1

อนุภาคมูลฐานของอะตอม

อนุภาคที่เป็นองค์ประกอบของ อะตอม ได้แก่ โปรตอน นิวตรอน และอิเล็กตรอน

มวล ประจุไฟฟ้า
อนุภาคมูลฐาน สัญลักษณ์ ชนิดประจุไฟฟ้า
(กิโลกรัม) (คูลอมบ์)
โปรตอน (Proton) p 1.672 x 10-27 1.602 x 10-19 +
นิวตรอน (Neutron) n 1.672 x 10-27 0 0
อิเล็กตรอน (Electron) e 9.109 x 10-31 -1.602 x 10-19 -
 2
สัญลักษณ์นิวเคลียร์ของธาตุ
สัญลักษณ์ของธาตุที่เขียนแสดงรายละเอียดเกี่ยวกับอนุภาคมูลฐานของอะตอม
หรือเป็นการระบุสญ ั ลักษณ์ของธาตุโดยแสดงจานวนโปรตอน (p+),
นิวตรอน (n) และอิเล็กตรอน (e-)
• เลขมวล (Mass Number) หมายถึง เลขจานวนเต็มที่
แสดงจานวนโปรตอนและนิวตรอนในนิวเคลียสของธาตุ
• เลขอะตอม (Atomic Number) หมายถึง เลขจานวน
เต็มที่ แสดงจานวนโปรตอนในนิวเคลียสของธาตุ
• มวลอะตอม (Atomic Mass / Atomic Weight) หมายถึง
เลขทศนิยมอย่างน้อย 4 ตาแหน่ง บอกถึงจานวนเท่า ของ
น้าหนักอะตอมนั้น เทียบกับค่ามาตรฐาน (ไม่มีหน่วย)
ในอะตอมที่เป็นกลาง เลขอะตอม = จานวนโปรตอน = จานวนอิเล็กตรอน
 3
สัญลักษณ์นิวเคลียร์ของธาตุ
สาหรับอะตอมที่ไม่เป็นกลาง เราเรียกว่า ไอออน (ion) ซึ่งอาจเป็น ไอออนบวก (cation) หรือ
ไอออนลบ (anion) เลขอะตอมยังมีค่าเท่ากับจานวนโปรตอน แต่จะไม่เท่ากับจานวนอิเล็กตรอน

• ไอออนบวก (cation) เกิดจากการทีอ่ ะตอมเป็นกลางสูญเสียอิเล็กตรอนออกไป ส่วนที่เหลืออยู่

หลังจากสูญเสียอิเล็กตรอนออกไป จะมีประจุบวกขึ้นมาเท่ากับจานวนอิเล็กตรอนที่เสียไป
• ไอออนลบ (anion) เกิดจากการทีอ่ ะตอมเป็นกลางรับอิเล็กตรอนเข้ามา ส่วนที่เหลืออยู่
หลังจากรับอิเล็กตรอนเข้ามา จะมีประจุลบเกิดขึ้นเท่ากับจานวนอิเล็กตรอนที่รับเข้ามา
 4
สัญลักษณ์นิวเคลียร์ของธาตุ

ไอออนบวก (Cation) ไอออนลบ (anion)

สัญลักษณ์ จานวนอนุภาคมูลฐาน สัญลักษณ์ จานวนอนุภาคมูลฐาน
นิวเคลียร์ นิวเคลียร์
ของไอออน โปรตอน อิเล็กตรอน นิวตรอน ของไอออน โปรตอน อิเล็กตรอน นิวตรอน

27
13 Al 3+ 14
7 N 3−
 5
สัญลักษณ์นิวเคลียร์ของธาตุ

ข้อสังเกตเกี่ยวกับเลขมวล เลขอะตอม และมวลอะตอม

1. ธาตุเดียวกันเลขอะตอมเท่ากัน ธาตุต่างกันเลขอะตอมต่างกันเสมอ
2. ธาตุเดียวกันไม่จาเป็นต้องมีเลขมวลเท่ากัน
3. ธาตุต่างกันก็อาจมีเลขมวลเท่ากันได้
4. โดยปกติ ธาตุที่เป็นกลางทางไฟฟ้า จะมีจานวนอิเล็กตรอนเท่ากันจานวนโปรตอน นั่นคือ เลขอะตอม
อาจบอกจานวนอิเล็กตรอนได้ด้วย
แต่เมื่ออะตอมของธาตุไม่เป็นกลางทางไฟฟ้า จะมีจานวนโปรตอนเท่าเดิม
แต่มีจานวนอิเล็กตรอนไม่เท่าโปรตอน
โดยธาตุที่ติดประจุบวก แสดงว่าจานวนอิเล็กตรอนน้อยกว่าโปรตอน
และธาตุที่ติดประจุลบ แสดงว่าจานวนอิเล็กตรอนมากกว่าโปรตอน
 6
สัญลักษณ์นิวเคลียร์ของธาตุ

ไอโซโทป ไอโซโทน โอโซบาร์ และไอโซอิเล็กทรอนิกส์

1. ไอโซโทป (Isotope) หมายถึง ธาตุ 3. ไอโซบาร์ (Isobar) หมายถึง ธาตุคนละ
เดียวกันที่มีจานวนนิวตรอนไม่เท่ากัน (เลขมวล ธาตุกันที่บังเอิญมีเลขมวลเท่ากัน
ไม่เท่ากัน) 24
Na และ 24
Mg
11 12
12
C และ 14
C
6 6
4. ไอโซอิเล็กทรอนิกส์ (Isoelectronic)
2. ไฮโซโทน (Isotone) หมายถึง ธาตุคนละ หมายถึง ธาตุคนละธาตุกันที่บังเอิญมีจานวน
ธาตุกันที่บังเอิญมีจานวนนิวตรอนเท่ากัน อิเล็กตรอนเท่ากัน (ตัวหนึ่งติดประจุ)
13
C และ 14
N
6 7 20
10 Ne และ 19
9 F−