Professional Documents
Culture Documents
http://pinoyweekly.org/new/wp-content/uploads/2009/12/human-rights-rallies-2.jpg
http://pinoyweekly.org/new/wp-content/uploads/2009/06/against-carper6.jpg
http://userscontent2.emaze.com/images/6da3dd9d-49f7-4f96-969a-
aa32f97976d2/635380996403982296_Slavesruvuma.jpg
Talakayin:
Gamit ang powerpoint presentation ipabasa sa mga bata ang mga dagadag na impormasyon:
Nang magsimula ang Himagsikan, mahigit 200 taon nang pinamumunuan ng mga Kastila ang Pilipinas.
Noong panahong iyon, nasa kamay ng mga nangangasiwa sa Intramuros at sa mga prayle ang kapangyarihan
sa kolonya, kahit sa katotohanan, sa prayle lang talaga ang kapangyarihan noon, dahil sa hawak nila sa mga
karaniwang tao. Pinahirapan ng mga Kastila ang mga katutubo (o sa termino ng mga Kastila, indio) sa
pamamagitan ng sobrang pagpapabubuwis at sapilitang pagpapagawa ( polo)
Kung ano ba ang nagpalunsad sa Himagsikan ay mai-uugat sa mga panlabas at panloob na mga
sanhi.
1. Ang panlabas na sanhi ay ang pagbukas ng Pilipinas sa pandaigdigang kalakalan, dala ng
pagbukas sa Kanal ng Suez noong 1869. Bukod sa mga produkto galing sa ibayong dagat, mga kaisipan tulad
ng kalayaan at kasarinlan ay dumaan sa Suez at papunta sa Pilipinas-bagay na di lubos na nagustuhan ni ng
mga nangangasiwa kulunyal o ng praylokrasya. Ang mga taong binago ng mga kaisipang ito ay siya ring
nakinabang sa mapagkakakitaang kalakalang ito-ang mga ilustrado . Pinadala ng mga ilustrado ang kanilang
mga anak sa mga pamantasan sa Europa, kung saan sinimulan ng marami sa kanila (sina Rizal,Lopez-Jaena,
atbp) ang nagtatag ng Kilusang Propaganda.
2. Ang panloob na sanhi ay ang walang-katarungang pagbitay sa GOMBURZA . Isang paring Pilipino,
si (Padre Pedro Pelaez) ang nagpasimuno ng isang kilusang sikularisasyon noong kalagitnaan ng ika-19 na
siglo. Layon ng kilusang ito na ibigay sa mga paring katutubo ang mga parokya na hawak pa noon ng mga
Kastilang pari.
La Liga Filipina
Pagkatapos ang pagbalik ni Rizal sa "[Pilipinas]" noong 1892, itinatag niya ang La Liga Filipina . ito
ay isang samahang pilipino noong taong ding yaon. Layunin ng kilusang ito, na kinabibilangan ng mga tulad
nina Andres Bonifacio at Apolinario Mabini, na ituloy ang programa ni Rizal na panloob na reporma sa
Pilipinas. Hindi nagustuhan ng mga Kastila ang pagtatag sa kilusang ito (ito'y marahil sa isa sa mga nakasaad
sa kasulatan ng Liga), na naghihikayat ng "pagtatanggol laban s isang batang paslit na pinatay na wala lang at
noong Hulyo 7 ay dinakip si Rizal at itinapon sa Dapitan sa lalawigan ng Zamboanga .
Samahang Katipunan
Nang madakip si Dr. Jose Rizal, umigting ang paniniwala ni Bonifacio na isang sandatahang pag-
aalsa, at hindi reporma lamang, ang makapagbabago sa kalagayan ng bansa. Higit sa lahat, ninais niya na
tuluyang lumaya sa kamay ng mga Kastila. Sinasabi sa aklat ni Teodoro Agoncillo na: “Mula nang itatag niya
ang Katipunan hanggang sa sumiklab ang himagsikan, si Bonifacio ang tunay na Supremo at kaluluwa ng
kilusang may layong hanguin ang bayan sa kaalipinan. Utang sa kanya ang pagkakaroon ng himagsikan na sa
kasaysayan ng Pilipinas ay siyang pinakamakulay at pinakamahalaga.” Ang Katipunan Noong Hulyo 7, 1982,
matapos hulihin ng mga Kastila si Dr. Jose Rizal nagpulong sa isang maliit na bahay sa Daang Azcarraga
ngayo’y Claro M. Recto, sina Andres Bonifacio, Ladislao Diwa, Deodato Arellano, at ilan pang kasama. Itinatag
nila ang Kataas-taasan Kagalang-galangang Katipunan ng mga Anak ng Bayan o KKK ito ang Katipunan. Sa
simula ng pagkatatag nito, ang Katipunan ay naglayong pukawin ang damdaming nasyonalismo at ibalik ang
kalayaan ng mga Pilipino. Naniwala din ang mga Katipunero na kailangan ng pagkakaisa upang makamit ang
minimithing kalayaan. Kaya naman pinagyaman nila ang pagtutulungan, pagmamahal sa bayan, ang
pagkakapantay-pantay, at pagkakapatiran ng mga Pilipino. Ngunit higit sa lahat, itinaguyod ng samahan ang
pamamaraang mabagsik at pangahas – ang pag-aalsa. Noong una’y isang lihim na samahan ang Katipunan.
Ang mga miyembro ay palihim kung magpulong. Ang pagpaparami ng miyembro ng samahan ang unang
pinagtuunan ng mga gawain ng mga Katipunero. Pangalawa ang pagtatalakay at pagpaplano ng mga gawaing
nagpapakita ng pagtutulungan, pagmamahal sa bayan at pagkakapatiran.
Tatlong layunin ang isinulong:
(1) kasarinlan para sa bayan,
(2) pagtuturo ng kagandahang-asal sa pag-iisip at paggawa, pagtatakwil sa mga bulag na paniniwala, at
(3) pagtatanggol sa maralita at mahihina. Nakapaloob ang mga ito sa Kartiya ng Katipunan na binuo ni
Emilio Jacinto, ang tinaguriang Utak ng Katipunan
4.5. Paglalapat: Sa inyong kalahating papel gumawa ng isang talata tungkol sa kahalagahan ng pagtatag ng Samahang
Katipunan.
Inihanda ni:
Pangalan: JOAHER G. SODICTA Paaralan: MANGYAN ELEMENTARY SCHOOL
Posisyon: TEACHER I Sangay: CEBU PROVINCE
Telepono: Email Address: