SEXUALIDADE E ANTICONCEPCIÓN

ANATOMÍA DOS APARELLOS

REPRODUTORES MASCULINO E
FEMINIO

A FECUNDACIÓN E O PARTO

OS MÉTODOS ANTICONCEPTIVOS
CARACTERES
SEXUAIS
PRIMARIOS:
Os aparato
reprodutores.

CARACTERES
SEXUAIS
SECUNDARIOS:
Características
sexuais que non
son xenitais.
Aparecen na
pubertade.

CAMBIOS NA ADOLESCENCIA:

Cambios nas características sexuais secundarias.

Inicio na produción de espermatozoides e da regla (menarquía)
Cambios psicolóxicos: rebeldía, ansiedade, insatisfacción, etc.
Cambios sociais: desexo de independencia, importancia do grupo...
 CARACTERÍSTICAS SEXUAIS 1ª:GÓNADAS E GAMETOS

GÓNADA MASCULINA: TESTÍCULOS GÓNADA FEMININA: OVARIOS

HORMONAS HORMONAS
MASCULINAS: FEMININAS:

ANDRÓXENOS ESTRÓXENOS
PROXESTERONA

GAMETO MASCULINO: GAMETO FEMININO:

ESPERMATOZOIDE ÓVULO
 VISIÓN FRONTAL DO APARATO XENITAL MASCULINO

Vesículas seminais

Próstata
Conduto deferente
Glándulas
bullbouretrais
Epidídimo
Tecido eréctil

Uretra

Pene
Testículo

Glande

Escroto
Prepucio
 O APARATO XENITAL MASCULINO DE PERFIL

6
4

5
Uretra

9
7
3

10
11
8 1
(Glándula de Cowper)
2
O TESTÍCULO E O ÓRGANO
COPULADOR: O PENE
3
2

Tecido
eréctil

Uretra

Glande
1
Prepucio
 O GAMETO MASCULINO: O ESPERMATOZOIDE
Cabeza
(núcleo con
23 cromosomas)

Peza
intermedia
(mitocondrias)

cola
 ESPERMATOCITO
2n (diploide)

MEIOSE
Dentro dos testículos as células
xerminais sufren divisións para dar
os espermatotictos.

Os espermatocitos sufren unha

divesión especial chamada meiose ESPERMATI-
na que se reducen a metade o DES
número de cromosoma.
n (haploides)
Desta meiose saen as espermatides
que maduran ata converterse en
espermatozoides.
VISIÓN FRONTAL DO APARATO XENITAL FEMININO

Trompa de falopio

útero

Ligamento endometrio
ovario conxuntivo

Vaxina
 O APARELLO XENITAL FEMININO

6
9
4
5 menor
Labio
8
 O GAMETO FEMININO: O ÓVULO
Núcleo con 23 cromosomas
Vitelo

Membrana
vitelina

Membrana
pelúcida
Zona
pelúcida
A OVOXÉNSE DURANTE A VIDA DO EMBRIÓN

Durante a etapa embrionaria das

mulleres as células xerminais femininas
sofren divisións e crecemento ata que se
converten en ovocitos que se rodean
doutras células nomeadas foliculares. O
conxunto de ovocito e células foliculares
forma o folículo que completará a
maduración cando chega a puberdade.

Daquela as nenas nacen con todos os

folículos que utilizarán durante a súa
etapa fértil
 A OVÓXENESE A PARTIR DA PUBERDADE
DENTRO DO OVARIO ESTÁN OS FOLÍCULOS OVÁRICOS PRIMARIOS QUE AO MADURAR
TRANSFÓRMANSE EN FOLÍCULOS SECUNDARIOS E FOLÍCULOS DE GRAAF, ATA QUE
EXPULSAN O ÓVULO NO INTRE DA OVULACIÓN. NO INTERIOR DO OVARIO A PEL DO
FOLÍCULO FORMA O CORPO LÚTEO OU AMARELO

Corpo lúteo
6
1

3
4
7 5
8
A partir da puberdade as mulleres madulan un folículo unha vez cada 28 días,
desde a primeira regla ou menarquía ata a chegada da menopausia.
O óvulo vive escasamente un día. É o tempo que teñen os espermatozoides para realizar a
fecundación.

6
5

4
 O CICLO MENSTRUAL NA MULLER
Cambios no interior do aparato reprodutor feminino que se preparan para a fecundación e
o embarazo. Duran 28 días e constan de dous ciclos: o ovárico e o uterino.
PRIMEIRO CICLO: MENARQUÍA
Ciclo ovárico FIN DOS CICLOS: MENOPAUSA ( 45/55 ANOS)
Ciclo uterino

Menstruación
(regra)

Fase
Proliferativa:
Rexeneración do
endometrio

Fase
Secretora:
Hipertrofia do
endometrio para
que aniño o
embrión. Se non
hai fecundación
despréndese
 O CONTROL HORMONAL DO
CICLO MENSTRUAL NA MULLER
HIPOTÁLAMO

No control do ciclo están

implicados:

O hipotálamo que regula a

produción de hormonas da
hipófese.

A hipófise que mediante a

FSH e a LH controlan o
funcionamento do ovario.

O ovario que mediante os

estróxenos e a proxesterona
regula o desenvolvemento
do endometrio.
O CONTROL HORMONAL DO CICLO MENSTRUAL NA MULLER
O CONTROL
HORMONAL DO
CICLO MENSTRUAL
NA MULLER
AS VARIACIÓNS DE TEMPERATURA CICLO MENSTRUAL
 FECUNDACIÓN

Durante o acto sexual, na

exaculación, o home
introduce na vaxina entre
100 e 350 millóns de
espermatozoides que
nadan cara os ovidutos ata
que un deles consegue
fecundar o óvulo e formar
o cigoto.

O percorrido dos
espermatozoides
ÓVULO E ESPERMATOZOIDES SE ENCONTRAN: A FECUNDACIÓN

Na fecundación fórmase un
cigoto cun núcleo formado
a partir do pronúcleo do
óvulo que contén os 23
cromosomas maternos e o
do espermatozoide cos 23
cromosomas paternos.
A DIVISIÓN DO CIGOTO
ATA A SÚA IMPLANTACIÓN
O ÓVULO É CAPTADO POLO
INFUNDÍBULO DONDE COMPLETA A
SÚA MADURACIÓN. SE HAI ACTO
SEXUAL SEN MEDIDAS
ANTICONCEPTIVAS TOPA COS
ESPERMATOZOIDES NOS PRIMEIROS
TRAMOS DOS OVIDUCTOS.

DESPOIS O ZIGOTO DESCENDE CARA

AO ÚTERO AO MESMO TEMPO QUE SE
DIVIDE CHEGANDO FORMÁNDULO A
MÓRULA.

EN FÓRMO DE BLASTOCITO CHEGA

AO ÚTERO TRAS VARIOS DÍAS DE
PERCORRIDO.

NORMALMENTE O BLASTOCITO
CRÁVASE NO ÚTERO (ANIÑA) SE
FALLA A NIDACIÓN, O BLASTOCITO
SE DESPRENDE E O EMBARAZO NON
VAI ADIANTE
O EMBRIÓN NO PRIMEIRO TRIMESTRE

Fórmase un órgano
misto chamado
placenta que conecta o
sistema circulatorio de
nai e feto. A placenta
comica co feto por
medi do cordón
umbilical que leva os
alimentos e o osíxeno
da nai e recolle o CO2 e
as excretas do feto

O feto atópase
dentro dun saco
chamado amnio que
contén un líquido
amniótico que o
protexe
O DESENVOLVEMENO DO FETO
ANIMACIÓN
 O FETO NO INTRE DO NACEMENTO

1 7
8

9
2
10

11
3
12

13
4
 O PARTO NORMAL E O PARTO IMPOSIBLE

Dilatación da vaxina ata 10 cm e contracións ritmicas

Precisa cesárea
Expusión e nacemento Expulsión da placenta
O PARTO NORMAL
XEMELGOS UNIVETELINOS E
BIVITELINOS

¿Xulio? ¿Santi?
ANIMACIÓN
 OS MÉTODOS ANTICONCEPTIVOS
O máis eficaz sistema anticonceptivo é a abstinencia. Sen relacións sexuais
o embarazo é imposible e non hai risco de contaxio de enfermidades de
transmisión sexual. Se non tes claro como evitar o embarazo ou as
enfermidades de transmisión sexual, a abstinencia é o mellor método.

Existe, entre moitos adolescentes, unha concepcion moi frívola da

sexualidade. Actúan como se o inicio temperá das relacións sexuais fose
algo do que presumir, e o retraso nesa iniciación algo do que avergonzarse.
Esquece semellantes bobadas que so teñen sentido entre adolescentes
inmaduros e bocazas. Un debe iniciarse nas relación sexuais cando por
madureza e coñecemento das consecuencias do que se fai o considere
apropiado. Non hai unha idade recomendable para iniciar ás relacións
sexuais: só cando un ou unha se atope preparado e o desexe.
Máis a realidade é que case todos máis cedo ou máis tarde iniciamos
relacións sexuais e por iso debemos enfrontar o problema da protección
fronte os embarazos non desexados e as enfermidades de transmisión
sexual. Faremos un repaso dos métodos que a ciencia ten desenvolvido,
pero non esquezas que agás o preservativo, todos os demais métodos
esixen a consulta dun xinecólogo ou do persoal especializado para que te
instrúa no seu uso ou te aconselle o método ideal.
 Clasificación de métodos anticonceptivos
MÉTODOS HORMONAIS
MÉTODOS DE BARREIRA:
Píldoras anticonceptivas
Preservativo masculino Implantes subdérmicos
Preservativo feminino Aneis vaxinais
Diafragma Inxeccións hormonais
Capuchón cervical Parches hormonais
Cremas espermicidas DIUS hormonais

DISPOSITIVOS INTRAUTERINOS MÉTODOS CIRÚRXICOS

Vasectomia
MÉTODOS NATURAIS Ligadura de trompas e DIT

Método de Ogino
Método da temperatura basal OUTROS MÉTODOS
Método do moco cervical
Coitus interruptus
 MÉTODOS DE BARREIRA: O PRESERVATIVO MASCULINO

O seu uso é
É o único sistema
Barato, de sinxelo inevitable en todo
anticonceptivo que
uso e de grande acto sexual entre
tamén protexe contra as
eficacia se se persoas que non
enfermidades de
utiliza son parellas
transmisión sexual e
correctamente estables e tamén
contra a SIDA
entre os xoves
MÉTODOS DE BARREIRA: O PRESERVATIVO MASCULINO
1.- Usalo en todos os coitos.
2.- Observar que cumpran as normas de seguridade e a
data de caducidade. Os preservativos pódense conservar,
para o seu uso, 2 anos se se almacenaron lonxe da calor
(non se deben utilizar os que levan moito tempo no peto ou
na guantera do coche).
3.- Colocación previa á introducción do pene erecto na
vaxina.
4.-Pinzar o extremo do condón, para deixar un espacio dun
1,5 cm sen aire, antes de desenvolvelo sobre o pene ,e
inmediatamente logo da exaculación retirar o pene da
vaxina, suxeitando o bordo do preservativo para evitar que
se derrame o seme na vaxina ou sobre a vulva.
5.- Comprobar sempre o seu integridade logo de usalo
6.- Pechar o preservativo cun nó e botalo ao lixo.
7.- Os preservativos non poden volver utilizarse.
8.-Usados con crema espermicida, aumenta a súa eficacia.
9.- Non deben utilizarse vaselina ou aceites, xa que
deterioran o látex.
10.-En caso de rotura do preservativo, antes de 48-72 horas
valorarase a utilización dun método poscoital.
11.-Este método outorga certa protección fronte ás
enfermidades de transmisión sexual.
12.-Ante a posibilidade de ter relacións sexuais inesperadas,
utilizar sempre un preservativo
Quitar o envoltorio Pinzar o extremo do condón Desenvolvelo
tentando de non para que non quede aire e sobre o pene
rasgalo coas unllas deixar un espazo de un 1,5 cm

Logo da exaculación retirar o pene da vaxina, Pechar o preservativo

suxeitando o bordo do preservativo para evitar que se cun nó e botalo ao lixo.
derrame o seme na vaxina ou sobre a vulva
O PRESERVATIVO FEMININO
O PRESEVATIVO FEMININO:COLOCACIÓN
 MÉTODOS DE BARREIRA:O DIAFRAGMA
Para incrementar a
seguridade do
diafragma debe
utilizarse senpre
untado cunha crema
espermicida

O xinecólogo debe
ensinar á muller a poñelo
O diafragma colócase no fondo da
vaxina impedindo o paso dos
espermatozoides ao útero

O diafragma o coloca
a muller antes do acto
sexual e debe mantelo
posto 8 horas
 DIFRAGMAS

As veces levan aneis de

distintos tamaños segundo as
caracteríticas das vaxinas
Despois do acto deben
manterse postos polos menos
8 horas. Tras sacalos deben
ser limpados e poden ser
utilizados noutros actos

CAPUCHONES
CERVICAIS

De fácil colocación
pois teñen unha
pestaña que fixa o
capuchón á vaxina. E
de un so uso
 AS CREMAS ESPERMICIDAS
As cremas
espermicidas
matan aos
espermatozoides
na vaxina,
impedindo o seu
Aplicadores de cremas e óvulos
paso ao útero
Cremas a aplicadores

Utilícanse como
cremas con
aplicadores, ou
tamén como
óvulos ou
esponxas vaxinais

Esponxas vaxinais
Os óvulos anticonceptivos
 OS DISPOSITIVOS INTRAUTERINOS

Dispositivos que se introducen no

interior do útero da muller e que
dificultan a fecundación, e se esta
se produce, impiden a anidación do
blastocito no útero

O dispositivo permanece
constantemente no interior da
muller durante anos, é e introducido
e retirado polo médico
 Métodos cirúrxicos: a vasectomía

Consiste en seccionar e selar os conductos deferentes para impedir que

os espermatozoides se mesturen co seme

Os homes vasectomizados fabrican seme nas glándulas anexas,

pero a el non chegan os espermatozoides, polo que é esteril

A operación é sinxela, e non esixe hospitalización

Debemos considerar o método como irreversible, polo que é

impensable para xente nova
 Métodos cirúrxicos: a ligadura de trompas
Consiste en cortar as trompas e selarlas

Esixe cirurxía maior

aínda que pode
facerse por
laparoscopia con
menos complicacións
para a paciente

Debemos considerar
este método como
irreversible, polo que é
impensable en xente
nova
MÉTODOS DE EMERXENCIA: A PÍLDORA POSTCOITAL

A píldora postcoital é un método de

emerxencia, que só se pode utilizar cando
fallan os sistemas anticonceptivos estudados

Se se toma nun prazo menor das 72 horas

posteriores ao parto a súa eficacia é do 70%

Se non hai óvulo, Se aínda non se Se o blastocito aínda non

impide a ovulación produciu a anidou, impedirá a súa
fecundación impídea implantación
 MÉTODOS HORMONAIS: PÍLDORAS ANTICONCEPTIVAS
A pituitaria, os ovarios e o corpo amerlo
A muller debe tomar a pastilla
constitúen un complexo proceso de controla
todos os días.
a maduración do óvulo e a ovulación

Existen moitas marcas de

combinacións hormonais, aínda
Os métodos hormonais teñan que distinguimos dous grupos:
a súa base en que a muller
Como a muller as combinadas (proxesterona e
toma esas hormonas,e
non madura os estróxenos)
engana ao sistema hormonal
seus óvulos, as xestaxénicas (só de
para que non ordene a
non queda prostáxeno)
maduración dos óvulos
embarazada
 OUTROS SISTEMAS HORMONAIS
Ademais do sistema de pastillas(combinadas) ou as
minipíldoras (xestaxénicas) , existen outros
métodos de administrar as hormonas que impiden a
ovulación ou espesan o moco cervical

Os aneis vaxinais DIUS hormonais

(combinados) (Xestaxénicos)
Os implantes subdérmicos
(Xestaxénicos)

Inxeccións anticonceptivas Os parches hormonais

(Xestaxénicos) (combinados)
 OS MÉTODOS NATURAIS
Baseánse no cálculo dos períodos probablemente fértiles da muller e consisten en absterse de ter
relación ssexuais neses períodos de fertilidade posible
Cada muller determina o seu período probablemente fértil por algúns dos sistemas que citamos
abaixo e que desenvolveremos polo miúdo en clase

MÉTODO DE OGINO MÉTODO SINTOTÉRMICO MÉTODO DO MOCO CERIVICAL

Son métodos moi pouco fiables porque as mulleres poden ter ovulacións acíclicas, e, ademais, en
mulleres de períodos irregulares, as posibilidades de relacións se reducen a moi poucos días
 Clasificación de métodos anticonceptivos
MÉTODOS HORMONAIS
MÉTODOS DE BARREIRA:
Píldoras anticonceptivas
Preservativo masculino Aneis vaxinais
Preservativo feminino Implantes subdérmicos
Diafragma Inxeccións hormonais
Capuchón cervical Parches hormonais
Cremas espermicidas DIUS hormonais

DISPOSITIVOS INTRAUTERINOS MÉTODOS CIRÚRXICOS

Vasectomia
MÉTODOS NATURAIS Ligadura de trompas e DIT

Método de Ogino
Método da temperatura basal OUTROS MÉTODOS
Método do moco cervical
Coitus interruptus
 ESTERILIDADE E REPRODUCIÓN ASISTIDA

INFERTILIDADE FEMININA: ESTERILIDADE MASCULINA:

Anomalías hormonais Dexeneración dos tubos seminíferos.

Anomalías nos ovarios. Baixa produción de espermatozoides
Obstrución nas trompas Pouca mobilidade dos espermatozoides

REPRODUCIÓN ASISTIDA

FEUNDACIÓN INSEMINACIÓN
ESTIMULACIÓN
“IN VITRO” ARTIFICIAL
OVÁRICA

Estimular Inxección
hormonalmente directa de
os ovarios para seme no
inducir a útero da
ovulación muller
 AS TEMIBLES E.T.S.
Ou enfermidades venéreas orixinadas por microorganismos (virus,
bacterias, protozoos ou fungos) que se transmiten durante o acto
sexual. Calcúlase que ada ano se infectan 300 millóns de persoas por
estas enfermidades

SÍFILIS
HEPATITE B

S.I.D.A. GONORREA

TRICOMONIASE
CANDIADIASE
HERPE XENITAL

So o uso correcto do
preservativo impide estas
transmisións