ԴԵՐԱՅԻՆ ԵՎ ԾԻՍԱԿԱՆ

ՎԱՐՔ
 ԱՇԽԱՏԱՆՔԱՅԻՆ ՊԼԱՆ

1. Դերային վարքի հասկացությունը, դասակարգումը և

բնութագիրը
2. Դերային կոնֆլիկտ
3. Ծես. հոգեբանական, սոցիալական և մշակութաբանական
հիմքերը
4. Սոցիալական ծեսը որպես հաղորդակցային վարքի բնորոշում
Դեր ասելով նկատի ենք ունենում անհատից սպասվող
գործողությունների նորմատիվային համակարգը` նրա
սոցիալական դիրքորոշմանը , կարգավիճակին
համապաստասխան: Սոցիալական դերերը կոնկրետ
իրավիճակներում վարքի օպտիմալ ձևերի ամրապնդման
գործառույթ են իրականացնում: Դերը երկարատև
ժամանակահատվածում մարդկության կողմից մշակված անհատի
գործողությունների կառուցվածքն է (սխեման):
 ԴԵՐԵՐԻ ՏԵՍԱԿՆԵՐԸ

Սոցիալական դերեր
Սոցիալ-ժողովրդագրական դերեր
Միջանձնային դերեր
Նախանշված դերեր
Նվաճված դերեր
Ակտիվ դերեր
Լատենտ դերեր
 Թ․ ՊԱՐՍՈՆՍՆ ԱՌԱՆՁՆԱՑՆՈՒՄ Է ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ
ԴԵՐԵՐԻ ՀԵՏԵՎՅԱԼ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԲՆՈՒԹԱԳՐԵՐԸ

 Դերի մասշտաբը
 Դերի ստացման եղանակը
 Հուզականության մակարդակը
 Ձևայնացումը
 Պահանջմունքները և մոտիվացիան
 Ֆ․ ԶԻՄԲԱՐԴՈՅԻ ԳԻՏԱՓՈՐՁԸ
ՍԹԵՆՖՈՐԴՅԱՆ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆՈՒՄ

Это изображение, автор: Неизвестный автор, лицензия: CC BY-SA-NC

Ռ․ ՀԵՄՖԻԻ ԳԻՏԱՓՈՐՁԸ- «ՕՖԻՍ»

Это изображение, автор: Неизвестный автор, лицензия: CC BY-SA

 ԴԵՐԱՅԻՆ ԿՈՆՖԼԻԿՏ

• Դերային կոնֆլիկտ ասելով հասկանում

ենք մի իրավիճակ, երբ այս կամ այն
դերը կատարող անձից եղած
սպասումներն անհամատեղելի են:
 ԴԵՐԱՅԻՆ ԿՈՆՖԼԻԿՏԻ ԱՌԱՋԱՑՄԱՆ
ՀԱՄԱՐ ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ Է ԵՐԿՈՒ ՊԱՅՄԱՆ
• Անհատը պետք է միաժամանակ իրականացնի 2 և ավելի դեր:
• Այդ դերերը պետք է առաջադրեն իրար հակասող պահանջներ
(մրցակցող պահանջներ): Օրինակ, ուսանողը հայտնաբերում է,
որ չի կարող միաժամանակ լինել և´ լավ ուսանող, և´ զբաղվել
հաջող հասարակական ակտիվությամբ:
 ԱՌԱՆՁՆԱՑՆՈՒՄ ԵՆ ԴԵՐԱՅԻՆ ԿՈՆՖԼԻԿՏԻ ԵՐԵՔ ՏԵՍԱԿ

• Միջդերային- այն առաջանում է այն պարագայում, երբ անհատը միաժամանակ հանդիսանում է

այնպիսի դերերի կրող, որոնք նրան առաջադրում են անհամատեղելի սպասումներ (օրինակ,
մանկավարժ-հոգեբան, դպրոցի տնօրեն-ուսուցիչ, ամուսին, հայր, կառավարիչ):
• Ներդերային կոնֆլիկտն առաջանում է այն իրավիճակում, երբ այլ մարդիկ տվյալ անհատից ունեն
տարբեր սպասումներ` կապված նրա միակ դերի հետ (օրիանկ ուսուցչի ընտանիքի անդամները
սպասում են, որ նա իր ազատ ժամանակը կտրամադրի ընտանիքին, երեխաներին, իսկ
աշակերտները և ղեկավարները սպասում են, որ ուսուցիչը այդ ժամանակը կտրամադրի դժվար
աշակերտների, դասարանի հետ տարբեր աշխատանքներին):
• Անձնային-դերային կոնֆլիկտ- առաջանում է այն ժամանակ, երբ անհատի արժեքները,
պատկերացումները, պահանջմունքները չեն համապատասխանում սոցիալական դերին,
այսինքն, սուբյետիբ «Ես»-ը կոնֆլիկտի մեջ է մտնում սոցիալական դերի հետ օրինակ, երբ անձը
իր հրամայականներով չի կարող իրականացնել իր դերով պայմանավորված վարքային ակտը):
ՇՆՈՐՀԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆ ՈՒՇԱԴՐՈՒԹՅԱՆ
ՀԱՄԱՐ