Bài tập về nhà chương 7-CMKiT&DVĐB

7.29. (*) Dưới đây là những tình huống độc lập, hãy cho biết trong từng trường hợp, trường hợp
nào là có thể nhầm lẫn, gian lận hay hành vi không tuân thủ pháp luật và các quy định? Những
thông tin nào cần tìm hiểu thêm để khẳng định kết luận của bạn?
a) Công ty thay đổi phương pháp khấu hao TSCĐ từ phương pháp khấu haotheo đường thẳng
sang phương pháp khấu hao tăng dần làm tăng chi phí trong kỳ là 200 triệu đồng. Công ty sẽ giải
trình thông tin này trên thuyết minh báo cáo tài chính.=> Thiếu thông tin, cần thêm thông tin
thông báo với cơ quan thuế trực tiếp quản lý trước khi bắt đầu thực hiện thay đổi phương pháp
tính khấu hao, để xác định xem đây có phải là gian lận hay không.
b) Có một khoản chi được hạch toán vào tài khoản “Chi phí quản lý doanh nghiệp" với số tiền 1
tỷ đồng, thực chất là khoản hối lộ để giành được hợp đồng trong cuộc đấu thầu.=> phát sinh chi
phí phi pháp, vi phạm pháp luật
c) Kết quả tính toán lại cho thấy số liệu đúng về doanh thu bán chịu thấp hơn số liệu được trình
bày trên báo cáo tài chính là 500 triệu đồng.→ Gian lận BCTC khi trình bày sai số liệu trên
BCTC so với trên thực tế.Công ty khai khống doanh thu để làm đẹp BCTC.
d) Hóa đơn tiền điện thoại của Công ty tháng 12/20x1 được phản ánh vào Tài khoản "Thuế phải
nộp" trị giá 10 triệu đồng.→ Đây có thể là sai sót do nhầm lẫn của nhân viên kế toán trong quá
trình nhập liệu.
e) Chi phí hoạt động của doanh nghiệp được hạch toán vào chi phí xây dựng cơ bản dỡ dang là
5.565 tỷ đồng.-> Đây là hành vi gian lận khi lập BCTC. Vì kế toán doanh nghiệp đã cố ý
trình bày sai lệch thông tin làm giảm khoản Chi phí của doanh nghiệp (mục đích khai khống Lợi
nhuận) & tăng khoản mục Tài sản => Giúp BCTC của DN trở nên đẹp mắt hơn.
f) Công ty thay đổi phương pháp tính giá hàng tồn kho từ Nhập trước-xuất trước(năm 20x0) sang
bình quân gia quyền (năm 20x1) nên làm tăng giá vốn hàng bán trong năm 20x1 là 200 triệu
đồng. Công ty không giải trình trên thuyết minh báo cáo tài chính thông tin này.-> Đây là hành
vi gian lận. Vì công ty thay đổi chính sách kế toán hàng tồn kho(cụ thể là phương pháp tính giá
hàng tồn kho) nhưng không giải trình trênThuyết minh BCTC -> Gian lận liên quan đến “không
khai báo đầy đủ thôngtin” nhằm hạn chế khả năng phân tích của người sử dụng BCTC.

g) Khoản thu bằng tiền mặt của khách hàng A là 25 triệu đồng nhưng ghi vào sổchi tiết tài khoản
Nợ phải thu của khách hàng B.-> Có 2 trường hợp:+Trường hợp 1: Đây là sự nhầm lẫn do
sơ suất trong quá trình hạch toáncủa kế toán viên.+Trường hợp 2 là gian lận
để chiếm dụng số tiền thu được từ khách hàng bằng cách sử dụng thủ thuật gối đầu.
Tuy nhiên đây là gian lận trong nội bộ của công ty, kiểm toán viên sẽ khó phát hiện khi xem trên
BCTC (vì số dư trên Nợ phải thu sẽ không đổi, nó chỉ có sự khác biệt giữa sổ chi tiết theo từng
khách hàng)

.h) Chi phí thuê khách sạn cho ban lãnh đạo công ty đi công tác là 150 triệu (2 người cho 3 ngày)
và có đầy đủ các chứng từ. Tuy nhiên chi phí này cao hơn rấtnhiều so với mặt bằng chi phí thuê
khách sạn.
→
Cần tìm hiểu thêm về chứng từ để xem chi phí này có hợp lệ hay không hợplệ, có lạm dụng tiền
của công ty để thu lợi về mình hay không. Nếu có thì đây làhành động gian lận để biển thủ tài
sản.i) Nhân viên mua hàng đã mua hàng hóa với giá mua cao hơn so với giá thịtrường là 200
triệu đồng.→ Cần tìm hiểu thêm về sai sót này có phải là chủ ý của nhân viên mua hàng đểthu
lợi bất chính hay bất hợp pháp không. Nếu có thì đây là hành động gian lận,nếu không thì đó là
nhầm lẫn (có thể nhân viên này chưa có kinh nghiệm, kĩ năng trong việc tìm kiếm nhà cung cấp
tiềm năng và thỏa thuận với mức giá tốt).

j) Tháng 12 năm 20x1, công ty đưa ra chương trình khuyến mãi đặc biệt, theođó, giảm 50% giá
bán, đồng thời cho phép người mua có thể gửi lại kho hàngcủa công ty, và có quyền trả lại hàng
sau khi mua trong vòng 10 ngày. Rất nhiềunhà bản lẻ đã chấp nhận mua theo điều kiện của
chương trình này và kết quả làdoanh thu tháng 12 tăng 20% so với cùng kỳ năm trước.→ Đây là
loại gian lận về doanh thu nếu các đơn hàng được đặt sau ngày21/12/20x1, vì trong chính sách
bán hàng của công ty, khách hàng có quyền trảlại hàng sau khi mua trong 10 ngày. Giả sử, khách
hàng mua vào ngày 25/12 vàsáng ngày 2/1 năm sau khách hàng sẽ trả lại (nghĩa là đã qua năm tài
chính mới,còn doanh thu của năm tài chính hiện tại vẫn được khai cao do bán được hàng) .Công
ty đã sử dụng thủ thuật tạo doanh thu ảo để tăng doanh thu cuối kỳ kếtoán và làm đẹp BCTC
trong mắt các nhà đầu tư.

k) Hàng năm, công ty thực hiện việc bảo dưỡng định kỳ thiết bị máy móc vàotháng 12. Chi phí
bảo dưỡng này thường tốn khoảng 900 triệu đồng. Tháng 1220x1, Ban Giám đốc quyết định trì
hoãn việc bảo dưỡng định kỳ này sang tháng1 năm sau. Theo tìm hiểu của kiểm toán viên, quyết
định này nhằm giúp công tyđạt kế hoạch lợi nhuận 2,5 tỷ đồng trong năm 20x1.→ Trường hợp
này thuộc về hành vi gian lận trên BCTC. Vì Ban Giám đốc đãcó hành động cố ý trì hoãn việc
bảo dưỡng định kỳ sang tháng 1 năm sau nhằmthu được lợi ích đó là giúp công ty đạt kế hoạch
lợi nhuận 2,5 tỷ đồng.

l) Một công ty bán lẻ nhận được một số lượng lớn đơn hàng vào ngày 28 tháng12 năm 20x1.
Thông thường đơn hàng chỉ cần 1 ngày để thực hiện. Tuy nhiên,các hàng này được xử lý sang
tháng 1 năm sau, được biết công ty đã đạt đượcdoanh số kế hoạch cho tháng 12 năm 20x1.→
Trường hợp này cần xét thêm xem hành động xử lý đơn hàng trễ (dời sangđến tháng 1 năm sau)
xuất phát từ lý do nào. Nếu hoàn toàn là vì lý do kháchquan thì đây chỉ là nhầm lẫn. Còn nếu là
cố ý thì có thể xếp đây là một hành vigian lận nhằm giảm lợi nhuận chịu thuế để đóng một khoản
thuế ít hơn.

7.32. (*) Công ty kiểm toán G&C đã thực hiện kiểm toán cho công ty BìnhMinh từ nhiều năm
nay. Binh Minh là công ty thương mại chuyên bán sỉ các mặt hàng điện tử. Công ty Bình Minh
thuộc quyền sở hữu và lãnh đạo bởi ôngHuyện. Số dư hàng tồn kho trên báo cáo tài chính luôn là
một khoản mục trọng yếu.
Trong năm hiện hành (niên độ kế toán kết thúc vào 31/12/20x1). Kiểm toánviên Lân của công ty
G&C tiếp tục thực hiện hợp đồng kiểm toán cho công ty Bình Minh. Kiểm toán viên Lân đã
không chứng kiến kiểm kê hàng tồn kho vớilý do việc kiểm kê của công ty luôn được tiến hành
rất tốt và qua hồ sơ kiểmtoán các năm trước cho thấy, không có sai lệch nào đáng kể về hàng tồn
kho.
Một thời gian ngắn trước khi hoàn tất việc kiểm toán, Công ty kiểm toán G&Cnhận được một lá
thư với nội dung như sau:
“Thưa quý công ty,
Chúng tôi viết thư để thông báo cho quý công ty biết rằng chúng tôi có ý định sẽđầu tư vào công
ty Bình Minh. Do không có một nguồn thông tin độc lập vềtình hình tài chính của công ty Bình
Minh, chúng tôi đặt tin tưởng rất lớn vào báo cáo kiểm toán của quý công ty để quyết định liệu
có nên đầu tư vào công ty Bình Minh hay không?
Ký tên,
Công Ty M&H”
Sau khi hoàn tất việc kiểm toán, công ty G&C đã đưa ra ý kiến chấp nhận toàn phần.
Một thời gian ngắn sau khi công bố báo cáo tài chính đã được kiểm toán, Côngty M&H đã mua
lại toàn bộ công ty Bình Minh.
Bốn tuần sau khi mua lại, G&C nhận được một lá thư khác từ M&H thông báorằng số liệu hàng
tồn kho trên báo cáo tài chính của công ty Bình Minh bị khai khống nghiêm trọng. Ngoài ra, rất
nhiều hàng tồn kho bị hư hỏng, lỗi thời đã không được lập dự phòng giảm giá.

M&H cho rằng trách nhiệm thuộc về công ty G&C vì lẽ ra những vấn đề này phải được kiểm
toán viên phát hiện, nhất là các hàng tồn kho đã mua cách đây 3 năm nhưng đến nay vẫn chưa
bán được. Do vậy. M&H khởi kiện đòi công tykiểm toán G&C bồi thường về 2 khoản:

- Khoản tiền mà M&H đã trả về lợi thế thương mại được xác định dựa trên lợi nhuận phản ánh
trên báo cáo tài chính của Bình Minh.

- Giá trị hàng tồn kho bị hư hỏng, lỗi thời mà công ty Bình Minh không lập dự phòng giảm giá

Yêu cầu:Bạn hãy cho biết:

a) Công ty kiểm toán G&C có sai phạm gì trong kiểm toán báo cáo tài chính của công ty
Bình Minh không?
Sai phạm của công ty kiểm toán G&C khi kiểm toán báo cáo tài chính của công ty Bình
Minh:

- Vì công ty Bình Minh và công ty kiểm toán G&C đã hợp tác nhiều năm nên cóthể sẽ
cấu kết và thực hiện những hành vi gian lận nhằm thu được lợi ích.

- Kiểm toán viên Lân của công ty G&C không có thái độ hoài nghi nghề nghiệp,vi phạm
nguyên tắc thận trọng khi đi kiểm toán cho công ty Bình Minh.Cụ thể, KTV này đã
không chứng kiến kiểm kê hàng tồn kho với lý do việc kiểm kê của công ty luôn được
tiến hành rất tốt và qua hồ sơ kiểm toán các nămtrước cho thấy, không có sai lệch nào
đáng kể về hàng tồn kho. Chính vì điều này đã dẫn đến vấn đề số liệu hàng tồn kho trên
 báo cáo tài chính của công ty Bình Minh bị khai khống nghiêm trọng. Ngoài ra, rất nhiều
hàng tồn kho bị hư hỏng, lỗi thời đã không được lập dự phòng giảm giá.

b) Phân tích trách nhiệm pháp lý của công ty kiểm toán G&C đối với công ty M&H?

Theo điều 29, đoạn 12, Luật kiểm toán độc lập số 67/2011/QH12 (2011) quyđịnh trách nhiệm
của công ty kiểm toán với người sử dụng kết quả kiểm toán như sau:
Chịu trách nhiệm với người sử dụng kết quả kiểm toán khi người sử dụng kết quả kiểm toán:

a) Có lợi ích liên quan trực tiếp đến kết quả kiểm toán

b) Có hiểu biết một cách hợp lý về báo cáo tài chính và cơ sở lập báo cáo tàichính là các chuẩn
mực kế toán, chế độ kế toán và các quy định khác của phápluật có liên quan;

c) Đã sử dụng một cách thận trọng thông tin trên báo cáo tài chính đã kiểm toán.

Công ty M&H đã viết thư xin ý kiến kiểm toán của công ty G&C về việc đầu tư vào công ty
Bình Minh, và một thời gian sau khi hoàn tất kiểm toán, công ty G&C đã nêu ý kiến chấp nhận
toàn phần

-> Có thể thấy công ty M&H có đủ 3 điều kiện theo quy định về người sử dụng báo cáo tài
chính, để công ty G&C phải chịu trách nhiệm pháp lý trước M&H trong phạm vi liên quan đến
các quyết định kiểm toán của G&C

Trách nhiệm của Kiểm toán viên Lân:

Kiểm toán viên Lân phải chịu trách nhiệm dân sự ngoài hợp đồng vì KTV Lân đã đưa ra ý kiến
không phù hợp, chưa thực hiện đúng nghĩa vụ đảm bảo BCTC trung thực và hợp lý. Cụ thể:
Kiểm toán viên Lan không chứng kiến kiểm kê hàng, do đó đã không phát hiệnra số hàng tồn
kho bị hư hỏng lỗi thời, vì thế mà bỏ qua lỗi công ty Bình Minh không lập dự phòng cho sự giảm
giá hàng tồn kho này, dẫn đến lợi nhuận gộp bị khai khống, khiến cho M&H phải trả một khoản
lợi thế thương mại khôngtương xứng với giá trị thực của Bình Minh. Mà kiểm toán viên G&C
đã nêu ý kiến chấp nhận toàn phần cho báo cáo tài chính của Bình Minh cả khi có sai phạm này
.=> KTV Lân phải chịu trách nhiệm bồi thường cho công ty M&H.

7.36:
Dựa trên nội dung, Lân đã thực hiện đúng cơ bản quy cách và dựa trên chứng từđã được cung
cấp từ kế toán có liên quan.

Tuy nhiên, Lân lại chủ quan không nghi ngờ khoảng thời gian bị chênh lệch, bằng chứng các
bảng kê được lập từ cô Lan là không xác thực vì có khả năng

chính cô Lan là người làm sai số liệu. Lân phải coi những giao dịch, thanh toán,lệnh chuyển tiền,
giấy báo có, nợ, phiếu thu, phiếu chi của khoảng thời gian bịchênh lệch, vì nếu trong khoảng thời
gian có hành vi biển thủ xảy ra thì sẽkhông có được chứng từ xác thực hợp lệ với thời gian. Vì
vậy việc đưa ra ý kiếnchấp nhận toàn phần là sai hoàn toàn