Strojenie gitary

Odnonik do oryginalnej publikacji: http://www.blizinski.pl/gitara/Strojenie_gitary

8
gosuj
Kady wie, jak wana jest precyzja nastrojenia gitary. Dlatego sporo
uwagi naley powici samej umiejtnoci strojenia.

Wywietlenia: 48.292

Utworzony:
01/11/2006

Umie u siebie
Wstaw poniszy kod na swoj stron, a odwiedzajcy bd mogli przeczyta ten artyku
bezporednio na niej.
Kod:

Sprawd jak kod bdzie wyglda po umieszczeniu

ukryj

Kady wie, jak wana jest precyzja nastrojenia gitary. Dlatego sporo uwagi naley powici
samej umiejtnoci strojenia.
Przede wszystkim musz jeszcze raz podkreli, e aby nastrojenie gitary wypado
pozytywnie, instrument musi by przygotowany do gry. Mimo to, niekiedy pozostaj jednak
pewne minimalne niedokadnoci, ktre powoduj, e trzeba nauczy si stroi gitar w taki
sposb, by nie byy one zauwaalne. Dlatego najlepiej nastroi instrument jego stay
uytkownik, ktry zna najdrobniejsze niuanse intonacyjne i brzmieniowe swej gitary.

Metody strojenia
Waciwie kady gitarzysta ma inny sposb sprawdzania stroju swojego instrumentu.
Sposobw tych jest bardzo duo, poniewa mona porwnywa wszystkie dwiki na
wszystkich strunach. Bdziemy omawiali strj woski, poniewa on jest uywany w jazzie.

Proste strojenie

Strojenie gitary
Elementarn i niezbyt dokadn metod strojenia podaj niemal wszystkie podrczniki do
nauki gry. Polega ona na nastrojeniu struny E-1 na waciwy ton (do a wydobytego z
kamertonu lub z innego instrumentu dostrajamy strun E-1 docinit w V pozycji), a
nastpnie na porwnywaniu i dostrajaniu dwikw ssiednich, niszych strun
odpowiadajcych dwikom pustych strun wyszych. Tak wic porwnujemy dwik pustej
struny E-1 z dwikiem e zagranym na strunie H-2 w pozycji V i dostrajamy strun H-2.
Nastpnie kolejno:

porwnujemy dwik pustej struny H-2 z dwikiem h wydobytym na strunie G-3 w

pozycji IV,
porwnujemy dwik pustej struny G-3 z dwikiem g wydobytym na strunie D-4 w
pozycji V,
porwnujemy dwik pustej struny D-4 z dwikiem d wydobytym na strunie A-5 w
pozycji V,
porwnujemy dwik pustej struny A-5 z dwikiem A wydobytym na strunie E-6 w
pozycji V, dostrajajc zawsze nisz strun.

Sposb ten mona uatwi przez nastrojenie na pocztku, lub zaraz po strunie e-1 struny E-6.
Nastrojenie struny E-6 porwnujemy do dwiku pustej struny E-1 za pomoc flaoletu na
strunie E-6 w pozycji V.
Stroimy nastpnie gitar poczynajc od struny A-5, a wic:

porwnujemy dwik A na strunie E-6 w pozycji V z dwikiem pustej struny A-5,

ktr dostrajamy,
porwnujemy dwik D na strunie A-5 w pozycji V z dwikiem pustej struny D-4,
ktr dostrajamy,
porwnujemy dwik g na strunie D-4 w pozycji V z dwikiem pustej struny G-3,
ktr dostrajamy,
porwnujemy dwik h na strunie G-3 w pozycji IV z dwikiem pustej struny H-2,
ktr dostrajamy,

sprawdzamy dwik e na strunie H-2 w pozycji V z dwikiem pustej struny E-1,

ktry powinien by tej samej wysokoci. Jeli nie jest, znaczy to, e strojenie
przeprowadzone byo niedokadnie i trzeba je powtrzy.

Jak wida, sposb ten rni si od podanego poprzednio odwrcon kolejnoci strojenia
strun. Na tym wanie polega uatwienie, bo dziki temu dostrajamy strun pust, ktra moe
brzmie w trakcie podwyszania lub obniania jej stroju. Jest to wane, poniewa nie robic
tego na lepo", moemy bez wielokrotnych prb wyrwna wysoko brzmienia pustej
struny do dwiku zagranego poprzednio na innej strunie.
Jeli chcemy dokadniej sprawdzi nastrojenie poszczeglnych strun, moemy to zrobi nie
uywajc strun pustych. Porwnujemy np.:

dwik g zagrany na strunie E-1 w pozycji III z dwikiem g wydobytym na strunie

H-2 w pozycji VIII,
dwik d zagrany na strunie H-2 w pozycji III z dwikiem d wydobytym na strunie
G-3 w pozycji VII,
dwik b zagrany na strunie G-3 w pozycji III z dwikiem b wydobytym na strunie
D-4 w pozycji VIII,
dwik f zagrany na strunie D-4 w pozycji III z dwikiem f wydobytym na strunie A5 w pozycji VIII,
dwik C zagrany na strunie A-5 w pozycji III z dwikiem C wydobytym na strunie
E-6 w pozycji VIII

i na koniec sprawdzamy struny skrajne - E-1 i E-6, czy podwjna oktawa jest czysta. W
nawiasie naley doda, e w tym wypadku numer pozycji nie okrela pooenia doni, a
jedynie miejsce docinicia struny. Tutaj w wyszych pozycjach wygodniej jest operowa
palcem 4.
Posugujc si tylko strunami skrconymi w pozycjach, eliminujemy mylc niekiedy rnic
barwy w brzmieniu pustych strun. Sposb ten jest jednak do kopotliwy, jeli nie
dysponujemy strojnikami i uywamy tylko maszynek.

Strojenie flaoletami
Bardzo precyzyjn metod jest strojenie flaoletami naturalnymi. Flaolety s zawsze wysze
od dwiku podstawowego, bdcego w tym wypadku dwikiem pustej struny. Jest to
korzystne, poniewa ucho ludzkie na og precyzyjniej odbiera unison dwikw wyszych
ni niszych. Poza tym, uywajc tylko pustych strun, mamy woln lew rk do operowania
maszynkami w trakcie brzmienia unisonu.
Strojenie flaoletami przebiega nastpujco:

Strojenie flaoletami

do a , podanego np. z kamertonu, stroimy strun D-4 za pomoc flaoletu w pozycji VII.
Nastpnie stroimy strun A-5 za pomoc flaoletu w pozycji V (rwnie dwik a ). T sam
czynno przeprowadzamy ze strunami A-5 i E-6 z tym, e stroimy je dwikiem c . Strun
G-3 stroimy, porwnujc flaolet w pozycji V na strunie D-4 z flaoletem w pozycji VII na
strunie G-3.
Strun H-2, porwnujc flaolet w pozycji IV na strunie G-3 z flaoletem w pozycji V na
strunie H-2.
Strun E-1 stroimy, porwnujc flaolet w pozycji V na strunie H-2 z flaoletem w pozycji
VII na strunie E-l. (Warto zwrci uwag, ze zarwno przy strojeniu struny H-2 jak i E-1
posugujemy si tym samym dwikiem h").

Strojc gitar przy pomocy wzmacniacza, naley pamita o tym, e flaolety brzmi goniej
i klarowniej na przystawce umieszczonej przy podstawku oraz przy ustawionej na
wzmacniaczu barwie jasnej. Metoda strojenia flaoletami ma jednak rwnie sabe strony.
Przede wszystkim praktyka wykazuje nieprecyzyjno wynikajc z porwnywania
wysokoci brzmienia strun H-2 i G-3 oraz pewn niedogodno w strojeniu strun wyszych, z
uwagi na sabe brzmienie bardzo wysokich dwikw. Mona omin te przeszkody, stosujc
metod kombinowan, powsta z poczenia najlepszych elementw rnych sposobw
strojenia.
Upraszczajc, optymalnym rozwizaniem jest strojenie strun widmowych, posugujc si
dwikami uzyskanymi w pozycjach, strun basowych za za pomoc flaoletw naturalnych,
nie zapominajc na zakoczenie o sprawdzeniu czystoci brzmienia podwjnej oktawy strun
skrajnych.
Chciabym jeszcze zwrci uwag na zjawisko sumujcych si niedokadnoci podczas
strojenia strun po kolei. I wanie dlatego kade strojenie powinno by zakoczone
sprawdzeniem strun skrajnych. Dobrze jest te sprawdzi pozostae struny, posugujc si
jednym dwikiem np. a i jego dolnych oktaw.
Podany przykad jest rwnie jedn z metod strojenia, ktra ma t wyszo nad innymi, e
strojc gitar przy pomocy jednego dwiku, eliminujemy niebezpieczestwo sumowania si
bdw. Dostosowujc odpowiednio t metod, mona stroi rwnie do innych dwikw,
ale wygodniejszymi s: a, e, d, g.

Strojniki elektroniczne

Tuner elektroniczny
Istniej specjalne aparaty, dziki ktrym mona nastroi instrument obserwujc wskaniki
reagujce na wysoko dwikw. S to bardzo precyzyjne urzdzenia umoliwiajce
nastrojenie si w warunkach sabej syszalnoci (np. podczas rozgrywania si big-bandu).

Mikrostrojniki
Przy omawianiu gitary elektryczno-akustycznej wspomniaem o tzw. mikrostrojnikach,
znacznie uatwiajcych strojenie. Zakada sieje na strunnik, a struny na strojniki, tak jak w
instrumentach smyczkowych.
W mikrostrojniki wyposaone s wszystkie gitary z mostkami typu Floyd Rose i podobne, w
ktrych jest blokada strun na podstawku przy gwce.
Zalety ich s niezaprzeczalne. W gitarze wyposaonej w mikrostrojniki, do wyrwnywania
stroju praktycznie w ogle nie uywa si maszynek, przez co pomija si ich niedokadnoci i
luzy, oraz nie rusza si zwoju struny na kotku. Jest on sabym punktem struny w trzymaniu
staej wysokoci dwiku. Gdy chcemy obniy strj przy pomocy maszynki, struna opierajc
si na siodeku, nie kurczy si rwnomiernie, ale najpierw pomidzy kokiem a siodekiem.
Powoduje to pewne rozlunienie zwoju na koku, ktry dopiero pniej, niekiedy podczas gry
zaciska si, wyrwnujc napicie caej struny i powodujc tym obnienie jej stroju.
Uywajc mikrostrojnikw pozbywamy si tych problemw. Strojenie jest wygodniejsze
rwnie dziki temu, e strojniki obsuguje rka prawa. Mona wic lew rk skraca strun
w dowolnej pozycji i jednoczenie stroi j. Mona rwnie porwnywa wysoko
dwikw strun brzmicych jednoczenie i w trakcie trwania wspbrzmienia stroi jedn ze
strun, np.:
Na zakoczenie dodam, e pomijajc wszystkie omwione dotychczas zalety, mikrostrojniki
maj o wiele wiksz dokadno dziki innemu przeoeniu ruchu obrotowego na nacig
strun.
Majc na uwadze wszystkie powysze informacje, kady powinien doj do metody, ktra
odpowiadajc jego indywidualnym predyspozycjom, bdzie dawaa najlepsze rezultaty.

Strojenie a temperatura
Instrument, przed przystpieniem do strojenia, powinien mie temperatur pomieszczenia, w
jakim bdzie uywany. W przeciwnym razie struny przystosowujc swoj temperatur do
temperatury powietrza, bd zmieniay si nacigu, a co za tym idzie i intonacj. Dzieje si
tak, poniewa struny maj duy wspczynnik rozszerzalnoci i kurczliwoci. Naley
pamita, e struna zimna jest skurczona, a wic bardziej napita, a co za tym idzie, daje
dwik wyszy. Struna ciepa jest rozszerzona, mniej nacignita. a wic daje dwik niszy.
Trzeba to wszystko mie na uwadze szczeglnie w zimie. Strojenie z poprawk na ,,dojcie"
do waciwej temperatury nie zdaje egzaminu, poniewa struny w rnym stopniu reaguj na
zmiany.
Naley uwaa rwnie, aby na instrument podczas gry nie paday promienie soneczne. Przy
grze w mocnych wiatach reflektorw, przed graniem naley ogrza instrument, zostawiajc
go na kilka minut w wiatach. Trzeba rwnie uwaa, aby zmiany temperatury nie byy dla
gitary zbyt gwatowne. Gdy zapobiegniemy zmianom temperatury instrumentu podczas gry,
unikniemy rozstrajania si gitary.

Wysoko a barwa dwiku

Przystpujc do strojenia, naley pamita o tym, e dwiki o barwie ciemnej sprawiaj
wraenie niszych ni w rzeczywistoci, a dwiki o barwie jasnej - wyszych. Dlatego lepiej
stroi gitar z ustawion tak barw, z jak pniej bdzie wykorzystywana.
Musz doda, e struny powinny by jak zwykle czyste i wolne od osadu.

Wysoko stroju
Gitara jazzowa brzmi najlepiej przy a = 440 Hz. Taki te strj maj organy Hammonda,
Fender-piano. W Polsce czsto spotyka si jednak fortepiany akustyczne strojone wyej,
niekiedy a o wier tonu, na og w orkiestrach smyczkowych i dtych, pono ze wzgldu na
specyfik tych instrumentw. Dlatego grajc z fortepianem akustycznym, naley zwrci
szczegln uwag na jego wysoko stroju i dostosowa si do niego.
Chciabym jeszcze doda, e w wypadku gdy musimy dostroi gitar do instrumentu, ktry
ma pewne odchylenia od stroju a = 440 Hz, nie moemy zaczyna od dokadnego strojenia
jednej struny, pniej drugiej ild. Podwyszajc lub obniajc cay strj gitary, trzeba
pamita, e jej konstrukcja jest elastyczna i minimalnie poddaje sisile nacigu strun.
Dlatego, gdy np. zwikszamy nacig czterech strun, to pozostae dwie obni strj. I
odwrotnie, gdy obniamy strj czterech strun, to zwikszy si nacig pozostaych. Jest na to
jedna rada: musimy najpierw prowizorycznie wyrwna strj wszystkich strun do wymaganej
wysokoci i dopiero wtedy dokadnie dostroi gitar wedug opracowanej metody.
Ta sama zasada obowizuje po zmianie strun. Wwczas przez kilka dni dopasowuj one
swoje uoenie i obniaj strj. Naley go podciga zawsze do waciwej wysokoci. Jeli
bdziemy pamita o powyszych uwagach, gitara nasza bdzie stroi precyzyjnie nie
tylko ,,w sobie", ale i do innych instrumentw.

Odchylenia od stroju
Gitara, mimo waciwej pielgnacji i okresowej korekty menzury, cierpi na pewne minimalne
odchylenia w stroju. Odchylenia te wzrastaj pod koniec eksploatacji kompletu strun.
Gitarzysta powinien reagowa, nim bd one zauwaalne dla suchacza. Gdy zawodzi ju
regulacja menzury, mona ratowa si. stosujc specjaln metod strojenia, uwzgldniajc
szczeglnie te pozycje, ktre najczciej bd uywane. Tak wic, jeli gramy akurat przede
wszystkim w pozycjach III, IV i V, stroimy tak, by dwiki gitary wanie w tych pozycjach
byy najczystsze. Przy uywaniu pierwszych pozycji nie trzeba uwzgldnia minimalnych
niedokadnoci, natomiast przy grze w pozycjach wysokich, korekcja stroju musi by
wiksza. Jeli mona przewidzie, w jakich pozycjach bdziemy gra najczciej, stroimy

instrument specjalnie do danego utworu. Oczywicie jest to moliwe tylko w wypadku partii
aranowanych.
Oto na czym polega ten sposb: zamy, e struna H-2 nie stroi i pomimo korekcji menzury
ma minimalnie za wysok oktaw. Ot pusta strun H-2 stroimy nieco niej. tak by w
pozycjach najczciej uywanych, jej dwiki byy czyste. Analogicznie, gdy struna ma
oktaw za maa. stroimy j nieco wyej.
Trzeba jednak pamita, e sposb ten mona stosowa przy bardzo niewielkich
niedokadnociach w stroju i e praktycznie czysta gra ograniczona jest do kilku pozycji.

Jak czsto stroi gitar

Strj gitary naley sprawdza przed kadym uyciem instrumentu; rwnie jeli zabieramy
si do wiczenia. Stae pilnowanie precyzji stroju instrumentu ma wpyw nie tylko na jako
wykonywanej przez nas muzyki. Stae obcowanie z prawidowym strojem wyrobi w nas
nawyk rozpoznawania nieczystoci intonacyjnych i reagowania na nie.

Instrument transponujcy
Gitara jest instrumentem transponujcym o oktaw w d. Znaczy to, e nuty napisane
np. na fortepian - na gitarze bd brzmiay o oktaw niej. Dlatego zapis nutowy
przeznaczony na gitar jest o oktaw wyszy.