CHƯƠNG 3

TÂM LÝ NGƯỜI LAO ĐỘNG

TRONG KINH DOANH
3.1 TÂM LÝ NGƯỜI LAO ĐỘNG
VÀ NGƯỜI LAO ĐỘNG TRONG
LĨNH VỰC KINH DOANH

3.1.1 CÁC ĐẶC ĐIỂM CỦA NGƯỜI LAO

ĐỘNG

Đặc điểm tâm - Nhóm phẩm chất Nhóm phẩm chất

sinh lý của tâm lý - xã hội chính trị tư tưởng,
cá nhân đạo đức
 3.1.2 ĐẶC ĐIỂM TÂM LÝ NGƯỜI LAO ĐỘNG

3.1.2.1 TÂM LÝ LAO ĐỘNG NỮ

• Lao động nữ có nhiều đặc trưng tâm

sinh lý khác hẳn nam giới mà các nhà
lãnh đạo cần phải quan tâm.
• Họ có một sức chịu đựng dẻo dai hơn
hẳn nam giới. Họ giàu tình cảm, sẵn
sàng hy sinh cho chồng con, đầy tình
yêu thương gia đình, tính thụ động
còn cao….
3.1.2 ĐẶC ĐIỂM TÂM LÝ NGƯỜI LAO ĐỘNG

3.1.2.2 TÂM LÝ LAO ĐỘNG NAM

• Lao động nam trong đời sống là vai trò
của người làm chủ, tức là điều khiển.
Người đàn ông có trách nhiệm lo cho vợ,
con, nên họ phải phụng dưỡng, bảo vệ.
• Bản tính thiết yếu là chỉ huy, điều khiển,
nên tâm lý người đàn ông gồm có các đặc
tính như sau:
⚬ Về thể xác: Sức mạnh
⚬ Về tinh thần: Lý trí
3.2 TÂM LÝ TẬP THỂ LAO ĐỘNG

3.2.1 KHÁI NIỆM TẬP THỂ LAO ĐỘNG

Là một nhóm người được tập
hợp lại trong một tổ chức có tư
cách pháp nhân, có mục đích
hoạt động chung, có lợi ích cho
XH.
Tập thể lao động để chỉ tập hợp
cán bộ, công nhân viên chức của
một cơ quan, xí nghiệp, trường
học…
 Hợp tác, hỗ trợ – tập
thể lao động

TẬP THỂ LAO

Thống nhất
mục đích hoạt
ĐỘNG PHẢI CÓ Kỷ luật lao động

động DẤU HIỆU SAU

Thống nhất về tư
tưởng
 3.2.2 Tập thể cơ sở
PHÂN LOẠI L.à tập thể nhỏ nhất trong nó không còn
có sự phân chia chính thức nào khác như

TẬP THỂ tổ môn, phòng thí nghiệm.

LAO ĐỘNG Tập thể bậc 2

Bộ phận cơ quan, xí nghiệp, xưởng trong
nhà máy, khoa ở trường đại học, các
phòng ban của cơ quan hành chính sự
nghiệp..

Tập thể chính

Nhà máy, xí nghiệp, trường đại học, viện
nghiên cứu….
3.2.3 CẤU TRÚC CỦA
TẬP THỂ LAO ĐỘNG
Cấu trúc chính thức Cấu trúc không
chính thức

Cơ cấu không Cơ cấu không chính

chính thức mở thức khép kín
3.3 Quá trình
nhận thức và
thích ứng của
người lao động
 3.3.1 THÍCH ỨNG VỚI
DOANH NGHIỆP

• Khi được tuyển chọn người lao động phải

từ bỏ môi trường sống cũ (quê hương, gia
đình, bạn bè...) để thích ứng với môi trường
sống mới ...
• Thích ứng doanh nghiệp là làm tương
thích người lao động mới với những chuẩn
mực, quan hệ xã hội, hành vi và cách ứng
xử, lối sống...có hiệu quả hơn.
 3.3.2 CÁC DẠNG THÍCH ỨNG VỚI DOANH NGHIỆP

GIAI ĐOẠN MỘT

Làm quen môi trường làm việc

GIAI ĐOẠN HAI

Giai đoạn thích ứng, về mặt nhận thức,

người lao động thay đổi định hướng của
mình, thừa nhận cái mới trong hệ thống
giá trị.
 3.3.2 CÁC DẠNG THÍCH ỨNG VỚI DOANH NGHIỆP

GIAI ĐOẠN ĐỒNG HÓA

Giai đoạn người lao động đã hoàn toàn

thích ứng với doanh nghiệp, đồng nhất
tâm lý với nhóm mới.
3.3.3 CÁC DẠNG THÍCH ỨNG CƠ BẢN
CỦA NGƯỜI LAO ĐỘNG
THÍCH ỨNG VỀ GIAI CẤP
THÍCH ỨNG MÔI TRƯỜNG
THÍCH ỨNG DOANH NGHIỆP
SỰ THÍCH ỨNG NGHỀ NGHIỆP
 3.4. MỐI QUAN HỆ GIỮA
TÂM LÝ VÀ ĐỘNG CƠ CỦA
NGƯỜI LAO ĐỘNG

3.4.1. KHÁI NIỆM ĐỘNG CƠ CỦA

NGƯỜI LAO ĐỘNG
3.4.2. THEO THỨ BẬC CỦA CÁC
NHÓM NHU CẦU
 3.4.1. KHÁI NIỆM ĐỘNG CƠ CỦA
NGƯỜI LAO ĐỘNG

Động cơ bao giờ cũng được xuất phát

từ nhu cầu cụ thể, khi trạng thái nhu
cầu được tăng cường và đối tượng
thoả mãn nhu cầu được ý thức một
cách rõ ràng.
Nhu cầu ở người lao động rất đa dạng và
phong phú
Mối quan hệ giữa động cơ và hành động
rất phức tạp, có thể một động cơ thúc đẩy
nhiều hành động của người lao động.
 3.5.1 LÝ THUYẾT
3.5 MỘT SỐ DOUGLAS MC. GREGOR
LÝ THUYẾT Douglas McGregor đã nghiên cứu các lý
thuyết về bản chất người lao động và đã
ĐỘNG CƠ phân tích, trình bày một cách hệ thống
thành hai loại lý thuyết X và lý thuyết Y.
CỦA NGƯỜI Lý thuyết X có quan điểm rất bi quan về
LAO ĐỘNG người lao động.
Các lý thuyết Y có cách nhìn người lao động
lạc quan hơn.
3.5 MỘT SỐ LÝ THUYẾT ĐỘNG CƠ
CỦA NGƯỜI LAO ĐỘNG

3.5.2 LÝ THUYẾT ĐỘNG CƠ HAI YẾU TỐ CỦA

Frederick Herzberg

Các yếu tố Các yếu tố

duy trì thúc đẩy
3.5.3 Lý thuyết của Mc.Clelland về
động cơ thúc đẩy theo nhu cầu

Liên kết

Thành đạt

Quyền lực
Mong muốn ảnh hưởng và kiểm
soát điều khiển người khác
 Lý thuyết động cơ củng cố
3.5.4
(Reinforcement theory of motivation)

Lý thuyết hy vọng
3.5.5
(Expectancy theory)

3.5.6 Lý thuyết cân bằng

3.5.7 Lý thuyết tiếp cận hệ thống đối với động cơ

Thank you!