CRT LEARNING MODULE

Course Code GE111

Course Title Dalumat ng/sa Filipino
Units 3
Module Title Dalumat- Salita ( Taon/ Sawikaan,
Ambagan Mga susing salita.

College for Research & Technology of Cabanatuan

Date Developed:
Document No. 001-2020
July 1, 2020
Educational
Date Revised:
Technology 2 Issued by:
July 16, 2020
Module 1: ICT Policies Page 1
Developed by:
and Education CRT
Rainier Dale V. Sulit
PAANO GAMITIN ANG ISANG DIGITIZED LEARNING MODYUL?

Ang Modyul na ito ay naglalaman ng mga gawain na kung saan tutulungan ang
bawat mag-aaral sa pakikipagkomunikasyon sa iba’t ibang sitwasyon sa lipunang
Pilipino.

Ang Lahat ng mag-aaral ay kailangan sagutan ang mga serye ng aktibidad sa

pagkatuto upang makumpleto ang pag-aaral ng modyul. Ang iba’t ibang pagkatuto
ay nakasaad sa mga Modyul. Sundin ang mga gawaing ito at sagutin ang pagsusuri
sa mukhaing gawain pagkatapos ng bawat pagkatuto. Maaari mong alisin ang isang
blangkong sagot sa dulo ng bawat module (o kunin ang mga sagot sa gurong
tagapamahala) upang isulat ang mga sagot para sa bawat mukhaing gawain. Kung
mayroong mga katanungan, huwag mag-atubiling humiling ng tulong sa inyong
guro.

 Makipag-ugnayan sa Gurong Tagapangasiwa at sumasang-ayon sa kung

paano ayusin ang pagsasanay sa yunit na ito. Basahin nang mabuti ang
bawat isa sa pamamagitan ng modyul. Nahahati ito sa mga seksyon, na
sumasaklaw sa lahat ng mga kasanayan at kaalaman na kailangan upang
makumpleto ang modyul na ito.
 Gawin/ Sundin ang lahat ng nakasad sa modyul at kumpletuhin ang mga
aktibidad . Basahin ang mga module at kumpletuhin ang mungkahing gawain.
Ang mga iminungkahing sanggunian ay kasama upang madagdagan ang mga
materyales na ibinigay sa modyul na ito.
 Maaaring marahil ang iyong tagapangasiwa ang magiging iyong superbisor o
tagapamahala. Gagabayan at maiwasto ang lahat ng gawain.
 Sasabihin sa iyo ng iyong gurong tagapangasiwa ang tungkol sa mga
mahahalagang bagay na kailangan mong isaalang-alang kapag nakumpleto
mo ang mga gawain at mahalagang makinig ka at kumuha ng mga tala.
 Makipag-ugnayan sa mga kasamahan at humiling ng kanilang patnubay.
 Suriin ang mga tanong sa pagsusuri sa sarili sa LMS (EDMODO) upang
masubukan ang iyong sariling pag-unlad.
 Kapag handa ka, tanungin ang iyong gurong tagapangasiwa na panoorin ka
online sa pamamagitan ng Zoom o Google Meet upang maisagawa ang mga
aktibidad na nakabalangkas sa modyul na ito.
 Humiling ng Pidbak sa ginawang gawain sa pamamagitan ng nakasulat na
puna sa iyong pag-unlad. Kapag matagumpay mong nakumpleto ang bawat
elemento, hilingin sa gurong tagapangasiwa na markahan ang mga ulat na
handa ka na upang masuri.

DALUMAT NG/SA FILIPINO

Date Developed:
Document No. 001-2020
July 1, 2020
Educational
Date Revised:
Technology 2 Issued by:
July 16, 2020
Module 1: ICT Policies Page 2
Developed by:
and Education CRT
Rainier Dale V. Sulit
 Nilalaman ng Modyul

No. Module Title Topic Code

4 Kaligirang • Talambuhay Module 4.1
Kasaysayan ni Lope K Santos
ng Panahon
ng Amerikano

MODULE CONTENT
MODULE TITLE : Kaligirang Kasaysayan sa
Panahon ng Amerikano

MODULE DESCRIPTOR:
Ang modyul na ito ay naglalaman ng mga talakayan sa panahon
ng Amerikano na siyang nagbabahagi ng kaalaman tungkol sa
Talambuhay ni Lope K. Santos.

Number of Hours:
Date Developed:
Document No. 001-2020
July 1, 2020
Educational
Date Revised:
Technology 2 Issued by:
July 16, 2020
Module 1: ICT Policies Page 3
Developed by:
and Education CRT
Rainier Dale V. Sulit
 3 hours

LEARNING OUTCOMES:
Sa pagtatapos ng modyul ang mga mag-aaral ay inaasahang:
1. Natatamo ang Talambuhay ni Lope K. Santos
2. Nauunawaan ang kantang Loob ni Jess Santiago, at
3. Nakakagawa ng Repleksyon tungkol sa nasaliksik na akda ni Lope
K. Santos

Contents:

1. Talambuhay ni Lope K. Santos

Conditions

Ang mga mag-aaral at gurong tagapangasiwa ay magkaroon ng:

1. Paper
2. Pencil

Date Developed:
Document No. 001-2020
July 1, 2020
Educational
Date Revised:
Technology 2 Issued by:
July 16, 2020
Module 1: ICT Policies Page 4
Developed by:
and Education CRT
Rainier Dale V. Sulit
 3. Learning Materials

Assessment Method:

1. Pasulat na Pagsusulit
2. Obserbasyon

Gabay sa Pag-aaral
1. Gamit ang VSMART/EDMODO app sa inyong phone o website sa inyong laptop,
iclick ang klase ng DALUMAT NG/SA FILIPINO.
2. Iclick sa FOLDERS section (on menu bar)
3. Iclick ang folder ng MODYUL 1 Kaligirang Kasaysayan sa Panahon ng
Amerikano. Digitized Modules, Task Sheets and Job Sheets ay abeylabol sa mga
folder.
4. Lahat ng Mungkahing Gawain ay nakalagay sa folder ng MY ACTIVITIES.

Date Developed:
Document No. 001-2020
July 1, 2020
Educational
Date Revised:
Technology 2 Issued by:
July 16, 2020
Module 1: ICT Policies Page 5
Developed by:
and Education CRT
Rainier Dale V. Sulit
Learning Outcome #1. Makabuo ng sariling opinion hinggil sa artikulo
ng Susing Salita : Indie at Delubyo sa pamamagitan ng pagsulat ng
sanaysay.
Learning Activities Special Instructions

1. Basahin ang Modyul No. 3.1 Ang Modyul 3 ay naglalaman ng: DALUMAT
(Mga Susing Salita) NG/SA FILIPINO sa folder ng VSMART/ EDMODO
(Module 3.1)

2.Sagutin ang Mungkahing Gawain Ang mga mungkahing Gawain ay abeylabol sa

1 mga folder ng MUNGKAHING GAWAIN. Lahat
ng resulta ay abeylabol matapos iclick ang
SUBMIT .

MODULE 4.1

Kaligirang Kasaysayan sa Panahon ng Amerikano( Talambuhay

ni Lope K . Santos

Sa Pagtatapos ng modyul ang mga mag-aaral ay inaasahang:

Layunin:

1. Natatamo ang Talambuhay ni Lope K. Santos

Date Developed:
Document No. 001-2020
July 1, 2020
Educational
Date Revised:
Technology 2 Issued by:
July 16, 2020
Module 1: ICT Policies Page 6
Developed by:
and Education CRT
Rainier Dale V. Sulit
2. Nauunawaan ang kantang Loob ni Jess Santiago, at
3. Nakakagawa ng Repleksyon tungkol sa nasaliksik na akda ni Lope
K. Santos

Panahon ng Amerikano

Ang panahong ito ay nagsimula sa taong 1899, nang

maganap ang Treaty of Paris sa pagitan ng America at
Espanya.
Naging higit na malaya ang mga manunulat sa pagsulat
hinggil sa iba’t ibang paksa.
Pagluluwag ng batas ng sensura ay nagkaroon pa ang
mga Pilipino ng pagkakataong makabasa ng iba’t ibang uri ng
aklat

Ilan sa mga litaw na manunulat sa wikang Tagalog ay sina

Valeriano Hernandez Peña, Lope K. Santos, Florentino Collantes
at Jose Corazon de Jesus. Kabilang din sa mga manunulat sa
panahong ito ay sina Julian Cruz Balmaceda, Amado
V. Hernandez, Cirio Panganiban, Teodoro Gener at Patricio
Mariano.

Nariyan din sina Carlos Ronquillo, Deogracias A.

Rosario, Inigo Ed Regalado, Tomas Remigio, Aurelio
Tolentino, Ildefonso Santos, Remigio Mat Castro, Fausto
Galauran, Lazaro Francisco at Rosauro Almario.

Sina Aurelio Tolentino at Juan Crisostomo Sotto, kapwa

sumulat sa Kapampangan. Nagging bantog sa mga sinulat ni
Tolentino ang “ Napun, Ngeni’t Bukas” at ang “Kasulatang
Date Developed:
Document No. 001-2020
July 1, 2020
Educational
Date Revised:
Technology 2 Issued by:
July 16, 2020
Module 1: ICT Policies Page 7
Developed by:
and Education CRT
Rainier Dale V. Sulit
Gintu.” Kabilang naman sa pinakamagaling na sarsuela ni J.
Crisostomo Sotto ang “Perla ng Burac” at ang “Pula’t Puti.” Sa
wikang Iloko naman ay sina Marcelina Crisologo at Leon
Pichay.

TALAMBUHAY NG MAY AKDA

Isang makata, nobelista, mamamahayag, lider

manggagawa at lingkod publiko, si Lope K. Santos na anak ng
mag-asawang Ladislao Santos at Victoria Canseco.
Isinilang siya noong Setyembre 25, 1879 sa Pasig na
noo’y sakop pa ng lalawigan ng Rizal.Siya ang kinikilalang Ama
ng Balarila ng wikang Filipino.
Bagaman ang apelyido ng kanyang ina na si Victoria ay
Canseco, mas pinili ni Lope na
gamitin ang letrang “K" sa kanyang
middle initial dahil sa kanyang
pagpapahalaga sa alpabetong
Filipino kaysa letrang hiram sa
dayuhan.
Nakapagtapos siya ng pag-
aaral sa Escuela Normal Superior de
Maestros (Mataas na Paaralang
Normal para sa mga Guro) at sa
Escuela de Derecho (Paaralan ng
Batas).
Naging editor siya ng ilang
publikasyon sa Tagalog noong
1900’s. Sa kanyang pagsusulat ng mga nobela at tula, kinilala
rin siya bilang Paham (dalubhasa) ng Wika. Kabilang sa mga
katawagang nagbibigay parangal kay Santos ang pagiging
Paham ng Wika, Ama ng Balarilang Pilipino, Haligi ng

Date Developed:
Document No. 001-2020
July 1, 2020
Educational
Date Revised:
Technology 2 Issued by:
July 16, 2020
Module 1: ICT Policies Page 8
Developed by:
and Education CRT
Rainier Dale V. Sulit
Panitikang Pilipino, subalit mas kilala rin siya sa karaniwang
palayaw na Mang Openg.
Napangasawa ni Lope K. Santos si Simeona Salazar noong
10 Pebrero 1900, at nagkaroon sila ng limang anak. Matapos
maging gobernador ng lalawigan ng Rizal mula 1910 hanggang
1913, naging gobernador naman si Santos ng Nueva Vizcaya
mula 1918 hanggang 1920.Naglingkod din siya bilang senador
para sa ika-labindalawang distrito ng bayan. Nagkaroon siya ng
karamdaman sa atay na ikinasanhi ng kanyang pagkamatay
ngunit, hanggang sa huling sandali ng buhay ay hinangad ni
Santos na maging Wikang Pambansa ang Wikang Tagalog.

MGA SIKAT NA AKDA

 Banaag at Sikat
 Balarila ng Wikang Pambansa
 Paggiggera
 Kundangan
 Tinging Pahapaw sa Kasaysayan ng Panitikang
Tagalog
 Puso't Diwa
 Sino Ka? Ako'y Si... 60 Sagot na mga Tula
 Mga Hamak na Dakila
 Makabagong Balarila Mga Punaat Payo sa Sariling
Wika

Mungkahing Gawain 1:
Panuto : Magsaliksik at Suriin ang ilan sa mga akda ni Lope K.
Santos.

Date Developed:
Document No. 001-2020
July 1, 2020
Educational
Date Revised:
Technology 2 Issued by:
July 16, 2020
Module 1: ICT Policies Page 9
Developed by:
and Education CRT
Rainier Dale V. Sulit
Mungkahing Gawain 2
Panuto : Gumawa ng isang Sanaysay batay sa
mapapakinggang musika na loob ni Jess Santiago tungkol sa
estado ng ating wika.

Date Developed:
Document No. 001-2020
July 1, 2020
Educational
Date Revised:
Technology 2 Issued by:
July 16, 2020
Module 1: ICT Policies Page 10
Developed by:
and Education CRT
Rainier Dale V. Sulit