TS.

BS TRẦN THỊ HOÀI THU

Bộ môn Nhi- ĐH Y Khoa PNT
Khoa sơ sinh- BVNĐ1
1. Trình bày được sơ đồ chuyển hóa bilirubin ở trẻ sơ sinh

2. Kể được các dấu hiệu trẻ vàng da nặng.

3. XỬ TRÍ ĐƯỢC CÁC TRƯỜNG HỢP VÀNG DA SƠ SINH .

4. HƯỚNG DẪN ĐƯỢC CÁCH CS VÀ THEO DÕI TRẺ BỊ

VÀNG DA

5. Nêu các biện pháp phòng ngừa vàng da nhân.

October 9, 2022 2
 HC
Heme
Heme oxydase
Biliverdin

Biliverdin reductase

Bilirubin GT (90%) vang da

TUẦN HOÀN
CHUYỂN + Albumin nhan
Glucuronyl transferase
Ligandin
HÓA
Bilirubin TT

BILIRUBIN Chu trình gan

ruột
TRONG Bilirubin TT

β-glucuronidase
CƠ

THỂ
Stercobilinogen
90% Urobilinogen
October 9, 2022 10% 3
Vàng da là do sự tăng nồng độ bilirubin trong máu:

Ở trẻ sơ sinh: bilirubin >85 µmol/l ! biểu hiện vàng

da

Quy đổi đơn vị đo Bilirubin

µmol/l = 17 x mg/dl

October 9, 2022 4
 1. VD sinh lý

2. VD tăng Bilirubin gián tiếp

3. VD tăng Bilirubin trực tiếp- VD ứ mật

4. VD do sữa mẹ

5. VD kéo dài

October 9, 2022 5
 THOẢ CẢ 5 ĐẶC ĐIỂM
1. Thường xuất hiện vào ngày thứ 3 sau sanh.
2. Vàng da nhẹ (ngực, bụng), không kèm gan lách to.
3. Tự khỏi sau 1 tuần đối với trẻ đủ tháng và 2 tuần
đối với trẻ non tháng.
4. Bilirubin trong máu thường < 12-15mg%
5. Bú tốt, khỏe mạnh không dấu hiệu bệnh lý
October 9, 2022 6
 CHỈ CẦN THOẢ 1 TRONG 5 ĐẶC ĐIỂM

1. Xuất hiện sớm 24 – 48 giờ đầu sau sanh.

2. Vàng da sậm đến bàn tay bàn chân.

3. Vàng da ở trẻ bệnh / sanh non.

4. Bilirubin gián tiếp > 20mg/dl (340umol/l).

5. Tăng Bilirubin nhanh > 5mg/dl/ngày (85umol/l/ngày).

October 9, 2022 7
Bất đồng hệ ABO: thường gặp nhất

üXảy ra ở mẹ có nhóm máu O, con nhóm A hoặc B.

üKhông phải tất cả các trường hợp bất đồng ABO

đều xảy ra tán huyết.

ü20% các thai kỳ có tán huyết do bất đồng nhóm

máu ABO.
October 9, 2022 8
 1. Tuổi thai <=38 tuần

2. Có anh/chị đã bị vàng da phải điều trị

3. Vàng da xuất hiện trước 24h tuổi.

4. Có bệnh lý đi kèm

October 9, 2022 9
Copyright 2010 Clinical Guideline of Neonatal jaundice.
1. Hỏi ngày tuổi bắt đầu xuất hiện vàng da.

2. Khám vàng da đến đâu, tìm dấu vàng da bàn tay bàn
chân.
hoi tinh trang bu
3. Tìm dấu hiệu SỚM của vàng da nhân. (bo bu, du nguoi)

4. Xác định trẻ cần điều trị vàng da ngay hay chỉ cần theo
dõi ?

5. XN cần làm / trẻ VD nặng: Bilirubin, CTM, Hct, nhóm

máu mẹ con (ABO, Rh), Coomb’s Test, CRP.
October 9, 2022 10
 (1) 6 mg/dl (100umol/l)

(2) 9 mg/dl (150umol/l)

(3) 12 mg/dl (200umol/l)

(4) 15 mg/dl (250umol/l)

(5) > 15 mg/dl (>250umol/l)

October 9, 2022 11
October 9, 2022 12
 1.Tầm soát YTNC ngay sau sanh

2.Nên tầm soát dấu hiệu vàng da /72h tuổi.

Khám TẦM SOÁT vàng da:

1.Bộc lộ toàn thân trẻ

2.Nơi khám đủ ánh sáng ( tốt nhất ASMT)

October 9, 2022 13
Copyright 2010 Clinical Guideline of Neonatal jaundice.
 Trẻ đủ tháng: >= 14 ngày tuổi

Trẻ non tháng: >=21 ngày tuổi

October 9, 2022 14
 Mọi chỉ định điều trị
đều phải dựa vào
BILIRUBIN MÁU

1. Chiếu đèn
PHƠI NẮNG không điều trị
2. Thay máu được vàng da

October 9, 2022 15
Copyright 2010 Clinical Guideline of Neonatal jaundice.
 N G U Ồ N S Á N G

CƠ
CHẾ Bili trong mô mỡ dưới da

TÁC
DỤNG
CỦA
ÁNH Sp phân hủy của Bili Đồng phân cấu Đồng phân cấu
do qt quang oxy hóa hình của Bili trúc của Bili
SÁNG
October 9, 2022 Thải qua đường mật xuống phân. Thải qua đường niệu 16
BƯỚC SÓNG: 420 – 480nm KHOẢNG CÁCH từ
AS xanh > AS trắng đèn đến BN: 30 – 40cm

HIỆU QUẢ CHIẾU

ĐÈN

CHẤT LƯỢNG ÁNH SÁNG DIỆN TÍCH TIẾP XÚC DA:

Bóng thay mỗi 2000 giờ 2 dàn đèn > 1 dàn đèn
(# 3 tháng)

LIỀU LƯỢNG ÁNH SÁNG

October 9, 2022
Liên tục > gián đoạn 17
 Hướng dẫn tiếp cận trẻ vàng da đối với trẻ >38
tuần tuổi
(mg/dl=0.0585.micromol/litre)
October 9, 2022 18
Copyright 2010 Clinical Guideline of Neonatal jaundice.
October 9, 2022 19
Copyright 2010 Clinical Guideline of Neonatal jaundice.
1. Bilirubin máu dưới ngưỡng chiếu đèn 17- 50 micromol/
litre (1-3mg/dl)

2. Cần đo lại Bilirubin máu sau 12–18 giờ sau khi ngưng
chiếu đèn

Barak M, Berger I, Dollberg S et al. (2009)

22-10-09
Copyright 2010 Clinical Guideline of Neonatal jaundice.
1. Đèn 1 mặt:
² Chỉ định theo ngưỡng chiếu đèn (bảng)
2. Đèn 2 mặt:
² Vàng da nhân (Trong khi chờ đợi thay máu)
² Bilirubin gần ngưỡng thay máu 3mg/dl

October 9, 2022 21
Copyright 2010 Clinical Guideline of Neonatal jaundice.
October 9, 2022 22
Dựa vào Bilirubin máu:
ØTốc độ tăng Bilirubin máu>=8.5 micromol/litre mỗi
giờ (0,5mg/dl)
ØBilirubin gần ngưỡng thay máu 50 micromol/litre
(3mg/dl)
ØKhông đáp ứng với chiếu đèn 1 mặt

Copyright 2010 Clinical Guideline of Neonatal jaundice.

Trên LS (dùng để tiếp cận ban đầu khi chưa có

Bil máu): trẻ vàng da sậm toàn thân kèm:

ØTrong 7 ngày tuổi.

ØKèm triệu chứng thần kinh.

ØChẩn đoán vàng da nhân.

Copyright 2010 Clinical Guideline of Neonatal jaundice.

1. Che kín mắt khi chiếu đèn.

2. Theo dõi nhiệt độ trẻ .

3. Thay đổi tư thế trẻ.

4. Tăng nhu cầu nước mỗi ngày cho trẻ 15-20%

22-10-09
October 9, 2022 26
Copyright 2010 Clinical Guideline of Neonatal jaundice.
October 9, 2022 27
Nhi khoa:

1. Phát hiện sớm các triệu chứng nguy cơ để điều trị kịp thời

2. Cần nhập viện sớm và có thái độ xử trí tích cực đối với các

trường hợp vàng da tăng bilirubin gián tiếp nặng và vàng da

tăng bilirubin trực tiếp.

October 9, 2022 28
Sản khoa:
1.Quản lý thai tốt: khuyến khích thai phụ khám thai định kỳ để
sớm phát hiện và điều trị các bệnh lý của mẹ và thai có thể làm
tăng nguy cơ vàng da sau sanh như: nhiễm trùng, dọa sanh non,
bất đồng nhóm máu mẹ con, tiểu đường…
2.Giáo dục bà mẹ thực hiện tốt vệ sinh thai nghén nhằm phòng
ngừa các bệnh lý nhiễm trùng.
3.Cung cấp kiến thức y tế cơ bản về cách chăm sóc trẻ sơ sinh
cho bà mẹ
October 9, 2022 29
1. Không nằm buống tối,
2. Quan sát màu da trẻ̉ dưới ánh sáng mặt trời
3. Mang đến khám ngay khi thấy da trẻ có màu vàng
4. Cho bú mẹ nhiều lần hơn
5. Tái khám mỗi ngày cho đến khi hết vàng da trong tuần đầu.
6. Theo dõi tiến triển của màu da & các dấu hiệu bệnh nặng

October 9, 2022 30
Bé trai, sanh thường , đủ tháng, sanh tại BV A, CNLS 3700gr
Sau sanh phát hiện vàng da lúc 17h tuổi, vàng da đến lòng bàn
chân. Bé tỉnh, bú tốt, ko sốt, tiêu phân su ngay sau sanh.
Xu tri: vang da long ban tay chan -> nang => chieu den 2 mat tich cuc
XN: bili GT/TT, ABO, Rh, Comb test, G6PD

Xử trí cần làm ???????

 CLS tuyến trước:
Bilirubin: TP 525mmol/l (30,8mg%)
GT 505mmol/l
TT 20mmol/l Thay mau

CTM: trong giới hạn bình thường

Nhóm máu : Mẹ O+, con A+

Xử trí?????

22-10-09
Bé gái 4 ngày tuổi, sanh thường đủ tháng,CNLS 3200gr, khóc
ngay, bú mẹ hoàn toàn, bú tốt. Đến khám vì vàng da.
Khám: Tỉnh, CN 3150gr, T=37C, thở 44l/p ko co lõm , tim đều
130l/p, vàng da đến cẳng chân, bụng mềm, rốn khô
Ko vang da nang
Ko nhiem trung
-> NV
Xử trí ???????

22-10-09
Bé gái 5 ngày tuổi, sanh thường đủ tháng,CNLS 2,8kg, khóc ngay,
bú mẹ. LDNV: vàng da
Khám: Tỉnh, CN 2,7 kg, Nhịp thở 44l/p Nhịp tim 130l/p, T=37C,
vàng da đến bàn chân, rốn khô chưa rụng. Mẹ máu O+, con A+
Phân loại theo IMCI ở bệnh nhân này:
a. Vàng da sinh lý.
b. Vàng da do tán huyết
c. Vàng da do bất đồng nhóm máu ABO mẹ con.
d. Vàng da nặng.

October 9, 2022 34
Xử trí cần làm cho trẻ này:
a. Cho nhập viện, chiếu đèn ngay .
b. Cho nhập viện, làm XN Bilirubin, chờ kết quả quyết định
c. Có thể cho về hẹn tái khám sau 1 ngày
d. Cho nhập viện chiếu đèn 2 mặt ngay, làm XN bilirubin, nhóm
máu.
e. Cho nhập viện chiếu đèn 1 mặt ngay, làm XN bilirubin, nhóm
máu

October 9, 2022 35
 The end.

October 9, 2022 36