Maaari ring tumingin ang isang mananaliksik sa ikatlong uri ng batis Dahil ang pangunahing batis ay

mismong galing sa orihinal na sumulat o kasama sa pangyayaring pangkasaysayan, mas maaasahan ang
impormasyon na nakalap mula rito. Sa pamamagitan ng pananaliksik, lalo na sa paggamit ng mga hindi
opisyal na batis tulad ng mga liham, talambuhay, at kasaysayang oral, mabibigyang-tinig ang mga
karaniwang tao tungkol sa kasaysayan ng bansa