρέχει δεξιότητες, γνώσεις, τρόπους συμπεριφοράς και
διάσταση της γενικής παιδείας και αποσκοπεί στη διασφάλιση ευκαιριών και
δυνατοτήτων για μάθηση και κοινωνική ένταξη ανεξάρτητα από τις ιδιαιτερότητές
Ο ρόλος του σχολικού ηγέτη χαρακτηρίζεται σημαντικός αφού οι πεποιθήσεις του για
σχολικής κουλτούρας και της φιλοσοφίας του σχολείου (Zembylas & Iasonos, 2010).
είναι το όραμα, οι δράσεις αλλά και οι στόχοι που τίθενται. Γι’ αυτό κρίνεται
υιοθέτηση δομών που θα στοχεύουν στη συμπερίληψη του κάθε μαθητή (Corbett,
μπορέσει να καταστεί γόνιμο έδαφος για εκπαιδευτική αλλαγή όπου όλοι μαθητές
χρειάζεται να επέλθει η σχολική βελτίωση μέσω της εμπλοκής μαθητών και γονιών.
8
Στα στοιχεία της διαπολιτισμικής ηγεσίας εμπίπτει και η αναγνώριση της
αναφερθεί ότι ο διευθυντής δεν αποτελεί απλά ένα πρόσωπο συγκέντρωσης της
διαθέσιμος για τους εκπαιδευτικούς, τους γονείς και τους μαθητές (Αγγελίδης, 2011).
Ενθαρρύνοντας όλους τους μαθητές τόσο τους γηγενείς όσο και τους
μεταναστευτικής βιογραφίας στην έκφραση των απόψεων και των εμπειριών τους για
στα σχολικά ζητήματα είναι εφικτό οι απόψεις τους για το σχολείο γενικότερα και τη
Χατζησωτηρίου, 2013). Ο Holsten (2006) κάνει λόγο για τεχνικές ώστε οι μαθητές
να «ακουστούν» και αυτές αφορούν την συμμετοχή τους στην οργάνωση των
δραστηριοτήτων των διάφορων μαθημάτων, την εμπλοκή τους στην αξιολόγηση του
σχολικού έργου αλλά και στην οργάνωση των τρόπων που θα «ακούγονται» από τους
ηγέτες.
9
Το φρόνημα των διευθυντών για μετασχηματισμό των σχολείων τους σε οργανισμούς
πιο δημιουργική και ευχάριστη περίοδο και τους μαθητές ως ισάξια μέλη της
σχολικής κοινότητας. Τα παιδιά των μεταναστών χρειάζονται εκτός από τις ίσες
εκπαιδευτικές ευκαιρίες, αποδοχή, αγάπη και ευχάριστο σχολικό κλίμα. Προς αυτή
ανταλλαγών των μαθητών και ένα μέρος των εκπαιδευτικών, ώστε να επισημανθούν
Ο σχολικός ηγέτης προτρέπει την εμπλοκή μαθητών, των γονιών και των
των εκπαιδευτικών η οποία δεν μένει στα στενά πλαίσια της ίδιας σχολικής μονάδας
10
επιτρέπει την ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών με στόχο την εύρεση πρακτικών
μέσω του αναστοχασμού και της βελτίωσης να αναδυθούν οι βέλτιστες λύσεις στα
προβλήματα που προκύπτουν (Φουκαρέλη & Ντεροπούλου- Ντέρου, 2013). Για την
Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στη συμμετοχή των γονέων αλλά και της
τους γονείς για τους στόχους του σχολείου, για τις προσεγγίσεις που εφαρμόζουν οι
εκπαιδευτικοί στη διδασκαλία τους και για τις προσδοκίες που έχουν οι εκπαιδευτικοί
από τους μαθητές, ώστε οι γονείς να είναι σε θέση να υποβοηθήσουν τους μαθητές
για την επίτευξη των στόχων αυτών (Λαΐνας, 2004). Οι γονείς ως φορείς μιας νέας
αυτά. Έτσι, βοηθούν τους εκπαιδευτικούς και τους γηγενείς μαθητές να γνωρίσουν
τους μαθητές αυτής της κατηγορίας ενισχύοντας το αίσθημα της αποδοχής της
μαθαίνουν για τον τρόπο ζωής των αλλοδαπών συμμαθητών τους (Χατζησωτηρίου &
11
Αγγελίδης, 2013). Τα οφέλη αυτής της συνεργασίας είναι πολλά ανάμεσά τους και η
τους επίδοσης.
δόμηση ενός διαπολιτισμικού σχολείου που θα θέτει πάνω από όλα τις ανάγκες όλων
των μαθητών και ειδικότερα των περιθωριοποιημένων μέσω της συνεχούς αλλαγής
γνώσεων και αντιμετώπιζαν το σχολείο σαν αμέτοχο θεατή των κοινωνικών και
εκπαιδευτικών εξελίξεων.
διάλογος δρώντας προς την κατεύθυνση της αλλαγής της γενικότερης σχολικής
12
(Δημητριάδου & Ανδρούσου, 2013) οικοδομώντας μια τάξη όπου η διαφορετικότητα
αντιμετωπίζεται ως θετική πρόκληση- πρόσκληση και όχι σαν τροχοπέδη. Αυτό έχει
διαπολιτισμικής εκπαίδευσης που δεν είναι άλλοι από την διάδραση και την
αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών Κατάλληλη γι’ αυτούς του σκοπούς κρίνεται η
συνεργασία μεταξύ των μαθητών συμβάλλει στη δημιουργία σχέσεων φιλίας και
(Χατζησωτηρίου, 2011).
Αντίστοιχα είναι και τα αποτελέσματα της μεθόδου project η οποία στηρίζεται στη
«φωνή» των μαθητών και ειδικότερα στα ενδιαφέροντα τους. Τα ενδιαφέρονται και
13
σε ομάδες ενώ το θέμα προκύπτει από τη «φωνή» των παιδιών (Καλδή, 2013).
διαπραγμάτευση και τον διάλογο (Maniatis, 2012· Palaiologou & Dietz, 2012).
Μέσω αυτών των συζητήσεων που ευνοούν την ενεργό ακρόαση των φωνών είναι
άτυπων περιβαλλόντων μάθησης ως μια πρακτική που ευνοεί την ισότητα, την
14
μάθηση οικοδομείται από τις εμπειρίες και τα ενδιαφέροντά τους (Rennie et al.,
2003). Έτσι, είναι ευκολότερο οι γηγενείς αλλά και οι μετανάστες μαθητές να έρθουν
πιο κοντά ενώ παράλληλα τα κίνητρα για μάθηση αυξάνονται. Οι μαθητές καλούνται
να συνεργαστούν αρμονικά σε ομάδες και όλοι τους έχουν την ευκαιρία να λάβουν
ηγετικούς ρόλους. Με αυτό τον τρόπο από τη μια μεριά η αποτελεσματικότητα και η
αυτοπεποίθηση τους οξύνονται και από την άλλη τα στερεότυπα και οι ανισότητες
αμβλύνονται.
στερεότυπα και τις προκαταλήψεις και αυτό γιατί μέσω διαφόρων τεχνικών οι
μαθητές μπορούν να μπουν στη θέση του άλλου καλλιεργώντας ενσυναίσθηση αλλά
από τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται είναι αυτή του θεάτρου καθώς ο χαρακτήρας
σχέσεις μέσω της συνεργατικής μάθησης, του διαλόγου και των βιωματικών
δημιουργήσουν.
15
4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Αναμφίβολα στην άμεση ανταπόκριση του σχολικού ηγέτη και του εκπαιδευτικού
στην πολυμορφία της σχολικής κοινότητας σημαντική θέση έχει η ενεργής ακρόαση
των μαθητών τους και ιδιαίτερα των μαθητών μεταναστευτικής βιογραφίας που
κατάλληλα προσαρμοσμένες στις νέες συνθήκες. Την απάντηση στις συνθήκες αυτές
οποίο θα κυριαρχούν οι αξίες της δημοκρατίας, της ελευθερίας του λόγου και της
«διαφορετικό» και χτίζει τα θεμέλια για μια καλύτερη κοινωνία απαλλαγμένη όσο
συνεργάζονται με το κάθε μέλος της και προάγοντας με αυτόν τον τρόπο και την
κοινωνική συμπερίληψη.
16
5. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ξενόγλωσση
Baker, W., Connolly, M., Hemming, P., Power, S. & Taylor C. (2005). Thematic
Review: Pupil voice: purpose, power and the possibilities for democratic schooling.
Cook- Sather, A. (2006). Sound, Presence and Power: ‘Student Voice’ in Educational
Corbett, J. (1999). Inclusivity and school culture: The case of special education. In: J.
Dierking, L.D. Falk, J.H., Rennie, L., Anderson, D. & Ellenbogen, K. (2003). Policy
Flutter, J. & Rudduck, J. (2004). Consulting pupils: what’s in it for schools? London:
Routledge.
Hajisoteriou, C. & Angelides, P. (2014 α). Facing the challenge: School leadership in
66-83.
17
Hajisoteriou, C., Karousiou, C. & Angelides, P. (2017). Mapping cultural diversity
Manefield, J., Collins, R., Moore, J., Mahar, S. & Warne, C. (2007). Student Voice: a
Αναρτήθηκε στο:
https://www.eduweb.vic.gov.au/edulibrary/public/publ/research/publ/student_voice_r
eport.pdf.
its development in Greece. Journal for Critical Education Policy Studies, 10(1), 156-
167.
primary school settings. European Journal of Special Needs Education, 21(1), 39-54.
18
Messiou, K. (2012). collaborating with children in exploring marginalisation: An
1311-1322.
Messiou, K. (2017). Research in the field of inclusive education: time for a rethink?
Mitra, D.L. & Serriere, S.C. (2012). Student voice in elementary school reform:
education today: Finding a ‘common topos’ in the discourse and promotin the
dialogue between continents and disciplines. In: N. Palaiologou & G. Dietz (Eds.),
Towards the development of a new citizen (pp. 1-21). Newcastle: Cambridge Scholars
Pulishing.
Paris, D. & Alim, H.S. (2014). What are we seeking to sustain through culturally
85-100.
Rennie, L.J., Feher, E., Dierking, L.D. Falk, J.H. (2003). Toward an agenda for the
Robinson, C. & Taylor, C. (2007). Theorizing student voice: values and perspectives.
19
Tangen, R. (2008). Listening to children’s voices in educational research: Some
Tiedt, P.L. & Tiedt, I.M. (2002). Multicultural teaching: A handbook of activities,
Ελληνόγλωσση
Διάδραση.
20
Αρβανίτη, Ε. ( 2013). Ελληνόγλωσση διαπολιτισμική εκπαίδευση στη διασπορά: Ένα
199.
Επιστημονική σειρά: Βηματισμοί για μια αλλαγή στην Εκπαίδευση – Τόμος 8ος,
Πάτρα.
2017, από:
https://eclass.uoa.gr/modules/document/file.php
Γκόβαρης, Χρ. (2013). Διδασκαλία και Μάθηση στο Διαπολιτισμικό Σχολείο. Αθήνα:
Gutenberg.
21
Καλδή, Σ. (2013). Διαφοροποιημένη Διδασκαλία στο πλαίσιο εφαρμογής της
417.
Λαΐνας, Α. (2004). Το έργο του διευθυντή της σχολικής μονάδας και η συμβολή του
485 – 499.
22
Παπαχρήστος, Κ. (2007). Διαπολιτισμική ετοιμότητα των εκπαιδευτικών: Μια
πρόταση για την εκπαίδευση όλων των εκπαιδευτικών. Στο: Η ειδική αγωγή στην
Φουκαρέλη, Σ., & Ντεροπούλου- Ντέρου, Ε. (2013). Απόψεις παιδαγωγών για τις
Παπαδοπούλου (Επιμ.). Η έρευνα στην ειδική αγωγή, στην ενταξιακή εκπαίδευση και
ελληνικό σχολείο: μια αναγκαία κίνηση στην εποχή της νεωτερικότητας. στο Κ.
23