‫ط‬

‫َرب ا ْﻟ ٰﻌ َﻠﻤِ ْ َ َواﻟﺼﻠٰﻮةُ َواﻟﺴ َﻼ ُم َﻋ ٰ َﺳﻴﺪِ اﻟ ُْﻤ ْﺮ َﺳﻠ ِ ْ‬ ‫َا ْﻟ َﺤ ْﻤ ُﺪ‬

‫ط‬
‫اَﻣﺎ َ ْﻌﺪُ! َﻓ َﺎﻋُ ْﻮذ ُ ﺑِﺎﷲِ ﻣِ َﻦ اﻟﺸ ْﻴ ٰﻄ ِﻦ اﻟﺮ ِﺟ ْﻴﻢ ط ِ ْﺴ ِﻢ اﷲِ اﻟﺮ ْﺣ ٰﻤ ِﻦ اﻟﺮﺣ ِْﻴﻢ‬
‫ٰ ﻟِﻚَ َو اَ ْﺻ ٰﺤﺒ ِﻚَ َﻳﺎ َﺣ ِ ْﻴ َﺐ اﷲ‬ ‫َو َﻋ‬ ‫اَﻟﺼﻠٰﻮةُ َو اﻟﺴ َﻼ ُم َﻋﻠ َْﻴﻚَ َﻳﺎ َر ُﺳ َ‬
‫ﻮل اﷲ‬
‫ٰ ﻟِﻚَ َو اَ ْﺻ ٰﺤﺒ ِﻚَ َﻳﺎ ﻧ ُْﻮ َر اﷲ‬ ‫َو َﻋ‬ ‫اَﻟﺼﻠٰﻮةُ َو اﻟﺴ َﻼ ُم َﻋﻠ َْﻴﻚَ َﻳﺎ ﻧ َ ِ اﷲ‬
‫  (‬ ‫ِ ا ف   ‬ ‫ﻧ َ َـﻮ ْﻳ ُﺖ ُﺳﻨ َﺖ اﻻ ْﻋﺘ ِ َﺎف  ) َ ‪    :‬‬
‫ں‪ ،‬دآ  ا ِ ْﻋﺘ ِ ﺎف  ‬ ‫!    دا ِ  ‬ ‫ ‬ ‫رےا‬ ‫رے  ‬
‫ ر    ا ِ ْﻋﺘ ِ ﺎف     اب    ر ۔ د ر !    ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫   ‬ ‫ ‬ ‫ﻧ ِﻴﺖ  ‬
‫     ‬ ‫ آب  زم زم  َدم  ا  ‬ ‫ِ‬ ‫ں   ‬ ‫‪،‬‬ ‫َﺳ َ ي‪،‬ا ِ رى  ‬ ‫‪ ،   ،‬‬
‫    ں   ۔ا ِ ْﻋﺘ ِ ﺎف   ﻧ ِﻴﺖ ‬ ‫       ‬ ‫ ا ِ زت   ‪،‬ا  ا  ا ِ ْﻋﺘ ِ ﺎف   ﻧ ِﻴﺖ  ‬
‫اﷲ    رِ   ۔ ”‬ ‫   اِس  ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫‪   ،‬‬ ‫  ِ ف ‬
‫‪  ،‬د  ذ ِ ْ ُ‬ ‫ ا ِ ْﻋﺘ ِ ﺎف     ِ َّ  ‬ ‫‪  ،‬‬ ‫    ‪،‬‬ ‫ ‬ ‫“   ‪  :‬ا‬ ‫وى  ‬
‫ٰ‬
‫  (‬ ‫       ‬ ‫ے)  اب ‬ ‫ ‬ ‫اﷲ  ے‪    ،‬‬

‫   ‬ ‫ُدرود ‬
‫اﷲ  ك  آ ى    َﺻ اﷲُ َﻋﻠ َْﻴ ِ و ﻟ ِ ٖ َو َﺳﻠ َﻢ    ِن َ را   ن  ‪:‬‬
‫ﺎس اِن َاﻧ ْ َﺠ ُﺎﻛ ْﻢ ﻳَ ْﻮ َم اﻟْﻘ َِﻴﺎ َﻣﺔِ ِﻣ ْﻦ اَ َْﻮاﻟ ِ َ ﺎ َو َﻣ َﻮاﻃِﻨ ِ َ ﺎ َ ْﻛ َ ُ ُﻛ ْﻢ َﻋ َ َﺻ َﻼ ًة ِ ْ َدارِاﻟﺪﻧ ْ َﻴﺎ‬
‫َﻳ ٓﺎاَﻳ َ ﺎ اﻟﻨ ُ‬
‫ اے   !     ِ    دن  اُس     وں  اور ِ ب  ِ ب    َ   َ ت   ‬
‫َ‬
‫ں ۔‬ ‫     ‬ ‫وا   ْ  و  ہ  ‪ُ               ،‬د     ت  ُد ُرو  د‬
‫ ‬
‫)ﻓﺮدوساﻻﺧﺒﺎر ‪،‬ﺑﺎباﻟﯿﺎء‪،۴۷۱/۲،‬ﺣﺪﯾﺚ‪(۸۲۱۰:‬‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫َﺻ اﷲُ َﻋ ٰ ُﻣ َﺤ ّﻤﺪ‬ ‫َﺻﻠ ْﻮا َﻋ َ اﻟْ َﺤ ِ ْﻴﺐ!‬
‫   ‬ ‫ اور  اب ‬ ‫!آ !اﷲ   ك   ر  ‬ ‫ ‬ ‫رے  رے ا‬
‫ ا  ا         ۔ ِن   ُ ْ َ ٰ   َﺻ اﷲُ َﻋﻠ َْﻴ ِ و ﻟ ِ ٖ َو َﺳﻠ َﻢ’’ﻧ ِﻴ ُﺔ اﻟ ُْﻤ ٔﻮﻣِ ِﻦ َﺧ ْ ٌ ﻣ ْﻦ ﻋَ َﻤﻠ ِ ٖ ‘‘ ‬ ‫ ‬
‫ )‪(1‬‬
‫      ۔‬ ‫ن  ﻧ ِﻴﺖ اُس   ‬
‫ ز دہ‪،‬اُ   اب   زِ دہ۔ ‬ ‫ ا  ‬ ‫  م   ‬ ‫ اور‬ ‫‪:‬‬ ‫ا  ‬
‫ن  ُ    ‬
‫       دو زا   ں ‬ ‫ ‬ ‫٭           ن  ُ ں  ۔٭ ِ ْ ِ  د    ‬
‫   ‬
‫   آواز ‬ ‫۔٭ َﺻﻠ ْﻮا َﻋ َ ا ْﻟ َﺤ ِ ْﻴ ِﺐ‪ ،‬اُذْ ُ ُ وا اﻟﻠـ ‪،‬ﺗُﻮﺑ ُ ْﻮا ا ِ َ اﻟﻠـ و ہ       اب    ‬
‫  وں   ۔‬ ‫ى‬
‫  اب دوں  ۔٭ا ع      د آ   ھ    م و  ُ  اور ا اد  ‬
‫َﺻ اﷲُ َﻋ ٰ ُﻣ َﺤ ّﻤﺪ‬ ‫َﺻﻠ ْﻮا َﻋ َ اﻟْ َﺤ ِ ْﻴﺐ!‬
‫!ا ِ ْن َﺷ ٓﺎ َء اﷲآج    اس    وار   ُ ّ ں   ے ‬ ‫ ‬ ‫رےا‬ ‫رے‬
‫ اور  وا ت  و ‬ ‫ اور  اس     رے    آ ت  و  ا د‬ ‫ا ع     ن       ُق  ا د    ا‬
‫    ‪،‬‬ ‫ آ ز ‬ ‫  ۔  ا  ‬ ‫ت ‬

‫   ا م‬ ‫ ‬
‫   ‬ ‫ ‬ ‫َ  ‬ ‫ ‬ ‫ُق  ا د  ‬ ‫َر ِ َ اﷲُ َﻋ ْﻨ ُ‬ ‫ت   َ ِّ ُ     ِ‬
‫روق  ا‬ ‫ِ‬ ‫ ‬ ‫ ا ُا ٔ‬
‫۔ ِ‬ ‫   ‬ ‫ر‬

‫‪…1‬ﻣﻌﺠﻢﮐﺒﯿﺮ‪،‬ﺳﮩﻞﺑﻦﺳﻌﺪاﻟﺴﺎﻋﺪی…اﻟﺦ‪،۱۸۵/۶،‬ﺣﺪﯾﺚ‪۵۹۴۲:‬‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
‫ ز دہ ‬ ‫ت  َ ِّ ُ   ِ‬
‫روق  ا‬ ‫ِ‬
‫  َر ِ َ ا ُ‬
‫ﷲ َﻋ ْﻨ ُ‬ ‫  ہِ   َ ن      ن   ا    اور  اس   ‬
‫ دوران‬
‫ اب اُس   ر    ا ن     اُ   ا    ۔ ِ  ‬ ‫      ں   اس ‬
‫ آ  اس   ا  زوردار  ‬ ‫ اَ ا     ؤں آ   ‪ ،‬‬ ‫ے     ‬ ‫ا ف  ہِ  َ ن ‬
‫  ر ہ     د ‬ ‫ت  َ ّ ِ ُ  ‬
‫َر ِ َ اﷲُ َﻋ ْﻨ ُ‬ ‫ِ‬ ‫را    اَ ا   دا     ۔  اُس    ‬
‫روق  ا‬
‫ِ‬
‫۔ ہِ   َ ّ ن       ر    ا ِ ِ ا ف     آپ َر ِ َ ا ُﷲ َﻋ ْﻨ ُ   ُﻣﺪ ِ    اس   م  اَ ا    ‬
‫   ‬ ‫‪”:‬آپ   ہِ  َ ن     ِ ص          ۔“       ہِ  َ ن     ا  ‬
‫ ‬ ‫     ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫  اس      ‬ ‫ ‬ ‫  د ہ    ا  ‬ ‫   ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫‪:‬ا‬
‫‪:‬ا م     دو ں    ا   د   ۔  ہ ِ َ ن    ِ ص   ا  ‬ ‫ !آپ َر ِ َ اﷲُ َﻋ ْﻨ ُ‬

‫۔‬ ‫   ‪،‬رات  و   گ   اور  َﻣ َﻌﺎذَ اﷲ  َ  ‬ ‫دن   ‬

‫ت  ُ ّم ‪،‬ص‪    ،١٣٨‬ا م‪،‬ص  ‬
‫‪(٣٥‬‬ ‫)ُ ِ‬

‫َﺻ اﷲُ َﻋ ٰ ُﻣ َﺤ ّﻤﺪ‬ ‫َﺻﻠ ْﻮا َﻋ َ اﻟْ َﺤ ِ ْﻴﺐ!‬

‫َر ِ َ اﷲُ‬ ‫ت  َ ّ ِ ُ   ِ‬
‫روق  ا‬ ‫ِ‬ ‫!آپ        ‬ ‫ ‬ ‫رےا‬ ‫رے  ‬
‫  ا م     ‬ ‫د ہ   َّ‬
‫ ذرہ   ا    ر      اوراس  ‬ ‫  ہِ   َ ن  ‬ ‫َﻋ ْﻨ ُ‬

‫ت  َ ّ ِ ُ   ِ‬
‫روق ‬ ‫ِ‬ ‫  د   ا م         ن     ‪  ،‬ا  ‬ ‫دو رہ      ‬
‫  د      ا م     ن  اور ں   اس  ح ذِ    ا م ‬ ‫  َر ِ َ اﷲُ َﻋ ْﻨ ُ ر‬ ‫ا‬
‫ د ا ۔‬ ‫ر  َﻣ َﻌﺎذَاﷲ  ‬ ‫ور   ‬
‫َﺻ اﷲُ َﻋ ٰ ُﻣ َﺤ ّﻤﺪ‬ ‫َﺻﻠ ْﻮا َﻋ َ اﻟْ َﺤ ِ ْﻴﺐ!‬
‫     اس    م  ں ‬ ‫!  را د ِ ا م ‬ ‫ ‬ ‫رےا‬ ‫رے ‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫      د ہ     ‬ ‫  ۔ ‬ ‫  ق ا د   ادا        ‬ ‫ ‬ ‫  ُق اﷲ   آورى ‬
‫       دو ے ‬ ‫    ا  د  اور‬ ‫   ا    ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫    ا‬ ‫  ق    ادا‬
‫ﺣﻘﻮقاﷲ    ‬
‫اور‬ ‫     د   ۔   د ر !  ُ‬ ‫ اس     را   را   ادا  ‬ ‫ اُ‬ ‫   ‬ ‫ن     ‬
‫   ‬ ‫ ا  ‬ ‫        ل  ر   ورى    اور  ان    ‬ ‫ﺣﻘﻮق اﻟﻌﺒﺎد دو ں  ا  ‬
‫   ‬ ‫ ‬ ‫   ‬ ‫  ۔ ا س  !آج    ان  دو ں  ‬ ‫ن ‬ ‫ د  و  د  ‬ ‫ ‬
‫ن ا  ا م      ف ‬ ‫  ‬ ‫ر    ‪ ،‬وں    ق   ادا     ا    د‬
‫اد    ‬ ‫ اور  ان     ل  و‬ ‫ ‬ ‫ں دے     ں  ر    ‬ ‫ ‪ ،‬د‬ ‫   وز د  ‬
‫  ح ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫   ‬ ‫ں ‬ ‫ و  رت   ى  ‬ ‫‪ ،‬رى‪،‬ڈ  اور ‬ ‫ ‬
‫ ں     د    ان        ح   ان  دل ‬ ‫ ‬ ‫ں    ق    ل   ر    ‬
‫   ‬ ‫ں    و  ‬ ‫  ك ‬ ‫ اﷲ‬ ‫ وا   م   ۔‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫  ام اور‬ ‫د‬
‫  ۔‪:‬‬ ‫رے    رہ‪22‬ﺳﻮرةُ ْاﻻَﺣﺰاب  آ   ‪   58‬ا ِر د‬
‫  دوں  اور ‬ ‫ﺗﺮ َﺟﻤ ٔ ﻛﻨﺰ اﻟﻌﺮﻓﺎن‪:‬اور    ا ن  وا‬
‫    اُ ں     ن اور ‬ ‫ر ں         ‬
‫  ۔‬ ‫ اُ‬ ‫  ہ   ‬ ‫‪) ‬پ‪،۲۲‬اﻻﺣﺰاب‪(۵۸:‬‬

‫   ‪:‬‬ ‫رہ ‪ُ 30‬ﺳ ْﻮ َرةُا ْﻟ ُ ُ ْوج  آ      ‬

‫‪  10‬ار د ‬
‫ن   دوں ‬ ‫ں   ‬ ‫ ‬ ‫ﺗﺮ َﺟﻤ ٔ ﻛﻨﺰ اﻟﻌﺮﻓﺎن‪  :‬‬ ‫‪‬‬
‫                 ان ‬ ‫ن  َر ں   آز‬ ‫اور ‬ ‫‪‬‬
‫        اب   اور ان     آگ    اب  ۔‬ ‫)پ‪،۳۰‬اﻟﱪوج‪(۱۰:‬‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ق  ل       ‬
‫  ق   ‬ ‫ں ‬ ‫ك    ُ‬ ‫! م  ا!اﷲ‬ ‫ ‬ ‫رےا‬ ‫رے ‬
‫ِ‬
‫ ‬ ‫ ‪  ،‬ا    و          اور    و      وا ں     ِ‬
‫اب   ر    و  ‬ ‫ارى    ‬
‫ اور ان      َد    ‬ ‫‪ ،‬اس    ب  ب  ط ر  اور ُ ں    و  ڈرا ‪،‬د‬
‫  ‪ ،‬ں  د ‪ ،‬ر ‪    ،‬‬ ‫  ‪  ،‬‬ ‫  ‪ ،‬ے      ذ‬ ‫  ز  ر ‪     ،‬اَ‬
‫        ۔‬ ‫   دو ے    ق    ل  ں ‬ ‫اور   وہ  م   ‬

‫   ‬
‫  ‪   :‬‬ ‫  َر ْﺣ َﻤ ُﺔاﷲ ِ َﻋ َﻠ ْﻴ ا ِ ْر د ‬ ‫ ‬ ‫  ن      ت   ‬ ‫   ‬
‫   ‬ ‫ ‬ ‫وہ   اور  ر  د     ۔)اﻟﺘﻌﺮﯾﻔﺎت ﻟﻠﺠﺮﺟﺎﻧﯽ‪ ،‬ص‪  (۱۰۲‬‬ ‫  اس  ‬
‫  اد              ر ‪          ،‬چ  ‪ ُ        ،‬ر    ا د ۔‬
‫ ‪ (٦٦٩/٦  ،‬‬ ‫) اٰ ۃا‬
‫َ‬
‫  ْ  آ ت       اب    ر ‬ ‫ك   ‪ ،‬‬ ‫ اور ‬ ‫   ‬ ‫د ر  !    اَ م  ‬
‫  ۔‬ ‫  ت   دو  ر‬ ‫  ُد      ‬ ‫ اَو ت ا  ‬ ‫ ‬ ‫     ‬
‫  َﺻ اﷲُﻋَﻠَ ْﻴ ِ‬ ‫ و  ‬ ‫‪ ،‬ارِ‬ ‫رِ  ‬ ‫  ‪،‬‬ ‫ اَ ْ ى  َر ِ َ اﷲُ َﻋ ْﻨ ُ   روا‬ ‫ِ‬
‫ت  ا‬ ‫ ‬
‫ اس    ا        ‬ ‫ د     ں     ‬ ‫   ‬ ‫ك ‬ ‫َو ﻟ ِ ٖ َو َﺳﻠﻢ    ‪     :‬اﷲ‬
‫رِ   ار  َﺻ ا ُﷲ َﻋ َﻠ ْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َو َﺳﻠﻢ     رہ ‪12‬ﺳﻮره ُﻮد  ‬ ‫  ڑ ۔      ‬ ‫     اس   ‬
‫‪ :‬‬ ‫آ    ‪  102‬وت ‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
‫   ‬ ‫ ا    ‬ ‫ﺗﺮ َﺟﻤ ٔ ﻛﻨﺰُاﻟﻌﺮﻓﺎن‪:‬اور  ے رب   ‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ ‬ ‫  ں ‬ ‫ ‬ ‫ وا‬ ‫ وہ  ‬ ‫   ‬ ‫ں   ‬ ‫ وہ  ‬ ‫‪‬‬ ‫‪  ‬‬
‫ درد ك   ۔‬ ‫)ﲞﺎری‪ ،۲۴۷/۳ ،‬ﺣﺪﻳﺚ‪ (۴۶۸۶:‬اس      ى ‬

‫ُق ا ْ ِ د  ا‬
‫ اذ  د  وا ں ‬ ‫ں ‬ ‫ ‬ ‫پ‬
‫! آ  ‬ ‫ ‬ ‫رےا‬ ‫رے ‬
‫ اس ‬ ‫    زُ ك    ‬ ‫    ‪،‬وا ﺣُ ُﻘ ُ‬
‫ﻮق اﻟْﻌِﺒﺎد  ‬ ‫   درد ك   اب    و  ‬
‫    ر  اً‬ ‫ن      َ َ  ‬ ‫     ‬ ‫ ا‬ ‫ ‬ ‫رے    َو ْ   ط ر   ۔ا‬
‫   ‬ ‫ف   ‬ ‫ﻮقاﷲ    ‬
‫‪،‬ﺣُ ُﻘ ُ‬ ‫ ‬ ‫   ‬ ‫   ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬
‫ورى   ۔ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫      را    اس  ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫     ‬ ‫  ُﺣ ُﻘ ُ‬
‫ﻮق اﻟْﻌِﺒﺎد‬
‫   ‬ ‫   ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫  ‪  :‬‬ ‫ن َر ْﺣ َﻤ ُﺔ اﷲ ِ َﻋ َﻠ ْﻴ‬ ‫  ہ  ا م  ا ر  ‬ ‫ت ‬ ‫ا  ‬
‫ا دو ا ‬ ‫ك ‬ ‫ اﷲ‬ ‫)  (‬ ‫ ‬ ‫  ‪ ،‬ﺣُ ُﻘ ُﻮق اﷲ‬ ‫    ف     ے   ف ‬
‫﴾) پ‪،۴‬ا ٰل ‬ ‫‪﴿(:‬‬ ‫ ‬ ‫؟) ِ‬
‫آن   ك  ‬ ‫ ‬ ‫ وا ن  ‬ ‫ف ‬
‫   ‬ ‫ب   َ َﻌﺎ ٰ‬ ‫ﻋﻤ ٰﺮن‪”(۱۳۵ :‬ﺗﺮ َﺟﻤ ٔ ﻛﻨﺰ اﻟﻌﺮﻓﺎن ‪ :‬ن  ہ   اﷲ    ا۔“اور ُﺣ ُﻘ ُ‬
‫ﻮق اﻟْﻌِﺒﺎد     َر ّ‬
‫  ُ َ َّر   ر          وہ  ہ  ف    ے  ف     ا   َ   را اور  رے ‬
‫  ف   ‬ ‫ ‬ ‫    رے   ق  ‬ ‫  ‪،‬ا وہ     رى  ‬ ‫ ‬ ‫ن  و   ل  و ق  ‬
‫ ‬ ‫ ‬ ‫   اور ل         ا    اور  رے  ق   ا     ُ َّر ‬ ‫ ‬ ‫دے ‬
‫ ‬ ‫(‬ ‫   اَ ِذ َّ  )‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫  ‬ ‫    م   ‬ ‫‪ ،‬ا  وہ  رے  ن  ‪ ،‬ل اور ت و‬
‫ ‬ ‫  رے  ق  ڑدے ‬ ‫ ‬ ‫ك ‬ ‫  رے      ر     ُ  اب   اﷲ‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
‫)   (‬ ‫)  (     رے   ق   ا ِ ر رے  ‬ ‫‪،‬ر    ر‬ ‫ اس  ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫و  ‬
‫م          اے   ے ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫   ر  ‬ ‫   ‬ ‫  ف ‬ ‫‪   ،‬رے  ‬ ‫ر‬
‫‪( ٤٦٢‬‬ ‫‪  /٢٤ ،‬‬
‫‪    ٤٥٥‬‬ ‫۔) ٰ‬
‫وى ر‬ ‫!    ا     ‬
‫َﺻ اﷲُ َﻋ ٰ ُﻣ َﺤ ّﻤﺪ‬ ‫َﺻﻠ ْﻮا َﻋ َ اﻟْ َﺤ ِﻴْﺐ!‬
‫ُق ا ْ ِ د اور  ا  ِ ُ َ ٰ  ‬
‫!  ا د ِ   ر       ت    ﺣُ ُﻘ ُ‬
‫ﻮق اﻟْﻌِﺒﺎد  ‬ ‫ ‬ ‫رے   رےا‬
‫   ‬ ‫اَ َ ّ   ن       ‪،‬آ  !   ر  )‪   (4‬ا ِ   ُ ٰ   َﺻ اﷲُ َﻋ َﻠ ْﻴ ِو ﻟ ِ ٖ َو َﺳﻠ َﻢ ُ     دت  ‬
‫۔‬
‫۔ ٰى   ں    اور ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫  ‪    ،‬اس       ے    ا‬ ‫ن   ‬ ‫ن ‬ ‫‪.1‬‬
‫ن ‬ ‫     ا  ‬ ‫    ا  ‬ ‫۔ا ن    ‬ ‫  ر  ا رہ  ‬ ‫    ف ‬ ‫ ‬ ‫ا‬
‫ن         ام    ‪  ،‬اس     ن‪  ،‬اس     ل‪  ،‬اس    ‬ ‫ن   ‬ ‫۔‬ ‫ ‬ ‫   ‬
‫ٓ‬
‫و۔)ﻣﺴﻠﻢ‪ ،‬ﮐﺘﺎب اﻟﺒﺮ واﻟﺼﻠ واﻻداب‪،‬ﺑﺎب ﺗﺤﺮﯾﻢ ﻇﻠﻢ اﻟﻤﺴﻠﻢ وﺧﺬﻟﮧ۔۔۔اﻟﺦ‪ ،‬ص‪،۱۳۸۶‬ﺣﺪﯾﺚ‪:‬‬ ‫آ‬
‫‪((۲۵۶۴)۳۲‬‬

‫   دن ‬ ‫  زِم      ‬ ‫   آ و  و ہ     ت       ‪،‬ا  ‬ ‫ ا  ‬ ‫    ِذ‬ ‫‪.2‬‬

‫آ      د    اس           و ں   د ر  ں   اور    ِد ْر َ  ا  ‬
‫    ار     ا  اِس        اُ  دى ‬ ‫اس     س    ں   ں     اُس  ‬
‫  ۔‬ ‫   ور  اُس ) م   (   ہ اِس )  ( ر  ‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
‫)ﺑﺨﺎری‪ ،۱۲۸/۲،‬ﺣﺪﯾﺚ‪(۲۴۴۰:‬‬

‫ ‬ ‫ك ‬ ‫ اﷲ ك         ‪،‬ا  د    اﷲ‬ ‫ د‬ ‫  ‪  ،‬ا‬ ‫(‬ ‫‪ .3‬د )ر‬
‫     ‬ ‫ ‬ ‫   ‬ ‫ك      ڑے  ۔ وہ د  ‬ ‫ اﷲ‬ ‫ اور ا  د‬ ‫وا ‬
‫ وہ ‬ ‫ك       وا‬ ‫  ‪،‬وہ  د      اﷲ‬ ‫      ح   ‬ ‫ وہ  ‬
‫       دن   روزہ   ڑا    ‬ ‫   ‬ ‫رب  ‬
‫ِّ‬ ‫ اور  ا‬ ‫ ا‬ ‫ے    ہ ‬
‫ ‬ ‫ اور  وہ  د  ‬ ‫ف   دے  اور  در ر  ‬ ‫ ا‬ ‫  ز   ڑدى  اﷲ   ك  ‬
‫     اس ‬ ‫  اﷲ   ك       ڑے  وہ   وں   آ    ا  دو ے  ‬
‫۔)ﻣﺴﻨﺪاﺣﻤﺪﺑﻦ ﺣﻨﺒﻞﺣﺪﯾﺚ ‪(۳۴۲/۷ ،۲۵۵۰۰‬‬ ‫   ‬ ‫  ور ‬
‫ وا   ى ‬ ‫ وا    ‬ ‫  دو     ّٰ      ‬ ‫  گ   ق‪    ،‬وا ں     ا‬ ‫‪.4‬‬
‫۔) ُﻣﺴﻠِﻢ ‪،‬ص‪،۱۳۹۴‬ﺣﺪﯾﺚ‪(۲۵۸۲:‬‬ ‫ ‬ ‫   ‬ ‫ ‬
‫  ن ‬ ‫ ان ‬ ‫ آپ   اَ د ِ  َر  ‬ ‫!ا‬ ‫ ‬ ‫رےا‬ ‫رے  ‬
‫     ‬ ‫ق  اَدا    ‬
‫       ا     ُد     ں  ‬ ‫ِ  ر    ‬ ‫دہ  آ ى  ‬
‫   اَدا  و  ‪  ،‬ں د     ل   اور آ ِ ت   ا ل  ‪  ،‬ا  ى ا  ‬ ‫رت    ِ‬
‫  َرﺣْ َﻤ ُﺔاﷲِ‬ ‫ ا   ر  ن ‬ ‫ت ‬ ‫ ‬ ‫ُ ا ُ‬ ‫  ے  ۔‬ ‫     د      ادا   دو ور  ‬
‫      ُق  ا ِ د   روں      ادا ‬ ‫ُﻣ َﻠﻒ‬ ‫ ا م  ‬ ‫  ‪ :‬ر  ا ِ  ‬ ‫َﻋ َﻠ ْﻴ ِ‬

‫  ں  ۔) اٰۃ ا ‪(٦٧٤/ ٦ ،‬‬

‫َﺻ اﷲُ َﻋ ٰ ُﻣ َﺤﻤﺪ‬ ‫َﺻﻠﻮ ْا َﻋ َ اﻟْ َﺤ ِ ْﻴﺐ!‬

‫ ا  ‬ ‫َﺻ اﷲُ َﻋ َﻠ ْﻴ ِ و ﻟ ِ ٖ َو َﺳﻠ َﻢ‬ ‫! رے   رے  آ‬ ‫ ‬ ‫رےا‬ ‫رے  ‬ ‫ ‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
‫ دى   اس ‬ ‫ ا از   ‬ ‫ ا‬ ‫ُق ا ِ د    ل ر    ‬ ‫ں ‬ ‫اُ ٔہ  َ َ     َذرِ    ‬
‫ِ‬ ‫۔‬ ‫  َ  ‬ ‫ ا  ر  ا  ‬

‫آ ﷺ   ِى‬
‫ن‬
‫ ا ِع   م    ا  ‬ ‫اﷲُ َﻋ َﻠ ْﻴ ِ و ﻟ ِ ٖ َو َﺳﻠ َﻢ    و ت   ِ ى    و‬ ‫َﺻ‬ ‫اﷲ   ك  آ ى  ‬
‫    ‬ ‫ ‬ ‫‪:‬ا   ے  ذ       ض  آ    ‪ ،‬ا           ن و ل اور  آ و    ‬
‫    ے   ‬ ‫ى   ن  و   ل  اور آ و  ِ    ‪،‬ا ِس د          ۔          ا‬
‫   ‬ ‫  َُ  ‬ ‫!     ‬ ‫ؤں  ‪   ،‬ى   ن ‬ ‫        راض  ‬ ‫ا          ‬
‫‪:‬اے ‬ ‫  ف   دے‪  ،‬‬ ‫  ‬ ‫  ُو ُ ل    ‬ ‫     وہ    ‬ ‫ ا         ے   ِذ‬
‫ اس   ‬ ‫ل   ے  ُ ر ا  ‬
‫   وہ ادا  ے اور     ‬ ‫         ا  ‬ ‫ ‬ ‫! ‬
‫ً‬
‫ﻋﺴﺎﮐﺮ‪۳۲۳/۴۸،‬ﻣﻠﺨﺼﺎ(‬
‫ِ‬ ‫۔)ﺗﺎرﯾﺦ ِ‬
‫اﺑﻦ‬ ‫ د   ُ ر ا  آ ِ ت    ُر ا     َ ُ  آ  ‬
‫ن‬

‫ں    َذرِ   ار‬

‫ اﷲ   ك    ‬ ‫  َﺻ اﷲُ َﻋ َﻠ ْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َو َﺳﻠﻢ‬ ‫رِ  ‬ ‫!‬ ‫ ‬ ‫رےا‬ ‫رے  ‬
‫   ‬ ‫  اس     ر    ‬ ‫         د    ‪  ،‬‬ ‫ ‬ ‫‪  ،‬آپ   َﺻ اﷲُ َﻋ َﻠ ْﻴ ِ و ﻟ ِ ٖ َو َﺳﻠ َﻢ‬ ‫ ‬ ‫ر‬
‫ ر   ‪،‬آپ   َﺻ اﷲُ َﻋﻠَ ْﻴ ِو ﻟ ٖ َو َﺳﻠﻢ    ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫  ں ‬ ‫        ِ‬
‫ف  ا‬
‫      ‬ ‫ن       ‬ ‫   ‬ ‫ ا‬ ‫ ‬ ‫    درس       ا  ‬ ‫   ‬ ‫اس ‬
‫ ‬ ‫ و  م ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫اس  م   ‬ ‫   ‬ ‫ ‬ ‫    راَ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫رى ذات   ‬
‫    ے     رى   ق    ‬ ‫   ‬ ‫ ا  ‬ ‫ ا           وزِ  ‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
‫   ور   آ ت    ‬ ‫       د  ود    ‬ ‫ ‬ ‫      راَ  ‬ ‫  ُر ا   ‪ ،‬ا‬
‫   ا   ے  ‬ ‫ں   ‬ ‫م   ‬ ‫  ‬ ‫  ۔ا   ں   ‬ ‫ا   ں د  ‬
‫ ار  د‬ ‫اﻟﺮﺿ َﻮان‬
‫ام   َﻋﻠ َْﻴ ِ ُﻢ ْ‬ ‫َ ٔ ‬ ‫ار   َﺻ اﷲُ َﻋ َﻠ ْﻴ ِ و ﻟ ِ ٖ َو َﺳﻠ َﻢ‬ ‫دار‪،‬‬ ‫ں ‬
‫ ‬ ‫)  ‬ ‫ض  ‪    :‬‬ ‫ام َﻋﻠ َْﻴ ِ ُﻢ ْ‬
‫اﻟﺮﺿ َﻮان‬ ‫  ن  ؟   َ ٔ  ‬ ‫   ‬ ‫‪    :‬‬
‫    ُ ِ  وہ   ‬ ‫‪ :‬ى اُ‬ ‫    س    ِدر   ں اور        ل۔ار د‬ ‫(وہ   ‬
‫‪ ُ ،‬ں   ‬ ‫   دن   ز‪،‬روزہ  اور  ز ۃ      آ      اس     ُ ں  ‬
‫ دى  ‬ ‫ ِ‬
‫      ‪ ُ ،‬ں    ل      ‪ ُ ،‬ں    ن       اور ُ ں    را    ۔   اس    ں ‬
‫ ‬ ‫  ق     را ‬ ‫  ۔ ا  اس    ذ  آ  وا‬ ‫ دے د  ‬ ‫   ان ‬ ‫   ان  ‬
‫َ‬
‫  ّ    ‬ ‫  ‪    ،‬ا‬ ‫ ‬ ‫    ں     ہ  اس    ڈال  د‬ ‫ اس     ں      ‬ ‫ ‬
‫ﺴﻠﻢ‪،‬ص‪،۱۳۹۴‬ﺣﺪﯾﺚ‪ (۲۵۸۱:‬‬
‫  ۔)ﻣ ِ‬
‫ُ‬ ‫ د  ‬

‫م اور  ُد رے  ے  !‬
‫َ‬
‫  َ ُ  زِ دہ  ُ ن  ِد  ہ‬ ‫! وں      َ  آ ت ‬ ‫ ‬ ‫رےا‬ ‫رے ‬
‫‪،‬‬
‫  ( ‬ ‫  ‪:‬زِ دہ    )ا  ‬ ‫       ‬ ‫ ‬ ‫  َرﺣْ َﻤ ُﺔ اﷲ ِ َﻋ َﻠ ْﻴ‬
‫ت   َ ّ ِ ُ    ا‬
‫ِ‬
‫ہ    دوزخ    دا ِ     ِ   ں     ) ُق ا ِ د  َ َ       (  ا ن    ‬ ‫دو وں  ‬
‫ڈال  د     ۔       ر  اَ ْ اد  )ا   ں        ( دو وں    ں  ِ    ‬
‫َّ    دا ِ  ‬
‫ُ ُ ُ‬
‫   وا  ‬ ‫ﻮت ُاﻟﻘﻠﻮب‪    (۲۹۲/۲،‬دو وں    ں ‬ ‫  ۔  )ﻗ‬

‫م ‬ ‫ ‬ ‫  ں  ‪ ُ   ،‬ں   وزِ  ‬ ‫ دل آزار ں اور    ں ‬ ‫    ُد  ‬ ‫و   ں   ‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫اور ُد رے  ے   ر   ۔ ‬
‫َﺻ اﷲُ َﻋ ٰ ُﻣ َﺤﻤﺪ‬ ‫َﺻﻠﻮ ْا َﻋ َ اﻟْ َﺤ ِ ْﻴﺐ!‬
‫اﷲ  وا ں    ِ‬
‫ف  ا‬
‫  ے ‬ ‫ اس    ‬ ‫ وا‬ ‫!اﷲ   ك     ف  ر‬ ‫ ‬ ‫رےا‬ ‫رے  ‬
‫      ت   ‬ ‫  َ ت     ا  ا ِ ط ‬ ‫   آ  وا‬ ‫ﺣُ ُﻘ ُ‬
‫ﻮق اﻟْﻌِﺒﺎد   ِ  ‬
‫ ‬ ‫ڈال د   ‪،‬‬
‫  َو ْ      ‬ ‫     روا  ‬ ‫رك   َر ْﺣ َﻤ ُﺔ اﷲ ِ َﻋﻠ َْﻴ‬ ‫ت   َ ّ ِ ُ  ﻋﺒ ُﺪ اﷲ  ‬
‫ِ‬ ‫ل  ‪:‬‬
‫      ‪  ،‬ا‬ ‫  ا‬ ‫‪:‬اُو‬ ‫‪،‬آپ   َرﺣْ َﻤ ُﺔ اﷲ ِ َﻋ َﻠ ْﻴ‬ ‫ ‬ ‫   ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫دو ے    ‬
‫     اس     را   ن   ِد  د    اور      زا    ‬ ‫ ‬ ‫ ا ِ زت    ‬ ‫ ‬ ‫ارى  وا‬
‫ً‬
‫۔)اﺣﯿﺎءاﻟﻌﻠﻮم‪۳۵۳/۱،‬ﻣﺎﺧﻮذا( ‬
‫! ‬ ‫وڑ  ‬ ‫ ‬ ‫   ‬ ‫ت   َ ّ ِ ُ  ﻋﺒ ُﺪ اﷲ   َرك   َر ْﺣ َﻤ ُﺔ اﷲ ِ َﻋﻠ َْﻴ   َﺣﻖ اﻟ َْﻌ ْﺒﺪ    اَدا‬
‫ِ‬
‫   ‬ ‫   اُو  وا‬ ‫        َوزْ ن    ر  ‬ ‫     ‬ ‫اُو  وا     را   ن   ِد‬
‫ ۔‬ ‫  اس           ‬ ‫ا زت     ذ   ر    ‬

‫  ا‬
‫  َر ْﺣ َﻤ ُﺔ‬ ‫ت   َ ّ ِ ُ  ا ِم  ا‬
‫ِ‬ ‫ روز    ‬ ‫  ‪:‬ا‬ ‫ام   َر ْﺣ َﻤ ُﺔ اﷲ ِ َﻋ َﻠ ْﻴ‬ ‫ت  ِ ْ َ    ‬ ‫ ‬
‫   ‬ ‫َرك   ؤں  ا  ‬ ‫ آپ   َر ْﺣ َﻤ ُﺔ اﷲ ِ َﻋ َﻠ ْﻴ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫  ر‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫اﷲ ِ َﻋ َﻠ ْﻴ‬

‫)      ( ‪  :‬ﻳَﺎ َﺷ ْﻴﺦ!اَﻻَ ﺗَ َﺨ ُ‬
‫ﺎف‬ ‫   ‬ ‫   اور  اُس     ُ  ‬ ‫     ‬ ‫‪ ،‬‬ ‫ؤں   ‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
‫ ‬ ‫ وا  ا ِ ِم   ُ او ى   ‬ ‫ ‬ ‫   روز ‬ ‫ﺎص ﻳَ ْﻮ َم اﻟْﻘ َِﻴﺎ َﻣﺔ ِ   ب !   آپ  ِ‬
‫اﻟْﻘ َِﺼ َ‬
‫ ‬ ‫ اور آپ َر ْﺣ َﻤ ُﺔاﷲ ِ َﻋﻠ َْﻴ‬ ‫زہ  رى ‬ ‫  َر ْﺣ َﻤ ُﺔ اﷲ ِ َﻋ َﻠ ْﻴ‬ ‫ت  َ ّ ِ ُ  ا ِم  ا‬
‫ِ‬ ‫ڈر ؟   ُ      ‬
‫ام   َرﺣْ َﻤ ُﺔ اﷲ ِﻋَﻠ َْﻴ‬ ‫ت  ِ ْ َ    ‬ ‫  ش آ  ‬ ‫   آ ‪   ،‬د      ‬ ‫   ز  ‬
‫م   اُس   ‬ ‫‪  :‬‬ ‫    ت  آپ اس   َر   ں   ا   ؟ار د ‬ ‫  ض  ‪  :‬ا  ‬
‫ْ َ‬ ‫َْ‬
‫آواز    ِ ا   ۔)اﻟ َﻤﻨﺎﻗِﺐﻟِﻠ ُﻤ َﻮ ّﻓﻖ‪،‬اﻟﺠﺰءاﻟﺜﺎﻧﯽ‪،‬ص‪ (۱۴۸‬‬

‫  ‪   54‬‬ ‫ ‬
‫  َرﺣْ َﻤ ُﺔ‬ ‫  ُ ر ِن د‬ ‫ِدرى   َدا َﻣ ْﺖ ﺑَـ َﺮ ﺎﺗُ ُ ُﻢ اﻟْ َﻌﺎﻟ ِ َﻴ‬ ‫   ا س   ّ ر‬ ‫ َ‬ ‫ت ‬ ‫ ‬ ‫اَ ِ  ا‬
‫ہ  دار اس  ِ   َدور   رے ‬ ‫  ۔آپ‬ ‫ ‬ ‫   وا  ‬ ‫    وى  ‬ ‫اﷲِ َﻋﻠ َْﻴ ِ ْﻢ اَ ْﺟ َﻤ ِﻌ ْ‬

‫     ا  ‬ ‫  ص ا ط  ‬ ‫َ ِ  راہ   اور آپ      ف  د  ُق ا د   ‬

‫ر   ‪،‬‬ ‫ د‬ ‫     اس   ‬ ‫ و‬
‫   ‪ :   54‬آج  آپ    ‬ ‫ ‬ ‫   ‬ ‫ ا ل  “  ر‬ ‫آپ       دہ”  ‪  72‬‬
‫ ‬ ‫     ‬ ‫(‬ ‫ ‬ ‫)  ‬ ‫ ‬ ‫ى‪، ،‬دل  آزارى اور ‬ ‫ اور ( اق ‬ ‫)‬
‫( ِدل  ُد   ہ  ہ  ۔(‬ ‫ن  ) و  ‬ ‫؟ ) د ر !   ‬

‫!‬ ‫ ‬ ‫ہ ‬ ‫ں    م ‬

‫ ‬ ‫ ‬ ‫ت     َ ُّ  دِ‬ ‫ ا  ‬ ‫ُ َ َ ِّ  ‬ ‫ُق  ا ْ ِ د‬ ‫  َدا َﻣ ْﺖ ﺑَـ َﺮ ﺎﺗُ ُ ُﻢ ا ْﻟ َﻌﺎﻟ ِ َﻴ‬ ‫ا ِا  ِ ُ‬
‫‪ ،‬‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫   آواز     دا‬ ‫ ‬ ‫   ان  ‬ ‫  ں       ‬ ‫  ‪:‬‬ ‫ا ِر د  ‬
‫      وں    ا  ‬ ‫ ‬ ‫   ‬ ‫ ‬ ‫   وا ں    ‬ ‫ ‬ ‫   ‬ ‫راً  رو   وع   د‬
‫ں اور  د  ‬ ‫ ‬ ‫ں           ے  ر   ‪      َ ُ ،‬‬ ‫         ‬ ‫   ‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ِ‬
‫   ا ر” ؤ   “  زور و  ر    َ   رى     ‬ ‫ ا    ا‬ ‫اَ اد     م      ‬
‫روں اور ں     دل آزارى   ا ِ ن ر   ا     ن  ڑ ڈا  وا  آواز   ا ِ ج ‬
‫ وا ں    ا   ل د     ُ ِ       ” د ں      گ      زور و   ر ‬
‫    ‬ ‫  ‪  ،‬ان       ں       !  آ   َﺻ اﷲُ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َو َﺳﻠﻢ       ا  ‬ ‫ ‬
‫  ۔ َﻣ َﻌﺎ َذ اﷲ      ن      ُ َ ن  اہ      ر  ں     ‬ ‫ ‬ ‫ں   ‬
‫   آواز ‬ ‫  ف  ا‬ ‫۔ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫    ا    ‬ ‫ﷲ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َو َﺳﻠﻢ‬
‫  َﺻ ا ُ‬ ‫ آ‬ ‫اُس    ‬
‫۔    آ   َﺻ ا ُﷲ َﻋ َﻠ ْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َو َﺳﻠﻢ       ا   ر    اور  اس     ف’’ ا‘‘  ‬
‫   ر    ا اس  و     و  اَ ِذ   ر         رےآ َﺻ اﷲُﻋَﻠَ ْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ‬ ‫  ؤ  ‬
‫    ُدودھ     ں ‪ ،‬‬ ‫ ‬ ‫ ا زت      ‬ ‫) ں  ( دو  ر   داروں ‬ ‫  ش ‬ ‫َو َﺳﻠﻢ‬

‫ں     ن ‬ ‫ ‬ ‫   ‬ ‫‪   ،‬ر      اور وں      ‬ ‫ان    ؤں اور   َدر ِد     ‬

‫       ‬ ‫        ں    ر       ں    ‬ ‫ا زت     ؟        ‬
‫  ُق  ا ْ ِ د    ‬ ‫ك ‬ ‫‪ ،‬ص‪( ١٨‬اﷲ‬ ‫۔ ) ق ا  د  ا‬ ‫ ‬ ‫ے  ر‬ ‫ ‬ ‫ڈر     رے  ‬
‫اﷲُ َﻋ َﻠ ْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َو َﺳﻠﻢ ‬ ‫َﺻ‬ ‫۔  ِﻣ ﺑ ِ َﺠﺎہ ِاﻟﻨ ِ ْاﻻَ ِﻣ ْ‬ ‫   ‬ ‫   ‬ ‫اوران     ‬ ‫اَ ّ  ‬
‫َﺻ اﷲُ َﻋ ٰ ُﻣ َﺤﻤﺪ‬ ‫َﺻﻠﻮ ْا َﻋ َ اﻟْ َﺤ ِ ْﻴﺐ!‬
‫  ٔ رِ‬ ‫ ر  داروں   ‬
‫!ﺣُ ُﻘ ُ‬
‫ﻮق اﻟْ ِﻌﺒﺎد     ُ ں      م   ں     ق    ‬ ‫ ‬ ‫رےا‬ ‫رے  ‬
‫   اَ َ  ر  داروں    ق ‬ ‫ ان   ‬ ‫   اَد   ورى   ‬ ‫اَ ّ    ‬
‫   اور‬
‫    ‬ ‫   ‬ ‫ اور اس    ق اَدا ‬ ‫  ُ ك ‬ ‫ ‬ ‫‪   ،‬ا   م  ُ َ ن   ‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫   ‬ ‫ اوران    ق اَدا‬ ‫  ُ ُ ك ‬ ‫  ن   ر   ں ان     ‬ ‫وہ اَ ْ اد     ‬
‫ دِ    ۔ ِ  ‬ ‫اَ َ ّ  اور ز دہ  ھ    ۔  و       ِد ْ ِ  ا م      ِ ٔ  ر    ‬
‫وں اور ر  داروں   ا   ُ ُ ك  ۔ )ﻓﯿﺮوزاﻟﻠﻐﺎت‪(  ۹۱۶،‬‬ ‫       ا  ‬ ‫ر   ‬
‫ اﷲ  ك    ا   م   و     ُد    آ د ر    اور ان   ‬ ‫ِ  ك    ‪:‬‬
‫ ‬ ‫ہ     ‬ ‫  ان    ف ‬ ‫  ا ‬ ‫   ا‬ ‫   اور ‬ ‫ ‬ ‫و     ل   ا ِ‬
‫‪:‬ان   ا ر  داروں ‬ ‫د ‪ ،‬ض    ‪:‬ﻳَﺎ َر ُﺳ ْﻮ َلاﷲ َﺻ ا ُﷲ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َو َﺳﻠﻢ  !وہ  ‬
‫؟ا ِ ْر د‬
‫ُ‬
‫ و   ۔)ﻣﻌﺠﻢﮐﺒﯿﺮ‪،‬رﻗﻢ‪(۶۷/۱۲،۱۲۵۵۶ :‬‬ ‫  ّ   ڑ‬
‫ ِ‬ ‫   ان     ‬ ‫ ‬ ‫ٔ  رِ        ز دہ   دار وا ِ َ  اور   ‬ ‫د ر ! ِ‬
‫   ‬ ‫  ِ ٔ  ر    اُن ‬ ‫ دار  ِ ٔ  ر   ُﻣ ْﺴ َﺘ ِﺤﻖ  ۔ر  داروں ‬ ‫ا ِ  د  ر‬
‫  ِ  رِ  وا   اور ‬ ‫  ِد    ‬ ‫د ِ   َر    اس      ‬ ‫آن   ك  اوراَ‬
‫ِ‬
‫َ‬
‫ ‪ (٥٥٨/٣‬‬ ‫۔)  رِ‬ ‫ِ  رِ   ام ‬

‫ِ ٔ  ر     آ  ‬
‫ ‪،‬‬ ‫ د‬ ‫ ‬ ‫  ِ ٔ  ر  ‬ ‫روں  ‬ ‫ رِ ْ  داروں‪ ،‬ں‪،‬‬ ‫اﷲ   ك  ‬
‫ ‪:‬‬ ‫  رہ ‪ُ  21‬ﺳ ْﻮ َرةُ اﻟﺮ ْوم  آ   ‪   38‬ار  د‬
‫ ‬ ‫ دار    ا  س      دو  اور  ‬ ‫ﺗﺮ َﺟﻤ ٔ ﻛﻨﺰاﻟﻌﺮﻓﺎن‪  :‬ر‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫       اﷲ    ر  ‬ ‫    ۔    ان   ں  ‬ ‫اور  ‬ ‫‪‬‬
‫ وا    ۔‬ ‫ب ‬ ‫    اور و   گ ‬ ‫‪) ‬پ‪،۲۱‬اﻟﺮوم‪(۳۸:‬‬

‫  ‪  :‬‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫اس  آ‬ ‫ن   َر ْﺣ َﻤ ُﺔ اﷲِ َﻋ َﻠ ْﻴ‬ ‫ ا   ر  ‬ ‫ت ‬ ‫ر  ُ ّ  ‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
‫م  ا!  رِ ْ  ‬ ‫     دے ر   ۔اس   ‬ ‫ق اَدا ‬ ‫  م  َ ا  داروں ‬ ‫ ‬ ‫آ‬
‫دار        اس     م   ا  )ر  (دار      اور  اس  آ         م   ا! ا  ‬
‫ب   ‬ ‫ ر‬
‫َ‬ ‫ت م و  ُ د ‪َ ،‬ر ْ     ى      ے ‪ْ َ ،‬‬
‫)ر (داروں    ُ ُ ك اور  َ َ  و  َ ْ ا  ‬
‫ّ‬
‫  ے ‪   ،‬اب    ُﻣ ْﺴ َﺘﺤِﻖ  ۔ ‬ ‫ رِ  ‬
‫  ‪:‬‬ ‫ك ار د ‬ ‫ ا  اور م   اﷲ‬
‫  م   ‬ ‫ ‬ ‫ ڈرو  ‬ ‫ﺗﺮ َﺟﻤ ٔ ﻛﻨﺰاﻟﻌﺮﻓﺎن‪:‬اور  اﷲ  ‬ ‫‪‬‬
‫ں)   ڑ    ‬ ‫   اور ر‬ ‫ ‬ ‫ دو ے  ‬ ‫ا‬ ‫‪‬‬
‫ اﷲ      ن  ۔‬ ‫۔( ‬ ‫)ﭘﺎرہ‪،۴:‬اﻟﻨﺴﺎء‪(۱:‬‬

‫  ‪ :‬‬ ‫ اِر د  ‬ ‫   ‬ ‫ ‬ ‫اس  آ‬ ‫ن   َر ْﺣ َﻤ ُﺔ اﷲِ َﻋ َﻠ ْﻴ‬ ‫ ا   ر  ‬ ‫ر ّ   ت ‬

‫ اَدا      ‬ ‫  َ ا  داروں  ‬ ‫  ز‪  ،‬روزہ‪،   ،‬ز ۃ  و ہ   ورى   ا‬ ‫ں ‬ ‫َُ‬
‫    ُ   ‪ ،‬‬ ‫ں  ا   ُ ُ ك ‬ ‫وں‪،‬‬ ‫ ‬ ‫‪:‬ا‬ ‫ اِر د‬ ‫  ورى  ‬
‫  ۔‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫‪  ،‬ت‪ ،‬آ ت ‬ ‫ُد     ‪،‬آ ت    ‪ ،‬اس   زِ‬
‫ ‪ (٤٥٦/ ٤،‬‬ ‫ِ ‬ ‫)‬

‫َﺻ اﷲُ َﻋ ٰ ُﻣ َﺤ ّﻤﺪ‬ ‫َﺻﻠ ْﻮا َﻋ َ اﻟْ َﺤ ِ ْﻴﺐ!‬

‫ز    ‬
‫ ‬ ‫!ا رِ  داروں   ِ ٔ  رِ  ‬ ‫ ‬ ‫رے  ا‬ ‫رے ‬
‫  ص  ل ر ‪ ،‬ص  ر   ا   ز     ق   ادا  ‬ ‫ں    ق ‬ ‫ د  ‬
‫ ‬ ‫ں   ا   ز    ذ  ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫  گ ‬ ‫‪ُ ُ  ،‬‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫۔‬ ‫ِ  ك    ت ‬ ‫  ‪ ،‬ا  ا اد اس ‬ ‫   اُ‬ ‫  دان    ر ‬ ‫اور ‬
‫   ‬ ‫ دا‬ ‫ ‬ ‫ وا  ‬ ‫ا  ُ ك ‬ ‫ا ُﷲ َﻋﻠ َْﻴ ِ َو ﻟ ِ ٖ َو َﺳﻠﻢ   ‪ :‬د ں  ‬ ‫ن   ُ َ ٰ   َﺻ‬
‫ِ‬
‫ً‬
‫)ﻣﺴﻨﺪاﺣﻤﺪ‪،‬ﻣﺴﻨﺪاﺑﯽﺑﮑﺮﺻﺪﯾﻖ‪،۲۰/۱،‬ﺣﺪﯾﺚ‪،۱۳:‬ﻣﻠﺨﺼﺎ( ‬
‫ِ‬ ‫۔‬
‫   ‬ ‫‪،‬‬ ‫ ان     ؤں    در ر  ‬ ‫ آ  اور   ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ز  ‬
‫۔  ان     ق     ص   ل  ر  ‬ ‫دو وں    ر      اﷲ    اس    ر  ‬
‫    ُ ُ ك     آ ا       ‪    ،‬ا  اور   چ  زر ‪َّ َ ُ  ،‬رہ  َو ْ    ‬
‫      ج ‬ ‫      ‪ ،‬رى   ان    دت   ‪،‬‬ ‫ان   اُ ت د ‪ ،‬اُ ت    ا ِ ِ‬
‫زت ‬
‫   ان    د   و ہ۔‬

‫ َ َ  ‬
‫ق‬
‫   ‬ ‫ د ِ‬
‫ت ا‬ ‫ِن ر ل   د  ‬ ‫! ‬ ‫ ‬ ‫رےا‬ ‫رے ‬
‫ ‬ ‫ں       ذ  د   ‪،‬‬ ‫ِن ر ل    َ َ  ‬ ‫ا د    آورى   ذ  د      ‬
‫    ں    ق ا د    آورى   ذ     ۔اَ ْﻟ َﺤ ْﻤ ُﺪ ﻟ ِﻠ  راہ ِ ا   ‬ ‫َ َ   ں     ‬
‫        ‬ ‫ وں        ت   !  ا  ا  آپ     ق  ا د    آورى      ‬
‫ د ِ  ‬
‫ت‬ ‫ِن  ر ل    د  ‬ ‫ل   ۔  اَ ْﻟ َﺤ ْﻤ ُﺪﻟِﻠ !  ‬ ‫ ا  ‬ ‫ں     ‬ ‫ََ  ‬
‫ ‬ ‫  ‪،‬ا‬ ‫ِ‬
‫وف  ‬ ‫   ‬ ‫ ‬ ‫  ت        د‬ ‫‪109‬‬ ‫ د        و  ‬ ‫ا‬
‫ ‬ ‫  و  د  ‬ ‫ِن  ر ل    ‬ ‫    م ‬ ‫ “   ۔اس  ‬ ‫ ”   َ َ  ‬ ‫ ا‬ ‫ ‬
‫ ‬ ‫   ا  ‬ ‫   ز‬ ‫ ‬ ‫   ا‬ ‫   ‬ ‫    م     رى  د     م  ‬ ‫د ِ‬
‫ت  ا‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
‫    ر ‬ ‫   ‬ ‫ ‪ 3‬دن    َ َ  ‬ ‫‪  12‬ہ‪  12   ،‬ہ   ا   ہ اور    ہ    ول   ‬
‫     ‬ ‫‪   ،‬وا  اور      د ت  د  وا     ۔اس         ُ ّ ں    ‬
‫    ں)‪ ،(Countries‬وں)‪(Cites‬اور   ؤں  د ت ‬ ‫ِن  ر ل       ر   َ َ  ‬
‫ ر   ‪  ِ ْ ِ   ،‬د  اور   ُ ّ ں     ر    اور      ‬ ‫)‪  (Villages‬و ہ     ف    ‬
‫   ‬ ‫    ت     َد ُاراﻟﺴﻨﺔ  ‬ ‫   ‬ ‫ َ َ  ‬ ‫د ت    د     ۔اَ ْﻟ َﺤ ْﻤ ُﺪ ﻟِﻠ‬
‫    ُ ّ ں ‬ ‫ِن ر ل   ‬ ‫ اور ‬ ‫ ‬ ‫   دور و  د    آ  وا  ا    ‬
‫  ں ‬ ‫“  ‬ ‫ ‬ ‫”‬ ‫  ۔  اﷲ  ‬ ‫     د ت   م  ‬ ‫    رى  د  ‬ ‫ ‬
‫َﺻ اﷲُ َﻋ َﻠ ْﻴ ِ و ﻟ ِ ٖ َو َﺳﻠ َ  ﻢ‬ ‫۔ ِﻣ ْ ﺑ ِ َﺠﺎہ ِاﻟﻨ ِ ْاﻻَ ِﻣ ْ‬ ‫ ‬
‫َﺻ اﷲُ َﻋ ٰ ُﻣ َﺤ ّﻤﺪ‬ ‫َﺻﻠ ْﻮا َﻋ َ اﻟْ َﺤ ِ ْﻴﺐ!‬
‫دوں   ‬
‫۔ د ‬ ‫!     ق  ا د     رے      ر  ‬ ‫ ‬ ‫رے ا‬ ‫رے ‬
‫ ا  ‬ ‫ہ ‬ ‫ ا   ح اَ‬ ‫ر !    ح     ا   زِم    َ َ َّ  و ‬
‫ آ  ‬ ‫   ‬
‫دوں    َ َ َّ  و  َ ْ َ     ؤ    ‪  ،‬ت  ت    ڑ اور ڈا     ِد ں   ڈر     ‬
‫ ر   ‪  ،‬اس    ‬ ‫   ا‬ ‫ اوراس     ت    ‬ ‫د    دل   اُ د    ‬ ‫     ‬
‫  ان ‬ ‫‪  ،‬ان      ارى  ے‪ ،‬ر  ‬ ‫  ا  اَو د     ح ‬ ‫   ا  ‬ ‫ا  اُ د    ‬
‫ ‬ ‫  ان   ‬ ‫  ے‪ ،‬‬ ‫ ‬ ‫     ‬ ‫  ور ت و  ‬ ‫  دت   ے  ان   ‬
‫ ‬ ‫   ‬ ‫ اور  ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫   ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫   ان   ‬ ‫اَ ا   ے اور ‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
‫  ان ‬ ‫  ے‪ ،‬ل  ز دہ ا‬ ‫   ‬ ‫ف  ا و   ِ ُ َ ٰ   ا ‬
‫د ‪،‬ان    ِ‬
‫ ر ۔‬ ‫     ان    ق   ‬ ‫  ے ِ  و    ا   ِ ْ ِ  د  ‬ ‫ ‬

‫ں  ‬
‫ ‬ ‫وروں اور ‬
‫‪ ،‬‬ ‫ آ  ‬ ‫ ِ ُ ك    ‬ ‫ں        ُ َ ن    ‬ ‫ں‪  ،‬داروں اور ‬ ‫ا   ح ‬
‫ ‬ ‫   ‬ ‫ ان   اَ ا ت  اُ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫    د ‬ ‫ان    ‬
‫۔ ‬ ‫ و  ر    ؤ ‬ ‫‪،‬ان   ‬

‫ں   ‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ان    ‬ ‫ ‬ ‫ں     ق  اَدا  ‬ ‫ں ‬ ‫ ‬ ‫ا   ح  ے ‬
‫    ں     ورش   اوران    اَ ّ   ِ َ   ‪،‬ان     ور ِ  ‬
‫ت‬ ‫ و ت    ‬ ‫وا ِ َ  ‬
‫َ روا  و   ِد ارى ‬ ‫ ان    ‬ ‫را اور     ُ ْ ِ   ى    ان      د  اور  ‬ ‫ز    ‬
‫ُ‬
‫ اور   م ‬ ‫    ت      ان     َ ْ  و   َ َ َّ      آ ‪  ، ُ   ،   ،‬‬ ‫‪،‬وا ِ َ‬
‫ وا  ‬ ‫ ان     زد  ‬ ‫ ‬ ‫  ام     ان     ر َ  اَو     ‪َ ،‬‬ ‫ُ َ ن ‬
‫    ؤ   ۔ ‬ ‫ ان   ‬ ‫ف  اور ‬
‫ ‬ ‫َ ؤں   ‬
‫َﺻ اﷲُ َﻋ ٰ ُﻣ َﺤ ّﻤﺪ‬ ‫َﺻﻠ ْﻮا َﻋ َ اﻟْ َﺤ ِ ْﻴﺐ!‬
‫   ‬ ‫ﺣُ ُﻘ ُ‬
‫ﻮق اﻟْﻌِﺒﺎد اَدا ‬
‫   ‬ ‫  ر  اَ َ   اس    ُ ُ ل   ‬ ‫!    ‬ ‫ ‬ ‫رےا‬ ‫رے ‬
‫ن ﺣُ ُﻘ ُ‬
‫ﻮق اﻟْ ِﻌﺒﺎد  اَدا   ے   اس   اس   آ ت   ر‬ ‫  ‪ ،‬ا  ‬ ‫   ‬ ‫ا    ‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
‫   ۔‬ ‫    م      ُد  وآ ت دو ں    د ‬ ‫   اور ا    اس   اَدا    ‬
‫َ‬
‫    دت   ‬ ‫ ۔ ﺣُ ُﻘ ُ‬
‫ﻮق ا ْﻟ ِﻌﺒﺎد اَدا ‬ ‫ ‬ ‫ا     ذى  ر  ْ    اس   اَ َّ  ڈ  ‬
‫    ُ    ‪:‬‬ ‫۔ آ ! اس     ‬ ‫ح   ‬

‫ ‬ ‫ق     ‬
‫  ا ‬ ‫ت     اس   ‬ ‫  ‪           ،‬‬ ‫      ُق ا ْ ِ د     ‬ ‫)‪(1‬‬

‫ ‬ ‫    وا‬ ‫   ﺣُ ُﻘ ُ‬

‫ﻮق اﻟْ ِﻌﺒﺎد‬ ‫  ‪ ،‬ا س!  رے  ے   ا‬ ‫   ‬
‫  ت   ‬ ‫ﻮق اﻟْ ِﻌﺒﺎد   ُ َ َ ِ ّ  ‬
‫   ان    اَدا       ں  ُدور  ۔  ﺣُ ُﻘ ُ‬
‫    ’’ا ِ ْ ُءا ُ ُ م)  ‪    ’’،‘‘(2‬اَ ْ م  ‘‘اور  ’’وا ‪  ،‬زَ و  اور  اَ  ہ‬ ‫ُ  ا‬
‫  ق‘‘    ُ َ      ر   ۔ ‬

‫ ‬ ‫ ‬
‫ْ‬
‫ ‬ ‫ہ اَو ف  د ‬ ‫    َ   چ   دل ود غ     د  اوراس ‬ ‫)‪(2‬‬
‫ف   در ۔‬ ‫چ    اور اس  ا  او  ‬ ‫ اس    ُ َ َ ِ ّ      ‬
‫َ‬
‫َر ِ َ اﷲُ‬ ‫وق  ا‬ ‫     َ ِ‬
‫ت   َ ّ ِ ُ     ُر ِ‬ ‫ ‬ ‫ل   ‪  :‬ا   ْ  ا   ى    ‬
‫ ‬ ‫  َر ِ َ اﷲُ َﻋ ْﻨ ُ    زو      آواز  ‬ ‫َﻋ ْﻨ     س   ‪  ،‬دروازے        اس     َا ِ ْ ُا‬
‫ِ‬ ‫  ٹ      اَ ِ ْ ُ  ا‬ ‫ُ      ‬
‫َر ِ َ ا ُﷲ َﻋ ْﻨ ُ     داس       ر   ۔    اَ ْ  ُ‬
‫  َر ِ َ ا ُﷲ َﻋ ْﻨ    ا   ُ ا   آ  )اور  ٹ  (  و   ‪ ،‬اس     وا   ض   ‬ ‫ا‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
‫روق  ا   َر ِ َ ا ُﷲ َﻋ ْﻨ     ‪ :‬ى       ق        اس     َد ْر ُ ر ‬
‫  ت  َ ّ ِ ُ   ِ‬
‫   ذر   ‪،‬اس    و     ا  دل   ام     ا      ‬ ‫  ں‪(1):‬وہ        ‬
‫  ۔)‪ (3‬ے   ے ‬ ‫ ‬ ‫د     ے  ل    ‬ ‫   ‬ ‫ر   ۔)‪ (2‬ى    ‬
‫  ۔اس     ‪  :‬‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫  اور )‪ (5‬ے  ‬ ‫  ۔)‪ (4‬ے   ں     ورش  ‬ ‫د‬
‫د  ‪ ،‬ااب     اس    َدر ُ ر  ِ   وں  ۔‬ ‫اَو ف    ى  ى     ‬
‫) ﺗﻨﺒﯿﻪاﻟﻐﺎﻓﻠﯿﻦ‪،‬ﺑﺎبﺣﻖاﻟﻤﺮاةﻋﻠﯽاﻟﺰوج‪،‬ص‪۲۸۰‬ﻣﻠﺨـﺼﺎ(‬
‫ً‬

‫س ذ  دارى  ا ‬

‫ا ِ‬
‫‪،‬ﺣُ ُﻘ ُ‬
‫ﻮق ا ْﻟﻌِﺒﺎد‬ ‫ﻮق اﻟْﻌِﺒﺎد  ا   ِذ ّ  دارى  ‬ ‫س   ِذ ّ  دارى   ا    اور  ﺣُ ُﻘ ُ‬
‫)‪ (3‬ا  ا را ِ‬
‫اَدا         ن    ذ  دارى    رے ر ِن د   َر ْﺣ َﻤ ُﺔاﷲِ َﻋﻠ َْﻴ ِ ْﻢ اَ ْﺟ َﻤﻌِ ْ    ا ا  ‬
‫‪،‬‬ ‫ر  ‬ ‫ اور ا   چ   ‬ ‫ذ  دارى ‬
‫ت   َ ّ ِ ُ        ُ‬
‫ِ‬ ‫ ‬ ‫ زو   ن   ‪:‬‬ ‫  َر ْﺣ َﻤ ُﺔ اﷲ ِ َﻋ َﻠ ْﻴ‬ ‫ت   َ ّ ِ ُ       ُا‬
‫ِ‬
‫       رو   ‪  ،‬ں     داڑ  ‬ ‫           آ  ‬ ‫  َر ْﺣ َﻤ ُﺔ اﷲ ِ َﻋ َﻠ ْﻴ   َ  ‬ ‫ا‬
‫ ڈال د     ‪ ،‬‬ ‫ر   ‬ ‫ ‬ ‫ا ِ ْر د‬
‫‪  :‬ى  دن   اُ‬
‫آ ؤں      ‪  ،‬ے ‬
‫ زَ دوں ‬ ‫وں‪ ،‬ں‪ ُ ،‬وں‪ ،‬ڑ ں‪ ،‬ں‪،‬اَ ْ َ َض! م   ُد     ُ‬ ‫   ُ‬
‫ اور ‬ ‫    ى    ُ َ َ ِ ّ     ں   ڈر   ں     ان    ُ َ َ ِ ّ  اﷲ ك  ز  س   ‬
‫ى  ا ِ س اور ا       ُ ر  ر   ۔‬
‫ى ِذ ّ  دار  ‬
‫    اب      ے‪   ،‬اس  ر  ‬
‫ )ﺗﺎرﯾﺦاﻟﺨﻠﻔﺎء‪،‬ص‪  (۲۳۶‬‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ں    ا    ‬
‫          ل و دو     ص    ڑ    ں ‬ ‫   ا  ‬ ‫)‪ُ (4‬ﺣ ُﻘ ُ‬
‫ﻮق اﻟْﻌِﺒﺎد  اَدا  ا‬
‫   ‬ ‫  ا     ۔     م     رى   ن      اﷲ ك    دا  رِ    ‬
‫ ‬ ‫ اس                 ڑ  ‪   ،‬ں    ا   ُ ُ ك      ‬
‫ن   ُ َ ٰ َﺻ اﷲُﻋَﻠَ ْﻴ ِ‬ ‫ اور   اب     ِ َّ     ُﺣ ُﻘ ُ‬
‫ﻮق ا ْﻟﻌِﺒﺎد  اَدا        ر ۔ ِ‬
‫  ۔)ﻣﺠﻤﻊاﻟﺰواﺋﺪ‪،‬ﮐﺘﺎباﻻدب‪،‬ﺑﺎبﻣﺪاراۃاﻟﻨﺎسوﻣﻦ‬ ‫َو ﻟ ِ ٖ َو َﺳﻠﻢ‪  :‬ں    ا   ُ ُ ك    ‬
‫ﻻﯾﻮﻣﻦﺷﺮہ‪،۳۸/۸،‬رﻗﻢ‪ (۱۲۶۳۰:‬‬
‫ِ‬
‫ف  ا    م ‬
‫   ‬ ‫ اور   ى   د ں  ‬ ‫ اَو ف    اَ‬ ‫ د  ا‬ ‫ ‬ ‫   ‬ ‫)‪ (5‬ﺣُ ُﻘ ُ‬
‫ﻮق ا ْﻟﻌِﺒﺎد  اَدا‬
‫ ‬ ‫َر ْﺣ َﻤ ُﺔ اﷲ ِ َﻋﻠ َْﻴ‬ ‫ف   ا   ۔ ت   َ ّ ِ ُ  ا ا  ‬‫ُ ا    ا  اَ َ  ذر   ِ‬
‫ ‬ ‫    ف  ِ  ر  ‬ ‫ ا  ‬ ‫   ‬ ‫‪       :‬دت   ى    ‬
‫   وہ   ك ‬ ‫    ے    م   ٹ  ‬ ‫فاﷲ   ك  اور   ے   در ن   م   ‪  ،‬‬
‫ا ‬ ‫۔)اﺣﯿﺎءاﻟﻌﻠﻮم‪،‬ﮐﺘﺎباﻟﺨﻮفواﻟﺮﺟﺎء‪(۱۹۹/۴،‬‬ ‫ ‬ ‫    ر‬ ‫ ‬ ‫ وا ں    ‬
‫  ُﺣ ُﻘ ُ‬
‫ﻮق اﻟْﻌِﺒﺎد  ‬ ‫ ‬ ‫  ‪  ،‬ا ِ ْن َﺷ ٓﺎ َءاﷲ  اس    ‬ ‫  ُ ُ ل   ‬ ‫ ‬ ‫ِ ‬ ‫اس  ‬
‫  ۔ ‬ ‫   ‬ ‫  ‬ ‫  م   آپ   ز‬ ‫ د  ‬ ‫ ‬ ‫اَدا    ‬

‫  ‬ ‫ِ‬
‫ف  ا  ا ‬
‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ا‬ ‫  ِ‬
‫ف  ا      َ‬ ‫!دل  ‬ ‫ ‬ ‫رےا‬ ‫رے  ‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
‫   ‬ ‫  ں   ‬ ‫ ‬ ‫ك     ف  ر وا‬ ‫   د   ل     ‪،‬اﷲ‬ ‫ذر  د ِ‬
‫ت  ا‬
‫   ‬ ‫ ‬ ‫  ۔ا  ‬ ‫ ‬ ‫    د ر‬ ‫   ا ن   دل     ِ‬
‫ف  ا  ا ‬
‫ ‬ ‫     وار  ُ َّ ں   ے  ا ع    ‬ ‫ وا د ِ‬
‫ت  ا‬ ‫ات    ‬ ‫ا        ‬
‫ وار ‬ ‫ ‪،‬‬ ‫    ا ر ‬
‫ِن  ر ل         ہ    دن     َ َ  ‬ ‫ل  ‪،‬‬
‫   ا  آ ت    ‬ ‫َ َ   ا ہ  د ‪  ،‬اور    ا ل        ا ِ ْن َﺷ ٓﺎ َء اﷲ  اس    ‬
‫   ‬ ‫ اور  ا ن    ‬ ‫      ا    اورآ ہ   ِ     ‪   ،‬ں     ت  ‬
‫   ذ     ۔ ‬ ‫ ‬
‫َﺻ اﷲُ َﻋ ٰ ُﻣ َﺤﻤﺪ‬ ‫َﺻﻠﻮ ْا َﻋ َ اﻟْ َﺤ ِ ْﻴﺐ!‬
‫ وآداب‬ ‫و    ‬
‫ ‬ ‫”و    ‬ ‫ ر‬ ‫  َدا َﻣ ْﺖﺑَ َﺮ َﺎﺗُ ُ ُﻢ اﻟ َْﻌﺎﻟ ِ َﻴ‬ ‫ِن  ر ل!آ !ا ِ  ا ِ   ُ َّ‬ ‫اے  ‬
‫    ۔٭  ُو    آ  زور     ‬ ‫ و آداب  ُ     دت ‬ ‫ و      ‬ ‫“ ‬
‫(  ب  زور           ُو    اور   ُ ّ      ‬ ‫)  ‬ ‫  ے     ُو       ۔٭ا  ‬
‫   ر   ۔) د ر  !  َ ورت   ز دہ ‬ ‫ُو       ۔٭ ُو      روزِ   ِ   ں    ‬
‫ دا    ادا    و ُ ُ ِل  اب      ‬ ‫  ا  ا ِ اف  ۔(٭ ِ اك   د      اُ  ‬
‫َدرا(  ا اَدا   ُ َّ    دے   اور  َر ں   ‬ ‫  ‪  ،‬ں  اك       اُ     َ   َ ا )  ‬
‫ك د        ِ ّ     ۔‬ ‫ ِ ا  ‬
‫﴿ ا ن ‪﴾:‬‬
‫ ‬ ‫ ‬ ‫  ‪  ،‬ا اِن        ‬ ‫  ں     ن   ‬ ‫ و  آداب  ‬ ‫و      ‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ ۔‬ ‫ ‬ ‫ں    ور ‬
‫َﺻ اﷲُ َﻋ ٰ ُﻣ َﺤﻤﺪ‬ ‫َﺻﻠ ْﻮا َﻋ َ اﻟْ َﺤ ِ ْﻴﺐ!‬
‫     وار  ُ َّ ں  ےا ِ ع ‬ ‫د ِ‬
‫ت ا‬
‫ وا ‪ُ  6‬درودِ  ك اور ‪2‬د‬ ‫ ‬
‫ِ  ُ   ُد ُرود‬ ‫﴿‪﴾1‬‬
‫اَﻟﻠ ُﻢ َﺻﻞ َو َﺳﻠ ْﻢ َوﺑَﺎرِ ْک َﻋ ٰ َﺳﻴﺪِﻧَﺎ ُﻣ َﺤﻤﺪِ ِن اﻟﻨ ِ ْاﻻ ُ‬
‫اﻟْ َﺤ ِ ْﻴ ِﺐ اﻟ َْﻌﺎ ِ اﻟْ َﻘ ْﺪرِاﻟ َْﻌﻈ ِْﻴ ِﻢ اﻟْ َﺠﺎہ ِ َو َﻋ ٰ ﻟ ِ ٖ َو َﺻ ْﺤﺒ ِ ٖ َو َﺳﻠ ْﻢ‬
‫   ‬ ‫ رات(  اِس  ُدرود ‬ ‫ات    در‬ ‫)  اور  ‬ ‫ِ ‬ ‫    ‬ ‫‪  :‬‬ ‫ر ں   ‬
‫ زِ رت ‬ ‫  َﺻ اﷲُ َﻋ َﻠ ْﻴ ِو ﻟ ِ ٖ َو َﺳﻠ َﻢ‬ ‫رِ‬ ‫    ت     َو ْ  ‬
‫ى      از    ا‬ ‫ ‬ ‫ ‬
‫  َﺻ اﷲُﻋَﻠَ ْﻴ ِو ﻟ ِ ٖ‬ ‫رِ  ‬ ‫  َو ْ   ‪ ،‬ں      وہ  د      ‬ ‫ے    اور َ ْ    دا  ‬
‫)‪(1‬‬
‫َو َﺳﻠ َﻢ اُ   َ ْ    ا   َر ْ   ے  ں   اُ ر ر   ۔‬

‫﴿‪ ﴾2‬م  ہ  ف‬
‫اَﻟﻠ ُﻢ َﺻﻞ َﻋ ٰ َﺳﻴﺪ ِﻧَﺎ َو َﻣ ْﻮﻻَ ﻧَﺎ ُﻣ َﺤﻤﺪٍ و َﻋ ٰ ﻟ ِ ٖ َو َﺳﻠ ْﻢ‬
‫   ‬ ‫‪  :‬‬ ‫ت  ا   َر ِ َ اﷲُ َﻋ ْﻨ ُ  روا   ‪ ،‬ارِ   َﺻ اﷲُﻋَﻠَ ْﻴ ِو ﻟ ِ ٖ َو َﺳﻠ َﻢ  ‬
‫     اُس     ہ   ف ‬ ‫     اور         ے ‬ ‫ ا   ا     ‬ ‫ُد ُرو ِد   ك  ‬

‫ً‬
‫ﻣﻠﺨﺼﺎ‬‫‪…1‬اﻓﻀﻞاﻟﺼﻠﻮاتﻋﻠﯽﺳﯿﺪاﻟﺴﺎدات‪،‬اﻟﺼﻼۃاﻟﺴﺎدﺳ واﻟﺨﻤﺴﻮن‪،‬ص‪۱۵۱‬‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫   ۔)‪ (1‬‬ ‫د  ‬

‫     دروازے‬ ‫﴿‪َ ﴾3‬ر‬

‫  َﺻ اﷲُ ﻋَ ٰ ُﻣ َﺤﻤﺪ‬
‫) ‪(2‬‬
‫  ۔‬ ‫     اُس    َر    ‪ 70‬دروازے  ل د  ‬ ‫  ُدرو ِد  ك ‬

‫  اب‬ ‫    ُد ُرود‬ ‫﴿‪﴾4‬‬

‫اَﻟﻠ ُﻬﻢ َﺻﻞ َﻋ ٰ َﺳﻴﺪِﻧَﺎ ُﻣ َﺤﻤﺪٍﻋَ َﺪدَ َﻣﺎ ِ ْ ﻋِﻠ ِْﻢ اﷲِ َﺻ َﻼ ًة دَآ‪َِ Ò‬ﻤ ًﺔ ۢﺑ ِ َﺪ َوام ِ ُﻣﻠْ ِ اﷲ‬
‫َ‬
‫   ا    ر‬ ‫  ‪:‬ا ِس   ُدرود  ‬ ‫  ْ  ‬ ‫  ر ں‬ ‫وِى َر ْﺣ َﻤ ُﺔ اﷲِ َﻋ َﻠ ْﻴ‬ ‫ت  اَ ْ‬
‫  ۔)‪ (3‬‬ ‫ ‬ ‫  اب ‬ ‫ ‬ ‫        ُدرود‬
‫  َﺻ اﷲُ ﻋَﻠَ ْﻴ ِ و ﻟ ِ ٖ َو َﺳﻠ َﻢ‬ ‫﴿‪ِ ﴾5‬‬
‫ب ‬
‫اَﻟﻠ ُﻢ َﺻﻞ ﻋَ ٰ ُﻣ َﺤﻤﺪ ٍَﻛ َﻤﺎ ﺗُﺤِﺐ َوﺗَﺮْ ٰ ﻟَ ٗ‬
‫ اور   ِ ّ ِ  ا   َر ِ َ اﷲُ‬ ‫ آ     ُ رِ  ا  ر َﺻ اﷲُ َﻋ َﻠ ْﻴ ِ و ﻟ ِ ٖ َو َﺳﻠ َﻢ  اُ  ا‬ ‫ ‬ ‫ دن  ا‬ ‫ا‬
‫ ‬ ‫   !‬ ‫ٔ   ام   َر ِ َ اﷲُ َﻋ ْﻨ ُﻢ   َ َﻌﺠﺐ   ا       ن  ذِى  ‬ ‫ ‬ ‫۔  ا ِس  ‬ ‫ در ن  ‬ ‫َﻋ ْﻨ ُ  ‬
‫)‪(4‬‬ ‫ر  َﺻ اﷲُ َﻋ َﻠ ْﻴ ِ و ﻟ ِ ٖ َو َﺳﻠ َﻢ‬
‫   ۔‬ ‫      ں ‬ ‫      ُدرو ِد  ك ‬ ‫‪   :‬‬ ‫ ‬ ‫وہ       ‬
‫َﺻ اﷲُ َﻋ ٰ ُﻣ َﺤﻤﺪ‬ ‫َﺻﻠ ْﻮا َﻋ َ اﻟْ َﺤ ِ ْﻴﺐ!‬

‫‪…1‬اﻓﻀﻞاﻟﺼﻠﻮاتﻋﻠﯽﺳﯿﺪاﻟﺴﺎدات‪،‬اﻟﺼﻼۃاﻟﺤﺎدﯾ ﻋﺸﺮۃ‪،‬ص‪۶۵‬‬
‫‪…2‬اﻟﻘﻮلاﻟﺒﺪﯾﻊ‪،‬اﻟﺒﺎباﻟﺜﺎﻧﯽ‪،‬ص‪۲۷۷‬‬
‫‪…3‬اﻓﻀﻞاﻟﺼﻠﻮاتﻋﻠﯽﺳﯿﺪاﻟﺴﺎدات‪،‬اﻟﺼﻼۃاﻟﺜﺎﻧﯿ واﻟﺨﻤﺴﻮن‪،‬ص‪۱۴۹‬‬
‫‪…4‬اﻟﻘﻮلاﻟﺒﺪﯾﻊ‪،‬اﻟﺒﺎباﻻول‪،‬ص‪۱۲۵‬‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫﴿‪ُ ﴾6‬د ُرو ِد ‬
‫اَﻟﻠ ُﻢ َﺻﻞ َﻋ ٰ ُﻣ َﺤﻤﺪٍ واَﻧْﺰ ِ ْﻟ ُ اﻟ َْﻤ ْﻘ َﻌ َﺪ اﻟ ُْﻤ َ َب ﻋِﻨْ َﺪ َک ﻳَ ْﻮ َم اﻟْﻘ َِﻴﺎ َﻣﺔ ِ‬
‫‪،‬اُس    ‬ ‫ِن   ن   ‪     :‬ں   ُدرودِ   ك  ‬ ‫ر ِل  ا م َﺻ اﷲُ َﻋ َﻠ ْﻴ ِ و ﻟ ِ ٖ َو َﺳﻠ َﻢ‬
‫)‪(1‬‬
‫  ۔‬ ‫   ‬ ‫ وا‬ ‫  ى ‬
‫﴿‪ ﴾1‬ا   ار د ن    ں‬
‫َﺟﺰَي اﷲُﻋَﻨﺎ ُﻣ َﺤﻤ ًﺪا ﻣﺎ ﻫ ُ َﻮ اَﻫْﻠُ ٗ‬
‫‪:‬اس ‬ ‫ ‬ ‫اﷲُ َﻋ َﻠ ْﻴ ِو ﻟ ِ ٖ َو َﺳﻠ َﻢ‬ ‫  َﺻ‬ ‫ت  ا   س   َر ِ َ اﷲُ َﻋ ْﻨ ُ َﻤﺎ    روا   ‪ ،‬رِ‬
‫) ‪(2‬‬
‫  ۔‬ ‫ ا   ار دن    ں ‬ ‫ وا        ‬

‫ ‬ ‫ِ  ر ‬ ‫ ‬ ‫﴿‪﴾2‬‬

‫ِ  ر ‬ ‫     اُس    ‬ ‫ ‬ ‫   اس   ُد    ‪  3‬‬ ‫  َﺻ اﷲُ َﻋ َﻠ ْﻴ ِ و ﻟ ِ ٖ َو َﺳﻠ َﻢ‪:‬‬ ‫ِن  ‬
‫)‪(3‬‬
‫۔‬ ‫ ‬
‫َﻵ اِﻟ ٰ َ اِﻻاﷲُ اﻟْ َﺤﻠ ِ ْﻴ ُﻢ اﻟْـ َ ِﻳْ ُﻢ ‪ُ ،‬ﺳﺒ ٰﺤ َﻦ اﷲ ِ َرب اﻟﺴ ٰﻤ ٰﻮ ِ‬
‫ت اﻟﺴ ْﺒ ِﻊ َو َرب اﻟ َْﻌﺮْ ِ‬
‫ش اﻟ َْﻌﻈ ِْﻴﻢ‬
‫۔(‬ ‫ش   ورد ر‬ ‫  َ  و      ا   دت    ِ   ‪ ،‬اﷲ   ك      ں آ ں اور  ِ  ‬ ‫)ُ ا‬

‫َﺻ اﷲُ َﻋ ٰ ُﻣ َﺤﻤﺪ‬ ‫َﺻﻠ ْﻮا َﻋ َ اﻟْ َﺤ ِ ْﻴﺐ!‬

‫‪…1‬اﻟﺘﺮﻏﯿﺐواﻟﺘﺮﮨﯿﺐ‪،۳۲۹/۲،‬ﺣﺪﯾﺚ‪۳۱:‬‬
‫‪…2‬ﻣﺠﻤﻊاﻟﺰواﺋﺪ‪،‬ﮐﺘﺎباﻻدﻋﯿ ‪،‬ﺑﺎبﻓﯽﮐﯿﻔﯿ اﻟﺼﻼۃ…اﻟﺦ‪،۲۵۴/۱۰،‬ﺣﺪﯾﺚ‪۱۷۳۰۵:‬‬
‫…ﺗﺎرﯾﺦ ِ‬
‫‪3‬‬
‫اﺑﻦﻋﺴﺎﮐﺮ‪،۱۵۵/۱۹،‬ﺣﺪﯾﺚ‪۴۴۱۵:‬‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫‪2020‬ء‬ ‫(‪24،‬د‬ ‫ول) ون ‬ ‫ وارا ع    ں   ‬
‫‪  ُ  ،‬‬ ‫‪ :(3) ،‬ہ‪5:‬‬ ‫‪:(2) ،‬د د   ‪ 5:‬‬ ‫‪5:‬‬ ‫ب‬
‫ اورآدا  ‬ ‫)‪ :(1‬‬
‫دورا ‪15‬‬

‫ و آداب‬ ‫   ‬ ‫و    ‬
‫ ڈِ       ُو    اُ   ا      ڈا   ُ َّ    اور          ‬ ‫ ٭ا‬
‫          ض۔   ِ     )   ن   زَ ر( و ہ      ۔٭ا ء   َ   َ  ‬ ‫ُﺟﻨﺒِﺶد‬
‫    ِّ      ا ِ  ‬ ‫  ُو  د‬ ‫ اور    دو ں     ُ َّ   ۔٭اَ‬ ‫ د   ُو‬
‫ (‬ ‫ ا ِ ِ ب)   َّ  ‬ ‫ ‬ ‫  ِّ  ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫  ( ‬ ‫  )     ف   ‬
‫     ر  وا ِ    ۔٭ ُو     ُ ّ     ك      ڈا   ك   وہ    اور  اس    ‬
‫دت ڈا     ر     ۔     وہ  گ  ب  در     ں ا         َ    ‬
‫     ‬ ‫     د  اوروہ          ك  ) َ َ (  ُ          او    ‬
‫ ‬ ‫گ   ر    اور        ا         ے               ز۔٭ ُو    ‬
‫ ‬ ‫را    ر د   ُ َّ ِ   ُﻣ ٔ َﻮﻛﺪہ  ‪ ،‬ك    دت    ر    ۔٭ ُو     ى   ‬
‫  َد َر  )  ا ن (و  ا ط       ے۔   ام       ر     ’’ ُو   ا ں    ‬
‫‪  ،‬ز  ڑ ں    “   ُو     رے    َ َ    ۔٭ ُ  د       ں   ڈا    ‬
‫   ‬ ‫ك      زور       ‪    ،‬ا ل   ُ ّ ل)   ں(        آ ِ  ‬
‫   ا‬ ‫ ‬ ‫   آ  ۔٭ ُو      ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ڑى  ‬ ‫ ‬ ‫ ڈا‬ ‫   اُو ( ‬ ‫)  ‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫ ‬ ‫ ‬ ‫   ‬ ‫ وا      ‬ ‫ ‬ ‫     ‬ ‫  (  َ   )    د‬ ‫     اور)‬ ‫  ًََ  ‬
‫  ا  (  َ َ ً         ؤں     ں  ں ‬ ‫)‬ ‫ ‬ ‫د     ( اِس     ُو    ‬
‫ اور  ‬
‫       ‬ ‫  َ ورت    ۔٭آ َد   ُو  ‬ ‫ و ں      ‬ ‫رے     ك    ‬
‫       اَ ل    ُان    اب   ا   ِ   ُو    ‬ ‫ِ  ) ُ ر وٹ(      م)   َّ (   ‬
‫‪ ،‬‬ ‫ آد   ُو   ے   وہ ان اَ ل    اب   ‬ ‫ا۔٭     د    َ )  ارادہ  (  ‬
‫ ِ‬ ‫ُ     ُو      اور    ُ ر  ِ )  اد را(  ڑد  وہ     اَ ل     اُن   ‬
‫ ا ِ       ُرم  )    (   ‬ ‫اب      ۔٭ا       )   رِش(    ‬
‫          َ )      وارادہ ( ۔٭اَوس )    (‬ ‫    َ      ا   ِ    اس ‬
‫    َ )     (   اور اُس    ُرم      َ ر      َ      ۔٭  ا   م   ‬
‫ دے‪ ،‬‬ ‫ا    د       ُو   وہ      ن    ا ّ   ح   ڈا   ‪      ِ  ،‬‬
‫    ) ُ ر وٹ  ( ا     ُو        ۔٭    ر   َ ف)  ‬
‫ِ‬ ‫اور ا     ض   را ‬
‫ د   ام   ۔)ا    دو  ے           س         ا     اہ   ا  ہ‬ ‫چ(      ‬
‫(۔‬ ‫ اور آ ہ اِس   ‬ ‫ د  وا    ‬
‫َﺻ اﷲُ َﻋ ٰ ُﻣ َﺤ ّﻤﺪ‬ ‫َﺻﻠ ْﻮا َﻋ َ اﻟْ َﺤ ِ ْﻴﺐ!‬
‫    ُد‬ ‫   ‬ ‫٭ ر    ِ     ‬
‫   ‬ ‫   ‬ ‫” ر    ِ     ‬ ‫     وار  ں  ے ا ع    ول ‬ ‫د ِ‬
‫ت  ا‬
‫۔وہ د   ‪:‬‬ ‫د “  د وا  ‬

‫ﻻ َﺑ َس اَذ ْ َِﺐ اﻟ َْﺒ ْ َس َرب اﻟﻨﺎ ِ‬

‫س ا ِ ْﺷ ِﻒ اَﻧ ْ َﺖ اﻟﺸﺎ ِ ﻻَ ﻳَﻜْ ِﺸ ُ‬
‫ﻒ اﻟ ا ِﻻ اَﻧ ْ َﺖ‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
‫)ﻣﺼﻨﻒ اﺑﻦ اﰉ ﺷ ﺒﺔ‪،٢٠١/١٥،‬رﻗﻢ‪(٣٠٠٠٢:‬‬

‫ وا    ‬ ‫  ُ      د‬ ‫ں   رب! رى دور   دے اور   دے ‬ ‫  )اے(ا‬ ‫ ڈر ‬ ‫‪ :‬‬
‫‪،‬ص‪(149‬‬ ‫ٔ ر‬ ‫۔)‬ ‫   ‬ ‫ن دور ‬ ‫ ‬ ‫۔ ے  ا ‬
‫َﺻ اﷲُ َﻋ ٰ ُﻣ َﺤﻤﺪ‬ ‫َﺻﻠ ْﻮا َﻋ َ اﻟْ َﺤ ِ ْﻴﺐ!‬
‫ل (‬ ‫ ا‬ ‫)‪72‬‬ ‫ے   ‬ ‫ ‬ ‫٭ا‬
‫  ( ى    ر  و     ‪   60‬ل    ‬ ‫ت   ‬ ‫ِ   ُ ْ َ ٰ َﺻ اﷲُ َﻋ َﻠ ْﻴ ِ و ﻟ ِ ٖ َو َﺳﻠ َﻢ‪)  :‬آ‬
‫۔)ﺟﺎﻣﻊﺻﻐﯿﺮﻟﻠﺴﯿﻮﻃﯽ‪،‬ص‪،۳۶۵‬ﺣﺪﯾﺚ‪(۵۸۹۷:‬‬ ‫دت     ‬
‫۔‬ ‫“‬ ‫     ”ا  ا  ‬ ‫   ‬ ‫ ا ل   ر‬ ‫آ !‬
‫ دوں  ۔‬ ‫   ا   ہ  ں   اور دو وں     ‬ ‫ ا ل   رِ‬ ‫ ا       د   ‬ ‫)‪(1‬رِ‬
‫ك     )   (   ؤں  ۔‬ ‫ اﷲ‬ ‫  ا اُن ‬ ‫ ا ل   ‬ ‫)‪  (2‬‬
‫  وں  ۔‬ ‫ اُن   ا س اورآ ہ       ‬ ‫   ‬ ‫)‪    ( 3‬‬
‫ آ ہ   ہ    ‬ ‫ ‬ ‫ وا           ا   ا       ا     َ  و ا ر    ‬ ‫ ‬ ‫ں ‬ ‫)‪(4‬‬
‫      وں   ۔‬
‫  وں  ۔‬ ‫ ا ل       (  ا ر ‬ ‫ ‬ ‫ُ ں  ُ ں   ا ِ  ا‬ ‫ں )‬ ‫ورت ا  ‬ ‫)‪(5‬‬
‫ں  ۔‬ ‫ ‬ ‫(        ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫) آج‪  313‬ر درو  د‬ ‫     ‬ ‫     ‬ ‫ ا‬ ‫)‪  (6‬‬
‫ت   در ‪   َ َ ،‬ں     و ہ(  ‬ ‫ِ‬
‫ف  ا  ‪ٰ ،‬ى‪ ،‬ا‬ ‫)‬ ‫ ‬ ‫         ا‬ ‫ ا ل    ر‬ ‫) ‪  (7‬‬
‫  وں  ۔‬ ‫   ‬ ‫ ‬
‫وں  )  ا  ل    ہ ں  (۔‬ ‫ ‬ ‫ ا ل   ر‬ ‫)‪    (8‬‬
‫ں ۔‬
‫    و  ‬ ‫ ا ل   ر‬ ‫ ‬ ‫    ے  ‬ ‫)‪ (9‬ر     ى ‬
‫ ‬ ‫   ‬ ‫    ں    )    ُا را  (   ن اور ‬ ‫    دت  ‪  ،‬د‬ ‫ ا ل   ‬ ‫آج     ‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫۔‬ ‫  رت   )‪    (0‬ن ‬
‫ہ   ۔‬ ‫ہ ر  ‬ ‫ ‬ ‫‪ :‬ا    ر‬
‫ل(‬ ‫ ا‬ ‫)‪72‬‬ ‫ے ‬ ‫ ‬ ‫٭ا‬
‫ل‪ :‬‬ ‫ ا‬ ‫ ‪56‬‬
‫ں   و ں  ز وں ‬ ‫ہ   ‬ ‫ و‬ ‫ ‪ ،‬زار‪ ،‬ر‬ ‫   ادا ؟)‪ (3‬‬ ‫ں ز  ‬ ‫ ‬ ‫  ؟)‪(2‬‬ ‫)‪(1‬ا  ا  ‬
‫ں  زوں      از    ‬ ‫؟)‪  (5‬‬ ‫ھ     ‬ ‫      ز    د ت  دى  ؟)‪(4‬رات     ر ُۃ  ا  ‬ ‫ت    ز ‬ ‫  َاو‬
‫ِ ن    ُ ُرا ن     از   ‬ ‫ا ُ  ا‬ ‫ِ  ن   ‬ ‫ر ُة ا ِ ص اور  ِ     َر ِ َ اﷲُ َﻋﻨْ  ﺎ ؟)‪ُ  (6‬ا‬ ‫  ر  آ ُا ُ ‪،‬‬ ‫ا  ا‬
‫َ‬
‫؟)‪   (7‬ے          ‬ ‫   ‬ ‫ت   ھ ‬ ‫ و      دو  ‬ ‫    ُ ِ ؟   ِ اطُ  ا ن  ‬ ‫   ‬ ‫ت    و    ‬ ‫ آ‬
‫ى و  اورو ز‪ ،‬‬
‫     ‬ ‫ ڈرا ‪،‬‬ ‫‪،‬‬ ‫  ؟)‪  (9‬آ ں     ں  )  ‬ ‫ ‪ 313‬ر   ُد ُرود  ‬ ‫؟)‪    (8‬از  ‬ ‫اَوراد‬
‫    ز  ‬ ‫م  ر ں اور   و ہ   د (   ؟)‪ (10‬ں     ں      ‪   ،‬ں‪   ،‬ى  اور ى   ں‪،‬‬
‫  ر      و ہ     َ َ    دوران   د   ل      ‬ ‫ن  ‪     ،‬ن  و ہ  و ہ   ُ      ؟)‪  (11‬را      ‬
‫ آج آپ        ر ؟  اور  ورت ا ِد  اُد  د    ا  آپ     ؟ )‪  (12‬ا   ت   َرﺣْ َﻤ ُﺔ اﷲِ‬ ‫ ‬
‫   ’’   ِن   ‘‘    از  ‪       12‬؟)‪  (13‬ت  ‪ ،‬ن     اور  م ‬ ‫      ب   رِ‬ ‫َﻋﻠ َْﻴ    ا‬
‫    اب  د ؟  )‪      (       )  (14‬آ     رت      رہ   ُ ّ     ج      ‬ ‫ اَذان  و  ا ِ‬ ‫ج  ف  ‬
‫رى ‘‘  اُ ں ‬ ‫         ؟ )‪ ’’(16‬ى  ِ  ٰ‬ ‫ل   ہ       ا ل   رِ‬ ‫ل  ے؟)‪ (15‬ا  اَ  ‬
‫ آپ   ب  اور            ‬ ‫  ے    ا ّ  ا از  ‬ ‫  ؟ )‪    (17‬اور  ‬ ‫ ا   ان    ا ِ‬ ‫ ‬
‫  ؟ ‬ ‫   ‬ ‫   دو    ا ر ا ر ‬ ‫آن    ‪     ،‬؟ )‪  ِ (19‬‬ ‫ ) ِ ن(   ِ‬ ‫؟)‪ َ  (18‬ر ُ ا‬
‫   از    دو    د ؟)‪      (21‬‬ ‫  ول    ‬ ‫ت  اِ     َ َ   ں    ا   ان    د  ‬ ‫)‪  (20‬د ِ‬
‫؟)‪  (22‬ا       َ و ں  )    د      ر     ں( ) ورت(      اور    دروازوں  و ہ    اُن ‬
‫  ؟)‪ (23‬آپ  ں    درس  ا ؟   ُ ر    رت    آپ      د  ‬ ‫       ‬ ‫  وں   ا ر‬
‫  س)  ‬ ‫   درس       ا؟)‪    (24‬از  ا   َ َ  درس)  ‪ُ  ،‬د ن‪  ،‬زار و  ہ ں    (د ‪ ،‬؟  )‪     (25‬‬
‫  ؟ ‬ ‫    خ      ر        ا  ر                وہ(   ؟)‪   (26‬آپ   زُ  ر      ‬
‫    ہ       ؟)‪ (28‬ہ         رت     راً     ؟)‪    (29‬‬ ‫)‪(27‬داڑ   وا    ا    ‬
‫؟ )‪،  (30‬د ‪  ، ،‬و ہ   آ    اور  ں    ر  ‬ ‫     اور      ُد    ‬ ‫ُ      اور ‬
‫‪ُ    ،‬رخ ‬ ‫ں    م    ؟  )‪  (31‬ا ِن  ُ ّ ں             ؟) اك‪      ،‬آ ‪،‬‬ ‫ ‬ ‫ راہ     ے     ‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
 ‫    رت   ﺻﻠ ٰﻮةُاﻟﻠ ْﻴﻞ‬ ‫و ہ(؟)‪     (32‬ر ِ   َ ْ ِ   ض     ادا  ؟ )‪   ُّ َ َ   (33‬ز  ؟  رات    ‬
‫؟)‪(36‬ا ِ ِ ادى ‬ ‫  ِ  َ ْ ِ  ‬ ‫ ‬ ‫؟  )‪   (35‬آج  آپ  ‬ ‫ادا   ؟)‪  (34‬ا ّوا    اِ ا ق  و       ا  ‬
‫  ِد ؟)‪  (37‬دو وں          ‬ ‫ت  اِ   ‪12‬د   م        از  ا  د   م    ‬ ‫  ذر  د ِ‬
‫؟)‪ (39‬‬ ‫‪  ،‬در‪   ،‬ن‪ ،‬ر ‪ ،‬ڑى و ہ و ہ( ا ِ ِ ل      ؟ )‪ (38‬ٹ  ‪  ،‬و  ُ    ‪ُ /‬‬ ‫)‬
‫    ُ َرت ‬ ‫     و     ’’ َ َ   ‘‘  د  ؟  )‪    (40‬ا         ُد َ ى   ر    ذا  دو   ؟)‪ (41‬ض  ‬
‫          ؟       ر  ) ‪  ( Temporary‬‬ ‫)ادا         ُو د( ض  اہ   ا ِ زت      ض  ادا ‬
‫     و    ا ر وا   دى؟ )‪ (42‬ى  ا  ا ظ       دل    ے  ل ‬ ‫ت رى   ‬ ‫ور  ‬ ‫ ‬
‫ى   م      ؟   ں   دل   ا   ت      اِس  ح  ‪     ’’:‬ں‪   ،‬ں‘‘  دل ‬ ‫  ِ ق ورِ ر  ‬
‫ ِ (  اُ  ‬ ‫ )  ‬ ‫  ِ ‬ ‫ ا       ۔  )‪ ُ   (43‬ا   دى  اور       ؟)‪ ُ     (44‬ن  ‬
‫  ؟)‪    (46‬و   ت  وا   م       ِ ْﺴ ِﻢ اﷲ ‬ ‫      ‪   ،‬‬ ‫   اور   ِ       ؟)‪      (45‬‬
‫؟ )‪   (47‬ك  درس  د ‪      ،‬؟)‪(48‬ا  وا  اور و ِ   ُد   ت اور        ا ِ ِل   اب   ؟)‪ (49‬‬
‫  ِذ  دار( ‬ ‫  )‬ ‫  ا     ى   ؟ )‪  (51‬ا ِ‬ ‫  ؟)‪(50‬‬ ‫   ‬ ‫‪ ،  ،‬آ  و ہ   ا ِ اف ‬
‫ِ‬ ‫ اور ا ِ ح    ورت      ى  ر  ‪  ،   ِ    ،‬اہِ را  )   ( ‬ ‫َﻣ َﻌﺎذَ اﷲ    ا   ِدر ‬
‫ ‬ ‫   ‬
‫    ہِ  ہ    ؟)‪(52‬ز ن    ں )  ا ِ ام  ا ‪،‬دِل آزارى‪ ،‬‬ ‫زت     اور   ا ِ ر     ‬ ‫؟    َﻣ َﻌﺎذَ اﷲ   اِ ِ‬
‫  چ و ہ (   ؟)‪(53‬ز ن    ُ ل  ا ِ ِ ل)  و  ہ      د     ُد وى  ہ    (       دت           ‬
‫ ‬ ‫(      ‬ ‫)    ‬ ‫  ؟)‪  )(  54‬اور ( اق   ى‪، ،‬دل  آزارى  اور    ‬ ‫ ا ِ رے  ‬
‫  ؟)‪  (56‬ں  پ  اَدب   وا ِ ِ ا  م   ؟‬ ‫؟)‪  ( 55‬‬
‫ ر د‬ ‫ ِ‬
‫٭      ‪ 12‬٭ا  رے    ‪   12‬٭   ڑے    ‪12‬‬
‫  ا ل‬ ‫ وار‪9‬‬
‫)‪    (  57‬اِس          اِ   )   ‪/ /‬وا ہ   ں  وا ہ و ہ(  ا ِ   ں    ا ِ ِ ع    ؟)‪(58‬‬
‫( ‬ ‫  ؟ )‪  (59‬وا ر  ُ ّ ں  ے  ا ِ ِ ع    ا ّو ل   آ )   ب   ا اق و‬ ‫ وا ر  َ َ   ُ ا َ ہ د ‪     ُ  /‬دت ‬
‫    ُد رے     ا ل ‬ ‫ ا ِ ِ ف     َ دت   ؟)‪(  61‬ا ِس      از      ا  ‬ ‫  ؟  )‪ (60‬ا ِس     ِم  ‬
‫ )   ِرہ      ُ َرت       دن( ‬ ‫  ؟)‪(  62‬اِس      ‬ ‫   ا ِ ِ ل    ‬ ‫  ِ دت     ارى  ‬ ‫   ‬
‫روزہ ر  ؟ )‪   (63‬وار  ِر   ھ       ؟ )‪(  64‬ا ِس     ا ز   ا   ر َ  دورہ   ؟)‪ (65‬ا ِس     ا ز   ا  ا ِ    ‬
‫  ؟‬ ‫ل  وا      ‬ ‫ن د    ‬ ‫ش    اُ  ‬‫)     َ َ    ل   ‪    ،‬ا ِ ِ  ع  آ      اب   آ (  ‬
‫ ا ل‬ ‫ ‪3‬‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬
‫ان  و   ِذ ّ  دار     واد ؟)‪(68‬ا ِس   ہ آپ     ‬ ‫   ا‬ ‫       ا ل    رِ   ِ    ‬ ‫ ا ِ‬ ‫)‪  (67‬‬
‫   ؟‬ ‫ )  ا ِ  م ‪ِ ّ  ،‬ذن   ‪ ،‬دم(          ‬ ‫      ؟)‪( 69‬ا ِ  ‬
‫س ہ     ‬ ‫از    دن    َ َ  ‬
‫ ‬ ‫‪1‬‬
‫      ؟‬ ‫ ا       َ َ  ‬ ‫)‪( 70‬ا ِس  ل       ‬
‫ ا ل‬ ‫‪2‬‬ ‫ ‬ ‫ز  ‬
‫  ر )‪12‬د   م ‬ ‫      )  ا   (  ‪ 12‬ہ  اور‬ ‫)‪ِ (71‬ز       ب     ُ   ؟)‪(72‬ز‬
‫  ؟‬ ‫ن ز رس(   دت ‬ ‫ِ ‬ ‫رس‪ِ 7،‬دن  ا ِ ِح اَ ل  رس‪ِ 7،‬دن ‬
‫ ‬
‫ّ‬ ‫َ‬
‫ﮨﻞ ُﺳﻨﺖ‬
‫اﻣﯿﺮا ِ‬
‫ِ‬ ‫دﻋﺎﺋﮯ‬
‫  ہ ‬ ‫    ے اور   ا‬ ‫ﻳﺎاﷲ ك!      دل     ا ل      ے‪،‬روزا   ہ     ر‬
‫        ھ   ۔ ‬ ‫ ‬ ‫    ر    ا  ذ  دار       وا  د   ے‪،‬اُس    اِس       ت    د  ‬
‫ِﻣ ْ ﺑ ِ َﺠﺎہ ِاﻟﻨ ِ ِ ْاﻻ َ ِﻣ ْ َﺻ اﷲُ َﻋ َﻠ ْﻴ ِ و ﻟ ِ ٖ َو َﺳﻠ َﻢ ‬
‫َﺻ اﷲُ َﻋ ٰ ُﻣ َﺤﻤﺪ‬ ‫َﺻﻠ ْﻮا َﻋ َ اﻟْ َﺤ ِ ْﻴﺐ!‬

‫‪www.dawateislami.net‬‬