Week 006

Batayan ng Pagsasalin
Panimula

Sa pagsasalin mayroon mga paraan upang maisagawa ito ng maayos at

maging kapaki-pakinabang sa lahat, may ilang mga gabay sa pagsasalin
na makatutulong sa mga tagapagsalin upang higit na mapabuti ang
isasagawang pagsasalin. Matutunghayan natin sa modyul sa ito ang ilan
sa mga Gabay sa pagsasalin upang higit na masining na pagsasalin.
 Sa Pagsasagawa ng pagsasaling
–wika kailangang tiyakin ng
tagapagsalin na maihatid ng
wasto ang mensaheng nais
ipaalam ng
orihinal na manunulat. Kaya
naritonang ilan sa mga Gabay sa
Pagsasalin na maaring gawing
batayan ng tagapgsalin sa
kanyang

isasagawang salin.

Pigura 1:Gabay sa Pagsasalin

 URL:http://www.christopherharold.com/guide-makes-huge-
difference/ Date Retrieved: September 29, 2018
kakailanganin ng mananaliksik na magsaliksik kaugnay sa Paksa ng
isasaling wika, ang ganitong hakbang ay higit na makatutulong sa
tagapagsalin na lubos na maunawaan ang paksang isasalin, ang
pagkakaroon ng mas malawak na kaalaman sa paksa ng isasalin ay
nakapagbibigay ng kridibilidad sa tagapagsalin.

2. Tiyaking nauunawaan mo ang nilalaman ng teksto. Ang

pagkaunawa ng tagapgsasalin sa tekstong isinasalin ay isang
hakbang upang mas maisalin ng maayos ang teksto, ang lubos na
pagkaunawa ng tagapagsalin sa teksto ay nagbibigay daan din sa
tagasalin na ipaliwanag ang teksto.gayunpaman hindi pa rin ito
Pigura 1: nagbibigay karapatan sa tagapagsalin na baguhin o dagdagan ang
ideya ng isinasaling teksto.

Gabay sa pagsasalin
URL:http://www.christopherharold.com/guide-makes-huge difference/
Date Retrieved: September 29, 2018

1. Alamin ang paksa ng isasalin. May mga pagkakataon na

 mga pagtalakay isinisaad na hindi pagtutumbas ng salita ang
pagsasalin, mas angkop na tumbasan ng kahulugan ang nais
ipahaitd ng salitang isinasalin upang mailantad ang tunay na diwa
ng isinasaling teksto.

4. Piliin ang mga salita at pariralang madaling maunawaan ng

mambabasa. Ang kaalaman ng manunulat sa wastong gamit ng
salita at gramatika ay higit na makakatulong upang mapili ang mga
salita at pariralang madaling maunawaan ng mambabasa, lubos na
mailalapat ng tagapagsalin ang salin na maaring natural o tunog
orihinal kung mhusay na mapipili ng tagpagsalin ang mga salita.
Pigura 1:

Gabay sa Pagsasalin
URL:http://www.christopherharold.com/guide-makes-huge difference/
Date Retrieved: September 29, 2018

3. Tandaang ang isinasalin ay ang kahulugan o mensahe at hindi

lang mga salita. Ang malawak na kaalaman ng tagapagsalin sa
dalawang wikang kasangkot sa pagsasaling isasagawa, sa ilang
 Date Retrieved: September 29, 2018

5. Sumulat ng isang burador. Ang pagbuo ng isang burador ay

hakbang upang magkaroon ng pagkakataon ang tagpagsalin na
maiwasto ang ilan sa mga hindi malinaw na salin o mga maling salin
ng salita o parirala.

6. Ipabasa sa isang eksperto sa wikang pinagsalinan. Matapos

sumulat ng burador, muling isulat ang salin at ipabasa sa mga
Pigura 1: eksperto sa wika ng iyong ginamit sa isinagawang pagsasalin, kung
ikaw ay nagsali ng isang akda mula sa wikang tagalog patungo sa
wikang Ilocano, mas makatutulong kung hahanap ng isang eksperto
sa larangan ng wikang Ilocano, ang eksperto sa nasabing wika ay
Gabay sa Pagsasalin makapagbibigay ng puna na higit na makapagpapaganda sa
URL:http://www.christopherharold.com/guide-makes-huge difference/ isinagawang salin.
 7. Isaalang-alang ang iyong kaalaman sa genre ng akdang isasalin. Makatutulong
sa tagapagsalin kung taglay niya ang kaalaman sa genre ng piyesang kanyang
isasalin. Halimbawa kung ang tagapagsalin ay walang sapat na kaalaman sa tula,
hindi nito mailalapat ang mahusay na salin sapagkat maaring wala rin siyang sapat
na kaalaman sa paggamit ng mga tayutay na nagpapadalisay sa isang tula,
gayundin ang pagtutumbas dito, isama pa ang sukat at tugma ng tulang kanyang
isasalin na kinakailangang mapanatili kung tula ang iyong isasalin. Ang kaalaman
sa genre ng isasaling piyesa ay sangkap upang makabuo ng isang epektibong
salin.

8. Isaalang-alang ang kultura ng wikang isasalin at ng pagsasalinan. Mahalagang

nauunawaan ng tagapagsalin ang kultura ng wikang kanyang isasalin upang
maibigay niya ang angkop na diwang nais ipahatid ng manunulat. Halimbawa ang
salitang “Giesha” na mula sa bansang hapon, kung ang tagapagsalin ay hindi
nauunawaan ang kultura ng salitang Hapon hindi maibibigay ng tagapagsalin ang
diwa at tunay na kahulugan ng salitang “Giesha”. Sa ibang pagtanaw kailangan
bigyan din ng pansin ang pagkakayos ng dokumento o pagkakasulat na ibinabatay
nila sa kanilang kinasanayang kultura.

Pigura 1: Gabay sa Pagsasalin

URL:http://www.christopherharold.com/guide-makes-huge
difference/
Date Retrieved: September 29, 2018
 9. Sa pagsasagawa ng pagsasalin kakailanganin ng tagapagsalin ang
mahabang pisi ng pasensya sapagkat walang anumang salin ang nakukuha
agad ang ninanais na salin sa unang pagtatangka, sadyang dumadaan ang
ganitong gawain sa mga proseso upang mas maging mabisa sa isasagawang
salin, ang pagkakaroon ng mas malawak na karanasan ang humuhubog sa
kahusayan ng isang tagapagsalin.

Pigura 1: Gabay sa Pagsasalin

URL:http://www.christopherharold.com/guide-makes-huge
difference/
Date Retrieved: September 29, 2018
 Ilan Pigura 2: Gabay sa Pagsasalin
URL: https://www.themiamiseocompany.com/e-commerce/rank organically-
pang seek-ecommerce-seo-company/attachment/which-path/ Date Retrived:
September 29, 2018
Gabay 1. Sa pagsasalin ay laging isa-isip ay ang pagtitipid
sa ng mga salita.

• Ang isang pagsasalin ay humahaba dahil sa mahahabang pagungusap

na ginagamit ng tagapagsalin sa isinasaling piyesa, mahalagang
marunong ang tagapagsalin na pumili ng eksaktong salitang
gagamitin upang malimitahan ang paggamit ng salita, hindi
maitatanging sa pagpapahaba ng salita kariwang nalalayo ang
kahulugang nais ipakahulugan ng mmanunulat.

Pagsasaling Wika
 Ilan Pigura 2: Gabay sa Pagsasalin
URL: https://www.themiamiseocompany.com/e-commerce/rank organically-seek-
pang ecommerce-seo-company/attachment/which-path/ Date Retrived: September 29, 2018
Gabay 2. Nagkakaron ibang kahulugan ang isang salita kapag ito’y
sa naging bahagi na nang pangungusap.

• May kahulugan ang bawat salita ngunit nagkakaroon ito ng iba

kahulugan kapag ito ay nagiging bahagi ng isang pangungusap, kaya
naman hindi nararapat na isalin ang salita laban sa salita, dapat na
batid ng tagapagsalin kung paano ginamit ang salita sa loob ng isang
pangungusap o pahayag upang maibigay niya eksaktong salin na nais
ipabatid ng manunulat

Halimbawa: (Rice: Bigas) ngunit kapag ginamit na ito sa loob ng pangungusap

ay nagkakaroon na ito ng iba pang kahulugan.

The Philippines suffered a Rice Shortage.

Ang Pilipinas ay Dumaranas ng Kakulangan sa Bigas.

Pagsasaling Wika Filipino’s love to eat Rice.

Mahilig Kumain ng Kanin ang mga Pilipino.

 Ilan Pigura 2: Gabay sa Pagsasalin
URL: https://www.themiamiseocompany.com/e-commerce/rank organically-
pang seek-ecommerce-seo-company/attachment/which-path/ Date Retrived:
September 29, 2018
Gabay 3. Paggamit ng eupemismo kung tahasan ang pahayag sa
sa wikang ingles.

• Ang Eupemismo ay tumutukoy sa paggamit ng mga salitang

nagpapagaan upang hindi lubos masakasakit ng damdamin,
makapagpalungkot o makapagpagalit. Sa pagsasalin gingamit ang
eupemismo kung ang salitang ingles na isasalin sa wikang Filipino ay
tahasang ginamit.

Halimbawa:

The Filipino woman was a raped victim

during Japanese regime.

Salin sa Filipino:

Ang mga Filipina ay biktima ng panggagahasa

noong panahon ng hapon.

Pagsasaling Wika Ginamitan ng eupemismo:

Pinagsasasamantalahan ang kababaihan

noong panahon ng Hapon. Ilan
pang
Gabay
sa

Pagsasaling Wika
 Pigura 2: Gabay sa Pagsasalin
URL: https://www.themiamiseocompany.com/e-commerce/rank organically-
seek-ecommerce-seo-company/attachment/which-path/ Date Retrived:
September 29, 2018
4. Mahalaga ang diksyunaryo sa pagsasalin.
1) Pagsasaling Salita-sa-Salita (One
on-one Translation) Tinatawag din itong
literal na salin kung saan tinutumbasan ng
tagapagsalin ng eksaktong salita ang salitang
isinasalin.

• Ang paggamit nng diksyunaryo ay bahagi ng pagsasalin, ngunit • Pranses: Un beau jardin
tandaan na ang isang tagapagsalin ay hindi dapat nagpapatali sa
diksyunaryo dahil
maaring maging
humarap ang
tagapagsalin sa suliranin
na salita laban sa salita
kung saan tinutumbasan
lamang ng salin ang
salita at hindi naibibigay
ang tunay na diwa na
nais ipakahulugan ng
manunulat.
Mabisang
Pagsasalin
• Ingles: A beautiful garden 3. Leksikal na
• Filipino: Isang magandang hardin kasingkahulugan
(Lexical Synonymy)
Ibinibigay ang
malapit na katumbas
o angkop na
Pigura 3: Mabisang Pagsasalin kasingkahulugan sa
URL:https://www.qnet.ca/qualityandeffectiveness.cfm target na wika ng
Date Retrieved: September 29, 2018 pinagmulang wika

•old’ car – ‘lumang’

kotse
2) Naturalisasyon (Naturalisation) May pagkakahawig sa
transference ngunit dito ay inaadap muna ang normal na pagbigkas at •‘old’ woman –
pagkatapos ang normal na morpolohiya sa target na wika ‘matandang’ babae

Coup d’etat – kudeta

Television – telebisyon
4) Kultural na
Mabisang Pagsasalin Katumbas (Cultural
Equivalent)
Itinuturing itong malapit o halos wastong salin,
kadalasang inaangkop lamang ang pagsasalin
sa kultura ng pagsasalinang wika. (approximate English – tea break
translation) Filipino – meriyenda

American – coffee break Pigura 3: Mabisang Pagsasalin

URL:https://www.qnet.ca/
qualityandeffectiveness.cfm Date Retrieved:
September 29, 2018
Mabisang Pagsasalin

5) Adaptasyon o Panghihiram (Transference) Ang ibang katumbas

nito ay adoption, transcription, o loan words (salitang hiram) na ibig
sabihin ay ang paglilipat o panghihiram ng mga kultural na salita mula
sa simulaang wika patungo sa tunguhang wika.

• Italian: spaghetti – English: suasage • Filipino: spaghetti – Filipino: sausage

6) Malaya (Free • Ingles: Tone down your voice.

Translation) • Filipino: Hinaan mo ang iyong boses.

Ayon kina Almario, et
al (2009) ito
ay “malaya at walang
kontrol at
parang hindi na isang
Pigura 3: Mabisang Pagsasalin
salin”

URL:https://www.qnet.ca/
qualityandeffectiveness.cfm Date Retrieved:
September 29, 2018
Mabisang Pigura 3: Mabisang Pagsasalin

Pagsasalin

7) Idyomatiko
• Ingles: Ligth of the family • Filipino: ilaw ng tahanan
Ayon kay Almario (2009)
kung ang pahayag
ay idyomatiko, marapat na
tumbasan din ito
ng pahayag na idyomatiko

URL:https://www.qnet.ca/
qualityandeffectiveness.cfm Date Retrieved:
September 29, 2018
 Ang

Pagsasalin sa Filipino mula Ingles

Pigura 4: Pagsasalin sa Filipino mula sa Ingles
URL:http://getislamicwazifa.com/best-wazifa-for
transfer-to-a-desired-post/
Date Retrieved: September 29, 2018

Ang Pigura 4: Pagsasalin sa Filipino mula sa Ingles

URL:http://getislamicwazifa.com/best-wazifa-for transfer-to-a-desired-post/
Pagsasalin Date Retrieved: September 29, 2018
sa Bawat wika ay naka-ugat sa kultura ng
Filipino mga taong likas na gumagamit nito.
mula
Ingles • Nararapat na kilalanin ng tagapagsalin kung sino ang target niyang
mambabasa, bigyang tuong ang wika na kanilang ginagamit ang
bawat wika ay naka-ugat sa kultara ng gumagamit nito sa ganitong
pagkakataon mas mauunawaan ng mambabasa ang akdag isinalin
ng tagapagsalin ang isinaling akda.

• Ang lahat ng wika ay may sariling kakanyahan bilang kasangkapan

sa pagpapahayag ng sariling kulturang kinabibilangan nito. Mabisa materyales na nasusulat sa wikang Ingles, gayundin kung ito ay
ang wikang Ingles sa pagpapahayag ng kulrutang Amerikano nasusulat sa wikang Ingles.
habang mabisa naman ang wikang Filipino sa pagpapahayag ng
kulturang Pilipino.

• Kung
mauunawaan Ang Pagsasalin sa
ng
tagapagsalin Filipino mula
ang Ingles
implikasyon sa
pagsasaling
wika ng
malaking
pagkakaiba ng
kultura ng
dalawang
bansang
kasangkot sa Pigura 4: Pagsasalin sa Filipino mula sa Ingles
pagsasalin, URL:http://getislamicwazifa.com/best-wazifa-for transfer-to-a-desired-post/
maisasalin Date Retrieved: September 29, 2018
niya na buong Bawat wika ay may kanya-kanyang natatanging
husay ang
kakanyahan.
• Nagkakaroon ng pagkakaiba ang mga wikang hindi Ang Pagsasalin sa
magkakaangkan dahil na rin sa angkin nitong
kakanyahan, tulad ng wikang ingles ang wikang Filipino mula
Filipino malaki ang pagkakaiba ng dalawang wika Ingles
kung pag-uusapan ang kakanyahan nito sa pagbuo
pa lamang ng pangungusap ay nagkakaroon na ng
pagkakaiba. Ang mga ganitong aspeto ay
kinakailangang bigyang pansin ng tagapagsalin
upang maging mabisa ang isinasaling akda.

• Bawat wika ay may sariling paraan ng pagkakabuo

ng mga salita, tulad na lamang ng wikang Filipino na Pigura 4: Pagsasalin sa
mayaman sa paglalapi, habang ang wikang Ingles Filipino mula sa Ingles
naman ay mayaman sa paggamit ng idyomatikong
ekspresyon.

• Sa Wikang Filipino ay may Sistema ng paglalapi,

ang Filipino ay may gitlapi (infix) samantalang wala ito sa wikang URL:http://getislamicwazifa.com/best-wazifa-for transfer-to-a-desired-post/
ingles. May mga salita mula sa ibbang wika na kailang an baybayin Date Retrieved: September 29, 2018
muna sa wikang Filipino upang ito ay magitlapian. Bawat wika ay may kanya-kanyang natatanging
kakanyahan.
• May kakanyahan ang wikang Filipino na ang Pangalan (Noun) ay pangunguusap, sa Filipino mayroon tayong dalawang ayos ng
nagagawang pandiwa gamit lamang ang paraan ng paglalapi, pangungusap ang karaniwang ayos at ang di-karaniwang ayos,
halimbawa ang salitang “tubo” ay maaring maging pandiwa gaya na
lamang ng “tubuhin/ tubuhin kita” ang ganitong pormat ay wala sa
Ingles hindi maari ang ( I will pipping you). Pansinin din ang “man”
sa ingles ito ay mayroo ng kahulugan sapag kat ito ay isang salita
habang sa
Filipino ang (-
man) ay isa
lamang
Ang Pagsasalin sa
panlapi. Filipino mula
Ingles

• Tingnan
naman natin
ang balangkas
ng

Pigura 4: Pagsasalin sa Filipino mula sa Ingles

URL:http://getislamicwazifa.com/best-wazifa-for transfer-to-a-desired-post/
Date Retrieved: September 29, 2018
Bawat wika ay may kanya-kanyang natatanging
kakanyahan.
• May kakanyahan ang wikang Filipino na ang Pangalan (Noun) ay pangunguusap, sa Filipino mayroon tayong dalawang ayos ng
nagagawang pandiwa gamit lamang ang paraan ng paglalapi, pangungusap ang karaniwang ayos at ang di-karaniwang ayos,
halimbawa ang salitang “tubo” ay maaring maging pandiwa gaya na
lamang ng “tubuhin/ tubuhin kita” ang ganitong pormat ay wala sa
Ingles hindi maari ang ( I will pipping you). Pansinin din ang “man”
sa ingles ito ay
mayroo ng
kahulugan
sapag kat ito
ay isang salita Ang Pagsasalin sa
habang sa
Filipino ang (-
Filipino mula
man) ay isa Ingles
lamang
panlapi.

• Tingnan
naman natin
ang balangkas
ng Pigura 4: Pagsasalin sa Filipino mula sa Ingles
URL:http://getislamicwazifa.com/best-wazifa-for transfer-to-a-desired-post/
Date Retrieved: September 29, 2018
Bawat wika ay may kanya-kanyang natatanging
kakanyahan. Ang Pagsasalin sa
Filipino mula
Ingles
Halimbawa:
Tumakbo ng matulin ang bata. (panaguri+simuno)

Ang bata ay tumakbo ng matulin. (simuno+panaguri)

Habang sa Ingles ay iisa lamang ang ayos ng

pangungusap at hindi maaring pagkapalit ng pwesto ang Pigura 4: Pagsasalin sa
(Subject+predicate , predicate+subject)) Filipino mula sa Ingles

Halimbawa:

The boy is running fast (subject+predicate)

Hindi naman tatanggapin sa Ingles ang,

Running fast is the boy. (predicate+subject) URL:http://getislamicwazifa.com/best-wazifa-for transfer-to-a-desired-post/

Date Retrieved: September 29, 2018
Bigyang pagpapahalaga ang uri ng Wikang Filipino sa
kasalukuyang sinasalita ng bayan.
 • Ang Wikang Ang Pagsasalin sa
Filipino ay
tinatawag na Filipino mula
daynamiko, Ingles
mabilis na
nagbabago sa
bawat
paglipas ng
panahon may
iba’t ibang
bagong
salitang
umusbong sa Pigura 4: Pagsasalin sa Filipino mula sa Ingles
bawat URL:http://getislamicwazifa.com/best-wazifa-for transfer-to-a-desired-post/
Date Retrieved: September 29, 2018
henerasyon
gayunpaman Bigyang pagpapahalaga ang uri ng Wikang Filipino sa
dapat na kasalukuyang sinasalita ng bayan.
tandaan ng
tagapagsalin
na ang
pagsasalin ay
isang pormal na sulatin na kailangan gamitan ng mga pormal na • Ang Wikang Filipino ay tinatawag na daynamiko, mabilis na
salita, kaya naman kinakailangna na bigyang pansin ng nagbabago sa bawat paglipas ng panahon may iba’t ibang bagong
tagapagsalin ang mga bagong salita na umusbong kung ito ba ay salitang umusbong sa bawat henerasyon gayunpaman dapat na
naayon sa isinasagawang salin. tandaan ng tagapagsalin na ang pagsasalin ay isang pormal na
sulatin na kailangan gamitan ng mga pormal na salita, kaya naman salita na umusbong kung ito ba ay naayon sa isinasagawang salin.
kinakailangna na bigyang pansin ng tagapagsalin ang mga bagong

• Pagkuha sa katumbas sa kastila ng hiniram na salitang Ingles at babaybayin ito sa palabaybayang Filipino at kukunin ang katumbas nito at baybayin sa
wikang tagalog. Halimbawa ang salitang “ Authomatic” ang katumbas nito sa kastila ay “Automatico” kasunod nito ay babaybayin sa wikang Filipino na
“Awtomatiko”

• Paghiram sa katawagang Ingles at pagbaybay dito nang ayon sa palabaybayang Filipino. Ang ganitong paran sy isinasagawa lamang kung
hindi maaring isagawa ang unang paraan, at kung walang katutubong salita na magagamit bilang salin ng
Mga Paraan ng Panghihiram sa Ingles Pigura 5: Paraan ng Panghihiram

sa Ingles
Panghihiram sa katawagang Ingles na walang pagbabago sa ispeling. Ginagamit lamang ang paraang ito kapag ang hinihiram na salita ay
malayo ang bigkas sa ispeling at kung konsistent ang ispeling ng salita hiramin ito nang walang pagbabago.

Halimbawa:
Ingles- Filipino
Reporter reporter
Editor editor
Printer printer
katawagang Ingles.
URL:https://fr.pngtree.com/freepng/
indicator_690035.html Date Retrieved:
September 29, 2018

Laptop laptop