XÁC ĐỊNH VẤN ĐỀ

VÀ MÔ TẢ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

 Nội dung

 Nguồn ý tưởng nghiên cứu

 Cân nhắc trong việc lựa chọn một vấn đề nghiên cứu
 Các vấn đề xem xét khi xác định vấn đề nghiên cứu
 Các bước xây dựng vấn đề nghiên cứu
 Cách xây dựng mục tiêu nghiên cứu
 Vấn đề nghiên cứu là gì?

Vấn đề nghiên cứu là gì?

 Là một bức xúc, một khó khăn, một vấn nạn

phải giải quyết.

 Việc gì gây ra bức xúc, khó khăn, quan ngại cho,

cá nhân, tổ chức, xã hội?
 Vấn đề nghiên cứu là gì?

 Thuộc lĩnh vực nào:

oKinh tế học vi mô?
oKinh tế học vĩ mô?
oKinh tế học phát triển?
oKhoa học quản trị?
 Khoa học kinh tế: những tồn tại, khó khăn, vướng mắc trong
quan hệ kinh tế giữa người và người trong xã hội
Tầm quan trọng của xác định vấn đề nghiên cứu

Xác định vấn đề nghiên cứu là bước đầu tiên và

quan trọng nhất của quá trình nghiên cứu.

Là điểm đến của một hành trình.

Là nền móng của một tòa nhà.
 Nguồn ý tưởng nghiên cứu

Danh mục
Thực tế
đề tài gợi ý

Cơ sở đào Nhà tài Báo, tạp Làm việc,

tạo trợ chí cuộc sống

Giảng viên
hướng dẫn 9
Chọn vấn đề nghiên cứu - Các vấn đề cần xem xét

 Sự yêu thích
 Phạm vi
 Các khái niệm đo lường được
 Am hiểu
 Gắn bó với nghề nghiệp
 Tính sẵn có của dữ liệu
 Các vấn đề đạo đức liên quan
 Các bước xây dựng một vấn đề nghiên cứu

 Bước 1:Xác định một lĩnh vực rộng hoặc chủ đề rộng mà bạn quan
tâm
 Bước 2: Phân chia chủ đề lớn thành các chủ đề nhỏ
 Bước 3: Chọn một chủ đề nhỏ (vấn đề nghiên cứu) mà bạn thích nhất
 Bước 4: Đặt câu hỏi nghiên cứu
 Bước 5: Xác định mục tiêu nghiên cứu
 Bước 6: Kiểm tra tính chắc chắn của lựa chọn (đánh giá mục tiêu -
nguồn lực)
 Bước 7: Kiểm tra tỉ mỉ lựa chọn
 Các bước xây dựng một vấn đề nghiên cứu

Bước 1 Bước 2 Bước 3 Bước 4

Nhận biết Phân tích Lựa chọn Đưa ra các câu hỏi
1. Đặc điểm của người nghiện rượu Ảnh hưởng của 1. Nghiện rượu tác động gì đối với
Nghiện rượu 2. Nguyên nhân gây nghiện rượu nghiện rượu quan hệ hôn nhân?
3. Quá trình trở thành người nghiện rượu đối với gia đình 2. Nghiện rượu ảnh hưởng như
4. Ảnh hưởng của nghiện rượu đối với gia thế nào đến cuộc sống củacon
đình cái?
5. Thái độ của cộng đồng đối với chứng 3. Những ảnh hưởng nào của
nghiện rượu đến tài chính gia
nghiện rượu đình?
6. Hiệu quả của mô hình điều trị..

Bước 7 Bước 6 Bước 5

Kiểm tra tỉ mỉ
1. Rằng bạn đang thực sự quan tâm
đến vấn đề nghiên cứu
2. Rằng bạn đồng ý với các mục tiêu
nghiên cứu
3. Rằng bạn có chuyên môn kỹ thuật
để thực hiện nghiên cứu
Làm chắc
Đánh giá các mục tiêu này
theo mức độ:
1. Công việc liên quan
2. Thời gian có sẵn của bạn
3. Các nguồn lực tài chính của
bạn
4. Chuyên môn kỹ thuật của
bạn (và của người hướng dẫn)
Xây dựng mục tiêu
Mục tiêu chính: Để tìm ra ảnh hưởng của nghiện rượu
đối với gia đình
Mục tiêu cụ thể:
1 Để xác định tác động của nghiện rượu đối với quan hệ
hôn nhân
2 Để xác định cách thức nghiện rượu ảnh hưởng đến
cuộc sống con cái theo các khía cạnh khác nhau
3 Để tìm hiểu những ảnh hưởng của chứng nghiện rượu
đối với tình hình tài chính của gia đình....

© Research Methodology, Third Edition by Ranjit Kumar (2011, SAGE)

 Xác định câu hỏi nghiên cứu
Câu hỏi nghiên cứu (research questions) là gì?

 Câu hỏi nghiên cứu được đặt ra để trả lời cho vấn đề nghiên cứu.
 Câu hỏi nghiên cứu được trực tiếp rút ra từ vấn đề nghiên cứu.
 Bản chất của câu hỏi nghiên cứu: Khám phá, mô tả, kiểm định, so
sánh, đánh giá tác động, đánh giá quan hệ, đánh giá nhân quả
 Xác định câu hỏi nghiên cứu

1. Vấn đề 2. Mục tiêu 3. Câu hỏi

nghiên nghiên cứu nghiên cứu
cứu • Kết quả mong muốn • Câu hỏi trực
đạt được (Các mối tiếp rút ra từ
• Vấn đề cần
quan hệ, các yếu tố vấn đề nghiên
quan tâm ảnh hưởng cần xác cứu
giải quyết định)

4.Câu hỏi
5.Câu hỏi đo 6. Khuyến nghị,
điều tra
lường giải pháp
• Các vấn đề
cần hỏi để trả • Với khám phá từ
• Các vấn đề
nghiên cứu, hành
34

lời cho câu cần hỏi được

hỏi nghiên động nào được
đo lường như
cứu. khuyến nghị?
thế nào?
Xác định câu hỏi nghiên cứu – Ví dụ

Câu hỏi nghiên

cứu
Mục tiêu • Lợi nhuận ngân
nghiên cứu hàng có tăng hay
• Tìm ra các nhân không?
Vấn đề • Các yếu tố đặc
nghiên cứu tố ảnh hưởng
đến lợi nhuận trưng ngành, yếu
• Lợi nhuận của các ngân tố kinh tế vĩ mô
của các hàng thương mại nào có ảnh hưởng
ngân hàng Việt Nam đến lợi nhuận của
thương mại • Đề xuất giải pháp ngân hàng?
36

Việt Nam cải thiện tình hình • Mức độ tác động

của các yếu tố đó?
 Xác định câu hỏi nghiên cứu

Làm sao viết câu hỏi nghiên cứu?

 Có thể rút ra từ vấn đề nghiên cứu không?

 Gắn với mục tiêu nghiên cứu

 Đặt bao nhiêu câu hỏi là vừa?

 Mục tiêu nghiên cứu là gì?

 Mục tiêu nghiên cứu (research objectives): cái mà ta phải đạt

được sau quá trình nghiên cứu

• Mục tiêu nghiên cứu chỉ ra cụ thể một (hoặc nhiều) vấn đề mà
nghiên cứu đang cố gắng giải quyết.

• Mục tiêu nghiên cứu khác mục đích nghiên cứu

 Mục tiêu tổng quát - Mục tiêu cụ thể

 Mục tiêu chính/tổng quát/chung (general/overall/ main objectives):

Mục tiêu chính là một phát biểu chung nhất về về lực đẩy của nghiên
cứu của bạn. Mục tiêu chính cũng mô tả các liên kết hoặc các mối quan
hệ mà nghiên cứu tìm kiếm hoặc thiết lập.

 Mục tiêu cụ thể (subobjectives/ specific objectives):

• Chỉ ra một cách hệ thống các khía cạnh khác nhau của nghiên cứu
• Là những mục tiêu cụ thể phải đạt được khi kết thúc quá trình
nghiên cứu
 Tại sao phải xác định mục tiêu nghiên cứu?

 Tập trung vào vấn đề nghiên cứu

 Tránh những nội dung, thông tin, dữ liệu không cần thiết

 Tổ chức nghiên cứu theo những nội dung và trình tự cụ thể

 Loại nghiên cứu và đặc điểm của mục tiêu

Nhận dạng
Hoàn Nhận dạng các
Rõ ràng Cụ thể hướng của
chỉnh biến chính có
các mối
tương quan
quan hệ

Nghiên cứu mô tả

Nghiên cứu tương quan (thí nghiệm hoặc không thí

nghiệm

Nghiên cứu kiểm định giả thuyết

Lưu ý: Cách dùng từ trong mục tiêu cũng xác định loại thiết kế nghiên cứu sẽ được
dùng để đạt được mục tiêu
© Research Methodology, Third Edition by Ranjit Kumar (2011, SAGE)
Phát biểu mục tiêu nghiên cứu như thế nào?

 Rõ ràng, đầy đủ, cụ thể

 Không phân biệt loại nghiên cứu, các mục tiêu cần được thể
hiện rõ ràng, đầy đủ và cụ thể thể hiện được vấn đề nghiên cứu

 Viết thành câu có hành động cụ thể : “để tìm ra cách tiếp cận”,
“để xác định rõ ràng”, “để đo lường” và “để khám phá ra”...

 Có tính thực tế
Phát biểu mục tiêu nghiên cứu như thế nào?

Ghi nhớ:

 Kết quả luôn được so sánh với mục tiêu!

 Kết quả phải nhất quán với mục tiêu!

 Kết quả nghiên cứu phải là nội dung đạt được so với mục
tiêu!
 Giả thuyết nghiên cứu là gì

 Một sự tiên đoán của một đề xuất

 Một sự phỏng đoán hợp lý (mang tính linh cảm hoặc là dựa
trên kiến thức) về bản chất của mối quan hệ giữa hai hay
nhiều hơn các biến, được trình bày dưới dạng một phát
biểu có thể kiểm chứng được (Pellegrini, 2010).
 Giả thuyết nghiên cứu là gì

 Kiểm chứng

 Xác nhận/Bác bỏ
 Quan hệ giữa câu hỏi và giả thuyết

 Chuyển đổi câu hỏi nghiên cứu thành giả thuyết nghiên
cứu, bằng cách chuyển dạng một câu hỏi thành một câu
khẳng định và định hướng trước hướng trả lời, theo niềm
tin hoặc giả định của người nghiên cứu.
 Quan hệ giữa câu hỏi và giả thuyết
 Một giả thuyết nghiên cứu có thể sẽ không phù hợp hoặc khó
thiết lập nếu:

• Không có niềm tin, linh cảm hoặc tiên đoán có cơ sở lý thuyết

• Không xác lập được một bộ biến số có quan hệ nhân quả
• Mô tả một kinh nghiệm, một vấn đề
• So sánh giữa hai tình huống hay vấn đề kinh tế với nhau.
 Đánh giá và lựa chọn giả thuyết

Như thế nào là một Giả thuyết mạnh?

 Phù hợp với mục tiêu của nó

 Có thể kiểm định được
 Tốt hơn các giả thuyết cạnh tranh khác
 Đánh giá và lựa chọn giả thuyết
 Giả thuyết nên:
• Là một câu khẳng định
• Phạm vi có giới hạn cụ thể
• Là một câu phát biểu về mối quan hệ giữa các biến số
• Có ý nghĩa rõ ràng
• Phù hợp với lý thuyết
• Được diễn tả một cách thích hợp với các thuật ngữ chính xác
 Tài liệu tham khảo

Kumar, R. (2011). Research Methodology. A Step-by-

Step Guide for Beginners. Washington DC: SAGE
Publications. Chapter 4, 5 & 6

Trần Tiến Khai (2014). Phương pháp nghiên cứu kinh

tế- Kiến thức cơ bản. TP. HCM: Nhà xuất bản Lao động xã
hội. Chương 2.
 Viết câu hỏi nghiên cứu, mục tiêu nghiên cứu và giả thiết nghiên cứu
cho các vấn đề nghiên cứu sau:

-Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng tới hiệu quả xuất khẩu của Việt
Nam;

-Phân tích tác động của thuế quan tới nguồn thu thuế tại Việt Nam
-CPTPP và thương mại hàng hóa của Việt Nam
-Tác động của Covid-19 tới hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam
-Hội nhập quốc tế trong trạng thái bình thường mới