10/6/2021

Chương 4
Thiết kế
nghiên cứu

Mục tiêu
• Hiểu thiết kế nghiên cứu là gì
• Hiểu chức năng quan trọng của thiết kế nghiên cứu
• Hiểu lý thuyết quan hệ nhân quả và thiết kế nghiên cứu
• Hiểu khác biệt giữa thiết kế nghiên cứu định lượng và
định tính
• Hiểu các thiết kế nghiên cứu phổ biến trong nghiên cứu
định tính và nghiên cứu định lượng

Nội dung
4.1. Tổng quan về thiết kế nghiên cứu

4.2. Chức năng của thiết kế nghiên cứu

4.3. Lý thuyết quan hệ nhân quả và thiết kế nghiên cứu

4.4. Sự khác biệt giữa thiết kế nghiên cứu định lượng và định tinh

4.5. Các thiết kế nghiên cứu phổ biến trong nghiên cứu định tính và
nghiên cứu định lượng

1
 10/6/2021

Thiết kế nghiên cứu

• Là một kế hoạch, cấu trúc và chiến lược điều tra được hình
thành để có được câu trả lời cho các câu hỏi nghiên cứu.
• một phác thảo về những gì nhà nghiên cứu sẽ làm từ việc viết
ra các giả thuyết và hàm ý thực hiện đến việc phân tích dữ liệu
cuối cùng.
• kế hoạch chi tiết về cách thức hoàn thành một nghiên cứu —
xem các biến để đo lường, chọn mẫu, thu thập dữ liệu để kiểm
tra các giả thuyết và phân tích kết quả.

Chức năng thiết kế nghiên cứu

• Xác định và phát triển quy trình và sắp xếp quy trình cần thiết

• Nhấn mạnh tầm quan trọng của chất lượng trong các thủ tục
này để đảm bảo tính hợp lệ, khách quan và chính xác

Chức năng thiết kế nghiên cứu

• Hình thành kế hoạch thực hiện các quy trình và nhiệm vụ cần
thiết
• Đảm bảo quy trình đầy đủ để câu trả lời hợp lệ, khách quan và
chính xác câu hỏi nghiên cứu  kiểm soát phương sai (control
of variance)

2
 10/6/2021

Một thiết kế nghiên cứu thực hiện như sau:

• Đặt tên cho thiết kế nghiên cứu
• Cung cấp thông tin chi tiết về các khía cạnh sau của nghiên cứu:
- Ai tạo thành tổng thể nghiên cứu?
- Làm thế nào để xác định được tổng thể nghiên cứu?
- Chọn mẫu hay tổng thể?
- Nếu một mẫu được chọn, nó sẽ được thu thập như thế nào?
- Sự đồng ý được thực hiện ra sao?
- Phương pháp thu thập dữ liệu nào sẽ được sử dụng và tại sao?
- Trong trường hợp bảng câu hỏi, các câu trả lời sẽ được trả lại ở đâu?
- Người trả lời có nên liên hệ với bạn nếu họ có thắc mắc?
- Trong trường hợp phỏng vấn, cuộc phỏng vấn sẽ được tiến hành ở đâu?
- Vấn đề đạo đức sẽ được xem xét ra sao?

Lý thuyết quan hệ nhân quả và thiết kế

nghiên cứu
• Để đảm bảo tìm được câu trả lời cho nghiên cứu, bạn phải chọn
một thiết kế nghiên cứu giúp bạn phân biệt, loại bỏ hoặc định
lượng tác động của các nhóm biến khác nhau đến biến độc lập.
• Ví dụ: hiệu quả của dịch vụ tư vấn hôn nhân.

Loại dịch vụ tư vấn Mức độ của vấn đề

Nghiên cứu tổng thế hôn nhân

(Biến độc lập)

(Biến phụ thuộc)

Các biến ngoại lai

• Tự nhận thức
• Thay đổi điều kiện kinh tế
• Thay đổi tình trạng việc
làm
• Sinh con
• Áp lực từ bạn bè và người
thân
• Mối quan hệ khác
• V.v…

3
 10/6/2021

Trong mối quan hệ nhân quả, những thay đổi trong biến phụ
thuộc có thể được quy cho ba loại biến sau:

= ± ±

Lý thuyết quan hệ nhân quả và thiết kế

nghiên cứu
• Trong khoa học xã hội, các biến ngoại lai xuất hiện trong mọi nghiên
cứu và không thể bị loại bỏ. Lựa chọn tốt nhất là định lượng tác động
của chúng thông qua việc sử dụng nhóm kiểm soát, mặc dù việc giới thiệu
nhóm kiểm soát tạo ra vấn đề đảm bảo rằng các biến không liên quan có
cùng ảnh hưởng đến cả nhóm đối chứng và nhóm thực nghiệm
• Nguyên tắc phương sai ‘maxmincon’:thiết kế nghiên cứu đảm bảo rằng
biến độc lập có cơ hội tối đa để có tác động đầy đủ đến biến phụ thuộc,
trong khi các biến ngoại lai và ngẫu nhiên được giảm thiểu (nếu được)
hoặc được định lượng hoặc loại bỏ.

Biến ngoại lai

• Hai phương pháp đảm bảo biến ngoại lai tác động tương tự
như nhóm biến khác:
• Phân nhóm ngẫu nhiên (Randomisation) - Đảm bảo rằng 2 nhóm có
thể so sánh được về (các) biến. Giả định rằng nếu các nhóm có thể so
sánh được thì mức độ ảnh hưởng của các biến ngoại lai đến biến phụ
thuộc là như nhau trong mỗi nhóm.
• Ghép cặp (Matching)- Một cách khác để đảm bảo rằng hai nhóm có thể
so sánh được để ảnh hưởng của các biến ngoại lai sẽ giống nhau
trong cả hai nhóm

4
 10/6/2021

Biến ngoại lai

• Hai phương pháp loại bỏ biến ngoại lai:
• Xây dựng biến ảnh hưởng vào thiết kế của nghiên cứu
• Ví dụ: tác động của dịch vụ sức khỏe bà mẹ đối với tỷ lệ tử vọng
của trẻ sơ sinh, trong đó tinh trạng dinh dưỡng của trẻ là biến ngoại
lai
• Loại bỏ biến
• Ví dụ: tác động của một chương trình giáo dục sức khỏe đối với
thái độ và niềm tin về nguyên nhân và cách điều trị một căn bệnh
nhất định giữa những người Úc bản địa và không phải bản địa sống
trong một cộng đồng

Xây dựng biến ảnh hưởng vào thiết kế nghiên cứu

Sự khác biệt giữa thiết kế nghiên cứu định lượng và định tính
Sự khác nhau Thiết kế nghiên cứu định tính Thiết kế nghiên cứu định
lượng
Khác biệt giữa thiết kế Ít rõ ràng, có sự chồng chéo Rõ ràng
nghiên cứu và phương pháp
thu thập dữ liệu
Sự phù hợp của người trả lời Quan trọng Không quan trọng

'Khoảng cách quyền lực' Nhỏ hơn Lớn hơn

giữa nhà nghiên cứu và tổng
thể nghiên cứu
Khả năng kiểm tra sai lệch
(bias)
Mục đích của thiết kế
Kiểm tra sai lệch khó hơn
thích hợp hơn để khám phá sự
thay đổi và đa dạng trong các
khía cạnh của đời sống xã hội
Dễ kiểm tra sai lệch
hơn
thích hợp hơn để tìm ra
mức độ của sự biến đổi
và đa dạng

5
 10/6/2021

Thiết kế nghiên cứu trong nghiên cứu định

lượng
• Thiết kế trong các nghiên cứu định lượng có thể được phân loại
từ 3 góc độ khác nhau:
số liên hệ với tổng thể nghiên cứu (the number of contacts with the
study population)
giai đoạn tham chiếu của nghiên cứu (the reference period of the study)
bản chất của cuộc điều tra (the nature of the investigation)

Thiết kế nghiên cứu Đặc điểm Ví dụ

Cross-sectional studies Nghiên cứu tại một thời điểm
(Nghiên cứu cắt ngang/ tại Ưu: thiết kế đơn giản, dễ phân tích
một thời điểm)
Nhược: không thể đo lường sự thay đổi
Before-and-after studies Bao gồm hai bộ dữ liệu cắt ngang, đo
(Nghiên cứu trước- sau) lường tác động hoặc hiệu quả của một
chương trình
Ưu: Đo biến động trong một tình huống,
hiện tượng, vấn đề, vấn đề hoặc thái độ
Nhược: khó xác định biến độc lập or ngoại 
lai tác động đến biến phụ thuộc do đo tổng
thay đổi
Longitudinal studies xác định mô hình thay đổi liên quan đến
(nghiên cứ theo dõi dọc/ thời gian
theo thời gian) Ưu: đo lường mô hình thay đổi và thu
được thông tin thực tế
Nhược: bị ảnh hưởng bởi hiệu ứng điều
hòa
 Thái độ của người dân đối với việc khai thác
uranium ở Úc.
 Đặc điểm kinh tế xã hội-nhân khẩu học của
những người nhập cư ở Tây Úc.
 Những lý do dẫn đến tình trạng vô gia cư ở
những người trẻ tuổi.
 Sự đảm bảo chất lượng của dịch vụ do một tổ
chức cung cấp.
 Tác động của chuyển dịch cơ cấu hành chính về
chất lượng dịch vụ được cung cấp bởi một tổ
chức.
 Hiệu quả của một dịch vụ tư vấn hôn nhân.
 Ảnh hưởng ưu đãi về năng suất của nhân viên
trong một tổ chức.
Tác động của nguồn vốn đến chất lượng giảng
dạy tại các trường đại học.
 Hiệu quả của một quảng cáo về việc bán một sản
phẩm.
 Nghiên cứu tỷ lệ người chấp nhận một chương
trình trong một khoảng thời gian
 Xác định các xu hướng về nhu cầu lao động,
nhập cư, …
 Những thay đổi về tỷ lệ mắc bệnh hoặc về tỷ lệ tử
vong, bệnh tật và mức sinh của dân số.

6
 10/6/2021

Thiết kế nghiên cứu định lượng

• dựa trên khoảng thời gian tham chiếu
retrospective study design (thiết kế hồi cứu): tìm hiểu một hiện tượng, tình huống,
vấn đề hoặc vấn đề đã xảy ra trong quá khứ.
• Điều kiện sống của thổ dân và cư dân trên eo biển Torres ở Australia đầu thế kỷ XX.
• Mối quan hệ giữa mức độ thất nghiệp và tội phạm đường phố.
• prospective study design (thiết kế tiền cứu):mức độ phổ biến của một hiện
tượng, tình huống, vấn đề, thái độ hoặc kết quả trong tương lai
• Ảnh hưởng của dịch vụ tư vấn đối với mức độ của các vấn đề hôn nhân
• Ảnh hưởng của sự tham gia của cha mẹ đối với mức độ thanh tích học tập của con cái họ.
• Đo lường tác động của việc thay đổi chính sách di cư đến mức độ nhập cư vào Úc
• retrospective – prospective study design: tập trung vào các xu hướng trong quá
khứ của một hiện tượng và nghiên cứu nó trong tương lai.
• Tác động của các biện pháp khuyến khích đối với năng suất của nhân viên trong tổ chức.
• Tác động của các dịch vụ sức khỏe bà mẹ và trẻ em đối với tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh.
• Ảnh hưởng của quảng cáo đến việc bán sản phẩm

Thiết kế nghiên cứu định lượng

• Dựa trên bản chất của cuộc điều tra:

• thực nghiệm (experimental)

• phi thực nghiệm (non-experimental)
• bán thực nghiệm (quasi- or semi-experimental)

Thiết kế nghiên cứu định lượng

• The cross-over comparative experimental design (Thiết kế thử nghiệm
so sánh chéo)
• Trend studies (Nghiên cứu xu hướng)
• Cohort studies (Nghiên cứu thuần tập)
• Panel studies (Nghiên cứu dạng bảng)
• Blind studies (Nghiên cứu làm mù)
• Double-blind studies (Nghiên cứu làm mù đôi)

7
 10/6/2021

Thiết kế nghiên cứu định tính

• Case study/ nghiên cứu tình huống
• Oral history/Lịch sử truyền khẩu
• Focus groups/group interviews /phỏng vấn nhóm tập trung
• Participant observation/ Quan sát có tham gia
• Community discussion forums/ Diễn đàn thảo luận cộng đồng
• ….

Case study
• “Case’ bạn chọn sẽ trở thành cơ sở cho việc khám phá kỹ
lưỡng, toàn diện và chuyên sâu về (các) khía cạnh mà bạn
muốn tìm hiểu. Đó là một cách tiếp cận "trong đó một trường
hợp cụ thể hoặc một vài trường hợp được lựa chọn cẩn thận
được nghiên cứu chuyên sâu" (Gilbert 2008: 36).
• Ưu điểm
• Khám phá một khu vực mà ít được biết đến hoặc nơi bạn muốn hiểu biết toàn diện về
tình huống, hiện tượng, tình tiết, địa điểm, nhóm hoặc cộng đồng
• Nhược điểm
• không thể đưa ra bất kỳ khái quát nào cho tổng thể ngoài các trường hợp tương tự
như trường hợp được nghiên cứu

Oral history
• là một quá trình thu thập, ghi lại, trình bày và giải thích
thông tin lịch sử hoặc hiện tại, dựa trên kinh nghiệm và
ý kiến cá nhân
• Các bước thực hiện:
• quyết định loại trải nghiệm, nhận thức hoặc sự kiện lịch sử mà bạn
muốn tìm hiểu.
• cần xác định các cá nhân hoặc nguồn (có thể khó và tốn thời gian) có
thể cung cấp cho bạn thông tin cần thiết một cách tốt nhất.
• thu thập thông tin từ chúng để được phân tích và diễn giải

8
 10/6/2021

Focus groups/group interviews

• một dạng chiến lược trong nghiên cứu định tính, trong đó thái độ, ý
kiến hoặc nhận thức đối với một vấn đề, sản phẩm, dịch vụ hoặc
chương trình được khám phá thông qua thảo luận tự do và cởi mở
giữa các thành viên của nhóm và nhà nghiên cứu.
• nhóm tập trung dùng trong các đánh giá tổng hợp và hình thức cũng
như để phát triển các chương trình và dịch vụ xã hội. Nó cũng là một
công cụ hữu ích trong quy hoạch đô thị và xã hội để xác định các
vấn đề, các phương án, chiến lược phát triển và các định hướng
phát triển và quy hoạch trong tương lai.
• Chi phí thấp, thiết kế đơn giản nhưng tổng hợp ý kiến khó, khó tìm
hiểu độ lớn của sự đa dạng trong nhóm

Quan sát người tham gia

• Trong nghiên cứu định tính, một quan sát luôn
được ghi lại ở dạng mô tả trong khi trong nghiên
cứu định lượng, nó được ghi lại dưới dạng danh
mục hoặc theo thang điểm. Nó cũng có thể là sự
kết hợp của cả hai - một số phân loại và một số
mô tả hoặc phân loại kèm theo giải thích mô tả.
• Đơn giản, thu thông tin sâu, nhưng có thể thiên vị