ARALIN 2: Varayti ng Wika

GUIDE CARD

Alamin

.
Ang wika ay instrumento ng pakikipagkomunikasyon nating lahat at dapat
tandaan na ito ay may iba’t ibang baryasyon. Ang pagkakaiba-iba sa paggamit ng wika
ay sadyang napakahalaga na palagiang ginagamit sa pang-araw-araw na pamumuhay
sa iba’t ibang lipunan o komunidad na ating ginagalawan.
Sa pag-aaral ng mga sulating gaya ng teknikal-bokasyunal, makikilala natin ang
isang barayti ng wika na angkop gamitin ng mga mag-aaral na kumuha o kumukuha ng
TVL track sa Senior High School.

LEARNING COMPETENCY LEARNING OBJECTIVES

Nakikilala ang iba’t ibang teknikal
bokasyunal na sulatin ayon sa
layunin, gamit, katangian, anyo at
target na paggamit
Nasusuri ang iba’t ibang barayti ng wika.
Natutukoy ang mga iba’t ibang barayti ng
wika sa isang teknikal-bokasyunal na
sulatin.

Napapahalagahan ang paggamit ng mga

barayti ng wika sa pang-aaral ng TVL-track
Panuto: Sikaping buuin ang mga ginulong titik saatloob ng kahon sa
pang-araw-araw na tulongng
pamumuhay.
depinisyon sa loob ng kahon.
DEPINISYO
1 N
Kasingkahulugan ng salitang “iba -iba”

Kabuhol ng ating kultura.

2.

Mga salitang ginagamit sa isang piling larang.

3.
gamit ng wika sa unang nakagisnang pook.

A V R A Y T I Paggamit ng wika na isinaalang -alang ang antas ng

4. pamumuhay, kasarian atbp.
A K I W

5.E H R T R I S O

L E D A A Y K

S S L E K Y O O
 Balikan

Nabanggit sa unang aralin ang cookbook bilang uri ng isang sulating teknikal
bokasyunal.
Sa paggamit at pagbabasa mo ng nito, magbigay ng mga salita o pahayag na kalimitan
mong nakikita sa nasabing sulating teknikal. Maaaring nakita mo ito sa mga sangkap at
proseso ng pagluluto.
B. Ilagay sa tsart sa ibaba ang iyong mga naisip na salita

PROSESO SANGKAP
Halimbawa: Isangkutsa ang karne. Halimbawa: evaporated milk
1. 1.
2. 2.
3. 3.
4. 4.
5. 5
Alam mo ba kung saang lugar sa Pilipinas o sa ibang bansa ginamit ang mga hiram na
salita? Pumili ng tigtatlong salita sa proseso at sangkap salita at ipaliwanag.

ACTIVITY CARD

Tuklasin

C. Sa siniping dalawang saknong na tula, suriin ito at sagutin ang nakalaang

tanong sa ibaba. Isulat ang sagot sa isang malinis na papel.
Kapampangan ako, wikang Blender, spatula at mixing bowl
pinagmamalaki ko… Narinig mo na ba iyan sa Filipino na
Iba-iba ang diyalekto na makikita sa tono asignatura
at punto Siguradong hindi pa dahil wika at
Barayti ng wika, magkaiba sa salita oo… panitikan ang ibinibida
Pero sa katuturan o kahulugan Pero sa panghihiram at palit koda
nagkakaisa ito. Matutunan mo sa rehistrong barayti ng
Punta ka, Mekeni tara na kayabe mu ku. wika.
Mga Tanong: Mga Tanong:
1. Anong wika ng persona sa tula? 1. Saang makikitang asignatura ang mga
2. Paano inilarawan ng may-akda ang kagamitang nabanggit sa tula?
kanyang wika? 2. Bakit kaya sa rehistro ng wika
nakapaloob ang mga salita sa loob ng
saknong? Ipaliwanag
 Suriin

Ang sulating teknikal bokasyunal ay akdang sinusulat kaugnay sa piling larang na nagmula
sa kanyang personal at natamong edukasyong panteknikal. Sasailalim dito ang pag-aaral
ng barayti ng wika.
Ayon kay George Yule (2010) sa kanyang aklat na The Study of Language ay may iba’t
ibang barsyasyo ng wika. Halina at atin itong talakayin.

VARAYTI NG WIKA

May iba’t ibang varyasyon o barayti ng wika . Narito ang mga sumusunod.

a. IDYOLEK- Ito ay ang personal na paggamit ng salita ng isang indibidwal,

sinasabing makikilatis ka ng tao dahil sa mga salitang binibitawan mo. Totoong
may istilo ang bawat tao sa kanilang pagsasalita na siyang tinutukoy ng
barayting ito.

Hal: ang pariralang “di umano’y” pariralang binabanggit ni Jessica Soho

b. DAYALEK- ang mga salitang ito naman ay nilikha kung saang heograpikong
lugar ang iyong pinanggalingan. Sadyang ang barayti ng wikang ito ay ginagamit
ng mga indibiduwal sa isang ispesipikong lugar o probinsiyang kinalakhan.

Halimbawa: Ang salitang Tagalog na “itlog” sa Kapampangan ay “ebon”.

Ang “mahal kita” sa Tagalog, sa Bikolano ay “namumutan taka.”

c. SOSYOLEK- ito ay isang uri ng barayti ng wika na pinanggalingan ng mga

pangkat o grupo na maaaring makita sa kasarian, edad, estado ng buhay Iba ang
pag-uusap ng mayayaman at sa mahihirap. Iba rin ang pag-uusap minsan ng
mga babae at lalaki. Maraming halimbawa ang maaari nating maibatay rito.
Palawakin natin angating imahinasyon, ang unang pahayag sa ibaba ay isang
babae na maykaya sa buhay at sa huling pahayag ay isang lalaking nakatira sa
isang barong-barong. Ano ang iyong napansin?
Halimbawa: I will go to the mall later at bibili ako ng aking dress.
Repa nakita mo ba mga junakis ko diyan?

d. REHISTRO/REJISTER- Ito ang pinakagamit sa asignaturang ito kung saan ang

mga ginagamit na salita ay dapat maihanay sa larang o espesiyalisasyon.
Kailanman ay hindi maaaring gamitin ang isang salita na hindi angkop sa
particular na pangkat o larang.

Halimbawa: blender, mix bowl, spatula at lagari

Ang tatlong unang pangalan ng mga kasangkapan ay sa pagluluto o sa paggawa
ng tinapay samantala ang nakasalungguhit na salita ay sa carpentry.
 D. Magbigay ng mga salitang naririnig mo sa inyong tahanan o di kaya ‘y sa
paaralan. Ihanay ang mga ito sa iba’t ibang varayti ng wika.
Idyolek Dayalek Sosyolek Rehistro
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

E. Sagutin ang mga tanong:

1. Ano-ano ang mga kalimitang mga salita ang iyong ginagamit at saang varayti ito
nabibilang?

2. Naunawaan mo ba ang paggamit ng rehistro ng wika? Ano ang masasabi mo sa

paggamit nito sa iyong sabjek sa TVL tra ck? Ipaliwanag.

E. Piliin ang mga varayti ng wikasalitang nasa loob ng pangungusap. Ilagay sa ikalawang kolumn
ang uri ng varyasyon ng wika at magbigay ng sariling pangungusap sa pangatlong kolumn

Pangungusap Salita Varayti ng Wika Gamitin sa sariling

pangungusap.

1. “Ebon” ang itlog

sa kanila.

2. Ihalayhay ang
puto sa plato.

3. Petmalu talagang
lodi ko siya.

4. Marami ang di
umanoy naksakay sa
bangka.
5. Gamitin ang
bagong blenderpara
sa prutas.
 F. Lagyan ng ( / ) kung wasto ang pahayag batay sa pagkakaunawa mo sa barayti ng
wika. Kung mali ang pahayag salungguhitan ang maling salita at pahayag at isulat
ang tamang sagot sa patlang.
__ _1. Ang wika at diyalekto ay magkasingkahulugan.
2. Ang idyolek at sosyolek ay magkaiba.
3. Natutunan mo ang sosyolek na barayti ng wika sa lipunang
kinabibilangan mo.
__ _4. Iba ang salitang ginagamit ng mayayaman at mahihirap sa
lipunan ito ay nagpapatunay sa sosyolek.
5. Sosyolek ang tawag sa barayti ng wika sa iyong espesiyalisayon.
6. Ang Kapampangan ay dayalek.
7. Totoong daynamiko ang wika.
__ _8.Ginagamit ang mga kasangkapang blender, bowl mixer at
spatula na kabilang sa rejister/rehistro na barayti..
9. Ang wika ay maraming barayti.
10. Mayroon tayong anim na barayti ng wika na tinalakay.

G. Tukuyin kung anong uri ng varayti ng wika ang sumusunod na pahayag.

1. Gamitin ang food processor sa pagluluto.
2. Mekeni, Tuki ka.
3. Ala e, matalim ang balisong na gamit ko e.
4. Repa, kamusta ang buhay.
5. Ang “mahal kita” sa Tagalog, sa Bikolano ay “namumutan taka.”
6. Magkano mo nabili ang tsikot mo?
7. Ganoon talaga ang buhay, you know!
8. Sa carpentry ay palagi kong naririnig ang martilyo, lagari at pako.
9. Mayap a abak pu Pampanga.
10. Tara na guys, pasyal tayo at ilibre ko kayo sa mall.

H. Mag-isip ng mga tig-lilimang salitang rehistro sa pagluluto at pananahi. Itala ito sa loob ng
kahon.

Pagluluto Pananahi
Magbigay ng
rehistro ng
wika sa
pagluluto at
pananahi
Piliin ang titik ng tamang sagot.
__ _1. Ang wika ay kung kaya’t ito ay may pagkakaiba-iba at nagbabago.
buhayC. kultura
daynamikoD. wala sa nabanggit
__ _2. Isang barayti ng wika na nakagisanan ng indibiduwal sa kanilang heograpikong lugar.
dayalekC. rehistro
idyolekD. sosyolek
__ _3. Alin sa mga sumusunod na salita ang di kabilang sa isang pangkatrehistro ng wika.?
blenderC. oven toaster
flash driveD. spatula

4.Sa Tagalog ang pariralang “ Mahal Kita” ay nangangahulugang “Kaluguran da ka” sa wikang Kapampangan. Anong
barayti ng wika ito?
dayalekC. rehistro
idyolekD. sosyolek
__ _5. Alin sa mga barayti ng wika ang ang nagbibigay katangian sa mga taong iba-iba ang katayuan sa lipuan
gayundin ang edad at kasarian?
dayalekC. rehistro
idyolekD. sosyolek