Ano ang Dula at mga Bahagi at Uri Nito

Yugto – ito ang bahaging pinanghahati sa dula. Inilalahad and tabing

bawat yugto upang makapagpahinga ang mga natatanghal gayon din
ang mga nanonood.

Bahagi ng Tanghal – kung kinakailangang magbago and ayos ng tanghalan, ito

Dula ang ipinanghahati sa yugto

Tagpo – ito ang paglabas masok ng mga tauhang gumaganap sa

tanghalan

Mga Uri ng Dula: Mga Elemento ng Dula:

1. Trahedya- nagwawakas sa pagkasawi o A. Banghay – binubuo ng paglalahad kaguluhan at

pagkamatay ng mga pangunahing tauhan kakalasan ang banghay ng isang dula

2. Komedya - ang wakas ay kasiya-siya sa mga 1. Paglalahad – ay isng tuwiran o pakahiwatig na

manood dahil nagtatapos na masaya sapagkat ang
mga tauhan ay magkakasundo
3. Melodrama – kasiya-siya din ang wakas nito
bagamat ang uring ito’y may malulungkot na
bahagi
4. Parsa – ang layunin nito’y magpatawa at ito’y sa
pamamagitan ng mga pananalitang katawatawa
5. Saynete – mga karaniwang ugali ang pinaksa
dito
panimula. Sa bahaging, ito ipinapakilala ang mga
tauhang lugar, panahon, tunggalian at ang maaring
maganap sa kabuuang aksyon
2. Ang Kaguluhan – sa bahaging ito lumilinaw at
nababago ang pagkatao ng pangunahing tauhan gaya rin
ng kanyang pakikipagtunggali sa anumang balakid ng
kanyang kinakaharap
3. Ang kakalasan – sa bahaging ito nagluluwag ang
dating masikip, at matinding pagtatagisan ng tauhan o ng
mga pangayayari
B. Tauhan – kung babatayan ang pangkalahatang paghahati ng tauhan binubuo lamang ito ng dalawa: ang
tauhang nagbabago habang umuunlad ang aksyon sa dula; at ang tauhang walang pagbabago mula sa
simula ng dula hanggang sa matapos ito.

C. Diyalogo – ito ay may dalawang katangian: una, ito ay gunagamit upang maipaalam sa manonood o
mambabasa ang mga nangyayari na ang mangyayari pa at ang kasalukuyang nagaganap sa isip at
damdamin ng tauhan, ikalawa, ang pagbibitiw ng diyalogo ay kinakailangan malakas kaysa normal na
pagsasalita

MAGBASA TAYO

PANUTO: Basahin at unawain ang iskrip ng dula sa ibaba.

ANG MAHIWAGANG TANDANG

Arthur P. Casanova

Mga Tauhan:

Lokus a Mama: ang ama ni Bagoamama, asawa ni Lokus a Babae

Lokus a Babae- ang ina ni Bagoamama, asawa ni Lokus a Mama
Bagoamama- anak nina Lokus a Mama at Lokus a Babae
Mahiwagang Tandang- ang manok na nagsasalita at may angking hiwaga
Sultan Abdullah- ang sultan ng kaharian ng Agamaniog
Reyna Aliah- ang reyna ng kaharian ng Agamaniog
Sabandar- isa sa dalawang pinagkakatiwalaang mangsasayaw ng sultan
Kanankan- isa sa dalawang pinagkakatiwalaang mangsasayaw ng sultan
Guwardiya 1 at 2- mga bantay ng palasyo
Bata 1 at 2- mga kalaro ni Bagoamama sa Palasyo
Dama 1 at 2- mga alalay ng reyna at sultan
Mga Mandirigma- magigiting na kawal ng sultan
Taumbayan 1,2,3,4,5, at 6- mga mamamayan ng Kaharian ng Agamaniog
Korong Babae- pangkat ng kababaihang tagapagsalaysay, set at props ng dula
Korong Lalaki- pangkat ng kalalakihang tagapagsalaysay, set at props ng dula

Tagpuan:
Sa Kaharian ng Agamaniog. Isang matulaing kaharian ng mga Meranao sa Lanao del Sur

Korong Babae: Noong panahon ng ating mga ninuno, may naninirahang mag-asawa sa isang maliit na
kaharian.

Korong Lalaki: Si Lokus a Mama.

(Lalabas mula sa Korong Lalaki si Lokus a Mama. May dala siyang mga sanga ng kahoy at itak.
Tinatanggalan niya ng dahon ang mga sanga.)
Korong Babae: At si Lokus a Babae.
(Lalabas mula sa Korong Babae si Lokus a Babae. May dala siyang plangganang puno ng labahin.)

Korong Lalaki: May isa silang anak na lalaki. Si Bagoamama.

(Lalabas mula sa Korong Lalaki si Bagoamama. Pupunta siya sa gitna ng entablado at maglalaro ng
kasipa.)

Lokus a Babae: Ang hirap talaga pag natatambak ang labahin. Sumasakit ang beywang ko. Nasaan na ba
si Bagoamama. Bagoamama, Bagoamama!

Bagoamama: Bakit po ina?

Lokus a Babae: Tulungan mo nga ako sa pagsasampay nitong aking mga nilabhan.

Bagoamama: Akin na po at isasampay ko sa likuran ng bahay.

Lokus a Babae: Naku ang hirap pa namang magpatuyo ng damit nitong mga nakaraang araw. Halos hindi
nagpapakita ang araw. Bago matuyo ang mga damit eh may amoy na ang mga ito. Dumating na ba ang
Itay mo?

Bagoamama: Naroon po sa kusina at inaayos ang mga panggatong na kinuha niya sa gubat kanina.

Lokus a Babae: Nariyan ka na pala. Marami ka bang nakuhang makakain mula sa gubat?

Lokus a Mama: Kakaunti nga eh. May dala akong isang buwig ng saging. Mga tatlong araw pa bago
mahinog ang mga iyan.

Lokus a Babae: Eh gulay, mayroon ka?

Lokus a Mama: Sayote at kalabasa. Pakaunti nang pakaunti ang mga ligaw na gulay. May bigas pa ba
tayo?

Lokus a Babae: Dumaan ako kina Usman kanina bago naglaba sa lawa. Nakahiram ng kaunti. Kasya na sa
atin iyon sa loob ng tatlong araw.

Lokus a Mama: Kailangan nating bayaran ang bigas na iyan ng mga manok.

Lokus a Babae: Halos wala rin tayong manok. Aba’y sumama ka kina Bashier sa pangingisda sa lawa at
nang hindi tayo nag-iisip kung saan kukuha ng ulam. Malapit na ring maubos ang mga bulad natin.

Lokus a Mama: Hayaan mo’t kakausapin ko si Bashier mamaya para makasama ako sa kanilang
pangingisda sa lawa bukas.
Lokus a Babae: Naaawa na nga ako riyan kay Bagoamama. Bihirang-bihira na siyang makatikim ng
sariwang isda.

Lokus a Mama: Hindi lang siya. Sawang-sawa na ako sa manok. Ni hindi tayo makabili ng karneng baka.
Lokus a Babae: Ikaw kasi hindi ka natuto-tuto sa pag-aararo ng bukid. Sayang iyang malawak na lupaing
ipinamana sa atin ng aking ama. Hindi nabubungkal at natataniman. Disin sana’y hindi tayo naghihirap ng
ganito.

Lokus a Mama: Aywan ko ba, hindi ko talaga natutunan iyan. Lumaki kasi ako sa paggawa ng brass.
Simula naman ng maging mag-asawa tayo, tumigil na ako sa paggawa ng brass. Malaki ang puhunan sa
paggawa ng brass.
Lokus a Babae: At simula noon, ang pangunguha na lang ng mga prutas at gulay ang nakayanan mong
gawin.

Lokus a Mama: Hayaan mo mangingisda ako bukas. Sana maganda ang panahon bukas. Ulan kasi nang
ulan nitong mga nakaraang araw. Kung hindi ulan, puno naman ng hamog ang kapaligiran.

Lokus a Babae: Harinawang sumikat ang araw bukas nang makatikim naman tayo ng tinolang kadurog.

Lokus a Mama: Magluto ka ng ating hapunan at ginutom ako sa paghahalughog sa gubat.

Lokus a Babae: Mabuti pa nga. Palagay ko’y gutom na rin ang anak natin.
(Magpopormang kusina ang Korong Babae. Tatlong babae ang magpopormang tatlong tungko ng
kalan at apat namang kababaihan ang magpopormang palayok. Magluluto ng pagkain si Lokus a Babae.
Babalik sa Korong Lalaki si Lokus a Mama at sa Korong Babae naman si Lokus a Babae.)

Korong Lalaki: Sadyang ganyan nga po kahirap ang buhay ng mag-anak. Palaging salat sa pagkain.

Korong Babae: Umaasa na lamang sila sa mga pagkaing nakikita sa kanilang pali-paligid! Tunay pong
kaawa-awa.)

Korong Lalaki: Ai-Dao! Tunay na kahabag-habang. Isang araw...

(Lalabas mula sa Korong Babae si Lokus a Babae na may dalang banig at malong. Ilalatag niya
ang banig. Mula sa Korong Lalaki ay lalabas naman si Lokus a Mama na may sakit. Hihiga siya sa banig at
kukumutan siya ni Lokus a Babae ng malong.)

Lokus a Mama: Allah! Tulungan po ninyo ang aking asawa. Pagalingin po ninyo siya.
(Lalabas si Bagoamama mula sa Korong Lalaki.)

Bagoamama: Ina, kumusta na po si Ama?

Lokus a Babae: Tatlong araw nang mataas ang kanyang lagnat. Hindi gumagaling sa gamot na ibinigay ng
albularyo.

Korong Babae: Sa pagkakataong iyon, naalaala ni Bagoamama ang buhay sa palasyo ng sultan.

(Ang dalawang koro ay magsisipunta sa kaliwang bahagi ng entablado. Ang mga babae ay magpopormang
mga kurtina ng kaharian sa pamamagitan ng paggamit ng kanilang mga malong. Sa pamamagitan naman
ng kanilang mga katawan, mag-aanyong trono naman ng sultan ang mga kalalakihan maliban sa karakter
ni Sultan Abdullah. Uupo siya sa trono. Naroon sa tabi niya si Reyna Aliah.)

Bagoamama: Ina, bakit po tayo mahirap lamang?

Lokus a Babae: Bagoamama, si Allah ang may kagustuhan nito.

Bagoamama: Wala ba tayong magagawang paraan para maging mayaman tayo?

Lokus a Babae: Hindi ko alam, Bagoamama. Ang iyong ama at ako ay limampung taon nang naninirahan
sa kahariang ito ngunit hanggang ngayon ay mahirap pa rin kami. Palagay ko’y kapalaran na natin ang
maging dukha.

Bagoamama: Kung ginawa tayo ni Allah na mahirap, ang ibig sabihin, maramot si Allah.

Lokus a Babae: Anak, hindi natin alam ang tunay na layunin ni Allah. Anong malay mo bukas makalawa ay
maawa sa atin si Allah at gagawin din niyang maginhawa ang ating buhay.

(Saglit na napaisip si Bagoamama. Tumabi siyang muli sa kanyang ina at sinabing kailangan
silang pumunta sa torogan ng sultan at humingi ng abaka. Nagtaka si Lokus a Babae sa sinabi ng anak.
TInanong niya kung aanhin ang abaka ngunit hindi iyon sinabi ng anak. Nagtaka lamang at iiling-iling na
sumunod si Lokus a Babae kay Bagoamama.Hanggang sa makatulog siya sa pagod. Nagtaka ang mga tao
sa kung sino ang natutulog na babae sa palasyo ng sultan.Hanggang sa nakarating sa kaalaman ng sultan
ang pangyayari. Pinapunta ng sultan si Lokus a Babae sa kanyang harapan.)
Sultan Abdullah: Ikaw pala, Lokus a Babae. Ngayon ka lang bumisitang muli. May problema ba?
Lokus a Babae: Wala po mahal na Sultan Abdullah.

Sultan Abdullah: Hindi ako maaaring magkamali, nababasa ko sa iyong mukha na ikaw ay may problema. Ano ang
maitutulong ko sa iyo, Lokus a Babae?
Lokus a Babae: Mahal na Sultan, nahihiya po akong ipagtapat sa inyo ang aking suliran. Ngunit, mahal na sultan,
pinapupunta po ako dito ng aking anak upang humingi ng abaka.

(Nagtaka ang sultan ngunit agad din naman niyang ipinatawag ang mga kawal at pinag-utusan na kumuha
ng abaka sa manghahabi. Lubos ang pasasalamat ni Lokus a Babae sa Sultan at dali-daling umalis. Pagdating sa
bahay ay itinanong niya sa anak kung aanhin ang baka. Sinabi ni Bagoamama na kailangan nilang gumawa ng tali at
lubid ngunit hindi niya rin sinabi sa ina kung para saan iyon. Hanggang sa makagawa sila ng daan-daang lubid.
Nang matapos ay agad ding kinuha ni Bagoamama ang mga natapos na lubid at nagsimula nang
magtungo sa gubat. Naisip pala niyang gumawa ng bitag. Nakakita siya ng napakalaking yapak at doon siya
gumawa ng maraming bitag. Pagkatapos ay umuwi na siya at dali-dali siyang sinalubong ng kanyang ina.)
Lokus a Babae: Anak, huwag ka sanang mabibigla, yumao na ang iyong ama. Ang problema’y wala tayong
pampalibing sa kanya. Ni wala rin tayong maibabayad sa Imam para makapagdasal.

Bagoamama: Kung ayos lamang Ina ay tayo na lamang ang maglibing kay Ama at saka na lamang natin
siya padasalan kapag may pera na tayo.

(Ganoon na nga ang nangyari. Inilibing nila si Lokus a Mama. Nang sumunod na araw, pumunta si
Bagoamama sa gubat upang tingnan ang mga bitag. Nagulat siya sapagkat lahat ng kanyang mga bitag ay
may huli. Isinukbit niya ang mga itinaling mga huli sa kanyang balikat ngunit laking pagtataka niya nang
magsalita ang manok.)
Mahiwagang Tanda: Kalagan mo ako! Para mo nang awa, tulungan mo ako!

Bagoamama: Ha? Sino iyon? Saan galing ang tinig na iyon?

Mahiwagang Tandang: Para mo nang awa, kalagan mo ako. Iuwi mo ako agad.
(Nahinalik sa takot si Bagoamama. Halos tumayo ang kanyang mga balahibo sa naramdamang
takot. Gulat na gulat si Bagoamama nang matuklasan na ang tandang ang nagsasalita. Napakakisig ng
tandang na tila isang magiting na mandirigma. Maganda ang balahibo at ang palong ay parang korona ng
hari. Natuklasan ni Bagoamama na talagang may natatagong hiwaga ang tandang. Agad niya iyong iniuwi
sa bahay. Nagulat si Lokes a Babae sa dami ng huling manok ng kanyang anak.)

Bagoamama: Huwag na po kayong maraming tanong pa. Ang mabuti pa’y dalhin ninyo sa palengke ang
mga huli at inyong ibenta.

(Nang makaalis si Lokes a Babae ay dumumi ng maraming ginto ang mahiwagang tandang. Biglang
yumaman ang mag-ina. Naipaayos ang kanilang bahay. Laking gulat ng napadaang mga kilalang
mangsasangyaw. Batid ng mahiwagang tandang ang pakay ng dalawa kaya’t nagsalita iyon na lubos na
ikinagulat ng dalawa. Karipas silang tumakbo at nang makarating sa palasyo ay bigla na lamang silang
napahandusay. Ginising sila ng mga kawal at dali-dali nilang pinuntahan ang sultan.)

Sabandar: Mahal na Sultan, hindi na po kayo ang pinakamayamang tao sa Kaharian ng Agamaniog!

Kanankan: Mayroon na pong higit na mayaman kaysa sa inyo!

Sultan Abdullah: Anong ibig ninyong sabihin? Nababaliw na ba kayo? Marahil ay sinaniban kayo ng
demonyo!

Sabandar at Kanankan: Mahal na Sultan, nagsasabi po kami ng totoo.

Sabandar: Mahal na Sultan, si Bagoamama na anak ni Lokes a Babae at Lokes a Mama ay may
mahiwagang tandang na nagsasalita. Bigla silang nagkaroon ng magagarang tela at mga ginto at pilak.

(Nag-isip ang sultan habang pinaglalaruan ang kanyang bigote. Naisipan niyang bilhin ang
Mahiwagang Tandang mula sa mag-ina. Lingid sa kaalaman ng Sultan ay alam na ng Mahiwagang
Tandang at nina Bagoamama ang pakay ng Sultan kaya’t bago pa man dumating ang Sultan ay
nakapagdesisyon na sila. Pumayag ang Mahiwagang Tandang na siya ay bilhin ng hari. Ngunit upang
masigurado ang estado ng buhay nina Bagoamama at Lokes a Babae ay sinabi ng tandang na nais ni
Bagoamama na pakasalanan ang prinsesa na anak ng sultan. Pumayag naman ang hari. Bago lumisan
ang tandang at sumama sa sultan ay binigyan niya muna ng bigay-kaya ang mga taong naroroon.
Maraming magagarang tela ang lumabas sa bibig ng tandang habang siya ay tumitilaok.)

Taumbayan 1: Ang gaganda ng kulay.

Taumbayan 2: Ang gagara.
Taumbayan 3: Elegante. Panreyna at pansultan ang mga telang ito.
Taumbayan 4: Ginto at pilak! Para sa atin ba ang lahat ng iyan?
Mahiwagang Tandang: Oo paghahatian ninyong lahat iyan! Bagoamama, sa palagay ko’y tapos na ako sa
aking misyon. Panahon na upang ako ay lumisan. Dalangin ko ang masaya at masaganang pamumuhay
ninyo rito sa Kaharian ng Agamaniog.

Bagoamama: Paalam Mahiwagang Tandang! Dakila ka! Sana’y dalawin mo kami sa hinaharap. Salamat.

Lokus a Babae: Hindi namin malilimutan kailanman ang iyong labis na kabutihan. Salamat sa ginintuan
mong puso.

Bagoamama: Salamat muli kaibigan. Utang na loob ko sa iyo ang lahat ng tinatamasa ko ngayon. Sana’y
patnubayan ka ni Allah.

PAGSASANAY

PANUTO: Sagutin ang mga tanong na nasa ibaba. Magbigay mga pangyayari batay sa sariling
karanasan na sumusuporta sa sagot.

1. Bakit hindi dapat mawalan ng pag- asa sa kabila ng kahirapan at mga pagsubok sa buhay?

____________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

2. Paano nakatutulong ang pananalig sa Diyos na may kalakip na gawa upang maging
matagumpay ang buhay?

____________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________
 3. Bawat tao ay may kahilingan o pangarap na nais abutin sa buhay. Kung bibigyan ka ng
pagkakatatong humiling ng isang bagay para sa iyong buhay,anong hihilingin mo?

____________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________
____________