GLYCOSID TIM

*Khái niệm: glycosid tim là những glycosid steroid có tác dụng đặc biệt lên tim
- Ở liều đtri có tác dụng theo quy tắc 3R của Potair: mạnh,chậm,điều hòa
-Ở liều độc: gây nôn làm chảy nước bọt,mờ mắt,tiêu chảy,yếu các cơ,RL nhịp tim,ngưng tim
kì tâm thu
*Cấu trúc hóa học: gồm 2 phần aglycon và đường
-Aglycon gồm:+ nhân hidrocacbon(khung steroid)
+Vòng lacton 5 canh(cardenolid) hay 6 cạnh (bufadienolid)
-Đường:3 loại đó là đường thông thường; đường 2,6-desoxy; đường 2-desoxy
*Tính chất:
+Chất kết tinh,k màu,vị đắng
+Tan trg dm phân cực( cồn,H20)
+tan ít trg CHCl3(tan nhìu khi ít đường hoặc OH bị acetyl hóa)
+k tan trong dm kém phân cực( benzen,ether)
+Dễ bị thủy phân bởi enzym thành glycosid thứ cấp
+Phổ UV
+Phổ IR:phát hiện các nhóm chức
*Định tính
- Phần đường:+Thuốc thử xanthydrol, Thuốc thử acid phosphoric đậm đặc,Thuốc thử
Keller-Kiliani
-Phần aglycon :+Nhân steroid: Thuốc thử Liebermann-Burchard, Thuốc thử Tattje, Thuốc thử
Svendsen-Jensen, Phản ứng Pesez-Jensen
+Vòng lacton:Thuốc thử Baljet, Thuốc thử Kedde, Thuốc thử Raymond-
Marthoud, Thuốc thử Legal
*Định lượng:
- Đánh giá bằng pp VSV : đơn vị ếch, đơn vị mèo
- pp đo quang
- pp sắc ký lỏng hiệu nâng cao (HPLC)
- pp miễn dịch phóng xạ
- pp miễn dịch enzym
- pp miễn dịch huỳnh quang
*Công dụng:
Phần quyết định tác dụng lên tim của glycosid tim là phần aglycon bao gồm nhân steroid
và vòng lacton chưa bão hòa. Cả hai phần đều quan trọng:
 - Nếu vẫn giữ vòng lacton nhưng thay nhân steroid bằng nhân benzen, naphtalen… tác
dụng lên tim sẽ mất.
 - Nếu vẫn giữ nguyên nhân steroid mà thay đổi vòng lacton như: bão hòa nối đôi, mở
vòng, thay vòng lacton bằng vòng lactam thì tác dụng mất hoặc giảm đi rất nhiều.
- Nhóm OH ở C-14 rất quan trọng, thiếu nhóm này tác dụng trên tim sẽ giảm đi rất
nhiều.
- Nhóm OH ở C-3 hướng α cũng làm giảm tác dụng.
- Dung hợp giữa các vòng của nhân steroid cũng ảnh hưởng đến tác dụng của glycosid
tim: C/D cấu hình cis có tác dụng quyết định lên tim. A/B trans giảm tác dụng 10 lần
so với dẫn chất cis tương ứng.
- Vòng lacton hướng α cũng giảm tác dụng lên tim.
- Ở dạng aglycon, hoạt tính của nhóm bufadienolid mạnh hơn dẫn chất cardenolid tương
ứng. Trong hai nhóm cardenolid và bufadienolid thì nhóm đầu được sử dụng nhiều
hơn. Nhóm bufadienolid hay gây tác dụng phụ.
 - Phần đường ít có ảnh hưởng đến tác dụng của glycosid tim, chủ yếu là ảnh hưởng đến
độ hòa tan, hấp thu và thải trừ của glycosid tim.
*Dược liệu chứa glycosid tim
Gồm có: trúc đào, thông thiên, strophanthus,strophanthus Việt Nam,digitalis tía,Digitalis
lông,đay, hành biển
Trúc đào:
-Họ tv: apocynaceae
-BPD: lá của cây
-TPHH: + lá chứa 0,5% glycosid tim
+ Oleandrin là tp chính td lên tim
+ Các glycosid chính bao gồm: oleandrin,desacetyl oleandrin,neriantin,adynerin
-Tác dụng : +Neriolin làm chậm nhịp tim,kéo dài thời kì tâm trương
+ Tác dụng lên tim rất nhanh chỉ sau vài h,có TH 15-20p
+Tác dụng thông tiểu,giảm hiện tượng phù
+thuốc đc dùng trong TH suy tim, khó thở,phù do bệnh tim
Strophanthus:
-Họ tv:apocynaceae
-BPD:hạt
-TPHH:các glycoisd tim thuộc nhóm cardenolid
-Tác dụng: Dùng để chiết ouabain lm thuốc hỗ trợ tim cấp tốc vì có td nhanh,dùng trg các TH
suy tim cấp tính, phù phổi cấp,mạch nhanh từng cơn,thiểu năng tâm thất trái,đau thắt tim
Sừng dê hoa vàng và sừng dê hoa đỏ: dùng điều trị suy tim tương tự
Digitalis(Dương địa hoàng)
-Họ tv: họ hoa mõm sói Scrophulariaceae
-Digitalis tía : -TPHH:hàm lượng glycosid tim >0,3%, ngoài ra còn có saponin,
digitanolglycosid
- Công dụng: digitalis tía tác dụng chủ yếu lên tim,lm giảm tần số co bóp
tim,giảm thời kì tâm thu,kéo dài ở kì tâm trương làm cho tim co bóp
mạnh,lm chậm sự dẫn truyền xung bên trg tim,có td tốt tới sự dinh dưỡng
của cơ tim
-Digitalis lông: -TPHH: glycosid tim chiếm 0,5-1%,ngoài ra còn có saponin và các chất khác
-tác dụng: +độc hơn digitalis tía gấp 4 lần. Latanosid C và digoxin td nhanh
hơn digitoxin và thải trừ nhanh hơn. Tác dụng lm chậm nhịp tim,lợi tiểu
Hạt thông thiên:
-Họ tv: apocynaceae
-BPD: hạt
-TPHH: thevetin
-Tác dụng:td kích thích cơ trơn của bàng quang và ruột,td thông tiểu
Hành biển:
-Họ tv:họ huệ tây liliaceae
-BPD:thân hành
-TPHH:glycosid tim thuộc nhóm bufadienolid
-tác dụng:đtri suy tim, td lợi tiểu,tác nhân chống ung thư mạnh