CÁCH CHỐNG KÍCH NỔ TRÊN ĐỘNG CƠ XĂNG NÉN CAO MAZDA

SKYACTIV-G

ĐẶC ĐIỂM
- Động cơ xăng đầu tiên trên thế giới dành cho xe sản xuất hàng loạt đạt tỷ
số nén cao 14.0:1
- Cải thiện đáng kể hiệu suất động cơ nhờ đốt cháy nén cao, dẫn đến hiệu
suất nhiên liệu và mô-men xoắn tăng 15%
- Cải thiện khả năng lái hàng ngày nhờ tăng mô-men xoắn ở tốc độ động
cơ từ thấp đến trung bình
- Hệ thống xả 4-2-1, piston khoang, kim phun nhiều lỗ và những cải tiến
khác cho phép tỷ số nén cao
ƯU ĐIỂM VÀ VẤN ĐỀ CỦA TỶ SỐ NÉN CAO
Tăng tỷ số nén cải thiện đáng kể hiệu suất nhiệt. Tỷ số nén của các động cơ xăng
ngày nay thường vào khoảng 10:1 đến 12:1.
Về mặt lý thuyết, nếu tỷ số nén được tăng từ 10:1 lên 15:1, hiệu suất nhiệt sẽ cải
thiện khoảng 9%. Tuy nhiên, một trong những lý do ngăn cản sự mở rộng tỷ số nén
cao của động cơ xăng là sự sụt giảm mô-men xoắn lớn do kích nổ

Kích nổ là quá trình đốt cháy bất thường, trong đó hỗn hợp không khí-nhiên liệu
bốc cháy sớm do tiếp xúc với nhiệt độ và áp suất cao, tạo ra tiếng ồn tần số cao
không mong muốn. Khi tỷ số nén tăng lên, nhiệt độ tại điểm chết trên đỉnh nén
(ĐCT) cũng tăng lên, làm tăng khả năng kích nổ.
Một yếu tố quan trọng gây ra kích nổ là nhiệt độ cao của buồng đốt. Nhiệt độ trong
buồng đốt tăng lên trong quá trình nén. Nó đạt cực đại khi piston đạt đến điểm chết
trên (ĐCT, tức là vị trí cao nhất). Lúc này, kích nổ dễ xảy ra nhất. Nếu muốn giảm
nguy cơ kích nổ nên hạ nhiệt độ buồng đốt.
Nguyên nhân buồng đốt nóng là do tồn tại khí thải dư, tức là khí thải chảy ngược
vào buồng đốt trong quá trình nạp ngay trước khi van xả đóng lại. Không ai có thể
loại bỏ hoàn toàn lượng khí thải còn sót lại, vì để có hiệu suất nạp xả cao động cơ
luôn cần chạy với một mức độ trùng điệp (chồng chéo) van nhất định (trùng lặp
giữa giai đoạn mở van nạp và van xả). Lượng khí thải dư càng nhiều thì nhiệt độ
buồng đốt càng cao. Muốn giảm nhiệt độ thì ta có thể giảm lượng khí thải còn sót
lại trong buồng đốt.
Để hạ nhiệt độ ở ĐCT kỳ nén, cách tốt nhất là giảm lượng khí thải nóng còn sót lại
bên trong buồng đốt. Ví dụ, với động cơ có tỷ số nén 10:1, nhiệt độ khí xả dư là
750 °C, và nhiệt độ khí nạp là 25 °C, nếu 10% khí thải vẫn còn, nhiệt độ bên trong
xi lanh trước khi nén tăng khoảng 70 °C, và nhiệt độ tại ĐCT kỳ nén được tính là
tăng khoảng 160 độ. C

Công nghệ chống kích nổ

Mazda sử dụng một cách tiếp cận rất thông thường để giảm đáng kể lượng khí dư:
sử dụng một ống góp xả dài, hệ thống xả 4-2-1. Trên động cơ 4 xi lanh thẳng hàng
điển hình có ống góp ngắn, lần lượt 4 đến 1 (hình đầu tiên), khi van xả của Xi lanh
3 mở, sóng áp suất khí thải của nó (vùng màu xám) sẽ chảy qua các ống góp ngắn
đến van xả của Xi lanh 1, đang ở cuối giai đoạn xả của nó. Điều này sẽ bơm một số
khí thải trở lại Xi lanh 1 và trở thành khí thải dư. Khi động cơ đang chạy ở tốc độ
thấp (2000 vòng / phút trong hình đầu tiên), sóng áp suất khí xả đến Xylanh 1 đủ
sớm để gây ra tỷ lệ khí thải còn lại cao. Khi vòng quay động cơ tăng, việc đóng và
mở van cũng tăng tốc, do đó, sóng áp suất khí thải của Xi lanh 3 đến Xi lanh 1 ở
giai đoạn sau, gây ra tỷ lệ khí thải còn lại thấp hơn. Tóm lại, từ tốc độ động cơ thấp
đến trung bình, mức độ khí thải còn lại là khá cao đối với cấu hình động cơ này.