CHUƠNG 3

LÝ THUYẾT HÀNH VI
NGƯỜI TIÊU DÙNG
 Lý thuyết về lợi ích
1. Những khái niệm cơ bản

2. Quy luật lợi ích cận biên giảm dần

3. Thặng dư tiêu dùng

 Những khái niệm cơ bản

• Lợi ích (U):

Là sự thỏa mãn, hài lòng đạt được khi tiêu dùng
hàng hóa hoặc dịch vụ.
• Tổng lợi ích (TU)
TU = f ( x, y)
Là tổng thể sự thỏa mãn hoặc hài lòng thu được khi
tiêu dùng toàn bộ hàng hóa hoặc dịch vụ mang lại.
 Những khái niệm cơ bản

• Lợi ích cận biên (MU):

Phản ánh mức lợi ích bổ sung thêm khi ta tiêu dùng thêm một
đơn vị hàng hóa hay dịch vụ
Hàm TU= f (x,y)
MU=TU/ Q dTU
MU X   TU' X
MU = dTU/dQ = (TU)’Q dX
dTU
MU Y   TU' Y
• Quy luật lợi ích cận biên giảm dần: dY

Lợi ích cận biên của một hàng hóa hay dịch vụ có xu hướng
giảm đi khi lượng hàng hóa hay dịch vụ đó được tiêu dùng
nhiều hơn trong 1 khoảng thời gian nhất định
Quy luật lợi ích cận biên giảm dần
Q TU MU
0 0 -
1 6 6
2 11 5
3 15 4
4 18 3
5 20 2
6 19 -1
 Giải thích đường cầu dốc xuống

 MU của hàng hóa dịch vụ

MU
tiêu dùng càng lớn thì
người tiêu dùng sẵn sàng
trả giá cao hơn, còn lợi D =MU
P1 = MU1
ích cận biên giảm thì sự
sẵn sàng chi trả cũng P2 = MU2
giảm đi.
MU3
 Do quy luật lợi ích cận
biên giảm dần, đường cầu
dốc xuống 1 2 3 Q
 Thặng dư tiêu dùng
• Thặng dư tiêu dùng: là khái niệm phản ánh sự chênh lệch giữa
lợi ích người tiêu dùng nhận được từ một đơn vị hàng hóa tiêu
dùng thêm (MU) và số tiền chi ra để thu được lợi ích đó (P)
P, MU
Cs = MU- P
6000

Giá 1 cốc bia 2500 đ 5000

MU1= 6000 D=MU
Cs = 6000 -2500 Cs
MU2 = 5000
2500
Cs= 5000-2500
… O
1 2 3 4 5 6 số cốc bia
 TỐI ĐA HÓA LỢI ÍCH

• Cách tiếp cận lợi ích đo được

• Cách tiếp cận lợi ích có thể so sánh (phân tích bàng
quan- ngân sách)
 TỐI ĐA HÓA LỢI ÍCH
MU MU

P
MU =0 MU

Q Q* Q
TU Cs
TUmax Cs max

Q Q* Q
Tối đa hóa tổng lợi ích Tối đa hóa tổng thặng dư
 Lựa chọn tiêu dùng tối ưu
 Đường bàng quan
 Đường bàng quan thể hiện các kết hợp khác nhau của hai hàng
hóa mà người tiêu dùng có thể lựa chọn để đạt được một mức
lợi ích như nhau
 Phương trình đường bàng quan:
U = f ( x, y) Y

 Đồ thị đường bàng quan

P
Uo

Q X
 Lựa chọn tiêu dùng tối ưu
 Đường bàng quan
 Tỷ lệ thay thê cân biên khi tiêu dùng 2 hang hóa X,Y
P
MRS = = - MUx / Muy
Q
 Độ dốc của đường bàng quan = MUx / MUy
 Các tính chất
Y
 Dốc xuống
 Hướng bề lõm lên trên (độ
dốc giảm dần) P
 Đường bàng quan cao hơn
U1
thể hiện U lớn hơn
 Tập hợp các đường bàng Uo
quan không cắt nhau

Q X
  Đường ngân sách
• Đường ngân sách thể hiện các kết hợp khác nhau của hai hàng hóa
mà người tiêu dùng có thể mua được với thu nhập hiện có.
• Phương trình đường ngân sách:
I =X.PX + Y.PY
Y = I/PY – PX/Py.X
Y
Đường ngân sách
Độ dốc= -PX/PY
Trong đó:
I là thu nhập của người TD P

PX là giá của hàng hóa X

Io
Py là giá của hàng hóa Y

Q X
 Đường ngân sách
Sự thay đổi của đường ngân sách

Y
Y

I1
Io
B C
X X

Khi thu nhập thay đổi Khi giá cả thay đổi

  Phối hợp tiêu dùng tối ưu
Bài toán 2

A
Io
A

Umax Y* B
Y* B C Uo

C I min

X* X*

• Nguyên tắc lựa chọn phối hợp tiêu dùng tối ưu

MUx / Muy = Px / Py  Mux / Px = Muy / Py