CHIẾC THUYỀN NGOÀI XA

MỞ BÀI

Nikulin (Nga) từng nhận xét: "Niềm tin vào tính bất khả chiến thắng của cái đẹp
tinh thần, cái thiện đã được khúc xạ ở chỗ anh đã tắm rửa sạch sẽ các nhân vật
của mình, họ giống như được bao bọc trong bầu không khí vô trùng". Quả đúng
khi nói về những nhân vật trong tác phẩm của Nguyễn Minh Châu trong chiến
tranh. Sau năm 1975, như có làn gió mới thổi vào tâm hồn, ông cố gắng "tìm cái
hạt ngọc ẩn giấu trong bể sâu tâm hồn con người". Đáp lại cho cố gắng ấy là
truyện ngắn "Chiếc thuyền ngoài xa". Đặc biệt là nhân vật Phùng trong đoạn
trích “…”.

TÁC GIẢ

Nguyễn Minh Châu được coi là người “mở đường tinh anh và tài năng nhất”.
Trước năm 1975, ông là một cây bút sử thi lãng mạn, viết nhiều về đề tài người
lính. Tuy nhiên, sau năm 1980, sáng tác của ông đi sâu vào cảm hứng đời tư thế
sự với vấn đề đạo đức, và triết lý chân thực. Nguyễn Minh Châu thường không
trực tiếp phát biểu ra những suy nghĩ, quan điểm mà chỉ bộc lộ những suy nghĩ,
cách nhìn về cuộc đời qua những biểu tượng, những hình tượng đa nghĩa Là vị
khai quốc công thành của triều đại văn học mới ông cho rằng :”Nhà văn không có
quyền nhìn sự vật một cách đơn giản, nhà văn cần phấn đấu để đào xới bản chất
con người vào các tầng sâu lịch sử”.

TÁC PHẨM

Chiếc thuyền ngoài xa sáng tác năm 1983 đến năm 1987 được in trong tập truyện
ngắn cùng tên. là truyện ngắn xuất sắc nhất của ông ở thời kì sau. Nội dung kể về
chuyến đi thực tế của một nghệ sĩ nhiếp ảnh, qua đó thể hiện cách nhìn của tác
giả về hiện thực cuộc sống, một cái nhìn thấu hiểu và thấm đẫm tình thương cùng
sự băn khoăn, day dứt về thân phận con người. Tác giả đã làm nhiệm vụ “cắt lấy
một lát, cắt lấy một khúc” của cuộc sống để từ đó số phận của những con người
thời hậu chiến để được phô bày rõ nét, đầy màu sắc qua bức ảnh đen trắng của
con người.
NGHỆ THUẬT

Nhà văn Nam Cao từng nói: “Nghệ thuật không cần phải là ánh trăng lừa dối,
không nên là ánh trăng lừa dối! Nghệ thuật chỉ có thể là tiếng đau khổ kia, thoát
ra từ những kiếp lầm than…”. Nghệ thuật là lĩnh vực của sự sáng tạo mới mẻ
nhưng phải gắn với con người thì mới giữ nguyên được giá trị chuẩn mực vốn có.

KẾT BÀI

Với sự cách tân đổi mới trên cả hai phương diện nội dung và nghệ thuật Nguyễn
Minh Châu đã tạo nên tác phẩm xuất sắc. Không lấy những người hùng làm nhân
vật trung tâm mà đi sâu tìm tòi, phát hiện vẻ đẹp ở những con người bình
thường. Tác phẩm cũng là những đúc kết thấu đáo về nghệ thuật và con người: về
con người, phải nhìn nhận đa chiều, đa diện, không nên đánh giá phiến diện, một
chiều; về nghệ thuật: nghệ thuật chân chính phải gắn liền với cuộc đời, xuất phát
từ cuộc đời và quay trở lại phục vụ cho cuộc đời.Hình ảnh nhân vật Phùng trong
tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa có lẽ chính là nét vẽ đẹp nhất mà người nghệ sĩ
Nguyễn Minh Châu đã tạo nên trong sự nghiệp sáng tác của mình. Dù cho ở quá
khứ, hiện tại hay tương lai, tác phẩm ấy vẫn sống mãi với thời gian. Thật đúng với
lời nhận định: “Văn học nằm ngoài mọi sự băng hoại, mình nó không chấp nhận
quy luật của cái chết”.