.

Con người tác động lên môi trường: phá rừng

1. Phá rừng là gì

Tuy là một hiện tượng xảy ra phổ biến ở hầu hết mọi nơi trên thế giới nhưng phá
rừng lại được quan niệm theo nhiều cách khác nhau.

 Phá rừng là quá trình chuyển đổi hay sự thay đổi của lớp phủ mặt đất từ rừng sang các
trạng thái khác (Palo et al., 1987; Turner & Meyer, 1994).

 Phá rừng là thuật ngữ mô tả sự thay đổi hoàn toàn trong sử dụng đất từ rừng sang
nông nghiệp, bao gồm cả canh tác nương rẫy và chăn thả, hay sử dụng đô thị. Nó
không bao gồm rừng đã bị khai thác (thậm chí chặt trắng) và để cho tự tái sinh (WRI,
1992:118).

 Phá rừng mang nghĩa hủy hoại hay làm mất đi thảm cây. Từ làm mất hoàn toàn hay
vĩnh viễn thảm cây cho đến những thay đổi nhỏ trong thành phần sinh thái (Angelsen,
1995).Hậu quả của phá rừng gây biến đổi khí hậu...

2. Nạn phá rừng trên thế giới và ở Việt Nam

Tốc độ phá rừng là 1 giây 1000 ha rừng, trong đó châu Á có tỷ lệ mất rừng cao nhất
(2, 9%). Riêng đối với Việt Nam, trong vòng nửa thế kỷ từ 1943 đến 1993 có khoảng
5 triệu ha rừng tự nhiên bị mất, nghĩa là tốc độ phá rừng hàng năm ở Việt Nam vào
khoảng 100.000 ha.

3. Nguyên nhân chủ quan (do con người) dẫn đến nạn phá rừng
o Do nhận thức của con người, khai thác không đúng quy hoạch.
o Do quy hoạch một số vụ việc, kế hoạch không đúng đối với quá trình điều
chế rừng, sắp xếp ngành nghề...
o Hoạt động quản lý nhà nước về rừng yếu kém.
o Do tập tục du canh du cư, đốt nương làm rẫy của một số cộng đồng thiểu số
bà con dân tộc vùng cao.
 o Do quá trình chuyển hóa đất từ sản xuất lâm nghiệp sang sản xuất nông
nghiệp.
o Do xây dựng cơ bản: xây dựng đường giao thông, công trình thủy điện,...
o Do hoạt động phá rừng của các lâm tặc nhằm để lấy lâm sản.
o Nhằm lợi ích thu lợi nhuận của các công ty.
4. Tác động đến môi trường

Không khí

- Là một trong những nguyên nhân chính làm gia tăng hiệu ứng nhà kính
- Sự phân hủy và đốt gỗ làm lượng carbon tích trữ trong cây bị thải lại vào không
khí. Để rừng có thể hấp thụ carbon, gỗ phải được thu hoạch và biến thành các sản
phẩm tiêu thụ và cây phải được trồng lại. Phá rừng làm lượng carbon trong đất
thoát trở lại không khí. Ở các khu vực bị phá rừng, đất tăng nhiệt nhanh hơn và
thời tiết trở nên nóng hơn, điều này kích thích quá trình bốc hơi nước của đất, từ
đó hình thành các đám mây và dẫn đến lượng mưa sẽ gia tăng.
- Rừng mưa được cho là 1 giải pháp đóng góp một lượng lớn oxy của thế giới. Mặc
dù vậy, hiện nay các nhà khoa học cho rằng rừng mưa chỉ đóng góp một lượng
oxy nhỏ vào không khí và phá rừng không có ảnh hưởng gì tới mức độ oxy của
bầu khí quyển

Nước

- Cây hút nước trong lòng đất và giải phóng vào không khí (vòng tuần hoàn
không khí và nước). Khi rừng bị phá bỏ, cây không còn làm bay hơi lượng
nước này, điều này khiến khí hậu trở nên khô hạn hơn rất nhiều 
- Phá rừng làm giảm lượng nước trong đất, lượng nước ngầm và độ ẩm của
không khí. Phá rừng làm giảm độ kết dính của đất, từ đó dẫn tới xói mòn, lũ
lụt, lở đất. Rừng làm tái bổ sung nước ở tầng ngậm nước ở vài nơi, nhưng rừng
là nguồn hút nước chủ yếu của tầng ngậm nước
 - Phá rừng làm giảm khả năng giữ và bay hơi nước mưa của đất. Thay vì giữ
nước mưa được thấm xuống tầng nước ngầm, phá rừng làm tăng quá trình rửa
trôi nước bề mặt, sự di chuyển của nước bề mặt có thể dẫn đến lũ quét và gây
nhiều lũ lụt hơn khi có rừng bảo vệ
- Sự tồn tại của cây cối và thực vật làm thay đổi lượng nước trên bề mặt, trong
đất hay nước ngầm hoặc trong bầu không khí. Sự tồn tại hay không tồn tại của
cây cối và thực vật làm thay đổi mức độ xói mòn và lượng nước cho các hoạt
động của hệ sinh thái và của con người.

Đất

- Phá rừng làm tăng độ xói mòn của đất khi nó làm tăng độ rửa trôi và giảm độ
bảo vệ đất của lá khô, lá rụng trong rừng. Hoạt động lâm nghiệp cũng có thể
làm tăng độ xói mòn đất do phát triển đường sá và sử dụng dụng cụ cơ khí.
- Rễ cây liên kết đất với nhau, khi đất nông vừa đủ thì rễ cây có tác dụng kết
dính đất với tầng đá gốc. Việc chặt phá cây trên các sườn núi dốc có nền đất
nông do đó làm tăng nguy cơ lở đất, có thể ảnh hưởng tới những người dân gần
khu vực đó.

Sinh thái

- Phá rừng làm giảm sự đa dạng sinh thái và làm môi trường bị suy thoái.Rừng cung
cấp đa dạng sinh thái, là nơi trú ẩn của các loài động vật, rừng tạo ra các cây thuốc
hữu ích cho cuộc sống của con người. Các biotope của rừng là nguồn không thể
thay thế của nhiều loại thuốc mới(ví dụ taxol), việc phá rừng có thể hủy hoại sự
biến đổi gen

Tác động đến kinh tế

- Các sản phẩm từ rừng là một phần quan trọng của nền kinh tế ở tất cả các nước
phát triển lẫn đang phát triển. Các lợi nhuận kinh tế ngắn hạn từ chuyển đổi đất
rừng sang đất nông nghiệp, hay việc khai thác gỗ quá mức, thường dẫn đến những
 hậu quả kinh tế lâu dài, ảnh hưởng tới nguồn thu nhập lâu dài và sản lượng của
rừng
-  Tây Phi, Madagascar, Đông Nam Á và nhiều vùng khác trên thế giới đã phải chịu
những tổn thất thu nhập do suy giảm sản lượng gỗ. Sự khai khẩn trái phép làm
nhiều nền kinh tế tổn thất hàng tỷ đô la mỗi năm.1

5. Tác động của môi trường bị tàn phá đến con người
- Rừng bị tàn phá dẫn đến các hiện tượng lũ lụt, sạc lỡ đất, hạn hán,… ngày càng
càng nghiêm trọng ảnh hưởng đến đời sống hằng ngày của người dân như: lũ cuốn
trôi nhà cửa; sạc lỡ đất làm che lắp nhà cửa đường xá gây nguy hiểm cho người
dân và người đi đường; hạn hán gây ảnh hưởng đến nông nghiệp dẫn đến thiếu
lương thực, thực phẩm;…
- Lượng khí cacbonic tăng lên và lượng khí oxi giảm xuống sẽ tác động xấu đến
môi trường sống của con người do nguồn oxi ngày càng hạn hẹp
- Phá rừng làm giảm sự đa dạng sinh thái và về lâu về dài sẽ gây ảnh hưởng lớn đến
môi trường sống của con người trên nhiều lĩnh vực do môi trường bị suy thoái.
- Về lâu dài nguồn tài nguyên rừng mà con người khai thác sử dụng sẽ ngày càng
hạn hẹp( phổ biến nhất là gỗ), ảnh hưởng ngày càng lơn đến nhu cầu của con
người

6. Các biện pháp bảo vệ rừng

- Ngăn chặn phá rừng để bảo vệ môi trường sống cho thực vật, giảm thiểu sự ảnh
hưởng đến môi trường
- Xây dựng vườn thực vật, vườn quốc gia, khu bảo tồn.. để bảo vệ các loài thực vật,
động vật, trong đó có các loài thực vật động vật quý hiếm
- Tuyên truyền giáo dục ý thức cho mọi người về tác hại to lớn của việc phá rừng
đến với môi trường từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của con người
1
https://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%A1_r%E1%BB%ABng