BALIKAN NATIN

A.

BUGTONG

TULANG PANUDYO
BALIKAN NATIN

KARUNUNGANG-
BAYAN

TUGMANG DE
GULONG

PALAISIPAN
 BALIKAN NATIN
B.Tukuyin kung anong uri ng karunungang bayan ang ss..
1. “Ako ay makikita sa gitna ng dagat, dulo ng daigdig at unahan ng
globo.”
2. “Ito namang pinsan ko
saka lang kikilos
pag pinapalo ko”.
3. Bata batuta, isang perang muta!
4. Huwag kang magdekuwatro, ang dyip ko’y di mo kwarto.
5. “Kung kailan mo pinatay
saka humaba ang buhay”.
 Tuklasin Natin
GAWAIN 2: HIMIG KO, BERSYON MO!
BABASAHIN ANG MGA PAHAYAG BATAY
SA BANTAS NA GINAMIT. PAGKATAPOS,
BASAHING MULI ANG PAHAYAG NANG
WALANG DAMDAMIN O BUHAY.
1. Anong napansin mo habang binibigkas ang
mga pahayag nang walang anumang
damdamin?
2. Ano ang napansin mo sa pagbigkas ng mga
pangungusap batay sa tono, diin, at hinto ng
mga ito?
3. Ipaliwanag ang kahulugan o saloobin ng
mga pahayag.
MODYUL
2
Aralin 2 Ponemang
Suprasegmental
Pagkatapos ng Modyul na ito, ang mga mag-
aaral ay inaasahang:

 Naipaliliwanag ang kahalagahan ng paggamit

ng suprasegmental (tono, diin, antala) F7PN-
IIIa-c-13

 Naisusulat ang sariling tula/awiting panudyo,

tugmang de gulong at palaisipan batay sa
itinakdang mga pamantayan
F7PU-IIIa-c-13
 Aralin 2

Ponemang
Suprasegmental
MERRY GRACE G. GALAPON
GURO SA FILIPINO
 PONOLOHIYA
-----tumutukoy sa pag-aaral sa mahalagang tunog ng isang
wika.
PONEMA
------makahulugang tunog ng wika.
------phoneme
Phone Eme
tunog makabuluhan
 PONEMANG
SUPRASEGMENTAL
Sa paggamit ng Sa pakikipagtalastasan,
suprasegmental, malinaw na matutukoy natin ang
naipahahayag ang damdamin,
saloobin, at kaisipang kahulugan, layunin o
nais ipahayag ng intensiyon ng pahayag o
nagsasalita. ng nagsasalita.
 URI NG PONEMANG
SUPRASEGMENTAL
_______________________
 1. TONO
• ang pagtaas-baba na iniuukol natin sa pagbigkas ng pantig
sa isang salita. Sa pamamagitan ng tono ay nalalaman natin
kung nagtatanong, nagsasalaysay o nagpapahayag ng
kasiyahan ang nagsasalita o sumusulat.
Pansinin ang halimbawa.
 1. TONO

pon? ha
Ka ha Ka pon
 1. TONO
Pansinin ang halimbawa.
Narito ang iba pang halimbawa:
Ang ganda ng dalaga? (Nagtatanong/Nagdududa)
Ang ganda ng dalaga. (Naglalarawan)
Ang ganda ng dalaga! (Nagpapahayag ng kasiyahan)
 2. DIIN at HABA
• ito ay tumutukoy sa lakas ng bigkas o bahagyang pagtaas ng
tinig sa isang pantig.
•Halimbawa:
PIto = whistle kasaMA = tenant
piTO = seven
 Mapapansin na dahil sa diin ay nagbabago ang kahulugan.
 2. DIIN at HABA
• ito ay tumutukoy sa haba ng bigkas na iniuukol ng
nagsasalita sa patinig ng pantig ng salita.
•Halimbawa:
/kasa.ma/ = companion
/kasama/ = tenant
/pi.to/ = whistle
 2. DIIN at HABA
• Bigkasin ang sumusunod, lagyan ng diin ang nakasulat sa
MALAKING TITIK.

A. KIta vs kiTA
B. Upo vs uPO
C. haPON vs Hapon
D. magsaSAka vs magsasaKA
 3. ANTALA
Ito ay ang saglit na pagtigil sa pagsasalita upang
higit na maging malinaw ang mensaheng
ipinahahayag. Ginagamit ang kuwit (,), tuldok (.),
semicolon (;), at sesura (/) sa pagsulat upang
maipakita ito.
 3. ANTALA
Guro ang tatay ko. ipinakikilala mo ang tatay mo ay guro
Guro, ang tatay ko. ipinakikilala mo sa guro ang tatay mo

Hindi maganda. __________________________ ?

Hindi, maganda. __________________________ ?
 3. ANTALA
Si Mark Anthony at ako. ____________________?

Hindi siya si Jose. ____________________?

____________________?
SUBUKIN NATIN
SUBUKIN NATIN

Ibigay ang haba ng ss. na salita.

1. puno - tree ___________?
2. labi - bahagi ng mukha ___________?

Ibigay ang diin ng ss. na salita.

1. puno - tree ___________?
2. labi - bangkay ___________?
 Pagyamanin Natin
Pagsasanay 2
Panuto: Ipaliwanag ang kahulugan ng bawat pangungusap sa bawat
bilang. (5pts/bilang x 5 = 25pts)
1.Kapitan ang tiyuhin ko .
2.Hindi, ako si Joshua.
3.Hindi ako si Joshua.
4. Hindi ako, si Joshua.
5.Hindi maganda ang bagay na iyan.
PERFORMANCE TASK #1
Pagsulat ng Karunungang-bayan

Sumulat ng sariling tulang panudyo,

tugmang de gulong, palaisipan at bugtong.
Gamitan mo ito ng ponemang
suprasegmental batay sa itinakdang mga
pamantayan.
PERFORMANCE TASK #1
Pagsulat ng Karunungang-bayan
Narito ang iyong gabay na rubriks para sa nasabing
gawain.
1. Nilalaman
*Malinaw ang mensahe
*May orihinalidad
2. Pagiging Masining
*Malikhain ang presentasyon
*Angkop ang gamit ng ponemang
suprasegmental
*May hikayat sa madla
Maraming salamat sa pakikinig!
Basa mo, show mo!
Panuto:Kuhanan ang sarili ng bidyo habang binabasa ang itinakdang gawain. Ito ay kabilang sa
ating PETA (performance task) kailangan unawain, tukuyin at basahin ng maayos ang bawat
salita upang lubos na maunawaan ang maikling kuwento. Iparinig sa magulang o tagapangalaga
upang lubos na mapaayos ang pagbasa.

PAGPUPUNTOS
ANGKOP NA SALITA AT MALINAW NA BOSES– 30 PUNTOS
Kabuuan =
TAMANG BIGKAS – 40 PUNTOS 100 puntos
EKSPRESYON/DAMDAMIN – 30 PUNTOS
*ang bidyo ay ipapadala Brightspace at Gclsrm upang malapatan ng sapat na puntos.
* siguraduhing malinaw ang audio, ipacheck muna sa kasama sa bahay bago ipasa.
 Ang Mabuting Bata
ni Jaime G. Raguine EdD, Castillejos National High School

Si Jaime ay masipag na (BAta, baTA). Kinagigiliwan siya ng matatanda dahil sa kanyang sipag at tiyaga.
Ang nanay niya ay naglalako at ang tatay niya ay nag-aalaga ng mga hayop. Paggising sa umaga ay tumutulong
siya sa pagpapastol ng (BAka, baKA). Pag-uwi sa kanilang tahanan ay tutulong naman siya sa pagkayod ng
(buKO, BUko) na inihahalo sa panindang kakanin ng kanyang ina. (PItong, piTONG) taong gulang lamang si
Jaime ng mamulat sa gawaing bahay. Ngayon ay nasa baitang (piTO, PIto) ng na siya at hindi pa rin nawawala
ang pagiging masipag at matulunging (baTA, BAta). “( Hindi, palakaibigan, hindi palakaibigan) si Jaime,” ‘yan
ang madalas na sinasabi ng mga tao sa kanya. Sa dami niyang kaibigan ay hindi pa rin niya nalilimutan ang
pagtulong sa kanyang magulang. Mahilig sa gulay si Jaime lalo na sa ( GAbi, gaBI) na hinaluan ng dilis.
Pagkatapos kumain ililigpit niya ang pinagkainan at hindi niya nalilimutang pakainin ang alagang ( aSo, Aso).
(kaYA, KAya) bago siya matulog ay nananalangin kalakip ang pasasalamat sa maghapon.