GRADES 1 to 12 Detailed Lesson Exemplar on Human Rights Integration

DAILY LESSON LOG Grade 5 Quarter 4/Week 7 ARALING PANLIPUNAN

I. LAYUNIN
(objectives)
A. Pamantayang Naipamamalas ang mapanuring pag-unawa sa bahaging ginampanan ng kolonyalismong Espanyol at pandaigdigang koteksto ng reporma sa pag-usbong ng kamalayang pambansa
Pangnilalaman attungo sa pagkabuo ng Pilipinas bilang isang nasyon
(ContentStandards)
B. Pamantayan sa Pagaganap Nakapagpapahayag ng pagmamalaki sa pagpupunyagi ng mga makabayang Pilipino sa gitna ng kolonyalismong Espanyol at sa mahalagang papel na ginagampanan nito sa pag-
(Performance Standards) usbong ng kamalayang pambansa tungo sa pagkabuo ng Pilipinas bilang isang nasyon

C. Mga Kasanayan sa Pagkatuto 7. Nakapagbibigay-katuwiran sa mga naging epekto ng mga unang pag-aalsa ng mga makabayang Pilipino sa pagkamit ng kalayaan na tinatamasa ng mga mamamayan sa
(Isulat ang code ng bawat kasalukuyang
kasanayan) panahon, AP5PKB-IVi-7
(Learning Competencies/
Objectives) Cognitive - Natutukoy ang mga naunang pag-aalsa at epekto ng mga makabayang Pilipino sa pagkamit ng kalayaang tinatamasa ng mamamayan sa kasalukuyang panahon.
Affective - Napahahalagahan ang katapangang ipinamalas ng mga makabayang Pilipino sa pagkamit ng kalayaang tinatamasa ng mga mamamayan sa kasalukuyang panahon.
Psychomotor - Nabibigyang-katuwiran ang mga naging epekto ng mga unang pag-aalsa ng mga makabayang Pilipino sa pagkamit ng kalayaan na tinatamasa ng mga
mamamayan sa
kasalukuyang panahon sa pamamagitan ng isang sanaysay/malikhaing paraan.
*Subjects Integrated - Filipino, Music, EsP (Values)
D. Human Rights Integration Human Rights Learning Outcomes:
 Discuss the social contract between the government and citizens on Human Rights
 Engage in an activity that promotes human rights
Human Rights Knowledge:
 Social contract, due process rule of law
Human Rights Values:
 Appreciation for due process, civic participation
Human Rights Skills:
 Community participation and civic competence
II. NILALAMAN Pagtukoy sa mga Naunang Pag-aalsa at Epekto ng mga Makabayang Pilipino sa pagkamit ng Kalayaang Tinatamasa ng mga Mamamayan sa Kasalukuyang Panahon
(content)
KAGAMITANG PANTURO
(Learning Resources)
A. Sanggunian
(References)

1. Mga pahina sa Gabay ng Araling Panlipunan, Pilipinas Bilang Isang Bansa 5 (Gabay ng Guro), pp. 83-86
Guro
 (Teacher’s Guide Pages
2. Mga pahina sa Kagamitang Araling Panlipunan, Pilipinas Bilang Isang Bansa 5 Batayang Aklat), pp. 225-236
Pang-Mag-aaral
(Learner’s Material Pages)
3. Mga pahina sa Teksbuk Pilipinas, Sa Ikadalawampu’t Isang Siglo 5, pp. 311-323, Kalinga Brief Political History, by John B. Dongui-is, National Commission for Culture and Arts, 2002
( Textbook Pages)
4. Karagdagang Kagamitan
mula sa portal ng Learning
Resource
(Additional Materials from
LRMDS Portal)
B. Iba pang Kagamitang Panturo Plascards, graphic organizer, Powerpoint presentations, mga larawang nakuha sa internet,
(other Learning Resources)
III. PAMAMARAAN Karagdagang Tala Para sa
Guro
(Teacher’s Note)
A. Balik-aral sa nakaraang Pangkatang Gawain: 1. Papangkatin ng guro ang
aralin at/o pagsisimula klase ng
ng bagong aralin apat na grupo. Bawat grupo 2. 1.
3.may
4.
ay5.
(Reviewing previous lesson or bandila na may iba’t ibang
presenting the new lesson) kulay (Color coding)
2. Isa isang ipakikita ng guro
ang
https: ://bayaningfilipino.blogspot.com
larawan ng mga bayani at
susuriin
ng mga mag-aaral kung 6.
7.
8.
9.
10 sinong
. bayani ito.
3. Ang grupong unang nagtaas
ng
bandila ang siyang kukuha
ng
plaskard na nakasulat ang
Diego Silang Lakandula Apolinario Dela Cruz Andres Bonifacio LapuLapu
pangalan
ng bawat bayani. Ididkit nila
Gabriela Silang Gregoria de Jesus Trinidad Tecson Melchora Aquino Josefa Rizal ito sa
ibaba ng larawan.
4. Ang grupong may
pinakamataas na
puntos ang tatanghaling
panalo.
5. Bigyan ng kaangkupang
 gantimpala
ang nanalong pangkat
B. Paghahabi sa layunin ng “Magagawa Natin” 1. Ipaawit sa mga mag-aaral
aralin Magagawa natin ang lahat ng bagay ang
Ang lahat ng bagay sa mundo awiting “Magagawa Natin”
(Establishing a purposeof the Isang bagay, di magagawa, di magagawa nag-iisa nang
lesson) may kilos o galaw
Malulutas natin ang mga problema
Kung tayo’y magkakaisa
Mga suliranin, dagling gagaan
Tungo sa kalayaan

Mga tanong:
1. Ano ang tungkol sa ating inawit?
2. Ayon sa awit, ano ang dapat nating gawin upang magawa at malulutas natin ang mga problema?
3. Paano natin maipakikita ang pakikiisa kung may gagawing isang bagay na kailangang pagtulungang gawin? 2. Ipasagot sa mga bata ang
4. Nararapat bang sumali tayo sa anumang programang inilulunsad ng ating barangay? Bakit? mga tanong. Talakayin ang
Human Rights Eduaction (HRE
Integration)

Human Rights Skills:

 Community
participation and civic
competence

Human Rights Learning Outcomes:

 Engage in an activity that
promotes human rights

1. Natutukoy ang mga naunang pag-aalsa at epekto ng mga makabayang Pilipino sa pagkamit ng kalayaang tinatamasa ng mamamayan
sa kasalukuyang panahon.
2. Napahahalagahan ang katapangang ipinamalas ng mga makabayang Pilipino sa pagkamit ng kalayaang tinatamasa ng mga mamamayan
sa kasalukuyang panahon. 3. Ipabasa sa mga mag-aaral
3. Nabibigyang-katuwiran ang mga naging epekto ng mga unang pag-aalsa ng mga makabayang Pilipino sa pagkamit ng kalayaan na ang
tinatamasa ng mga mamamayan sa kasalukuyang panahon sa pamamagitan ng isang sanaysay/malikhaing paraan. layunin ng aralin sa araw na
ito.

C. Pag-uugnay ng mga Mga Tanong: Ipakitang muli ang mga

halimbawa sa bagong aralin 1. Ano ang ipinaglaban ng mga makabayang Pilipinong ito na siyang tinatamasa natin sa kasalukuyan? larawang ginamit sa balik-aral
(Presenting examples/ 2. Paano nila ipinakita ang kani-kanilang paghihimagsik laban sa mga mananakop? at ipasagot ang mga
instances of the new lesson) 3. May kabutihan bang naidulot ang kanilang paghihimagsik laban sa mga dayuhan? Bakit? sumusunod na tanong sa mga
mag-aaral:
D. Pagtatalakay ng bagong
konsepto at paglalahad ng
bagong kasanayan #1
(Discussing new concepts and
practicing new skill #1)
Pangkatang Pagtatalakay: Pagtatalakay sa aralin:
A. Mga Pag-aalsang Pangkabuhayan: 1. Pangkatin ang klase ng anim
na
pangkat.
2. Bibigyan ng guro ang bawat
pangkat
Pangkat 1 ng activity sheet na
babasahin
Pag-aalsa ni Lagutao at Katutubo ng Bulubunduking Cordillera 3. Pupunan ng bawat pangkat
- Pinamunuan ni Lagutao, isang Kalinga, ang pag-aaklas laban sa mga mananakop. Ito ay dahil sa bulutong, sakit at kamatayan ang
ang
sinapit ng mga Kalinga nang sapilitan silang hinakot ng mga Espanyol at pinatira sa mga barangay na itinatag ng mga prayle upang
maghari at sapilitang gawing Katoliko ang mga tagabundok ng Cordillera. talahanayan batay sa
- Maingat na pinasok ng mga mananakop ang mga bayan ng Kalinga at sa ibang bahagi ng balubunduking Cordillera laban sa mga paksang
Igorots dahil sa ginto ngunit hindi nagtagumpay ang mga Espanyol dahil sa taktika ng mga katutubo. naibigay sa kanila
- Sinubukan uling pasukin ng mga prayle ang bayan ng Kalinga at ilang bahagi ng bulubundukin ng Cordillera. Magkasabay at mula 4. Ipaulat sa bawat pinuno ng
sa magkabilang panig ng Abra at Bontoc ang binalak nilang pasukin na magtatagpo sa pusod ng Kalinga. pangkat
- Buong tapang na ipinamalas ng mga katutubo ang pagsagupa sa mga Espanyol gamit ang sibat, malalaking tipak ng bato at mga
palakol na pamugot-ulo- tangi sa mga pugot-ulo (Headhunters) kaya nadaig nila ang baril ng mga kalaban. ang kanilang ginawa ng
- Gayunpaman, taglay ang mas mainam at makabagong na sandata, nagtagumpay ang mga Espanyol mula sa Abra at dalawa o
nakapagpatayo sila ng isang kuta. Ganon din sa Balbalasang sa Balbalan noong 1896 at nakapagtatag din ang mga mananakop ng tatlong minuto.
kuta sa Bontoc, Basao at Tinglayan 5. Bigyan ng kaangkupang
gantimpala
ang nanalong pangkat

Pangkat 2 Pangkat 3

Pag-aalsa ni Sumuroy Pag-aalsa ni Maniago

- Pinamunuan ni Juan Ponce Sumuroy
noong 1614 ang pag-aalsa ng mga
katutubo sa Samar. Tinutulan nila ang
pagpapadala ng mga Polista o
manggagawa sa Cavite. Naang hindi
madakip ng mga Espanyol si
Sumuroy, hinuli nila ang kanyang ina
at inihulog sa bangin. Ipinagkanulo
siya ng kanyang kasama at pinugutan
ng ulo.
- Noong 1660, nag-alsa ang mga katutubo sa Pampangasa
pamumuno ni Francisco Maniago. Layon nilang pahintuin ang
pangmatagalang polo at ang hindi pagbabayad ng ng Espanyol
ng bigas. Upang mapigilan ang pag-aalsa ni Maniago,
pinangakuan siya ng mga Espanyol ng salapi at amnestiya.
Binigyan din ng panahon ang mga katutubo na pagyamanin
ang kanilang bukid bago maglingkod sa polo.
Sa huli, namayani pa rin ang mga Espanyol at itinigil ni
Maniago ang pag-aalsa.

Pangkat 4
Pag-aalsa ni Palaris
- Pinamunuan ito ni Pantaleon Perez
o kilala sa pangalang Juan dela Cruz
Palaris. Tinutulan nila ang mataas na
singil ng tributo at ang pagmamalabis
ng mga Espanyol. Nahinto lamang ito
nang ipagkanulo siya ng kanyang
Pangkat 5
Pag-aalsa nina Diego at Gabriela Silang
- Inilunsad ni Diego Silang ang pag-aalsa
sa Ilocos noong 1762 dahil sa koleksiyon
ng tributo, ang pagkalap ng mga polista at
ang pagmamalabis sa tungkulin ng mga
pinuno. Nagtagumpay siyang palayasin
ang mga Espanyol sa hilagang Luzon
Pangkat 6
Pag-aalsa Dahil sa Basi
- Nag-alsa ang mga Ilokano sa
Piddig. Ilocos Sur sa pamumuno ni
Pedro Mateo. Ito ay dahil sa
pinagbawalan silang gumawa ng
inuming basi at pinabibili na lamang
 MGA NAUNANG PAG-AALSA SANHI/DAHILAN BUNGA/EPEKTO
(Pangkabuhayan)
1. Pag-aalsa ni Lagutao
2. Pag-aalsa ni Sumuroy
3. Pag-aalsa ni Maniago
4. Pag-aalsa ni Palaris
5. Pag-aalsa nina Diego at
Gabriela Silang
6. Pag-aalsa dahil sa Basi
E. Pagtatalakay ng bagong Mga Pamprosesong Tanong: 1. Ipapasagot ng guro ang mga
konsepto at paglalahad ng 1. Sino sino ang namuno at nakilahok sa pag-aalsang pangkabuhayan tanong
bagong kasanayan #2 2. Ano ang naging epekto ng bawat pag-aalsa sa mga katutubong Pilipino?

(Discussing new concepts and Note:

practicing new skill #2) Bibigyang diin ng guro ang
pag-aalsang nangyari sa
kanilang lugar (Localization)
HRE Integration:
Human Rights Learning 1. Kung nabuhay kayo sa panahong ito, sumama ba kayo sa pag-aalsa? Pangatwiranan ang sagot. 2. Ipasagot sa mga bata ang
Outcomes: (Magkakaiba ang sagot ng mga mag-aaral) mga tanong. Talakayin ang
 Discuss the social Human Rights Eduaction (HRE
contract between the Integration)
government and citizens
on Human Rights
Human Rights Knowledge:
 Social contract, due
process rule of law

2. Kung may mahuling tao na nakagawa ng kasalanan sa batas, ano ang ginagawa ng pamahalaan bago siya mahatulan?
Maaring sagot
- Dinidinig o nililitis muna ang kaso sa husgado (Due process) bago siya hatulan ng angkop na kaparusahan para sa kasalanang kanyang ginawa.
F. Paglinang sa Kabihasan
(Tungo sa Formative
Assessment)
(Developing Mastery)
G. Paglalapat ng aralin sa pang-
araw-araw na buhay
(Finding practical
applications of concepts &
skills in daily living)
Human Rights
Values:
 Appreciation for due
process, civic
participation
H. Paglalahat ng Arallin
(Generalizing & abstractions
about the
lesson)
I. Pagtataya ng Aralin
(Evaluating Learning)
Isulat ang T kung ang pangungusap ay nagpapahayag ng wastong kaisipan at M kung ito ay maling kaisipan. Kung ang pangungusap ay mali, iwasto Basahin at ipaliwanag sa mga
ang mga salitang may salungguhit upang maging tama ang pangungusap. mag-aaral ang panuto ng
gawain.
1. Upang mahikayat si Sumuroy na sumuko, dinakip ng mga Espanyol ang kanyantg asawa at inihulog sa bangin.
2. Natigil ang pamamayani ni Palaris nang ipagkanulo siya ng kanyang kapatid na babae.
3. Matagal nang ginagawa ng mga Ilokano ang inuming basi kaya nag-alsa ang mga Ilokano nang magtatag ng monopolyo nito ang pamahalaang
kolonyal.
4. Naging matagumpay sina Diego at Gabriela Silang sa pakikibaka nang lusubin sila ng mga Espanyol.
5. Sinimulan ni Lagutao ang pag-aalsa dahil sa pangangamkam ng mga Espanyol ng kanilang lupain.
6. Nagkaroon ng interes ang mga Espanyol na sakupin ang Cordillera dahil sa ginto.
7. Nagtayo ng simbahan ang mga Espanyol sa Abra, Balbalan at Tinglayan.
8. Tuluyang nasakop ng mga Espanyol ang buong bahagi ng bulubundukin ng Cordillera.
9. Pinangakuan si Maniago ng salapi at amnestiya ng mga Espanyol upang mapigilan ang pag-aalsa.
10. Walang iisang pinuno na nanguna at nagbuklod sa mga Pilipino laban sa mga Espanyol dahilan upang mabigo ang mga pag-aalsa.
Maaaring ang gawain ito ay
Sagutin ang mga tanong sa pamamagitan ng isang malikhaing paraan: naibigay na takdang aralin sa
mga mag-aaral upang
Pangkat 1 - Sagutin ang tanong na ito sa pamamagitan ng isang saknong na tula maihanda nila at maipakita
Bilang isang batang Pilipino, paano mo matutularan ang kabayanihang ipinamalas ng mga katutubong Pilipino sa kanilang pag-aalsa? agad sa araw ng pagtatalakay
Pangkat 2 - Sagutin ang tanong na ito sa pamamagitan ng isang awitin na may kilos sa araling ito.
Dapat ba nating pasalamatan ang ating mga bayani sa kabayanihang ipinakita upang makamit ang kalayaang tinatamasa natin sa
kasalukuyan? Pangatwiranan?
Mga Tanong:
1. Ano-ano ang naunang pag-aalsa at ang naging epekto ng bawat isa?
2. Ano ang kahalagahan ng pakikibaka ng mga katutubong Pilipino sa kasalukuyang tinatamasa natin ngayon?
A. Pagtambalin ang naging epekto ng pag-aalsa sa HANAY A at ang pinuno ng pag-aalsa sa HANAY B. Maaarin g maulit ang sagot. Isulat lamang ang Ipasagot ang pagtataya sa
titik sa inyong sagutang papel mga mag-aaral. Suriin ang
nakuhang puntos upang
HANAY A HANAY B malaman kung naikintal sa
1. Bulutong, sakit at kamatayan ang dahilan ng kanyang pag-aalsa sa bulubundukin ng Cordillera. isipan nila ang tinalakay na
2. Sumiklab ang pag-aalsa dahil pinagbawalan silang gumawa at magbenta ng ginagawang inumin. A. Diego Silang aralin
3. Ipinagkanulo ng kanyang kaibigan at siya ay pinugutan ng ulo B. Pag-aalsa dahil sa basi (Mastery Learning)
4. Binigyang siya ng salapi at amnestiya upang patigilin sa pag-aalsa C. Francisco Maniago
5. Hindi niya naisulong ang kanyang mga adhikain sa pakikipaglaban dahil pinatay siya ng D. Juan Ponce Sumuroy
kanyang kaibigan. E. Lagutao at Katutubo ng
bulubunduking Cordillera
B. Basahing mabuti ang bawat aytem. Piliin ang titik ng tamang sagot at isulat ito sa inyong sagutang papel.

J. Karagdagang gawain para sa
takdang-aralin at
remediation
(Additional activities for
application or remediation)
1. Maingat na pinasok ng mga mananakop ang ilang bahagi ng bulubunduking Cordillera at nakapagtatag sila ng mga kuta. Sa paanong paraang
ipinakita ng mga katutubong Kalinga at Igorots ang kanilang pakikipaglaban?
a. Nadaig nila ang mga baril ng mga mananakop gamit ang sibat, malalaking tipak ng bato at mga palakol sa pamumugot-ulo
b. Nakipaglaban sila sa pamamagitan ng mga naagaw nab aril sa mga kalaban.
c. Nagtago sila sa mga yungib at kagubatan upang hindi mahuli ng mga kalaban.
2. Saang bahagi ng Kalinga nakapagtayo ng kuta ang mga Espanyol noong panahon ng pananakop?
a. Tinglayan, Balbalan at Lubuagan
b. Tinglayan, Balbalan, Bontoc at Basao
c. Lahat ng bayan ng Kalinga
3. Nag-aklas ang mga katutubong Pilipino sa pamumuno nina Sumuroy, Maniago, Lagutao, Palaris at Diego Silang. Anong uri ng pag-aalsa ang
kanilang ipinaglaban?
a. Pag-aalsang Pang-ekonomiko
b. Pag-aalsang Panrelihiyon
c. Pag-aalsang Pangkabuhayan
4. Ang pagmamalabis ng mga Espanyol ang ilang dahilan ng pag-aaklas ng mga katutubong Pilipino. Ano ang naging epekto ng pagkakaroon ng
maraming pinuno sa pag-aalsa?
a. Hindi naging matagumpay ang karamihang pag-aalsa ng mga katutubo.
b. Napaalis nila nang tuluyan ang mga Espanyol sa bansa.
c. Naging maunlad ang pamumuhay ng mga katutubo dahil sa perang ibinigay ng mga mananakop
5. Matagal nang ginagawa ng mga Ilokano sa Ilocos ang inuming basi. Dahil sa pinagbawalan silang gumawa nito sa halip ay bumili sa tindahan ng
pamahalaan, ano ang naging epekto nito sa kanilang pamumuhay?
a. Nabigyan sila ng pagkakataong linangin ang kanilang bukid at magtanim ng iba’t ibang uri ng gulay.
b. Naging magaan ang kanilang gawain dahil hindi na sila maghihirap sa paggawa ng inumin.
c. Nawalan ng pagkakakitaan ang karamihan sa kanila na siyang dahilan ng kanilang pag-aalsa laban sa mga Espanyol.
Sumulat ng isang isang opinion o pananaw upang mabigyang-katuwiran ang tungkol sa naging epekto ng mga naunang pag-aalsa ng mga makabayang Pilipino sa
pagkamit ng kalayaan na tinatamasa ng mga mamamayan sa kasalukuyang panahon.
Gamiting gabay sa pagsulat ang rubrik sa ibaba
Rubric sa Paggawa ng Sanaysay
Kraytirya Napakahusay Mahusay Nalilinang Nagsisimula
(5) (4) (3) (2)
Nilalaman Komprehensibo, kumpleto Kumpleto ang naaayon sa May kulang sa nilalaman at Maraming kulang at maling
at naaayon sa topikong topikong naibigay may ilang mali impormasyon
naibigay
Presentasyon Malikhaing naipahayag Maayos na naipahayag ang Hindi gaanong maayos na Hindi maayos na naipahayag
sa pamamagitan ng isang ideya o nilalaman naipahayag and ideya o ang ideya o nilalaman
sanaysay ang ideya o nilalaman
nilalaman
Organisasyon Organisado at malinaw Organisado at malinaw ang Organisado na ideya pero may Hindi organisado ang idea at
ang nilalaman ng ideya nilalaman ng ideya bahaging di gaanong malinaw marami ang bahagi na hindi
 malinaw ang paglalahad

Kabuuan

IV. Mga Tala ( Remarks)

V. Pagninilay ( Reflection)
A. Bilang ng mag-aaral na
nakakuha ng 80% sa
pagtataya (No. of learners
who earned 80% in the
evaluation)
B. Bilang ng mag-aaral na
nangangailangan ng iba pang
gawain para sa remediation
(No. of learners who require
additional activities for
remediation who scored
below 80%)
C. Nakatulong ba ang remedial?
Bilang ng mag-aaral na
nakaunawa sa aralin
(Did the remedial lesson
work? No. of learners who
caught up with the lesson)
D. Bilang ng mga mag-aaral na
magpapatuloy sa
remediation
( No. of learners who
continue to require
remediation)
E. Alin sa mga istratehiyang
pagtuturo nakatulong ng
lubos? Paano ito nakatulong?
(Which of my teaching
strategies worked well?
Why did this work)
F. Anong suliranin ang aking
naranasan na solusyunan sa
tulong ng aking punungguro
at superbisor?
(What difficulties did I
encounter which my
principal or supervisor can
help me solve?)
G. Anong kagamitang panturo
ang aking nadibuho na nais
kong ibahagi sa mga kapwa
ko guro?
Prepared by:

______________________________
Schools Division of Kalinga