5

Araling Panlipunan
Unang Markahan – Modyul 4:
Pamumuhay ng mga Sinaunang
Pilipino sa Panahong
Pre-kolonyal
 Araling Panlipunan – Ikalimang Baitang
Alternative Delivery Mode
Unang Markahan – Modyul 4: Pamumuhay ng mga Sinaunang Pilipino sa
Panahong Pre-kolonyal
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang
pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan.
Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang
bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay nagtataglay
ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot
sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-
aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga
orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Florie Anne V. Solis
AlmaManunulat: Editor: Tagasuri:
G. Pineda EdD
Leslie D. Pasion Katherine M. Dela Cruz Evelyn G. De Guzman Jerine Michyla D. Ocampo Liezel M. Gotgotao
Mary Jane P. Mangune Edquel Reyes
Isagani D. Tique
Armando Deogines A. Garcia Edquel M. Reyes
Nicolas T. Capulong PhD, Ceso V Ronelo Al K. Firmo PhD, Ceso V Librada M. Rubio EdD
Ma.Editha R. Caparas EdD Nestor P. Nuesca EdD Elizabeth O. Latorilla PhD Sonny N. De Guzman EdD Remedios C. Gerente
Tagaguhit: Tagalapat:

Tagapamahala:

Inilimbag sa Pilipinas ng Kagawaran ng Edukasyon – Region III

Office Address: Matalino St. D.M. Government Center, Maimpis, City of San Fernando (P)
Telefax: (045) 598-8580 to 89
E-mail Address: region3@deped.gov.ph
 5

Araling Panlipunan
Unang Markahan – Modyul 4:
Pamumuhay ng mga Sinaunang
Pilipino sa Panahong
Pre-kolonyal
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:

Malugod na pagtanggap sa asignaturang Araling Panlipunan Baitang 5 ng

Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul para sa araling Pamumuhay ng mga
Sinaunang Pilipino sa Panahaong Pre-kolonyal!

Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga

edukador mula sa pambuliko at pampribadong institusyon upang gabayan ka, ang
gurong tagapagdaloy upang matulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayang
itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili,
panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.

Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa

mapatnubay at malayang pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang kakayahan,
bilis at oras. Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral upang makamit ang
mga kasanayang pan-21 siglo habang isinasaalang-alang ang kanilang mga
pangangailangan at kalagayan.

Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang

kahong ito sa pinakakatawan ng modyul:

Mga Tala para sa Guro

Ito'y naglalaman ng mga paalala, panulong o estratehiyang magagamit sa paggabay sa mag-aaral.

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang

mag-aaral kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan
at itala ang pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang
sariling pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at
gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa
modyul.

ii
Para sa mag-aaral:

Malugod na pagtanggap sa Araling Panlipunan Baitang 5 ng Alternative

Delivery Mode (ADM) Modyul ukol sa Pamumuhay ng mga Sinaunang Pilipino sa
Panahaong Pre-kolonyal!

Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan.

Layunin nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-
aralan. Hangad din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa
pagkatuto.

Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.

Alamin Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga

dapat mong matutuhan sa modyul.

Subukin Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung

ano na ang kaalaman mo sa aralin ng
modyul. Kung nakuha mo ang lahat ng
tamang sagot (100%), maaari mong
laktawan ang bahaging ito ng modyul.

Balikan Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral

upang matulungan kang maiugnay ang
kasalukuyang aralin sa naunang leksyon.

Tuklasin Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay

ipakikilala sa iyo sa maraming paraan
tulad ng isang kuwento, awitin, tula,
pambukas na suliranin, gawain o isang
sitwasyon.

Suriin Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling

pagtalakay sa aralin. Layunin nitong
matulungan kang maunawaan ang bagong
konsepto at mga kasanayan.

Pagyamanin Binubuo ito ng mga gawaing para sa

malayang pagsasanay upang mapagtibay ang
iyong pang-unawa at mga kasanayan sa
paksa. Maaari mong iwasto ang mga sagot
mo sa pagsasanay gamit ang susi sa
pagwawasto sa huling bahagi ng modyul.

Isaisip Naglalaman ito ng mga katanungan o

pupunan ang patlang ng pangungusap o
talata upang maproseso kung anong
natutuhan mo mula sa aralin.

Isagawa Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong

sa iyo upang maisalin ang bagong kaalaman
 o kasanayan sa tunay na sitwasyon o
realidad ng buhay.

Tayahin Ito ay gawain na naglalayong matasa o

masukat ang antas ng pagkatuto sa
pagkamit ng natutuhang kompetensi.
Karagdagan Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong
g Gawain panibagong gawain upang pagyamanin ang
iyong kaalaman o kasanayan sa natutuhang
aralin.

Susi sa Pagwawasto Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa

lahat ng mga gawain sa modyul.

Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:

Ito ang talaan ng lahat ng pinagkuhanan sa

Sanggunian
paglikha o paglinang ng modyul na ito.
Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:

1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang

marka o sulat ang anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na papel
sa pagsagot sa mga pagsasanay.
2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing
napapaloob sa modyul.
3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.
4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain at
sa pagwawasto ng mga kasagutan.
5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay.
6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang
sagutin lahat ng pagsasanay.
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na ito,
huwag mag-aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka
rin humingi ng tulong kay nanay o tatay, o sa nakatatanda mong kapatid o sino man
sa iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging itanim sa iyong
isipang hindi ka nag-iisa.

Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng

makahulugang pagkatuto at makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sa
kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!
 Alamin

Ang modyul na ito ay ginawa at inilaan para sa iyo upang matutunan ang
konsepto ng Pamumuhay ng mga Sinaunang Pilipino sa Panahong Pre-Kolonyal.
Ang paggamit ng modyul na ito ay maari sa iba’t ibang sitwasyon ng pagkatuto. Ang
wikang ginamit ay kinikilala ang magkakaibang antas ng bokabularyo ng mga mag-
aaral. Ang mga aralin ay nakaayos ayon sa pamantayang pagkasunod-sunod ng
kurso. Ngunit ang pagkakaayos kung paano mo basahin ay maaring magbago para
itugma sa iyong aklat na ginagamit ngayon.

Nasusuri ang paraan ng pamumuhay ng mga sinaunang Pilipino sa panahong

Pre-kolonyal - AP5PLP-lf-6

Ang araling tatalakayin sa modyul na ito ay tungkol sa Pamumuhay ng mga

Sinaunang Pilipino sa Panahong Pre-Kolonyal.

1. Panahon ng Bato
 Panahong Paleolitiko o Lumang Bato
 Panahong Neolitiko o Bagong Bato
2. Panahon ng Metal
 Maagang Panahon ng Metal
 Maunlad na Panahon ng Metal

Pagkatapos ng pagtalakay sa araling ito, ikaw ay inaasahang:

1. natutukoy ang paraan ng pamumuhay ng mga sinaunang Pilipino;
2. nasusuri kung paano namuhay ang mga Pilipino noon; at
3. naipaliliwanag ang mga yugto sa pamumuhay ng mga sinaunang tao sa
Pilipinas.

1
 Subukin

Gawain A
Panuto: Sagutin ang mga tanong sa ibaba sa pamamagitan ng pagpili ng letra sa
loob ng kahon. Isulat ang letra ng tamang sagot sa sagutang papel.

a. Panahon ng Bato

b. Panahong Paleolitiko o Panahon ng Lumang Bato

c. Panahong Neolitiko o Panahon ng Bagong Bato

d. Panahon ng Metal

e. Maagang Panahon ng Metal

f. Maunlad na Panahon ng Metal

1. Ito ay ang panahon na kung saan natagpuan ang mga sibat, palaso, at
kutsilyo sa Palawan, Masbate, at Bulacan na gawa sa tanso at bronse.

2. Ito ay ang panahon na kung saan hinasa at pinakinis ang mga

kasangkapang bato at nagsimulang manirahan sa tabi ng ilog at dagat.

3. Ito ang panahon kung saan umusbong ang pamayanan at sinaunang

kultura ng mga Pilipino.

4. Napaghusay ng mga sinaunang Pilipino ang kanilang kagalingan at

nakalikha ng mga sibat, kampit, gulok, kutsilyo, at iba pang sandata.

5. Ito ay ang panahon kung saan nanirahan ang mga sinaunang Pilipino sa
mga yungib at gumamit ng mga tinapyas na magagaspang na mga bato
bilang kasangkapan.

6. Ito ay ang pagtuklas ng metal ng mga sinaunang Pilipino.

Gawain B

Panuto: Piliin ang espesyalisasyon ng mga sinaunang Plipino. Isulat ang tamang
sagot sa sagutang papel.

pagsasaka
pagmimina
pangangaso
paggamit ng
kuryente pangingisda
paglikha ng
teknolohiya paggamot
sa sakit paghahabi

Espesyalisasyon ng mga Sinaunang Pilipino

7.

8.

9.

10.
 Aralin Paraan ng Pamumuhay ng
mga Sinaunang Pilipino sa
4 Panahong Pre-Kolonyal
Bago pa man dumating ang mga mananakop sa Pilipinas, mayroon ng
sistemang sinusundan ang mga sinaunang Pilipino na naaayon sa kanilang
kakayahan at pamumuhay. Nakatuklas sila ng mga bagay na nagamit nila upang
mapadali ang kanilang tungkulin araw-araw.

Hanggang sa nakatuklas sila ng iba’t ibang paraan kung paano mapagbubuti

ang pamumuhay na mayroon sila. Nakalikha sila ng mga kasangkapan gamit ang
mga bato at kanila itong pinaunlad.

Panahong Prehistoriko ang tawag sa panayon na kung saan hindi pa

naisusulat ang kasaysayan. Ito ay nahahati sa dalawang yugto. Ang Panahon ng
Bato at Panahon ng Metal.

Ang Panahon ng Bato ay ang pagsisimula ng pagusbong ng sinaunang

kultura at paggamit ng bato sa mga kasangkapan natuklasan sa mga labi ng mga
yungib sa Palawan at Cagayan. Sa Panahong Paeolitiko o Lumang Bato
pinaniniwalaang namuhay ang mga Tabon Man sa Palawan at Taong Callao sa
Cagayan. Nanirahan sila sa mga yungib at gumamit ng mga magagaspang na mga
bato sa mga kasangkapan. Samantalang sa Panahong Neolitiko o Bagong Bato
pinakinis naman ang mga magagaspang na mga kasangkapang bato . Nagsimula din
silang mamuhay ayon sa kanilang pangangailangan at lumipat sa tabing dagat at
ilog. Natuto silang mangisda, magsaka, mag-alaga ng hayop, maghabi, gumawa ng
bangka, banga, at mga palayok na ginamit nila upang maging imbakan ng mga
tirang pagkain at sisidlan ng buto sa kanilang mga yumao.

Ang Panahon ng Metal naman ay ang panahon kung saan natuto na silang
gumamit metal sa mga kasangkapan. Maagang Panahon ng Metal ay kung saan
natagpuan ang mga kagamitan gaya ng sibat, palaso, at kutsilyo sa Palawan,
Masbate, at Bulacan. Gawa ang mga ito sa tanso at bronse. Ang tanso ay maaaring
galing sa kabundukan ng Pilipinas at ang bronse naman ay maaaring buhat ng mga
mangangalakal sa Timog-silangang Asya na nakipagkalakalan noon. At ang
Maunlad na Panahon ng Metal naman ay paghasa nila sa kanilang galing sa mga
kasangkapang metal. Patunay na rito ang mga talim ng sibat, kampit, gulok,
kutsilyo, at iba pang sandata sa Kalanay sa Masbate at Novaliches sa Quezon City.
 Balikan

Sa nakaraang aralin, ating napag-aralan ang mga batayan sa pinagmulan ng

mga unang pangkat ng tao sa Pilipinas.

Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na tanong bilang pagbabalik-aral kung sino
nga ba ang mga taong unang nanirahan sa Pilipinas. Isulat ang letra ng
tamang sagot sa sagutang papel.
1. Sa teorya ni Bellwood at Solheim II, sino ang unang tao na nanirahan sa Pilipinas?
a. Australiano
b. Austronaut
c. Austronesyano
d. Aurkeologo

2. Ayon kay Bellwood, saan nagmula ang mga Austronesyano?

a. Malaysia
b. Taiwan
c. Thailand
d. Korea

3. Ayon naman kay Wilhelm Solheim II, saan nagmula ang mga Austronesyano?
a. Indonesia
b. Thailand
c. Japan
d. Taiwan

4. Ano ang dahilan ng pagpapalawak ng teritoryo ng mga Austronesyano?

a. pakikipagkalakalan
b. pakikipaglaban
c. pakikipagkaibigan
d. pakikipagtinda

5. Ayon sa alamat ng pagluluto ng luwad, sino ang lumikha ng mga tao sa daigdig?
a. Bathalang Emre
b. Bathalang Mito
c. Bathalang Nato
d. Bathalang Laor

6. Paano niya nilikha ang lahi ng mga tao sa daigdig?

a. Sa pamamagitan ng paghuhulma ng hugis ng tao mula sa putik
at pagluluto sa hurno
b. Sa pamamagitan ng pagkuha ng bato at paghahagis nito
c. Sa pamamagitan ng pagukit ng mga kahoy sa kagubatan
d. Sa pamamagitan ng pag-guhit ng mga larawan ng tao sa yungib
 7. Ilang araw nilikha ng Diyos ang daigdig?
a. Nilikha ng Diyos ang daigdig sa loob ng limang araw.
b. Nilikha ng Diyos ang daigdig sa loob ng pitong araw.
c. Nilikha ng Diyos ang daigdig sa loob ng dalawang araw.
d. Nilikha ng Diyos ang daigdig sa loob ng isang araw.

8. Ano ang teorya sa paglalang?

a. Ito ay batay sa mga alamat na ang tao ay galing sa kawayan
b. Ito ay batay sa alamat ng paluluto ng luwad o paglikha ng
isang Bathala sa daigdig
c. Ito ay batay sa mga kuro-kuro na walang ebidensya
d. Ito ay paliwanag na ang lahat ng bagay ay nilikha ng Diyos batay sa
banal na kasulatan

9. Ayon sa alamat saan sila nagmula si Malakas at si Maganda?

a. Bato
b. Halaman
c. Kawayan
d. Putik

10. Ano ang tawag sa banal na kasulatan ng mga Kristyano?

a. Bibliya
b. Libro
c. Dyaryo
d. Magasin

sa Guro
ong matutunghayan pamumuhay ng mga sinaunang Pilipino sa panahong Pre-kolonyal. Mabuting patnubayan ang mag-aaral sa pagga
anag sa mga magulang kung paano matutulungan ang kanilang mga anak sa paggamit ng modyul na ito.
 Tuklasin

Panuto: Basahin at unawain ang mga pangungusap na nasa kanang bahagi ng tsart.
At isulat ang PB kung ito ay naganap sa Panahon ng Bato o PM kung ito
naman ay naganap sa panahon ng Metal. Isulat ang sagot sa sagutang
papel.

1. Gumamit ng mga tinapyas ng mga bato na magagaspang.

2. Ang kanilang mga kasangkapan ay mga metal.
3. Nanirahan sa yungib at lumipat sa tabing dagat at ilog.
4. Mga bihasa sa pangangaso.
5. Ito ang panahon na kung saan napaghusay at napagyaman
ang kaalaman ng mga sinaunang Pilipino.
6. Natutong mangisda at magsaka upang lalo pang mapaunlad
ang buhay.
7. Lumikha ng mga kagamitang gamit ang tanso at bronze.
8. Gumawa ng mga kasangkapang sibat, palaso, at kutsilyo.
9. Pinakinis ang mga magaspang na kasangkapang bato.
10. Nahukay ang mga kagamitan kaya ng talim ng sibat, kampit,
gulok, kusilyo at iba pang mga sandata.
 Suriin

Gawing gabay sa pag-aaral ang sumusunod na balangkas ng kaisipan.

Pamumuhay ng mga Sinaunang Pilipino sa Panahong Pre-Kolonyal

Panahon ng Bato Panahon ng Metal

Panahong Paleolitiko o Lumang Bato

Maagang Panahon
ng Metal

Panahong Neolitiko o Bagong Bato

Maunlad na Panahon ng Metal

Pamumuhay ng mga Sinaunang Pilipino sa Panahong Pre-Kolonyal

Ang kapaligiran ng mga sinaunang Pilipino ay may kinalaman sa kanilang uri

ng kabuhayan na mayroon sila noon. Umaasa sila sa mga likas yaman upang sila
ay mabuhay. Mayroon na silang sariling sistema o paraan ng pamumuhay bago pa
man dumating ang mga dayuhang mananakop.

Sa paglipas ng panahon ay nakatuklas ng iba’t ibang bagay ang ating mga

ninuno dahilan upang lalo pang mapagbuti ang buhay na mayroon sila. Nakalikha
sila ng mga bagong kasangkapan at mga bagong pamamaraan upang mapadali at
mapagbuti ang kanilang mga gawain sa pang-araw araw. Ang mga kasangkapang
kanilang ginawa ay nagbago at napakinis sa paglipas ng panahon, patunay ng pag-
unlad ng kanilang kaalaman sa teknolohiya. Mula sa paggamit ng bato hanggang sa
paggamit ng metal bilang material sa kanilang mga kasangkapan. Kasabay sa
pagbabago at pag-unlad ng mga kasangkapan ito ay ang pag-unlad din sa
pamumuhay ng ating mga ninuno.
 Panahong Prehistoriko ang tawag sa panahon kung kailan hindi pa
naisusulat ang kasaysayan. At ang mga yugtong ito ay tinawag na Panahon ng Bato
na kung saan nahati sa dalawa (Panahong Paleolitiko o Lumang Bato at Panahong
Neolitiko o Bagong Bato) at Panahon ng Metal.
Panahon ng Bato - dito nagsimulang umusbong ang sinaunang kultura at
paggamit ng bato sa mga kagamitan. Ito ang itinuturing na dahilan ng
pagkakatuklas ng mga kasangkapan kasama ng mga labi sa yungib ng Palawan at
Cagayan.
 Panahong Paleolitiko o Lumang Bato (500 000 – 6000 B.C.E)
- ito ay nagmula sa salitang
griyego na palios na
nangangahulugang lumaa at
lithos naman na ang ibig sabihin
ay bato.
- pinaniniwalaan sa panahong ito
nabuhay ang mga Taong Tabon
sa Palawan at Taong Callao sa
Cagayan.Nanirahan sa mga
yungib at gumamit ng mga
tinapyas na magagaspang na
bato sa mga kasangkapan. Namuhay sila sa pangangaso, pangingisda at
pangangalap ng pagkain. Natuklasan din ang apoy. Walang permanenting
tirahan at pagala-gala lamang sila.

 Panahong Neolitiko o Bagong Bato(6 000 – 500 B.C.E)

– ito ay nagmula sa salitang
griyego na neo na
nangangahulugang bago at
lithos naman na ang ibig
sabihin ay bato.
- pinakinis ng mga sinaunang
tao
ang mga magagaspang na bato at
nagsimulang paunlarin ang
kanilang pamumuhay ayon sa
kanilang pangangailangan.
Nagsimula din silang manirahan
sa tabi ng dagat at ilog. Lumawak ang kanilang kaalaman at napaunlad ang
kanilang pamumuhay. Natuto silang mangisda, magsaka, mag-alaga ng mga
hayop, maghabi, gumawa ng mga bangka, banga, at palayok na ginamit
upang maging imbakan ng mga sobrang pagkain at sisidlan ng mga buto ng
kanilang mga yumao. Ang pagkakaroon ng tiyak na mapagkukunan ng
pagkain ang naging dahilan upang maging permanente ang kanilang tirahan.
 Panahong Paleolitiko
o Lumang Bato

Panahong Neolitiko o Bagong Bato

Panahon ng Metal – sa panahong ito, natutunan ng ating mga ninuno ang

paggamit ng metal.

 Maagang Panahon ng Metal (800 BCE-250 BCE)

- natagpuan sa Palawan,
Masbate, at Bulacan ang mga
ilang kagamitan sa panahong
ito tulad ng sibat, palaso at
kutsilyo. Gawa ang mga ito
sa tanso at bronse. Ang tanso
ay maaaring galing sa
kabundukan ng Pilipinas at
ang mga bronse ay maaaring
dala ng mga mangangalakal
ng Timog-silangang Asya na nakipagkalakalan sa mga sinaunang
Pilipino.

 Maunlad na Panahon ng Metal

- higit na napaghusay ng mga Pilipino ang kanilang galing at kasangkapang
metal. Patunay na rito ang mga nahukay na talim ng sibat, kampit, gulok, kutsilyo,
at iba pang sandata sa Kalanay sa Masbate at Novaliches sa Quezon City.

Maagang Panahon ng Metal

Maunlad na Panahon ng Metal

 Pagyamanin

Gawain A
Panuto: Sagutin ang mga tanong sa ibaba. Piliin ang tamang sagot sa loob ng kahon.
Isulat ang sagot sa sagutang papel.

sibat gulok palaso kampit talim ng sibat

1. Ano ang mga kagamitang natagpuan sa Palawan, Masbate, at Bulacan noong

Maagang Panahon ng Metal?
1.

2.

2. Ano ang mga kagamitang natagpuan sa Kalanay Masbate at Novaliches sa Quezon

City noong Maunlad na Panahon ng Metal?
3.
4.
5.

Gawain B
Panuto: Pagsunod-sunurin ang mga pangyayari noong unang panahon. Lagyan ng
bilang 1, 2, 3, 4, 5 ang nakalaang patlang. Isulat ang sagot sa sagutang
papel.

1. Ngunit nakatuklas sila ng mga bagay na nakapagpabuti ng

kanilang buhay.
2. Napaghusay ng mga Pilipino ang kanilang kakayahan hanggang
sa matuklasan nila ang tanso at bronze na ginamit upang
magawa ng sibat, palaso at iba’t-ibang kagamitan na maari
nilang gamitin sa pang araw-araw na gawain.
3. Umaasa sa likas na yaman ang mga sinaunang Pilipino noon.
4. Nagsimulang umusbong noong natuklasan nila ang paggamit ng
magagaspang na bato.
5. Hindi nagtagal ay pinakinis nila ang magagaspang na bato at
nagsimulang makagawa ng mga palayok.
 Isaisip

Panuto: Kopyahin ang graphic organizer. Isulat ang mga pangyayaring naganap sa
bawat panahong nakasaad sa graphic organizer. Gawin ito sa sagutang
papel.

Panahong Paleolitiko o
Lumang Bato

Panahong Neolitiko o Bagong Bato

Maagang Panahon ng Metal

Maunlad na Panahon ng Metal

Rubrik sa Pagmamarka
Pamantayan Nakuhang Puntos
Nilalaman
Pagsunod sa uri ng anyong hinihingi
Lawak at lalim ng pagtalakay
Balirala
Wastong gamit ng wika
Paglimita sa paggamit ng mga salitang hiram
Hikayat
Paraan ng pagtalakay sa paksa
Pagsunod sa tiyak na panutong ibinigay sa gawain
5 – Pinakamahusay
4 – Mahusay
3 – Katangap-tanggap
2 - Mapaghuhusay
1 – Nangangailangan pa ng mga pantulong na pansanay
 Isagawa

Panuto: Sumulat ng isang sanaysay batay sa katanungan sa ibaba. Isulat sa

sagutang papel.

Paano mo mahihikayat ang kapwa mo Pilipino na ipagmalaki ang sinaunang

kabihasnan?

Rubrik sa Sanaysay
Pamantayan Puntos Nakuhang Puntos
Wasto at makabuluhan 5
ang nilalaman
Pagkasunod-sunod ng 3
mga ideya
Wasto ang gramatika at 2
mga bantas
Kabuuang Puntos 10
 Tayahin

Panuto: Basahing mabuti ang bawat katanungan, piliin ang letra ng tamang sagot
at isulat sa sagutang papel.

1. Ano ang tawag sa panahon na kung kalian hindi pa nasusulat sa kasaysayan?

a. Panahon ng Prehistoriko
b. Panahon ng Histrotiko
c. Panahon ng Prayle
d. Panahon ng Mananakop

2.Ito ang panahon kung saan umusbong ang sinauanang kultura at gumamit ng
mga kasangkapang bato.
a. Panahon ng Metal
b. Panahon ng Bato
c. Panahon ng Buhangin
d. Panahon ng Putik

3. Saan pinaniniwalaang nanggaaling ang mga tanso na ginamit noon?

a. Kapatagan ng Pilipinas
b. Karagatan ng Pilipinas
c. Karatig Bansa ng Pilipinas
d. Kabundukan ng Pilipinas

4. Anong panahon sinasabing ang ating mga ninuno ay gumamit ng metal sa

kanilang mga kasangkapan?
a. Panahon ng Bato
b. Panahon ng Buhangin
c. Panahon ng Metal
d. Panahon ng Putik

5. Saan pinaniniwalaang nanggaling ang bronse ng mga sinaunang Pilipino?

a. Sa mga mangangalakal ng Timog-silangang Asya
b. Sa mga mananakop na Hapon
c. Sa mga dayuhang Amerikano
d. Sa mga mandirigmang Prayle

6.Ano ang mga kagamitang natagpuan sa Kalanay, Masbate at Novaliches, Quezon

City?
a. palaso at sibat
b. bangga at palayok
c. bangka at kagamitan sa pangingisda
d. talim ng sibat, kampit, gulok at kusilyo
7. Ang panahong ito ay pinaniniwalaang nabuhay ang Taong Tabon sa Palawan at
Taong Callao sa Cagayan. Nanirahan din sila sa mga yungib.
a. Panahong Neolitiko
b. Maagang Panahon ng Metal
c. Panahong Paleolitiko
d. Maunlad na Panahon ng Metal

8. Ito ay ang panahon kung saan pinakinis ng mga sinaunang tao ang mga
magagaspang na bato at namuhay sa tabi ng dagat at ilog
a. Panahong Paleolitiko
b. Panahong Neolitiko
c. Maagang Panahon ng Metal
d. Maunlad na Panahon ng Metal

9. Ano ang ginamit na imbakan mga sobrang pagkain at sisidlan ng mga yumao ng
mga sinaunang Pilipino?
a. plato at baso
b. timba at tabo
c. kawali at kaserola
d. bangga at palayok

10. Paano namuhay ang mga sinaunang Pilipinong namuhay sa mga yungib?
a. pangingisda at pagmimina
b. paghahabi at paggawa ng bangka
c. pangangaso at pangangalap ng pagkain
d. pagtatanim at pagsasaka
 Karagdagang Gawain

Panuto: Kopyahin ang talahanayan sa ibaba. Iguhit ang ebolusyon ng mga

kagamitan ng mga sinaunang tao mula sa panahong paleolitiko hanggang
maunlad na panahon ng metal. Gawin sa iyong sagutang papel.

Mga Panahon Mga Kagamitan

• Panahong Paleolitiko o Lumang
Bato

• Panahong Neolitiko o Bagong

Bato

• Maagang Panahon ng Metal

• Maunlad na Panahon ng Metal

Rubrik sa Pagguhit
Pamantayan Nakuhang
Puntos
Kalinisan
Malinis ang pagkakaguhit at walang mga binura
Larawang Naiguhit
Angkop ang bagay na iginuhit sa panahon o yugto ng
pamumuhay ng mga sinaunang Pilipino
5 - Napakahusay
4 - Mahusay
3 – Paghusayin
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian
Aklat
Gabuat, Maria Annalyn P., Mercado, Michael M., & Jose, Mary Dorothy dL. 2016.
Pilipinas Bilang Isang Bansa Quezon City: Vibal Group, In., pages 65-67

Elektronikong Hanguan

Slideshare.net. 2020. Araling Panglipunan: Pamumuhay Ng Mga Sinaunang Pilipino.

[online] Available at:
<https://www.slideshare.net/jennyvinluan96/pamumuhay-ng-mga-
sinaunang-pilipino> [Accessed 10 August 2020].

Quizlet. 2020. Uri Ng Pamumuhay Ng Mga Sinaunang Pilipino Flashcards | Quizlet.

[online] Available at: <https://quizlet.com/74256192/uri-ng-pamumuhay-
ng-mga-sinaunang-pilipino-flash-cards/> [Accessed 10 August 2020].

pdfslide.net. 2020. Pamumuhay Ng Mga Sinaunang Pilipino. [online] Available at:

<https://pdfslide.net/documents/pamumuhay-ng-mga-sinaunang-
pilipino.html> [Accessed 10 August 2020].

2020. [online] Available at: <https://www.youtube.com/watch?v=fKYugsawwPU>

[Accessed 10 August 2020].
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:
Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR) Ground Floor, Bonifacio Bldg.
Meralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600 Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985
Email Address: *