AKRABA EVLİLİĞİ

AKRABA EVLİLİĞİ
AMAÇ:
Akraba evliliği konusunda bilgi kazanmak
 AKRABA EVLİLİĞİ
ÖĞRENİM HEDEFLERİ:
1. Akraba evliliklerinin ülkemizdeki durumunu
açıklayabilme
2. Akraba evliliklerinin çocuklardaki etkisini
açıklayabilme
3. Akraba evliliklerinde en sık rastlanan
hastalıkları sayabilme
 AKRABA EVLİLİĞİ

Evlilik öncesi muayenelerde dikkat edilmesi

gereken bir konu da akraba evlilikleridir.
Kalıtsal hastalıkların önlenebilirliği bakımından
akraba evlilikleri önemlidir.
 AKRABA EVLİLİĞİ
Aynı soydan gelen kişilere akraba denir .
Akrabalık; anne soyundan gelebileceği gibi
baba soyundan da gelebilir.
Her ikisi de aynı derecede önemlidir. Akraba
evlilikleri genetik hastalıkların
epidemiyolojisini oldukça etkileyen bir
durumdur.
 AKRABA EVLİLİĞİ

Dünya toplumlarında %20 oranında akraba

evliliği görülmekte, doğan çocukların %8,5’i ise
akraba evliliklerinden doğmaktadır.
 AKRABA EVLİLİĞİ
Türkiye’de yapılan her beş evlilikten biri akraba
evliliğidir (%20,9), Güneydoğu Anadolu
Bölgesinde ise bu oran %40,4’a çıkmaktadır.
Akraba evliliklerinden mutlaka özürlü çocuk
dünyaya gelir denilemez ancak akraba
evliliğinin sık görüldüğü toplumlarda, özürlü
çocuk doğma oranı genel topluma oranla
yaklaşık iki kat daha fazladır (%8–9).
 AKRABA EVLİLİĞİ

Evlilik öncesi muayeneler ve verilen

danışmanlık sırasında bu durum da dikkate
alınarak, eşlerin karşı karşıya kaldıkları risk
anlatılmalıdır.
 AKRABA EVLİLİĞİ
Akraba evliliği genel olarak iki derecede
incelenir:
Anne veya babalarından biri kardeş olan bir
çiftin yaptığı evliliklere 1. derece akraba
evliliği (kuzen evlilikleri) denir. Ülkemizde en
sık rastlanılan biçimdir.
 AKRABA EVLİLİĞİ

Büyükanne veya büyükbabalarından biri kardeş

olan çiftlerin yaptığı evliliklere ise 2. derece
akraba evliliği (torun evlilikleri) denir.
 AKRABA EVLİLİĞİ
Akraba evliliklerinin çocuklardaki etkisi nasıl
oluşur?
• Her çocuk anne ve babanın özelliklerini taşır .
• Anne babanın özellikleri kromozomlar
üzerindeki genlerle çocuklara taşınır.
• Bu genler bir çifttir. Aynı soydan gelen kişilerin
gen özellikleri benzerdir.
 AKRABA EVLİLİĞİ

• Her ikisi de bir bozuk gen taşıyan anne babadan

doğan çocuklar sağlam geni alırsa SAĞLIKLI olur.
Anne veya babadan bir sağlam bir hastalıklı gen
alırsa TAŞIYICI olur. Kendileri hasta olmasa bile
hastalığı bir sonraki nesle taşırlar. Evlendiğinde
hastalıklı çocuk sahibi olma ihtimali vardır.
• Anne ve babanın her ikisinden de hastalıklı gen
alan çocuk HASTA olur
 AKRABA EVLİLİĞİ
Akraba Evliliklerinde En Sık Rastlanan
Hastalıklar
Kan Hastalıkları,
Göz, kulak, kalp ve şeker hastalıkları,
Zekâ geriliği, fenilketonüri,
Vücut yapısındaki bozukluklar.
 AKRABA EVLİLİĞİ

Bunların yanında hasta çocuğun düşük yaşam

kalitesi, ilaç ve çevreye bağımlılığı, maddi ve
manevi yük altında kalan ebeveynler gibi
toplum ve aileye getirdiği yük ve sorunlar da
çok önemlidir
 AKRABA EVLİLİĞİ
Akrabalar arası yapılan evliliklerde soy
geçmişinde, anne baba veya kardeşlerde tek
gen veya kromozomal bir hastalık veya
taşıyıcılık tespit edilmişse, anomalili doğum
öyküsü , tekrarlayan düşük hikâyesi
bulunduğunda
 AKRABA EVLİLİĞİ
ilerde muhtemel bir gebelik öncesinde
veya esnasında genetik danışmanlık almaları
gerektiği belirtilmelidir.
Özellikle beta-talasemi hastalığı akraba
evliliklerinin yoğun olduğu bölgelerde artan
oranlarda görülmektedir.
 AKRABA EVLİLİĞİ
• Adaylara evlilik sonrası planlı gebelik yapmaları,
• gebelik öncesi anne adaylarının mutlaka tıbbi
kontrolden geçirilerek demir ve iyot benzeri
eksikliklerin tamamlanması,
• tüm gebeliğin özenle takip edilmesi ve
önlenebilir özürlülük durumları için danışmanlık
hizmetlerine başvurmaları gerektiği
anlatılmalıdır.