You are on page 1of 147

‫جناب آقاي دكتر محمود احمدي نژاد‬

‫رئيس محترم جمهوري اسالمي ايران‬

‫‪ 3136/9/42‬د اجفففففصا ا ففففف‬ ‫‪ 13623/334211‬ففففف‬ ‫عطفففففن مفففففر فففففر ففففف‬

‫جسسفر ف‬ ‫صف‬ ‫قانون مجازات اسالمي‬ ‫اسال يايصان‬ ‫يكصد و ميست و س م (‪ )341‬ق ن اس سي ج ه‬

‫هشت د و پنجم(‪ )33‬ق ن اس سي كفر‬ ‫ا اسال ي ط مق ا‬ ‫‪ 3194/4/3‬ك يسي ن قض ئي و حق قي جسس‬

‫ا اسفال ي ققفديم‬ ‫م عن ان اليحر يك ف يتي ج زات اسال ي (كسي ت‪ ،‬حدود‪ ،‬قص ص و دي ت) مر جسس‬

‫نبر‬ ‫گصديد م د‪ ،‬پس از افقت جسس م اجصا آز يشي آن مر دت پنجس ل د جسسر عسني وز چه‬

‫حتصم گهب ن‪ ،‬مر پي ست امالغ يگصدد‪.‬‬ ‫ا‬ ‫‪ 3133/9/43‬و قأييد‬

‫علي الريجاني‬

‫رونوشت‪:‬‬
‫گهب ن جهت استحض‬ ‫ا‬ ‫‪ -‬حضصت آيت اهلل اح د جنتي دميص حتصم‬
‫‪ -‬ع و ت حتصم ظ ت جهت استحض و اقدام‬
‫قانون مجازات اسالمي‬
‫كتاب اول ـ كليات‬
‫بخش اول ـ مواد عمومي‬

‫فصل اول ـ تعاريف‬


‫حفدود‪ ،‬قصف ص‪ ،‬ديف ت و قعزيفصات‪،‬‬ ‫مص جصائم و ج زاته‬ ‫ماده ‪ -1‬ق ن ج زات اسال ي شت‬
‫اقدا ت قأ يني و قصميتي‪ ،‬صايط و ا ع سؤوليت كيفص و ق اعد ح كم مص آ ه است‪.‬‬

‫اعم از فع ي قصك فع كر د قف ن مفصا آن جف زات قعيفيه فد اسفت جفصم‬ ‫ماده ‪ -2‬هص فت‬
‫ي د‪.‬‬ ‫حس‬

‫فصل دوم ـ قلمرو اجراي قوانين جزائي در مکان‬


‫كسير ا خ ي كر د قس صو ح ك يت ز يني‪ ،‬د ي يي و هف ايي ج هف‬ ‫ماده ‪ -3‬ق ا يه جزائي ايصان د م‬
‫قص د م د‪.‬‬ ‫د اع ل ي د گص آ كر مر جب ق ن قصقيب ديگص‬ ‫اسال ي ايصان صقكب جصم‬

‫د د حكم جصم واقع فد‬ ‫ماده ‪ -4‬هص گ قس تي از جصم ي تيجر آن د قس صو ح ك يت ايصان واقع‬
‫اسال ي ايصان است‪.‬‬ ‫د ج ه‬

‫ماده ‪ -5‬هص خص ايصا ي ي غيصايصا ي كر د خ ج از قس صو ح ك يت ايصان صقكب يكي از جصائم زيفص‬


‫اسال ي ايصان ح ك ر و ج زات ي د و هصگف‬ ‫ي جصائم قص د ق ا يه خ ص گصدد‪ ،‬طبق ق ا يه ج ه‬
‫سيدگي مر ايه جصائم د خ ج از ايصان مر دو حكم حك يت و اجصا آن نتهي ف د‪ ،‬دادگف ايفصان د‬
‫قعزيص ‪ ،‬يزان حك يت اجصاء د ا ح سبر يكند‪:‬‬ ‫قعييه ج زاته‬
‫اسال ي ايصان‬ ‫الن‪ -‬اقدام عسير ظ م‪ ،‬ا نيت داخسي ي خ جي‪ ،‬ق يت ا ضي ي استقالل ج ه‬
‫هص‪ ،‬ا ض ء‪ ،‬حكم‪ ،‬فص ن ي دستخط ق م هبص ي استف د از آن‬ ‫‪ -‬جع‬
‫ينفدگ ن‬ ‫هص‪ ،‬ا ض ء‪ ،‬حكم‪ ،‬فص ن ي دستخط س ي ئيسج ه ‪ ،‬ئيس ق قضف ئير‪ ،‬ئفيس و‬ ‫پ‪ -‬جع‬
‫ا گهبف ن‪،‬‬ ‫ا اسال ي‪ ،‬ئيس جسس خبصگ ن‪ ،‬ئيس دي انع لي كش ‪ ،‬دادست ن ك كش ‪ ،‬اعض‬ ‫جسس‬
‫ج ع قشخيص صسحت ظ م‪ ،‬وز ا ي ع و ن ئيس ج ه ي استف د از آ ه‬ ‫ئيس واعض‬
‫ي و يف اسفتف د از‬ ‫د از ايه صاجع ي س يص صاجع ق‬ ‫ت‪ -‬جع آ اء صاجع قض ئي ي اجصائيره‬
‫آه‬
‫شف كت‬ ‫ث‪ -‬جع اسكن س ايج ي اسن د قعهدآو م كي ايصان و ه چنيه جع اسن د خزا فر و او ا‬
‫د سك ك ت ايج داخ‬ ‫د د ي قض يه د از طصف دولت ي قهير ي قصويج سكر قسب د‬

‫و وفيففر خف د د‬ ‫ف‬ ‫ماده ‪ -6‬مر جصائم ستخد ن دولت اعم از ايصا ي ي غيصايصا ي كر د امطر مف‬
‫ان سي سي و كنس لي و ديگص وامسفتگ ن دولفت‬ ‫خ ج از قس صو ح ك يت ايصان صقكب د ا د و مر جصائم أ‬
‫اسال ي ايصان سيدگي ي د‪.‬‬ ‫ايصان كر از ص يت سي سي مصخ دا د طبق ق ا يه ج ه‬

‫صقكفب جص في‬ ‫هصيك از اقب ع ايفصان د خف ج از كشف‬ ‫اد ف‬ ‫د‬ ‫ماده ‪ -7‬عالو مص ا د ذك‬
‫اسفال ي ايفصان ح ك فر و‬ ‫قي كر د ايصان ي فت و ي مر ايصان اع د گصدد‪ ،‬طبق قف ا يه ج هف‬ ‫د‪ ،‬د‬
‫ج زات ي د شصوط مص اينكر‪:‬‬
‫اسال ي ايصان جصم م د‪.‬‬ ‫الن‪ -‬فت ا قك مي مر جب ق ن ج ه‬
‫قي كر جصم ا قك مي از جصائم جب قعزيص م د‪ ،‬تهم د ح وق ع جصم ح ك ر و قبصئر‬ ‫‪-‬د‬
‫او اجصاء شد م د‪.‬‬ ‫ت حك يت‪ ،‬ج زات كالً ي معض ً د م‬ ‫شد ي د‬
‫ج زات ي سق ط آن ب د‪.‬‬ ‫ق في اجصا‬ ‫ق في قعقيب ي‬ ‫نع ي‬ ‫پ‪ -‬طبق ق ا يه ايصان جبي مصا‬

‫ايفصان صقكفب‬ ‫خص غيصايصا ي د خ ج از ايصان عسير خصي ايصا ي ي عسيفر كشف‬ ‫ماده ‪ -8‬هصگ‬
‫د و د ايصان ي فت و ي مر ايصان اعف د گفصدد‪ ،‬طبفق قف ا يه جزائفي‬ ‫اد قب‬ ‫د‬ ‫جص ي مر جز جصائم ذك‬
‫اسال ي ايصان مر جصم او سيدگي ي د‪ ،‬شصوط مص اينكر‪:‬‬ ‫ج ه‬
‫ت حك يت‪،‬‬ ‫الن‪ -‬تهم د جصائم جب قعزيص د ح وق ع جصم‪ ،‬ح ك ر و قبصئر شد ي د‬
‫او اجصاء شد م د‪.‬‬ ‫ج زات كالً ي معض ً د م‬
‫اسال ي ايصان و ق ن ح وق ع‪،‬‬ ‫‪ -‬فت ا قك مي د جصائم جب قعزيص مر جب ق ن ج ه‬
‫جصم م د‪.‬‬
‫ماده ‪ -9‬صقكب جصائ ي كر مر جب ق ن خ ص ي عهد ره و قص ات ميهال سسي د هفص كشف‬
‫اسال ي ايفصان‬ ‫د طبق ق ا يه جزائي ج ه‬ ‫ح ك ر ي د‪ ،‬اگص د ايصان ي فت‬ ‫د د ه ن كش‬ ‫ي فت‬
‫ح ك ر و ج زات يگصدد‪.‬‬

‫فصل سوم ـ قلمرو اجراي قوانين جزائي در زمان‬


‫ماده ‪ -11‬د قص ات و ظ ت دولتي ج زات و اقدام قأ يني و قصميتي م يد مر جب ق ي م د كر قبف از‬
‫ا يق ان مفر جفب قف ن فؤخص مفر‬ ‫اعم از فع ي قصك فع‬ ‫د است و صقكب هيچ فت‬ ‫وق ع جصم قص‬
‫ج زات ي اقدا ت قأ يني و قصميتي حك م كصد لكه چن چر پس از وق ع جصم‪ ،‬ق ي بنفي مفص قخفيفن يف عفدم‬
‫ج زات ي اقدام قأ يني و قصميتي ي از جه قي س عدقص مر ح ل صقكب وضفع ف د سفبت مفر جفصائم سف مق‬ ‫اجصا‬
‫د فد‬ ‫دو حكم قطعي‪ ،‬ؤثص است‪ .‬هصگ مر جب ق ن س مق‪ ،‬حكم قطعي الزماالجصاء‬ ‫مصوضع آن ق ن ق‬
‫ي د‪:‬‬ ‫م د مر قصقيب زيص ع‬
‫كر د گذ تر جصم م د است مر جب ق ن الحق جصم ن ختر ش د‪ ،‬حكم قطعفي‬ ‫الن‪ -‬اگص فت‬
‫اجصاء ي د و اگص د جصي ن اجصاء م د اجصا آن ق ف ي د‪ .‬د ايه ا د و ه چنيه د ف د كفر‬
‫حكم قبالً اجصاء د است هيچگ ر اثص كيفص مص آن تصقب يست‪.‬‬
‫‪ -‬اگص ج زات جص ي مر جب ق ن الحق‪ ،‬قخفين ي مد‪ ،‬ق ضي اجصا احك م فن است قبف از‬
‫د كنند حكم قطعي‪ ،‬ا الح آن ا طبق ق ن جديد قق ضف كنفد‪.‬‬ ‫صوع مر اجصاء ي د حيه اجصاء از دادگ‬
‫ف د كنند حكفم مف‬ ‫يفد‪ .‬دادگف‬ ‫د كنند حكم‪ ،‬قخفين ج زات ا قق ض‬ ‫حك م يز يق ا د از دادگ‬
‫د‬ ‫د اقدام قأ يني و قصميتي كر د‬ ‫لح ظ ق ن الحق‪ ،‬ج زات قبسي ا قخفين يدهد‪ .‬قص ات ايه مند د‬
‫يز يق ا فد قخفيفن اقفدام‬ ‫ت ولي ي سصپصست و‬ ‫است‪ .‬د ايه‬ ‫اطف ل مزهك اجصاء ي د يز ج‬
‫يد‪.‬‬ ‫قأ يني و قصميتي ا قق ض‬
‫ا د خ ص وضع د اسفت‪ ،‬گفص مفر‬ ‫دت عيه وي‬ ‫د ق ا يني كر مصا‬ ‫د‬ ‫قبصص ف قص ات ف‬
‫قصصيح ق ن الحق‪ ،‬اع ل ي د‪.‬‬

‫ماده ‪ -11‬ق ا يه زيص سبت مر جصائم س مق مص وضع ق ن‪ ،‬ف اً اجصاء ي د‪:‬‬


‫الن‪ -‬ق ا يه صم ط مر قشكيالت قض ئي و الحيت‬
‫ق پيش از اجصا حكم‬ ‫‪ -‬ق ا يه صم ط مر ادلر اثب ت دع‬
‫پ‪ -‬ق ا يه صم ط مر ي داد سي‬
‫ت‪ -‬ق ا يه صم ط مر صو ز ن‬
‫د م د‪ ،‬پصو د مفصا مص سفي مفر دادگف‬ ‫د‬ ‫د مند( ) حكم قطعي‬ ‫قي كر د‬ ‫قبصص ف د‬
‫د كنند حكم قطعي ا س ل ي د‪.‬‬

‫فصل چهارم ـ قانوني بودن جرائم‪ ،‬مجازاتها و دادرسي كيفري‬


‫لح‪ ،‬مر جفب‬ ‫ماده ‪ -12‬حكم مر ج زات ي اقدام قأ يني و قصميتي و اجصا آ ه م يد از طصيق دادگ‬
‫ق ن و م ع يت صايط و كيفي ت قص د آن م د‪.‬‬

‫د ب يفد از يفزان و كيفيتفي كفر د‬ ‫ماده ‪ -13‬حكم مر ج زات ي اقدام قأ يني و قصميتي و اجصا آ ه حسب‬
‫ف د‪،‬‬ ‫ق ن ي حكم دادگ شخص د است قج وز كند و هصگ فر فد ر و خسف قي كفر از ايفه جهفت ح ف‬
‫د جب سؤوليت كيفص و د ي اسفت و د غيفص ايفه ف ت‪،‬‬ ‫قيكر از و ع د ي ققصيص م د حسب‬ ‫د‬
‫خس ت از ميتال ل جبصان ي د‪.‬‬

‫بخش دوم ـ مجازاتها‬


‫فصل اول ـ مجازاتهاي اصلي‬
‫قص د ايه ق ن چه قسم است‪:‬‬ ‫ماده ‪ -14‬ج زاته‬
‫الن‪ -‬حد‬
‫‪ -‬قص ص‬
‫پ‪ -‬دير‬
‫ت‪ -‬قعزيص‬
‫د دير و خسف ت‪،‬‬ ‫خص حق قي و خس ت وا د د احصاز‬ ‫قبصص ‪ -‬چن چر امطر عسيت ميه فت‬
‫ط لبر خ اهد م د‪ .‬اع ل ج زات قعزيص مص ا خ ص حق قي ط مق د (‪ )42‬خ اهد م د‪.‬‬ ‫قم‬

‫فصع قفدس‪ ،‬قعيفيه فد‬ ‫ماده ‪ -15‬حد ج زاقي است كر جب‪ ،‬ع‪ ،‬يزان و كيفيت اجصا آن د‬
‫است‪.‬‬
‫ماده ‪ -16‬قص ص ج زات ا سي جن ي ت ع د مص فس‪ ،‬اعض ء و ن فع است كر مر فصح نفد ج د‬
‫س م ايه ق ن اع ل ي د‪.‬‬ ‫كت‬

‫صع قدس مصا ايصاد جن يفت غيصع فد مفص‬ ‫ماده ‪ -17‬دير اعم از قد و غيص قد ‪ ،‬لي است كر د‬
‫ا د كر مر هص جهتفي قصف ص فدا د مفر جفب قف ن قفص‬ ‫فس‪ ،‬اعض ء و ن فع و ي جن يت ع د د‬
‫ي د‪.‬‬

‫ماده ‪ -18‬قعزيص ج زاقي است كر ش ل عن ان حد‪ ،‬قص ص ي دير يست و مر جب ق ن د ف ا د‬


‫حص ت صعفي ي قض قص ات حك تي قعييه و اع ف ل فيگفصدد‪ .‬ف ع‪ ،‬قفدا ‪ ،‬كيفيفت اجفصاء و‬ ‫ا قك‬
‫فدو‬ ‫قص ات صم ط مر قخفين‪ ،‬قعسيق‪ ،‬سق ط و س يص احك م قعزيص مر جب ق ن قعييه ي د‪ .‬دادگ د‬
‫د ق جر قصا يدهد‪:‬‬ ‫ي‪ ،‬ا د زيص ا‬ ‫حكم قعزيص ‪ ،‬م ع يت قص ات ق‬
‫جصم‬ ‫الن‪ -‬ا گيز صقكب و وضعيت ذهني و وا ي و حيه ا قك‬
‫جصم‪ ،‬گستص قض وفيفر و ت يج زي نم آن‬ ‫‪ -‬ي ا قك‬
‫جصم‬ ‫پ‪ -‬اقدا ت صقكب پس از ا قك‬
‫ت‪ -‬س امق و وضعيت فصد ‪ ،‬خ ادگي و اجت عي صقكب و قأثيص قعزيص مص و‬

‫قعزيص مر هشت د جر ققسيم ي د‪:‬‬ ‫ماده ‪ -19‬ج زاته‬


‫د جر ‪3‬‬
‫‪ -‬حبس ميش از ميست و پنج س ل‬
‫قد ميش از يك يسي د (‪ )3022202220222‬ي ل‬ ‫‪ -‬جزا‬
‫‪ -‬ص د ك ا ال‬
‫‪ -‬ا حالل خص حق قي‬
‫د جر ‪4‬‬
‫‪ -‬حبس ميش از پ زد ق ميست و پنج س ل‬
‫يسي ن (‪ )33202220222‬ي ل ق يك يسي د (‪ )3022202220222‬ي ل‬ ‫قد ميش از پ صد و پنج‬ ‫‪ -‬جزا‬
‫د جر ‪1‬‬
‫‪ -‬حبس ميش از د ق پ زد س ل‬
‫يسي ف ن‬ ‫قففد مففيش از سيصففد و صففت يسي ف ن (‪ )16202220222‬ي ف ل ق ف پ صففد وپنج ف‬ ‫‪ -‬جففزا‬
‫(‪ )33202220222‬ي ل‬
‫د جر ‪2‬‬
‫‪ -‬حبس ميش از پنج ق د س ل‬
‫قففد مففيش از يكصففد و هشففت د يسيف ن(‪ )33202220222‬يف ل قف سيصففد و صففت يسيف ن‬ ‫‪ -‬جففزا‬
‫(‪ )16202220222‬ي ل‬
‫ي‬ ‫‪ -‬ا فص ل دائم از خد ت دولتي و ع‬
‫د جر ‪3‬‬
‫‪ -‬حبس ميش از دو ق پنج س ل‬
‫قد ميش از هشت د يسي ن (‪ )3202220222‬ي ل ق يكصد و هشت د يسي ن (‪ )33202220222‬ي ل‬ ‫‪ -‬جزا‬
‫اجت عي ميش از پنج ق پ زد س ل‬ ‫‪ -‬حصو يت از حق‬
‫سي ي اجت عي مصا ا خ ص حق قي‬ ‫‪ -‬ن عيت دائم از يك ي چند فع ليت‬
‫ي مصا افزايش سص ير مصا ا خ ص حق قي‬ ‫‪ -‬ن عيت دائم از دع تع‬
‫د جر ‪6‬‬
‫ق دو س ل‬ ‫‪ -‬حبس ميش از ش‬
‫قد ميش از ميست يسي ن (‪ )4202220222‬ي ل ق هشت د يسي ن (‪ )3202220222‬ي ل‬ ‫‪ -‬جزا‬
‫دو ر ضصمر د جصائم ن فيعفت‬ ‫‪ -‬ال ازسيويك ق هفت دوچه ضصمر و ق‬
‫ق پنجس ل‬ ‫اجت عي ميش از ش‬ ‫‪ -‬حصو يت از حق‬
‫‪ -‬ا تش حكم قطعي د س ره‬
‫سي ي اجت عي مصا ا خ ص حق قي حداكثص ق دت پنج س ل‬ ‫‪ -‬ن عيت از يك ي چند فع ليت‬
‫ي مصا افزايش سص ير مصا ا خ ص حق قي حداكثص ق دت پنج س ل‬ ‫‪ -‬ن عيت از دع ت ع‬
‫ق سط ا خ ص حق قي حداكثص ق دت پنج س ل‬ ‫‪ -‬ن عيت از ا دا مصخي از اسن د قج‬
‫د جر ‪7‬‬
‫‪ -‬حبس از د و يك وز ق ش‬
‫قد ميش از د يسي ن (‪ )3202220222‬ي ل ق ميست يسي ن (‪ )4202220222‬ي ل‬ ‫‪ -‬جزا‬
‫‪ -‬ال از ي زد ق سي ضصمر‬
‫اجت عي ق ش‬ ‫‪ -‬حصو يت از حق‬
‫د جر ‪3‬‬
‫‪ -‬حبس ق سر‬
‫قد ق د يسي ن (‪ )3202220222‬ي ل‬ ‫‪ -‬جزا‬
‫‪ -‬ال ق د ضصمر‬
‫قبعي ذكص د است‪.‬‬ ‫اجت عي ه ن است كر د ج زاته‬ ‫قبصص ‪ -3‬ا د حصو يت از حق‬
‫و حداكثص آن نطبق م د جر م القص م د‪،‬‬ ‫قبصص ‪ -4‬ج زاقي كر حداق آن نطبق مص يكي از د ج ت ف‬
‫ي د‪.‬‬ ‫از د جر م القص حس‬
‫ف ت عفدم ا كف ن قشفخيص جف زات‬ ‫ت قعدد ج زات ه ‪ ،‬ج زات فديدقص و د‬ ‫قبصص ‪ -1‬د‬
‫هشتگ ر ايه ف د ط مقفت‬ ‫ديدقص‪ ،‬ج زات حبس الك است‪ .‬ه چنيه اگص ج زاقي م هيچيك از منده‬
‫ي د‪.‬‬ ‫دا تر م د ج زات د جر هفت حس‬
‫آن قنه جهت قعييه د جر جف زات اسفت و قفأثيص د يفزان‬ ‫قبصص ‪ -2‬قص ات ايه د و قبصص ه‬
‫دا د‪.‬‬ ‫قص د ق ا يه ج‬ ‫حداق و حداكثص ج زاته‬
‫فتر ي قص د از آن مفركف گيص د ا قكف‬ ‫جصم مر ك‬ ‫قبصص ‪ -3‬ضبط ا ي ء و ا الي كر د ا قك‬
‫د آ ه مصامص د (‪ )433‬ايه قف ن ع ف‬ ‫ل ايه د و مند ( ) د (‪ )42‬خ ج و د‬ ‫جصم م د است از‬
‫تع ف ز دگي حك م و افصاد‬ ‫د ي د م يد هزينره‬ ‫د كر حكم مر ص د ا ال‬ ‫خ اهد د‪ .‬د هص‬
‫د‪.‬‬ ‫قحت قكف او ستثني‬

‫د‪ ،‬م ق جر مفر‬ ‫قي كر خص حق قي مصاس س د (‪ )321‬ايه ق ن سؤول ن ختر‬ ‫ماده ‪ -21‬د‬
‫د از ا د زيص حك م ي د‪ ،‬ايه ا ص ع از ج زات‬ ‫دت جصم ا قك مي و ت يج زي نم آن مر يك ق دو‬
‫خص حقيقي يست‪:‬‬
‫الن‪ -‬ا حالل خص حق قي‬
‫‪ -‬ص د ك ا ال‬
‫دت پنج س ل‬ ‫دائم ي حداكثص مصا‬ ‫سي ي اجت عي مر ط‬ ‫پ‪ -‬ن عيت از يك ي چند فع ليت‬
‫دت پنج س ل‬ ‫دائم ي حداكثص مصا‬ ‫يمصا افزايش سص ير مرط‬ ‫ت‪ -‬ن عيت از دع ت ع‬
‫دت پنج س ل‬ ‫حداكثص مصا‬ ‫ث‪ -‬ن عيت از ا دا مصخي از اسن د قج‬
‫قد‬ ‫ج‪ -‬جزا‬
‫چ‪ -‬ا تش حكم حك يت مروسيسر س ره‬
‫ي غيص دولتي د ف ا د‬ ‫د ا خ ص حق قي دولتي و ي ع‬ ‫قبصص ‪ -‬ج زات ض ع ايه د ‪ ،‬د‬
‫كر اع ل ح ك يت يكنند‪ ،‬اع ل ي د‪.‬‬

‫قد ق م اع ل مص ا خ ص حق قي حداق دو مصامص و حداكثص چه مصامص بس ي‬ ‫ماده ‪ -21‬يزان جزا‬


‫ه ن جصم مروسيسر ا خ ص حقيقي قعييه ي د‪.‬‬ ‫است كر د ق ن مصا ا قك‬

‫جفصم‪ ،‬مفر‬ ‫ماده ‪ -22‬ا حالل خص حق قي و ص د ا ال آن ز ي اع ل ي د كر مفصا ا قكف‬


‫جفصم ق ييفص داد‬ ‫وج د آ د ي م ا حصاف از هدف شصوع خستيه‪ ،‬فع ليت خ د ا نحصصاً د جهت ا قكف‬
‫م د‪.‬‬

‫فصل دوم ـ مجازاتهاي تکميلي و تبعي‬


‫ا كفففر مفففر حفففد‪ ،‬قصففف ص يففف جففف زات قعزيفففص از‬ ‫فففيق ا فففد ففففصد‬ ‫مـــاده ‪ -23‬دادگففف‬
‫د جر ش ق د جر يك حك م كصد است م ع يت صايط قص د ايفه قف ن‪ ،‬تن سفب مف جفصم ا قكف مي و‬
‫يد‪:‬‬ ‫قك يسي زيص حك م‬ ‫ي ت و مر يك ي چند ج زات از ج زاته‬ ‫خص‬
‫عيه‬ ‫د ح‬ ‫الن‪ -‬اق ت اجب‬
‫عيه‬ ‫‪ -‬نع از اق ت د ح ي حسه‬
‫عيه‬ ‫‪ ،‬حصفر ي ك‬ ‫پ‪ -‬نع از ا ت ل مر‬
‫ي‬ ‫ت‪ -‬ا فص ل از خد ت دولتي و ع‬
‫ق‬ ‫و ي قصد وس ي‬ ‫ث‪ -‬نع از ا ندگي م وس ي قسير ق‬
‫ج‪ -‬نع از دا ته دستر چك وي ا دا اسن د قج ت‬
‫سالح‬ ‫چ‪ -‬نع از ح‬
‫ح‪ -‬نع از خصوج اقب ع ايصان از كش‬
‫‪ -‬اخصاج ميگ گ ن از كش‬
‫ي‬ ‫د‪ -‬الزام مر خد ت ع‬
‫ذ‪ -‬نع از عض يت د احزا ‪ ،‬گصوهه و دستج ت سي سي ي اجت عي‬
‫جصم‬ ‫جصم ي س ر ي ؤسسر دخي د ا قك‬ ‫‪ -‬ق قين وس ي ا قك‬
‫عيه‬ ‫ي ك‬ ‫ز‪ -‬الزام مر ي دگيص حصفر‪،‬‬
‫ژ‪ -‬الزام مر قحصي‬
‫س‪ -‬ا تش حكم حك يت قطعي‬
‫قفص‬ ‫ا د كر ق ن مر حف ديگفص‬ ‫قبصص ‪3‬ف دت ج زات قك يسي ميش از دوس ل يست گص د‬
‫يد‪.‬‬
‫قبصص ‪4‬ف چن چر ج زات قك يسي و ج زات ا سي از يك ع م د‪ ،‬فقط ج زات ا سي ف د حكفم‬
‫قصا يگيصد‪.‬‬
‫از ق يخ الزماالجفصاء فدن‬ ‫ج زات قك يسي فصف ش‬ ‫قبصص ‪ - 1‬آييه ر اجع مر كيفيت اجصا‬
‫ايه ق ن ق سط وزيص دادگستص قهير ي د و مر قص يب ئيس ق قض ئير ي سد‪.‬‬

‫جف زات قك يسفي‪ ،‬فف د حكفم ا ع يفت ن يفد‪ ،‬دادگف‬ ‫ماده ‪ -24‬چن چر حك م طي دت اجصا‬
‫د كنند حكم مر پيشنه د ق ضي اجصا احك م مصا م اول دت ج زات قك يسي ند ج د حكم ا ق يفك‬
‫قد د جر هفت ي هشت‬ ‫ت قكصا ‪ ،‬مقير دت حك يت ا مر حبس ي جزا‬ ‫س م افزايش يدهد و د‬
‫يق ا د م پيشنه د ق ضي اجفصا‬ ‫يكند‪ .‬ه چنيه معد از گذ ته ي ي از دت ج زات قك يسي‪ ،‬دادگ‬ ‫قبدي‬
‫ت اط ين ن مر عدم قكصا جصم و ا الح جصم‪ ،‬سبت مر ل ف يف كف هش فدت ز ف ن جف زات‬ ‫حكم د‬
‫قك يسي و اقدام كند‪.‬‬

‫ل صو ز ن‪ ،‬د دت‬ ‫ماده ‪ -25‬حك يت قطعي كيفص د جصائم ع د ‪ ،‬پس از اجصا حكم ي‬
‫اجت عي مرعن ان ج زات قبعي حصوم يكند‪:‬‬ ‫ز ن قص د ايه د حك م ا از حق‬

‫س لب حي ت و حبس امد از ق يخ ق قن اجفصا حكفم‬ ‫الن‪ -‬هفت س ل د حك يت مر ج زاته‬


‫ا سي‬
‫قي كر دير جن يفت وا د فد مفيش از‬ ‫‪ -‬سر س ل د حك يت مر قطع عض ‪ ،‬قص ص عض د‬
‫صن دير جنيٌعسير م د‪ ،‬في مسد و حبس ق د جر چه‬
‫قي كر دير جن يفت وا د فد صفن‬ ‫پ‪ -‬دو س ل د حك يت مر ال حد ‪ ،‬قص ص عض د‬
‫دير جنيٌعسير ي ك تص از آن م د و حبس د جر پنج‬
‫حكف م د ج في ف د لكفه د‬ ‫‪ ،‬صاقفب حك يفت د پيشفينر كيففص‬ ‫قبصص ‪ 3‬ف د غيص ا د فف‬
‫مط نعكس يگصدد گص مر د خ است صاجع قض ئي مصا قعييه ي م ز گص‬ ‫د از صاجع ذ‬ ‫گ اهيه‬
‫د ج زات‬
‫قي كر پس از دو حكم قطعي مف گذ فت ف كي يف‬ ‫د جصائم ق م گذ ت د‬ ‫قبصص ‪ -4‬د‬
‫د اثص قبعي آن يز فع ي د‪.‬‬ ‫ج زات ق ف‬ ‫ي‪ ،‬اجصا‬ ‫دعي خص‬
‫از ز ف ن عفف يف‬ ‫فف‬ ‫شصوط‪ ،‬اثص قبعي حك يت پس از گذ ت دقه‬ ‫قبصص ‪ -1‬د عف و آزاد‬
‫شصوط و ه چنيه د ز ن اجصا حكفم‬ ‫شصوط فع ي د‪ .‬حك م د دت ز ن آزاد‬ ‫اق م دت آزاد‬
‫اجت عي حصوم يگصدد‪.‬‬ ‫يز از حق‬

‫اجت عي ض ع ايه ق ن مر صح زيص است‪:‬‬ ‫ماده ‪ -26‬حق‬


‫ا اسفال ي و‬ ‫‪ ،‬جسس خبصگ ن هبص ‪ ،‬جسس‬ ‫الن‪ -‬داوطسب دن د ا تخ م ت ي ست ج ه‬
‫اسال ي هص و وست‬ ‫اه‬
‫ع و فت ئفيس‬ ‫ا گهب ن‪ ،‬ج ع قشخيص صسحت ظ م ي هيأت دولفت و قصفد‬ ‫‪ -‬عض يت د‬
‫جه‬
‫و ي ست دي ان عدالت‬ ‫ي ست ق قض ئير‪ ،‬دادست ي ك كش ‪ ،‬ي ست دي ان ع لي كش‬ ‫پ‪ -‬قصد‬
‫ادا‬
‫صدم‬ ‫و ج عيته مر جب ق ن ي م أ‬ ‫اه ‪ ،‬احزا‬ ‫دن ي عض يت د ا ج هه ‪،‬‬ ‫ت‪ -‬ا تخ‬
‫ح اختالف‬ ‫اه‬ ‫نصفر و ا ن ء و‬ ‫ث‪ -‬عض يت د هيأقه‬
‫گصوهي‬ ‫ج‪ -‬ا ت ل مرعن ان ديص سؤول ي سصدميص س ره‬
‫حك تي اعم از ق ا سر گ ر و سف ز نهف و فصكته‬ ‫چ‪ -‬استخدام و ي ا ت ل د كسير دستگ هه‬
‫قحفت ظفص هبفص ‪،‬‬ ‫سفسح و سف يص ه دهف‬ ‫اسال ي ايصان‪ ،‬يصوهف‬ ‫ج ه‬ ‫وامستر مر آ ه ‪ ،‬دا وسي‬
‫ل ق ن مص‬ ‫ستسزم قصصيح ي ذكص م مصا‬ ‫ي و دستگ هه‬ ‫مر خد ت ع‬ ‫ه و ؤسس ت أ‬ ‫هصدا‬
‫آه‬
‫ح‪ -‬ا ت ل مر عن ان وكي دادگستص و قصد دف قص ثبت اسن د س ي و ازدواج و طال و دفتصي‬
‫ق فتعم‬ ‫دن مر س ت قيم‪ ،‬ا يه‪ ،‬ت لي‪ ،‬فص ي تصد‬ ‫‪ -‬ا تخ‬
‫ن سي د صاجع س ي‬ ‫ي ك‬ ‫دن مر س ت داو‬ ‫د‪ -‬ا تخ‬
‫دولتي و عن ويه افتخ‬ ‫ذ‪ -‬استف د از ش ه‬
‫ي ي ثبت م قج قي ي‬ ‫دولتي‪ ،‬قع و ي و خص‬ ‫صكته‬ ‫‪ -‬قأسيس‪ ،‬ادا ي عض يت د هيأت ديص‬
‫ؤسسر آ ز ي‪ ،‬پژوهشي‪ ،‬فصهنگي و عس ي‬
‫اجت عي‪ ،‬خ ا مر عن ان ج زات‬ ‫ت حصو يت از حق‬ ‫حك تي د‬ ‫قبصص ‪ -3‬ستخد ن دستگ هه‬
‫د‪.‬‬ ‫ي‬ ‫د د دت قص د حكم ي ق ن‪ ،‬از خد ت نفص‬ ‫ا سي و خ ا ج زات قك يسي ي قبعي‪ ،‬حسب‬
‫اجت عي حصوم گصدد پس از گذ ت اعد قفص د‬ ‫قبصص ‪ -4‬هص كس مرعن ان ج زات قبعي از حق‬
‫يگصدد گص د ف د منفده (الفن)‪،‬‬ ‫د (‪ )43‬ايه ق ن اع د حيثيت ي د و آث قبعي حك يت و زائ‬
‫دائ ي حصوم ي د‪.‬‬ ‫مرط‬ ‫زم‬ ‫( ) و(پ) ايه د كر از حق‬

‫فصل سوم ـ نحوه تعيين و اعمال مجازاتها‬


‫ماده ‪ -27‬دت حبس از وز آغ ز ي د كر حك م‪ ،‬مر جفب حكفم قطعفي الزماالجفصاء حفبس‬
‫قي كر فصد‪ ،‬پيش از دو حكم مرعست اقه م ي اقه قي كر د پصو د طصح مف د م زدا فت‬ ‫يگصدد‪ .‬د‬
‫د حكم‪ ،‬ال قعزيص ي‬ ‫قي كر ج زات‬ ‫د م د‪ ،‬دت م زدا ت قبسي د حكم ح سبر ي د‪ .‬د‬
‫قد م د‪ ،‬هص وز م زدا ت‪ ،‬ع دل سر ضصمر فال يف سيصفدهزا (‪ )1220222‬يف ل اسفت‪ .‬چن چفر‬ ‫جزا‬
‫ح سبر يگصدد‪.‬‬ ‫قد‬ ‫ج زات تعدد م د مرقصقيب سبت مر حبس‪ ،‬ال و جزا‬
‫د ايه ق ن و س يص ق ا يه از ج سر ج زات قد ‪ ،‬مر قن سفب فص قف م‬ ‫ماده ‪ -28‬كسير ب لغ ذك‬
‫اعالم د مروسيسر م ك صكز هص سر س ل يكم مر پيشنه د وزيص دادگستص و قص يب هيأت وزيصان قعدي‬
‫د ي د الزماالجصاء يگصدد‪.‬‬ ‫د احك يكر معد از آن‬ ‫ود‬
‫قد‬ ‫قد ق أم م ج زات حبس م د م زدا ت مدل از جزا‬ ‫ماده ‪ -29‬هصگ م زدا ت مدل از جزا‬
‫از ق يخ اق م حبس صوع ي د كر از حداكثص دت حبس قص د ق ن مصا آن جصم ميشفتص يسفت و د‬
‫ب يد از سر س ل قج وز كند‪.‬‬ ‫قد‬ ‫هص ح ل دت م زدا ت مدل از جزا‬

‫ج از ك ي پصوا ر كسب‪ ،‬حصففر‬ ‫عيه ستسزم ل‬ ‫‪ ،‬كسب‪ ،‬حصفر ي ك‬ ‫ماده ‪ -31‬نع از ا ت ل مر‬
‫ي مد ي آن ا ت ل وق ع‬ ‫‪ ،‬كسب‪ ،‬حصفر ي ك ا قك‬ ‫ي ك است شصوط مر اينكر جصم مر سبب ا ت ل مر‬
‫يد‪.‬‬ ‫جصم ا قسهي‬

‫سفتسزم امطف ل گ اهين فر و ن عيفت از‬ ‫ماده ‪ -31‬نع از ا ندگي و قصفد وسفيسر قسيفر قف‬
‫د خ است جدد است‪.‬‬

‫و‬ ‫جف‬ ‫سففيد دسفتر چفك و ا سفداد حسف‬ ‫ماده ‪ -32‬نع از ا دا چك ستسزم امط ل مصگر هف‬
‫است‪.‬‬ ‫ج‬ ‫ن عيت از د خ است جدد افتت ح حس‬
‫و ق قين سالح است‪.‬‬ ‫اسسحر ج ز ستسزم امط ل پصوا ر ح‬ ‫ماده ‪ -33‬نع از ح‬

‫فر و ن عيفت از د خ اسفت جفدد‬ ‫ستسزم امط ل گذ‬ ‫ماده ‪ -34‬نع از خصوج اقب ع ايصان از كش‬
‫است‪.‬‬

‫ج زات و م حكفم‬ ‫پس از اجصا‬ ‫ماده ‪ -35‬اخصاج قت ي دائم ميگ گ ن حك م مر ج زات از كش‬
‫دادگ ا ج م ي د‪.‬‬

‫ماده ‪ -36‬حكم حك يت قطعي د جصائم جب حد ح مر و افس د فياال ض ي قعزيص ق د جر چه‬


‫قي كر جب اخالل د ظفم يف ا نيفت‬ ‫ميش از يك يسي د (‪ )3022202220222‬ي ل د‬ ‫و يز كالهبصدا‬
‫حسي د يك مت نتشص ي د‪.‬‬ ‫ب د د يكي از وز ره‬
‫قبصففص – ا تشف حكففم حك يففت قطعففي د جففصائم زيففص كففر يففزان ف ل ضف ع جففصم ا قك ف مي‪،‬‬
‫سف ر سفي يف يكفي از وز فرهف‬ ‫يك يسي د(‪ )3022202220222‬ي ل ي ميش از آن م د‪ ،‬الزا ي است و د‬
‫نتشص ي د‪:‬‬ ‫كثيصاال تش‬
‫ء و ا قش ء‬ ‫الن‪-‬‬
‫‪ -‬اختالس‬
‫ل ق سط جصم ي ديگص‬ ‫ت قحصي‬ ‫يد‬ ‫پ‪ -‬اع ل ف ذ مصخالف حق و قص ات ق‬
‫يندگ ن جسس و ك ندان دولت د ع الت دولتي و كش‬ ‫ت‪ -‬داخسر وز ا و‬
‫ث‪ -‬قب ي د ع الت دولتي‬
‫ج‪ -‬أخذ پ س ت د ع الت خ جي‬
‫ان دولتي سبت مر دولت‬ ‫چ‪ -‬قعدي ت أ‬
‫ح‪ -‬جصائم گ صكي‬
‫ك ال و ا ز‬ ‫‪-‬قچ‬
‫د‪ -‬جصائم لي قي‬
‫ذ‪ -‬پ لش يي‬
‫‪ -‬اخالل د ظ م اقتص د كش‬
‫ي ي دولتي‬ ‫ي د ا ال ع‬ ‫ز‪ -‬قصصف غيصق‬

‫فصل چهارم ـ تخفيف مجازات و معافيت از آن‬


‫ا مفر‬ ‫يق ا د ج زات قعزيفص‬ ‫ت وج د يك ي چند جهت از جه ت قخفين‪ ،‬دادگ‬ ‫ماده ‪ -37‬د‬
‫كر مر ح ل تهم ن سبقص م د مر صح ذي ققسي دهد ي قبدي كند‪:‬‬ ‫ح‬
‫الن‪ -‬ققسي حبس مر يزان يك ق سر د جر‬
‫قد د جر يك ق چه‬ ‫ص د ا ال مر جزا‬ ‫‪ -‬قبدي‬
‫پ‪ -‬قبدي ا فص ل دائم مر ا فص ل قت مر يزان پنج ق پ زد س ل‬
‫قعزيص مر يزان يك ي دو د جر از ه ن ع ي ا اع ديگص‬ ‫ت‪ -‬ققسي س يص ج زاته‬

‫ماده ‪ -38‬جه ت قخفين عب قند از‪:‬‬


‫ي‬ ‫الن‪ -‬گذ ت كي ي دعي خص‬
‫ن س يي صك ي ع و ن‪ ،‬قحصي ادلر ي كشن ا ف ال و ا في ء ح فسر از‬ ‫ؤثص تهم د‬ ‫‪-‬ه ك‬
‫آن‬ ‫فتر مصا ا قك‬ ‫جصم ي مر ك‬
‫فت ي گفت قحصيكآ يز مز ديد يف وجف د‬ ‫جصم‪ ،‬از قبي‬ ‫پ‪ -‬اوض ع و اح ال خ ص ؤثص د ا قك‬
‫جصم‬ ‫صافت ندا ر د ا قك‬ ‫ا گيز‬
‫ت‪ -‬اعالم تهم قب از قعقيب ي اقصا ؤثص و د حيه قحقيق و سيدگي‬
‫ث‪ -‬دا ت‪ ،‬حسه س مقر و ي وضع خ ص تهم از قبي كه لت ي مي‬
‫ي از آن‬ ‫ج‪ -‬ك ش تهم مر نظ قخفين آث جصم ي اقدام و مصا جبصان زي ن‬
‫چ‪ -‬خفين م دن زي ن وا د مر مز ديد ي ت يج زي ب جصم‬
‫ح‪ -‬داخسر ضعين صيك ي ع ون د وق ع جصم‬
‫كسن است جه ت قخفين ج زات ا د حكم خ د قيد كند‪.‬‬ ‫قبصص ‪ -3‬دادگ‬
‫يق ا د مر‬ ‫اد خ ي پيشميني د م د‪ ،‬دادگ‬ ‫قبصص ‪ -4‬هصگ ظيص جه ت ند ج د ايه د د‬
‫قخفين دهد‪.‬‬ ‫جب ه ن جه ت‪ ،‬ج زات ا دوم‬

‫ت احصاز جه ت قخفين چن چر دادگف پفس‬ ‫هفت و هشت د‬ ‫ماده ‪ -39‬د جصائم قعزيص د جره‬
‫ف ت فقفدان سف مقر‬ ‫ج زات يز صقكب‪ ،‬ا الح ي ف د د‬ ‫از احصاز جص يت‪ ،‬قشخيص دهد كر م عدم اجصا‬
‫قصقيب ت جبصان آن يق ا د حكم مفر ع فيفت از كيففص‬ ‫ؤثص و گذ ت كي و جبصان ضص و زي ن ي مصقصا‬ ‫كيفص‬
‫د كند‪.‬‬

‫فصل پنجم ـ تعويق صدور حکم‬


‫يق ا د پس از احصاز جص يفت فتهم مف‬ ‫ماده ‪ -41‬د جصائم جب قعزيص د جر ش ق هشت دادگ‬
‫جفصم گصديفد‬ ‫الحظر وضعيت فصد ‪ ،‬خ ادگي و اجت عي و س امق و اوض ع و اح الي كر جفب ا قكف‬
‫ق دو س ل مر قع يق ا دازد‪:‬‬ ‫ت وج د صايط زيص دو حكم ا مر دت ش‬ ‫است د‬
‫الن‪ -‬وج د جه ت قخفين‬
‫‪ -‬پيشميني ا الح صقكب‬
‫قصقيب ت جبصان‬ ‫پ‪ -‬جبصان ضص و زي ن ي مصقصا‬
‫ؤثص‬ ‫ت‪ -‬فقدان س مقر كيفص‬

‫قبصص ‪ -‬حك يت ؤثص‪ ،‬حك يتي است كر حك م ا مر قبع اجفصا حكفم‪ ،‬مصاسف س ف د (‪ )43‬ايفه‬
‫اجت عي حصوم يكند‪.‬‬ ‫ق ن از حق‬
‫ماده ‪ -41‬قع يق مر ك س د ي صاقبتي است‪.‬‬
‫الن‪ -‬د قع يق س د صقكب مر ط كتبي تعهد يگصدد‪ ،‬د دت قعييه فد مفروسفيسر دادگف ‪ ،‬صقكفب‬
‫د كر د آيند يز صقكب جصم ي د‪.‬‬ ‫فت و پيش ميني‬ ‫جص ي ش د و از ح‬
‫فد‬ ‫‪ -‬د قع يق صاقبتي عالو مص صايط قع يق س د ‪ ،‬صقكب تعهد يگصدد دست ه و قداميص قص‬
‫ا د دت قع يق ع يت كند ي مر قع اجصاء گذا د‪.‬‬ ‫مروسيسر دادگ‬
‫د كند‪.‬‬ ‫ت غي مي‬ ‫يق ا د قصا قع يق دو حكم ا مر‬ ‫قبصص ‪ -3‬دادگ‬
‫قبصص ‪ -4‬چن چر تهم د م زدا ت م د‪ ،‬دادگ پس از دو قصا قع يق فدو حكفم‪ ،‬مالف فسر دسفت‬
‫ت أخذ قفأ يه ب يفد‬ ‫يد‪ .‬د هص‬ ‫د قأ يه ن سب أخذ‬ ‫د ي يد‪ .‬دادگ يق ا د د ايه‬ ‫ا‬ ‫آزاد و‬
‫مر م زدا ت صقكب نتهي گصدد‪.‬‬

‫ماده ‪ -42‬قع يق صاقبتي ه صا م قداميص زيص است‪:‬‬


‫مر قع د ز ن و ك ن قعييه د ق سط ق م قض ئي ي ددك اجت عي فص‬ ‫الن‪ -‬حض‬
‫فددك‬ ‫‪ -‬ا ائر اطالع ت و اسن د و دا ك قسهي كنند ظف ت مفص اجفصا قعهفدات حكف م مفصا‬
‫اجت عي‬
‫‪ ،‬اق تگ ي ج مرج يي د دت ك تص از پ زد وز و ا ائفر گزا في از آن‬ ‫پ‪ -‬اعالم هصگ ر ق ييص‬
‫مر ددك اجت عي‬
‫س فصت مر خ ج از كش‬ ‫ت‪ -‬كسب اج ز از ق م قض ئي مر نظ‬

‫عصففي صقكفب‬ ‫دادگ ه صا م مصخي قداميص ع ضدقي از قبي‬ ‫قبصص ف قداميص ي د د يق ا د از س‬


‫ح يتي م د‪.‬‬ ‫مر ه ده‬

‫في ت‬ ‫د كنند قصا يق ا د م ق جفر مفر جفصم ا قكف مي و خص‬ ‫ماده‪ -43‬د قع يق صاقبتي‪ ،‬دادگ‬
‫كر د ز دگي و ي خ اد اش اختالل اس سي و ع د ايج د كند صقكب‬ ‫صقكب و صايط ز دگي او مر ح‬
‫يد‪:‬‬ ‫زيص د دت قع يق‪ ،‬سزم‬ ‫د از دست ه‬ ‫ا مر اجصا يك ي چند‬
‫الن‪ -‬حصفرآ ز ي ا ت ل مر حصفرا خ ص‬
‫‪ -‬اق ت ي عدم اق ت د ك ن عيه‬
‫ي قصك اعتي د‬ ‫پ‪ -‬د ن مي‬
‫ت‪ -‬پصداخت فقر افصاد واجبالنفقر‬
‫از قصد كسير ي مصخي از وس ي قسير ق‬ ‫ث‪ -‬خ ددا‬
‫ؤثص د آن‬ ‫صقبط م جصم ا قك مي ي استف د از وس ي‬ ‫از فع ليت حصفرا‬ ‫ج‪ -‬خ ددا‬
‫صك ي ع و ن جفصم يف ديگفص ا فخ ص از قبيف مفز ديفد مفر‬ ‫از ا قب ط و ع صت م‬ ‫چ‪ -‬خ ددا‬
‫قشخيص دادگ‬
‫فصكت د دو‬ ‫اس سي ز دگي يف‬ ‫ه قه‬ ‫خ ص آ زش و ي دگيص‬ ‫ح‪ -‬گذ ا دن دو ي دو ه‬
‫قصميتي‪ ،‬اخالقي‪ ،‬ذهبي‪ ،‬قحصيسي ي و ز ي‬ ‫ه‬

‫جب دير ي‬ ‫جصم جب حد‪ ،‬قص ص‪ ،‬جن ي ت ع د‬ ‫ت ا قك‬ ‫ماده ‪ -44‬د دت قع يق‪ ،‬د‬
‫ت عفدم اجفصا‬ ‫د يكند‪ .‬د‬ ‫قصا قع يق اقدام و حكم حك يت‬ ‫قعزيص ق د جر هفت‪ ،‬دادگ مر ل‬
‫دادگ ‪ ،‬ق ضي يق ا د مصا يك م ق صن دت قص د قصا مر فدت قع يفق اضف فر يف حكفم‬ ‫دست ه‬
‫د كند‪.‬‬ ‫حك يت‬
‫جف زات‬ ‫قصا قع يق و دو حكم حك يت‪ ،‬فدو قفصا قعسيفق اجفصا‬ ‫ت ال‬ ‫قبصص ‪ -‬د‬
‫ن ع است‪.‬‬

‫دادگف ‪،‬‬ ‫صقكب مر اجفصا دسفت ه‬ ‫ماده ‪ -45‬پس از گذ ت دت قع يق م ق جر مر يزان پ يبند‬


‫دو حكفم‬ ‫د مر قعييه كيفص ي‬ ‫ددك اجت عي و يز الحظر وضعيت صقكب‪ ،‬دادگ حسب‬ ‫گزا شه‬
‫ع فيت از كيفص اقدام يكند‪.‬‬

‫فصل ششم ـ تعليق اجراي مجازات‬


‫ت وجف د فصايط قفص مفصا‬ ‫يق ا د د‬ ‫ماده ‪ -46‬د جصائم قعزيص د جر سر ق هشت دادگ‬
‫يفد‪ .‬دادسفت ن يف ق ضفي‬ ‫قع يق دو حكم‪ ،‬اجصا ق م ي قس تي از ج زات ا از يك ق پنج س ل عسفق‬
‫د كنند حكفم قطعفي‪ ،‬قق ضف‬ ‫يز پس از اجصا يكس م ج زات يق ا د از دادگ‬ ‫اجصا احك م كيفص‬
‫ي‪ ،‬از‬ ‫ت دا ا م دن صايط قف‬ ‫يكس م ج زات‪ ،‬د‬ ‫يد‪ .‬ه چنيه حك م يق ا د پس از قح‬ ‫قعسيق‬
‫يد‪.‬‬ ‫قعسيق‬ ‫طصيق دادست ن ي ق ضي اجصا احك م كيفص قق ض‬
‫د جصائم زيص و صوع مر آ ه ق م قع يق و قعسيق يست‪:‬‬ ‫ج زات د‬ ‫ماده ‪ -47‬دو حكم و اجصا‬
‫د قأسيسف ت آ ‪ ،‬مفص ‪ ،‬گف ز‪ ،‬ففت و‬ ‫الن‪ -‬جصائم عسير ا نيت داخسي و خف جي كشف ‪ ،‬خصامكف‬
‫خ مصات‬
‫‪ -‬جصائم س ز ني فتر‪ ،‬سصقت سسح ر ي قصون مر آزا ‪ ،‬آدم م يي و اسيدپ ي‬
‫ي‪ ،‬قشكي ي ادا‬ ‫پ‪ -‬قد ت يي و ايج د زاح ت م چ ق ي هص ع اسسحر ديگص‪ ،‬جصائم عسير عفت ع‬
‫صاكز فس د و فحش‬
‫اس ن‬ ‫اد خد ي وانگصدان‪ ،‬شصوم ت الكسي و سالح و ه ت و ق چ‬ ‫ع د‬ ‫ت‪ -‬ق چ‬

‫ث‪ -‬قعزيص مدل از قص ص فس‪ ،‬ع و ت د قت ع د و ح مر و افس د فياال ض‬


‫ض ع جصم ميش از يكصد يسي ن (‪ )32202220222‬ي ل‬ ‫ج‪ -‬جصائم اقتص د ‪ ،‬م‬

‫ماده ‪ -48‬قعسيق ج زات م ع يت قص ات ند ج د قع يق دو حكم‪ ،‬كفه اسفت مفرطف سف د يف‬


‫صاقبتي م د‪.‬‬

‫ج زات مروسيسر دادگ ض ه حكفم حك يفت يف پفس از فدو آن ف د‬ ‫ماده ‪ -49‬قصا قعسيق اجصا‬
‫آزاد يگصدد‪.‬‬ ‫يگصدد‪ .‬كسي كر اجصا حكم ج زات و مرط كسي عسق د است‪ ،‬اگص د م زدا ت م د ف‬

‫جفر از‬ ‫ماده ‪ -51‬چن چر حك ي كر جف زات او عسفق فد اسفت د فدت قعسيفق مفدون عفذ‬
‫د كنند حكم قطعي يق ا د مر د خ است دادست ن ي ق ضفي اجفصا‬ ‫دادگ قبعيت كند‪ ،‬دادگ‬ ‫دست ه‬
‫دادگف‬ ‫يد‪ .‬قخسفن از دسفت‬ ‫احك م‪ ،‬مصا م اول يك ق دو س ل مر دت قعسيق اض فر ي قصا قعسيق ا ل‬
‫ج زات ي د‪.‬‬ ‫قصا قعسيق و اجصا‬ ‫مصا م دوم‪ ،‬جب ال‬

‫دا د و حكفم پصداخفت‬ ‫ي قأثيص‬ ‫ج زات حك م سبت مر حق دعي خص‬ ‫ماده ‪ -51‬قعسيق اجصا‬
‫خس ت ي دير د ايه ا د اجصاء ي د‪.‬‬

‫جب حد‪ ،‬قص ص‪،‬‬ ‫حك م از ق يخ دو قصا ق پ ي ن دت قعسيق‪ ،‬صقكب جصم ع د‬ ‫ماده ‪ -52‬هصگ‬
‫دير ي قعزيص ق د جر هفت ش د‪ ،‬حك يت قعسيقي مياثص ي د‪.‬‬
‫د‪ ،‬دت قعسيفق از‬ ‫د حكم عسق‬ ‫قي كر قس تي از ج زات ي يكي از ج زاته‬ ‫ماده ‪ -53‬د‬
‫ج زات غيص عسق ح سبر يگصدد‪.‬‬ ‫ز ن خ ق ر اجصا‬
‫جب ا فص ل است د‬ ‫و استخدا ي‪ ،‬حك يت كيفص‬ ‫ا د كر مر جب ق ا يه ادا‬ ‫قبصص ف د‬
‫د‪.‬‬ ‫ت قعسيق‪ ،‬حك يت عسق‪ ،‬جب ا فص ل يگصدد‪ ،‬گص آ كر د ق ن قصصيح ي قصا قعسيق ل‬

‫جب‬ ‫حك م از ق يخ دو قصا ق پ ي ن دت قعسيق‪ ،‬صقكب يكي از جصائم ع د‬ ‫ماده ‪ -54‬هصگ‬


‫د‪ ،‬پس از قطعيت حكم أخيص‪ ،‬دادگ قصا قعسيفق ا ل ف و دسفت‬ ‫حد‪ ،‬قص ص‪ ،‬دير ي قعزيص ق د جر هفت‬
‫د كنند قصا قعسيق اعالم يكند‪ .‬دادگ مر هنگ م دو‬ ‫د و صاقب ا مر دادگ‬ ‫اجصا حكم عسق ا يز‬
‫د‪ ،‬عالو‬ ‫صيح مر حك م اعالم يكند كر اگص د دت قعسيق صقكب يكي از جصائم ف‬ ‫قصا قعسيق مرط‬
‫و اجصاء ي د‪.‬‬ ‫مص ج زات جصم أخيص‪ ،‬ج زات عسق يز د م‬
‫يد كر حك م دا ا س مقر حك يت كيفص‬ ‫ماده ‪ -55‬هصگ پس از دو قصا قعسيق‪ ،‬دادگ احصاز‬
‫قطعي ديگص م د است كر د ي ن آ ه حك يت قعسيقي وج د دا تر و مفدون ق جفر‬ ‫ؤثص ي حك يت ه‬
‫يكند‪ .‬دادست ن ي ق ضي اجفصا احكف م يفز ففن‬ ‫ج زات عسق د است‪ ،‬قصا قعسيق ا ل‬ ‫مر آن اجصا‬
‫يد‪ .‬حكم ايه د د ف د‬ ‫قعسيق ج زات ا از دادگ د خ است‬ ‫‪،‬ل‬ ‫ت اطالع از ا د ف‬ ‫است د‬
‫است‪.‬‬ ‫قع يق دو حكم يز ج‬

‫فصل هفتم ـ نظام نيمه آزادي‬


‫ماده ‪ -56‬ظ م ي ر آزاد ‪ ،‬ي ا است كر مص اس س آن حك م يق ا د د ز ن اجصا حكم حفبس‪،‬‬
‫ي و ظ يص اينه ا د خ ج از ز دان ا ج م دهد‪ .‬اجفصا ايفه‬ ‫حصفرا ‪ ،‬آ ز ي‪ ،‬حصفر آ ز ‪ ،‬د‬ ‫فع ليته‬
‫فع ليته زيص ظص صاكز ي رآزاد است كر د س ز ن ز دا ه و اقدا ت قأ يني و قصميتي قأسيس ي د‪.‬‬
‫د كنند حكم قطعي يق ا فد شفصوط مفر‬ ‫قعزيص د جر پنج ق هفت دادگ‬ ‫ماده ‪ -57‬د حبسه‬
‫كي و سپصدن قأ يه ن سب و قعهد مر ا ج م يك فع ليت ف سي‪ ،‬حصففرا ‪ ،‬آ ز في‪ ،‬حصففرآ ف ز ‪،‬‬ ‫گذ ت‬
‫كر د فصآيند ا الح ي جبصان خسف ت وا د مفص‬ ‫ش كت د قداوم ز دگي خ ادگي ي د ن اعتي د ي مي‬
‫مز ديد ؤثص است‪ ،‬حك م ا م ض يت خ د او‪ ،‬قحت ظ م ي ر آزاد قصا دهد‪ .‬ه چنيه حك م يق ا د د‬
‫يد و دادگ‬ ‫ا قق ض‬ ‫ي‪ ،‬دو حكم ي ر آزاد‬ ‫ت دا ا م دن صايط ق‬ ‫ج زات د‬ ‫ط ل دو قح‬
‫فن مر سيدگي است‪.‬‬
‫فصل هشتم ـ نظام آزادي مشروط‬
‫د حك ن مر‬ ‫د كنند حكم يق ا د د‬ ‫د حك يت مر حبس قعزيص ‪ ،‬دادگ‬ ‫ماده ‪ -58‬د‬
‫يكس م دت جف زات مفر پيشفنه د‬ ‫صن و د س يص ا د پس از قح‬ ‫حبس ميش از د س ل پس از قح‬
‫د كند‪:‬‬ ‫شصوط ا‬ ‫دادست ن ي ق ضي اجصا احك م م ع يت صايط زيص حكم مر آزاد‬
‫ش ن دهد‪.‬‬ ‫ج زات ه ا از خ د حسه اخال و فت‬ ‫الن‪ -‬حك م د دت اجصا‬
‫حك م ش ن دهد كر پس از آزاد ‪ ،‬ديگص صقكب جص ي ي د‪.‬‬ ‫‪ -‬ح الت و فت‬
‫حك م ق آ ج كر استط عت دا د ضص و زي ن ف د حكفم يف ف د افقفت‬ ‫پ‪ -‬مر قشخيص دادگ‬
‫مففففففففصا پصداخففففففففت آن‬ ‫ففففففففي ا مپففففففففصدازد يفففففففف قففففففففصا‬ ‫ففففففففدعي خص‬
‫قصقيب دهد‪.‬‬
‫شصوط استف د كصد م د‪.‬‬ ‫ت‪ -‬حك م پيش از آن از آزاد‬
‫د منده (الن) و( ) ايه ف د پفس از گفزا ش ئفيس‬ ‫و ه چنيه صاقب ذك‬ ‫اعد ف‬ ‫ا قض‬
‫ز دان ح مر قأييد ق ضي اجصا احك م ي سد‪ .‬ق ضي اجصا احك م فن اسفت اعفد قفص و وضفعيت‬
‫شصوط ا مر دادگ ققديم‬ ‫ت احصاز آن‪ ،‬پيشنه د آزاد‬ ‫مص سي و د‬ ‫قحقق صايط ذك‬ ‫ز دا ي ا د م‬
‫يد‪.‬‬

‫يق ا د دت آن ا ق ييص‬ ‫مقير دت ج زات ي د‪ ،‬لكه دادگ‬ ‫شصوط‬ ‫ماده ‪ -59‬دت آزاد‬
‫ا د كر فدت‬ ‫شصوط يق ا د ك تص از يكس ل و ميشتص از پنج س ل م د جز د‬ ‫دهد و د هص ح ل آزاد‬
‫شصوط ع دل مقير دت حبس است‪.‬‬ ‫ت دت آزاد‬ ‫م قي د ك تص از يك س ل م د كر د ايه‬

‫ي ت وا ي و خصفيت حكف م‪،‬‬ ‫ماده ‪ -61‬دادگ يق ا د م ق جر مر اوض ع و اح ال وق ع جصم و خص‬


‫ند ج د قصا قع يق دو حكم‪ ،‬سزم كند‪ .‬دادگ ‪ ،‬دسفت ه‬ ‫شصوط‪ ،‬مر اجصا دست ه‬ ‫او ا د دت آزاد‬
‫جصم جديد ا د حكم خ د قيد و مر حك م قفهيم يكند‪.‬‬ ‫ذك و آث عدم قبعيت از آ ه و يز آث ا قك‬

‫دادگ قبعيت كند مصا‬ ‫جر از دست ه‬ ‫شصوط مدون عذ‬ ‫حك م د دت آزاد‬ ‫ماده ‪ -61‬هصگ‬
‫يكفي از جفصائم‬ ‫ت قكصا ي ا قك‬ ‫شصوط و افزود ي د‪ .‬د‬ ‫م اول يك ق دو س ل مر دت آزاد‬
‫جب حد‪ ،‬قص ص‪ ،‬دير ي قعزيص ق د جر هففت‪ ،‬عفالو مفص جف زات جفصم جديفد‪ ،‬فدت م قي فد‬ ‫ع د‬
‫حك يفففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففت يفففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففز‬
‫ت آزاد او قطعي ي د‪.‬‬ ‫مر اجصاء د يآيد‪ ،‬د غيص ايه‬

‫ت وج د صايط قص‬ ‫يق ا د د‬ ‫ماده ‪ -62‬د جصائم قعزيص از د جر پنج ق د جر هشت‪ ،‬دادگ‬
‫د قع يففق صاقبتففي‪ ،‬حكفف م مففر حففبس ا م ضفف يت و د حففدود كفف ي شففخص قحففت ظفف ت‬
‫الكتصو يكي قصا دهد‪.‬‬ ‫س ر(سيستم)ه‬
‫ذكص د د قع يفق‬ ‫ت لزوم يق ا د حك م ا ق مع قداميص ظ قي ي دست ه‬ ‫قبصص ‪ -‬دادگ د‬
‫صاقبتي قصا دهد‪.‬‬

‫از ق يخ الزم‬ ‫شصوط فصف ش‬ ‫ماده ‪ -63‬آييه ر اجصائي اد صم ط مر ظ م ي رآزاد وآزاد‬


‫قهير في ف د و مفر قصف يب‬ ‫االجصاء دن ايه ق ن مروسيسر س ز ن ز دا ه و اقدا ت قأ يني و قصميتي كش‬
‫ئيس ق قض ئير ي سد‪.‬‬

‫فصل نهم ـ مجازاتهاي جايگزين حبس‬


‫قد ‪،‬‬ ‫ي ايگ ن‪ ،‬جزا‬ ‫صاقبت‪ ،‬خد ت ع‬ ‫ج يگزيه حبس عب ت از دو‬ ‫ماده ‪ -64‬ج زاته‬
‫ت گذ ت كي و وج د جه ت قخفين‬ ‫اجت عي است كر د‬ ‫وزا ر و حصو يت از حق‬ ‫قد‬ ‫جزا‬
‫ي از جصم‪ ،‬سه‪ ،‬ه ت‪ ،‬وضعيت‪ ،‬خصيت و س مقر جصم‪،‬‬ ‫آن‪ ،‬آث‬ ‫م الحظر ع جصم و كيفيت ا قك‬
‫وضعيت مز ديد و س يص اوض ع و اح ال‪ ،‬قعييه و اجصاء ي د‪.‬‬
‫فصايط و كيفيف ت قفص د‬ ‫د حكم م‬ ‫قبصص ‪ -‬دادگ د ض ه حكم‪ ،‬مر سنخيت و قن سب ج زات‬
‫ج يگزيه حكم دهد‪.‬‬ ‫يق ا د مر ميش از دو ع از ج زاته‬ ‫ايه د قصصيح يكند‪ .‬دادگ‬

‫حفبس مفر‬ ‫حبس است مرجف‬ ‫ي آ ه سر‬ ‫ماده ‪ -65‬صقكب ن جصائم ع د كر حداكثص ج زات ق‬
‫ج زات ج يگزيه حبس حك م يگصد د‪.‬‬

‫حبس است‬ ‫ش‬ ‫د و يك وز ق‬ ‫ي آه‬ ‫ماده ‪ -66‬صقكب ن جصائم ع د كر حداكثص ج زات ق‬


‫جصم ع د دا ا س مقر‬ ‫حبس مر ج زات ج يگزيه حبس حك م يگصد د گص اينكر مر دلي ا قك‬ ‫مرج‬
‫حك يت كيفص مر صح زيص م ند و از اجصا آن پنج س ل گذ تر م د‪:‬‬
‫قفد مفيش از د يسيف ن‬ ‫ي جزا‬ ‫الن‪ -‬ميش از يك فقص س مقر حك يت قطعي مر حبس ق ش‬
‫(‪ )3202220222‬ي ل ي ال قعزيص‬
‫ي حد ي قص ص يف پصداخفت مفيش از‬ ‫‪ -‬يك فقص س مقر حك يت قطعي مر حبس ميش از ش‬
‫يكپنجم دير‬

‫ي آ ه ميش از ش ف قف‬ ‫ا كر حداكثص ج زات ق‬ ‫يق ا د صقكب ن جصائم ع د‬ ‫ماده ‪ -67‬دادگ‬


‫ت وج د فصايط ف د (‪ )66‬ايفه قف ن‬ ‫يك س ل حبس است مر ج زات ج يگزيه حبس حك م كند‪ ،‬د‬
‫ج يگزيه حبس ن ع است‪.‬‬ ‫اع ل ج زاته‬

‫ماده ‪ -68‬صقكب ن جصائم غيصع د مر ج زات ج يگزيه حبس حك م يگصد د گص اينكفر جف زات‬
‫ي جففففففففصم ا قكفففففف ف مي مففففففففيش از دو سفففففف ف ل حففففففففبس م ففففففففد كففففففففر‬ ‫قفففففف ف‬
‫است‪.‬‬ ‫ت حكم مر ج زات ج يگزيه حبس‪ ،‬اختي‬ ‫د ايه‬

‫ماده ‪ -69‬صقكب ن جصائ ي كر ع ي يزان قعزيص آ ه د ق ا يه ض عر قعييه شد است مر جف زات‬


‫ج يگزيه حبس حك م يگصد د‪.‬‬

‫ف ت‬ ‫ماده ‪ -71‬دادگ ض ه قعييه ج زات ج يگزيه‪ ،‬دت ج زات حبس ا يز قعييه يكند ق د‬
‫د‪.‬‬ ‫قد ‪ ،‬ج زات حبس اجصاء‬ ‫ج زات ج يگزيه‪ ،‬قخسن از دست ه ي عجز از پصداخت جزا‬ ‫قعذ اجصا‬

‫نف ع‬ ‫د جصائم عسير ا نيت داخسي يف خف جي كشف‬ ‫ج يگزيه حبس د‬ ‫ماده ‪ -71‬اع ل ج زاته‬
‫است‪.‬‬

‫حبس م د ف ع‬ ‫ي حداق يكي از آ ه ميش از ش‬ ‫ماده ‪ -72‬قعدد جصائم ع د كر ج زات ق‬


‫از دو حكم مر ج زات ج يگزيه حبس است‪.‬‬
‫ف ت قخفيفن‬ ‫ي آ ه ميش از يك س ل حفبس اسفت د‬ ‫ماده ‪ -73‬د جصائم ع د كر ج زات ق‬
‫يد‪.‬‬ ‫يق ا د مر ج زات ج يگزيه حبس حكم‬ ‫ج زات مر ك تص از يك س ل‪ ،‬دادگ‬

‫د فد‬ ‫د احك م قطعي كر پيش از الزماالجصاء دن ايفه قف ن‬ ‫ماده ‪ -74‬قص ات ايه فص د‬


‫است اجصاء ي د‪.‬‬
‫ماده ‪ -75‬ه صا م دن س يص ج زاته م ج زات حبس‪ ،‬ع از فدو حكفم مفر جف زات جف يگزيه‬
‫ه ز ن م ج زات ج يگزيه حفبس حكفم‬ ‫ذك‬ ‫يق ا د مر ج زاته‬ ‫ت دادگ‬ ‫حبس يست‪ .‬د ايه‬
‫دهد‪.‬‬

‫ماده ‪ -76‬الك قعييه الحيت دادگ و قجديد ظصخ اهي از حكم حك يت مفر جف زات جف يگزيه‬
‫ي جصم ا قك مي است‪.‬‬ ‫حبس‪ ،‬ج زات ق‬

‫ماده ‪ -77‬ق ضي اجصا احك م ي ق ا د م ق جر مر وضفعيت حكف م و فصايط و آثف اجفصا حكفم‪،‬‬
‫د كنند أ پيشنه د كند‪.‬‬ ‫د حكم ا مر دادگ‬ ‫قشديد‪ ،‬قخفين‪ ،‬قبدي ي ق قن قت ج زات‬
‫صاقبت د اختي دا د‪.‬‬ ‫مر قعداد الزم ددك اجت عي و أ‬ ‫ق ضي ذك‬

‫و ح اق ت ا كفر ف ع يف‬ ‫حك يت م يد ق ييصاقي ظيص ق ييص‬ ‫ماده ‪ -78‬حك م د ط ل دو‬


‫خ اجصا حكم م د مر ق ضي اجصا احك م اطالع دهد‪.‬‬

‫ي و دستگ هه و ؤسس ت دولتي و ع ف ي پذيص فد حك ف ن و‬ ‫ماده ‪ -79‬قعييه ا اع خد ت ع‬


‫از ق يخ الزم‬ ‫آ ن م ق ضي اجصا احك م و حك م‪ ،‬مر جب آييه را است كر فصف سر‬ ‫ح ه ك‬
‫و دادگستص قهير ي د و م قأييد ئيس ق قض ئير مفر‬ ‫كش‬ ‫االجصاء دن ايه ق ن مروسيسر وزا قخ ره‬
‫قص يب هيأت وزيصان ي سد‪ .‬قص ات ايه فص پس از قصف يب آيفيه فر ضف ع ايفه ف د الزماالجفصاء‬
‫ي د‪.‬‬

‫حك م حف كي از ا فالح فتف و م فد دادگف‬ ‫ماده ‪ -81‬چن چر ع يت ف د حكم دادگ از س‬


‫يق ا د مر پيشنه د ق ضي اجصا احك م مصا يكم مقير دت ج زات ا ق صن آن ققسي دهد‪.‬‬

‫يفد‪ ،‬مفر پيشفنه د ق ضفي‬ ‫دادگ قخسفن‬ ‫ف د حكم ي دست ه‬ ‫ماده ‪ -81‬چن چر حك م از اجصا‬
‫د حكم افزود ي ف د و د‬ ‫خست يك چه م ق يكدوم مر ج زات‬ ‫اجصا احك م و أ دادگ مصا م‬
‫ت قكصا ‪ ،‬ج زات حبس اجصاء يگصدد‪.‬‬
‫صيح قيد و مفر حكف م قفهفيم‬ ‫قبصص ‪ -‬دادگ د ته حكم آث قبعيت و قخسن از ف د حكم ا مرط‬
‫ظف ت و‬ ‫يكند‪ .‬ق ضي اجصا احك م يز د ض ه اجصاء م ع يت ف د حكم دادگ و قص ات صم ط‪ ،‬حف‬
‫صاقبت مص حك م ا شخص ي يد‪.‬‬

‫عي اجر گصدد‪ ،‬جف زات‬ ‫ج يگزيه حبس م‬ ‫ماده ‪ -82‬چن چر اجصا ق م ي مخشي از ج زاته‬
‫مر واسطر فتف ع فد‬ ‫د حكم ي مخش اجصاء شد آن معد از فع ع اجصاء يگصدد‪ .‬چن چر ع ذك‬
‫ت قن كصدن ج زات ايج د گصدد ج زات ا سي اجصاء ي د‪.‬‬ ‫حك م و مصا‬
‫صاقبت دو ا است كر طي آن حك م‪ ،‬مر حكم دادگ و قحت ظ ت ق ضفي اجفصا‬ ‫ماده ‪ -83‬دو‬
‫حك م يگصدد‪:‬‬ ‫ند ج د قع يق صاقبتي مر صح ذي‬ ‫د از دست ه‬ ‫احك م مر ا ج م يك ي چند‬
‫ي آ هففف حفففداكثص سفففر ففف حفففبس اسفففت‪ ،‬قففف‬ ‫الفففن‪ -‬د جصائ فففي كفففر جففف زات قففف‬
‫ش‬
‫حفبس اسفت و جصائ في كفر ف ع و يفزان‬ ‫‪ -‬د جصائ ي كر ج زات ق ي آ ه د و يك وز ق ش‬
‫ق يك س ل‬ ‫قعزيص آ ه د ق ا يه ض عر قعييه شد است‪ ،‬ش‬
‫ق يك س ل است‪ ،‬يك ق دو س ل‬ ‫ي آ ه ميش از ش‬ ‫پ‪ -‬د جصائ ي كر ج زات ق‬
‫ي آ ه ميش از يك س ل است‪ ،‬دو ق چه س ل‬ ‫ت‪ -‬د جصائم غيصع د كر ج زات ق‬

‫دت عيه مر فصح ذيف‬ ‫ي ايگ ن‪ ،‬خد قي است كر م ض يت حك م مصا‬ ‫ماده ‪ -84‬خد ت ع‬
‫د حكم واقع ي د و قحت ظ ت ق ضي اجصا احك م اجصاء يگصدد‪:‬‬
‫الن‪ -‬جصائم ض ع مند(الن) د (‪ )31‬ق دويست و هفت د س عت‬
‫‪ -‬جصائم ض ع مند( ) د (‪)31‬دويست و هفت د ق پ صد و چه س عت‬
‫پ‪ -‬جصائم ض ع مند(پ) د (‪ )31‬پ صد و چه ق هزا و هشت د س عت‬
‫ت‪ -‬جصائم ض ع مند(ت) د (‪ )31‬هزا و هشت د ق دو هزا و د و صت س عت‬
‫غ ميش از چه سف عت و مفصا اففصاد غيص ف غ‬ ‫ي مصا افصاد‬ ‫قبصص ‪ -3‬س ع ت ا ائر خد ت ع‬
‫ميش از هشت س عت د وز يست‪ .‬د هص ح ل س ع ت ا ائر خد ت د وز ب يد ع ا فصا عف ش تعف ف‬
‫د‪.‬‬ ‫حك م‬
‫ي صمف ط مفر آن‬ ‫ي شصوط مر ع يت ه ر ض امط و قص ات ق‬ ‫قبصص ‪ -4‬حكم مر ا ائر خد ت ع‬
‫سفخت و‬ ‫فني و مهدا تي و ض امط خ ص ك ه‬ ‫خد ت از ج سر صايط ك ز ن و ج ا ن‪ ،‬ح فظته‬
‫زي نآو است‪.‬‬
‫ي قص د آييه ر ض ع ايه فص حكم دهد‪.‬‬ ‫يق ا د مر ميش از يك خد ت ع‬ ‫قبصص ‪ -1‬دادگ‬
‫د حكم واقع ي د‪.‬‬ ‫ي‪ ،‬ج زات ا سي‬ ‫ت عدم ض يت حك م‪ ،‬مر ا ج م خد ت ع‬ ‫د هص ح ل د‬
‫قبصص ‪ -2‬ق ضي اجصا احك م ي ق ا د من مر وضع جس ي و ي ز مر خد ت پز كي ي عذو يتهف‬
‫يفد‬ ‫د ط ل دو ‪ ،‬قعسيق‬ ‫قت و حداكثص ق سر‬ ‫ي ا مر ط‬ ‫خ ادگي و ند آ ه ‪ ،‬ا ج م خد ت ع‬
‫د كنند حكم پيشنه د دهد‪.‬‬ ‫ي قبدي آن ا مر ج زات ج يگزيه ديگص مر دادگ‬
‫وزا ر عب ت است از يك هشتم ق يك چه م د آ د وزا ر حك م كر مر فصح‬ ‫قد‬ ‫ماده ‪ -85‬جزا‬
‫ل يگصدد‪:‬‬ ‫د حكم واقع ي د و م ظ ت اجصا احك م و‬ ‫زيص‬
‫الن‪ -‬جصائم ض ع مند(الن) د (‪ )31‬ق يكصد و هشت د وز‬
‫‪ -‬جصائم ض ع مند( ) د (‪ )31‬يكصد و هشت د ق سيصد و صت وز‬
‫پ‪ -‬جصائم ض ع مند(پ) د (‪ )31‬سيصد و صت ق هفتصد و ميست وز‬
‫وز‬ ‫د و چه‬ ‫ت‪ -‬جصائم ض ع مند(ت) د (‪ )31‬هفتصد و ميست ق هزا و چه‬
‫ا‬ ‫وزا فر آن ف‬ ‫قفد‬ ‫قبصص ‪ -‬حك م فن است د پ ي ن هص ف ففصف د وز ج ف ع جفزا‬
‫يد‪.‬‬ ‫پصداخت‬

‫قد ج يگزيه حبس مر صح زيص است‪:‬‬ ‫ماده ‪ -86‬يزان جزا‬


‫الن‪ -‬جصائم ض ع مند(الن) د (‪ )31‬ق ر يسي ن (‪ )902220222‬ي ل‬
‫‪ -‬جصائم ض ع مند( ) د (‪ )31‬از ر يسي ن(‪ )902220222‬ي ل ق هجد يسي ن(‪ )3302220222‬ي ل‬
‫پ‪ -‬جفففصائم ضف ف ع منفففد(پ) ف ف د (‪ )31‬از هجفففد يسيف ف ن(‪ )3302220222‬يف ف ل قف ف سفففي و فففش‬
‫يسي ن(‪ )1602220222‬ي ل‬
‫ت‪ -‬جصائم ض ع مند(ت) د (‪ )31‬از سي و ش يسيف ن(‪ )1602220222‬يف ل قف هفتف د و دو يسيف ن‬
‫(‪ )7402220222‬ي ل‬

‫يق ا د ض ه حكم مر ج زات ج يگزيه حبس‪ ،‬م ق جر مر جصم ا قكف مي و وضفعيت‬ ‫ماده ‪ -87‬دادگ‬
‫يد‪ .‬د ايه ف ت فدت‬ ‫قبعي و ي قك يسي يز حك م‬ ‫د از ج زاته‬ ‫ا مر يك ي چند‬ ‫حك م‪ ،‬و‬
‫د‪.‬‬ ‫ب يد ميش از دو س ل‬ ‫ج زات ذك‬

‫فصل دهم ـ مجازاتها و اقدامات تأميني و تربيتي اطفال و نوجوانان‬


‫‪ ،‬فر‬ ‫د و سه آ ه د ز ن ا قك‬ ‫ي‬ ‫اطف ل و ج ا ي كر صقكب جصائم قعزيص‬ ‫ماده ‪ -88‬د م‬
‫د‪ ،‬دادگ يكي از قص ي ت زيص ا اقخ ذ يكند‪:‬‬ ‫سي است حسب‬ ‫ق پ زد س ل ق م‬
‫ي م أخذ قعهد مر قأديب و قصميت و افبت د حسفه‬ ‫الن‪ -‬قسسيم مر والديه ي اولي ء ي سصپصست ق‬
‫ج ان‬ ‫اخال طف ي‬
‫د ايه مند قعهد مر ا جف م‬ ‫د از ا خ ص ذك‬ ‫صسحت مدا د ي ق ا د حسب‬ ‫قبصص ‪ -‬هصگ دادگ‬
‫يد‪:‬‬ ‫ا د ذي و اعالم تيجر مر دادگ د هست قص ا يز أخذ‬ ‫از قبي‬ ‫ا‬
‫م آ ن‬ ‫ج ان مر ددك اجت عي ي وا شن س و ديگص تخصص ن و ه ك‬ ‫‪ -3‬عصفي طف ي‬
‫قحصي ي حصفرآ ز‬ ‫ج ان مر يك ؤسسر آ ز ي و فصهنگي مر نظ‬ ‫‪ -4‬فصست دن طف ي‬
‫ج ان قحت ظص پز ك‬ ‫‪ -1‬اقدام الزم جهت د ن ي قصك اعتي د طف ي‬
‫ج ان م ا خ ص مر قشخيص دادگ‬ ‫‪ -2‬جس گيص از ع صت و ا قب ط ضص طف ي‬
‫عيه‬ ‫ج ان مر حسه‬ ‫‪ -3‬جس گيص از فت و آ د طف ي‬
‫ج ان مدا د م الزام مفر‬ ‫‪ -‬قسسيم مر ا خ ص حقيقي ي حق قي ديگص كر دادگ مر صسحت طف ي‬
‫ي طفف يف‬ ‫ت عدم الحيت والديه‪ ،‬اوليف ء يف سصپصسفت قف‬ ‫د مند(الن) د‬ ‫ذك‬ ‫ا ج م دست ه‬
‫ج ان و ي عدم دستصسي مر آ ه م ع يت قص ات د (‪)3371‬ق ن د ي‬
‫قبصص ‪ -‬قسسيم طف مر ا خ ص واجد الحيت ن ط مر قب ل آ ن است‪.‬‬
‫پ‪ -‬صيحت مر وسيسر ق ضي دادگ‬
‫ت‪ -‬اخط و قذكص و ي أخذ قعهد كتبي مر عدم قكصا جصم‬
‫د جصائم قعزيص د جر يك ق پنج‬ ‫ق يك س ل د‬ ‫د ك ن ا الح و قصميت از سر‬ ‫ث‪ -‬گهدا‬
‫اطف ل و ج ا ن دوازد ق پف زد سف ل‬ ‫د منده (ت) و(ث) فقط د م‬ ‫قبصص ‪ -3‬قص ي ت ذك‬
‫د اطف ل و ج ا ي كر جصائم جب قعزيص د جر يك ق پفنج‬ ‫ق م اجصاء است‪ .‬اع ل قص ات مند(ث) د‬
‫ا صقكب د ا د‪ ،‬الزا ي است‪.‬‬
‫ف قي كفر از دوازد قف‬ ‫م لغ صقكب يكي از جصائم جب حد ي قص ص گصدد د‬ ‫قبصص ‪ - 4‬هصگ‬
‫پ زد س ل ق ص دا تر م د مر يكي از اقدا ت قص د منده (ت)ويف (ث) حكف م في ف د و د غيفصايه‬
‫د آ ه اقخ ذ يگصدد‪.‬‬ ‫ت يكي از اقدا ت قص د منده (الن) ق (پ) ايه د د‬
‫د منده (الن) و( ) ايه د ‪ ،‬دادگف اطفف ل و ج ا ف ن‬ ‫دا‬ ‫د قص ي ت‬ ‫قبصص ‪ -1‬د‬
‫جف ان‬ ‫ددك ان اجت عي از وضع طف ي‬ ‫آ د و ه چنيه گزا شه‬ ‫ي ق ا د م ق جر مر قحقيق ت مر ع‬
‫يد‪.‬‬ ‫ج ان اقتض ء كند د قص يم خ د قجديد ظص‬ ‫و فت او‪ ،‬هص چند م كر صسحت طف ي‬

‫‪ ،‬ميه پ زد قف‬ ‫د و سه آ ه د ز ن ا قك‬ ‫ي‬ ‫ج ا ي كر صقكب جصم قعزيص‬ ‫ماده ‪ -89‬د م‬


‫زيص اجصاء ي د‪:‬‬ ‫سي است ج زاته‬ ‫هجد س ل ق م‬
‫ي آ هف‬ ‫د جصائ ي كر جف زات قف‬ ‫د ك ن ا الح و قصميت از دو ق پنج س ل د‬ ‫الن‪ -‬گهدا‬
‫قعزيص د جر يك ق سر است‪.‬‬
‫ي آ هف‬ ‫د جصائ ي كفر جف زات قف‬ ‫د ك ن ا الح و قصميت از يك ق سر س ل د‬ ‫‪ -‬گهدا‬
‫قعزيص د جر چه است‪.‬‬
‫قفد از د‬ ‫د ك ن ا فالح و قصميفت از سفر ف قف يفك سف ل يف پصداخفت جفزا‬ ‫پ‪ -‬گهدا‬
‫يسي ن(‪ )2202220222‬ي ل ي ا ج م يكصد و هشت د ق هفتصد و ميست س عت‬ ‫يسي ن(‪ )3202220222‬ي ل ق چه‬
‫ي آ ه قعزيص د جر پنج است‪.‬‬ ‫د جصائ ي كر ج زات ق‬ ‫ي ايگ ن د‬ ‫خد ت ع‬
‫قد از يك يسي ن(‪ )302220222‬ي ل ق د يسيف ن (‪ )3202220222‬يف ل يف ا جف م‬ ‫ت‪ -‬پصداخت جزا‬
‫ي آ ه قعزيفص د جفر‬ ‫د جصائ ي كر ج زات ق‬ ‫ي ايگ ن د‬ ‫صت ق يكصد و هشت د س عت خد ت ع‬
‫ش است‪.‬‬
‫ي آ هف‬ ‫د جصائ ي كر جف زات قف‬ ‫قد ق يك يسي ن (‪ )302220222‬ي ل د‬ ‫ث‪ -‬پصداخت جزا‬
‫قعزيص د جر هفت و هشت است‪.‬‬
‫ي‪ ،‬ميش از چه س عت د وز يست‪.‬‬ ‫قبصص ‪ -3‬س ع ت ا ائر خد ت ع‬
‫فدو حكفم مفر جف زات‬ ‫ي ق ا د م ق جر مر وضع تهم و جصم ا قك مي‪ ،‬مفر جف‬ ‫قبصص ‪ -4‬دادگ‬
‫عفيه‬ ‫ض ع منده (الن) ق (پ) ايه د ‪ ،‬مر اق ت د نزل د س ع قي كر دادگف‬ ‫قد‬ ‫ي جزا‬ ‫گهدا‬
‫د مصا سر ف قف پفنج سف ل‬ ‫د ك ن ا الح و قصميت د دو وز آخص هفتر حسب‬ ‫يكند ي مر گهدا‬
‫حكم دهد‪.‬‬

‫جف ان و فتف او د كف ن‬ ‫سيد از وضع طف ي‬ ‫يق ا د م ق جر مر گزا شه‬ ‫ماده ‪ -91‬دادگ‬


‫ا‬ ‫ا ق يك س م ققسي دهد ي گهدا‬ ‫ا الح و قصميت يك م د أ خ د قجديد ظص كند و دت گهدا‬
‫بنفي مفص قجديفد ظص‬ ‫يفد‪ .‬قصف يم دادگف‬ ‫ي او قبفدي‬ ‫ج ان مر ولي ي سصپصسفت قف‬ ‫مر قسسيم طف ي‬
‫د كف ن ا فالح و قصميفت ا‬ ‫ج ان حداق يكپنجم از دت گهدا‬ ‫قي اقخ ذ ي د كر طف ي‬ ‫د‬
‫شفصوط و سف يص قخفيفف ت‬ ‫د قطعي است‪ .‬ايه ا ص ع استف د از آزاد‬ ‫گذ ا د م د‪ .‬أ دادگ د ايه‬
‫ي م قحقق صايط آ ه يست‪.‬‬ ‫ق‬
‫ماده ‪ -91‬د جصائم جب حد ي قص ص هصگ افصاد م لغ ك تص از هجد س ل‪ ،‬هيت جصم ا ج م د و‬
‫د م ق جر مر سه‬ ‫د و ك ل عق آ ن بهر وج د دا تر م د‪ ،‬حسب‬ ‫ي حص ت آن ا د ك كنند و ي د‬
‫د‪.‬‬ ‫حك م ي‬ ‫پيشميني د د ايه فص‬ ‫آ ه مر ج زاته‬
‫ي ا استعالم ي از هص طصيفق‬ ‫ي ق ا د ظص پز كي ق‬ ‫د و ك ل عق‬ ‫قبصص ‪ -‬دادگ مصا قشخيص‬
‫ديگص كر قتضي مدا د‪ ،‬استف د كند‪.‬‬

‫ماده ‪ -92‬د جصائ ي كر ستسزم پصداخت دير ي هص ض ن لي ديگص است‪ ،‬دادگ اطف ل و ج ا ف ن‬
‫ط مق قص ات صم ط مر پصداخت دير و خس ت حكم يكند‪.‬‬

‫ت احصاز جه ت قخفين‪ ،‬ج زاته ا ق صن حداق ققسيف دهفد و‬ ‫يق ا د د‬ ‫ماده ‪ -93‬دادگ‬
‫يد‪.‬‬ ‫اقدا ت قأ يني و قصميتي اطف ل و ج ا ن ا مر اقدام ديگص قبدي‬

‫د ق م جصائم قعزيص ا قك مي ق سفط ج ا ف ن‪ ،‬فدو حكفم ا مفر‬ ‫يق ا د د‬ ‫ماده ‪ -94‬دادگ‬


‫ج زات ا عسق كند‪.‬‬ ‫قع يق ا دازد ي اجصا‬

‫كيفص اطف ل و ج ا ن ف قد آث كيفص است‪.‬‬ ‫ماده ‪ -95‬حك يته‬

‫فصل يازدهم ـ سقوط مجازات‬


‫مبحث اول ـ عفو‬
‫ماده ‪ -96‬عف ي قخفين ج زات حك ن‪ ،‬د حدود ازيه اسال ي پس از پيشنه د ئيس ق قض ئير‬
‫م ق م هبص است‪.‬‬

‫ي كر مر جب ق ن د جصائم جب قعزيص اعط ء ي د‪ ،‬قعقيفب و داد سفي ا‬ ‫ماده ‪ -97‬عف ع‬


‫ي د‪.‬‬ ‫حك يت يز زائ‬ ‫ج زات ق ف و آث‬ ‫ت دو حكم حك يت‪ ،‬اجصا‬ ‫ق ف يكند‪ .‬د‬

‫حك يت ا نتفي يكند لكه قأثيص د پصداخت دير و جبصان خس ت زي ن‬ ‫ماده ‪ -98‬عف ‪ ،‬ه ر آث‬
‫ديد دا د‪.‬‬

‫مبحث دوم ـ نسخ قانون‬


‫سفخ قف ا يه كيففص مفر فصح‬ ‫ج زات ا ق ف يكند‪ .‬آث‬ ‫ماده ‪ -99‬سخ ق ن‪ ،‬قعقيب و اجصا‬
‫د (‪ )32‬ايه ق ن است‪.‬‬ ‫ند ج د‬

‫مبحث سوم ـ گذشت شاكي‬


‫في حسفب ف د جفب‬ ‫كي ي فدعي خص‬ ‫ماده ‪ -111‬د جصائم قعزيص ق م گذ ت‪ ،‬گذ ت‬
‫ج زات است‪.‬‬ ‫ق في اجصا‬ ‫ق في قعقيب ي‬
‫ج زات‪،‬‬ ‫قبصص ‪ -3‬جصائم ق م گذ ت‪ ،‬جصائ ي يم ند كر صوع و ادا ر قعقيب و سيدگي و اجصا‬
‫ن ط مر ك يت كي و عدم گذ ت و است‪.‬‬
‫فصوع مفر‬ ‫قبصص ‪ -4‬جصائم غيص ق م گذ ت‪ ،‬جصائ ي ي م ند كر فك يت ف كي و گذ فت و د‬
‫دا د‪.‬‬ ‫ج زات قأثيص‬ ‫قعقيب و سيدگي و ادا ر آ ه و اجصا‬
‫قصف ص ففس و عضف ‪ ،‬حدقفذف و‬ ‫د ج زاتهف‬ ‫كي د‬ ‫قبصص ‪ -1‬قص ات اجع مر گذ ت‪،‬‬
‫دوم«حدود» و س م«قص ص» ايه ق ن ذكص د اسفت‪ .‬گذ فت ف كي د‬ ‫حدسصقت ه ن است كر د كت‬
‫س يص حدود قأثيص د سق ط و قخفين ج زات دا د‪.‬‬

‫قي قصقيب اثص داد ي ف د كفر‬ ‫ماده ‪ -111‬گذ ت م يد نجّز م د و مر گذ ت شصوط و عسق د‬
‫آن صط ي عسقٌعسير قحقق ي فتر م د‪ .‬ه چنيه عدول از گذ ت‪ ،‬س ع يست‪.‬‬
‫ج زات د‬ ‫قبصص ‪ -3‬گذ ت شصوط ي عسق ع قعقيب‪ ،‬سيدگي و دو حكم يست‪ ،‬ولي اجصا‬
‫جصائم ق م گذ ت ن ط مر عدم قحقق صط ي عسقٌعسير است‪ .‬د ايه ف ت‪ ،‬حكف مٌعسيفر مف قفصا قفأ يه‬
‫ن سب آزاد ي د‪.‬‬
‫قبصص ‪ -4‬قأثيص گذ ت قيم اقف قي‪ ،‬ن ط مر قأييد دادست ن است‪.‬‬

‫تضص يه از جصم‪ ،‬تعدد م ند قعقيب جزائي م ك يت هص يك از آ ف ن فصوع في ف د‬ ‫ماده ‪ -112‬هصگ‬


‫ج زات ك ل مر گذ ت ق م كس ي است كر ك يت كصد ا د‪.‬‬ ‫ولي ق في قعقيب‪ ،‬سيدگي و اجصا‬
‫ت گذ ت ه گي و اث حسفب‬ ‫ي تضص از جصم‪ ،‬نتق و د‬ ‫قبصص ‪ -‬حق گذ ت‪ ،‬مر و اث ق‬
‫ج زات ق ف يگصدد‪.‬‬ ‫د قعقيب‪ ،‬سيدگي ي اجصا‬

‫ماده ‪ -113‬چن چر ق م گذ ت م دن جص ي د ق ن قصصيح شد م فد‪ ،‬غيصق مف گذ فت حسف‬


‫ي د گص اينكر از حقالن س م د و صع ً ق م گذ ت م د‪.‬‬

‫دي ت و فص حدقفذف ايفه قف ن و جصائ في كفر مفر‬ ‫ند ج د كت‬ ‫ماده ‪ -114‬عالو مص جصائم قعزيص‬
‫جب ق ا يه خ ص ق م گذ ت يم فند‪ ،‬جفصائم نفد ج د قسف ت أخيفص ف د (‪ )396‬و ف اد (‪،)644( ،)623‬‬
‫(‪،)694( ،)692( ،)633( ،)632( ،)634( ،)679( ،)677( ،)676( ،)669( ،)663( ،)623( ،)624( ،)611( ،)614‬‬
‫د‪.‬‬ ‫ي‬ ‫پنجم «قعزيصات» يز ق م گذ ت حس‬ ‫(‪ )699( ،)693( ،)697( ،)692‬و (‪ )722‬از كت‬

‫مبحث چهارم ـ مرور زمان‬


‫قي قعقيب جصائم جب قعزيص ا ق ف يكند كر از ق يخ وق ع جصم‬ ‫ماده ‪ -115‬صو ز ن‪ ،‬د‬
‫ايفه اعفد مفر فدو‬ ‫اعد زيص قعقيب شد ي از ق يخ آخصيه اقدام قعقيبي ي قحقيقي ق ا قض‬ ‫ق ا قض‬
‫حكم قطعي نتهي گصديد م د‪:‬‬
‫پ زد س ل‬ ‫الن‪ -‬جصائم قعزيص د جر يك ق سر م ا قض‬
‫دسل‬ ‫‪ -‬جصائم قعزيص د جر چه م ا قض‬
‫هفتس ل‬ ‫پ‪ -‬جصائم قعزيص د جر پنج م ا قض‬
‫پنجس ل‬ ‫ت‪ -‬جصائم قعزيص د جر ش م ا قض‬
‫سرس ل‪.‬‬ ‫ث‪ -‬جصائم قعزيص د جر هفت و هشت م ا قض‬
‫ي از قبيف‬ ‫قبصص ‪ -3‬اقدام قعقيبي ي قحقيقي‪ ،‬اقدا ي است كر ق ت قض ئي د اجصا يك وفيفر ق‬
‫احض ‪ ،‬جسب‪ ،‬م زج يي‪ ،‬است ع افه ات ه د و طسع ن‪ ،‬قحقيق ت ي ع ينر حسي و ي مت قض ئي ا ج م في‬
‫دهند‪.‬‬
‫صجعفي كفر سفيدگي‬ ‫د دو قصا ا طر‪ ،‬صو ز ن قعقيب از قف يخ قطعيفت أ‬ ‫قبصص ‪ -4‬د‬
‫ن ط مر دو آن است‪ ،‬صوع ي د‪.‬‬ ‫كيفص‬

‫تضص از جصم د دت يك س ل از ق يخ اطفالع از وقف ع‬ ‫ماده ‪ -116‬د جصائم قعزيص ق م گذ ت هصگ‬


‫جصم‪ ،‬ك يت كند‪ ،‬حق ك يت كيفص او س قط ي د گص اينكر قحت سسطر تهم مف د يف مفر دليسفي خف ج از‬
‫ت هست زم از ق يخ فع ع ح سبر في ف د‪ .‬هصگف تضفص از‬ ‫اختي ‪ ،‬ق د مر ك يت ب د كر د ايه‬
‫ف ت كند و دليسي مص صف ظص و از طصح ك يت ب د هص يك از و ثفر و د‬ ‫دت ذك‬ ‫جصم قب از ا قض‬
‫از ق يخ وف ت حق ك يت دا د‪.‬‬ ‫هست ش‬
‫قي مر ك يت و ي و ثفر او سفيدگي‬ ‫قبصص ‪ -‬غيص از ا د كر كي قحت سسطر تهم م د ‪ ،‬د‬
‫ي د كر جصم ض ع ك يت طبق د (‪ )323‬ايه ق ن ش ل صو ز ن شد م د‪.‬‬

‫ا ق ف يكند و دت آن از ق يخ قطعيت حكم‬ ‫ماده ‪ -117‬صو ز ن‪ ،‬اجصا احك م قطعي قعزيص‬


‫مر قصا زيص است‪:‬‬
‫ميستس ل‬ ‫الن‪ -‬جصائم قعزيص د جر يك ق سر م ا قض‬
‫پ زد س ل‬ ‫‪ -‬جصائم قعزيص د جر چه م ا قض‬
‫دسل‬ ‫پ‪ -‬جصائم قعزيص د جر پنج م ا قض‬
‫هفتس ل‬ ‫ت‪ -‬جصائم قعزيص د جر ش م ا قض‬
‫پنجس ل‬ ‫ث‪ -‬جصائم قعزيص د جر هفت و هشت م ا قض‬
‫قبصص ‪ -3‬اگص اجصا ق م ي مقير ج زات ك ل مر گذ ته دت ي فع ف عي م فد‪ ،‬فصو ز ف ن از‬
‫آن دت ي فع ع ح سبر ي د‪.‬‬ ‫ق يخ ا قض‬
‫اقب ع ايصا ي د حفدود قفص ات و‬ ‫دم‬ ‫خ ج از كش‬ ‫قبصص ‪ -4‬صو ز ن اجصا احك م دادگ هه‬
‫ي‪ ،‬ش ل قص ات ايه د است‪.‬‬ ‫ق‬ ‫افقتن ره‬

‫د‪ ،‬ق يخ صوع فصو ز ف ن‪ ،‬قف يخ‬ ‫ج زات‪ ،‬صوع ولي مر هص عست قطع‬ ‫ماده ‪ -118‬هصگ اجصا‬
‫د فصوع فصو ز ف ن از قف يخ آخفصيه‬ ‫ا د كر ميش از يك مت قطع‬ ‫ج زات است و د‬ ‫قطع اجصا‬
‫ت صو ز ن‬ ‫حك م قطع د م د كر د ايه‬ ‫ج زات مصاثص فت ع د‬ ‫ا قط ع است گص اينكر اجصا‬
‫اع ل ي د‪.‬‬
‫د‪:‬‬ ‫ج زات ي‬ ‫ش ل صو ز ن قعقيب‪ ،‬دو حكم و اجصا‬ ‫ماده ‪ -119‬جصائم ذي‬
‫الن‪ -‬جصائم عسير ا نيت داخسي و خ جي كش‬
‫د (‪ )16‬ايه ق ن م ع يت بسغ قص‬ ‫و جصائم ض ع قبصص‬ ‫كالهبصدا‬ ‫‪ -‬جصائم اقتص د‬
‫د آن د‬
‫اد خد‬ ‫پ‪ -‬جصائم ض ع ق ن ب ز م‬

‫قطعي تعفدد ف د‬ ‫د يك خص مر جب حكم ي احك ي حك يته‬ ‫ماده ‪ -111‬هصگ د‬


‫د‪ ،‬صوع مر اجصا هص يك از حك يته ‪ ،‬سبت مر ديگص حك يته ‪ ،‬ق طع صو ز ن است‪.‬‬

‫قصا قعسيق ي حكفم‬ ‫تل‬ ‫شصوط د‬ ‫آزاد‬ ‫ج زات ي اعط‬ ‫ا د قعسيق اجصا‬ ‫ماده ‪ -111‬د‬
‫قصا ي حكم است‪.‬‬ ‫شصوط‪ ،‬بدأ صو ز ن‪ ،‬ق يخ ل‬ ‫آزاد‬

‫ماده ‪ -112‬قطع صو ز ن‪ ،‬طسق است و سبت مر كسير صك و ع و ن اعم از آ كر قعقيب فد يف شفد‬


‫يكي از آ ه صوع د م د‪ .‬ه چنيه صوع مفر اجفصا حكفم د‬ ‫م ند‪ ،‬اع ل ي د هص چند قعقيب فقط د م‬
‫د مصخي از صك ي ع و ن جصم ق طع صو ز ن سبت مر ديگص حك ن است‪.‬‬

‫فدعي‬ ‫حقف‬ ‫جف زات‪ ،‬ف ع از اسفتيف‬ ‫ماده ‪ -113‬ق ف دن قعقيب‪ ،‬دو حكفم يف اجفصا‬
‫يد‪.‬‬ ‫لح اق ر‬ ‫ي ا د صجع‬ ‫ي يست و تضص از جصم يق ا د دع ا خص‬ ‫خص‬
‫مبحث پنجم ـ توبه مجرم‬
‫تهم قب از اثب ت جصم‪ ،‬ق مر كنفد و‬ ‫قذف و ح مر هصگ‬ ‫ماده ‪ -114‬د جصائم جب حد مر استثن‬
‫غيفص از قفذف مف‬ ‫د‪ ،‬حد از او س قط يگصدد‪ .‬ه چنيه اگص جصائم ف‬ ‫دا ت و ا الح او مصا ق ضي حصز‬
‫يق ا فد عفف جفصم ا ق سفط‬ ‫ت ق مر صقكب حتي پس از اثب ت جصم‪ ،‬دادگ‬ ‫اقصا ث مت د م د‪ ،‬د‬
‫يد‪.‬‬ ‫ئيس ق قض ئير از ق م هبص د خ است‬
‫قب از دستگيص ي قسسط مص او جب سق ط حد است‪.‬‬ ‫قبصص ‪ -3‬ق مر ح‬
‫ف ت‬ ‫قبصص ‪ -4‬د ز و ل اط هصگ جصم مر عنن‪ ،‬اكصا و ي م اغف ل مز ديد ا ج م گيصد‪ ،‬صقكب د‬
‫ال قعزيفص د جفر فش يف هفص دو آ هف‬ ‫ق مر و سق ط ج زات مر صح ند ج د ايه د مر حبس ي‬
‫حك م ي د‪.‬‬

‫يد و دا ت و ا الح‬ ‫ماده ‪ -115‬د جصائم قعزيص د جر ش‪ ،‬هفت و هشت چن چر صقكب ق مر‬
‫يق ا د قص ات اجفع‬ ‫د‪ ،‬ج زات س قط ي د‪ .‬د س يص جصائم جب قعزيص دادگ‬ ‫او مصا ق ضي حصز‬
‫يد‪.‬‬ ‫مر قخفين ج زات ا اع ل‬
‫كس ي كر قص ات قكصا جصائم قعزيفص د ف د آ هف اع ف ل‬ ‫قبصص ‪ -3‬قص ات اجع مر ق مر د م‬
‫يگصدد‪.‬‬ ‫ي د‪ ،‬ج‬
‫قفص ات ايفه ف د و ه چنفيه منفد( ) ف د (‪ )7‬و منفده (الفن)و( ) ف د (‪ )3‬و‬ ‫قبصص ‪ -4‬اطال‬
‫قعزيصات نص ص صعي ي د‪.‬‬ ‫اد(‪ )92( ،)91( ،)26( ،)23( ،)22( ،)19( ،)47‬و (‪ )323‬ايه ق ن‬

‫ماده ‪ -116‬دير‪ ،‬قص ص‪ ،‬حد قذف و ح مر م ق مر س قط يگصدد‪.‬‬

‫ا د كر ق مر صقكب‪ ،‬جب سق ط ي قخفيفن جف زات فيگفصدد‪ ،‬ق مفر‪ ،‬ا فالح و‬ ‫ماده ‪ -117‬د‬
‫صقكب اكتف ء ي د‪ .‬چن چر پس از اع ل قص ات اجع مر ق مر‪ ،‬ث مت‬ ‫دا ت و م يد احصاز گصدد و مر ادع‬
‫د كر صقكب قظ هص مر ق مر كصد است سق ط ج زات و قخفيف ت د ظص گصفتر د س في و جف زات اجفصاء‬
‫حك م ي د‪.‬‬ ‫د چن چر ج زات از ع قعزيص م د صقكب مر حداكثص ج زات قعزيص‬ ‫يگصدد‪ .‬د ايه‬

‫د مر ق م قعقيب‬ ‫ماده ‪ -118‬تهم يق ا د ق قب از قطعيت حكم‪ ،‬ادلر صم ط مر ق مر خ د ا حسب‬


‫يد‪.‬‬ ‫ي سيدگي ا ائر‬
‫ماده ‪ -119‬چن چر دادست ن خ لن سق ط ي قخفين ج زات م فد‪ ،‬فيق ا فد مفر صجفع قجديفد ظص‬
‫اعتصاض كند‪.‬‬

‫مبحث ششم ـ اعمال قاعده درأ‬


‫د بهر ي‬ ‫ماده ‪ -121‬هصگ وق ع جصم ي مصخي از صايط آن و ي هصيك از صايط سؤوليت كيفص‬
‫ث مت ي د‪.‬‬ ‫د جصم ي صط ذك‬ ‫قصديد قصا گيصد و دليسي مص في آن ي فت ش د حسب‬
‫ح مر‪ ،‬افس د فياال ض‪ ،‬سصقت و قذف‪ ،‬مر صف وجف د‬ ‫ماده ‪ -121‬د جصائم جب حد مر استثن‬
‫ث مت ي د‪.‬‬ ‫د جصم ي صط ذك‬ ‫بهر ي قصديد و مدون ي ز مر قحصي دلي ‪ ،‬حسب‬

‫بخش سوم ـ جرائم‬

‫فصل اول ـ شروع به جرم‬


‫خ ج از‬ ‫يد‪ ،‬لكه مرواسطر ع‬ ‫جص ي كصد و صوع مر اجصا آن‬ ‫ماده ‪ -122‬هص كس قصد ا قك‬
‫ا اد او قصدش عسق م د‪ ،‬مر صح زيص ج زات ي د‪:‬‬
‫ي آ ه سسب حي ت‪ ،‬حبس دائم ي حبس قعزيص د جفر يفك قف سفر‬ ‫الن‪ -‬د جصائ ي كر ج زات ق‬
‫است مر حبس قعزيص د جر چه‬
‫ي آ ه قطع عض ي حبس قعزيص د جر چه است مر حبس قعزيص‬ ‫‪ -‬د جصائ ي كر ج زات ق‬
‫د جر پنج‬
‫ال حد ي حبس قعزيص د جر پنج است مر حبس قعزيص‬ ‫ي آه‬ ‫پ ‪ -‬د جصائ ي كر ج زات ق‬
‫قد د جر ش‬ ‫ي ال ي جزا‬
‫جصم دا تر‪ ،‬لكه مر جه ت د كفر صقكفب از‬ ‫فت ا قك مي‪ ،‬ا قب ط ستقيم م ا قك‬ ‫قبصص ‪ -‬هصگ‬
‫آ ه مياطالع م د وق ع جصم غيص كه م د‪ ،‬اقدام ا ج م د د حكم صوع مر جصم است‪.‬‬

‫جصم و ي ع سي ت و اقدا قي كر فقط قد ر جصم است و ا قب ط ستقيم‬ ‫ماده ‪ -123‬جصد قصد ا قك‬
‫ج زات يم د‪.‬‬ ‫م وق ع جصم دا د‪ ،‬صوع مر جصم يست و از ايه حيث ق م‬
‫يد و مر ا اد خ د آن ا قصك كند مر اقه م صوع مر آن جصم‪،‬‬ ‫ماده ‪ -124‬هصگ كسي صوع مر جص ي‬
‫كر صقكب د است جصم م د مر ج زات آن حك م ي د‪.‬‬ ‫قعقيب ي د لكه اگص ه ن قدا فت‬

‫فصل دوم ـ شركت در جرم‬


‫ماده ‪ -125‬هص كس م خص ي ا خ ص ديگص د ع سي ت اجصائي جص ي ش كت كند و جفصم‪ ،‬سفتند مفر‬
‫فت ه ر آ ه م د خ ا فت هص يك مر قنه يي مصا وق ع جصم ك في م د خ ا ب د و خ ا اثص ك آ ن سف و‬
‫ستق آن جفصم اسفت‪ .‬د ف د جفصائم‬ ‫و ج زات او ج زات ف ع‬ ‫م د خ ا تف وت‪ ،‬صيك د جصم حس‬
‫في ف د و‬ ‫يز چن چر جصم‪ ،‬ستند مر ققصيص دو ي چند فص م د قصفصان‪ ،‬فصيك د جفصم حسف‬ ‫غيصع د‬
‫ستق آن جصم است‪.‬‬ ‫ج زات هص يك از آ ن‪ ،‬ج زات ف ع‬
‫دوم‪،‬‬ ‫د صكت د جن يت م ع يت اد كت مه‬ ‫قبصص ‪ -‬اع ل ج زات حدود‪ ،‬قص ص و دي ت د‬
‫س م و چه م ايه ق ن ا ج م يگيصد‪.‬‬

‫فصل سوم ـ معاونت در جرم‬


‫د‪:‬‬ ‫ي‬ ‫ماده ‪ -‬ا خ ص زيص ع ون جصم حس‬
‫جصم كند ي م دسيسر ي فصيب يف‬ ‫ا قصغيب‪ ،‬قهديد‪ ،‬قط يع‪ ،‬ي قحصيك مر ا قك‬ ‫الن‪ -‬هصكس‪ ،‬ديگص‬
‫س ءاستف د از قد ت‪ ،‬جب وق ع جصم گصدد‪.‬‬
‫جصم ا مر صقكب ا ائر دهد‪.‬‬ ‫جصم ا مس زد ي قهير كند ي طصيق ا قك‬ ‫‪ -‬هصكس وس ي ا قك‬
‫پ‪ -‬هصكس وق ع جصم ا قسهي كند‪.‬‬
‫عف ون و صقكفب‬ ‫قبصص ‪ -‬مصا قحقق ع و ت د جصم‪ ،‬وحدت قصد و ققدم ي اقتصان ز ي ميه فتف‬
‫جصم صط است‪ .‬چن چر ف ع ا سي جصم‪ ،‬جص ي ديدقص از آ چر قص د عف ون مف د اسفت صقكفب ف د‪،‬‬
‫ع ون مر ج زات ع و ت د جصم خفينقص حك م ي د‪.‬‬

‫ع ون قعييه شد م د‪ ،‬جف زات و‬ ‫صع ي ق ن‪ ،‬ج زات ديگص مصا‬ ‫قي كر د‬ ‫ماده ‪ -‬د‬
‫مر صح زيص است‪:‬‬
‫ي آ ه سسب حي ت ي حبس دائم است‪ ،‬حبس قعزيفص د جفر دو يف‬ ‫الن‪ -‬د جصائ ي كر ج زات ق‬
‫سر‬
‫ش‬ ‫‪ -‬د سصقت حد و قطع ع د عض ‪ ،‬حبس قعزيص د جر پنج ي‬
‫ال حد است سي و يك قف هفتف د و چهف ضفصمر فال‬ ‫ي آه‬ ‫پ‪ -‬د جصائ ي كر ج زات ق‬
‫قعزيص د جر ش‬
‫ت‪ -‬د جصائم جب قعزيص يك ق دو د جر پ ييهقص از ج زات جصم ا قك مي‬
‫ي جصم ا قك مي اسفت گفص د‬ ‫د مند(ت) ايه د ج زات ع ون از ع ج زات ق‬ ‫قبصص ‪ -3‬د‬
‫قفد د جفر‬ ‫د ص د ا ال‪ ،‬ا فص ل دائم و ا تش حكم حك يت كر ج زات ع ون مر قصقيفب جفزا‬
‫چه ‪ ،‬ش و هفت است‪.‬‬
‫قي كر مر هص عست قص ص فس ي عض اجصاء ش د‪ ،‬ج زات ع ون مص اس س يفزان‬ ‫قبصص ‪ -4‬د‬
‫قعزيص ف ع ا سي جصم‪ ،‬ط مق مند(ت) ايه د اع ل ي د‪.‬‬

‫يفد مفر‬ ‫جصم سفتند مفر خف د اسفتف د‬ ‫ماده ‪ -‬هصكس از فصد م لغ مرعن ان وسيسر ا قك‬
‫جص ر فصد م ل ي ع و ت كند‬ ‫ي ه ن جصم حك م يگصدد‪ .‬ه چنيه هصكس د فت‬ ‫حداكثص ج زات ق‬
‫مر حداكثص ج زات ع و ت د آن جصم حك م ي د‪.‬‬

‫جص ر‪ ،‬صقكب مر جهتي از جه ت خصفي نفد ف ص و‬ ‫فت‬ ‫ماده ‪ -‬هصگ د ا قك‬


‫قف ف گفصدد قفأثيص د‬ ‫ج زات او مر جهتي از ايفه جهف ت‪،‬‬ ‫جن ن‪ ،‬ق م قعقيب ب د ي قعقيب ي اجصا‬
‫قعقيب و ج زات ع ون جصم دا د‪.‬‬

‫فصل چهارم ـ سردستگي گروه مجرمانه سازمان يافته‬


‫ماده ‪ -131‬هصكس سصدستگي يك گصو جص ر ا مصعهد گيصد مر حداكثص ج زات ديدقصيه جص في كفر‬
‫د‪ ،‬حك م يگصدد گص آ كر جصم ا قك مي جفب حفد‬ ‫اهداف ه ن گصو صقكب‬ ‫آن گصو د است‬ ‫اعض‬
‫ت مر حداكثص ج زات ع و ت د آن جصم حك م ي د‪ .‬د ح مر و افس د‬ ‫ي قص ص ي دير م د كر د ايه‬
‫د مر جف زات‬ ‫ي فسد فياال ض مص سصدستر گصو جص ر د كند حسب‬ ‫فياال ض ز ي كر عن ان ح‬
‫ي فسد فياال ض حك م يگصدد‪.‬‬ ‫ح‬
‫قبصص ‪ -3‬گصو جص ر عب ت است از گصو سبت ً نسجم تشك از سر فص ي ميشتص كر مصا ا قكف‬
‫جصم نحصف يگصدد‪.‬‬ ‫ي د ي پس از قشكي ‪ ،‬هدف آن مصا ا قك‬ ‫جصم قشكي‬
‫قبصص ‪ -4‬سصدستگي عب ت از قشكي ي طصاحي ي س ز دهي ي ادا گصو جص ر است‪.‬‬
‫فصل پنجم ـ تعدد جرم‬
‫فت واحد‪ ،‬دا ا عن ويه جص ر تعدد م فد‪ ،‬صقكفب مفر‬ ‫ماده ‪ -131‬د جصائم جب قعزيص هصگ‬
‫ج زات ا د حك م ي د‪.‬‬

‫ماده ‪ -132‬د جصائم جب حد‪ ،‬قعدد جصم‪ ،‬جب قعدد ج زات است گفص د ف ا د كفر جفصائم‬
‫ا قك مي و يز ج زات آ ه يكس ن م د‪.‬‬
‫قبصص ‪ -3‬چن چر صقكب مر اعدام و حبس ي اعدام و قبعيد حك م گصدد‪ ،‬قنه اعدام اجصاء ي د‪.‬‬
‫هم و د يك واقعر م ند‪ ،‬فقط ج زات ا د اجفصاء‬ ‫است‬ ‫قبصص ‪ -4‬چن چر دو ي چند جصم حد د‬
‫ي د؛ ند قفخيذ د هنگ م ل اط كر قنه ج زات ل اط اجصاء ي د‪.‬‬
‫د‪ ،‬چن چر ج زات اعدام و جسد ي جفم و‬ ‫قبصص ‪ -1‬اگص صد و ز ي چند م م يكديگص صقكب ز‬
‫د اجصاء ي د‪.‬‬ ‫جسد ث مت م د‪ ،‬قنه اعدام ي جم حسب‬
‫قبصص ‪ -2‬چن چر قذف‪ ،‬سبت مر دو ي چند فص م د‪ ،‬دو ي چند ج زات اجصاء يگصدد‪.‬‬

‫ماده ‪ -133‬د قعدد جصائم جب حد و قص ص‪ ،‬ج زاته ج ع ي د‪ .‬لكه چن چر ج زات حد ‪،‬‬


‫جب قأخيص د اجصا قصف ص گفصدد‪ ،‬اجفصا قصف ص‪ ،‬قفدم اسفت و د‬ ‫ض ع قص ص ا از ميه مبصد ي‬
‫اجصا قص ص ي گذ ت ي قبدي مر دير‪ ،‬ج زات حد اجصاء ي د‪.‬‬ ‫ت عدم ط لبر ف‬

‫ماده ‪ -134‬د جصائم جب قعزيص هصگ جصائم ا قك مي ميش از سر جصم ب د دادگ مصا هص يفك از‬
‫آن جصائم حداكثص ج زات قص ا حكم يكند و هصگ جصائم ا قك مي ميش از سر جصم م د‪ ،‬ج زات هص يك‬
‫ي شصوط مر اينكر از حداكثص مر اض فر صن آن قج وز كند‪ ،‬قعيفيه في‬ ‫ا ميش از حداكثص ج زات قص ق‬
‫ي‬ ‫فقط ج زات ا د ق م اجصاء است و اگص ج زات ا د مر يكي از عسف قف‬ ‫يد‪ .‬د هص يك از ا د ف‬
‫د‪ ،‬ج زات ا د معد اجصاء يگصدد‪.‬‬ ‫ققسي ي مد ي قبدي ي غيصق م اجصاء‬
‫د كر ج زات ف قد حداق و حداكثص م د‪ ،‬اگص جصائم ا قك مي ميش از سر جصم ب د قف يفك‬ ‫د هص‬
‫آن اض فر يگصدد‪.‬‬ ‫ي مر ا‬ ‫چه م و اگص جصائم ا قك مي ميش از سر جصم م د ق صن ج زات قص ق‬
‫د‪ ،‬طبفق قفص ات فف‬ ‫جص ر واحد‪ ،‬ت يج جص ر تعدد ح‬ ‫قيكر از فت‬ ‫قبصص ‪ -3‬د‬
‫ي د‪.‬‬ ‫ع‬
‫قي كر ج ع جصائم ا قك مي د ق ن عن ان جص ر خ ي دا تر م فد‪ ،‬قفص ات‬ ‫قبصص ‪ -4‬د‬
‫قعدد جصم‪ ،‬اع ل ي د و صقكب مر ج زات قص د ق ن حك م يگصدد‪.‬‬
‫يق ا د ج زات صقكب ا ق ي گيه‬ ‫ت وج د جه ت قخفين‪ ،‬دادگ‬ ‫قبصص ‪ -1‬د قعدد جصم د‬
‫حداق و حداكثص و چن چر ج زات‪ ،‬ف قد حداق و حداكثص م د ق صن آن ققسي دهد‪.‬‬
‫هففت و هشفت اجفصاء في ف د‪ .‬ايفه‬ ‫د جصائم قعزيص د جرهف‬ ‫قبصص ‪ -2‬قص ات قعدد جصم د‬
‫قعزيص د جر يك ق ش ج ع يگصدد‪.‬‬ ‫ج زاته م هم و يز م ج زاته‬

‫ماده ‪ -135‬د قعدد جصائم جب حد و قعزيص و يز جصائم جب قص ص و قعزيص ج زاته ج فع و‬


‫امتداء حد ي قص ص اجصا ي د گص حد ي قص ص‪ ،‬س لب حي ت و قعزيص‪ ،‬حقالن س ي قعزيفص عفيه فصعي‬
‫ت امتداء قعزيص اجصاء يگصدد‪.‬‬ ‫م د و جب قأخيص اجصا حد يز ش د كر د ايه‬
‫قي كر جصم حد از جنس جصم قعزيص م د ند سصقت حد و سصقت غيصحد يف‬ ‫قبصص ‪ -‬د‬
‫حكف م في ف د و جف زات قعزيفص‬ ‫ند ز و وامط شصوع ك تص از ز ‪ ،‬صقكب فقط مر ج زات حد‬
‫س قط ي گصدد‪ ،‬گص د حد قذف كر اگص قذف سبت مر خصي و د ن م مر ديگص م د‪ ،‬صقكفب مفر هفص دو‬
‫ج زات حك م ي د‪.‬‬

‫فصل ششم ـ تکرار جرم‬


‫صقكب يك ع جصم جب حد ف د و هفص مف حفد آن جفصم مفص او‬ ‫ماده ‪ -136‬هصگ كسي سر م‬
‫گصدد‪ ،‬حد و د صقبر چه م اعدام است‪.‬‬ ‫ج‬

‫قعزيص از د جر يك ق ش حك م‬ ‫ماده ‪ -137‬هص كس مر جب حكم قطعي مر يكي از ج زاته‬


‫جف زات‪ ،‬صقكفب جفصم‬ ‫د و از ق يخ قطعيت حكم ق حص ل اع د حيثيت ي ف ل فصو ز ف ن اجفصا‬
‫قعزيص د جر يك ق ش ديگص گصدد‪ ،‬مر حداكثص ج زات ق يك و يم مصامص آن حك م ي د‪.‬‬

‫ماده ‪ -138‬قص ات صم ط مر قكصا جصم د جصائم سي سي و طب ع قي و جصائم اطف ل اع ل ي د‪.‬‬

‫ي د‪:‬‬ ‫ت وج د جه ت قخفين مر صح زيص ع‬ ‫ماده ‪ -139‬د قكصا جصائم قعزيص د‬


‫فيق ا فد جف زات صقكفب ا قف‬ ‫ي دا ا حداق و حداكثص م د‪ ،‬دادگف‬ ‫الن‪ -‬چن چر ج زات ق‬
‫ي گيه حداق و حداكثص ج زات ققسي دهد‪.‬‬
‫يق ا د ج زات صقكب ا ق صفن جف زات‬ ‫‪ -‬چن چر ج زات‪ ،‬ث مت ي ف قد حداق م د‪ ،‬دادگ‬
‫قص ققسي دهد‪.‬‬
‫قبصص ‪ -‬چن چر صقكب دا ا سر فقص حك يت قطعي ش ل قص ات قكفصا جفصم يف ميشفتص از آن‬
‫م د‪ ،‬قص ات قخفين اع ل ي د‪.‬‬

‫بخش چهارم ـ شرايط و موانع مسؤوليت كيفري‬


‫فصل اول ـ شرايط مسؤوليت كيفري‬
‫ماده ‪ -141‬سؤوليت كيفص د حدود‪ ،‬قص ص و قعزيصات قنه ز ي حقق است كر فصد حيه ا قك‬
‫س م«قص ص» آ د است‪.‬‬ ‫د اكصا مص قت كر حكم آن د كت‬ ‫جصم‪ ،‬ع ق ‪ ،‬م لغ و خت م د مر جز د‬

‫ماده ‪ -141‬سؤوليت كيفص ‪ ،‬خصي است‪.‬‬

‫قي ث مت است كر فخص مفر طف قف ي‬ ‫ماده ‪ -142‬سؤوليت كيفص مر عست فت ديگص قنه د‬
‫د‪.‬‬ ‫سؤول اع ل ديگص م د ي د امطر م تيجر فت ا قك مي ديگص ‪ ،‬صقكب ققصيص‬

‫ف قي‬ ‫مص سؤوليت خص حقيقي است و خص حقف قي د‬ ‫ماده ‪ -143‬د سؤوليت كيفص ا‬
‫نف فع آن صقكفب جص في‬ ‫ي خص حق قي مر م ي د است‬ ‫يند ق‬ ‫سؤوليت كيفص است كر‬ ‫دا ا‬
‫د‪ .‬سؤوليت كيفص ا خ ص حق قي ع سؤوليت ا خ ص حقيقي صقكب جصم يست‪.‬‬

‫فت‬ ‫ماده ‪ -144‬د قحقق جصائم ع د عالو مص عسم صقكب مر ض ع جصم‪ ،‬م يد قصد او د ا قك‬
‫جص ر احصاز گصدد‪ .‬د جصائ ي كر وق ع آ ه مصاس س ق ن ن ط مر قحقق تيجر است‪ ،‬قصد تيجر ي عسم مفر‬
‫د‪.‬‬ ‫وق ع آن يز م يد حصز‬
‫ماده ‪ -145‬قحقق جصائم غيص ع د ‪ ،‬ن ط مر احصاز ققصيص صقكب است‪ .‬د جن ي ت غيصع د اعفم از‬
‫قص ص و دي ت اع ل ي د‪.‬‬ ‫حض قص ات كت‬ ‫برع د وخط‬
‫قبصص ‪ -‬ققصيص اعم از مياحتي طي و مي ب القي اسفت‪ .‬سف حر‪ ،‬غفسفت‪ ،‬عفدم هف ت و عفدم ع يفت‬
‫ي د‪.‬‬ ‫د‪ ،‬از ص ديق مياحتي طي ي مي ب القي حس‬ ‫ظ ت دولتي و ند آ ه ‪ ،‬حسب‬
‫فصل دوم ـ موانع مسؤوليت كيفري‬
‫دا د‪.‬‬ ‫ماده ‪ -146‬افصاد م لغ سؤوليت كيفص‬

‫ماده ‪ -147‬سه مس غ‪ ،‬د دختصان و پسصان‪ ،‬مر قصقيب ر و پ زد س ل ق م ق ص است‪.‬‬

‫د افصاد م لغ‪ ،‬مصاس س قص ات ايه ق ن‪ ،‬اقدا ت قأ يني و قصميتي اع ل ي د‪.‬‬ ‫ماده ‪ -148‬د‬

‫كر ف قد ا اد يف قف‬ ‫جصم دچ اختالل وا ي م د مر ح‬ ‫صقكب د ز ن ا قك‬ ‫ماده ‪ -149‬هصگ‬


‫دا د‪.‬‬ ‫ي د و سؤوليت كيفص‬ ‫ق ييز م د جن ن حس‬

‫‪ ،‬جن ن م د ي د جصائم جب قعزيص پفس از وقف ع‬ ‫صقكب جصم د حيه ا قك‬ ‫ماده ‪ -151‬هصگ‬
‫د چن چر جن ن و ح لت خطص ك جن ن م جسب ظص تخصص‪ ،‬ث مت و آزاد م دن و‬ ‫جصم بتال مر جن ن‬
‫ي د‪.‬‬ ‫ن سب گهدا‬ ‫دادست ن ق فع ح لت خطص ك د ح‬ ‫ي م د مر دست‬ ‫ظم و ا نيت ع‬ ‫خ‬
‫اعتفصاض كننفد كفر د ايفه‬ ‫د ي خ يش و دان او يق ا ند د دادگ مر ايه دسفت‬ ‫خص گهدا‬
‫سفيدگي فيكنفد و مف‬ ‫ن س د جسسفر ادا‬ ‫عتصض‪ ،‬ض ع ا م جسب ظص ك‬ ‫ت‪ ،‬دادگ م حض‬
‫دادست ن‪ ،‬حكفم‬ ‫ت د قأييد دست‬ ‫د خ ق ر اقدام قأ يني و د غيصايه‬ ‫قشخيص فع ح لت خطص ك د‬
‫د يف خ يشف و دان و ‪ ،‬هصگف عالئفم مهبف د ا‬ ‫د يكند‪ .‬ايه حكم قطعي است ولي خص گهدا‬
‫ش هد كصد د حق اعتصاض مر ايه حكم ا دا د‪.‬‬
‫وا ي‪ ،‬صقكفب‪ ،‬د ف ن فد‬ ‫ه‬ ‫ايه ا ص ع از آن يست كر هصگ من مر قشخيص تخصص مي‬
‫د كند‪.‬‬ ‫خ ق ر اقدام قأ يني ا‬ ‫او دادست ن دست‬ ‫گهدا‬ ‫م د مصحسب پيشنه د ديص ح‬
‫صقكب يكي از جصائم جب حد پس از دو حكم قطعفي دچف جنف ن ف د حفد‬ ‫قبصص ‪ -3‬هصگ‬
‫ت ع ض دن جن ن قب از دو حكم قطعي د حدود كر جنبر حق السهفي دا د‬ ‫س قط ي د‪ .‬د‬
‫قعقيب و ح ك ر ق ز ن اف قر مر قأخيص يافتد‪ .‬سبت مر ج زاته يي كر جنبر حق الن سي دا د ند قصف ص‬
‫ي از جصم‪ ،‬جن ن ع از قعقيب و سيدگي يست‪.‬‬ ‫و دير و ه چنيه ضص و زي ن‬
‫اففصاد‬ ‫گهفدا‬ ‫قبصص ‪ -4‬ق قض ئير فن است صاكز اقدام قفأ يني ا د هفص حف ز قضف ئي مفصا‬
‫ض ع ايه د قدا ك مبيند‪ .‬ق ز ن صوع مر ك ايفه ا ف كه‪ ،‬قسف تي از صاكفز وان د ف ي مهزيسفتي يف‬
‫ست ي ج د مر ايه افصاد اختص ص داد ي د‪.‬‬ ‫مي‬
‫د كر طبق قف ن جفصم حسف‬ ‫صقكب فت‬ ‫ماده ‪ -151‬هصگ كسي مص اثص اكصا غيصق م قح‬
‫ي د ج زات يگصدد‪ .‬د جصائم جب قعزيص‪ ،‬اكصا كنند مر ج زات ف ع جصم حك م ي د‪ .‬د جصائم‬
‫ي د‪.‬‬ ‫جب حد و قص ص طبق قص ات صم ط فت‬
‫ماده ‪ -152‬هصكس هنگ م مصوز خطص ديد فعسي ي قصيبال ق ع از قبي آقشس ز ‪ ،‬سي ‪ ،‬ط ف ن‪ ،‬زلزلر‬
‫ي د‬ ‫د كر طبق ق ن جصم حس‬ ‫صقكب فت‬ ‫ل خ د ي ديگص‬ ‫حفظ فس ي‬ ‫مر نظ‬ ‫ي مي‬
‫ج زات يست شصوط مص اينكر خطص ا ع داً ايج د كند و فت ا قك مي م خطص ج د تن سب و مصا‬ ‫قم‬
‫دفع آن ضصو ت دا تر م د‪.‬‬
‫قبصص ‪ -‬كس ي كر حسب وفيفر ي ق ن كسن مر ق مسر م خطص يم ند يق ا ند م ق سك مفر ايفه‬
‫يند‪.‬‬ ‫ي خ د ا تن ع‬ ‫وف ين ق‬ ‫د از ايف‬

‫ف د كفر طبفق قف ن جفصم‬ ‫ماده ‪ -153‬هصكس د ح ل خ ا ‪ ،‬ميه ي و ند آ ه ‪ ،‬صقكب فتف‬


‫ي ميه ي صقكب جفصم‬ ‫ي د ج زات ي گصدد گص اينكر خص م عسم مر اينكر د ح ل خ ا‬ ‫حس‬
‫ي د‪ ،‬ع داً مخ امد و ي خ د ا ميه ش كند‪.‬‬

‫سكصات‪ ،‬اد خفد و وانگفصدان و ظف يص‬ ‫از صصف اختي‬ ‫ماده ‪ -154‬ستي و ميا ادگي ح‬
‫االختيف مف د‬ ‫كسفي سفس‬ ‫جصم مرطف‬ ‫د صقكب حيه ا قك‬ ‫آ ه ‪ ،‬ع ج زات يست گص اينكر ث مت‬
‫جصم ي م عسم مر قحقق آن م د اسفت و جفصم‬ ‫ا قك‬ ‫د صصف ايه اد مر نظ‬ ‫است‪ .‬لكه چن چر ث مت‬
‫د‪ ،‬مر ج زات هص دو جصم حك م ي د‪.‬‬ ‫د ظص واقع‬

‫كه‬ ‫ماده ‪ -155‬جه مر حكم‪ ،‬ع از ج زات صقكب يست گص اينكر قحصي عسم ع دق ً مصا و‬
‫د‪.‬‬ ‫ب د ي جه مر حكم صع ً عذ حس‬
‫قبصص ‪ -‬جه مر ع ي يزان ج زات ع از ج زات يست‪.‬‬

‫س‪ ،‬ل ي آزاد قه خ د ي ديگص د مصامص‬ ‫ماده ‪ -156‬هصگ فصد د ق م دف ع از فس‪ ،‬عصض‪،‬‬
‫د كفر طبفق قف ن جفصم‬ ‫هصگ ر قج وز ي خطص فعسي ي قصيبال ق ع م ع يت صاح دف ع صقكب فت‬
‫ت اجت ع صايط زيص ج زات ي د‪:‬‬ ‫ي د‪ ،‬د‬ ‫حس‬
‫الن‪ -‬فت ا قك مي مصا دفع قج وز ي خطص ضصو ت دا تر م د‪.‬‬
‫‪ -‬دف ع ستند مر قصائه عق ل ي خ ف عقاليي م د‪.‬‬
‫ت گصفتر م د‪.‬‬ ‫پ‪ -‬خطص و قج وز مر سبب اقدام آگ ه ر ي قج وز خ د فصد و دف ع ديگص‬
‫ت‪ -‬ق س مر ق ا دولتي مدون ف ت وقت ع الً كه ب د ي داخسر آ ف ن د دففع قجف وز و خطفص‬
‫ؤثص واقع ش د‪.‬‬
‫قي ج يز است كر او از زديك ن‬ ‫س‪ ،‬عصض‪ ،‬ل و آزاد قه ديگص د‬ ‫قبصص ‪ -3‬دف ع از فس‪،‬‬
‫يد ي‬ ‫ك ك‬ ‫دف عكنند م د ي سؤوليت دف ع از و مصعهد دف عكنند م د ي ق ان از دف ع م د ي قق ض‬
‫د وضعيتي م د كر ا ك ن است داد دا تر م د‪.‬‬
‫دف ع حصز م د ولي ع يت صايط آن حصز ب د اثب ت عفدم ع يفت فصايط‬ ‫قبصص ‪ -4‬هصگ ا‬
‫دف ع مصعهد ه جم است‪.‬‬
‫د دف ع د ق م قه جم دي ا ر كر ديفر از‬ ‫ا د دف ع شصوع دير يز س قط است جز د‬ ‫قبصص ‪ -1‬د‬
‫ميتال ل پصداخت ي د‪.‬‬

‫ماده ‪ -157‬ق و ت د مصامص ق ا ا تظ ي و ديگص ض مط ن دادگسفتص د ف اقعي كفر شف ل ا جف م‬


‫د و حسفب‬ ‫از حدود وفيفر خ د خ ج‬ ‫زم‬ ‫ي د لكه هصگ ق ا‬ ‫وفيفر خ د م ند‪ ،‬دف ع حس‬
‫ادلر و قصائه ج د خ ف آن م د كر ع سي ت آ ن جب قت ‪ ،‬جصح‪ ،‬قعصض مر عفصض يف ف س يف ف ل‬
‫گصدد‪ ،‬دف ع ج يز است‪.‬‬

‫في ف د‪،‬‬ ‫كر طبق ق ن جصم حس‬ ‫فت‬ ‫اد قب ‪ ،‬ا قك‬ ‫د‬ ‫ماده ‪ -158‬عالو مص ا د ذك‬
‫ج زات يست‪:‬‬ ‫ا د زيص ق م‬ ‫د‬
‫فت مر حكم ي اج ز ق ن م د‪.‬‬ ‫قي كر ا قك‬ ‫الن‪ -‬د‬
‫فت مصا اجصا ق ن اهم الزم م د‪.‬‬ ‫قي كر ا قك‬ ‫‪-‬د‬
‫خالف صع ب د‪.‬‬ ‫الح م د و ا ص ذك‬ ‫ي قمذ‬ ‫فت مر ا ص ق‬ ‫قي كر ا قك‬ ‫پ‪ -‬د‬
‫قأديب ي حف ففت آ هف‬ ‫و ج يه كر مر نظ‬ ‫ي و سصپصست ن‬ ‫ق‬ ‫ت‪ -‬اقدا ت والديه و اولي‬
‫د حد تع ف و حدود صعي قأديب و ح فظت م د‪.‬‬ ‫ا ج م ي د‪ ،‬شصوط مص اينكر اقدا ت ذك‬
‫ي از آن‪ ،‬شصوط مص اينكر سبب ح ادث‪ ،‬قض قص ات صم ط مر آن‬ ‫ث‪ -‬ع سي ت و ز ي و ح ادث‬
‫يص ازيه صعي ب د‪.‬‬ ‫و زش ب د و ايه قص ات هم‬
‫ي‬ ‫يندگ ن ق‬ ‫جصاحي ي طبي شصوع كر م ض يت خص ي اولي ء ي سصپصست ن ي‬ ‫ج‪ -‬هص ع ع‬
‫يست‪.‬‬ ‫أخذ ض يت ضصو‬ ‫ا دف‬ ‫و و ع يت ازيه فني و عس ي و ظ ت دولتي ا ج م ي د‪ .‬د‬

‫مفر جف زات‬ ‫د آ فص و فأ‬ ‫ي يكي از ق ت س ي‪ ،‬جص ي واقع‬ ‫ماده ‪ -159‬هصگ مر ا ص غيصق‬


‫ي‬ ‫اينكفر قف‬ ‫كر ا ص آ ص ا مرعست ا تب ق م قب ل و مفر قصف‬ ‫د لكه أ‬ ‫قص د ق ن حك م ي‬
‫است‪ ،‬اجصاء كصد م د‪ ،‬ج زات ي د و د دير و ض ن ق مع قص ات صم طر است‪.‬‬

‫بخش پنجم ـ ادله اثبات در امور كيفري‬


‫فصل اول ـ مواد عمومي‬
‫ي و عسم ق ضي‬ ‫ا د قص ق‬ ‫ماده ‪ -161‬ادلر اثب ت جصم عب ت از اقصا ‪ ،‬ه دت‪ ،‬قس ر و س گند د‬
‫است‪.‬‬
‫قبصص ‪ -‬احك م و صايط قس ر كر مصا اثب ت ي في قص ص و دير عتبص است‪ ،‬ط مق قفص ات فذك‬
‫قص ص و دي ت ايه ق ن يم د‪.‬‬ ‫د كت‬

‫ا د كر دع ا كيفص م ادلر صعي از قبيف اقفصا و فه دت كفر ضف عيت دا د‪،‬‬ ‫ماده ‪ -161‬د‬
‫د يكند گص اينكر عسم مر خالف آن دا تر م د‪.‬‬ ‫اثب ت ي د‪ ،‬ق ضي مر استن د آ ه أ‬

‫ي الزم م د‪ ،‬يق ا د مر عن ان‬ ‫ماده ‪ -162‬هص گ ادلرا كر ض عيت دا د ف قد صايط صعي و ق‬


‫د‪.‬‬ ‫د استن د قصا گيصد شصوط مص اينكر ه صا م قصائه و ا ات ديگص‪ ،‬جب عسم ق ضي‬ ‫قض ئي‬ ‫ا‬

‫شفخص‬ ‫ماده ‪ -163‬اگص پس از اجصا حكم‪ ،‬دلي اثب تكنند جصم م ط گصدد‪ ،‬ند آ كفر د دادگف‬
‫داد است و تهم مر عست اجفصا حكفم‪ ،‬دچف آسفيب‬ ‫د كر جصم‪ ،‬خص ديگص م د ي اينكر جصم‬
‫مد ي‪ ،‬ج ي ي خس ت لي د م د‪ ،‬كس ي كر ايصاد آسيب ي خس ت ذك ‪ ،‬ستند مر آ ن اسفت‪ ،‬اعفم از‬
‫د مر قص ص يف پصداخفت ديفر يف قعزيفص قفص د قف ن و جبفصان‬ ‫هد حسب‬ ‫كي ي‬ ‫اداكنند س گند‪،‬‬
‫د‪.‬‬ ‫خس ت لي حك م ي‬

‫فصل دوم ـ اقرار‬


‫جصم از ج ب خ د است‪.‬‬ ‫خص مر ا قك‬ ‫ماده ‪ -164‬اقصا عب ت از اخب‬

‫ي د‪.‬‬ ‫ماده ‪ -165‬افه ات وكي عسير ك و ولي و قيم عسير ليعسير اقصا حس‬
‫يست‪.‬‬ ‫جصم ق م ق كي‬ ‫قبصص ‪ -‬اقصا مر ا قك‬
‫يز واقع ي ف د و‬ ‫ت قعذ ‪ ،‬م فع از قبي ا‬ ‫ته م د و د‬ ‫ماده ‪ -166‬اقصا م يد م لفظ ي‬
‫ت م يد و ه و مدون امه م م د‪.‬‬ ‫د هص‬

‫ماده ‪ -167‬اقصا م يد نجّز م د و اقصا عسق و شصوط عتبص يست‪.‬‬

‫قي فذ است كر اقصا كنند د حيه اقصا ‪ ،‬ع ق ‪ ،‬م لغ‪ ،‬ق د و خت م د‪.‬‬ ‫ماده ‪ -168‬اقصا د‬

‫كر قحت اكصا ‪ ،‬اجب ‪ ،‬كنجر و ي اذيت و آزا وحي ي جسف ي أخفذ ف د‪ ،‬ف قفد‬ ‫ماده ‪ -169‬اقصا‬
‫يد‪.‬‬ ‫كسن است از تهم قحقيق جدد‬ ‫ا زش و اعتب است و دادگ‬

‫د است و خص و كستر‪ ،‬سبت مر ا ف كيففص‬ ‫د‬ ‫خص سفير كر حكم حجص او‬ ‫ماده ‪ -171‬اقصا‬
‫ي از جصم عتبص يست‪.‬‬ ‫فذ است‪ ،‬ا سبت مر ض ن لي‬

‫عتبص است و مت مر ادلر ديگص ي سفد‪،‬‬ ‫جصم كند‪ ،‬اقصا و‬ ‫تهم اقصا مر ا قك‬ ‫ماده ‪ -171‬هصگ‬
‫گص اينكر م مص سي ق ضي سيدگيكنند قصائه و ا ات مصخالف ف د اقصا م د كفر د ايفه ف ت دادگف ‪،‬‬
‫قحقيق و مص سي الزم ا ا ج م يدهد و قصائه و ا ات خ لن اقصا ا د أ ذكص يكند‪.‬‬

‫آن مر صح زيص است‪:‬‬ ‫ماده ‪ -172‬د كسير جصائم‪ ،‬يكم اقصا ك في است‪ ،‬گص د جصائم زيص كر ص‬
‫الن‪ -‬چه م د ز ‪ ،‬ل اط‪ ،‬قفخيذ و س حقر‬
‫خ ص‪ ،‬ق اد ‪ ،‬قذف و سصقت جب حد‬ ‫ص‬ ‫‪ -‬دو م د‬
‫قبصص ‪ -3‬مصا اثب ت جنبر غيص كيفص كسير جصائم‪ ،‬يكم اقصا ك في است‪.‬‬
‫د‪.‬‬ ‫صط است‪ ،‬اقصا يق ا د د يك ي چند جسسر ا ج م‬ ‫ا د كر قعدد اقصا‬ ‫قبصص ‪ - 4‬د‬
‫جب سق ط ج زات يست مرجز د اقصا مر جص يكر ج زات آن جم‬ ‫ماده ‪ -173‬ا ك معد از اقصا‬
‫آن د ز‬ ‫س قط و مر ج‬ ‫ت د هص صحسر‪ ،‬ول د حيه اجصاء‪ ،‬ج زات زم‬ ‫ي حد قت است كر د ايه‬
‫و ل اط د ضصمر ال و د غيص آ ه حبس قعزيص د جر پنج ث مت يگصدد‪.‬‬

‫فصل سوم ـ شهادت‬


‫مر وق ع ي عفدم وقف ع جفصم ق سفط‬ ‫خصي غيص از طصفيه دع‬ ‫ماده ‪ -174‬ه دت عب ت از اخب‬
‫زد ق م قض ئي است‪.‬‬ ‫تهم ي هص ا ص ديگص‬

‫ع آن ا عتبص و دا ا حجيت دا سفتر اسفت اعفم از آن كفر‬ ‫ماده ‪ -175‬ه دت صعي آن است كر‬
‫فيد عسم م د ي ب د‪.‬‬

‫هد واجد صايط فه دت فصعي ب فد‪ ،‬افهف ات او اسفت ع في ف د‪.‬‬ ‫قي كر‬ ‫ماده ‪ -176‬د‬
‫قض ئي م دادگ است‪.‬‬ ‫قشخيص يزان قأثيص و ا زش ايه افه ات د عسم ق ضي د حدود ا‬

‫ه دت م يد صايط زيص ا دا ا م د‪:‬‬ ‫هد صعي د ز ن ادا‬ ‫ماده ‪-177‬‬


‫الن‪ -‬مس غ‬
‫‪ -‬عق‬
‫پ‪ -‬اي ن‬
‫ت‪ -‬عدالت‬
‫ث‪ -‬طه ت لد‬
‫ض ع‬ ‫ج‪ -‬ذ فع ب دن د‬
‫چ‪ -‬دا ته خص ت م طصفيه ي يكي از آ ه‬
‫ح‪ -‬عدم ا ت ل مر قكد‬
‫‪ -‬ولگصد ب دن‬
‫د‪.‬‬ ‫قبصص ‪ -3‬صايط ض ع ايه د م يد ق سط ق ضي احصاز‬
‫هد مر فع طصف ف د خصف ت م فد‪ ،‬پذيصفتفر‬ ‫ه دت‬ ‫د صط خص ت‪ ،‬هصگ‬ ‫قبصص ‪ -4‬د‬
‫ي د‪.‬‬
‫فه دت يفز د‬ ‫د ح ل اف قر پذيصفتر ي د شصوط مصآ كر قح‬ ‫ماده ‪ -178‬ه دت جن ن ادوا‬
‫ح ل اف قر م د م د‪.‬‬

‫فه دت مفر سفه‬ ‫ه دت‪ ،‬غيصم لغ يز م د‪ ،‬ا د ز ن ادا‬ ‫هد د ز ن قح‬ ‫ماده ‪ -179‬هصگ‬
‫مس غ مصسد‪ ،‬ه دت او عتبص است‪.‬‬

‫ك و س هي مر عن ان ه دت صعي عتبص يسفت‬ ‫ماده ‪ -181‬ه دت ا خ ص غيصع د ‪ ،‬ند فصا‬


‫د ه دت عسم دا تر م د‪.‬‬ ‫ي‪ ،‬سه و ا ث ل آن د‬ ‫گص آ كر ق ضي مر عدم فصا‬

‫خصفي كفر مفص عفدالت و گف اهي فيدهفد‪ ،‬اهف‬ ‫ماده ‪ -181‬ع دل كسي است كر د ظص ق ضي ي‬
‫يص ا فصا‬ ‫د ي مص گن‬ ‫عصيت ب د‪ .‬ه دت خصي كر ا ته مر فسق دا تر م د‪ ،‬صقكب گن كبيص‬
‫دا تر م د ق احصاز ق ييص د اع ل او و اط ين ن از الحيت و عدالت و ‪ ،‬پذيصفتر ي د‪.‬‬

‫اسفت و م يفد‬ ‫ت قعدد ه د‪ ،‬وحدت ض ع ه دت ضفصو‬ ‫ه دت صعي‪ ،‬د‬ ‫ماده‪ -182‬د‬


‫جب قع ض‬ ‫ي ت ؤثص د اثب ت جصم يكس ن م د‪ .‬هصگ اختالف ف د ه دته‬ ‫ف د ه دته د خص‬
‫ي د‪.‬‬ ‫د و ي وحدت ض ع ا خدوش كند‪ ،‬ه دت صعي حس‬

‫حسي و از طصيق تع ف م د‪ ،‬اداء د‪.‬‬ ‫كر ستند مر ا‬ ‫ماده ‪ -183‬ه دت م يد از و قطع و يقيه مر ح‬

‫واقع ف د و د‬ ‫ت قعذ ‪ ،‬م فع از قبي ا‬ ‫ته م د و د‬ ‫ماده ‪ -184‬ه دت م يد م لفظ ي‬


‫ت م يد و ه و مدون امه م م د‪.‬‬ ‫هص‬

‫ت وج د قع ض ميه دو ه دت صعي‪ ،‬هيچ يك عتبص يست‪.‬‬ ‫ماده ‪ -185‬د‬

‫قي‪ -‬قص يص ز فد و يف‬ ‫‪،‬‬ ‫ت كت‬ ‫هد تعذ م د‪ ،‬گ اهي مر‬ ‫ماده ‪ -186‬چن چر حض‬
‫‪ ،‬عتبص است‪.‬‬ ‫ضبط د ‪ ،‬م احصاز صايط و حت ا تس‬
‫ه دت صعي ب يد عسم مر خالف ف د ه دت وج د دا تر م د‪ .‬هصگ قصائه و ا ات‬ ‫ماده ‪ -187‬د‬
‫قي كر مفر خفالف‬ ‫مص خالف ف د ه دت صعي م د‪ ،‬دادگ ‪ ،‬قحقيق و مص سي الزم ا ا ج م يدهد و د‬
‫كند‪ ،‬ه دت عتبص يست‪.‬‬ ‫واقع م دن ه دت‪ ،‬عسم ح‬

‫د و ي مفر عسفت‬ ‫قي عتبص است كر هد ا سي ف ت‬ ‫ماده ‪ -188‬ه دت مص ه دت صعي د‬


‫تعذ م د‪.‬‬ ‫و‬ ‫و ا ث ل آن‪ ،‬حض‬ ‫غيبت‪ ،‬مي‬
‫هد ا سي م د‪.‬‬ ‫قبصص ‪ -3‬هد مص ه دت هد ا سي م يد واجد صايط قص مصا‬
‫قبصص ‪ -4‬ه دت مص ه دت هد فصع‪ ،‬عتبص يست‪.‬‬

‫ه دت مص ه دت اثب ت ي د لكه قص ص‪ ،‬دير و ضف ن‬ ‫ماده ‪ -189‬جصائم جب حد و قعزيص م‬


‫لي م آن ق م اثب ت است‪.‬‬

‫هد ا سي‪ ،‬پس از اق ر ه دت مروسيسر ه د فصع و پيش از فدو أ ‪،‬‬ ‫قي كر‬ ‫ماده ‪ -191‬د‬
‫تصقفب‬ ‫د‪ ،‬گ اهي ه د فصع از اعتب س قط ي د ا مص ا ك پفس از فدو حكفم‪ ،‬اثفص‬ ‫نكص ه دت‬
‫يست‪.‬‬

‫هد عبف ت از فه دت مفص فقفدان يكفي از‬ ‫هد صعي ق م جصح و قعدي است‪ .‬جصح‬ ‫ماده ‪-191‬‬
‫هد عب ت از ه دت مص وج د صايط ذك‬ ‫هد صعي قص كصد است و قعدي‬ ‫صايطي كر ق ن مصا‬
‫هد صعي است‪.‬‬ ‫مصا‬

‫ه د ا مر طصفيه اعالم كند‪.‬‬ ‫ماده ‪ -192‬ق ضي كسن است حق جصح و قعدي‬

‫آيد گص آ كر جب ت جفصح پفس از‬ ‫ه دت مر ع‬ ‫هد صعي م يد پيش از ادا‬ ‫ماده ‪ -193‬جصح‬
‫كسفن‬ ‫يآيد و د هص ح ل دادگف‬ ‫ت‪ ،‬جصح ق پيش از دو حكم مر ع‬ ‫د‪ .‬د ايه‬ ‫ه دت عس م‬
‫است مر ض ع جصح‪ ،‬سيدگي و اقخ ذ قص يم كند‪.‬‬
‫ق ضي ي جصح و ‪ ،‬دعي الحيت ف هد فيق ا فد‬ ‫هد صعي از س‬ ‫ت د‬ ‫ماده ‪ -194‬د‬
‫مصا اثب ت آن دلي اق ر كند‪.‬‬

‫آن الزم يست و گ اهي طسق مفر قعفدي يف جفصح‪،‬‬ ‫هد‪ ،‬ذكص اسب‬ ‫ماده ‪ -195‬د اثب ت جصح ي قعدي‬
‫صايط صعي م د‪.‬‬ ‫كف يت يكند شصوط مص آ كر هد دا ا‬
‫هد مر عدالت ي فقدان آن الزم است و حسه فف هص مفر قنهف يي‬ ‫قبصص ‪ -‬د اثب ت ي في عدالت‪ ،‬عسم‬
‫مصا احصاز عدالت ك في يست‪.‬‬

‫هد م يكديگص ع ض م فد از‬ ‫ماده ‪ -196‬هصگ گ اهي ه د عصفي د د اثب ت جصح ي قعدي‬
‫اعتب س قط است‪.‬‬

‫ي قشخيص دهد‪ ،‬ه دت ا يپفذيصد‬ ‫ماده ‪ -197‬هصگ دادگ ‪ ،‬ه د عصفي د ا واجد صايط ق‬
‫يكند و اگص از وضعيت آ ه اطالع دا تر م د قف‬ ‫ت‪ ،‬ه دت ا ه دت صعي حس‬ ‫و د غيص ايه‬
‫ز ن احصاز صايط و كشن وضعيت كر ب يد ميش از د وز طف ل مكشفد‪ ،‬سفيدگي ا ت قفن و پفس از آن‪،‬‬
‫د‪ ،‬اقخ ذ قص يم يكند گص اينكر مر ظص ق ضي احصاز صايط د دت د وز كه ب د‪.‬‬ ‫حسب‬

‫ه دت ي د و اع د‬ ‫ج زات جب سسب اعتب‬ ‫ماده ‪ -198‬ج ع از ه دت صعي‪ ،‬قب از اجصا‬


‫ه دت پس از ج ع از آن‪ ،‬س ع يست‪.‬‬

‫هد صد است گص د ز ‪ ،‬ل اط‪ ،‬قفخيذ و س حقر كر م‬ ‫ه دت د كسير جصائم‪ ،‬دو‬ ‫ماده ‪ -199‬ص‬
‫جب حد جسد‪ ،‬قصا يدن و ي قبعيد‪ ،‬ه دت دو صد و چه‬ ‫هد صد اثب ت يگصدد‪ .‬مصا اثب ت ز‬ ‫چه‬
‫ه دت سر فصد و دو زن عف دل‬ ‫است‪ ،‬حداق‬ ‫ا د ذك‬ ‫زن ع دل يز ك في است‪ .‬ز ي كر ج زات غيص از‬
‫د هصگ دو صد و چه زن ع دل مر آن ه دت دهند قنهف حفد فال ‪ ،‬ث مفت في ف د‪.‬‬ ‫الزم است‪ .‬د ايه‬
‫ه دت يك هد صد و دو هد زن يز ق م اثب ت است‪.‬‬ ‫جن ي ت جب دير م‬

‫ع سي ا كر ز ي ل اط م آن حقفق‬ ‫هد م يد حض‬ ‫ماده‪ -211‬د خص ص ه دت مص ز ي ل اط‪،‬‬


‫قي كر ه د مر عدد الزم صسند‬ ‫ه دت ستند مر ش هد ب د و ه چنيه د‬ ‫ي د ديد م د و هصگ‬
‫ي د و جب حد است‪.‬‬ ‫ه دت د خص ص ز ي ل اط‪ ،‬قذف حس‬

‫فصل چهارم ـ سوگند‬


‫ماده ‪ -211‬س گند عب ت از گ ا قصا دادن خداو د مص د ستي گفت اداءكنند س گند است‪.‬‬

‫ماده ‪ -212‬اداءكنند س گند م يد ع ق ‪ ،‬م لغ‪ ،‬ق د و خت م د‪.‬‬

‫ماده ‪ -213‬س گند م يد ط مق قصا دادگ و م لفظ جاللر واهلل‪ ،‬م هلل‪ ،‬ق هلل ي م خداو د تعف ل مفر سف يص‬
‫ت ي ز مر ق سيظ و قب ل اداءكنند س گند‪ ،‬دادگ كيفيفت ادا آن ا از حيفث ز ف ن‪،‬‬ ‫دود‬ ‫زم ه اداء‬
‫ت‪ ،‬ميه سس ن و غيص سس ن د ادا س گند مر م خداو د‬ ‫ك ن‪ ،‬الف ظ و ند آ ه قعييه يكند‪ .‬د هص‬
‫تع ل قف وقي وج د دا د‪.‬‬

‫ماده ‪ -214‬س گند م يد ط مق م ادع ‪ ،‬صيح د قص د و مدون هصگ ر امهف م م فد و از و قطفع و‬


‫د‪.‬‬ ‫يقيه اداء‬
‫ا كر و ه د قص د م د‪،‬‬ ‫ته ي ا‬ ‫ت قعذ ‪ ،‬م‬ ‫ماده ‪ -215‬س گند م يد م لفظ م د و د‬
‫د‪.‬‬ ‫اداء‬

‫‪ ،‬فه م ب د ي ق ضي مر زم ن خصي كر سف گند يف د فيكنفد‪ ،‬آ فن‬ ‫ا د كر ا‬ ‫ماده ‪ -216‬د‬


‫ا كشن في‬ ‫ب د و ي اداءكنند س گند ق د مر قكسم ب د‪ ،‬دادگ مروسيسر تصجم ي تخصص ا ص‪ ،‬صاد و‬
‫كند‪.‬‬

‫و ق ئم ق م آ ه ؤثص است‪.‬‬ ‫ماده ‪ -217‬س گند فقط سبت مر طصفيه دع‬

‫ماده ‪ -218‬حدود وقعزيصات م س گند في ي اثب ت ي د لكه قص ص‪ ،‬ديفر‪ ،‬ا ش و ضفص و زيف ن‬
‫ي از جصائم‪ ،‬ط مق قص ات ايه ق ن م س گند اثب ت يگصدد‪.‬‬
‫لي ند دير جن ي ت و ه چنيه دع ويي كر قص د از آن ل است ند‬ ‫ماده ‪ -219‬هصگ د دع و‬
‫فيق ا فد مف‬ ‫ي ا ك ن اق ر مينر صعي ب د‪ ،‬و‬ ‫دعي خص‬ ‫جب دير‪ ،‬مصا‬ ‫جن يت خط ئي و برع د‬
‫خ د ا فقط از جنبر لي اثب ت كند‪.‬‬ ‫هد زن مر ض ي ر يك س گند‪ ،‬ادع‬ ‫عصفي يك هد صد ي دو‬
‫د ايه د ‪ ،‬امتداء هد واجد صايط ه دت يدهد و سپس سف گند ق سفط‬ ‫ا د ذك‬ ‫قبصص ‪ -‬د‬
‫دعي اداء ي د‪.‬‬

‫ي مف د اسفت‪ ،‬مفر‬ ‫د س گند‪ ،‬د وغ و ي اداءكنند س گند ف قفد فصايط قف‬ ‫ماده ‪ -211‬هصگ ث مت‬
‫ي د‪.‬‬ ‫قصقيب اثص داد‬ ‫س گند زم‬
‫فصل پنجم ـ علم قاضي‬
‫طصح ي د‪.‬‬ ‫از ستندات ميّه د ا ص است كر زد و‬ ‫ماده ‪ -211‬عسم ق ضي عب ت از يقيه ح‬
‫فن است قصائه و ا ات ميّه ستند عسم خ د ا مفرطف‬ ‫ا د كر ستند حكم‪ ،‬عسم ق ضي است‪ ،‬و‬ ‫د‬
‫صيح د حكم قيد كند‪.‬‬
‫ن س‪ ،‬ع ينر ح ‪ ،‬قحقيق ت حسي‪ ،‬افه ات طسع‪ ،‬گزا ش ض مط ن‬ ‫ظصير ك‬ ‫ا د از قبي‬ ‫قبصص ‪-‬‬
‫و س يص قصائه و ا ات كر ع ً عسمآو م ند يق ا د ستند عسم ق ضفي قفصا گيفصد‪ .‬د هصحف ل جفصد عسفم‬
‫استنب طي كر ع ً جب يقيه ق ضي ي د‪ ،‬يق ا د الك دو حكم م د‪.‬‬

‫ي ديگص د قع ض م د اگصعسم‪ ،‬ميّه مف قي م فد‪ ،‬آن‬ ‫قي كر عسم ق ضي م ادلر ق‬ ‫ماده ‪ -212‬د‬
‫ف د فيكنفد‪.‬‬ ‫ادلر مصا ق ضي عتبص يست و ق ضي م ذكص ستندات عسم خ د و جه ت د ادلفر ديگفص‪ ،‬أ‬
‫د ي د‪.‬‬ ‫ي عتبص است و مص اس س آ ه أ‬ ‫ش د‪ ،‬ادلر ق‬ ‫چن چر مصا ق ضي عسم ح‬

‫ماده ‪ -213‬د قع ض س يص ادلر م يكديگص‪ ،‬اقصا مفص فه دت فصعي‪ ،‬قسف ر و سف گند قفدم اسفت‪.‬‬
‫ه چنيه ه دت صعي مص قس ر و س گند ققدم دا د‪.‬‬

‫بخش ششم ـ مسائل متفرقه‬


‫جصم قحصي كصد است‪ ،‬اگص ج د م د عيه آن ا و‬ ‫ماده ‪ -214‬جصم م يد لي ا كر د اثص ا قك‬
‫ت عدم ا كف ن د ثف ‪ ،‬قي فت آن ا مفر ف حبش د كنفد و از عهفد‬ ‫اگص ج د ب د ث آن ا و د‬
‫خس ات وا د يز مصآيد‪ .‬هصگ از حيث جزائي وجهي مصعهفد جفصم قعسفق گيفصد‪ ،‬اسفتصداد ا ف ال يف قأديفر‬
‫ي مص آن قدم است‪.‬‬ ‫خس ت دعي ن خص‬
‫ق في قعقيب م يد قكسين ا ي ء و ا ف ال‬ ‫ت دو قصا نع ي‬ ‫ماده ‪ -215‬م زپصس ي دادست ن د‬
‫‪ ،‬استع ل و ي مصا‬ ‫د ي حيه ا قك‬ ‫جصم م د و ي از جصم قحصي‬ ‫كشن د ا كر دلي ي وسيسر ا قك‬
‫د ضبط‪ ،‬دادگ‬ ‫د‪ .‬د‬ ‫د‪ ،‬ستصد‪ ،‬ضبط ي عدوم‬ ‫د است قعييه كند ق حسب‬ ‫استع ل اختص ص داد‬
‫قكسين ا ال و ا ي ء ا قعييه يكند‪ .‬ه چنيه م زپصس و ي دادست ن كسن اسفت ف دام كفر پصو فد فزد و‬
‫يد‪:‬‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫د ا ال و ا ي ء ذك‬ ‫ذ فع و م ع يت صايط زيص دست‬ ‫جصي ن دا د مر قق ض‬
‫الن‪ -‬وج د ق م ي قس تي از آن ا ي ء و ا ال د م زپصسي ي داد سي الزم ب د‪.‬‬
‫‪ -‬ا ي ء و ا ال‪ ،‬مال ع ض م د‪.‬‬
‫پ‪ -‬جزء ا ي ء و ا الي ب د كر م يد ضبط ي عدوم گصدد‪.‬‬
‫جزائي دادگ يز م يد ض ه دو حكفم يف قفصا يف پفس از آن اعفم از اينكفر بنفي مفص‬ ‫د كسير ا‬
‫جصم م د ي د اثفص‬ ‫د ا ي ء و ا الي كر وسيسر ا قك‬ ‫ق في قعقيب تهم م د‪ ،‬د‬ ‫حك يت ي مصائت ي‬
‫بني مص استصداد‪،‬‬ ‫‪ ،‬استع ل و ي مصا استع ل اختص ص ي فتر است‪ ،‬م يد أ‬ ‫د ي حيه ا قك‬ ‫جصم قحصي‬
‫يد‪.‬‬ ‫د‬ ‫ضبط ي عدوم دن آن‬
‫يق ا فد از قصف يم آ ف ن اجفع مفر‬ ‫قبصص ‪ -3‬تضص از قصا م زپصس ي دادست ن ي قصا ي حكم دادگ‬
‫جزائي ك يت خف د ا قعقيفب و‬ ‫ك يت كند و طبق قص ات د دادگ هه‬ ‫د ايه د‬ ‫ا ي ء و ا ال ذك‬
‫ك يت ب د‪.‬‬ ‫يد هصچند قصا ي حكم دادگ سبت مر ا ص جزائي ق م‬ ‫د خ است قجديد ظص‬
‫جفب خصامفي يف كسفص‬ ‫آن ستسزم هزينر تن سب مصا دولت است يف‬ ‫قبصص ‪ -4‬لي كر گهدا‬
‫ف حش قي ت آن ي گصدد و حفظ ل هم مصا داد سي الزم يست وه چنيه ا ال ض يع د ي و سصيعالفس د‬
‫ق قعييه قكسين ه ئي د‬ ‫دادست ن ي دادگ مر قي ت وز فصوختر ي د و وجر ح‬ ‫د مر دست‬ ‫حسب‬
‫يگصدد‪.‬‬ ‫ندو دادگستص مرعن ان ا ت گهدا‬
‫از ق يخ الزم‬ ‫ماده ‪ -216‬اجصا احك م حدود‪ ،‬قص ص و دي ت مصاس س آييه را است كر ق ش‬
‫االجصاء دن ايه ق ن ق سط ئيس ق قض ئير قهير‪ ،‬قص يب و امالغ ي د‪.‬‬

‫كتاب دوم ‪ -‬حدود‬


‫بخش اول ‪ -‬مواد عمومي‬
‫قي سؤول است كر عالو مص دا ته عسم‪ ،‬قصد و فصايط‬ ‫ماده ‪ -217‬د جصائم جب حد‪ ،‬صقكب د‬
‫سؤوليت كيفص مر حص ت صعي فت ا قك مي يز آگ م د‪.‬‬
‫فقدان عسم ي قصد ي وج د يكي از ا ع سؤوليت‬ ‫تهم ادع‬ ‫ماده ‪ -218‬د جصائم جب حد هصگ‬
‫د و اگص ادع ء كند كر اقصا‬ ‫قي كر احت ل د گفت و داد‬ ‫يد د‬ ‫جصم‬ ‫ا د ز ن ا قك‬ ‫كيفص‬
‫مدون ي ز مر مينر و س گند پذيصفتر ي د‪.‬‬ ‫ذك‬ ‫ي كنجر گصفتر د است ادع‬ ‫او م قهديد و ا ع‬
‫قبصص ‪ -3‬د جصائم ح مر و افس د فياال ض و جصائم ن في عفت م عنفن‪ ،‬اكفصا ‪ ،‬مف يش يف اغفف ل‪،‬‬
‫فن مر مص سي و قحقيق است‪.‬‬ ‫صف ادع ء‪ ،‬سقط حد يست و دادگ‬
‫صعي دا د كر زد ق ضي د حك ر ا ج م گيصد‪.‬‬ ‫قي اعتب‬ ‫قبصص ‪ -4‬اقصا د‬

‫يق ا د كيفيت‪ ،‬ع و يزان حدود صعي ا ق ييص ي ج زات ا ققسي دهد ي قبدي‬ ‫ماده‪ - 219‬دادگ‬
‫يد‪ .‬ايه ج زاته قنه از طصيق ق مر و عف مر كيفيت قص د ايه ق ن ق م سق ط‪ ،‬ققسي ي قبدي‬ ‫ي س قط‬
‫است‪.‬‬

‫يكصد و صت و هففتم(‪)367‬‬ ‫د حدود كر د ايه ق ن ذكص شد است طبق ا‬ ‫ماده ‪ -221‬د‬


‫ي د‪.‬‬ ‫اسال ي ايصان ع‬ ‫ق ن اس سي ج ه‬

‫بخش دوم ‪ -‬جرائم موجب حد‬


‫فصل اول ‪ -‬زنا‬
‫ماده ‪ -221‬ز عب ت است از ج ع صد و ز ي كر عسقر زوجيت ميه آ هف بف د و از ف ا د وطفي مفر‬
‫بهر يز ب د‪.‬‬
‫قبصص ‪ -3‬ج ع م دخ ل ا دام قن سسي صد مر ا داز ختنرگ د قُبُ ي دُمُص زن حقق ي د‪.‬‬
‫قبصص ‪ -4‬هصگ طصفيه ي يكي از آ ه م لغ م د‪ ،‬ز حقق است لكه م لغ ج زات ي د و حسب‬
‫اول ايه ق ن حك م يگصدد‪.‬‬ ‫د مر اقدا ت قأ يني و قصميتي قص د كت‬

‫خ د كر ز يست لكه جب سي‬ ‫ماده ‪ -222‬ج ع م يت‪ ،‬ز است گص ج ع زوج م زوجر ت ف‬
‫و يك ق هفت د وچه ضصمر ال قعزيص د جر ش ي د‪.‬‬

‫و مفدون مينفر يف سف گند‬ ‫تهم مر ز ‪ ،‬دعي زوجيت ي وطي مر بهر م د‪ ،‬ادع‬ ‫ماده ‪ -223‬هصگ‬
‫د‪.‬‬ ‫پذيصفتر ي د گص آ كر خالف آن م حجت صعي الزم ث مت‬
‫ا د زيص اعدام است‪:‬‬ ‫ماده ‪ -224‬حد ز د‬
‫الن‪ -‬ز م ح م سبي‬
‫‪ -‬ز م زن پد كر جب اعدام زا ي است‪.‬‬
‫صد غيص سس ن م زن سس ن كر جب اعدام زا ي است‪.‬‬ ‫پ‪ -‬ز‬
‫زا ي كر جب اعدام زا ي است‪.‬‬ ‫مر عنن ي اكصا از س‬ ‫ت‪ -‬ز‬
‫د‪ ،‬ق مع س يص احك م صم ط مر ز است‪.‬‬ ‫قبصص ‪ -3‬ج زات زا ير د منده ( ) و(پ) حسب‬
‫يف سفتي ز ف كنفد‬ ‫م او ب د د ح ل ميه ي‪ ،‬خ ا‬ ‫قبصص ‪ -4‬هصگ كسي م ز ي كر اضي مر ز‬
‫مر عنن است‪ .‬د ز از طصيق اغف ل و فصيب دادن دختص م لغ ي از طصيق م يش‪ ،‬قهديد‬ ‫فت او د حكم ز‬
‫است‪.‬‬ ‫ج‬ ‫د يز حكم ف‬ ‫وي قصس دن زن اگصچر جب قسسيم دن او‬

‫جم مف‬ ‫ت عدم ا ك ن اجصا‬ ‫ماده ‪ - 225‬حد ز مصا زا ي حصه و زا ير حصنر جم است‪ .‬د‬
‫د كنند حكم قطعي و افقت ئيس ق قض ئير چن چر جصم م مينر ث مت د م د‪ ،‬جب‬ ‫پيشنه د دادگ‬
‫ت جب د ضصمر ال مصا هص يك يم د‪.‬‬ ‫اعدام زا ي حصه و زا ير حصنر است و د غيص ايه‬

‫ماده ‪ - 226‬احص ن د هصيك از صد و زن مر ح زيص حقق ي د‪:‬‬


‫النف احص ن صد عب ت است از آ كر دا ا ه سص دائ ي و م لغ م د و د ح لي كر م لغ و ع ق م د از‬
‫ا مف و دا فتر‬ ‫طصيق قُبُ م و د ح ل مس غ ج ع كصد م د و هص وقت مخ اهد ا ك ن ج ع از طصيق قُبُ‬
‫م د‪.‬‬
‫ف احص ن زن عب ت است از آ كر دا ا ه سص دائ ي و م لغ م د ود ح لي كر م لغ وع ق مف د ‪ ،‬مف‬
‫هص دا تر م د‪.‬‬ ‫ام‬ ‫او از طصيق قُبُ ج ع كصد م د و ا ك ن ج ع از طصيق قُبُ‬
‫يي كر جب‬ ‫ع از ق مت ي مي‬ ‫س فصت‪ ،‬حبس‪ ،‬حيض‪ ،‬ف س‪ ،‬مي‬ ‫از قبي‬ ‫ماده ‪ -227‬ا‬
‫يگصدد ند ايدز و سفسيس‪ ،‬زوجيه ا از احص ن خ ج يكند‪.‬‬ ‫خطص مصا طصف ق م‬

‫حصنر‪ ،‬چن چر زا ير م لغ و زا ي م لغ م فد جف زات زا يفر‬ ‫ماده ‪ -228‬د ز م ح م سبي و ز‬


‫فقط د ضصمر ال است‪.‬‬
‫د ضصمر فال ‪،‬‬ ‫د حد و‬ ‫ماده ‪ -229‬صد كر ه سص دائم دا د‪ ،‬هصگ قب از دخ ل‪ ،‬صقكب ز‬
‫سص و قبعيد مر دت يك س ل ق ص است‪.‬‬ ‫قصا يدن‬

‫ا د كر صقكب غيص حصه م د‪ ،‬د ضصمر ال است‪.‬‬ ‫ماده ‪ -231‬حد ز د‬

‫قي كفر زن مف كص م فد صقكفب عفالو مفص‬ ‫مر عنن و د حكم آن‪ ،‬د‬ ‫ا دز‬ ‫ماده ‪ -231‬د‬
‫قي كفر مف كص ب فد‪ ،‬فقفط مفر‬ ‫يز حك م ي د و د‬ ‫و هصال ث‬ ‫ج زات قص مر پصداخت ا شالبك‬
‫حك م يگصدد‪.‬‬ ‫ج زات و پصداخت هصال ث‬
‫يد مر سي و يك ق هفتف د و چهف ضفصمر‬ ‫صد ي ز ي ك تص از چه م اقصا مر ز‬ ‫ماده ‪ -232‬هصگ‬
‫است‪.‬‬ ‫د ل اط‪ ،‬قفخيذ و س حقر يز ج‬ ‫ال قعزيص د جر ش حك م ي د‪ .‬حكم ايه د د‬

‫فصل دوم‪ -‬لواط‪ ،‬تفخيذ و مساحقه‬


‫ماده ‪ -233‬ل اط عب ت از دخ ل ا دام قن سسي صد مر ا داز ختنرگ د دمص ا س ن ذكص است‪.‬‬

‫ت عنن‪ ،‬اكصا ي دا ا م دن صايط احص ن‪ ،‬اعدام و د غيص ايه‬ ‫ماده ‪ - 234‬حد ل اط مصا ف ع ‪ ،‬د‬
‫ت (وج د ي عدم احص ن) اعدام است‪.‬‬ ‫فع ل د هص‬ ‫ت د ضصمر ال است‪ .‬حد ل اط مصا‬
‫قي كر ف ع غيص سس ن و فع ل‪ ،‬سس ن م د‪ ،‬حد ف ع اعدام است‪.‬‬ ‫قبصص ‪ -3‬د‬
‫قبصص ‪ -4‬احص ن عب ت است از آ كر صد ه سص دائ ي و م لغ دا تر م د و د ح لي كر مف لغ و ع قف‬
‫م د از طصيق قب م ه ن ه سص د ح ل مس غ و ج ع كصد م د و هص وقت مخ اهد ا ك ن ج ف ع از ه ف ن‬
‫طصيق ا م و دا تر م د‪.‬‬

‫ماده ‪ -235‬قفخيذ عب ت از قصا دادن ا دام قن سسي صد ميه ا ه ي شي نگ ا س ن ذكص است‪.‬‬


‫قبصص ‪ -‬دخ ل ك تص از ختنرگ د حكم قفخيذ است‪.‬‬

‫ماده ‪ -236‬د قفخيذ‪ ،‬حد ف ع و فع ل د ضصمر ال است و از ايه جهت فصقفي يف ن حصفه و‬
‫غيص حصه و عنن و غيصعنن يست‪.‬‬
‫قي كر ف ع غيص سس ن و فع ل‪ ،‬سس ن م د‪ ،‬حد ف ع اعدام است‪.‬‬ ‫قبصص ‪ -‬د‬
‫ه ت‪،‬‬ ‫ماده ‪ -237‬ه جنسگصايي ا س ن ذكص د غيص از ل اط و قفخيذ از قبي ققبي و ال سر از و‬
‫جب سي و يك ق هفت د و چه ضصمر ال قعزيص د جر ش است‪.‬‬
‫است‪.‬‬ ‫د ا س ن ؤ ث يز ج‬ ‫قبصص ‪ -3‬حكم ايه د د‬
‫ا د كر صع ً ست جب حد است‪ ،‬يگصدد‪.‬‬ ‫قبصص ‪ -4‬حكم ايه د‬

‫ماده ‪ -238‬س حقر عب ت است از اينكر ا س ن ؤ ث‪ ،‬ا دام قن سسي خ د ا مص ا فدام قن سفسي ه جفنس‬
‫خ د قصا دهد‪.‬‬

‫ماده ‪ -239‬حد س حقر‪ ،‬د ضصمر ال است‪.‬‬

‫ماده ‪ -241‬د حد س حقر‪ ،‬فصقي ميه ف ع و فع ل و سس ن و غيص سس ن و حصه و غيص حصه و‬


‫عنن و غيصعنن يست‪.‬‬

‫تهم هصگ ر قحقيق و‬ ‫ي مص وق ع جصائم ن في عفت و ا ك‬ ‫ت ب د ادلر اثب ت ق‬ ‫ماده ‪ -241‬د‬


‫مف عنفن‪ ،‬اكفصا ‪ ،‬آزا ‪،‬‬ ‫ن ع است‪ .‬ا د احت ل ا قكف‬ ‫از ا ظ‬ ‫پنه ن و ست‬ ‫م زج يي جهت كشن ا‬
‫ل ايه حكفم سفتثني‬ ‫مر عنن است از‬ ‫ا د كر مر جب ايه ق ن د حكم ا قك‬ ‫م يش ي اغف ل ي‬
‫است‪.‬‬

‫فصل سوم ‪ -‬قوادي‬


‫ماده ‪ -242‬ق اد عب ت از مر هم س دن دو ي چند فص مصا ز ي ل اط است‪.‬‬
‫‪ ،‬ست جب قعزيص قص د‬ ‫تع‬ ‫ن ط مر قحقق ز ي ل اط است د غيصايه‬ ‫قبصص ‪ -3‬حد ق اد‬
‫د (‪ )422‬ايه ق ن است‪.‬‬
‫صط قحقق جصم يست‪.‬‬ ‫قبصص ‪ -4‬د ق اد ‪ ،‬قكصا ع‬
‫صد هفت د و پنج ضصمر ال است و مصا م دوم عالو مفص هفتف د و پفنج‬ ‫ماده ‪ -243‬حد ق اد مصا‬
‫ضصمر ال مر عن ان حد‪ ،‬مر قبعيد ق يك س ل يز حك م ي د كر دت آن ا ق ضفي شفخص فيكنفد و‬
‫مصا زن فقط هفت د و پنج ضصمر ال است‪.‬‬

‫ماده ‪ -244‬كسي كر دو ي چند م لغ ا مصا ز ي ل اط مر هم مصس د ست جب حد يست لكه مر سي‬


‫و يك ق هفت د و چه ضصمر ال و حبس قعزيص د جر ش حك م ي د‪.‬‬
‫فصل چهارم ‪ -‬قذف‬
‫ماده ‪ -245‬قذف عب ت است از سبت دادن ز ي ل اط مر خص ديگص هصچند صد م د‪.‬‬

‫دا فتر م فد‬ ‫لفظ آگ و قصد ا تس‬ ‫ماده ‪ -246‬قذف م يد و ه و مدون امه م م د ‪ ،‬سبتدهند مر عن‬
‫گصچر قذوف ي خ طب د حيه قذف از ف د آن آگ ب د‪.‬‬
‫ته‪ ،‬هصچند مر ي الكتصو يكي يز حقق ي د‪.‬‬ ‫قبصص ‪ -‬قذف عالو مص لفظ م‬

‫ماده ‪ -247‬هصگ كسي مر فصز د شصوع خ د مگ يد «ق فصز د ه يستي» و يف مفر فصز فد شفصوع ديگفص‬
‫ي د‪.‬‬ ‫حس‬ ‫مگ يد «ق فصز د پد ت يستي»‪ ،‬قذف د و‬

‫قذف ب د است‪ ،‬حد ث مت ي د‪.‬‬ ‫ماده ‪ -248‬هصگ قصينرا د ميه م د كر شخص گصدد نظ‬

‫ماده ‪ -249‬هصگ كسي مر ديگص مگ يد «ق م فالن زن ز ي م فالن صد ل اط كصد ا » فقط سبت مفر‬
‫ي د‪.‬‬ ‫خ طب‪ ،‬ق ذف حس‬

‫ماده‪ -251‬حد قذف‪ ،‬هشت د ضصمر ال است‪.‬‬

‫د د هنگ م قذف‪ ،‬مف لغ‪ ،‬ع قف ‪ ،‬سفس ن‪،‬‬ ‫قي جب حد ي د كر قذف‬ ‫ماده‪ -251‬قذف د‬
‫عيه و غيص تظ هص مر ز ي ل اط م د‪.‬‬
‫د ‪ ،‬م لغ‪ ،‬جن ن‪ ،‬غيص سس ن ي غيص عيه م د قذفكنند مفر سفي و يفك قف‬ ‫قبصص ‪ -3‬هصگ قذف‬
‫هفت د و چه ضصمر ال قعزيص د جر ش حك م ي د لكه قذف تظ هص مر ز ي ل اط‪ ،‬ج زات دا د‪.‬‬
‫قبصص ‪ -4‬قذف كسي كر تظ هص مر ز ي ل اط است سبت مر آ چر تظف هص مفر آن يسفت جفب حفد‬
‫سبت دادن ل اط مر كسي كر تظ هص مر ز است‪.‬‬ ‫است ث‬

‫ماده ‪ -252‬كسي كر مر قصد سبت دادن ز ي ل اط مر ديگص ‪ ،‬الف في غيص از ز ي ل اط مر ك مبصد كر‬
‫ز ي ل اط مر افصاد از قبي ه سص‪ ،‬پد ‪ ،‬د ‪ ،‬خ اهص ي مصاد خ طب م د‪ ،‬سبت مر كسي‬ ‫صيح د ا تس‬
‫اذيفت‬ ‫خ طب اگص مر عست ايه ا تسف‬ ‫كر ز ي ل اط ا مر او سبت داد است‪ ،‬حك م مر حد قذف و د م‬
‫د م د‪ ،‬مر ج زات ق هيه حك م يگصدد‪.‬‬
‫ماده ‪ -253‬هصگ كسي ز ي ل اطي كر جب حد يست ند ز ي ل اط د ح ل اكصا ي عدم مس غ ا‬
‫سبت دهد مر سي و يك ق هفت د و چه ضصمر ال قعزيص د جر ش حك م ي د‪.‬‬ ‫مر ديگص‬

‫ماده ‪ -254‬سبت دادن ز ي ل اط مر كسي كر مر خ طص ه ن ز ي ل اط حك م مر حد د است‪ ،‬قب‬


‫از ق مر قذوف‪ ،‬ج زات دا د‪.‬‬

‫ج زات نف ط مفر ط لبفر قفذوف اسفت‪ .‬د‬ ‫ماده ‪ -255‬حد قذف حقالن س است و قعقيب و اجصا‬
‫ج زات ق ف ي د‪.‬‬ ‫د قعقيب‪ ،‬سيدگي و اجصا‬ ‫ت گذ ت قذوف د هص صحسر‪ ،‬حسب‬

‫جداگ ر قذف كند خ ا ه ر آ ه م هم‪ ،‬خ ا جداگ فر فك يت‬ ‫ماده ‪ -256‬كسي كر چند فص ا مرط‬
‫ي د‪.‬‬ ‫كنند‪ ،‬د مصامص قذف هص يك‪ ،‬حد ستقسي مص او ج‬
‫يد هص كدام از قذف ف دگ ن فيق ا فد جداگ فر‬ ‫ماده ‪ -257‬كسي كر چند فص ا مر يك لفظ قذف‬
‫ت دو حكم حك يت‪ ،‬اجصا آن ا ط لبر كنفد‪ .‬چن چفر قفذف ف دگ ن يكجف‬ ‫يد و د‬ ‫ك يت‬
‫ي د‪.‬‬ ‫يند ميش از يك حد ج‬ ‫ك يت‬

‫يد فقط‬ ‫ا مر يك ي چند سبب‪ ،‬يكم ي ميشتص قب از اجصا حد‪ ،‬قذف‬ ‫ماده ‪ -258‬كسي كر ديگص‬
‫يد حفد يفز قكفصا في ف د و اگفص‬ ‫مر يك حد حك م ي د‪ ،‬لكه اگص پس از اجصا حد‪ ،‬قذف ا قكصا‬
‫مگ يفففففففففففففد آ چفففففففففففففر گفتفففففففففففففرام حفففففففففففففق مففففففففففففف د مفففففففففففففر‬
‫سي و يك ق هفت د و چه ضصمر ال قعزيص د جر ش حك م يگصدد‪.‬‬

‫خ د ا قذف كند مر سي و يك قف هفتف د و چهف ضفصمر‬ ‫كر فصز د ي‬ ‫ماده ‪ -259‬پد ي جد پد‬
‫ال قعزيص د جر ش حك م يگصدد‪.‬‬

‫ماده ‪ -261‬حد قذف اگص اجصاء شد و قذوف يز گذ ت كصد م د مر ه ر و ثر مفر غيفص از ه سفص‬
‫يگصدد و هصيك از و ثر يق ا د قعقيب و اجصا آن ا ط لبر كند هص چند ديگصان گذ ت كصد م ند‪.‬‬ ‫نتق‬
‫وا ث م د‪ ،‬وا ث يق ا د قعقيب تهم ي اجصا حفد‬ ‫قي كر ق ذف‪ ،‬پد ي جد پد‬ ‫قبصص ‪ -‬د‬
‫ا ط لبر كند‪.‬‬

‫ا د زيص حد قذف د هص صحسر از صاح قعقيب‪ ،‬سيدگي و اجصاء س قط ي د‪:‬‬ ‫ماده ‪ -261‬د‬
‫يد‪.‬‬ ‫قذوف‪ ،‬ق ذف ا قصديق‬ ‫الن‪ -‬هصگ‬
‫د‪.‬‬ ‫ه دت ي عسم ق ضي اثب ت‬ ‫د م‬ ‫‪ -‬هصگ آ چر مر قذوف سبت داد‬
‫ت ف ت و ‪ ،‬و ثر او‪ ،‬گذ ت كند‪.‬‬ ‫قذوف و د‬ ‫پ‪ -‬هصگ‬
‫پيش از زوجيت ي ز ن زوجيت لع ن كند‪.‬‬ ‫صد ز ش ا پس از قذف مر ز‬ ‫ت‪ -‬هصگ‬
‫ث‪ -‬هصگ دو فص يكديگص ا قذف كنند‪ ،‬خ ا قذف آ ه ه ند‪ ،‬خ ا ختسن م د‪.‬‬
‫قبصص ‪ -‬ج زات صقكب ن د مند(ث)‪ ،‬سي و يك ق هفت د و چه ضفصمر فال قعزيفص د جفر فش‬
‫است‪.‬‬

‫فصل پنجم‪ -‬سبّ نبي‬


‫ماده ‪ -262‬هص كس پي بص اعظم سي اهلل عسير و آلر وسسم و ي هصيك از ا بي ء عظ م الهي ا د ن م دهفد‬
‫النبي است و مر اعدام حك م ي د‪.‬‬ ‫ي قذف كند س‬
‫قبصص ‪ -‬قذف هص يك از ائ ر عص يه عسيهم السالم و ي حضصت ف ط ر زهصا سالماهلل عسيه يف د فن م‬
‫مر ايش ن د حكم سب بي است‪.‬‬
‫يد كر افه ات و از و اكصا ‪ ،‬غفسفت‪ ،‬سفه يف د ح لفت‬ ‫تهم مر سب‪ ،‬ادع ء‬ ‫ماده ‪ -263‬هصگ‬
‫النبفي‬ ‫ستي ي غضب ي سبق لس ن ي مدون ق جر مر ع ي كس ت و ي ق قف ل از ديگفص مف د اسفت سف‬
‫ي د‪.‬‬ ‫حس‬
‫قبصص ‪ -‬هصگ سب د ح لت ستي ي غضب ي مر ق از ديگص م فد و فد اه فت كنفد جفب‬
‫قعزيص ق هفت د و چه ضصمر ال است‪.‬‬

‫فصل ششم‪ -‬مصرف مسکر‬


‫ماده ‪ -264‬صصف سكص از قبي خ دن‪ ،‬قز يق و قدخيه آن كم م د ي زي د‪ ،‬ج فد م فد يف ف يع‪،‬‬
‫ست كند ي كند‪ ،‬خ لص م د ي خس ط مر گ را كر آن ا از سكص م دن خ ج كند‪ ،‬جب حد است‪.‬‬
‫ج سكص) جب حد است هصچند ستي ي و د‪.‬‬ ‫قبصص ‪ -‬خ دن فق ع(آ‬
‫ماده ‪ -265‬حد صصف سكص‪ ،‬هشت د ضصمر ال است‪.‬‬

‫ت قظ هص مر صصف سكص‪ ،‬حك م مر حد ي د‪.‬‬ ‫ماده ‪ -266‬غيص سس ن قنه د‬


‫قبصص ‪ -‬اگص صصف سكص ق سط غيص سس ن عسني ب د لكه صقكب د ح ل ستي د ع مص ي ا ف كه‬
‫حصام حك م يگصدد‪.‬‬ ‫د مر ج زات قص مصا قظ هص مر ع‬ ‫ي ف هص‬ ‫ع‬

‫فصل هفتم‪ -‬سرقت‬


‫ماده ‪ -267‬سصقت عب ت از م دن ل تعسق مر غيص است‪.‬‬

‫قي كر دا ا ق م صايط زيص م د جب حد است‪:‬‬ ‫ماده ‪ -268‬سصقت د‬


‫صع ً ليت دا تر م د‪.‬‬ ‫الن‪ -‬يء سصو‬
‫‪ -‬ل سصو د حصز م د‪.‬‬
‫هتك حصز كند‪.‬‬ ‫پ‪ -‬س‬
‫ل ا از حصز خ ج كند‪.‬‬ ‫ت‪ -‬س‬
‫ث‪ -‬هتك حصز و سصقت خفي ر م د‪.‬‬
‫حب ل ب د‪.‬‬ ‫پد ي جد پد‬ ‫ج‪ -‬س‬
‫سك ك م د‪.‬‬ ‫چ‪ -‬ا زش ل سصو د ز ن اخصاج از حصز‪ ،‬ع دل چه و يم خ د طال‬
‫ي‪ ،‬وقن ع م و ي وقن مص جه ت ع ر ب د‪.‬‬ ‫ح‪ -‬ل سصو از ا ال دولتي ي ع‬
‫ت گيصد‪.‬‬ ‫‪ -‬سصقت د ز ن قحطي‬
‫زد صجع قض ئي ك يت كند‪.‬‬ ‫حب ل از س‬ ‫د‪-‬‬
‫ا بخشد‪.‬‬ ‫حب ل قب از اثب ت سصقت س‬ ‫ذ‪-‬‬
‫‪ -‬ل سصو قب از اثب ت سصقت قحت يد لك قصا گيصد‪.‬‬
‫د ي يد‪.‬‬ ‫ز‪ -‬ل سصو قب از اثب ت جصم مر سكيت س‬
‫ب د‪.‬‬ ‫ص‬ ‫ژ‪ -‬ل سصو از ا ال سصقت د ي‬

‫ماده ‪ -269‬حصز عب ت از ك ن تن سبي است كر ل عصف ً د آن از دستبصد حف ظ ي د‪.‬‬

‫ل از كسي غصب د م د‪ ،‬سبت مر و و كسف ي كفر از‬ ‫قي كر ك ن گهدا‬ ‫ماده ‪ -271‬د‬
‫ي د‪.‬‬ ‫طصف او حق دستصسي مر آن ك ن ا دا د‪ ،‬حصز حس‬

‫ماده ‪ -271‬هتك حصز عب ت از قض غيص ج ز حصز است كر از طصيق قخصيب دي ا ي م ال فته از آن‬
‫ي م زكصدن ي كسته قف و ا ث ل آن حقق ي د‪.‬‬

‫ماده ‪ -272‬هصگ كسي ل ا ق سط جن ن‪ ،‬طف غيص يز‪ ،‬حي ان ي هفص وسفيسر مفيا اد ا از حفصز‬
‫د ش ل يكفي‬ ‫يز م د فت آ ص حسب‬ ‫قي كر ب ص طف‬ ‫ي دود‬ ‫خ ج كند ب ص حس‬
‫قعزيص است‪.‬‬ ‫از سصقته‬

‫تعدد م د‪ ،‬الك‪ ،‬اخصاج از ميصو يقصيه حصز است‪.‬‬ ‫قي كر ل د حصزه‬ ‫ماده ‪ -273‬د‬

‫د‪.‬‬ ‫م يد د يك سصقت ا ج م‬ ‫ماده ‪ -274‬م يش ل مر ا داز ص‬

‫شتصك لي ا مصم يند م يد سهم جداگ ر هصكدام از آ ه مر حد‬ ‫ماده ‪ -275‬هصگ دو ي چند فص مر ط‬
‫مصسد‪.‬‬ ‫ص‬
‫ت فقدان هصيفك از فصايط جفب حفد‪ ،‬حسفب ف د شف ل يكفي از‬ ‫ماده ‪ -276‬سصقت د‬
‫قعزيص است‪.‬‬ ‫سصقته‬

‫يد و زاد مفص سفهم او مفر حفد‬ ‫حب حق‪ ،‬ميش از سهم خ د‪ ،‬سصقت‬ ‫صيك ي‬ ‫ماده ‪ -277‬هصگ‬
‫مصسد‪ ،‬ست جب حد است‪.‬‬ ‫ص‬
‫ماده‪ -278‬حد سصقت مر صح زيص است‪:‬‬
‫كفر ا گشفت‬ ‫آن است‪ ،‬مفر طف‬ ‫از ا ته‬ ‫الن‪ -‬د صقبر اول‪ ،‬قطع چه ا گشت دست است س‬
‫ست و كن دست م قي م د‪.‬‬
‫از‬ ‫كر صن قفدم و قفدا‬ ‫از پ ييه مصآ دگي است‪ ،‬مر ح‬ ‫چپ س‬ ‫‪ -‬د صقبر دوم‪ ،‬قطع پ‬
‫سح م قي م د‪.‬‬ ‫ح‬
‫پ‪ -‬د صقبر س م‪ ،‬حبس امد است‪.‬‬
‫ت‪ -‬د صقبر چه م‪ ،‬اعدام است هص چند سصقت د ز دان م د‪.‬‬
‫قعزيفص‬ ‫د شف ل يكفي از سفصقته‬ ‫‪ ،‬ف قد عض تعسق قطع م د‪ ،‬حسب‬ ‫قبصص ‪ -3‬هصگ س‬
‫ي د‪.‬‬
‫صقكفب‬ ‫د مند(پ) ايه د و س يص حبسه يي كر ش ل عن ان قعزيفص يسفت هصگف‬ ‫قبصص ‪ -4‬د‬
‫يد و ق م هبص آزاد او ا صسحت مدا د م عف ايش ن از حبس آزاد ي ف د‪.‬‬ ‫ج زات ق مر‬ ‫حيه اجصا‬
‫يد‪.‬‬ ‫يق ا د ج زات او ا مر ج زات قعزيص ديگص قبدي‬ ‫ه چنيه ق م هبص‬
‫فصل هشتم‪ -‬محاربه‬
‫آ هف اسفت‪ ،‬مفر‬ ‫س صدم ي ا ع‬ ‫ماده ‪ -279‬ح مر عب ت از كشيدن سالح مر قصد ج ن‪ ،‬ل ي‬
‫يفك يف چنفد فخص خف ص‬ ‫خصي مر س‬ ‫كر جب ا ني د حيط گصدد‪ .‬هصگ كسي م ا گيز‬ ‫ح‬
‫صدم سالح مكشد‪ ،‬ولي د اثص ف ق ا ي‬ ‫ي دا تر م د و يز كسي كر مر و‬ ‫او جنبر ع‬ ‫سالح مكشد و ع‬
‫ي د‪.‬‬ ‫حس‬ ‫جب سسب ا نيت ش د‪ ،‬ح‬

‫يست‪.‬‬ ‫ماده ‪ -281‬فصد ي گصوهي كر مصا دف ع و ق مسر م ح م ن‪ ،‬دست مر اسسحر مبصد ح‬

‫ماده ‪ -281‬اهز ن‪ ،‬س ق ن و ق چ قچي ي كر دست مر سالح مبص د و جب سسب ا نيت صدم و اههف‬
‫د ح مند‪.‬‬

‫ج زات زيص است‪:‬‬ ‫ماده ‪ -282‬حد ح مر يكي از چه‬


‫الن‪ -‬اعدام‬
‫‪ -‬سب‬
‫چپ‬ ‫پ‪ -‬قطع دست است و پ‬
‫ت‪ -‬في مسد‬

‫د (‪ )434‬مر اختي ق ضي است‪.‬‬ ‫د‬ ‫چه گ ر ذك‬ ‫هص يك از ا‬ ‫ماده ‪ -283‬ا تخ‬

‫معفد از دسفتگيص ق مفر‬ ‫ماده ‪ -284‬دت في مسد د هص ح ل ك تص از يك س ل يست‪ ،‬اگص چر ح‬


‫قي كر ق مر كند ه چن ن د قبعيد م قي ي د‪.‬‬ ‫يد و د‬
‫م يد قحت صاقبت قصا گيصد و م ديگصان ع صت‪ ،‬صاود و فت و آ د‬ ‫ماده ‪ -285‬د في مسد‪ ،‬ح‬
‫دا تر م د‪.‬‬

‫فصل نهم‪ -‬بغي و افساد فياالرض‬


‫گستصد ‪ ،‬صقكب جن يت عسير ق يفت جسف ي اففصاد‪ ،‬جفصائم عسيفر ا نيفت‬ ‫ماده ‪ -286‬هصكس مر ط‬
‫داخسي ي خ جي كش ‪ ،‬شص اك ذيب‪ ،‬اخالل د ظ م اقتص د كش ‪ ،‬احصا و قخصيب‪ ،‬پخفش ف اد سف ي و‬
‫يكصومفففففففففففففففي و خطص ففففففففففففففف ك يففففففففففففففف دايفففففففففففففففص كفففففففففففففففصدن‬
‫صاكفففز فسف ف د و فحشف ف يف ف ع و فففت د آ هف ف گفففصدد مفففر گ فففرا كفففر جفففب اخفففالل فففديد د‬
‫في‪ ،‬يف‬ ‫ي كش ‪ ،‬ا ني ي و ود خس ت ع د مر ق يت جس ي افصاد ي ا ف ال ع ف ي و خص‬ ‫ظم ع‬
‫و مر اعدام حك م يگصدد‪.‬‬ ‫سبب ا عر فس د ي فحش د حد وسيع گصدد فسد فياال ض حس‬
‫قبصففففص ‪ -‬هصگفففف دادگفففف از ج فففف ع ادلففففر و فففف اهد قصففففد اخففففالل گسففففتصد د‬
‫ي‪ ،‬ايج د ا ني‪ ،‬ايصاد خس ت ع د و ي ا عر فس د ي فحش د حد وسيع و ي عسم مفر فؤثص مف دن‬ ‫ظم ع‬
‫ب د‪ ،‬م ق جر مر يزان ت يج‬ ‫ي ديگص‬ ‫اقدا ت ا ج م د ا احصاز كند و جصم ا قك مي ش ل ج زات ق‬
‫زي ب جصم‪ ،‬صقكب مر حبس قعزيص د جر پنج ي ش حك م ي د‪.‬‬

‫اسال ي ايصان‪ ،‬قي م سسح ر كنفد مف غي حسف‬ ‫ماده ‪ -287‬گصوهي كر د مصامص اس س ظ م ج ه‬


‫آن مر ج زات اعدام حك م يگصد د‪.‬‬ ‫ت استف د از سالح‪ ،‬اعض‬ ‫ي دود‬

‫د‪ ،‬چن چر س ز ن‬ ‫گصو م غي‪ ،‬قب از د گيص و استف د از سالح‪ ،‬دستگيص‬ ‫ماده ‪ -288‬هصگ اعض‬
‫قي كر س ز ن و صكزيت آن از ميه فتفر‬ ‫و صكزيت آن وج د دا تر م د مر حبس قعزيص د جر سر و د‬
‫د‪.‬‬ ‫م د مر حبس قعزيص د جر پنج حك م ي‬

‫كتاب سوم‪ -‬قصاص‬


‫بخش اول ‪ -‬مواد عمومي‬
‫فصل اول‪ -‬اقسام و تعاريف جنايات‬
‫حض است‪.‬‬ ‫ماده‪ -289‬جن يت مص فس‪ ،‬عض و نفعت مص سر قسم ع د ‪ ،‬برع د و خط‬

‫ي د‪:‬‬ ‫حس‬ ‫ا د زيص ع د‬ ‫ماده‪ -291‬جن يت د‬


‫عيه ي فصد ي افصاد غيص عيه از‬ ‫قصد ايصاد جن يت مص فصد ي افصاد‬ ‫صقكب م ا ج م ك‬ ‫الن‪ -‬هصگ‬
‫د‪ ،‬خ ا كف ا قكف مي عف ً جفب‬ ‫يز جن يت قص د ي ظيص آن واقع‬ ‫يك ج ع ا دا تر م د و د ع‬
‫وق ع آن جن يت ي ظيص آن مش د‪ ،‬خ ا ش د‪.‬‬
‫ا ج م دهد كر ع ً جب جن يت واقفع فد يف ظيفص آن‪ ،‬فيگفصدد‪،‬‬ ‫صقكب‪ ،‬ع داً ك‬ ‫‪ -‬هصگ‬
‫عف ً جفب آن‬ ‫آن جن يت و ظيص آن ا دا تر م د ولي آگ و ت جر م د كر آن كف‬ ‫هصچند قصد ا قك‬
‫جن يت ي ظيص آن ي د‪.‬‬
‫ا هفم كفر ا جف م داد‬ ‫جن يت واقع د ي ظيص آن ا دا تر و ك‬ ‫صقكب قصد ا قك‬ ‫پ‪ -‬هصگ‬
‫است‪ ،‬سبت مر افصاد تع ف ع ً جب جن يت واقع د ي ظيص آن‪ ،‬ي د لكه د خص ص جنفيٌعسيفر‪،‬‬
‫‪ ،‬ضعن‪ ،‬پيص ي هص وضعيت ديگص و ي مر عست وضعيت خ ص ك ي ي ز ي ع ً جب آن‬ ‫مر عست مي‬
‫جن يت ي ظيص آن ي د شصوط مص آ كر صقكب مر وضعيت تع ف جنيٌعسير ي وضعيت خ ص ك ي يف‬
‫ز ي آگ و ت جر م د‪.‬‬
‫صقكب قصد ايصاد جن يت واقع د ي ظيص آن ا دا تر م د‪ ،‬مدون آ كر فصد ي ج ع عيني‬ ‫ت‪ -‬هصگ‬
‫ي م بگذا‬ ‫د‪ ،‬ند اينكر د ا كه ع‬ ‫يز جن يت قص د ي ظيص آن‪ ،‬واقع‬ ‫قص د و م د‪ ،‬و د ع‬
‫كند‪.‬‬
‫ف ت عفدم اثبف ت‪ ،‬جن يفت‬ ‫قبصص ‪ -3‬د مند( ) عدم آگ هي و ق جر صقكب م يد اثب ت گصدد و د‬
‫ع د است گص جن يت واقع د فقط مر عست حس سيت زي د ضع آسيب‪ ،‬واقع د م د و حس سيت زي د‬
‫ت آگف هي و ق جفر صقكفب م يفد اثبف ت ف د و د‬ ‫ضع آسيب يز غ لب ً ن ختر د ب د كر د ايه‬
‫ت عدم اثب ت‪ ،‬جن يت ع د ث مت ي د‪.‬‬
‫ع ً سبت مر جنيٌعسير ‪ ،‬جب جن يت‬ ‫قبصص ‪ -4‬د مند(پ) م يد آگ هي و ق جر صقكب مر اينكر ك‬
‫ت عدم اثب ت‪ ،‬جن يت ع د ث مت ي د‪.‬‬ ‫واقع د ي ظيص آن ي د ث مت گصدد و د‬

‫ي د‪:‬‬ ‫حس‬ ‫ا د زيص برع د‬ ‫ماده ‪ -291‬جن يت د‬


‫ا دا تر لكه قصد جن يت واقع د يف ظيفص آن‬ ‫صقكب سبت مر جنيٌعسير قصد فت‬ ‫الن‪ -‬هصگ‬
‫يگصدد‪ ،‬ب د‪.‬‬ ‫ا دا تر م د و از ا د كر ش ل قعصين جن ي ت ع د‬
‫صقكب‪ ،‬جه مر ض ع دا تر م د ند آ كر جن يتي ا م اعتق د مر اينكفر ضف ع فتف‬ ‫‪ -‬هصگ‬
‫يء ي حي ان و ي افصاد ش ل د (‪ )124‬ايه ق ن است مر جنيٌعسير وا د كند‪ ،‬سپس خالف آن عس م‬ ‫و‬
‫گصدد‪.‬‬
‫د‪ ،‬شصوط مص اينكر جن يت واقع د ش ل قعصين‬ ‫پ‪ -‬هصگ جن يت مر سبب ققصيص صقكب واقع‬
‫ب د‪.‬‬ ‫جن يت ع د‬

‫ي د‪:‬‬ ‫حض حس‬ ‫ا د زيص خط‬ ‫ماده ‪ -292‬جن يت د‬


‫د‪.‬‬ ‫و ميه ي و ند آ ه واقع‬ ‫الن‪ -‬د ح ل خ ا‬
‫ي مد‪.‬‬ ‫يص و جن ن ا قك‬ ‫‪ -‬مروسيسر‬
‫پ‪ -‬جن يتي كر د آن صقكب ر قصد جن يت مص جنيٌعسير ا دا تر م د و ر قصد ايصاد فع واقع د‬
‫يد‪.‬‬ ‫ه كند و مر فصد مصخ د‬ ‫مص او ا‪ ،‬ند آ كر قيص مر قصد ك‬
‫صقكب آگ و ت جر م د كر اقدام او ع ً جب جن يت‬ ‫د منده (الن) و(پ) هصگ‬ ‫قبصص ‪ -‬د‬
‫ي د‪.‬‬ ‫حس‬ ‫يگصدد‪ ،‬جن يت ع د‬ ‫مص ديگص‬

‫صقكب جن يت ع د گصدد لكه تيجر فتف ا قكف مي‪ ،‬ميشفتص از قصف د و‬ ‫ماده ‪ -293‬هصگ فصد‬
‫ش د‪ ،‬سبت مر جن يفت ك تفص‪ ،‬ع فد و‬ ‫د‪ ،‬چن چر جن يت واقع د ‪ ،‬ش ل قعصين جن ي ت ع د‬ ‫واقع‬
‫ي د‪ ،‬ند آ كر ا گشت كسي ا قطع كند و مر سبب آن دسفت‬ ‫حس‬ ‫سبت مر جن يت ميشتص‪ ،‬برع د‬
‫د و ي ف ت كند كر سبت مر قطع ا گشت ع د و سبت مر قطع دسفت و يف فف ت فبرع فد‬ ‫و قطع‬
‫است‪.‬‬

‫قي كر جنيٌعسير‬ ‫دد‬ ‫ماده ‪ -294‬اگص كسي مر عست ا تب د ه يت‪ ،‬صقكب جن يتي مص ديگص‬
‫ي د‪.‬‬ ‫حس‬ ‫د ظص هصدو ش ل د (‪ )124‬ايه ق ن ب ند‪ ،‬جن يت ع د‬ ‫و فصد‬

‫ماده ‪ -295‬هصگ كسي فعسي كر ا ج م آن ا مصعهد گصفتر ي وفيفر خ في ا كفر قف ن مفص عهفد او‬
‫ا دا تر اسفت جن يفت‬ ‫د‪ ،‬چن چر ق ا يي ا ج م آن فع‬ ‫گذا تر است‪ ،‬قصك كند و مر سبب آن‪ ،‬جن يتي واقع‬
‫حض است‪ ،‬ند ايه كر د ي دايفر‬ ‫د ع د ‪ ،‬برع د ‪ ،‬ي خط‬ ‫مر او ستند ي د و حسب‬ ‫ح‬
‫ي خ د ا قصك كند‪.‬‬ ‫ا كر يص دادن ا مصعهد گصفتر است‪ ،‬ك دك ا يص دهد ي پز ك ي پصست وفيفر ق‬
‫فصل دوم‪ -‬تداخل جنايات‬
‫ماده ‪ -296‬اگص كسي‪ ،‬ع داً جن يتي ا مص عض فصد وا د س زد و او مر سبب سصايت جن يت ف ت كند‪،‬‬
‫في ف د‪ ،‬د غيفص ايفه‬ ‫حسف‬ ‫چن چر جن يت واقع د ش ل قعصين جن ي ت ع د م د‪ ،‬قت ع فد‬
‫برع د است و صقكب عالو مص قص ص عض مر پصداخت دير فس يز حك م ي د‪.‬‬ ‫ت‪ ،‬قت‬

‫جنفيٌعسيفر‬ ‫د كر نجص مر قتف‬ ‫ماده ‪ -297‬اگص صقكب م يك ضصمر ع د ‪ ،‬جب جن يتي مص عض‬
‫ي د و مر عسفت‬ ‫حس‬ ‫گصدد‪ ،‬چن چر جن يت واقع د ش ل قعصين جن ي ت ع د م د‪ ،‬قت ع د‬
‫د است مر قص ص ي دير حك م يگصدد‪.‬‬ ‫قص عض ي جصاحتي كر سبب قت‬

‫جنيٌعسيفر ف د‪ ،‬چن چفر‬ ‫ماده ‪ - 298‬اگص كسي م يك ضصمر ع د ‪ ،‬جب جن ي ت تعدد مص اعض‬
‫يز ش ل قعصين جن ي ت ع د م فد فقفط مفر قصف ص‬ ‫د و قت‬ ‫شتصك جب قت او‬ ‫ه ر آ ه مرط‬
‫فس حك م ي د‪.‬‬

‫د و قت يز‬ ‫جنيٌعسير‬ ‫تعدد ع د ‪ ،‬جب جن ي ت تعدد و قت‬ ‫ماده ‪ - 299‬اگص كسي م ضصمره‬
‫قشفي‬ ‫د و مصخي د وق ع قت‬ ‫جب قت‬ ‫ش ل قعصين جن ي ت ع د م د‪ ،‬چن چر مصخي از جن يته‬
‫د‪ ،‬مر قص ص عض ي دير جن يته يي كفر قفأثيص د‬ ‫دا تر م ند‪ ،‬صقكب عالو مص قص ص فس‪ ،‬حسب‬
‫قي كر ضصم ت مفر‬ ‫دا تر است‪ ،‬حك م ي د‪ .‬لكه اگص قت مر وسيسر ج ع جن ي ت پديد آيد‪ ،‬د‬ ‫قت‬
‫كفر‬ ‫ت مفر قصف ص يف ديفر عضف‬ ‫ت ت الي وا د د م د د حكم يك ضصمر است‪ .‬د غيص ايه‬
‫جن يت مص آن‪ ،‬تص مر ف ت ب د است يز حك م يگصدد‪.‬‬
‫ا د كر جن يت ي جن ي ت ا قك مي مفر‬ ‫اد(‪ )493( ،)497( ،)496‬و (‪ )499‬د‬ ‫قبصص ‪ -‬احك م قص د‬
‫است‪.‬‬ ‫ديگص جنيٌعسير سصايت كند يز ج‬ ‫قس ت ميشتص از ه ن عض ي اعض‬

‫نجص‬ ‫نجص ي د وي اگص مر قت‬ ‫اينكر جن يت وا د مص او مر قت‬ ‫ماده ‪ - 311‬اگص جنيٌعسير مر قص‬
‫يفد و معفد از آن‪،‬‬ ‫ي د‪ ،‬قص ص كند ي گذ ت ي ص لحر مص دير يف غيفص آن‬ ‫حس‬ ‫د قت ‪ ،‬ع د‬
‫شف ل قعصيفن جن يف ت‬ ‫د‪ ،‬هصگ قتف‬ ‫جن يت واقع د ‪ ،‬مر فس سصايت كند و مر ف ت جنيٌ عسير نجص‬
‫ع د م د‪ ،‬ق ق مر قص ص فس حك م ي د و چن چر عض صقكب‪ ،‬قص ص د ي م او ص لحر فد‬
‫م د‪ ،‬ولي دم م يد قب از قص ص فس‪ ،‬دير عض قص ص د ي وجرال ص لحر ا مفر و مپفصدازد؛ لكفه اگفص‬
‫دير عض قص ص فد يف‬ ‫گصدد‪ ،‬مر پصداخت دير فس‪ ،‬مدون احتس‬ ‫جن يت ش ل قعصين جن ي ت ع د‬
‫د كر جن يت ا قك مي مفر قسف ت ميشفتص از‬ ‫وجر ال ص لحر أخذ د ‪ ،‬حك م ي د‪ .‬ف د ايه د ‪ ،‬د‬
‫است‪.‬‬ ‫د جن يت سصايت كند يز ج‬ ‫ه ن عض ِ‬

‫فصل سوم‪ -‬شرايط عمومي قصاص‬


‫جنفيٌعسيفر ب فد و‬ ‫قي ث مت ي د كر صقكب‪ ،‬پد ي از اجداد پفد‬ ‫ماده ‪ - 311‬قص ص د‬
‫جنيٌعسير‪ ،‬ع ق و د ديه م صقكب س و م د‪.‬‬
‫قبصص ‪ -‬چن چر جنيٌعسير سس ن م د‪ ،‬سس ن ب دن صقكب‪ ،‬ع قص ص يست‪.‬‬

‫قي كر جنيٌعسير دا ا يكي از ح الت زيص م د‪ ،‬صقكب مر قص ص و پصداخت ديفر‪،‬‬ ‫ماده ‪ -312‬د‬
‫حك م ي د‪:‬‬
‫الن‪ -‬صقكب جصم حد كر ست جب سسب حي ت است‪.‬‬
‫‪ -‬صقكب جصم حد كر ست جب قطع عض است‪ ،‬شفصوط مفص اينكفر جن يفت وا د فد ‪ ،‬مفيش از‬
‫د‪ ،‬دا ا قص ص و ي دير و قعزيص‬ ‫ت‪ ،‬قدا اض فر مص حد‪ ،‬حسب‬ ‫ج زات حد او ب د‪ ،‬د غيص ايه‬
‫است‪.‬‬
‫حب حق قص ص و مر قدا آن قص ص ي د‪.‬‬ ‫پ‪ -‬ستحق قص ص فس ي عض ‪ ،‬فقط سبت مر‬
‫د (‪ )336‬ايفه‬ ‫ت ف تج وز و كسي كر قج وز او قصيب ال ق ع است و د دف ع شصوع مر صح قص د‬
‫د‪.‬‬ ‫ق ن جن يتي مص او وا د‬
‫هص زا ير د غيص ا د اكصا و اضطصا مر صحي كفر د قف ن‬ ‫ث‪ -‬زا ي و زا ير د ح ل ز سبت مر‬
‫قص است‪.‬‬
‫د منده (الن)‪ ) ( ،‬و (پ) ايه د مدون اج ز دادگ جصم است و صقكب مفر‬ ‫قبصص ‪ -3‬اقدام د‬
‫پنجم «قعزيصات» حك م ي د‪.‬‬ ‫قعزيص قص د كت‬
‫د مند(ت) چن چر فس دف ع د كند ولي از صاقب آن قج وز ف د قصف ص نتففي‬ ‫قبصص ‪ -4‬د‬
‫حك م ي د‪.‬‬ ‫است‪ ،‬لكه صقكب مر صح قص د ق ن مر دير و ج زات قعزيص‬
‫صقكب‪ ،‬دعي م فد كفر جنفيٌ عسيفر‪ ،‬حسفب ف د د ففس يف عضف ‪ ،‬شف ل‬ ‫ماده ‪ - 313‬هصگ‬
‫د (‪ )124‬ايه ق ن است ي و م چنيه اعتق د ‪ ،‬صقكب جن يت مص او د است ايه ادع م يد طبفق ف ازيه‬
‫سيدگي كند‪ .‬اگص ث مت ش د كر جنيٌعسير‬ ‫ذك‬ ‫فن است خست مر ادع‬ ‫د و دادگ‬ ‫د دادگ ث مت‬
‫ش ل د (‪ )124‬است و يز ث مت ش د كر صقكب مص اس س چنفيه اعتقف د ‪ ،‬صقكفب جن يفت فد اسفت‬
‫د كر مر ا تب م چنيه اعتقف د ‪ ،‬دسفت مفر جن يفت زد و‬ ‫صقكب مر قص ص حك م ي د ولي اگص ث مت‬
‫جنيٌعسيفر يفز ضف ع ف د (‪ )124‬ب فد ص قكفب عفالو مفص پصداخفت ديفر مفر جف زات قفص د كتف‬
‫پنجم«قعزيصات» حك م ي د‪.‬‬

‫سبت مر م لغ‪ ،‬جب قص ص است‪.‬‬ ‫ماده ‪ - 314‬جن يت ع د‬

‫سبت مر جن ن عالو مص پصداخفت ديفر مفر قعزيفص قفص د كتف‬ ‫ماده ‪ -315‬صقكب جن يت ع د‬
‫پنجم«قعزيصات» يز حك م ي د‪.‬‬

‫ماده ‪ -316‬جن يت ع د مص جنيه‪ ،‬هصچند پس از حس ل وح م د‪ ،‬جفب قصف ص يسفت‪ .‬د ايفه‬


‫پنجم«قعزيصات» حك م ي د‪.‬‬ ‫قص د كت‬ ‫ت صقكب عالو مص پصداخت دير مر ج زات قعزيص‬
‫د و دا ا ق مسيت ادا ر حي ت م د و جن يت قبف از ق لفد‪ ،‬نجفص مفر‬ ‫قبصص ‪ -‬اگص جنيني ز د ت لد‬
‫د و ي قص او معد از ق لد م قي م د قص ص ث مت است‪.‬‬ ‫قص ي صگ او پس از ق لد‬

‫جن يت د ح ل ستي و عدم قع دل وا ي د اثص صصف اد خد ‪ ،‬وانگفصدان و‬ ‫ماده ‪ -317‬ا قك‬


‫د مص اثص ستي و عدم قع دل وا ي‪ ،‬صقكب مر كسي سس‬ ‫ند آ ه ‪ ،‬جب قص ص است گص اينكر ث مت‬
‫پنجم«قعزيفصات» حكف م‬ ‫قص د كت‬ ‫ت‪ ،‬عالو مصدير مر ج زات قعزيص‬ ‫االختي م د است كر د ايه‬
‫د كر صقكب قبالً خ د ا مصا چنيه ع سي ست كصد و يف عسفم دا فتر اسفت كفر‬ ‫ي د‪ .‬لكه اگص ث مت‬
‫آن جن يت ي ظيفص آن ازج فب او في ف د‪ ،‬جن يفت‪،‬‬ ‫ع ً جب ا قك‬ ‫ستي و عدم قع دل وا ي و ول‬
‫يگصدد‪.‬‬ ‫حس‬ ‫ع د‬

‫ماده ‪ -318‬اگص پس از قحقيق و مص سي مروسيسر ق م قض ئي‪ ،‬د م لغ يف ع قف مف دن صقكفب‪ ،‬هنگف م‬


‫جن يت‪ ،‬قصديد وج د دا تر م د و ولي دم ي جنيٌعسير ادع ء كند كر جن يت ع د د ح ل مسف غ و‬ ‫ا قك‬
‫ي اف قر او از جن ن س مقش ا ج م گصفتر است لكه صقكب خالف آن ا ادع ء كند‪ ،‬ولي دم ي جنفيٌعسيفر م يفد‬
‫ت عدم اق ر مينر‪ ،‬قص ص نتففي اسفت‪ .‬اگفص ح لفت سف مق مفص ز ف ن‬ ‫خ د مينر اق ر كند‪ .‬د‬ ‫مصا ادع‬
‫جصم ا اثب ت كند ق قصف ص سف قط‬ ‫جن يت‪ ،‬اف قر صقكب م د است‪ ،‬صقكب م يد جن ن خ د د ح ل ا قك‬
‫ت م س گند ولي دم ي جنيٌعسير ي ولي او قص ص ث مت ي د‪.‬‬ ‫د؛ د غيصايه‬

‫د‬ ‫جنيٌ عسير است‪ ،‬م يد د دادگ ث مت‬ ‫ماده ‪ -319‬ايه ادع ء كر صقكب‪ ،‬پد ي يكي از اجداد پد‬
‫د‪ ،‬م س گند ولي دم ي جنيٌعسير ي ولي او ث مت ي د‪.‬‬ ‫ت عدم اثب ت‪ ،‬حق قص ص‪ ،‬حسب‬ ‫ود‬

‫ماده ‪ -311‬هصگ غيص سس ن‪ ،‬صقكب جن يت ع د مص سس ن‪ ،‬ذ ي‪ ،‬ستأ ه يف ع هفد ف د‪ ،‬حفق‬


‫يسفت‪ .‬اگفص سفس ن‪ ،‬ذ في‪،‬‬ ‫فكفص‬ ‫قص ص ث مت است‪ .‬د ايه ا ص‪ ،‬قف وقي ي ن ادي ن‪ ،‬فصقره و گصايشهف‬
‫ستأ ه ي ع هد‪ ،‬مص غيص سس ي كر ذ ي‪ ،‬ستأ ه و ع هد يست جن يتي وا د كند‪ ،‬قص ص ي ف د‪ .‬د ايفه‬
‫پنجم«قعزيصات» حك م ي د‪.‬‬ ‫قص د كت‬ ‫ت صقكب مر ج زات قعزيص‬
‫ي كر ذ ي‪ ،‬ستأ ه و ع هد يستند و ق معيت ايصان ا دا د ي ق معيفت كشف ه‬ ‫قبصص ‪ -3‬غيص سس‬
‫د ا د‪ ،‬د حكم ستأ ه يم ند‪.‬‬ ‫خ جي ا دا د و م ع يت ق ا يه و قص ات وا د كش‬
‫قبصص ‪ - 4‬اگص جنيٌ عسير غيص سس ن م د و صقكب پيش از اجصا قصف ص‪ ،‬سفس ن ف د‪ ،‬قصف ص‬
‫پنجم«قعزيصات»‪ ،‬حك م ي د‪.‬‬ ‫قص د كت‬ ‫س قط و عالو مص پصداخت دير مر ج زات قعزيص‬
‫ماده ‪ - 311‬اگص پس از قحقيق و مص سي مروسيسر ق م قضف ئي‪ ،‬د سفس ن مف دن جنفيٌعسيفر‪ ،‬هنگف م‬
‫جن يت‪ ،‬قصديد وج د دا تر و ح لت او پيش از جن يت‪ ،‬عدم اسالم م د و ولي دم ي جنيٌعسيفر ادعف ء‬ ‫ا قك‬
‫جن يت‪ ،‬پيش از اسالم‬ ‫كند كر جن يت ع د د ح ل اسالم او ا ج م د است و صقكب ادع ء كند كر ا قك‬
‫ت عدم اثب ت‪ ،‬قص ص نتفي است‬ ‫دود‬ ‫ولي دم ي جنيٌ عسير م يد ث مت‬ ‫آو دن و م د است‪ ،‬ادع‬
‫پنجم«قعزيصات» حك م ي د‪ .‬اگص ح لت پفيش از‬ ‫قص د كت‬ ‫و صقكب مر پصداخت دير و ج زات قعزيص‬
‫ز ن جن يت‪ ،‬اسالم او م د است‪ ،‬وق ع جن يت د ح لت عدم اسالم جنيٌعسير م يفد اثبف ت ف د قف قصف ص‬
‫د م س گند ولي دم ي جنفيٌعسيفر يف ولفي او قصف ص ث مفت‬ ‫ت عدم اثب ت‪ ،‬حسب‬ ‫س قط گصدد و د‬
‫است‪.‬‬ ‫قي كر د جن ن م دن جنيٌعسير قصديد وج د دا تر م د يز ج‬ ‫ي د‪ .‬حكم ايه د د‬

‫فصل چهارم‪ -‬راههاي اثبات جنايت‬


‫اول«كسي ت» ايفه قف ن از طصيفق قسف ر يفز ث مفت‬ ‫قص د كت‬ ‫ماده ‪ - 312‬جن ي ت عالو مص طص‬
‫ي د‪.‬‬

‫ت فقدان ادلر ديگفص غيفص از سف گند نكفص و‬ ‫ماده ‪ - 313‬قس ر عب ت از س گنده يي است كر د‬
‫ي ت آن و تهم مفصا دففع اقهف م از خف د‬ ‫كي مصا اثب ت جن يت ع د ي غيصع د ي خص‬ ‫وج د ل ث‪،‬‬
‫اق ر يكند‪.‬‬

‫جن يت ي ح‬ ‫ماده ‪ -314‬ل ث عب ت از وج د قصائه و ا اقي است كر جب فه ق ضي مر ا قك‬


‫از ج ب تهم ي د‪.‬‬ ‫ا قك‬

‫فصد د ح وق ع جن يفت‪ ،‬از صف ديق‬ ‫ماده ‪ -315‬فقدان قصائه و ا ات جب فه و صف حض‬


‫ي د و او م ادا يك س گند‪ ،‬قبصئر يگصدد‪.‬‬ ‫ل ث حس‬

‫ت استن د مر قس ر‪ ،‬قصائه و ا ف ات جفب لف ث ا د‬ ‫ماده ‪ - 316‬ق م قض ئي فن است د‬


‫حكم خ د ذكص كند‪ .‬ا د كر س گند ي قس ر‪ ،‬ق سط ق ضي د ي د‪ ،‬ش ل ايه حكم است‪.‬‬

‫ت حص ل ل ث‪ ،‬خست از تهم‪ ،‬ط لبر دلي مص في اقه م ي د‪ .‬اگص دليسفي ا ائفر‬ ‫ماده ‪ -317‬د‬
‫ففففف د‪ ،‬مفففففت مفففففر قسففففف ر ففففف كي فففففي سفففففد و فففففتهم قبصئفففففر فففففيگفففففصدد‪.‬‬
‫يد‪.‬‬ ‫ت م ثب ت ل ث‪ ،‬كي يق ا د اق ر قس ر كند ي از تهم د خ است قس ر‬ ‫د غيصايه‬

‫و زد‪ ،‬تهم د جن يف ت‬ ‫كي اق ر قس ر كند و از ط لبر قس ر از تهم يز خ ددا‬ ‫ماده ‪ -318‬اگص‬


‫ع د ‪ ،‬م قأ يه ن سب و د جن ي ت غيصع د ‪ ،‬مدون قأ يه آزاد ي د لكه حق اق ر قسف ر يف ط لبفر آن‬
‫كي م قي ي د‪.‬‬ ‫مصا‬
‫كي فص ت داد ي د ق اق ر قس ر‬ ‫مر‬ ‫ا د كر قأ يه گصفتر ي د‪ ،‬حداكثص سر‬ ‫قبصص ‪ -‬د‬
‫يد ي از تهم ط لبر قس ر كند و پس از پ ي ن هست از قأ يه أخذ د فع اثص ي د‪.‬‬
‫كي از تهم د خ است قس ر كند و و ح ضفص مفر قسف ر شف د مفر پصداخفت ديفر‬ ‫ماده ‪ -319‬اگص‬
‫كي حق دا د مصا م ديگص‪ ،‬م قس ر ي مينر‪ ،‬دع‬ ‫حك م ي د و اگص اق ر قس ر كند‪ ،‬قبصئر ي گصدد و‬
‫يد‪.‬‬ ‫د تهم يق ا د قس ر ا مر كي د‬ ‫ا عسير او قجديد كند‪ .‬د ايه‬
‫حب حق قص ص يف ديفر‪ ،‬يف‬ ‫د‪ ،‬ق سط‬ ‫ماده ‪ -321‬اق ر قس ر ي ط لبر آن از تهم‪ ،‬م يد حسب‬
‫د مروسيسر تهم ي ولفي او يف‬ ‫ولي ي وكي آ ه م د‪ .‬ه چنيه است اق ر قس ر مصا مصائت تهم كر حسب‬
‫يست‪.‬‬ ‫ت يگيصد‪ .‬اقي ن س گند مروسيسر افصاد ق م ق كي‬ ‫وكي آ ه‬

‫ماده ‪ -321‬اگص جنيٌ عسير ي ولي دم ف ت كند هص يك از وا ث ن ت في‪ ،‬مدون ي ز مر ق افق ديگفص و ثفر‬
‫دم‪ ،‬حق ط لبر ي اق ر قس ر ا دا د‪.‬‬ ‫ت في ي ديگص اولي‬

‫ي ت آن ا از تهم في كنند‪ ،‬حق ديگفصان مف‬ ‫اقه م ي مصخي خص‬ ‫ماده ‪ -322‬اگص مصخي از و ثر‪ ،‬ا‬
‫وج د ل ث‪ ،‬مصا اق ر قس ر حف ظ است‪.‬‬

‫ماده ‪ -323‬اگص چند فص‪ ،‬تهم مر صكت د يك جن يت م ند و ل ث عسير ه ر آ ن م فد‪ ،‬اق فر يفك‬
‫جن يت‪ ،‬ك في است و لزو ي مر اق ر قس ر مصا هص يك يست‪.‬‬ ‫قس ر مصا اثب ت صكت آ ن د ا قك‬

‫كي ادع ء كند كر قنه يك خص عيه از دو ي چند فص‪ ،‬جفصم اسفت و قسف ر مفص‬ ‫ماده ‪ -324‬اگص‬
‫كي ي ق ا د غيص از آن يك فص ا قص ص كند و چن چر ديفر قصف ص ف د‬ ‫د‪،‬‬ ‫صكت د جن يت اق ر‬
‫ا مفر قصف ص ف د مپصداز فد‪.‬‬ ‫ديگص م يد زاد دير ذك‬ ‫صك‬ ‫ميش از سهم دير جن يت او م د صيك ي‬
‫ج ع كي از اقصا مر ا فصاد صقكب‪ ،‬پس از اق ر قس ر س ع يست‪.‬‬

‫حب ن حق قص ص ي دير از تهم د خ است قس ر كنند‪ ،‬قس ر فتهم فقفط‬ ‫ماده ‪ -325‬اگص مصخي از‬
‫حق ط لبركنندگ ن ا س قط يكند و حق ديگصان مصا اثب ت ادع يش ن حفف ظ اسفت و اگفص مت ا نفد جفب‬
‫قص ص‪ ،‬سهم دير گصو اول ا حسب ف د مفر خف د آ هف يف مفر‬ ‫قص ص ا اثب ت كنند‪ ،‬م يد پيش از استيف‬
‫صقكب مپصداز د‪.‬‬
‫كي عسي غم حص ل ل ث عسير تهم اق ر قس ر كنفد و از او ط لبفر قسف ر كنفد و‬ ‫ماده ‪ -326‬اگص‬
‫ط لبر اقي ن س گند مفص‬ ‫كي يق ا د از و‬ ‫عدم عسم كند‪،‬‬ ‫ي ت آن‪ ،‬ادع‬ ‫جن يت ي خص‬ ‫ا‬ ‫تهم د م‬
‫ت قفن و و مفدون قفأ يه آزاد‬ ‫جن يت س گند ي د كند‪ ،‬دعف‬ ‫يد‪ .‬اگص تهم مص عدم عسم مر ا‬ ‫عدم عسم‬
‫في ت‬ ‫د آن خص‬ ‫فقط د‬ ‫ي ت جن يت م د‪ ،‬دع‬ ‫ي د و اگص س گند تهم فقط مص عدم عسم مر خص‬
‫كي مص عسم دا فته او سف گند يف د كنفد‪،‬‬ ‫و زد و‬ ‫ت قن ي گصدد لكه اگص تهم از س گند خ دن خ ددا‬
‫يد‪ .‬د ايه ف ت‬ ‫كي حق دا د از تهم اق ر قس ر ا د خ است‬ ‫تهم مر عدم عسم د ي د و‬ ‫ادع‬
‫اگص تهم اق ر قس ر كند مر پصداخت دير حك م ي د‪.‬‬

‫ت‬ ‫كي تعدد م د‪ ،‬اق ر يك قس ر مصا ه ر آ ن ك في است لكه د‬ ‫قي كر‬ ‫ماده ‪ -327‬د‬
‫قعدد ته ن‪ ،‬مصا مصائت هصيك‪ ،‬اق ر قس ر ستق الزم است‪.‬‬

‫ت قعدد ته ن‪ ،‬هصيك از آ ه يق ا د مر فع تهم ديگص‪ ،‬د قس ر صكت كند‪.‬‬ ‫ماده ‪ -328‬د‬

‫د است‪ ،‬جفب اثبف ت في ف د و اثبف ت‬ ‫كر ل ث ح‬ ‫ماده ‪ -329‬قس ر فقط سبت مر قدا‬
‫جن يفت يف ا ففصاد د آن‬ ‫ي ت جن يت از قبي ع د‪ ،‬بر ع د‪ ،‬خط ‪ ،‬قدا جن يت و صكت د ا قك‬ ‫خص‬
‫ي ت است‪.‬‬ ‫ي ز ند حص ل ل ث د ايه خص‬

‫يت‬ ‫ش د ي س گندخ دگ ن‪ ،‬مص آن خص‬ ‫ي ت جن يت ل ث ح‬ ‫ماده ‪ -331‬اگص سبت مر خص‬


‫جن يت اثب ت ي د و دير‬ ‫ا قك‬ ‫جن يت مر صقكب س گند مخ د‪ ،‬ا‬ ‫س گند ي د كنند و فقط مص ا تس‬
‫قعسق يگيصد‪.‬‬

‫ف ت‬ ‫ي ت آن د‬ ‫د‪ ،‬خص‬ ‫جن يت‪ ،‬م دليسي مر جز قس ر اثب ت‬ ‫ا قك‬ ‫ماده ‪ -331‬چن چر ا‬
‫قت‬ ‫هد ع دل‪ ،‬مر ا‬ ‫حص ل ل ث د هص يك از آ ه مروسيسر قس ر ق م اثب ت است ند آ كر يكي از دو‬
‫ف ت لف ث‪،‬‬ ‫قت م مينر اثبف ت في ف د و د‬ ‫تا‬ ‫ه دت دهد كر د ايه‬ ‫و ديگص مر قت ع د‬
‫ع د م دن قت م اق ر قس ر ث مت يگصدد‪.‬‬
‫د‪ ،‬پفس از قعيفيه صقكفب مفروسفيسر‬ ‫صدد ح‬ ‫ماده ‪ -332‬اگص ل ث عسير دو ي چند فص مر ك‬
‫جنيٌعسير ي ولي دم و اق ر قس ر عسير او‪ ،‬وق ع جن يت اثب ت ي د‪.‬‬

‫صدد ث مت م د و قس ر مر ه يهگ ر عسير آ ن اق فر‬ ‫ماده ‪ -333‬اگص ل ث عسير دو ي چند فص مر ك‬


‫ت صدد اثب ت ي د و ق ضي از آ ن يخ اهد كر مفص مصائفت‬ ‫د‪ ،‬جن يت مص عهد يكي از چند فص‪ ،‬مر‬
‫و ز د ي مصخي از آ ن س گند ي د كننفد و مصخفي‬ ‫خ د س گند مخ د‪ .‬اگص ه گي از س گند خ دن خ ددا‬
‫ي ن آ ف ن ققسفيم‬ ‫كنند‪ ،‬دير مص تنع ن ث مت ي د‪ .‬اگص تنع ن تعدد م ند‪ ،‬پصداخت دير مر سبت س و‬
‫ي د‪ .‬اگص ه ر آ ن مص مصائت خ د س گند ي د كنند‪ ،‬د خص ص قت ‪ ،‬دير از ميتال ل پصداخت ي ف د و د‬
‫ي ن آ ن ققسيم يگصدد‪.‬‬ ‫غيص قت ‪ ،‬دير مر سبت س و‬

‫صدد ث مت م د‪ ،‬چن چفر ف كي از آ ف ن د خ اسفت‬ ‫ماده ‪ -334‬اگص ل ث عسير دو ي چند فص مر ك‬


‫ه ر ي مصخي از آ ن از اق ر قسف ر‪،‬‬ ‫ت خ ددا‬ ‫اق ر قس ر كند هص يك از آ ن م يد اق ر قس ر كند‪ .‬د‬
‫ي ن آ ن ققسفيم‬ ‫ت قعدد تنع ن‪ ،‬پصداخت دير مر سبت س و‬ ‫پصداخت دير مص تنع ث مت ي د و د‬
‫ي د‪ .‬اگص ه گي اق ر قس ر كنند‪ ،‬د قت ‪ ،‬دير از ميتال ل پصداخت يگصدد‪.‬‬

‫ف د و ف كي عسيفر اففصاد ميشفتص ادعف‬ ‫ماده ‪ -335‬چن چر ل ث قنه ع سير مصخي از اففصاد ح ف‬
‫فد‬ ‫د كر ل ث ح ف‬ ‫دعي‪ ،‬د‬ ‫يد‪ ،‬م قس ر‪ ،‬جن يت مر قدا ادع‬ ‫جن يت ا‬ ‫ش كت د ا قك‬
‫صد م فد و لف ث فقفط عسيفر‬ ‫است اثب ت ي د ند آ كر ولي دم دعي ش كت سر صد د قت ع د‬
‫ش كت دو فص از آ ن م د‪ ،‬پس از اق ر قس ر عسير آن دو فص‪ ،‬حق قص ص عسير آن دو مفر قفدا سه شف ن‬
‫ث مت است‪ .‬اگص ولي دم مخ اهد هص دو فص ا قص ص كند‪ ،‬م يد مر سبب اقصا خ د مر ا تصاك سر صد‪ ،‬دو سف م‬
‫دگ ن مپصدازد‪.‬‬ ‫دير ا مر هص يك از قص ص‬
‫قبصص ‪ -‬ج ع كي از اقصا مر صكت افصاد ميشتص پذيصفتر يست گص اينكر از امتداء‪ ،‬صكت افصاد ميشتص‬
‫ا مر ح قصديد ذكص كصد م د و كس ي كر د قس ر اقي ن س گند كصد ا د يز صكت افصاد ديگص ا د ا قك‬
‫قت ق سط افصاد ك تص س گند ي دكصد م ند‪.‬‬ ‫جن يت في كصد و مص ا قك‬

‫فصد از خ يشف و دان و مسفتگ ن فدعي‬ ‫قس ر مصا اثب ت قت ع د ‪ ،‬س گند پنج‬ ‫ماده ‪ -336‬ص‬
‫است‪ .‬م قكصا س گند قت ث مت ي د‪.‬‬
‫ي د‪.‬‬ ‫حس‬ ‫ماده ‪ -337‬س گند كي‪ ،‬خ ا صد م د خ ا زن‪ ،‬جزء ص‬

‫كي از تهم د خ است اق ر قس ر كند‪ ،‬تهم م يد مصا مصائت خ د‪ ،‬اق فر‬ ‫قي كر‬ ‫ماده ‪ -338‬د‬
‫قص ‪ ،‬اداءكنند س گند دا تر م د‪ .‬اگص قعداد‬ ‫د مر قدا ص‬ ‫ت‪ ،‬م يد حسب‬ ‫يد كر د ايه‬ ‫قس ر‬
‫‪ ،‬ق سط آ ن ي خ د او قكصا ي د و م دا ته اداءكننفد‬ ‫م د‪ ،‬س گنده ق قحقق ص‬ ‫آ ن ك تص از ص‬
‫س گند‪ ،‬خ د تهم‪ ،‬خ ا صد م د خ ا زن‪ ،‬ه ر س گنده ا قكصا ي يد و قبصئر ي د‪.‬‬

‫اول«كسي ت» ايه ق ن كر مصا اقي ن س گند ذكفص فد‬ ‫ماده ‪ -339‬د قس ر‪ ،‬ه ر صايط قص د كت‬
‫است ع يت ي د‪.‬‬

‫جن يت م د م فد و عسفم و مفر آ چفر مفص آن‬ ‫هد ا قك‬ ‫ماده ‪ -341‬الزم يست اداءكنند س گند‪،‬‬
‫عسفم از‬ ‫س گند ي د يكند‪ ،‬ك في است‪ .‬ه چنيه الزم يست ق ضي‪ ،‬نشأ عسم اداءكنند س گند ا مدا د و ادع‬
‫عتبص مصخالف آن ب د‪ ،‬عتبص است‪ .‬د هفص ف ت قحقيفق و مص سفي قف م‬ ‫اداكنند س گند‪ ،‬ق دلي‬ ‫س‬
‫قض ئي از اداءكنند س گند مال ع است‪.‬‬

‫ماده ‪ -341‬اگص احت ل آن م د كر اداءكنند س گند‪ ،‬مدون عسم و مص اس س ففه و گ ف ن يف مف قبف ي‬


‫ي د د احفصاز شف د‪،‬‬ ‫س گند يخ د‪ ،‬ق م قض ئي فن مر مص سي ض ع است‪ .‬اگص پس از مص سي‪ ،‬ا‬
‫عتبص است‪.‬‬ ‫س گند و‬

‫ماده ‪ -342‬الزم است اداءكنندگ ن س گند از كس ي م ند كر احت ل اطالع آ ن مص وق ع جن يت‪ ،‬جر‬


‫م د‪.‬‬

‫ي و ك فف ت اخفصو سف گند د وغ و‬ ‫ماده ‪ -343‬ق ضي يق ا د پيش از اجصا قس ر‪ ،‬ج زات قف‬


‫عدم ج از ق ير د آن ا مصا اداكنندگ ن س گند مي ن كند‪.‬‬
‫دوي‬ ‫عتبص مص خالف قس ر ي فت‬ ‫ماده ‪ -344‬اگص پس از اق ر قس ر و پيش از دو حكم‪ ،‬دلي‬
‫ي د و چن چر معد از دو حكم م د ض ع از ا د اع د‬ ‫فقدان صايط قس ر اثب ت گصدد‪ ،‬قس ر م ط‬
‫داد سي است‪.‬‬

‫ا عسير تهم قجديفد‬ ‫ماده ‪ -345‬پس از اق ر قس ر ق سط تهم‪ ،‬كي يق ا د م مينر ي قس ر‪ ،‬دع‬


‫كند‪.‬‬

‫ماده ‪ -346‬اگص پس از دو حكم‪ ،‬مطالن ه ر ي مصخي از س گنده ث مت ف د نفد آ كفر مصخفي از‬
‫اداءكنندگ ن س گند‪ ،‬از س گند ن عدول كنند ي د وغ م دن س گند ي از و عسم ب دن س گند‪ ،‬مصا دادگف‬
‫د از جه ت اع د داد سي است‪.‬‬ ‫د‪،‬‬ ‫د كنند حكم ث مت‬

‫فصل پنجم‪ -‬صاحب حق قصاص‬


‫حب حق قص ص د هص صحسر از صاح قعقيب‪ ،‬سيدگي ي اجصا حكم فيق ا فد مفر‬ ‫ماده ‪-347‬‬
‫ل گذ ت كند‪.‬‬ ‫ج ي ي م ص لحر‪ ،‬د مصامص حق ي‬ ‫ط‬

‫ماده ‪ -348‬حق قص ص‪ ،‬مر صح ند ج د ايه ق ن مر ا ث ي سد‪.‬‬

‫قي كفر اقفدام مفر‬ ‫ماده ‪ -349‬وليدم يق ا د پيش از ف ت جنيٌعسير‪ ،‬صقكب ا قص ص كند و د‬
‫يد‪ ،‬چن چر جن يت د ه يت سبب ف ت جنيٌعسير ش د سفتحق قصف ص اسفت‪ ،‬د غيفصايه‬ ‫صقكب‬ ‫قت‬
‫د؛ گفص د ف د كفر ولفي دم اعتقف د دا د صقكفب شف ل‬ ‫ت مر قعزيص قص د ق ن‪ ،‬حك م ي‬
‫ت‪ ،‬ستحق قص ص يست‪.‬‬ ‫د (‪ )124‬ايه ق ن است كر د ايه‬

‫جداگ ر ث مت است‪.‬‬ ‫دم‪ ،‬حق قص ص مصا هص يك از آ ن مر ط‬ ‫ت قعدد اولي‬ ‫ماده ‪ -351‬د‬

‫ماده ‪ -351‬ولي دم‪ ،‬ه ن و ثر قت ل است مرجز زوج ي زوجر او كر حق قص ص دا د‪.‬‬


‫د ي مر ل يف حقفي صف لحر ف د‪ ،‬ه سفص‬ ‫ماده ‪ -352‬اگص حق قص ص‪ ،‬مر هص عست‪ ،‬قبدي مر دير‬
‫دم‪ ،‬خ اه ن قص ص و مصخي خ اه ن دير م ند‪ ،‬ه سص قت ل‪،‬‬ ‫قت ل يز از آن ا ث يمصد‪ .‬اگص مصخي از اولي‬
‫از سهم دير كس ي كر خ اه ن دير يم ند‪ ،‬ا ث يمصد‪.‬‬

‫حب حق قص ص ف ت كنفد‪ ،‬حفق قصف ص مفر و ثفر او في سفد حتفي اگفص ه سفص‬ ‫ماده ‪ -353‬هصگ‬
‫جنيٌعسير م د‪.‬‬

‫يص ي جن ن م ند‪ ،‬وليِّ آ ن م ع يت‬ ‫دم ي مصخي از آ ن‪،‬‬ ‫ماده ‪ -354‬اگص جنيٌعسير ي ه ر اولي‬
‫صسحتش ن حق قص ص‪ ،‬ص لحر و گذ ت دا د و ه چنيه ي ق ا د ق ز ن مس غ ي اف قر آ ن نتظص م د‪ .‬اگص‬
‫قي كر‬ ‫دم‪ ،‬كبيص و ع ق و خ اه ن قص ص م ند‪ ،‬يق ا ند صقكب ا قص ص كنند لكه د‬ ‫مصخي از اولي‬
‫آ ه م د م يفد طف مق خ اسفت او‬ ‫يص ي جن ن خ اه ن اداء ي قأ يه سهم دير لي عسير خ د از س‬ ‫ولي‬
‫ا د كر حق قص ص مر عست صگ جنيٌعسير ي ولي دم مفر و ثفر آ ف ن نتقف‬ ‫كنند‪ .‬ف د ايه د ‪ ،‬د‬ ‫ع‬
‫د جن ي قي كر پيش از الزماالجصاء دن ايه ق ن واقع د است يفز‬ ‫است‪ .‬ايه حكم د‬ ‫ي د يز ج‬
‫است‪.‬‬ ‫ج‬

‫ي د كفر ز فد ت لفد‬ ‫قي ولي دم حس‬ ‫د د (‪ )132‬ايه ق ن‪ ،‬جنيه د‬ ‫ماده ‪ -355‬د‬


‫د‪.‬‬

‫يص ي جن ن است ولي دا تر م د و ي ولفي او‬ ‫ماده ‪ – 356‬اگص قت ل ي جنيٌ عسير ي ولي د ي كر‬
‫ن ختر ش د و ي مر او دستصسي ب د‪ ،‬ولي او‪ ،‬ق م هبص است و ئفيس قف قضف ئير مف اسفتيذان از قف م‬
‫صم ط قف يض يكند‪.‬‬ ‫ت افقت ايش ن‪ ،‬اختي آن ا مر دادست نه‬ ‫هبص و د‬

‫فيآيفد و حفق‬ ‫صيك د جن يت ع د ‪ ،‬از و ثر م د‪ ،‬ولفي دم مفر ف‬ ‫ماده ‪ -357‬اگص صقكب ي‬


‫قص ص و دير دا د و حق قص ص ا يز مر ا ث يمصد‪.‬‬

‫ف د يف‬ ‫يص ي جن ن م د و ولي او‪ ،‬صقكب جن يفت ع فد‬ ‫ماده ‪ -358‬اگص جنيٌ عسير ي ولي دم‪،‬‬
‫د‪ ،‬واليت دا د‪.‬‬ ‫صيك د آن م د‪ ،‬د ايه‬
‫ا د ثب ت حق قص ص‪ ،‬اگص قص ص شصوط مر د ف ض دير ب د‪ ،‬جنيٌعسير ي ولفي‬ ‫ماده ‪ -359‬د‬
‫يد و اگص خ اه ن دير م د‪ ،‬ي ز مر ص لحر م صقكب و ض يت او دا د‪.‬‬ ‫دم‪ ،‬قنه يق ا د قص ص ي گذ ت‬

‫ا د كر اجصا قص ص‪ ،‬ستسزم پصداخت ف ض دير مر قص ص ف د اسفت‪ ،‬ف حب‬ ‫ماده‪ -361‬د‬


‫حق قص ص‪ ،‬ي ن قص ص م د ف ض دير و گصفته دير قص د ق ن ول مدون ض يت صقكب خيص است‪.‬‬

‫ماده ‪ -361‬اگص جنيٌعسير ي ولي دم‪ ،‬گذ ت و اسق ط حق قص ص ا شصوط مر پصداخت وجرال ص لحر يف‬
‫ا ص ديگص كند‪ ،‬حق قص ص ق حص ل صط‪ ،‬مصا او م قي است‪.‬‬
‫ماده ‪ -362‬اگص پس از ص لحر ي گذ ت شصوط‪ ،‬صقكب ح ضص ي ق د مر پصداخت وجرال صف لحر يف‬
‫صط حقق ش د‪ ،‬حققص ص حف ظ است و پصو د مفصا مص سفي مفر ه ف ن‬ ‫ا ج م دادن قعهد خ د ب د ي‬
‫فصض ا ج م دادن قعهد يز م د‪.‬‬ ‫دادگ ا ج ع ي د گص ص لحر‬

‫ماده ‪ -363‬گذ ت ي ص لحر‪ ،‬پيش از دو حكم ي پس از آن‪ ،‬جب سق ط حق قص ص است‪.‬‬

‫ماده ‪ -364‬ج ع از گذ ت پذيصفتر يست‪ .‬اگص جنيٌ عسيفر يف ولفي دم‪ ،‬پفس از گذ فت‪ ،‬صقكفب ا‬
‫قص ص كند‪ ،‬ستحق قص ص است‪.‬‬

‫ماده ‪ -365‬د قت و س يص جن ي ت ع د ‪ ،‬جنيٌعسير يق ا د پس از وق ع جن يت و پيش از فف ت‪ ،‬از‬


‫د‪ ،‬ط لبر‬ ‫دم و وا ث ن يق ا ند پساز ف ت او‪ ،‬حسب‬ ‫يد و اولي‬ ‫حق قص ص گذ ت كصد ي ص لحر‬
‫پنجم «قعزيصات» حك م ي د‪.‬‬ ‫قص ص ي دير كنند‪ ،‬لكه صقكب مر قعزيص قص د كت‬

‫ع د ازج ب دو ي چند فص ث مت م د‪ ،‬لكه قت ل هص قف قسي فصدد م فد‬ ‫ماده ‪ -366‬اگص وق ع قتسه‬


‫سيد م ند و اثب ت ش د كر هص كدام مر دست كدام ق ق كشتر فد‬ ‫ند اينكر دو فص‪ ،‬ق سط دو فص مر قت‬
‫يكفي از دو‬ ‫د و اگص اوليف‬ ‫هص دو قت ل‪ ،‬خ اه ن قص ص م ند‪ ،‬هص دو ق ق قص ص ي‬ ‫است‪ ،‬اگص اولي‬
‫قت ل ديگص يز مر سبب‬ ‫قت ل‪ ،‬مر هص سبب‪ ،‬حق قص ص دا تر م ند ي آن ا س قط كنند‪ ،‬حق قص ص اولي‬
‫ي د‪.‬‬ ‫شخص ب دن ق ق ‪ ،‬مر دير قبدي‬
‫وا د مفص‬ ‫است شصوط مص آ كر جن يته‬ ‫قبصص ‪ -‬ف د ايه د ‪ ،‬د جن يت ع د مص عض يز ج‬
‫تفف وت‬ ‫ديگفص‬ ‫وا د مص هص يك از جنيٌعسيهم م جن يتهف‬ ‫جنيٌ عسيهم يكس ن م د لكه اگص جن يته‬
‫م د‪ ،‬ا ك ن قص ص حتي د فصضي كر ه ر جنيٌعسيهم خ اه ن قص ص م ند يز نتفي است و مر دير قبفدي‬
‫ي د‪.‬‬

‫هفص دو جنفيٌعسيفر‪ ،‬خ اهف ن قصف ص م فند و دو‬ ‫ماده ‪ – 367‬د د (‪ )166‬ايه قف ن‪ ،‬اگفص اوليف‬
‫جنيٌ عسير از ظص دير‪ ،‬يكس ن ب ند و دير صقكب ن ميش از دير جنيٌ عسيهم م د‪ ،‬ند اينكر هص دو ق ق ‪ ،‬فصد‬
‫ا مپفصدازد كفر د ايفه‬ ‫زن م يد صن دير ك ف‬ ‫م ند و يكي از دو قت ل‪ ،‬زن م د‪ ،‬خ اه ن قص ص از س‬
‫ي ن صقكبف ن مفر سفبت سف و ققسفيم‬ ‫ت‪ ،‬مر سبب شخص ب دن صقكب قت زن‪ ،‬ف ض دير ذك‬
‫ي د‪.‬‬
‫قبصص ‪ -‬دير ض ع ايه د طبق ايه ق ن و قب از قص ص مر ستحق پصداخت ي د‪.‬‬

‫فصل ششم‪ -‬شركت در جنايت‬


‫جب قتف او ف د‬ ‫ماده ‪ -368‬اگص عد ا ‪ ،‬آسيبه يي ا مص جنيٌ عسير وا د كنند و قنه مصخي از آسيبه‬
‫د‪ ،‬مر قص ص عض ي پصداخفت ديفر‬ ‫يم ند و ديگصان حسب‬ ‫فقط وا دكنندگ ن ايه آسيبه ‪ ،‬صيك د قت‬
‫د‪.‬‬ ‫حك م ي‬

‫د ع د ‪ ،‬برع د ي‬ ‫ماده ‪ -369‬قت ي هصجن يت ديگص‪ ،‬يق ا د سبت مر هص يك از صك حسب‬


‫حض م د‪.‬‬ ‫خط‬

‫ماده ‪ -371‬ث مت ب دن حق قص ص مص معضي از صك ‪ ،‬مر هص دلي ‪ ،‬ند فقدان صطي از فصايط عتبفص‬
‫د قص ص ي غيص ع د م دن جن يت سبت مر او‪ ،‬ع از حق قص ص مص ديگص صك يست و هصيك از فصك‬
‫حكم خ د ا دا د‪.‬‬
‫ماده ‪ -371‬هصگ كسي آسيبي مر خصي وا د كند و معد از آن ديگص او ا مر قت مصس د ق ق ه ف ن‬
‫فصدوم است اگصچر آسيب س مق مر قنه يي جب صگ يگصديد و اولي فقط مر قص ص عض حك م ي د‪.‬‬

‫ا د حكم صد قصا دهد و قنهف‬ ‫ماده ‪ -372‬هصگ كسي آسيبي مر خصي وا د كند مر گ را كر و‬
‫مر حي ت غيص ستقص او پ ي ن دهد فص‬ ‫آخصيه ق حي ت د او م قي م د و د ايه ح ل ديگص م ا ج م فت‬
‫اول قص ص ي د و فص دوم مر ج زات جن يت مص يت حك م يگصدد‪ .‬حكم ايه ف د و ف د (‪ )173‬ايفه‬
‫است‪.‬‬ ‫يز ج‬ ‫د جن ي ت غيصع د‬ ‫ق ند‬

‫مـــاده ‪ -373‬د ففف ا د فففصكت د جن يفففت ع فففد ‪ ،‬حسفففب ففف د‪ ،‬جنفففيٌعسيفففر يففف‬
‫ا قص ص كند و ديگصان م يد مالف سر سهم خ د از دير ا مفر‬ ‫ولي دم ي ق ا د يكي از صك د جن يت ع د‬
‫د مپصداز د و ي اينكر ه ر صك ي ميش از يكي از آ ن ا قص ص كند‪ ،‬شصوط مص اينكر دير زاد مص‬ ‫قص ص‬
‫دگ ن ه ر فصك ب فند‪ ،‬هفص‬ ‫دگ ن مپصدازد‪ .‬اگص قص ص‬ ‫جن يت پديدآ د ا پيش از قص ص‪ ،‬مر قص ص‬
‫يك از صك كر قص ص ي د يز م يد سهم خ د از دير جن يت ا مر سبت قعداد صك مپصدازد‪.‬‬
‫قبصص ‪ -‬اگص جنيٌ عسير ي ولي دم‪ ،‬خ اه ن قص ص مصخي از صك م د و از حق خ د سبت مفر مصخفي‬
‫دگ ن ميش از سفهم جن يتشف ن‬ ‫قي كر دير قص ص‬ ‫يد‪ ،‬د‬ ‫ديگص ج ي گذ ت كند ي م آ ن ص لحر‬
‫دگ ن مپصدازد‪.‬‬ ‫م د‪ ،‬م يد پيش از قص ص‪ ،‬زاد دير آ ن ا مر قص ص‬

‫اي‬ ‫ماده ‪ -374‬هصگ دير جن يت‪ ،‬ميش از دير ق م آن جن يت د صقكب م د ند اينكر ز ي‪ ،‬صد‬
‫حب حفق‬ ‫ا قطع كند‪ ،‬اگص صقكب يك فص م د‪،‬‬ ‫غيص سس ي‪ ،‬سس ي ا ع داً مر قت مصس د ي دست و‬
‫قص ص افزون مص قص ص‪ ،‬حق گصفته ف ض دير ا دا د و اگص صقكب ن تعفدد م فند‪ ،‬ف حب حفق قصف ص‬
‫دگ ن مص دير جن يت مر آ ف ن‪ ،‬ه گفي ا قصف ص كنفد‪ .‬ه چنفيه‬ ‫يق ا د پس از پصداخت زاد دير قص ص‬
‫ت‪ ،‬صك يي كر‬ ‫پصدازد‪ ،‬كر د ايه‬ ‫ي ق ا د مر ا داز دير جن يت‪ ،‬از صك د جن يت‪ ،‬قص ص كند و چيز‬
‫دگ ن يپصداز د‪ .‬اففزون مفص ايفه‪ ،‬ف حب حفق‬ ‫د‪ ،‬سهم دير خ د از جن يت ا مر قص ص‬ ‫قص ص ي‬
‫قص ص يق ا د يكي از آ ن ا كر دير اش ك تص از دير جن يت است‪ ،‬قص ص كند و ف ض دير ا از ديگص صك‬
‫قي كر مص قدا‬ ‫حب حق قص ص يق ا د ميش از ايه قدا ا از هصيك ط لبر كند‪ ،‬گص د‬ ‫مگيصد لكه‬
‫حب حق قص ص خ اه ن قص ص ه ر آ ن كر دير ج عشف ن مفيش از‬ ‫يد‪ .‬ه چنيه اگص‬ ‫ميشتص ص لحر‬
‫د سبت مر سفه ش از جن يفت ا مفر او مپفصدازد و‬ ‫دير جن يت است م د‪ ،‬خست م يد ف ض دير قص ص‬
‫يد‪.‬‬ ‫سپس قص ص‬

‫فصل هفتم‪ -‬اكراه در جنايت‬


‫يست و صقكب‪ ،‬قص ص ي د و اكصا كنند ‪ ،‬مر حبس امد حك م‬ ‫ج ز قت‬ ‫ماده ‪ -375‬اكصا د قت‬
‫يگصدد‪.‬‬
‫د طف غيص يز ي جن ن م د فقط اكصا كنند حك م مر قص ص است‪.‬‬ ‫قبصص ‪ -3‬اگص اكصا‬
‫يز م د ع قسر او دير قت ل ا يپصدازد و اكصا كننفد مفر حفبس امفد‬ ‫د طف‬ ‫قبصص ‪ -4‬اگص اكصا‬
‫حك م ي د‪.‬‬

‫ي قص ص د اكصا كنند و‬ ‫ماده ‪ -376‬ج زات حبس امد مصا اكصا كنند شصوط مر وج د صايط ع‬
‫دم يم د و ق م گذ ت و ص لحر است‪ .‬اگص اكصا كنند مر هص عست مر حبس امد حكف م شف د‪،‬‬ ‫حق اولي‬
‫حك م ي د‪.‬‬ ‫مر ج زات ع ون د قت‬

‫جب قص ص اكصا كنند است‪.‬‬ ‫ماده ‪ -377‬اكصا د جن يت مص عض‬

‫ف ت عفدم اثبف ت م سف گند‬ ‫اكصا مصجن يت مص عض م يد د دادگ ث مت ف د و د‬ ‫ماده ‪ -378‬ادع‬


‫حب حق قص ص‪ ،‬ب ص قص ص ي د‪.‬‬

‫د گفصدد‪ ،‬جن يفت‬ ‫اكصا كند كر جب جن يت مص اكصا‬ ‫ا مر فت‬ ‫ماده ‪ -379‬هصگ كسي ديگص‬
‫ع د است و اكصا كنند قص ص ي د گص اكصا كنند قصد جن يت مص او ا دا تر و آگ هي و ق جر مر اينكر‬
‫ع ً جب جن يت مص او ي د يز دا تر م د كر د ايفه ف ت جن يفت فبرع فد اسفت و‬ ‫ايه اكصا‬
‫اكصا كنند مر پصداخت دير حك م ي د‪.‬‬

‫ماده ‪ -381‬اگص خصي مصا دف ع و ه يي از اكصا م ع يت صايط قص د دف ع شصوع‪ ،‬صقكب قت‬


‫د ي آسيبي مر او وا د كند‪ ،‬قص ص‪ ،‬دير و قعزيص دا د‪.‬‬ ‫اكصا كنند‬
‫بخش دوم‪ -‬قصاص نفس‬
‫ولفي دم و وجف د سف يص فصايط قفص د قف ن‪،‬‬ ‫ت قق ضف‬ ‫ماده ‪ -381‬ج زات قت ع د د‬
‫يگصدد‪.‬‬ ‫ت ط مق اد ديگص ق ن از حيث دير و قعزيص ع‬ ‫قص ص و د غيص ايه‬

‫د‪ ،‬حق قص ص ث مت است لكه اگص ق ق ‪ ،‬صد سفس ن م فد‪،‬‬ ‫ماده ‪ -382‬هصگ زن سس ي ع داً كشتر‬
‫ا مر او مپصدازد و اگص ق ق ‪ ،‬صد غيفص سفس ن م فد‪ ،‬مفدون پصداخفت‬ ‫ولي دم م يد پيش از قص ص‪ ،‬صن دير ك‬
‫چيز قص ص ي د‪ .‬د قص ص صد غيص سس ن مر سبب قت زن غيص سس ن‪ ،‬پصداخت مرالتف وت ديفر آ هف الزم‬
‫است‪.‬‬

‫دم هص يك از قت الن يق ا ند مر‬ ‫ماده ‪ -383‬اگص يك فص‪ ،‬دو ي چند فص ا ع داً مر قت مصس د‪ ،‬اولي‬
‫قت الن ديگص و مدون پصداخت سه ي از دير مر آ ن اقدام مر قص ص كنند‪.‬‬ ‫قنه يي و مدون گصفته ض يت اولي‬

‫دم ه ر قت الن‪ ،‬خ اه ن قص ص‬ ‫ماده ‪ -384‬اگص يك فص‪ ،‬دو ي چند فص ا ع داً مر قت مصس د و اولي‬
‫دم مصخي از قت الن‪ ،‬خ اه ن قص ص م ند‬ ‫م ند‪ ،‬ق ق مدون اينكر ديرا مپصدازد‪ ،‬قص ص ي د‪ .‬اگص اولي‬
‫ت افقت ق ق مر پصداخت دير مر آ ن د ق م‬ ‫دم قت ل ي قت الن ديگص‪ ،‬خ اه ن دير م ند‪ ،‬د‬ ‫و اولي‬
‫گذ ت از حق قص ص ن‪ ،‬دير آ ن از ا ال ق ق پصداخت ي د و مدون افقت ق ق ‪ ،‬حق أخذ دير از او و‬
‫ي ا الش ا دا د‪.‬‬

‫حصام ( حصم‪ ،‬جب‪ ،‬ذ القعفد و ذ الحجفر) يف د حفصم كفر‬ ‫ماده ‪ -385‬اگص قت د يكي از هه‬
‫كص ر واقع د م د ي ق ق د ز ن ي ك ن ذك ‪ ،‬قص ص گصدد و قص ص ستسزم پصداخت ف ضف ديفر از‬
‫ولي دم مر ق ق م د‪ ،‬ف ض دير ق سيظ ي د‪ .‬ه چنيه ديرا كر ولي دم مفر ديگفص اوليف ء فيپفصدازد‬ ‫س‬
‫ق قف ‪ ،‬مفر عسفت سه شف ن از‬ ‫م د‪ ،‬ديفرا كفر فصك‬ ‫ق سيظ ي د‪ ،‬لكه اگص قت د ز ن ي ك ن ذك‬
‫د ي ولي دم و ي مر هص دو آ ن يپصداز د‪ ،‬ق سيظ ي د‪.‬‬ ‫د مر قص ص‬ ‫جن يت‪ ،‬حسب‬
‫بخش سوم‪ -‬قصاص عضو‬
‫فصل اول‪ -‬موجب قصاص عضو‬
‫جنيٌعسيفر يف ولفي او و وجف د سف يص‬ ‫ت قق ض‬ ‫ماده ‪ -386‬ج زات جن يت ع د مص عض د‬
‫يگصدد‪.‬‬ ‫ت ط مق ق ن از حيث دير و قعزيص ع‬ ‫صايط قص د ق ن‪ ،‬قص ص و د غيص ايه‬
‫وا د‬ ‫ند قطع عض ‪ ،‬جصح و فد رهف‬ ‫ماده ‪ -387‬جن يت مص عض عب ت از هص آسيب ك تص از قت‬
‫مص ن فع است‪.‬‬

‫ماده ‪ -388‬زن و صد سس ن‪ ،‬د قص ص عض مصامص د و صد مر سبب آسيبي كر مر زن وا د يكند‪ ،‬مفر‬


‫م د‪ ،‬قص ص پس از‬ ‫قص ص حك م ي د لكه اگص دير جن يت وا د مص زن‪ ،‬س و ي ميش از ثسث ديرك‬
‫ف قي كفر جنفيٌعسيفر زن‬ ‫د‬ ‫د قص ص مر صد‪ ،‬اجصاء ي ف د‪ .‬حكفم فذك‬ ‫پصداخت صن دير عض‬
‫است‪ .‬ولي اگص جني ٌعسير‪ ،‬زن سفس ن و صقكفب‪ ،‬فصد‬ ‫غيص سس ن و صقكب صد غيص سس ن م د يز ج‬
‫غيص سس ن م د‪ ،‬صقكب مدون پصداخت صن دير‪ ،‬قص ص ي د‪.‬‬

‫تعدد د يك ي چند عض مر وج د آيد‪ ،‬حفق‬ ‫ماده ‪ -389‬اگص مر عست يك ي چند ضصمر‪ ،‬جن يته‬
‫معضفي مف صقكفب صف لحر‬ ‫جداگ ر ث مت است و جنيٌعسير يق ا د د م‬ ‫قص ص مصا هص جن يت‪ ،‬مر ط‬
‫يد‪ ،‬سبت مر معضي ديگص گذ ت و معضي ا قص ص كند‪.‬‬

‫صاقب م د‪ ،‬جنيٌعسير يق ا د م ضف يت صقكفب قسف تي از‬ ‫ماده ‪ -391‬اگص جن يت مص عض ‪ ،‬دا ا‬


‫جن يت ا قص ص كند ند آ كر د جصاحت ضحر مر تالح ر و د قطع دست از آ ج مر قطع دست از چ‬
‫يد‪.‬‬ ‫مسند و از قص ص قس ت ديگص گذ ت ي ص لحر‬

‫تعدد يك فص وا د كند و ا كف ن قصف ص ه فر آ هف‬ ‫ماده ‪ -391‬هصگ كسي جن يت ع د مص اعض‬


‫ب د ند اينكر هص دو دست يك فص ا قطع كند و خ د يك دست ميشفتص دا فتر م فد‪ ،‬صقكفب د ق مف‬
‫جن يته يي كر قص ص آن ا ك ن دا د‪ ،‬قص ص ي د و مصا ديگص جن ي ت‪ ،‬مر پصداخت دير و قعزيص قفص د‬
‫پنجم«قعزيصات» حك م ي د‪.‬‬ ‫كت‬

‫چند فص وا د كند‪ ،‬اگص ا ك ن قص ص ه ر آ ه م فد‪،‬‬ ‫ماده ‪ -392‬هصگ كسي جن يت ع د مص اعض‬


‫قص ص ي د و اگص ا ك ن قص ص مصا ه ر جن ي ت ب د جنيٌعسير اول كر جن يت مص او پفيش از ديگفص‬
‫ت ا ج م قص ص‪ ،‬صقكب مصا جن يف قي كفر حسفي‬ ‫قص ص قدم است و د‬ ‫واقع د است‪ ،‬د استيف‬
‫پنجم«قعزيصات» حك م ي ف د‪ .‬اگفص وقف ع دو‬ ‫مصا قص ص آن يست مر پصداخت دير و قعزيص قص د كت‬
‫قص ص‪،‬‬ ‫جن يت‪ ،‬د يك ز ن م د‪ ،‬هصيك از دو جنيٌعسير يق ا ند ب د ت مر قص ص كنند و پس ازاستيف‬
‫پنجم«قعزيصات»‬ ‫مصا ديگص جن يته يي كر قص ص كه يست‪ ،‬صقكب مر پصداخت دير و قعزيص قص د كت‬
‫جنيٌعسير دوم م قي م د لكفه ك تفص از‬ ‫قي كر پس از قص ص اول‪ ،‬ح قص ص مصا‬ ‫حك م ي د‪ .‬د‬
‫ج د ا قص ص كند و مرالتف وت ا ديفر مگيفصد نفد اينكفر‬ ‫د جن يت از او م د‪ ،‬ي ق ا د قدا‬ ‫عض‬
‫ا قطع كصد م د كر د ايفه‬ ‫صقكب‪ ،‬خست ا گشت دست است كسي و آ گ دست است خص ديگص‬
‫ت‪ ،‬جنيٌعسير اول د اجصا قص ص قدم است و م اجصا قص ص او‪ ،‬جنيٌعسيفر دوم فيق ا فد دسفت‬
‫است صقكب ا قص ص كند و دير ا گشت خ د ا يز از او مگيصد‪.‬‬

‫فصل دوم‪ -‬شرايط قصاص عضو‬


‫يقص ص‪ ،‬صايط زيص م قفصيسي كفر د ايفه قف ن‬ ‫ماده ‪ -393‬د قص ص عض ‪ ،‬عالو مص صايط ع‬
‫د‪:‬‬ ‫مي ن ي د‪ ،‬م يد ع يت‬
‫د جن يت يكي م د‪.‬‬ ‫د قص ص‪ ،‬م‬ ‫الن‪ -‬ح عض‬
‫‪ -‬قص ص م قدا جن يت‪ ،‬س و م د‪.‬‬
‫د ر مص عض ديگص ب د‪.‬‬ ‫پ‪ -‬خ ف قسن صقكب ي‬
‫س لم ب د‪.‬‬ ‫ت‪ -‬قص ص عض س لم‪ ،‬د ق م عض‬
‫ث‪ -‬قص ص عض ا سي‪ ،‬د ق م عض غيصا سي ب د‪.‬‬
‫قص ب د‪.‬‬ ‫د ق م عض‬ ‫ج ف قص ص عض ك‬
‫قي كر جصم دست است دا تر م د دست چپ او و چن چر دست چپ هفم دا فتر‬ ‫قبصص ‪ -‬د‬
‫او قص ص ي د‪.‬‬ ‫م دپ‬

‫قدا ط ل و عصض‪ ،‬د قص ص جصاح ت الزم است لكه اگفص طف ل عضف‬ ‫ماده ‪ -394‬ع يت قس و‬
‫د قص ص‪ ،‬ك تص از ط ل عض آسيبديد د جنيٌعسير م د‪ ،‬قص ص ب يد مر عضف ديگفص سفصايت كنفد و‬
‫سبت مر زاد جن يت‪ ،‬دير گصفتر ي د لكه يزان د ع ق جن يت‪ ،‬د عن ان جن يت وا د است‪.‬‬

‫م د وعض صقكب‪ ،‬س لم ي قص م د‪ ،‬جنيٌعسير‬ ‫د جن يت‪ ،‬س لم ي ك‬ ‫ماده ‪ -395‬اگص عض‬


‫يق ا د قص ص كند ي م ض يت صقكب‪ ،‬دير مگيصد‪.‬‬
‫است كر نفعت ا سي آن از ميه فتر م د ند عض فسفج و د غيفصايه‬ ‫س لم‪ ،‬عض‬ ‫قبصص ‪ -‬عض‬
‫م د‪.‬‬ ‫ي د‪ ،‬هص چند دا ا ضعن ي مي‬ ‫ت‪ ،‬عض س لم حس‬

‫غيصفسج‪ ،‬قص ص ي د‪.‬‬ ‫و حيح‪ ،‬د مصامص عض ضعين و عي‬ ‫ماده ‪ -396‬عض ق‬

‫قص‪ ،‬د مصامفص عضف ك ف‬ ‫قص قص ص ي د لكه عض‬ ‫‪ ،‬د مصامص عض‬ ‫ماده ‪ -397‬عض ك‬
‫ت‪ ،‬صقكب م يد مرالتف وت دير ا مپصدازد‪.‬‬ ‫قص ص ي د كر د ايه‬
‫است كر ف قد مخشي از اجزاء م د نفد دسفتي كفر ف قفد يفك يف چنفد‬ ‫قص‪ ،‬عض‬ ‫قبصص ‪ -‬عض‬
‫ا گشت ي ف قد مخشي از يك ي چند ا گشت است‪.‬‬

‫ف قي‬ ‫د قص ص‪ ،‬هص دو قص ي س لم م ند‪ ،‬فقط د‬ ‫د جن يت و عض‬ ‫ماده ‪ -398‬اگص عض‬


‫د جن يت م د‪ ،‬حق قص ص ث مفت‬ ‫د قص ص‪ ،‬س و ي ميشتص ازعض‬ ‫كر قص ن و عدم سال ت د عض‬
‫است‪.‬‬

‫د جن يت ‪ ،‬زائد م د و صقكب‪ ،‬عض زائد ش مر دا فتر م فد‪ ،‬مفر پصداخفت‬ ‫ماده ‪ -399‬اگص عض‬
‫ا ش حك م ي د‪.‬‬

‫ماده ‪ -411‬اگص ع يت قس و د ط ل و عصض و ع ق جن يت‪ ،‬كه ب د و قص ص مر قدا ك تفص‬


‫يد و ي م ضف يت‬ ‫كه م د جنيٌ عسير يق ا د مر قص ص ك تص‪ ،‬اكتف ء كند و مرالتف وت ا ا ش ط لبر‬
‫ج ي دير جن يت ا مگيصد‪.‬‬

‫ر‪ُ ،‬نقسر‪ ،‬كستگي استخ ان و فد قي كفر جفب‬ ‫ر‪ ،‬دا ر‪ ،‬ج ئفر‪ ،‬ه‬ ‫ماده ‪ -411‬د جن يت أ‬
‫ق ييص گ پ ست ي و م مدن ي د‪ ،‬قص ص س قط است و صقكب عالو مص پصداخت دير مر قعزيفص قفص د‬
‫د ديگص كر خطص قج وز د قص ص عض يف‬ ‫د هص‬ ‫پنجم«قعزيصات» يز حك م ي د‪ .‬حكم ذك‬ ‫كت‬
‫است‪.‬‬ ‫ن فع وج د دا تر م د يز ج‬
‫كند‪ ،‬قص ص ي د‪ ،‬گصچر صقكب مفيش از‬ ‫ماده ‪ -412‬اگص خصي يك چشم كسي ا د آو د ي ك‬
‫زوج مفدن جف‬ ‫يك چشم دا تر م د و ديرا مر و پصداخت ي د‪ .‬ايه حكم د ف د ه فر اعضف‬
‫است‪.‬‬

‫ماده ‪ -413‬اگص خصي كر دا ا دوچشم است‪ ،‬چشم كسي ا كر فقط يك چشم دا د‪ ،‬د آو د ي آن ا‬
‫ا هفم د ي ففت دا د يف از‬ ‫كند‪ ،‬جنيٌعسير ي ق ا د يك چشم صقكب ا قص ص كند و صن ديفر ك ف‬ ‫ك‬
‫مگيصد گص اينكر جنيٌعسير يك چشم خ د ا قفبالً د اثفص‬ ‫د و دير ك‬ ‫قص ص يك چشم صقكب نصصف‬
‫ت يق ا د يك چشفم‬ ‫دير آن ا دا تر است‪ ،‬از دست داد م د‪ ،‬كر د ايه‬ ‫قص ص ي جن يتي كر استحق‬
‫يد‪.‬‬ ‫ا د ي فت‬ ‫صقكب ا قص ص كند و ي م ض يت صقكب‪ ،‬صن دير ك‬
‫ماده ‪ -414‬اگص خصي مدون آسيب س دن مر حدقر چشم ديگص ‪ ،‬مين يي آن ا ازميه مبصد‪ ،‬فقط مين يي‬
‫چشم صقكب‪ ،‬قص ص ي د‪ .‬چن چر مدون آسيب مر حدقر چشم صقكب‪ ،‬قص ص كه ب فد‪ ،‬قبفدي مفر‬
‫دير ي د و صقكب مر پصداخت دير و قعزيص قص د ق ن حك م ي د‪.‬‬
‫ماده ‪ -415‬چشم س لم‪ ،‬د مصامص چش ه يي كر از لح ظ ديد و ي ك ‪ ،‬تع ف يستند‪ ،‬قص ص ي د‪.‬‬

‫ژ ‪ ،‬د مصامص پسك مدون ژ قطع ي د لكه پسك چشفم مينف د مصامفص پسفك‬ ‫ماده ‪ -416‬پسك دا ا‬
‫چشم مين قص ص ي د‪.‬‬

‫د‪ ،‬دو جن يت‬ ‫ماده ‪ -417‬قطع اللر گ ش كر جب زوال ن ايي ي قطع ميني كر جب زوال م ي يي‬
‫ي د‪.‬‬ ‫حس‬

‫د حس م ي يي و ن ايي دا فتر‬ ‫ماده ‪ -418‬قطع ميني ي گ ش‪ ،‬جب قص ص است گصچر حسب‬


‫م ند‪.‬‬

‫د‪.‬‬ ‫ماده ‪ -419‬قطع زم ن ي لب‪ ،‬جب قص ص است و م يد قدا و ح آ ه ع يت‬


‫ماده ‪ -411‬اگص خص گ ي ‪ ،‬زم ن كسي ا كر الل است قطع كند‪ ،‬قصف ص سف قط اسفت و ديفر گصفتفر‬
‫ي د لكه زم ن كسي كر الل است‪ ،‬د مصامص زم ن الل ديگص و زم ن گ ي قص ص ي د و زم ن دا ا حس‬
‫چش يي د مصامص زم ن مدون حس چش يي قص ص ي د‪.‬‬
‫ماده ‪ -411‬زم ن گ ي د مصامص زم ن ك دكي كر هن ز مر حد سخه گفته صسيد است‪ ،‬قص ص في ف د‬
‫د‪.‬‬ ‫گص آ كر الل م دن ك دك ث مت‬

‫ا مشكند ي مكند مفر قصف ص حكف م في ف د و د قصف ص آن‪،‬‬ ‫ماده ‪ -412‬اگص كسي د دان ديگص‬
‫ع يت قس و د ح د دان‪ ،‬الزم است‪.‬‬

‫آن‬ ‫د‪ ،‬چن چر ق ز ن قص ص‪ ،‬د دان س ل ي مر ج‬ ‫ماده ‪ -413‬اگص د دان كسي ق سط ديگص كند‬
‫پفنجم«قعزيفصات» و ا ش جصاحفت و فدقي كفر‬ ‫مصويد‪ ،‬صقكب قص ص ي د و مر قعزيفص قفص د كتف‬
‫م فد‪ ،‬صقكفب اففزون‬ ‫جنيٌ عسيفر مفدون د فدان مف د اسفت حكف م في ف د‪ .‬اگفص د فدان جديفد عيف‬
‫ذك ‪ ،‬مر پصداخت ا ش عيب يز حك م ي د‪ .‬اگص جنيٌعسير ك دك م د‪ ،‬دو حكم مر‬ ‫مص حك يته‬
‫ت ويش د دان يك دم دير پصداخت في ف د‪.‬‬ ‫وييدن د دان مر قأخيص يافتد و د‬ ‫دت تع ف مصا‬
‫اگص جنيٌعسير د ايه دت ف ت كند‪ ،‬صقكب افزون مص قعزيص ذك ‪ ،‬مر پصداخت دير حك م ي د‪.‬‬

‫ماده ‪ -414‬اگص د دان صقكب‪ ،‬يص و د دان جنيٌ عسير غيص يص م د‪ ،‬جنيٌعسير ميه قص ص د فدان‬
‫يص و قأخيص قص ص ق ويش د دان غيص يص د صقكب‪ ،‬خت است‪.‬‬

‫ماده ‪ -415‬اگص د دان جني ٌعسير پس از اجصا قص ص ي گصفته دير مصويد‪ ،‬چيز مص عهد جنفيٌعسيفر‬
‫ي د‪.‬‬ ‫يست و اگص گصفته دير مر جهت عدم ا ك ن قص ص م د م د دير يز م زگصدا د‬

‫آن ا دا د‪.‬‬ ‫ماده ‪ -416‬اگص د دان صقكب‪ ،‬پس از اجصا قص ص مصويد‪ ،‬جنيٌعسير حق قص ص دوم‬

‫بخش چهارم‪ -‬اجراي قصاص‬


‫فصل اول‪ -‬مواد عمومي‬
‫يند او الزم است‪.‬‬ ‫ماده ‪ -417‬د اجصا قص ص‪ ،‬اذن ق م هبص ي‬
‫ظ ت مص حت اجفصاء و ع يفت حقف‬ ‫ماده ‪ -418‬استيذان از ق م هبص د اجصا قص ص‪ ،‬مصا‬
‫قص ص ق سفط‬ ‫است و ب يد صاسم استيذان‪ ،‬ع از ا ك ن استيف‬ ‫حب حق قص ص و اطصاف ديگص دع‬
‫د‪.‬‬ ‫حب حق قص ص و حصوم دن او از حق خ د‬

‫ماده ‪ -419‬اجصا قص ص و ب صت د آن‪ ،‬حسب ف د‪ ،‬حفق ولفي دم و جنفيٌعسيفر اسفت كفر د‬


‫ي د و م يد پس از استيذان از ق م هبص از طصيفق واحفد‬ ‫ت صگ آ ن‪ ،‬ايه حق مر و ثر ايش ن نتق‬
‫صم ط ا ج م گيصد‪.‬‬ ‫اجصا احك م كيفص‬

‫حب حق قص ص‪ ،‬مص خالف قص ات اقدام مر قص ص كند مر قعزيفص قفص د كتف‬ ‫ماده ‪ -421‬اگص‬
‫پنجم«قعزيصات» حك م ي د‪.‬‬

‫ماده ‪ -421‬هيچ كس غيص از جنيٌعسير ي ولي او حق قص ص صقكب ا دا د و اگفص كسفي مفدون اذن‬
‫آ ن او ا قص ص كند‪ ،‬ستحق قص ص است‪.‬‬

‫ستق حق قص ص دا د لكه هيچ يك از‬ ‫حب ن آن مر ط‬ ‫ماده ‪ -422‬د هص حق قص ي هصيك از‬


‫قي كر مدون اذن و افقت ديگص افصاد خ اهف ن‬ ‫ب يد حق ديگصان ا از ميه مبصد و د‬ ‫آ ن د ق م استيف‬
‫قص ص كند‪ ،‬ض ه سهم دير ديگصان است‪.‬‬ ‫قص ص‪ ،‬ب د ت مر استيف‬

‫حب ن آن‪ ،‬خ اهف ن ديفر م فند يف از قصف ص صقكفب‬ ‫ماده ‪ -423‬د هص حق قص ي اگص معضي از‬
‫ت گذ ت آ ن مر‬ ‫گذ ت كصد م ند‪ ،‬كسي كر خ اه ن قص ص است م يد خست سهم دير ديگصان ا د‬
‫ت د خ است دير مر خ د آ ن مپصدازد‪.‬‬ ‫صقكب و د‬

‫حب ن آن‪ ،‬غ ئب م ند و دت غيبت آ ف ن ك قف م فد‬ ‫ماده ‪ -424‬د هص حق قص ي اگص معضي از‬
‫دو حكم ق آ دن غ ئب مر قع يق يافتد و اگص غيبت ط ال ي م د و ي ا يد مر م زگشته آ ن ب فد قف م‬
‫آ ن قص يم ي گيصد و چن چر ز ن م زگشت عسف م ب فد قف م هبفص‬ ‫هبص مر عن ان ولي غ ئب مر ج‬
‫مصا آ ه پس از گذ ت ز ن ك ق و قب از ط ال ي دن ز ن غيبت اقخف ذ قصف يم في يفد‪ ،‬كسف ي كفر‬
‫ح ضص د‪ ،‬يق ا ند پس از قأ يه سهم غ ئب ن د دادگ ‪ ،‬قص ص كنند و اگفص ح ضفصان‪ ،‬گذ فت كننفد يف مف او‬
‫يند‪ ،‬حق قص ص غ ئب ن حف ظ است و اگص آ ن پس از ح ضص دن‪ ،‬خ اه ن قص ص م فند‪ ،‬م يفد‬ ‫ص لحر‬
‫د ا د ي م صقكب ص لحر كفصد ا فد مفر صقكفب مپصداز فد و سفپس‬ ‫خست سهم دير كس ي ا كر گذ ت‬
‫قص ص كنند‪.‬‬

‫ماده ‪ -425‬اگص صقكب ع داً جن يتي مص ديگص وا د كند و دير جن يت وا د د مص جنيٌعسيفر مفيش از‬
‫حب حق قص ص فيق ا فد‬ ‫دير آن د صقكب م د ند آ كر زن سس ي صد سس ي ا مر قت مصس د‬
‫افزون مص قص ص‪ ،‬قف وت دير ا يز ط لبر كند‪.‬‬

‫ا د ثب ت حق قص ص‪ ،‬اگص دير جن يت وا د مص جنيٌعسير ك تص از دير آن د صقكفب‬ ‫ماده ‪ -426‬د‬


‫قي يق ا د قص ص ا اجصاء كند كر خست ف ض ديفر ا مفر او مپفصدازد و‬ ‫حب حق قص ص د‬ ‫م د‪،‬‬
‫ت خ لفت و اقدام مفر قصف ص‪ ،‬اففزون مفص الفزام مفر‬ ‫مدون پصداخت آن اجصا قص ص ج يز يست و د‬
‫پنجم«قعزيصات» حك م ي د‪.‬‬ ‫پصداخت ف ض دير‪ ،‬مر ج زات قص د كت‬

‫حب حق قص ص مصا اجصا قصف ص م يفد مخشفي از ديفر ا مفر ديگفص‬ ‫ا د كر‬ ‫ماده ‪ -427‬د‬
‫حب حفق‬ ‫ت قخسن‬ ‫ت گيصد و د‬ ‫حب ن حق قص ص مپصدازد‪ ،‬پصداخت آن م يد پيش از قص ص‬
‫پنجم«قعزيصات» حك م ي د‪.‬‬ ‫مر ج زات قص د كت‬ ‫قص ص از ايه ا ص‪ ،‬افزون مص پصداخت دير ذك‬

‫ي ا جصيحردا‬ ‫ي ا مص هم ز د ي احس س ت ع‬ ‫ا د كر جن يت‪ ،‬ظم و ا نيت ع‬ ‫ماده ‪ -428‬د‬


‫كند و صسحت د اجصا قص ص م د لكه خ اه ن قص ص ق كفه از پصداخفت ف ضف ديفر يف سفهم ديگفص‬
‫از ميتال ل‬ ‫حب ن حق قص ص ا دا تر م د‪ ،‬م د خ است دادست ن و قأييد ئيس ق قض ئير‪ ،‬قدا ذك‬
‫پصداخت ي د‪.‬‬

‫جفر‬ ‫حب حق قص ص‪ ،‬مدون عذ‬ ‫ا د كر حك م مر قص ص‪ ،‬د ز دان است و‬ ‫ماده ‪ -429‬د‬


‫ي مر عست ق ا ي د پصداخت ف ض دير ي مر جهت ا تظ مصا مس غ ي اف قر ولي دم ي جنيٌعسيفر‪ ،‬صقكفب ا‬
‫ف د كنند حكفم‪ ،‬فدت ن سفبي ا‬ ‫ك يت حك مٌعسير از ايه ا فص‪ ،‬دادگف‬ ‫يد‪ ،‬م‬ ‫د وضعيت عيه ه‬
‫حب حق قص ص اعالم يكند ق فصف هست قص سفبت مفر گذ فت‪ ،‬صف لحر يف اجفصا‬ ‫شخص و مر‬
‫يق ا د پس از قعييه قعزيص مفص اسف س كتف‬ ‫ت عدم اقدام او د ايه دت‪ ،‬دادگ‬ ‫قص ص اقدام كند‪ .‬د‬
‫پنجم«قعزيصات» و گذ ته دت ز ن آن م أخفذ وثيقفر ن سفب و قأييفد ئفيس حف ز قضف ئي و ئفيس كف‬
‫حب حق قص ص‪ ،‬صقكب ا آزاد كند‪.‬‬ ‫دادگستص است ن ق قعييه قكسين از س‬

‫حب حق قص ص‪ ،‬طسبي از صقكب دا تر‬ ‫ا د لزوم پصداخت ف ض دير اگص قت ل ي‬ ‫ماده ‪ -431‬د‬
‫ح سفبر‬ ‫حب آن‪ ،‬هصچند مدون ض يت صقكب‪ ،‬مر عن ان ف ضف ديفر‪ ،‬ق مف‬ ‫م ض يت‬ ‫م د‪ ،‬طسب ذك‬
‫است‪.‬‬

‫د است و او يق ا فد‬ ‫ماده ‪ -431‬ف ض دير ي سهم پصداختي صك از دير جن يت‪ ،‬تعسق مر قص ص‬
‫خ د مبخشد و ي هص ع قصصف لك ر ديگص د آن ا ج م دهد لكفه‬ ‫صك‬ ‫حب حق قص ص ي‬ ‫آن ا مر‬
‫ت گيصد‪ ،‬م يد آن ا مصگصدا د‪.‬‬ ‫اگص آن ا د ي فت كصد م د و قص ص‬

‫حق قص ص‪ ،‬ف ت كند و قصكر او مصا ادا دي ن او ك في‬ ‫جنيٌعسير پ يش از استيف‬ ‫ماده ‪ -432‬هصگ‬
‫قصف ص ا دا د لكفه حفق گذ فت‬ ‫حب حق قص ص‪ ،‬مدون اداء ي قض يه آن دي ن‪ ،‬حق اسفتيف‬ ‫ب د‪،‬‬
‫ف د‪ ،‬م يفد د ادا ديف ن‬ ‫ج ي‪ ،‬مدون اداء ي قض يه دي ن ا دا د و اگص مر هص عست‪ ،‬قص ص مر دير قبفدي‬
‫است‪.‬‬ ‫د قصكر قت ل يز ج‬ ‫د‪ .‬ايه حكم د‬ ‫صف‬ ‫ذك‬

‫دم‪ ،‬پيش از قص ص ي د حيه اجفصا آن از قصف ص صقكفب‬ ‫ماده ‪ -433‬اگص جنيٌعسير ي ه ر اولي‬
‫گذ ت كنند‪ ،‬قص ص ت قن ي د و آ ن ض ه خس اقي كر د حيه اجفصا قصف ص مفر صقكفب سفيد‬
‫يند ي ص لحر كننفد‪ ،‬خ اهف ن قصف ص م يفد پفيش از اجفصا‬ ‫است‪ ،‬يم ند و اگص مصخي از آ ن گ ذ ت‬
‫د مر آ ن ي صقكب مپصدازد‪.‬‬ ‫قص ص‪ ،‬سهم آ ه ا حسب‬

‫دهد مر قح يف و الفزام‬ ‫د است فصا‬ ‫ا كر صقكب جن يت ع د‬ ‫ماده ‪ -434‬هصگ كسي فصد‬


‫ا د قت و جن يت مص عض كر نجص مر قطع ي قص عض ي از مفيه ففته يكفي از نف فع آن‬ ‫ي د‪ .‬اگص د‬
‫صقكب م فد‪ ،‬دادگف‬ ‫دهند مر احض‬ ‫صقكب ي الزام فصا‬ ‫دهند ؤثص د حض‬ ‫د است‪ ،‬م زدا ت فصا‬
‫دهند ا م زدا ت كنفد‪ .‬اگفص صقكفب‬ ‫صقكب‪ ،‬فصا‬ ‫حب حق قص ص ق ز ن دستگيص‬ ‫م يد م د خ است‬
‫دهنفد آزاد‬ ‫حب حق قص ص ض يت دهفد‪ ،‬ففصا‬ ‫دي‬ ‫تعذ‬ ‫پيش از دستگيص م يصد ي دستگيص و‬
‫ت ف ت صقكب ي قعذ‬ ‫حب حق قص ص د ه ر ا د قص ص فس و عض ‪ ،‬يق ا د د‬ ‫ي دو‬
‫دهند يق ا د پس از پصداخت دير مصا د ي فت‬ ‫دهند مگيصد‪ .‬فصا‬ ‫دستگيص او‪ ،‬دير ا از ا ال و ي فصا‬
‫آن مر صقكب ج ع كند‪.‬‬

‫ماده ‪ -435‬هصگ د جن يت ع د ‪ ،‬مر عست فصگ يف ففصا ‪ ،‬دستصسفي مفر صقكفب كفه ب فد مف‬
‫قي كفر صقكفب ف لي دا فتر‬ ‫حب حق‪ ،‬دير جن يت از ا ال صقكب پصداخت ي د و د‬ ‫د خ است‬
‫ت ب د ع قسر ي عدم دستصسفي مفر‬ ‫م د د خص ص قت ع د‪ ،‬ولي دم يق ا د دير ا از ع قسر مگيصد و د‬
‫آ ه ي عدم ق كه آ ه ‪ ،‬دير از ميتال ل پصداخت ي د و د غيص قت ‪ ،‬دير مص ميتال ل خ اهد مف د‪ .‬چن چفر‬
‫قي كر أخذ دير مر جهت‬ ‫دد‬ ‫پس از أخذ دير‪ ،‬دستصسي مر صقكب جن يت اعم از قت و غيص قت ‪ ،‬كه‬
‫د مصا ولي دم ي جنيٌعسير حف ظ است‪ ،‬لكه م يفد قبف از‬ ‫گذ ت از قص ص ب د‪ ،‬حق قص ص حسب‬
‫قص ص‪ ،‬دير گصفتر د ا مصگصدا د‪.‬‬

‫فصل دوم‪ -‬اجراي قصاص نفس‬


‫ي س د‪ ،‬ج يز اسفت و‬ ‫ا مر ق ق‬ ‫تع ف‪ ،‬كر ك تصيه آزا‬ ‫ماده ‪ -436‬قص ص فس فقط مر ي ه‬
‫پنجم«قعزيصات» است‪.‬‬ ‫ثسر كصدن او پس از قص ص‪ ،‬ن ع و جب دير و قعزيص قص د كت‬

‫ماده ‪ -437‬زن ح سر‪ ،‬كر حك م مر قص ص فس است‪ ،‬ب يد پيش از وضع ح ف قصف ص ف د‪ .‬اگفص‬
‫حف ظ م د‪ ،‬قص ص مر قأخيص يافتد‪.‬‬ ‫يز ميم قسن طف م د‪ ،‬ق ز ي كر حي ت طف‬ ‫پس از وضع ح‬

‫ماده ‪ -438‬اگص پس از اجصا قص ص فس‪ ،‬ق ق ز د م د‪ ،‬حق قص ص مصا ولي دم حفف ظ اسفت‬
‫قي كر ق قف آسفيب مبينفد شفصوط مفر‬ ‫ا مر گ ر ا كر ج يز يست‪ ،‬قص ص كصد م د‪ ،‬د‬ ‫لكه اگص و‬
‫صايط قص ص عض از ج سر عدم خ ف قسن ولي دم‪ ،‬ق ق حق قص ص عض او ا دا د و حق قص ص ففس‬
‫يز مصا ولي دم م قي است ولي قب از اجصا قص ص فس‪ ،‬ق ق م يد حق خ د ا استيف ء‪ ،‬ص لحر ي گذ فت‬
‫قص ص كند‪ ،‬ق ق حق قص ص او ا دا د‪ .‬اگص ق ق مصا ففصا از قصف ص‬ ‫كند لكه اگص ولي دم خ اهد دوم‬
‫دت ن سبي ا‬ ‫حق خ د ش د م ك يت ولي دم از ايه ا ص‪ ،‬دادگ‬ ‫فس ح ضص مر گذ ت‪ ،‬ص لحر و استيف‬
‫شخص و مر ق ق اعالم ي كند ق فصف هست قص مر گذ ت‪ ،‬ص لحر ي ط لبر قص ص عض اقدام كنفد‪ .‬د‬
‫ت عدم اقدام او د ايه دت‪ ،‬ولي دم مر قعزيص قص د ق ن حك م ي د و م ط لبر او قص ص ففس‬
‫اجصاء يگصدد و حق قص ص عض مصا و ثر ج ي‪ ،‬حف ظ است‪.‬‬
‫فصل سوم‪ -‬اجراي قصاص عضو‬
‫ماده ‪ -439‬امزا قطع و جصح د قص ص عض م يد قيز‪ ،‬غيصآل د و ن سب مف اجفصا قصف ص م فد و‬
‫صايط‬ ‫ي‬ ‫ايذاء صقكب‪ ،‬ميش از قدا جن يت او ن ع و جب قعزيص قص د ق ن است‪ .‬اگص صقكب‪ ،‬مي‬
‫ت ا ك ن‪ ،‬ا ع‬ ‫د ر ديگص م د‪ ،‬د‬ ‫ز ن و ك ن مر گ ر ا م د كر د قص ص‪ ،‬ميم سصايت مر فس ي‬
‫ت ق مصطصف دن ميم سصايت‪ ،‬قص ص مر قأخيص يافتد‪.‬‬ ‫فع و قص ص اجصاء ي د‪ .‬د غيص ايه‬

‫ا يق ان ف اً اجصاء كصد لكه اگص عسم مفر سفصايت وجف د دا فتر م فد و‬ ‫ماده ‪ -441‬قص ص عض‬
‫ف د‪ ،‬صقكفب‬ ‫حسف‬ ‫د و پس از آن‪ ،‬جن يت سصايت كند و سصايت پديفد آ فد ‪ ،‬ع فد‬ ‫قص ص اجصاء‬
‫د‪ ،‬مر قص ص فس ي عض حك م ي د لكه پيش از اجصا قصف ص ففس ولفي دم م يفد‪ ،‬ديفر‬ ‫حسب‬
‫جن ي تي ا كر مر عن ان قص ص عض مص صقكفب وا د فد اسفت مفر او مپفصدازد و اگفص سفصايت پديفد آ فد ‪،‬‬
‫د‪ ،‬صقكب مر دير جن يتي كر مر وسيسر سصايت‪ ،‬پديدآ د است‪ ،‬حك م في ف د و ديفر‬ ‫حس‬ ‫غيصع د‬
‫كر قص ص د است كسص ي د‪.‬‬ ‫قدا‬

‫ف دو‬ ‫ع يت قس و قص ص عض م جن يت‪ ،‬م يد حدود جصاحت ك الً ا داز گيفص‬ ‫ماده ‪ -441‬مصا‬
‫جب ازدي د آن م د‪ ،‬مصطصف گصدد‪.‬‬ ‫قص ص ي‬ ‫هص چيز كر ع از استيف‬

‫د كر قص ص ميش از جن يت ا جف م ف د‪،‬‬ ‫ماده ‪ -442‬اگص صقكب مر سبب حصكت ي غيصآن‪ ،‬جب‬


‫د مر قص ص ي ديفر‬ ‫جب زي د م د حسب‬ ‫قص صكنند ض ه يست و اگص قص صكنند ي فصد ديگص‬
‫حك م ي د‪.‬‬

‫ماده ‪ -443‬اگص زن ح سر‪ ،‬حك م مر قص ص عض م د و د اجصا قص ص‪ ،‬پفيش يف پفس از وضفع‬


‫د مر قأخيص يافتد‪.‬‬ ‫مص طصف‬ ‫‪ ،‬ميم قسن ي آسيب مص طف م د‪ ،‬قص ص ق ز ي كر ميم ذك‬ ‫ح‬
‫ماده ‪ -444‬قص ص كصدن صقكب د جن يت مص عض ‪ ،‬مدون ميه ش كصدن و ي ميحس كصدن عض او‪،‬‬
‫افت د م د‪.‬‬ ‫حق جنيٌعسير است گص اينكر جن يت د ح ل ميه ي ي ميحسي عض جنيٌعسير اقف‬

‫ماده ‪ -445‬داوا و ميه ش كصدن صقكب و ميحس كصدن عض او پس از اجصا قص ص ج يز است‪.‬‬

‫ا قطع كند و جنيٌعسير قسف ت جفدا فد ا‬ ‫از عض ديگص‬ ‫ماده ‪ -446‬اگص خصي ه ر ي قدا‬
‫پي د مز د‪ ،‬قص ص س قط ي د‪.‬‬

‫فد اسفت‪ ،‬د‬ ‫پفنجم«قعزيفصات» ا جف ع داد‬ ‫مفر كتف‬ ‫ماده ‪ -447‬د كسير ا د كر د ايفه كتف‬
‫طف مق ف د (‪ )632‬و قبصفص آن‬ ‫ط مق د (‪ )634‬آن ق ن و د س يص جن يف ت ع فد‬ ‫خص ص قت ع د‬
‫ي د‪.‬‬ ‫ع‬
‫كتاب چهارم‪ -‬ديات‬
‫بخش اول ‪ -‬مواد عمومي‬

‫فصل اول ‪ -‬تعريف ديه و موارد آن‬


‫صع قدس مر سبب جن يت غيصع د مص فس‪ ،‬عضف يف‬ ‫ماده ‪ -448‬دير قد ‪ ،‬ل عيني است كر د‬
‫د است‪.‬‬ ‫ا د كر مر هص جهتي قص ص دا د‪ ،‬قص‬ ‫نفعت‪ ،‬ي جن يت ع د د‬

‫صع قعييه شد است و دادگف مف لحف ظ ف ع و‬ ‫ماده ‪ -449‬ا ش‪ ،‬دير غيص قد است كر يزان آن د‬
‫كيفيت جن يت و قأثيص آن مص سال ت جنيٌعسير و يزان خس ت وا د م د ظص گصفته دير قد و م جسب ظص‬
‫د ا ش يز جصي ن دا د گص اينكفر د ايفه قف ن‬ ‫ن س يزان آن ا قعييه يكند‪ .‬قص ات دير قد د‬ ‫ك‬
‫د‪.‬‬ ‫قص‬ ‫قصقيب ديگص‬

‫كفه‬ ‫حض و جن يت ع د كفر قصف ص د آن جف يز يف‬ ‫ماده ‪ -451‬د جن يت بر ع د ‪ ،‬خط‬


‫د‪.‬‬ ‫ص لحر‬ ‫ت د خ است جنيٌعسير ي ولي دم دير پصداخت ي د گص مر ح ديگص‬ ‫يست‪ ،‬د‬

‫ق ي كر ق ق از و ثر قت ل م د چن چر قت ع د م د از ا ال و دير قت ل و د‬ ‫ماده ‪ -451‬د‬


‫ا د فقدان وا ث ديگص‪ ،‬ق م هبص‬ ‫برع د م د از دير و ا ث يمصد‪ .‬د‬ ‫حض ي‬ ‫قي كر خط‬
‫وا ث است‪.‬‬
‫فصل دوم ـ ضمان ديه‬
‫سؤوليت د ي ي‬ ‫د حق خصي جنيٌعسير ي ولي دم است و احك م و آث‬ ‫ماده ‪ -452‬دير‪ ،‬حسب‬
‫يگصدد‪.‬‬ ‫ض ن ا دا د‪ .‬ذ ر صقكب جز م پصداخت دير‪ ،‬ص لحر‪ ،‬امصاء و قه قص‪ ،‬مص‬
‫مر سبت سهماال ث از دير قت ل يز ا ث يمص د‪.‬‬ ‫قبصص ف و ثر قت ل مر جز مستگ ن د‬

‫ماده ‪ -453‬هصگ دو ي چند فص مر ح ا تصاك صقكب جن يت جب دير گصد د‪ ،‬حسفب ف د هصيفك از‬
‫كسن مر پصداخت دير است‪.‬‬ ‫سو‬ ‫صك ي ع قسر آ ه مرط‬

‫فصل سوم ـ راههاي اثبات ديه‬


‫ماده ‪ -454‬ادلر اثب ت دير‪ ،‬عالو مص قس ر‪ ،‬ه ن ادلر اثب ت دي ن و ض ن لي است‪.‬‬

‫صد و قت غيصع فد مف‬ ‫قص ص م قسم پنج‬ ‫جب دير‪ ،‬مر صح قص د م‬ ‫ماده ‪ -455‬قت ع د‬
‫ت حص ل ل ث و فقدان ادلر ديگص غيص از س گند نكص‪ ،‬اثب ت ي د‪.‬‬ ‫قسم ميست و پنج صد‪ ،‬قنه د‬

‫ت ل ث و فقدان ادلفر ديگفص‬ ‫ماده ‪ -456‬د جن يت مص اعض ء و ن فع اعم از ع د و غيصع د د‬


‫غيص از س گند نكص‪ ،‬جنيٌعسير ي ق ا د م اق ر قس ر مر صح زيص‪ ،‬جن يت ف د ادعف ء ا اثبف ت و ديفر آن ا‬
‫ط لبر كند‪ .‬لكه حق قص ص م آن ث مت ي د‪.‬‬
‫است‪.‬‬ ‫الن‪ -‬ش قسم د جن يتي كر دير آن مر قدا دير ك‬
‫است‪.‬‬ ‫‪ -‬پنج قسم د جن يتي كر دير آن پنج شم دير ك‬
‫است‪.‬‬ ‫پ‪ -‬چه قسم د جن يتي كر دير آن دو س م دير ك‬
‫است‪.‬‬ ‫ت‪ -‬سر قسم د جن يتي كر دير آن يك دوم دير ك‬
‫است‪.‬‬ ‫ث‪ -‬دو قسم د جن يتي كر دير آن يك س م دير ك‬
‫ي ك تص از آن است‪.‬‬ ‫ج‪ -‬يك قسم د جن يتي كر دير آن يك شم دير ك‬
‫ت ب دن فصات الزم‪ ،‬جنيٌعسير‪ ،‬خ ا صد م د خ ا‬ ‫د‬ ‫ف‬ ‫د هصيك از منده‬ ‫قبصص ‪ 3‬ف د‬
‫زن‪ ،‬يق ا د مر ه ن ا داز قسم ا قكصا كند‪.‬‬
‫چن چر قدا دير‪ ،‬ميش از قدا قص د آن مند و ك تص از قدا قص‬ ‫قبصص ‪ 4‬ف د هصيك از ا د ف‬
‫ميشتص الزم است‪.‬‬ ‫د مند قبسي م د‪ ،‬ع يت ص‬
‫‪ ،‬اق ر قس ر كند‪ ،‬يق ا د از دعيعسير‪ ،‬ط لبر قسف ر كنفد و د‬ ‫ماده ‪ -457‬اگص دعي مر قصقيب ف‬
‫ت دعيعسير م قس ر قبصئر ي د‪.‬‬ ‫ايه‬

‫قص ص است‪.‬‬ ‫ماده ‪ -458‬قص ات س گند د قس ر ه ن قص ات كت‬

‫ف د‬ ‫ماده ‪ -459‬هصگ د اثص جن يت واقع د جنيٌعسير ي ولي او دعي زوال ي قص ن نفعت عض‬
‫جفب عسفم‪ ،‬ادعف‬ ‫و عدم ا ك ن آز يش و اختب‬ ‫د وث‬ ‫نس‬ ‫ت ل ث و عدم دستصسي مر ك‬ ‫د‬
‫جنيٌعسير ي ولي او م قس ر مر قصقيبي كر ذكص د‪ ،‬اثب ت ي د‪.‬‬

‫ماده ‪ -461‬د اختالف ي ن صقكب و جنيٌ عسير ي ولي او سبت مر م زگشت ق م ي مخشي از نفعفت‬
‫ت فقدان دلي اثب قي‪ ،‬ق ل جنيٌعسير ي ولي او م س گند قدم اسفت و مفت‬ ‫د ي قص ن ي فتر‪ ،‬د‬ ‫زائ‬
‫مر اجصا قس ر ي سد‪.‬‬

‫فد قعيفيه‬ ‫مصا م زگشت نفعت زائ‬ ‫د وث‬ ‫نس‬ ‫جنيٌ عسير د اي ي كر ك‬ ‫ماده ‪ -461‬هصگ‬
‫يت‪ ،‬نكص آن م فند‪ ،‬د‬ ‫يد و صقكب‪ ،‬دعي م زگشت نفعت قب از وف ت م د و اولي‬ ‫د است ف ت‬
‫خ د ا ث مت كند‪ ،‬ق ل اولي ء م س گند قدم است و مت مفر اجفصا قسف ر‬ ‫قي كر صقكب ت ا د ادع‬
‫ي سد و چن چر قنه مصخي از اولي ء س گند مخ د‪ ،‬دير سبت مر سهم آ ن ث مت ي د‪.‬‬

‫فصل چهارم ـ مسؤول پرداخت ديه‬


‫ماده ‪ -462‬دير جن يت ع د و برع د مصعهد خ د صقكب است‪.‬‬

‫قي كر جن يت م مينر ي قس ر يف عسفم ق ضفي ث مفت ف د‪،‬‬ ‫حض د‬ ‫ماده ‪ -463‬د جن يت خط‬
‫پصداخت دير مصعهد ع قسر است و اگص م اقصا صقكب ي ك ل او از س گند ي قس ر ث مت د مصعهد خف د او‬
‫است‪.‬‬
‫يد‪ ،‬ع قسر سؤول‬ ‫قبصص ‪ -‬هصگ پس از اقصا صقكب مر جن يت خط يي‪ ،‬ع قسر افه ات او ا قصديق‬
‫پصداخت دير است‪.‬‬
‫ه دت‪ ،‬عسم ق ضي ي قس ر‪ ،‬اگص صقكب دعي خط ئي م دن‬ ‫جن يت م‬ ‫ا د ثب ت ا‬ ‫ماده ‪ -464‬د‬
‫يد‪ ،‬ق ل ع قسر م س گند پذيصفتر ي د و دير مص عهد صقكب‬ ‫آن گصدد و ع قسر خط ء م دن جن يت ا ا ك‬
‫است و چن چر ع قسر از اقي ن قسم ك ل كند م قسم دعي‪ ،‬ع قسر كسن مر پصداخت دير است‪.‬‬
‫د و سهم آ ه‬ ‫يند از پصداخت دير ع ف ي‬ ‫قي كر مصخي از افصاد ع قسر س گند ي د‬ ‫قبصص ف د‬
‫مروسيسر صقكب پصداخت يگصدد‪.‬‬

‫ماده ‪ -465‬ع قسر‪ ،‬كسن مر پصداخت دير جن يته يي كر خص مص خ د وا د يس زد يست‪.‬‬

‫حض است‪ ،‬ليكه ض ه اقالف لي كر مفر طف‬ ‫ماده ‪ -466‬ع قسر‪ ،‬قنه كسن مر پصداخت دير خط‬
‫خط ئي قسن د است يم د‪.‬‬

‫ك تص از ضحر يست‪ ،‬هصچند صقكب‪ ،‬مف لغ يف‬ ‫ماده ‪ -467‬ع قسر‪ ،‬كسن مر پصداخت دير جن يته‬
‫جن ن م د‪.‬‬
‫قبصص ف هصگ د اثص يك ي چند ضصمر خط ئي‪ ،‬د ت تعدد مص يك ي چند عض وا د آيفد‪ ،‬فالك‬
‫جداگ ر است و مصا ض ن ع قسر‪ ،‬سيدن دير ج ع آ ه مر دير‬ ‫سيدن مر دير ضحر‪ ،‬دير هص آسيب مر ط‬
‫ضحر ك في يست‪.‬‬

‫مفرقصقيفب طبقف ت‬ ‫ي پد‬ ‫و د‬ ‫سبي پد‬ ‫ماده ‪ -468‬ع قسر عب ت از پد ‪ ،‬پسص و مستگ ن ذك‬
‫كسفن مفر پصداخفت ديفر‬ ‫ا ث است‪ .‬ه ر كس ي كر د ز ن ف ت يق ا ند ا ث مبص فد مفر ف ت سف و‬
‫يم ند‪.‬‬

‫اعفد‬ ‫قي سؤول است كر عالو مص دا ته سب شفصوع‪ ،‬ع قف ‪ ،‬مف لغ و د‬ ‫ماده ‪ -469‬ع قسر د‬
‫پصداخت اقس ط دير‪ ،‬ق كه لي دا تر م د‪.‬‬
‫قي كر صقكب‪ ،‬دا ا ع قسر ب د‪ ،‬ي ع قسر او مر دلي عدم ق كه لي ت ا د ديفر ا‬ ‫ماده ‪ -471‬د‬
‫د‬ ‫ت عدم ق كه از ميتال ل پصداخت ي د‪ .‬د ايه‬ ‫د هست قص مپصدازد‪ ،‬دير ق سط صقكب و د‬
‫فصقي ي ن دير فس و غيص آن يست‪.‬‬

‫ديني ن ختر د د ق ن اس سي كر د ايفصان ز فدگي في‬ ‫ماده ‪ -471‬هصگ فصد ايصا ي از اقسيته‬
‫قي كر ق ان پصداخت‬ ‫حض گصدد‪ ،‬خص ً عهد دا پصداخت دير است لكه د‬ ‫كند‪ ،‬صقكب جن يت خط‬
‫دير ا دا تر م د‪ ،‬مر او هست ن سب داد ي د و اگص م هست ن سب يز ق د مر پصداخفت ب فد‪ ،‬عف دل‬
‫دير ق سط دولت پصداخت ي د‪.‬‬

‫د لكه ع آن اثبف ت شف د ديفر ث مفت و پصداخفت آن‬ ‫جن يت ث مت‬ ‫ا د كر ا‬ ‫ماده ‪ -472‬د‬
‫مصعهد صقكب است‪.‬‬

‫ي‪ ،‬ع سي ا ط مق قص ات ا ج م دهد و ه ف ن ع ف‬ ‫د اجصا وف ين ق‬ ‫أ‬ ‫ماده ‪ -473‬هصگ‬


‫د‪ ،‬دير مصعهد ميتال ل است‪.‬‬ ‫د ر مد ي كسي‬ ‫جب ف ت ي‬
‫خصي م عسم مر خطص ي از و ققصيص‪ ،‬وا د نطقفر ن عفر ظف ي و يف هفص كف ن‬ ‫قبصص ف هصگ‬
‫ف قي‬ ‫ديگص كر و ود مر آن ن ع است‪ ،‬گصدد و ط مق قص ات‪ ،‬هدف قصا گيصد‪ ،‬ض ن ث مت يست و د‬
‫آگ هي دا تر م د‪ ،‬دير از ميتال ل پصداخت ي د‪.‬‬ ‫كر از ن عر م دن ك ن زم‬

‫صگ ي فصا مر صقكب دستصسي ب د‪ ،‬ديفر از‬ ‫قي كر مر دلي‬ ‫ماده ‪ -474‬د جن يت بر ع د د‬
‫قي كر ل او كف يت كند از ميتال ل پصداخت ي د‪.‬‬ ‫ل او گصفتر ي د و د‬

‫ا د كر پصداخت دير مص عهد صقكب اسفت اگفص مفر عسفت‬ ‫حض د‬ ‫ماده ‪ -475‬د جن يت خط‬
‫قي كر صقكب لي‬ ‫صگ ي فصا ‪ ،‬دستصسي مر او كه ب د دير جن يت از ا ال او پصداخت ي د و د‬
‫دا تر م د دير از ميتال ل پصداخت ي د‪.‬‬

‫سؤول پصداخت دير يم فد‪ ،‬ديفر قف مع‬ ‫ا د كر خ د و‬ ‫ت ف ت صقكب د‬ ‫ماده ‪ -476‬د‬


‫احك م س يص دي ن ت في است‪.‬‬
‫ف ت‬ ‫جن يت‪ ،‬ق سط يك فص از دو ي چند فص عفيه‪ ،‬د‬ ‫ا د عسم اج لي مر ا قك‬ ‫ماده ‪ -477‬د‬
‫ت عدم وج د‬ ‫ي دود‬ ‫ع‬ ‫وج د ل ث مص مصخي از اطصاف عسم اج لي‪ ،‬طبق اد قس ر د ايه م‬
‫حب حق ي ق ا د از ته ن ط لبر س گند كند كر اگص ه گي س گند ي د كنند د خص ص قت دير از‬ ‫ل ث‪،‬‬
‫ميتال ل پصداخت ي د و د غيص قت ‪ ،‬دير مر سبت س و از ته ن د ي فت ي د‪.‬‬
‫دم ي جنيٌعسير خيص فد مفصا‬ ‫د اولي‬ ‫نشأ عسم اج لي‪ ،‬اقصا ته ن م د‪ ،‬حسب‬ ‫قبصص ‪ -‬هصگ‬
‫د ي فت دير مر هص يك از ته ن صاجعر كنند و د ايه ا ص قف وقي ميه جن يت ع د و غيصع د و قت و غيص‬
‫يست‪.‬‬ ‫قت‬

‫ماده ‪ -478‬هصگ ه ر ي مصخي از اطصاف عسم اج لي‪ ،‬از اقي ن س گند ي اق ر قسف ر ا تنف ع كننفد ديفر‬
‫قيكر ا تن عكنند يكي م فد مفر قنهف يي عهفد دا‬ ‫س و مص عهد ا تن عكنندگ ن ث مت ي د و د‬ ‫مرط‬
‫قف وقي ي ن قت و غيص آن يست‪.‬‬ ‫پصداخت دير خ اهد م د‪ .‬د حكم ف‬

‫د و جن يت‪ ،‬ستند مر مصخفي از فت هف‬ ‫ماده ‪ -479‬هصگ كسي د اثص فت عد ا كشتر ي صدوم‬
‫س و مپصداز د‪.‬‬ ‫شخص ب د‪ ،‬ه ر آ ه م يد دير فس ي دير د ت ا مرط‬ ‫م د و صقكب هص فت‬

‫ا د قحقق ل ث و ا ك ن اثب ت جن يت‪ ،‬عسير خصي عيه از اطفصاف عسفم اج ف لي مف‬ ‫ماده ‪ -481‬د‬
‫ي د‪.‬‬ ‫قس ر‪ ،‬طبق قص ات قس ر ع‬

‫دم ادع ء كنند كر صقكب خصي عيه از دو ي چند فص عفيه‬ ‫جنيٌ عسير ي اولي‬ ‫ماده ‪ -481‬هصگ‬
‫يد‪ .‬م اجصا قس ر مص جفصم مف دن يكفي از آ هف ‪،‬‬ ‫ت قحقق ل ث‪ ،‬دعي يق ا د اق ر قس ر‬ ‫است‪ ،‬د‬
‫اجصاء يگصدد‪.‬‬ ‫صقكب مر عسم اج لي شخص ي د و ف د اد ف‬

‫جن يت مفر يكفي از دو يف چنفد ففص وعفدم ا كف ن قعيفيه‬ ‫ا د عسم اج لي مر ا تس‬ ‫ماده ‪ -482‬د‬
‫صقكب‪ ،‬چن چر جن يت‪ ،‬ع د م د قص ص س قط و حكم مر پصداخت دير ي د‪.‬‬
‫ماده ‪ -483‬هصگ كسي اقصا مر جن يت جب دير كند سپس خص ديگفص اقفصا كنفد كفر صقكفب‬
‫يكي از دو اقصا ب د دعي خيص است فقط از يكي از آن دو‬ ‫ه ن جن يت د است و عسم قفصيسي مر كذ‬
‫ط لبر دير كند‪.‬‬

‫ا د وق ع قت و عدم ن س يي ق ق كر م قحقق ل ث مت مر قس ر دعيعسير مصسد و‬ ‫ماده ‪ -484‬د‬


‫او اق ر قس ر كند‪ ،‬دير از ميتال ل پصداخت ي د و د غيص ا د ل ث چن چر مت مر س گند تهم مصسفد‬
‫و طبق قص ات مص عدم ا ج م قت س گند مخ د دير از ميتال ل پصداخت ي د‪.‬‬

‫حك م مر قص ص عض ي قعزيص ي حد غيص سفت جب سفسب حيف ت د اثفص اجفصا‬ ‫ماده ‪ -485‬هصگ‬
‫فد ر‪ ،‬ع فد يف‬ ‫د‪ ،‬چن چر قت ي‬ ‫د حكم مر او وا د‬ ‫د ر ا ميش از ج زات‬ ‫دي‬ ‫ج زات كشتر‬
‫د‬ ‫تد‬ ‫د مر قص ص ي دير حك م ي د‪ .‬د غيص ايه‬ ‫ستند مر ققصيص م د‪ ،‬جص حكم‪ ،‬حسب‬
‫قص ص و حد‪ ،‬ض ن نتفي است و د قعزيصات‪ ،‬دير از ميتال ل پصداخت ي د‪.‬‬
‫قبصص ‪ -‬چن چر و ود آسيب اض في ستند مر حك مٌعسير م د ض ن نتفي است‪.‬‬

‫د ر مد ي فد اسفت‬ ‫ماده ‪ -486‬هصگ پس از اجصا حكم قص ص‪ ،‬حد ي قعزيص كر جب قت ‪ ،‬ي‬


‫لح طبق قص ات آييه داد سي‪ ،‬سيدگي جدد د و عدم حت آن حكفم ث مفت ف د‪،‬‬ ‫پصو د د دادگ‬
‫سيدگيكنند جدد‪ ،‬حكم پصداخت دير از ميت ال ل ا ف د و پصو فد ا مف ذكفص سفتندات‪ ،‬جهفت‬ ‫دادگ‬
‫ت ثب ت ع د ي ققصيص‬ ‫د‪ .‬د‬ ‫سيدگي مر صجع قض ئي صم ط ا س ل ي يد ق طبق قص ات سيدگي‬
‫د مفر قصف ص يف‬ ‫د كنند حكم قطعي‪ ،‬و ض ه است و مر حكم صجع ذك ‪ ،‬حسب‬ ‫از طصف ق ضي‬
‫پنجم «قعزيصات» و م زگصدا دن دير مر ميتال ل حك م ي د‪.‬‬ ‫قعزيص قص د كت‬

‫د دير از ميفتال ف ل‬ ‫ن ختر ش د ي مص اثص ازدح م كشتر‬ ‫ماده ‪ -487‬اگص خصي مر قت مصسد و ق ق‬
‫پصداخت يگصدد‪.‬‬

‫فصل پنجم ـ مهلت پرداخت ديه‬


‫ماده ‪ -488‬هست پصداخت دير‪ ،‬از ز ن وق ع جن يت مرقصقيب زيص اسفت گفص اينكفر مفر حف ديگفص‬
‫قصاضي د م د‪:‬‬
‫الن‪ -‬د ع د جب دير‪ ،‬فصف يك س ل ق ص‬
‫بر ع د‪ ،‬فصف دو س ل ق ص‬ ‫‪-‬د‬
‫حض‪ ،‬فصف سر س ل ق ص‬ ‫پ‪ -‬د خط‬
‫يفد‪،‬‬ ‫قص سبت مر پصداخت ق م ي قس تي از دير اقدام‬ ‫قبصص ‪ -‬هصگ پصداختكنند د ميه هسته‬
‫حك مٌلر كسن مر قب ل آن است‪.‬‬

‫بر ع فد ‪،‬‬ ‫حض‪ ،‬پصداختكنند م يد فصف هص س ل‪ ،‬يك س م دير و د‬ ‫ماده ‪ -489‬د جن يت خط‬
‫فصف هص س ل صن دير ا مپصدازد‪.‬‬

‫يد و ي پصداخت ديفر‬ ‫قي كر پصداختكنند مخ اهد هص يك از ا اع دير ا پصداخت‬ ‫ماده ‪ -491‬د‬
‫ت اقس طي م د‪ ،‬عي ‪ ،‬قي ت ز ن پصداخت است گص آ كر مص يك بسغ قطعي ق افق د م د‪.‬‬ ‫مر‬

‫د‬ ‫دم ي جنيٌعسير مص گصفته دير ق افق‬ ‫ا د كر ميه صقكب جن يت ع د و اولي‬ ‫ماده ‪ -491‬د‬
‫لكه هست پصداخت آن شخص گصدد‪ ،‬دير م يد فصف يكس ل از حيه قصاضي پصداخت گصدد‪.‬‬

‫فصل ششم ـ موجبات ضمان‬


‫صقكب م د‬ ‫قي جب قص ص ي دير است كر تيجر ح سر ستند مر فت‬ ‫ماده ‪ -492‬جن يت د‬
‫د‪.‬‬ ‫اعم از آ كر مر ح ب صت ي مر قسبيب ي مر اجت ع آ ه ا ج م‬
‫ي از آن‪ ،‬ف ع از قحقفق جن يفت يسفت‬ ‫صقكب و تيجر‬ ‫ماده ‪ -493‬وج د ف سر ز ي‪ ،‬ي ن فت‬
‫د جب قص ص ي دير است‪ .‬حكم ايفه ف د و‬ ‫كشند ‪ ،‬كر حسب‬ ‫مي‬ ‫ي از ا تق ل ع‬ ‫ند ف ت‬
‫است‪.‬‬ ‫د كسير جصائم ج‬ ‫د (‪ )294‬ايه ق ن د‬

‫د‪.‬‬ ‫ماده ‪ -494‬ب صت آن است كر جن يت ستقي ً ق سط خ د صقكب واقع‬

‫د ر مد ي گفصدد‪ ،‬ضف ه ديفر‬ ‫ماده ‪ -495‬هصگ پز ك د ع لج قي كر ا ج م يدهد جب قسن ي‬


‫او ط مق قص ات پز كي و ازيه فني م د ي ايه كر قب از ع لجر مصائت گصفتر م د و‬ ‫است گص آ كر ع‬
‫م لغ ي جن ن مف دن او‪ ،‬عتبفص ب فد و يف‬ ‫صقكب ققصيص هم ش د و چن چر أخذ مصائت از صيض مردلي‬
‫ي د‪.‬‬ ‫قحصي مصائت از او مردلي ميه ي و ند آن كه گصدد‪ ،‬مصائت از ولي صيض قحصي‬
‫مصا و ض ن وج د دا د هصچنفد‬ ‫ي ققصيص پز ك د عسم و ع‬ ‫ت عدم قص‬ ‫قبصص ‪ –3‬د‬
‫مصائت أخذ كصد م د‪.‬‬
‫ا د فقدان‬ ‫اعم از ولي خ ص است ند پد و ولي ع م كر ق م هبص است‪ .‬د‬ ‫قبصص ‪ -4‬وليّ مي‬
‫ي عدم دستصسي مر ولي خ ص‪ ،‬ئيس ق قض ئير م استيذان از ق م هبص و قفف يض اختيف مفر دادسفت ه‬
‫مصائت مر طبيب اقدام ي يد‪.‬‬ ‫صم طر مر اعط‬

‫ا ج م آن ا مر صيض ي پصست و ند آن ف د في يفد‪،‬‬ ‫ماده ‪ -496‬پز ك د ع لج قي كر دست‬


‫يد‪.‬‬ ‫د ر مد ي ض ه است گص آ كر ط مق د (‪ )293‬ايه ق ن ع‬ ‫ت قسن ي‬ ‫د‬
‫ا تب است و جب د ر و قسفن‬ ‫صيض ي پصست مدا د كر دست‬ ‫ا د زم ‪ ،‬هصگ‬ ‫قبصص ‪ - 3‬د‬
‫كند‪ ،‬پز ك ض ه يست مسكر د ر و خس ت ستند مر خ د فصيض‬ ‫ع‬ ‫ي د و م وج د ايه مر دست‬
‫ي پصست است‪.‬‬
‫قبصص ‪ - 4‬د قطع عض ي جصاح ت ايج د د د ع لج ت پز كي طبق د (‪ )293‬ايفه قف ن ع ف‬
‫ي د‪.‬‬

‫جف ت فصيض‪ ،‬طبفق‬ ‫كر قحصي مصائت كفه ب فد و پز فك مفصا‬ ‫ا د ضصو‬ ‫ماده ‪ -497‬د‬
‫د ت وا د يست‪.‬‬ ‫يد‪ ،‬كسي ض ه قسن ي‬ ‫قص ات اقدام مر ع لجر‬

‫از ا ح ء جب جن يفت‬ ‫يگصدد مر ح‬ ‫يئي كر ق سط ا س ن ي وسيسر قسير ح‬ ‫ماده ‪ -498‬هصگ‬


‫كنند ض ه دير است‪.‬‬ ‫گصدد ح‬

‫ا متصس د و آن خص د اثص قصس مياختي فصا كند ي مفدون اختيف‬ ‫ماده ‪ -499‬هصگ كسي ديگص‬
‫حصكتي از او سص مز د كر جب ايصاد د ر مص خ دش ي ديگص گفصدد‪ ،‬قصسف ند حسفب قعف ين جن يف ت‬
‫سؤول است‪.‬‬ ‫ع د و غيصع د‬
‫ا د كر جن يت ي هص ع خس ت ديگص ستند مر فت كسي ب د‪ ،‬نفد اينكفر د‬ ‫ماده ‪ -511‬د‬
‫د‪ ،‬ض ن نتفي است‪.‬‬ ‫اثص عس قهص واقع‬

‫او مصا گيزد ي هص‬ ‫خصي سالح مكشد ي حي ا ي ند سگ ا مر س‬ ‫ماده ‪ -511‬هصگ كسي مر و‬
‫‪،‬‬ ‫قي ا ج م دهد و مص اثفص ايفه ا عف‬ ‫ك ديگص كر جب هصاس او ي گصدد ند فصي د كشيدن ي ا فج‬
‫د مص اس س قع ين ا اع جن ي ت مر قص ص ي دير حك م ي د‪.‬‬ ‫خص م يصد ي صدوم گصدد حسب‬
‫خصي مي فتد و سبب جن يت ف د‬ ‫مسند پصت كند و مص و‬ ‫ماده ‪ -512‬هصگ كسي خ د ا از ج‬
‫د مر قص ص ي دير حك م ي د لكه اگص فعسي از او سص ز د و مر‬ ‫مص اس س قع ين ا اع جن يت حسب‬
‫د و مر ديگص مخ د و د ر مر او وا د كند‪ ،‬كسي ض ه يست‪.‬‬ ‫عس قهص ه چ ن ط ف ن و زلزلر پصت‬

‫خص پفصت فد‬ ‫خص ث لثي پصت كند و خص ث لث ي‬ ‫ا مر و‬ ‫ماده ‪ -513‬هصگ كسي ديگص‬
‫گصدد‪ ،‬جن يت بر ع د است‪.‬‬ ‫قي كر ش ل قعصين جن يت ع د‬ ‫م يصد ي صدوم گصدد د‬

‫ا ند ا كر م دا ته ه ت و سصعت ج ز و ط فئه و ع يفت سف يص قفص ات د‬ ‫ماده ‪ -514‬هصگ‬


‫جف ز يسفت‪،‬‬ ‫ح ل حصكت است د ح لي كر ق د مر كنتصل وسيسر ب د و مر كسي كر حض ش د آن حف‬
‫ت ا ند ض ه است‪.‬‬ ‫يد‪ ،‬ض ن نتفي و د غيص ايه‬ ‫مدون ققصيص مصخ د‬
‫هصگ عدم ع يت مصخي از قص ات ا ندگي قأثيص د ح دثر دا تر م د مفر‬ ‫ا دف‬ ‫قبصص ‪ 3‬ف د‬
‫گ را كر ققصيص صقكب عست جن يت ح سر ب د‪ ،‬ا ند ض ه يست‪.‬‬
‫است‪.‬‬ ‫د وس ي و امزا آالت ديگص يز ج‬ ‫قبصص ‪ -4‬حكم ند ج د ايه د د‬

‫ا فع‪،‬‬ ‫ماده ‪ -515‬هصگ هنگ م ا ندگي مر سبب ح ادثي ند واژگ ن دن خ د و و ي مصخ د آن م‬


‫بف د و‬ ‫قي كر سبب ح دثر‪ ،‬عس قهص ه چ ن زلزلر و سفي‬ ‫دد‬ ‫سص شين ن خ د و صدوم ي قسن‬
‫ستند مر ا ند م د‪ ،‬ا ند ض ه دير است‪ .‬چن چر وق ع ح دثر ستند مر خص حق قي ي حقيقفي ديگفص‬
‫م د آن خص ض ه است‪.‬‬
‫ا فصاهم كند و خف د‬ ‫ماده ‪ -516‬قسبيب د جن يت آن است كر كسي سبب قسن دن ي صدو يت ديگص‬
‫ي د ند آ كر چ هي مكنفد‬ ‫ت فقدان فت او جن يت ح‬ ‫كر د‬ ‫ستقي ً صقكب جن يت ش د مر ط‬
‫و كسي د آن ميفتد و آسيب مبيند‪.‬‬

‫ي ي سك ديگص مدون اذن لك‪ ،‬گ دالي حفص كند ي‬ ‫خصي د ع مص و ا كه ع‬ ‫ماده ‪ -517‬هصگ‬
‫چيز ل ز د ا د آن قصا دهد و ي هص ع سي ا ج م دهد كر سبب آسيب ديگص گصدد‪ ،‬ض ه ديفر اسفت گفص‬
‫يد‪.‬‬ ‫‪ ،‬ع داً م آن مصخ د‬ ‫اينكر فصد آسيبديد م عسم مر آن و ا ك ن اجتن‬
‫د (‪ )327‬ايه ق ن ا د سك خ يش ي كف ي‬ ‫د‬ ‫ذك‬ ‫خصي يكي از ك ه‬ ‫ماده ‪ -518‬هصگ‬
‫كر د قصصف و اختي اوست‪ ،‬ا ج م دهد و سبب آسيب ديگص گصدد‪ ،‬ض ه يست گص اينكر خصفي ا كفر‬
‫آگ مر آن يست مر آ ج مخ ا د و مر استن د آن‪ ،‬جن يتي مر و وا د گصدد‪.‬‬
‫از لفك‬ ‫خص آسيب ديد مدون اذن لك ي م اذ ي كر قب از ا ج م اع ف ل فذك‬ ‫قبصص ‪ -3‬هصگ‬
‫حب سك از و ود او اطالع دا تر م د‪ ،‬لك ض ه يست گص اينكر د ر ي قسن مر‬ ‫دو‬ ‫گصفتر‪ ،‬وا د‬
‫د اطالع دادن و ند آن ستند مر لك م د‪.‬‬ ‫عست اغ اء‪ ،‬سه ا گ‬
‫فذك د ف د (‪ )327‬ايفه‬ ‫قبصص ‪ -4‬هصگ كسي د سك ديگص و مدون اذن او‪ ،‬صقكفب يكفي از ك هف‬
‫ق ن گصدد و خص ث لثي كر مدون اذن وا د آن سك د است‪ ،‬آسيب مبيند‪ ،‬صقكب عهد دا دير اسفت گفص اينكفر‬
‫ت صقكب ض ه يست ند اينكفر صقكفب عال تفي‬ ‫مصوز ح دثر و د ر ستند مر خ د صدوم م د كر د ايه‬
‫د‪.‬‬ ‫وا د‬ ‫ا قف كند لكه صدوم مدون ق جر مر عالئم ي م كسته د‬ ‫ح‬ ‫هشدا دهند مگذا د ي د‬

‫ي و كف ت اي نفي ع سفي مفر‬ ‫ي م ع يت قص ات قف‬ ‫ماده ‪ -519‬هصگ كسي د ع مص ي ا كه ع‬


‫صسحت ع مصان ا ج م دهد و اقف ق ً جب وق ع جن يت ي خس ت گصدد‪ ،‬ض ه يست‪.‬‬

‫ا كفر مفر جهفت حففظ ف ل‪ ،‬جف ن‪،‬‬ ‫فت‬ ‫خصي م ا گيز احس ن و ك ك مر ديگص‬ ‫ماده ‪ -511‬هصگ‬
‫ت ع يت قفص ات‬ ‫دد‬ ‫جب د ر و ي خس ت‬ ‫س او الزم است‪ ،‬ا ج م دهد و ه ن ع‬ ‫عصض ي‬
‫ق ي و ك ت اي ني‪ ،‬ض ه يست‪.‬‬
‫ماده ‪ -511‬كسي كر د سك خ د ي د ك ن ي اهي كر ق قن د آ ج ج ز است ق قن كند ي وسيسر‬
‫ا د آ ج قصا دهد و خصي م آ ه مصخ د كند و صدوم گصدد ي فف ت‬ ‫قسير خ د ي هص يء ج ز ديگص‬
‫د‪ ،‬مصخ دكنند ض ه است‪.‬‬ ‫لش وا د‬ ‫كند ض ه يست و چن چر خس قي مص او ي‬

‫يء و ي حي ا ي‬ ‫يد ي‬ ‫خصي د حسه يي كر ق قن د آ ه ج ز يست‪ ،‬ق قن‬ ‫ماده ‪ -512‬هصگ‬


‫حسه ستقص س زد ي چيز ل ز د ا د آن قصا دهد و ديگص مدون ق جر مر آ ه د اثص مصخ د‬ ‫ا د ايه قبي‬
‫د ي ف ت كند ي خس ت لي مبيند‪ ،‬خص ت قن ي كسفي كفر آن فيء يف حيف ان ا‬ ‫ي ل زش صدوم‬
‫د ي ا ا ل ز د كصد است‪ ،‬ض ه دير و س يص خس ات يم د گص آ كفر عف مص مف وسفعت ا و‬ ‫ستقص‬
‫ت ر فقط خس ت مر او قعسق يگيصد مسكفر عهفد دا خسف ت‬ ‫ح ع داً م آن مصخ د كند كر د ايه‬
‫وا د يز ي د‪.‬‬

‫شك كي از ح اق تش فصاخ ا د و ميفصون مفصد ا فد‪،‬‬ ‫خصي ا كر ب ر و مرط‬ ‫ماده ‪ -513‬هصگ‬


‫د‪ ،‬دع تكنند ‪ ،‬ض ه دير اوست گص اينكر ث مت كند كر دع ت د ز د است ي اگص ف ت كفصد مفر‬ ‫فق د‬
‫س د است‪.‬‬ ‫صگ ع د ي عس قهص م د كر ا قب طي مر او دا تر است ي اگص كشتر د ديگص او ا مر قت‬
‫د كسي كر م حيسر ي قهديد ي هص طصيق ديگص ‪ ،‬كسي ا مصم يد و آن خص فق د گفصدد يفز‬ ‫ايه حكم د‬
‫است‪.‬‬ ‫ج‬
‫ن س يي گصدد‪،‬‬ ‫د كر خص فق د ز د است و ي ق ق‬ ‫قبصص ف هصگ پس از د ي فت دير‪ ،‬شخص‬
‫خص فقف د ا ع فداً كشفتر اسفت قصف ص ث مفت‬ ‫د كر دع تكنند‬ ‫دير ستصد يگصدد و چن چر اثب ت‬
‫ي د‪.‬‬

‫جب آسيب گصدد‪ ،‬هيچ‬ ‫عي مروج د آيد و‬ ‫ند سي و زلزلر‬ ‫ماده ‪ -514‬هصگ د اثص عس قهص‬
‫ند آن‪،‬‬ ‫كس ض ه يست‪ ،‬گصچر خص ي ا خ ي ق كه مصطصف كصدن آ ه ا دا تر م ند و اگص سي ي‬
‫مدقص قصا دهد كر جب‬ ‫اول ي د ج‬ ‫ا مر ه صا آو د ولكه كسي آن ا ج يي ن سب ند ج‬ ‫چيز‬
‫ن سب مصدا د و د جهت صسحت ع مصان د ج‬ ‫د‪ ،‬عهد دا دير است و اگص آن ا از ج‬ ‫آسيب‬
‫ن سبقص قصا دهد ض ه يست‪.‬‬
‫ق سط خصي مروج د آ د م د ق ييصدهند وضعيت مر ح لت ن سفبقفص‬ ‫ع زم‬ ‫قبصص ‪ -3‬هصگ‬
‫يز ض ه يست‪.‬‬
‫قبصص ‪ 4‬ف افصاد ي دستگ هه يي كر سؤوليت ا الح ي فع آثف ايفهگ فر حف ادث ا مصعهفد دا فد‪،‬‬
‫ق م استن د د ا ج م وفيفر‪ ،‬ض ه يم ند‪.‬‬ ‫ت ققصيص ي قص‬ ‫د‬

‫نزل و ا ثف ل آن عفصف و عف دت‬ ‫ز ي ق قن اق بي د ق م‬ ‫ماده ‪ -515‬هصگ قصا دادن ك ال د خ ج‬


‫ت عفدم نفع قف ي و عفصيض مف دن عبفص و عفدم ايجف د‬ ‫د م د‪ ،‬گذا د ك ال ي ت قنكنند اق بي د‬
‫وا د يست‪.‬‬ ‫زاح ت مصا ع مصان ض ه زي ه‬

‫ا د ك ي ند دي ا ي م لكه سك خف د كفر قفصا دادن ا في ء د آن‬ ‫ماده ‪ -516‬هصگ كسي چيز‬


‫ج يز است‪ ،‬قصا دهد و د اثص ح ادث پيشميني شد مر عبص ع م و ي سك ديگص ميفتد و جفب فد ر يف‬
‫گذا تر م د كر ع ً ستعد د ر ي خس ت م د‪.‬‬ ‫د ض ن نتفي است گص آ كر آن ا ط‬ ‫خس ت‬

‫ماده ‪ -517‬اگص لك ي كسي كر عهد دا احداث سكي است من يي ا مر ح جف ز مسف زد يف مف لكه و‬


‫جف ز احفداث كنفد و‬ ‫ند آن ا م ع يت ك ت اي ني و ض امط فني كر د استحك م من الزم است د حف‬
‫اقف ق ً جب آسيب ي خس ت گصدد‪ ،‬ض ه يست‪.‬‬
‫غيص ج ز مرگ ر ا م د كر ت ان آن ا مر لك ستند ف د نفد آ كفر سفتند مفر‬ ‫قبصص ‪ -‬اگص ع‬
‫ستند مر اوست ض ه است‪.‬‬ ‫ذك‬ ‫مط س خت ن م د ض ن از لك نتفي و كسي كر ع‬ ‫هندس ن ذ‬
‫ا مصپ ير حكم و م ع يت قص اقي كر د استحك م من و اي ني‬ ‫خصي من ي دي ا‬ ‫ماده ‪ -518‬هصگ‬
‫يد لكه مرعست ح ادث پيشميني شد ‪ ،‬ند زلزلر ي سي ‪ ،‬سق ط كند و جفب آسفيب‬ ‫الزم است احداث‬
‫يد كر اگص سق ط كند طبع ً د سفك‬ ‫گصدد‪ ،‬ض ه يست و چن چر دي ا ي من ا مر س ت سك خ د احداث‬
‫يد و جب آسيب گصدد‪ ،‬ض ه يست‪.‬‬ ‫خ د‪ ،‬سق ط يكند لكه اقف ق ً مر س ت ديگص سق ط‬

‫ماده ‪ -519‬هصگ دي ا ي من يي كر مصپ ير است ا و غيص ت ي احداث د است د عصض يزش قفصا‬
‫گيصد ي ت ي مر سق ط مر س ت سك ديگص ي عبص گصدد اگص قب از آ كر لك ق كفه ا فالح يف خفصا‬
‫د و جب آسيب گصدد‪ ،‬ض ن نتفي است شصوط مر آ كر مر ح قتضي اففصاد‬ ‫كصدن آن ا پيدا كند س قط‬
‫د عصض آسيب ا از وج د خطص آگ كصد م د‪ .‬چن چر لك م وج د ق كه از ا الح ي فع ي آگ س ز‬
‫يد‪ ،‬ض ه است‪.‬‬ ‫و جس گيص از وق ع آسيب‪ ،‬سه ا گ‬
‫يص ي جن ن م د وليّ او ضف ه اسفت و اگفص‬ ‫قبصص ف هصگ دي ا ي من يي كر س قط د تعسق مر‬
‫ي و دولتي م د‪ ،‬ت لي و سؤول آن ض ه است‪.‬‬ ‫ع‬ ‫از من ه‬ ‫ذك‬ ‫من‬

‫فد ر‬ ‫يد‪ ،‬عهد دا‬ ‫ا مدون اذن او ت ي مر سق ط‬ ‫ديگص‬ ‫خصي دي ا ي من‬ ‫ماده ‪ -521‬هصگ‬
‫ي از سق ط آن است‪.‬‬ ‫و خس ت‬

‫خصي د سك خ د ي ك ن ج ز ديگص ‪ ،‬آقشي و ه كند و مدا د كفر مفر جف يي‬ ‫ماده ‪ -521‬هصگ‬
‫يد و جب خس ت و د ر گصدد‬ ‫سصايت يكند و غ لب ً يز سصايت كند لكه اقف ق ً مرج يي ديگص سصايت‬
‫ت ض ه است‪.‬‬ ‫ض ن ث مت يست و د غيص ايه‬

‫يفد و اگفص د اثفص‬ ‫ماده ‪ -522‬تصصف هص حي ا ي كر از احت ل ح سر آن آگ است م يد آن ا حفظ‬


‫د ر وا د س زد‪ ،‬ض ه است‪ .‬ولي اگص از احت ل ح سر حي ان آگ بف د و‬ ‫مر ديگص‬ ‫ققصيص او‪ ،‬حي ان زم‬
‫ي از ققصيص او ب د‪ ،‬ض ه يست‪.‬‬ ‫عدم آگ هي‬
‫ي د‪.‬‬ ‫حي ا ي كر خص ق ا يي حفظ آن ا دا د‪ ،‬ققصيص حس‬ ‫قبصص ‪ -3‬گهدا‬
‫يء خطص كي كر ديگصان ا د عصض آسفيب قفصا دهفد و فخص‬ ‫هص وسيسر ي‬ ‫قبصص ‪ -4‬گهدا‬
‫ق د مر حفظ و جس گيص از آسيب س ي آن ب د‪ ،‬ش ل حكم قبصص (‪ )3‬ايه د است‪.‬‬

‫خصي م اذن كسي كر حق اذن دا د‪ ،‬وا د نزل ي حسي كفر د قصفصف اوسفت‪،‬‬ ‫ماده ‪ -523‬هصگ‬
‫يئي كر د آن ك ن است د ر و خس ت مبيند‪ ،‬اذن دهند ض ه است‪ ،‬خ ا آن‬ ‫گصدد و از حير حي ان ي‬
‫يء ي حي ان قب از اذن د آن ح م د ي معداً د آن قصا گصفتر م د و خ ا اذندهند سبت مر آسفيب‬
‫س ي آن عسم دا تر م د خ ا دا تر م د‪.‬‬
‫خطص ك‬ ‫د مدا د حي ان زم‬ ‫ا د كر آسيب ستند مر صدوم م د ند آ كر وا د‬ ‫قبصص ‪ -‬د‬
‫است و اذندهند از آن آگ يست و ي ق د مر فع خطص يم د‪ ،‬ض ن نتفي است‪.‬‬

‫غيص ج ز ت قفن‬ ‫ي ي ديگص حسه‬ ‫ماده ‪ -524‬هصگ كسي كر س ا حي ان است آن ا د ع مص ع‬


‫يم د ض ه است‬ ‫خص زم‬ ‫د ق م خس ته يي كر آن حي ان وا د يكند و ستند مر فع‬ ‫يد د‬
‫ض ه است‪.‬‬ ‫و چن چر ه حي ان د دست ديگص م د ه كنند مر قصقيب ف‬
‫خصي ع سي ا ج م دهفد كفر جفب قحصيفك يف وحشفت حيف ان گفصدد ضف ه‬ ‫ماده ‪ -525‬هصگ‬
‫صدا دفف ع شفصوع‬ ‫زم‬ ‫جن يته يي است كر حي ان د اثص قحصيك ي وحشت وا د يكند گص آ كر ع‬
‫م د‪.‬‬

‫‪ ،‬مصخي مر ب صت و معضي مر قسبيب د وق ع جن يتي‪ ،‬قفأثيص دا فتر‬ ‫ماده ‪ -526‬هصگ دو ي چند ع‬


‫م ند‪ ،‬ع سي كر جن يت ستند مر اوست ض ه است و چن چر جن يت ستند مفر ق ف م ع ا ف م فد مفرطف‬
‫ن‬ ‫ت هصيك مر يزان قأثيص فت‬ ‫صقكب ن تف وت م د كر د ايه‬ ‫س و ض ه ي م ند گص قأثيص فت‬
‫يص غيص يز ي جنف ن و نفد آ هف م فد‬ ‫قي كر ب ص د جن يت مياختي ‪ ،‬ج ه ‪،‬‬ ‫سؤول هستند‪ .‬د‬
‫فقط سبب‪ ،‬ض ه است‪.‬‬

‫د ي آسيب مبينند‪ ،‬چن چفر يفزان‬ ‫ماده ‪ -527‬هصگ دو فص مص اثص مصخ د ميواسطر م يكديگص كشتر‬
‫صن دير هص كدام از ف ل ديگفص و د ف د‬ ‫د جن يت بر ع د‬ ‫قأثيص آ ه د مصخ د‪ ،‬س و م د د‬
‫حض صن دير هص كدام مروسيسر ع قسر ديگص پصداخت ي د و اگص قنه يكي از آ ه كشتر ف د يف‬ ‫خط‬
‫دم او مپصداز د‪.‬‬ ‫د ع قسر ي خ د صقكب‪ ،‬صن دير ا م يد مر جنيٌعسير ي اولي‬ ‫آسيب مبيند‪ ،‬حسب‬

‫ماده ‪ -528‬هصگ د اثص مصخ د دو وسيسر قسير ز يني‪ ،‬آمي ي ه ايي‪ ،‬ا نفد يف سص شفين ن آ هف كشفتر‬
‫مصخ د مر هص دو ا ند ‪ ،‬هصيك سفؤول صفن ديفر ا نفد ق مف و‬ ‫ت ا تس‬ ‫د ي آسيب مبينند د‬
‫سص شين ن هص دو وسيسر قسير است و چن چر سر وسيسر قسير م هم مصخ د كنند هصيك از ا ندگ ن سؤول يك‬
‫ت د وسف ي قسيفر ميشفتص‪،‬‬ ‫ق م و سص شين ن هص سر وسيسر قسير يم د و مر ه يه‬ ‫س م دير ا ند ه‬
‫ح سبر ي د و هصگ يكي از طصفيه قصص م د مرگ را كر مصخ د مفر او سفتند ف د‪ ،‬فقفط او ضف ه‬
‫است‪.‬‬

‫فن اسفت اسفتن د‬ ‫ماده ‪ -529‬د كسي ر ا د كر ققصيص جب ض ن د ي ي كيفص است‪ ،‬دادگ‬
‫يد‪.‬‬ ‫تيجر ح سر مر ققصيص صقكب ا احصاز‬
‫ند سي و ط فف ن مفر‬ ‫قهص‬ ‫ماده ‪ -531‬هصگ مصخ د ميه دو ي چند فص ي وسيسر قسير مص اثص ع ا‬
‫وج د آيد‪ ،‬ض ن نتفي است‪.‬‬

‫ا د مصخ د هصگ ح دثر مر يكي از طصفيه سفتند م فد ثف اينكفر حصكفت يكفي از‬ ‫ماده ‪ -531‬د‬
‫طصفي كر ح دثر ستند مر او است‪ ،‬ض ن‬ ‫ضعين م د كر اثص مص آن تصقب گصدد‪ ،‬قنه د م‬ ‫طصفيه مر قد‬
‫ث مت است‪.‬‬

‫فت هص دو ي يكي از آ ه ش ل قعصين جن ي ت ع د‬ ‫ماده ‪ -532‬د مصخ د دو وسيسر قسير هصگ‬


‫د مر قص ص ي دير حكم ي د‪.‬‬ ‫گصدد حسب‬

‫صكت سبب وق ع جن يت ي خس قي مص ديگص گصد د مرط‬ ‫ماده ‪ -533‬هصگ دو ي چند فص مر ح‬


‫س و ض ه يم ند‪.‬‬ ‫كر آن جن يت ي خس ت مر هص دو ي ه گي ستند م د‪ ،‬مرط‬

‫ع ي سببي دو ي چند فص ي وسيسر قسير م هم مصخ د كنند و مفرعسفت‬ ‫ماده ‪ -534‬هصگ مص اثص ايج د‬
‫د‪ ،‬سبب ض ه است‪.‬‬ ‫مصخ د آسيب مبينند و ي كشتر‬

‫ت ط لي‬ ‫غيص ج ز د وق ع جن يتي مر ح سبب و مر‬ ‫ماده ‪ -535‬هصگ دو ي چند فص م ا ج م ع‬


‫ديگص م د‪ ،‬ض ه اسفت‬ ‫دخ لت دا تر م ند كسي كر قأثيص ك او د وق ع جن يت قب از قأثيص سبب ي اسب‬
‫ند آ كر يكي از آ ن گ دالي حفص كند و ديگص سنگي د كن آن قصا دهد و عف مص مفر سفبب مصخف د مف‬
‫ت‪ ،‬كسي كر سنگ ا گذا تر‪ ،‬ض ه است گص آ كر ه فر قصفد ا قكف‬ ‫سنگ مر گ دال ميفتد كر د ايه‬
‫ي د‪.‬‬ ‫ت صكت د جصم حس‬ ‫جن يت ا دا تر م ند كر د ايه‬

‫جزم د‬ ‫ديگص‬ ‫يكي از دو فص غيص ج ز و ع‬ ‫د د (‪ )313‬ايه ق ن ع‬ ‫ماده ‪ -536‬هصگ د‬


‫ي كر ج ز است‪ ،‬قصا دهد و ديگص كنف آن چف هي‬ ‫عبص ع‬ ‫ا د كن‬ ‫ند آ كر خصي وسيسر ي چيز‬
‫ففص‬ ‫خصي پفس از ع ف‬ ‫حفص كند كر ج ز يست‪ ،‬خصي كر ع سش غيص ج ز م د ‪ ،‬ض ه است‪ .‬اگص ع‬
‫اول و م ق جر مر اينكر ايج د آن سبب د كن سبب اول جب د ر زدن مر ديگصان في ف د ا جف م گصفتفر‬
‫م د‪ ،‬فص دوم ض ه است‪.‬‬
‫د ايه فص هصگف جن يفت نحصفص ًا سفتند مفر ع فد و يف ققصفيص‬ ‫ماده ‪ -537‬د كسير ا د ذك‬
‫جن يت ستند مر ع د يف ققصفيص صقكفب م فد لكفه‬ ‫ا د كر ا‬ ‫جنيٌعسير م د ض ن ث مت يست‪ .‬د‬
‫د سصايت ض ه يست‪.‬‬ ‫سصايت آن ستند مر ع د ي ققصيص جنيٌعسير م د صقكب سبت مر‬

‫فصل هفتم ـ تداخل و تعدد ديات‬


‫مص قعدد دي ت و عدم قداخ آ ه است گص ا د كر د ايه ق ن‬ ‫ماده ‪ -538‬د قعدد جن ي ت‪ ،‬ا‬
‫د است‪.‬‬ ‫خالف آن قص‬

‫از اعض‬ ‫يد ي عض‬ ‫د ت غيصع د ف ت‬ ‫جنيٌعسير د اثص سصايت د ر ي‬ ‫ماده ‪ -539‬هصگ‬
‫د ي آسيب مز گتص مبيند مرقصقيب ذي دير قعييه ي د‪:‬‬ ‫او قطع‬
‫قي كر د ر وا د يكي م د‪ ،‬قنه دير فس ي عض ي آسيب مز گتص ث مت ي د‪.‬‬ ‫الن ‪ -‬د‬
‫ت قعدد د ت چن چر صگ ي قطع عض ي آسيب ميشتص‪ ،‬د اثص سصايت ق م فد ت‬ ‫‪-‬د‬
‫م د‪ ،‬قنه دير فس ي عض ي آسيب مز گتص ث مت ي د و اگص صگ ي قطع عضف يف آسفيب مز گتفص د اثفص‬
‫يكند و ديفر‬ ‫سصايت مصخي از د ت م د‪ ،‬دير د ت سص د دير فس ي عض ي آسيب مز گتص قداخ‬
‫د حكم واقع ي د‪.‬‬ ‫د ت غيص سص ‪ ،‬جداگ ر ح سبر و‬

‫جب قطع عض ي آسفيب ميشفتص ب فد‬ ‫د ر وا د ع د م د و ع ً كشند ي‬ ‫ماده ‪ -541‬هصگ‬


‫لكه اقف ق ً سصايت كند‪ ،‬عالو مص حق قص ص ي دير‪ ،‬سبت مر جن يت ع د ك تص‪ ،‬حسفب ف د ديفر جن يفت‬
‫ا قطع كند و اقف ق ً ايه قطع سصايت كنفد‬ ‫د ند اينكر خصي ع داً ا گشت ديگص‬ ‫ميشتص يز م يد پصداخت‬
‫د دير فس ي‬ ‫و جب ف ت جنيٌ عسير ي قطع دست او گصدد‪ ،‬عالو مص حق قص ص ي دير ا گشت‪ ،‬حسب‬
‫د‪.‬‬ ‫دير دست جنيٌعسير يز م يد پصداخت‬

‫مفدن مفروجف د آيفد‬ ‫تعفدد د اعضف‬ ‫ماده ‪ -541‬هصگ د اثص يك ضصمر ي هص فت ديگص‪ ،‬آسفيبه‬
‫ختسن م د ي ه ر د يك عض م د ولي ع هص آسيبي غيص از ع ديگص‬ ‫چن چر هصيك از آ ه د اعض‬
‫م د و ي از يك ع م د ولكه د دو ي چند ح جداگ ر از يك عض م د‪ ،‬هص آسيب دير جداگ ر دا د‪.‬‬
‫د هص آسيبي دير جداگ ر دا د‪.‬‬ ‫تعدد ايج د‬ ‫تعدد‪ ،‬آسيبه‬ ‫ماده ‪ -542‬هصگ د اثص فت ه‬

‫يكند و قنه دير‬ ‫تعدد قداخ‬ ‫ت وج د ج ع صايط چه گ ر ذي ‪ ،‬دير آسيبه‬ ‫ماده ‪ -543‬د‬
‫يك آسيب ث مت ي د‪:‬‬
‫تعدد ي جصاح ت تعدد از يك ع م د‪.‬‬ ‫ند كستگيه‬ ‫ايج د د‬ ‫الن‪ -‬ه ر آسيبه‬
‫‪ -‬ه ر آسيبه د يك عض م د‪.‬‬
‫د‪.‬‬ ‫زديك مر هم م د كر عصف ً يك آسيب حس‬ ‫پ‪ -‬آسيبه تص مر هم ي مرگ را‬
‫صقكب مروج د آيد‪.‬‬ ‫ت‪ -‬ج ع آسيبه م يك فت‬

‫د ند اينكر د اثص ضفصمر مفر‬ ‫ماده ‪ -544‬هصگ د اثص يك ي چند فت ‪ ،‬ن فع تعدد زائ ي قص‬
‫د‪ ،‬هصيك دير جداگ ر دا د‪.‬‬ ‫سص‪ ،‬مين يي‪ ،‬ن ايي و عق كسي از ميه مصود ي كم‬

‫م د د جن يت مص آن عض كر نجص مر زوال ي اختالل نفعت‬ ‫نفعتي ق ئم مر عض‬ ‫ماده ‪ -545‬هصگ‬


‫گصدد قنه دير ميشتص ث مت ي د ولي اگص نفعت ق ئم مر آن عضف بف د و يف ن از مفيه ففته عضف و زوال‬
‫نفعت ؤثص م د‪ ،‬ند اللر گ ش و ميني كفر‬ ‫نفعت الز ر ب د‪ ،‬اگصچر وج د آن عض د قق يت و قسهي‬
‫د قق يت ن ايي و م ي يي ؤثص د و مر سبب قطع اللر گ ش ي ميني‪ ،‬ن ايي ي م ي يي يز زائ ي قص گصدد‪،‬‬
‫هصكدام دير جداگ ر دا د‪.‬‬

‫كسفته‬ ‫ماده ‪ -546‬چن چر مر سبب ايصاد ضصمر ي جصاحت‪ ،‬د ر مز گتص مروج د آيد ند اينكر م‬
‫د‪ ،‬هصگ آن جصاحت عست و سبب زوال ي قص ن نفعت م د اگص م يك ضصمر يف جصاحفت‬ ‫سص‪ ،‬عق زائ‬
‫يكند و قنه دير زوال ي قص ن نفعفت كفر ميشفتص‬ ‫واقع د م د دير ضصمر ي جصاحت د دير ميشتص قداخ‬
‫است پصداخت ي د و چن چر زوال نفعت ي قص ن آن م ضصمر يف جصاحفت ديگفص غيفص از ضفصمرا كفر‬
‫جصاحت ا ايج د كصد است‪ ،‬واقع د م د و ي ضصمر ي جصاحت وا د عست زوال ي قص ن نفعت مرگ را‬
‫كر الزم و سزوم يكديگص د‪ ،‬ب د و اقف ق ً م آن ضصمر و جصاحت‪ ،‬نفعت يز زائ گصدد ي قص ن ي مد‪ ،‬ضصمر ي‬
‫جصاحت و نفعت‪ ،‬هص كدام دير جداگ ر دا د‪.‬‬
‫د‪ ،‬قنه دير ه ن جصاحت ع يق‬ ‫واقع‬ ‫ماده ‪ -547‬هصگ جصاحت ع يقي ند نقسر و ي ج ئفر يكب‬
‫د يعني امتداء جصاحت خفيفنقفص نفد ضفحر و سفپس جصاحفت‬ ‫پصداخت ي د و اگص مر قد يج واقع‬
‫د‪ ،‬چن چر مر سبب سصايت جصاحت اول م د قنه دير جصاحت ديدقص پصداخفت‬ ‫ديدقص ند نقسر ايج د‬
‫قي كر مر سبب ضصمر ديگص م د‪ ،‬خ ا دو ضصمر از يك فص خ ا از چند فص م د‪ ،‬هصيك از‬ ‫ي دود‬
‫دو جصاحت‪ ،‬دير جداگ ر دا د‪.‬‬

‫ماده ‪ -548‬د اعض ء و ن فع‪ ،‬قدا ا ش يك جن يت‪ ،‬ميش از دير قد مصا آن عض ي نفعت يست‬
‫د‪ ،‬مصا هص آسيب دير‬ ‫و چن چر مر سبب آن جن يت‪ ،‬نفعت ي عض ديگص از ميه ود ي عيبي د آ ه ايج د‬
‫جداگ را قعييه يگصدد‪.‬‬
‫بخش دوم ـ مقادير ديه‬
‫فصل اول ـ ديه نفس‬
‫ه ن است كر د قص ات صع قعييه د است و يزان آن د امتفدا هفص‬ ‫ماده ‪ -549‬ا د دير ك‬
‫س ل ق سط ئيس ق قض ئير مر قفصي مص اس س ظص ق م هبص قعييه و اعالم ي د‪.‬‬

‫ماده ‪ -551‬دير قت زن‪ ،‬صن دير صد است‪.‬‬

‫شفك ‪،‬‬ ‫سحق مر زن‪ ،‬دير زن و ديفر خنثف‬ ‫سحق مر صد‪ ،‬دير صد و دير خنث‬ ‫ماده ‪ -551‬دير خنث‬
‫صن دير صد مرعالو صن دير زن است‪.‬‬
‫قبصص ‪ -‬د كسير جن ي قي كر جنيٌ عسير صد يست‪ ،‬ع دل قف وت دير ق سقن دير صد از فندو قفأ يه‬
‫مد ي پصداخت ي د‪.‬‬ ‫خس قه‬

‫قي كر هص دو ي يكي از طصفيه ز سس ن م ند‪ ،‬د احك م دير‬ ‫ماده ‪ -552‬خص ت لد از ز د‬


‫ند سس ن است‪.‬‬

‫قي كر فصز د و ه سص دا فتر م فد و ز ف از هفص دو‬ ‫ماده ‪ -553‬وا ث دير خص ت لد از ز د‬


‫د م د‪،‬‬ ‫ت گصفتر م د‪ ،‬ق م هبص است و چن چر يكي از طصفيه بهر دا تر ي اكصا‬ ‫طصف م ض يت‬
‫ه ن طصف ي اق ام او‪ ،‬وا ث دير يم ند‪.‬‬

‫دينفي فن ختر فد د قف ن‬ ‫ماده ‪ -554‬مصاس س ظص حك تي ق م هبص ‪ ،‬دير جن يت مص اقسيتهف‬


‫اسال ي ايصان مر ا داز دير سس ن قعييه يگصدد‪.‬‬ ‫اس سي ج ه‬
‫حفصام « حفصم‪ ،‬جفب‪ ،‬ذ القعفد‬ ‫هه‬ ‫صقكب و ف ت جنيٌعسير هص دو د‬ ‫فت‬ ‫ماده ‪ -555‬هصگ‬
‫د خ ا جن يت ع د خ ا غيصع د م د‪ ،‬عالو مص دير ففس‪،‬‬ ‫وذ الحجر» ي د حدود حصم كر‪ ،‬واقع‬
‫قدس و تبصك ش ل حكم ق سيظ دير يست‪.‬‬ ‫يكس م دير يز افزود يگصدد‪ .‬س يص ك ه و ز ه‬
‫فصعي‬ ‫جفب كفر از فص‬ ‫صعي است ند ف‬ ‫حصام‪ ،‬ص‬ ‫صوع و پ ي ن هه‬ ‫قبصص ف عي‬
‫جب مر پ ي ن ي سد‪.‬‬ ‫صعي آخصيه وز‬ ‫ص‬ ‫ج د الث ي‪ ،‬صوع و م‬ ‫آخصيه وز‬
‫ماده ‪ -556‬د حكم ق سيظ دير فصقي ي ن م لغ و غيصمف لغ‪ ،‬زن و فصد و سفس ن و غيص سفس ن يسفت‪.‬‬
‫ا د كر ع قسر يف ميفتال ف ل‬ ‫سقط جنيه يز پس از پيدايش وح‪ ،‬ش ل حكم ق سيظ است‪ .‬ق سيظ دير‪ ،‬د‬
‫است‪ .‬د قت ع د كر مرعست عدم ا ك ن قصف ص يف عفدم جف از آن ديفر‬ ‫پصداختكنند دير م د يز ج‬
‫است‪.‬‬ ‫پصداخت ي د يز ايه حكم ج‬

‫يست‪.‬‬ ‫ماده ‪ -557‬ق سيظ دير خص ص قت فس است و د جن يت مص اعض ء و ن فع ج‬

‫فصل دوم ـ قواعد عمومي ديه اعضاء‬


‫ماده ‪ -558‬د جن يت غيصع د مص اعض ء و جن يت ع د كر قص ص دا د ي قصف ص د آن كفه‬
‫يست ي مص دير‪ ،‬ص لحر د و قدا آن شخص شد است مر صح قص د ايه ق ن‪ ،‬دير ث مت ي د‪.‬‬

‫فصع‬ ‫ماده ‪ -559‬هصگ د اثص جن يت د را مص عض ي ن فع وا د آيد چن چر مصا آن جن يفت د‬


‫د م د قدا قص و چن چر فصع ً قفدا‬ ‫دير قد ي سبت عيني از آن مر صح ند ج د ايه ق ن قص‬
‫ط لبر است‪.‬‬ ‫خ ي مصا آن قعييه شد ا ش آن ق م‬

‫صد يكس ن است و چن چر ثسث ي‬ ‫ماده ‪ -561‬دير زن و صد د اعض ء و ن فع ق ك تص از ثسث دير ك‬


‫يي مد‪.‬‬ ‫د دير زن مر صن ققسي‬ ‫ميشتص‬

‫تعدد مص يك يف چنفد عضف وا د ف د‪ ،‬فالك‬ ‫ماده ‪ -561‬هصگ د اثص يك ي چند ضصمر‪ ،‬آسيبه‬
‫وا د مص عض ‪ ،‬عصف ً يفك آسفيب و‬ ‫جداگ ر است گص اينكر آسيبه‬ ‫سيدن دير مر ثسث‪ ،‬دير هص آسيب مر ط‬
‫د‪.‬‬ ‫جن يت حس‬

‫ا د ا ش فصقي ي ن زن و صد يست لكه يزان ا ش جن يت وا د مص اعضف ء و نف فع‬ ‫ماده ‪ -562‬د‬


‫زن ب يد ميش از دير اعض ء و ن فع او م د‪ ،‬اگصچر س و م ا ش ه ن جن يت د صد م د‪.‬‬
‫و از مفيه مفصدن‬ ‫زوج‪ ،‬دير ك‬ ‫فصد و هص دو عض از اعض‬ ‫ماده ‪ -563‬از ميه مصدن هص يك از اعض‬
‫داخسي مفدن م فد خف ا از اعضف‬ ‫از اعض‬ ‫دا د‪ .‬خ ا عض زم‬ ‫زوج‪ ،‬صن دير ك‬ ‫هصيك از اعض‬
‫د م د‪.‬‬ ‫قص‬ ‫گص اينكر د ق ن قصقيب ديگص‬ ‫ف هص‬

‫ماده ‪ -564‬فسج كصدن عض دا ا دير عيه‪ ،‬دو س م دير آن عض و از ميه مصدن عض فسج‪ ،‬يفك سف م‬
‫د از ك ايي آن از ميه ي ود‪ ،‬م ق جر مر ك ايي از‬ ‫ا دا د‪ .‬د فسج كصدن سبي عض كر د‬ ‫دير ه ن عض‬
‫دست فتر‪ ،‬ا ش قعييه يگصدد‪.‬‬

‫ماده ‪ -565‬از ميه مصدن قس تي از عض ي نفعت دا ا دير قد مر ه ن سبت دير دا د مر ايه قصقيب‬
‫كر از ميه مصدن صن آن مر يزان صن و از ميه مصدن يكس م آن مر يزان يك س م دا ا دير است گص اينكفر‬
‫د م د‪.‬‬ ‫قص‬ ‫د ق ن قصقيب ديگص‬
‫ا د كر سبت از ميه فتر ق م قشخيص ب د‪ ،‬ا ش قعييه ي د‪.‬‬ ‫قبصص ‪ -3‬د‬
‫ن س‪ ،‬جنيٌعسير ف گزيص از‬ ‫ا د وضعيتي قصا دهد كر مر قشخيص ك‬ ‫قبصص ‪ -4‬هصگ جن يت‪ ،‬عض‬
‫قطع آن م د دير قطع عض ث مت ي د‪.‬‬

‫ماده ‪ -566‬دير اعض ئي كر م پي د و ا ث ل آن د ح عض از ميه فتر‪ ،‬قصا گصفتر است و ند عض‬


‫د مر يزان دير عض ا سي است و اگفص دا ا حيف ت گفصدد ولفي از جهفت ديگفص‬ ‫ا سي دا ا حي ت ي‬
‫جب ض ن لي است‪.‬‬ ‫صن عي‪ ،‬قنه‬ ‫ا دا د‪ .‬از ميه مصدن اعض‬ ‫د‪ ،‬دير عض عي‬ ‫عي‬

‫صقكب ر جب آسيب و عيبي د مدن گفصدد و فر اثفص از خف د د‬ ‫ا د كر فت‬ ‫ماده ‪ -567‬د‬


‫ت عدم قص لح‪ ،‬صقكب مر حبس ي فال‬ ‫ا دع د د‬ ‫مگذا د ض ن نتفي است لكه د‬ ‫مدن مصج‬
‫قعزيص د جر هفت حك م ي د‪.‬‬
‫د‬ ‫كر دا ا دير قد است‪ ،‬چن چر پس از جن يت مرگ را ا الح‬ ‫ماده ‪ -568‬د كستگي عض‬
‫د‪ ،‬چه ميست و پنجم دير آن عض ث مت است و چن چر م عيب و قص‬ ‫كر هيچ عيب و قصي د آن م قي‬
‫ا د كر د ايفه قف ن خفالف آن‬ ‫ب د‪ ،‬ا ش ث مت است گص د‬ ‫د ي مصا آن عض دير قد‬ ‫ا الح‬
‫د م د‪.‬‬ ‫قص‬
‫ماده ‪ -569‬دير كسته‪ ،‬قصك مصدا ته و خصد دن استخ ان هص عض دا ا دير قفد مفر فصح زيفص‬
‫است‪:‬‬
‫الن‪ -‬دير كسته استخ ان هص عض يك پنجم دير آن عض و اگص مدون عيب د ف ن ف د چهف پنجم‬
‫دير كسته آن است‪.‬‬
‫‪ -‬دير خصد دن استخ ان هص عض يك س م دير آن عض و اگص مدون عيب د ف ن ف د چهف پنجم‬
‫دير خصد دن آن استخ ان است‪.‬‬
‫پ‪ -‬دير قصك مصدا ته استخ ان هص عض چه پنجم دير كسته آن عض است‪.‬‬
‫ت‪ -‬دير جصاحتي كر مر استخ ان ف ذ كند مدون آ كر جب كستگي آن گصدد و يز دير ضفحر آن‪،‬‬
‫يك چه م دير كستگي آن عض است‪.‬‬

‫قي‬ ‫د ي قصك مخ د‪ ،‬د‬ ‫ماده ‪ -571‬هصگ يك استخ ان از چند قطر جدا از هم مشكند ي خصد‬
‫گصدد‪ ،‬هصيك دير جداگ ر دا د هصچند م يك ضصمر مروج د آيد و ج ع‬ ‫تعدد حس‬ ‫كر عصف ً جن يت ه‬
‫از دير عض هم ميشتص م د‪.‬‬ ‫زم‬ ‫دير جن يته‬

‫عض گفصدد‪،‬‬ ‫قي كر جب س ي از ك افت دگي ك‬ ‫ماده ‪ -571‬د فتگي استخ ان از فص ‪ ،‬د‬
‫ف ت د ف ن مفدون عيفب جفب‬ ‫ت جب دو س م دير ه ن عض و د‬ ‫جب ا ش و د غيص ايه‬
‫چه پنجم از دوس م دير آن عض يم د‪.‬‬

‫د‪ ،‬دير كستگي ث مت است‪.‬‬ ‫ماده ‪ -572‬هصگ د اثص جن يتي قكر ك چكي از استخ ان از آن جدا‬

‫د ر ديگص گصدد‪ ،‬هص يك دير جداگ را‬ ‫د ر مص استخ ان‪ ،‬جب قص عض ي‬ ‫ماده ‪ -573‬هصگ‬
‫دا د‪.‬‬

‫ماده ‪ -574‬هصگ مص اثص يك ي چند ضصمر‪ ،‬عالو مص د فتگي فصف ‪ ،‬اسفتخ ان يفز مشفكند يف قفصك‬
‫ي د و هصيك دير ي ا ش جداگ ر دا د‪ .‬اگص مص اثص ضصمرا ‪ ،‬هم استخ ان مشكند‬ ‫مخ د‪ ،‬دو جن يت حس‬
‫است‪.‬‬ ‫د يز ايه حكم ج‬ ‫و هم جصاحتي ند ضحر ي فذ و ي ج ئفر د مدن ايج د‬
‫ماده ‪ -575‬پي د خ دن عض پس از جن يت قأثيص د دير دا د‪.‬‬

‫فصل سوم ‪ -‬ديه مقدر اعضاء‬


‫مبحث اول ‪ -‬ديه مو‬
‫قي كر ديگص صويد‪ ،‬دير ك ف دا د‬ ‫سص ي يش صد‪ ،‬د‬ ‫ماده ‪ -576‬كندن و ي از ميه مصدن ق م‬
‫ث مت است‪ .‬د ايه حكم فصقي‬ ‫سص‪ ،‬ا ش و سبت مر يش يكس م دير ك‬ ‫مصويد‪ ،‬سبت مر‬ ‫و اگص دوم‬
‫كمپشت و پصپشت و ك دك و مز گس ل يست‪.‬‬ ‫ين‬

‫قي كر ديگص صويد‪ ،‬جب دير ك ف زن و‬ ‫سص زن‪ ،‬د‬ ‫ماده ‪ -577‬كندن و ي از ميه مصدن ق م‬
‫كمپشت و پصپشت و ك دك و مز گس ل‬ ‫مصويد‪ ،‬جب هصال ث است‪ .‬د ايه حكم فصقي ي ن‬ ‫اگص دوم‬
‫يست‪.‬‬
‫زن‪ ،‬پصداخت ي د‪.‬‬ ‫زن م د فقط مر قدا دير ك‬ ‫قبصص ‪ -‬اگص هصال ث ميش از دير ك‬

‫از ميه مصود كر ديگص صويد‪ ،‬م يد مر‬ ‫سص صد ي زن ي يش صد ط‬ ‫ماده ‪ -578‬چن چر قس تي از‬
‫سص صد‪ ،‬ا ش و د يش مر سبت از يكس م دير ك ف‬ ‫مصويد‪ ،‬د‬ ‫د و اگص دوم‬ ‫سبت‪ ،‬دير پصداخت‬
‫د‪.‬‬ ‫سص زن مر ه ن سبت از هصال ث ‪ ،‬م يد دير پصداخت‬ ‫ود‬

‫سص زن ي صد ي يش صد‪ ،‬چن چر م ضف يت فخص يف د ف ا د كفر اذن‬ ‫ماده ‪ -579‬كندن‬


‫پز كي الزم م د‪ ،‬دير ي ا ش دا د‪.‬‬ ‫خص عتبص يست‪ ،‬م ض يت ولي او م د ي مر جهت ضصو ته‬

‫فن س مفص‬ ‫است‪ .‬چن چفر ظفص ك‬ ‫د وث‬ ‫نس‬ ‫م ك‬ ‫ماده ‪ -581‬قشخيص وييدن و صوييدن‬
‫د‪ ،‬ولي پس از آن خالف ظص او ث مت گصدد‪ ،‬م يد زاد مص ا ش ي يكس م ديفر‬ ‫صوي يدن م د و دير پصداخت‬
‫ن س مص وييفدن م فد و ا ش يف‬ ‫د و اگص ظص ك‬ ‫د مر پصداختكنند دير‪ ،‬ستصد‬ ‫و ي هصال ث ‪ ،‬حسب‬
‫د ولي خالف ظص او ث مفت گفصدد‪ ،‬م يفد مفرالتفف وت آن‬ ‫د پصداخت‬ ‫يكس م دير و ي هصال ث ‪ ،‬حسب‬
‫د‪.‬‬ ‫پصداخت‬
‫ا د كفر‬ ‫ماده ‪ -581‬كندن و ي از ميه مصدن هص يك از امصوه ‪ ،‬اگص مدون ض يت خص ي ولي او د‬
‫مصويفد‪،‬‬ ‫دا د و اگفص دومف‬ ‫اذن خص عتبص يست و ي مدون ضصو ت قج يزكنند م د يكچه م دير ك‬
‫كفر‬ ‫كفر وييفد ‪ ،‬ا ش و سفبت مفر قفدا‬ ‫از آن مصويد سبت مر قفدا‬ ‫جب ا ش است و اگص قدا‬
‫قدا س حت‪ ،‬قعييه ي د‪.‬‬ ‫صوييد ‪ ،‬دير م احتس‬

‫سص‪ ،‬يش و امصو پيش از جن يت از ميه فتر م د‪ ،‬زائ كصدن م قي فد‬ ‫از‬ ‫ماده ‪ -582‬اگص قدا‬
‫ا دا د‪.‬‬ ‫آ ه ‪ ،‬حكم از ميه مصدن قس تي از‬
‫سص‪ ،‬يش ي امصو از ميه مفصود‪ ،‬عفالو‬ ‫ماده ‪ -583‬هصگ م از ميه مصدن عض ي پ ست و ند آن‪،‬‬
‫د دير ي ا ش جن يت يز پصداخت ي د‪.‬‬ ‫ي يش ي امصو‪ ،‬حسب‬ ‫مص دير‬

‫ف ت مفصوز عيفب و قفص‬ ‫مفدن د‬ ‫پسك ي س يص هف‬ ‫ماده ‪ -584‬از ميه مصدن ق م ي قس تي از‬
‫جب ا ش است‪ ،‬خ ا مصويد خ ا صويد و چن چر م از ميه مصدن عض ي كندن پ ست و ند آن م د‪ ،‬قنهف ديفر‬
‫پصداخت ي د‪.‬‬ ‫ي اش ح‬

‫سص صد ي زن ي يش صد كر از ميه فتر است م عيب و قص مصويد ند آ كر‬ ‫ماده ‪ -585‬هصگ‬


‫د ف د يفش م يفد‬ ‫گ ي ح لت طبيعي آن ق ييص كند ي كمپشت مصويد‪ ،‬ا ش ث مت است‪ .‬قدا ا ش زم‬
‫ت ويش مدون عيب قعييه‬ ‫سص صد‪ ،‬ميشتص از ا ي م د كر د‬ ‫د‬ ‫ود‬ ‫ميشتص از يكس م دير ك‬
‫د م يفد ا ش ديگفص مفصا‬ ‫سص زن يز عالو مص ا ش ي ثسث دير ي هصال ث حسب‬ ‫د‬ ‫ي د‪ .‬د‬
‫د‪.‬‬ ‫عيب ح سر پصداخت‬

‫ماده ‪ -586‬الك سؤوليت د ر مر ‪ ،‬از ميه مصدن آن اسفت و في از مفيه مفصدن نفد كنفدن يف‬
‫س زا دن‪ ،‬قأثيص د حكم دا د‪.‬‬
‫مبحث دوم ـ ديه چشم‬
‫و هصيك از آ ه صن دير دا د‪ .‬چشمه يي‬ ‫ماده ‪ -587‬د آو دن و ي از ميه مصدن دو چشم مين دير ك‬
‫كر مين يي دا د د ايه حكم يكس ند هصچند يزان مين يي آ ه تف وت م د ي از جه ت ديگص ند بكف‬
‫و نحصف م دن م هم فص دا تر م ند‪.‬‬
‫قي كر قعييه قدا‬ ‫قبصص ف هصگ لكر دائ ي ج د د چشم ع مين يي قس تي از چشم گصدد‪ ،‬د‬
‫ت‪ ،‬ا ش پصداخت ي د‪.‬‬ ‫آن كه م د مر ه ن سبت از دير كسص و د غيص ايه‬

‫كسي كر فقط يك چشفم مينف دا د و چشفم ديگفصش‬ ‫ماده ‪ -588‬د آو دن و ي از ميه مصدن چشم مين‬
‫است لكه اگص چشفم ديگفصش ا د‬ ‫د زاد و ي مر عس غيصجن يي از ميه فتر م د جب دير ك‬ ‫مين‬
‫في‬ ‫دير آن ا دا تر است از دست داد م د دير چشم مين ‪ ،‬صن دير ك‬ ‫اثص قص ص ي جن يتي كر استحق‬
‫م د‪.‬‬

‫است‪.‬‬ ‫ماده ‪ -589‬دير د آو دن و ي از ميه مصدن هص چش ي كر مين يي دا د يك شم دير ك‬

‫م ال‪ ،‬يك شم ديفر ك ف و‬ ‫‪ ،‬دير هصيك از پسكه‬ ‫ماده ‪ -591‬دير ج ع چه پسك دوچشم‪ ،‬دير ك‬
‫است‪.‬‬ ‫پ ييه‪ ،‬يكچه م دير ك‬ ‫دير هص يك از پسكه‬
‫قبصص ‪ -‬هصگ كسي چشم و پسك ا يكج از ميه مبصد‪ ،‬هصيك دير جداگ ر دا د‪.‬‬

‫پف ييه‪،‬‬ ‫م ال‪ ،‬جب يك شم ديفر و فك فته هصيفك از پسكهف‬ ‫ماده ‪ -591‬ك فته هصيك از پسكه‬
‫جب يكچه م دير است‪.‬‬
‫مبحث سوم ـ ديه بيني‬
‫دا د‪.‬‬ ‫ماده ‪ -592‬قطع كصدن و ي از ميه مصدن ق م ميني ي ص را كر پ ييه استخ ان ميني است دير ك‬
‫قي كر د يك دفعر م فد‪ ،‬جفب ديفر ك ف‬ ‫از استخ ان ميني د‬ ‫از ميه مصدن ق م ص ر م ق م ي قدا‬
‫ص فر‬ ‫از استخ ان ميني د دفعر ديگص از ميه مصود‪ ،‬مفصا‬ ‫است لكه اگص ص ر ميني د يك دفعر و ق م ي قدا‬
‫و مصا استخ ان‪ ،‬ا ش قعييه ي د‪.‬‬ ‫دير ك‬

‫قي كر جب فس د ميني و از ميه ففته آن ف د‪ ،‬ديفر ك ف‬ ‫ماده ‪ -593‬كسته استخ ان ميني د‬


‫و اگص م عيب و قص مهب د پيدا كند‪،‬‬ ‫د جب يكدهم دير ك‬ ‫دا د و چن چر مدون عيب و قص ا الح‬
‫جب ا ش است‪ .‬د كج دن ميني ي كسته استخ ان ميني كر نجص مر فس د آن ش د‪ ،‬ا ش ث مت ي د‪.‬‬

‫است‪.‬‬ ‫ميني ي پصد ي ن دو س ا ‪ ،‬جب يكس م دير ك‬ ‫ماده ‪ -594‬از ميه مصدن هصيك از پص ه‬
‫و از ميه مصدن ميني فسج‪ ،‬جب يكس م دير ك‬ ‫ماده ‪ -595‬فسج كصدن ميني‪ ،‬جب دوس م دير ك‬
‫است‪.‬‬

‫ي ن آن‪ ،‬خف ا مف پف گي ه فصا م فد خف ا‬ ‫ماده ‪ -596‬س ا كصدن هص دو طصف ميني و پصد ف‬


‫است و اگص مهب د ي مد‪،‬‬ ‫ك آن ش د‪ ،‬جب يكس م دير ك‬ ‫قي كر م عث از ميه فته ميني ي‬ ‫ب د‪ ،‬د‬
‫است‪.‬‬ ‫جب يكپنجم دير ك‬

‫قي كر‬ ‫ود‬ ‫قي كر مهب د ي مد يك هم دير ك‬ ‫ماده ‪ -597‬دير س ا كصدن يك طصف ميني د‬
‫ف قي كفر مهبف د‬ ‫است و دير س ا كصدن يكطصف ميني م پصد وسط آن د‬ ‫مهب د ي مد‪ ،‬يكميستم دير ك‬
‫است‪.‬‬ ‫قي كر مهب د ي مد‪ ،‬يكپ زدهم دير ك‬ ‫ود‬ ‫ي مد دو هم دير ك‬

‫ك آن ش د‪ ،‬يكس م دير ك‬ ‫قي كر سبب از ميه فته ميني ي‬ ‫كصدن ميني د‬ ‫ماده ‪ -598‬دير پ‬
‫است‪.‬‬ ‫و اگص مهب د ي مد يكدهم دير ك‬

‫يم د‪.‬‬ ‫ماده ‪ -599‬دير از ميه مصدن ك ميني كر ح چكيدن خ ن است‪ ،‬صن دير ك‬

‫مبحث چهارم ـ ديه الله گوش‬


‫دا د‪.‬‬ ‫و از ميه مصدن هصيك از آ ه صن دير ك‬ ‫ماده ‪ -611‬از ميه مصدن دو اللر گ ش‪ ،‬دير ك‬
‫است‪.‬‬ ‫قبصص ف از ميه مصدن ص ر هص گ ش‪ ،‬جب يك شم دير ك‬

‫كصدن ص ر يك گ ش‪ ،‬جفب‬ ‫وپ‬ ‫كصدن اللر يك گ ش‪ ،‬جب يك شم دير ك‬ ‫ماده ‪ -611‬پ‬


‫‪ ،‬ا ش ث مت است‪.‬‬ ‫ت مهب د ك‬ ‫دد‬ ‫است و د هص دو‬ ‫يك هم دير ك‬

‫ماده ‪ -612‬فسج كصدن اللر هص گ ش‪ ،‬دوس م دير آن و مصيدن اللر گ ش فسج فد ‪ ،‬يفكسف م ديفر آن ا‬
‫دا د‪.‬‬
‫د كر استخ ان زيص آن ف هص گصدد عالو مص دير اللر گ ش‪،‬‬ ‫قطع‬ ‫ماده ‪ -613‬هصگ اللر گ ش مر ح‬
‫د‪.‬‬ ‫دير ضحر يز م يد پصداخت‬

‫م د د احكف م‬ ‫ن ا ي عي مي كر اللر آن س لم و دا ا حس و حي ت ك‬ ‫ماده ‪ -614‬گ ش ن ا و‬


‫ايه فص يكس ن هستند‪.‬‬

‫كصدن پصد گ ش‪ ،‬جب ا ش است و اگص د اثص آن حس ن ايي يز از مفيه مفصود يف‬ ‫ماده ‪ -615‬پ‬
‫د‪.‬‬ ‫قص ن پيدا كند‪ ،‬دير آن يز م يد پصداخت‬

‫جب سصايت مر اسفتخ ان و‬ ‫ماده ‪ -616‬هصگ آسيب س دن مر گ ش مر حس ن ايي سصايت كند ي‬


‫د هص كدام دير جداگ را دا د‪.‬‬ ‫كستگي آن‬

‫مبحث پنجم ـ ديه لب‬


‫از‬ ‫دا د و دير از ميه مفصدن قفدا‬ ‫و هصيك‪ ،‬صن دير ك‬ ‫ماده ‪ -617‬از ميه مصدن دو لب‪ ،‬دير ك‬
‫لب مر سبت ق م لب ح سبر ي د‪.‬‬
‫د و مفر دو وز فر و ديف ا مينفي‬ ‫است كر لثر ا يپ‬ ‫قبصص ‪ -‬حدود لب م ال از ظص عصض‪ ،‬قدا‬
‫است كر لثر ا يپ ف د و‬ ‫تص و ط ل آن ه ن ط ل ده ن است و حدود لب پ ييه از ظص عصض‪ ،‬قدا‬
‫ي د‪.‬‬ ‫ط ل آن ه ن ط ل ده ن است‪ .‬ح ير گ ره جزء لبه حس‬

‫ماده ‪ -618‬جن يتي كر م عث ج ع دن يك ي دو لب و ي قس تي از آن گصدد جب ا ش است خف ا‬


‫ي ن دن د دانه مش د خ ا ش د‪.‬‬ ‫جب‬

‫ماده ‪ -619‬جن يتي كر جب سست و فسج دن هصيك از لبه گصدد مرگ را كر م خند و ند آن از‬
‫جفب يفك‬ ‫سست و فسج فد‬ ‫صود‪ ،‬جب دوس م دير يك لب و از ميه مصدن هصيك از لبه‬ ‫د دانه كن‬
‫س م دير آن است‪.‬‬
‫د‪ ،‬يفكسف م ديفر ك ف و د‬ ‫ي ن دن د دانه‬ ‫كر م عث‬ ‫ماده ‪ -611‬ك فته هص دو لب مر ح‬
‫ف ت‬ ‫ود‬ ‫دا د‪ .‬ك فته يك لب جب يك شم دير ك‬ ‫ت مهب د مدون عيب‪ ،‬يكپنجم دير ك‬
‫است‪.‬‬ ‫مهب د مدون عيب‪ ،‬جب يكدهم دير ك‬
‫ف قي كفر از صف ديق‬ ‫ي ن دن د فدانهف گفصدد د‬ ‫قبصص ف جصاح ت وا د مص لب هصگ م عث‬
‫ا دا د‪.‬‬ ‫ر‪ ،‬دا ير و تالح ر م د‪ ،‬حكم جصاح ت ذك‬ ‫ح‬

‫مبحث ششم ـ ديه زبان‬


‫است و دير از ميه مصدن قس تي از آن‬ ‫جب دير ك‬ ‫ماده ‪ -611‬قطع و ي از ميه مصدن ق م زم ن گ ي‬
‫مر سبت گ ي يي از ميه فتر است كر م ققسيم ق م دير مر حصوف ح سبر ي د‪.‬‬
‫قبصص ‪ -3‬دير از ميه مصدن ادا هص حصف م ق جر مر حصوف زم ن قكسم جنيٌعسير قعييه ي ف د نفد‬
‫است‪.‬‬ ‫اينكر از ميه مصدن قد ت ادا يك حصف خص ف سيزم ن‪ ،‬يكسيودوم دير ك‬
‫قبصص ‪ -4‬خصي كر دا ا لكنت زم ن است و ي مر كند ي قند سخه يگ يد ي مصخي از حفصوف‬
‫ي د‪.‬‬ ‫ا يق ا د قسفظ كند‪ ،‬گ ي حس‬

‫از‬ ‫است و از ميه مصدن قفدا‬ ‫ماده ‪ -612‬قطع و از ميه مصدن ق م زم ن الل جب يكس م دير ك‬
‫آن‪ ،‬جب ه ن قدا دير مر سبت س حت ق م زم ن است‪.‬‬
‫قفت قف د مفر‬ ‫قبصص ‪ -‬الل اعم از د زاد و ع ضي است لكه كسي كر مر واسطر ع ضرا مرط‬
‫ي د‪.‬‬ ‫سخه گفته يست‪ ،‬گ ي حس‬

‫از زم ن كسي ا قطع كند و جب از ميه فته قد ت ادا قعفداد‬ ‫خصي قدا‬ ‫ماده ‪ -613‬هصگ‬
‫ديگص از زم ن او ا قطع كند و جب از ميه فته قد ت ادا قعداد‬ ‫قدا‬ ‫از حصوف گصدد و خص ديگص‬
‫د هص خص مر سبت قعداد حصوفي كر قد ت ادا آ ه ا از ميه مصد است‪ ،‬ض ه في‬ ‫ديگص از حصوف‬
‫م د‪.‬‬
‫مـــاده ‪ -614‬قطفففع و از مفففيه مفففصدن ق ففف م زمففف ن كففف دكي كفففر ز ففف ن سفففخه گففففته او‬
‫د كر الل م د است‪ ،‬زاد مص يفكسف م ديفر سفتصد‬ ‫است لكه اگص معداً عس م‬ ‫فصا صسيد ‪ ،‬جب دير ك‬
‫ي د‪.‬‬
‫ماده ‪ -615‬هصگ قس تي از زم ن ك دكي كر ز ن سخه گفته او فصا صسيد است‪ ،‬قطع ف د مفر يفزان‬
‫د كر ك دك الل م د اسفت‪ ،‬دوسف م آن‬ ‫سبت س حت قطع د ‪ ،‬دير پصداخت ي د لكه اگص معداً عس م‬
‫قي كر دير حصوف از ميه فتفر از ديفر سفبت‬ ‫د كر گ ي م د است‪ ،‬د‬ ‫ستصد ي گصدد و چن چر عس م‬
‫د‪.‬‬ ‫گ ي يي از ميه فتر ميشتص م د‪ ،‬مرالتف وت آن م يد پصداخت‬

‫مبحث هفتم ـ ديه دندان‬


‫دا د كر مفرقصقيفب زيفص ق زيفع‬ ‫دائم ميستوهشتگ ر دير ك‬ ‫ماده ‪ -616‬از ميه مصدن ق م د دانه‬
‫ي د‪:‬‬
‫جس كر عب قند از‪ :‬پيش‪ ،‬چه ق يي و يش كر از هص كدام دو عدد د م ال و دو عفدد د‬ ‫الن‪ -‬د دانه‬
‫دا د‪.‬‬ ‫پ ييه ي ويد و ج ع ً دوازد عدد است‪ ،‬هص كدام يكميستم دير ك‬
‫عقب كر د چه س ت پ ي ي از م ال و پ ييه د هص كدام يك ض حك و سر ضصس قصا‬ ‫‪ -‬د دانه‬
‫دا د‪.‬‬ ‫زد عدد است‪ ،‬هص كدام يكچهسم دير ك‬ ‫دا د و ج ع ً‬

‫اض في مر هص م كر م د و مر هص ح كر وييد م د اگص د كنفدن آ هف قصفي‬ ‫ماده ‪ -617‬د دانه‬


‫ش د ا ش يز دا د‪.‬‬ ‫د‪ ،‬ا ش ث مت يگصدد و اگص هيچگ ر قصي ح‬ ‫ح‬
‫ش د لكه جصاحتي مفروجف د آيفد‪ ،‬مفصا جصاحفت‬ ‫قبصص ‪ -3‬هصگ د كندن د دان زائد قصي ح‬
‫زم ‪ ،‬ا ش ث مت است‪.‬‬
‫د اينكر د دان كند د ا سي است ي زائد‪ ،‬قصديد وج د دا تر م د و م جف ع‬ ‫قبصص ‪ -4‬هصگ د‬
‫ن س‪ ،‬زائد ي ا سي م دن آن شخص ش د‪ ،‬اق اال صيه از دير د دان ا سي و ا ش د دان زائد پصداخفت‬ ‫مر ك‬
‫ي د‪.‬‬

‫ا سي دائ ي از ميستوهشت عدد ك تص م د مر ه ن سبت از ديفر ك ف‬ ‫ماده ‪ -618‬هصگ د دانه‬


‫ك هش يي مد خ ا خسقت ً ك تص م د ي د اثص ع ضرا كم د م د‪.‬‬

‫گ گ ن دا د‪ ،‬وج د دا د و اگفص د فدا ي‬ ‫ماده ‪ -619‬د يزان دير قف وقي ي ن د دانه يي كر گه‬
‫د است‪ ،‬يك‬ ‫د و يفتد دير آن دوس م دير ه ن د دان است و دير د دا ي كر قبالً سي‬ ‫د اثص جن يت‪ ،‬سي‬
‫س م دير ه ن د دان است‪.‬‬
‫د ي نفعت آن از ميه مصود‪ ،‬ا ش ث مت است و اگص پس‬ ‫قبصص ف د ق ييص گ د دان‪ ،‬مدون آ كر سي‬
‫ه ن د دان ا مدهد‪.‬‬ ‫ا مكند‪ ،‬م يد دير ك‬ ‫از آن خصي د دان زم‬

‫ماده ‪ -621‬ايج د قصك ي لق كصدن د دان هصگ د حكم از ميه مصدن آن م د‪ ،‬جب دير ه ن د دان و‬
‫ت جب ا ش است‪.‬‬ ‫د غيص ايه‬

‫ماده ‪ -621‬كندن د دان لق ي قصكخ د كر نفعت آن م قي است‪ ،‬جب دير ه ف ن د فدان و د غيفص‬
‫ت جب ا ش است‪.‬‬ ‫ايه‬

‫يشفر‪ ،‬ديفر ه ف ن د فدان ا دا د و اگفص‬ ‫ي ن است م مق‬ ‫ماده ‪ -622‬كسته آن قدا از د دان كر‬
‫يف ن د فدان ا كسفتر‬ ‫يشر ا مكند‪ ،‬خ ا صقكب كسي م د كر قفدا‬ ‫كسي معد از كسته قدا زم‬
‫است ي ديگص ‪ ،‬ا ش قعييه ي د‪.‬‬
‫ي ن د دان مر ه ن سبت دير دا د‪.‬‬ ‫از قس ت‬ ‫قبصص ‪ -3‬كسته قدا‬
‫د د اثص جن يت ي ع ضرا قبالً از ميه فتر م فد مفر ه ف ن‬ ‫قبصص ‪ -4‬هصگ قس تي از د دان كند‬
‫سبت از دير د دان ك هش يي مد‪.‬‬

‫ث مت است گص اينكر كندن آن جب گصدد د دان‬ ‫ماده ‪ -623‬د كندن د دان يص يك دم دير ك‬
‫د‪.‬‬ ‫د دان دائ ي پصداخت‬ ‫ت م يد دير ك‬ ‫دائ ي صويد كر د ايه‬
‫جب ا ش است‪.‬‬ ‫كصدن و ك فته د دان يص‬ ‫قبصص ‪ -‬كسته‪ ،‬عي‬

‫د حف آن‪ ،‬د فدان‬ ‫دن د دان دائ ي دير ه ن د دان ث مت ي د‪ ،‬اگصچر دوم‬ ‫ماده ‪ -624‬م كند‬
‫مكنفد‪ ،‬م يفد ديفر ك ف ه ف ن‬ ‫د ا دوم‬ ‫د و چن چر خصي د دان وييد‬ ‫ديگص مصويد و ند س مق‬
‫د دان ا مپصدازد‪.‬‬

‫د د دان ديگص ي ه ن د دان قصا گيصد و ند د دان ا فسي‬ ‫د دان كند‬ ‫ماده ‪ -625‬هصگ مر ج‬
‫د‪ ،‬كندن آن‪ ،‬دير ه ن د دان ا دا د لكه اگص دا ا حفس و حيف ت ب فد‪ ،‬كنفدن آن‬ ‫دا ا حس و حي ت‬
‫جب ض ن لي است‪.‬‬
‫مبحث هشتم ـ ديه گردن‬
‫ت عفدم مهبف د و مف قي فدن ايفه‬ ‫ماده ‪ -626‬كج دن و خ يدگي گصدن د اثص كستگي د‬
‫ت مهب د و زوال ح لت خ يدگي و كج دگي جب ا ش است‪.‬‬ ‫ود‬ ‫ح لت جب دير ك‬

‫ماده ‪ -627‬كستگي گصدن مدون كج دن و خ يدگي آن جب ا ش است‪.‬‬

‫ع حصكت گصدن ف د‬ ‫ماده ‪ -628‬جن يت مص گصدن كر ع فصو مصدن ي ج يدن غذا و ي قص آن و ي‬


‫جب ا ش است‪.‬‬

‫مبحث نهم ـ ديه فک‬


‫پ ييه‬ ‫ويش د دانه‬ ‫ماده ‪ -629‬قطع كصدن و ي از ميه مصدن دو استخ ان چپ و است فك كر ح‬
‫از آ ه مر ه ن سبت دير دا د‪.‬‬ ‫و قدا‬ ‫‪ ،‬هص كدام از آ ه صن دير ك‬ ‫است‪ ،‬دير ك‬

‫ماده ‪ -631‬دير فك‪ ،‬ستق از دير د دان و س يص اعض ء است و اگص م فك‪ ،‬د دان ي غيص آن از ميه مفصود‬
‫ي آسيب مبيند هص كدام دير ي ا ش جداگ ر دا د‪.‬‬

‫جفب‬ ‫د‪ ،‬ا ش دا د و چن چفر ف ع ج يفدن يف‬ ‫ماده ‪ -631‬جن يتي كر جب كند حصكت فك‬
‫د‪ ،‬ا ش آن يز افزود ي د‪.‬‬ ‫قص آن‬

‫ماده ‪ -632‬از ميه مصدن ق م ي قس تي از فك م ال‪ ،‬جب ا ش است‪.‬‬

‫ماده ‪ -633‬كستگي استخ ان فك پ ييه ش ل حكم كستگي استخ ان و كستگي اسفتخ ان ففك‬
‫ت است‪.‬‬ ‫سص و‬ ‫م ال ش ل حكم كستگي استخ انه‬

‫دا د‪.‬‬ ‫و قطع فك فسج‪ ،‬يكس م دير ك‬ ‫ماده ‪ -634‬فسج كصدن فك پ ييه‪ ،‬دوس م دير ك‬
‫مبحث دهم ـ ديه دست و پا‬
‫چ مر صط آ كر دا ا ا گشت ن ك ف‬ ‫ماده ‪ -635‬قطع كصدن و ي از ميه مصدن هصيك از دسته از فص‬
‫است خ ا جنيٌعسير دا ا دو دست و خ ا مر هص عست دا ا يك دست م د‪.‬‬ ‫م د‪ ،‬جب صن دير ك‬

‫است‪.‬‬ ‫ا گشت ن ي ق چ‪ ،‬جب صن دير ك‬ ‫ماده ‪ -636‬قطع ق م ا گشت ن يك دست از ا ته‬

‫ماده ‪ -637‬قطع كصدن و ي از ميه مصدن كن دستي كر مر هص عست دا ا ا گشت يم د‪ ،‬جب ا ش‬


‫است‪.‬‬
‫قبصص ف د قطع كصدن و ي از ميه مصدن كن دستي كفر ك تفص از پفنج ا گشفت دا د‪ ،‬عفالو مفص ديفر آن‬
‫ا گشت ن‪ ،‬سبتي از ا ش كن دست يز ث مت است‪ ،‬مديه قصقيب كر اگص فچ دسفت دا ا يفك ا گشفت م فد‪،‬‬
‫ع الو مص دير يك ا گشت‪ ،‬چه پنجم ا ش كن دست و اگص دا ا دو ا گشت م د‪ ،‬عالو مص دير دو ا گشفت‪،‬‬
‫سرپنجم ا ش كن دست و اگص دا ا سر ا گشت م د‪ ،‬عالو مص دير سر ا گشت‪ ،‬دوپنجم ا ش كفن دسفت و‬
‫اگص دا ا چه ا گشت م د‪ ،‬عالو مص دير چه ا گشت‪ ،‬يكپنجم ا ش كن دست يز پصداخت ي د‪.‬‬

‫ماده ‪ -638‬قطع دست دا ا س عد از آ ج‪ ،‬خ ا دا ا كن م د خ ا ب د صن ديفر ك ف دا د و‬


‫دا د‪.‬‬ ‫ر‪ ،‬خ ا دا ا آ ج م د خ ا ب د‪ ،‬صن دير ك‬ ‫قطع دست دا ا م زو از‬

‫چ و يز دستي كر دا ا س عد است اگفص‬ ‫ماده ‪ -639‬دستي كر دا ا ا گشت ن است اگص م القص از فص‬
‫‪ ،‬جب ا ش قدا زائد كر قطع د يز يم د‪.‬‬ ‫م القص از آ ج قطع گصدد عالو مص صن دير ك‬

‫ر دا ا دو دست است‪ ،‬جفب صفن ديفر‬ ‫ماده ‪ -641‬قطع دست ا سي كسي كر از چ ي آ ج ي‬


‫است‪.‬‬ ‫د وث‬ ‫نس‬ ‫و قطع دست زائد جب ا ش است‪ .‬قشخيص دست ا سي و زائد مصعهد ك‬ ‫ك‬

‫است‪.‬‬ ‫ماده ‪ -641‬دير هصيك از ا گشت ن ا سي دست‪ ،‬يكدهم دير ك‬


‫ماده ‪ -642‬مصيدن ي از ميه مصدن هص مند ا گشت غيص ست‪ ،‬جب يكس م دير آن ا گشت و هفص منفد‬
‫ا گشت ست‪ ،‬جب صن دير ست است‪.‬‬

‫ا گشت زائد‪ ،‬يكس م دير ه ن‬ ‫ماده ‪ -643‬دير ا گشت زائد‪ ،‬يكس م دير ا گشت ا سي و دير منده‬
‫مند ا سي و دير مند زائد ا گشت ا سي يكس م دير مند ا سي ه ن ا گشت است‪.‬‬
‫قي كر مند ا گشت قص ن دا تر م د مر ه ن يزان از قدا دير آن ك ستر ي د‪.‬‬ ‫قبصص ف د‬

‫ماده ‪ -644‬دير فسج كصدن هص دست دوس م دير دست‪ ،‬دير فسج كصدن هفص ا گشفت دوسف م ديفر ه ف ن‬
‫ا گشت‪ ،‬دير قطع دست فسج يكس م دير دست و دير قطع ا گشت فسج يكس م دير ه ن ا گشت است‪.‬‬

‫د دير ك‬ ‫مصويد‪ ،‬يكد‬ ‫كر ديگص صويد ي ف سد و عي‬ ‫ماده ‪ -645‬دير از ميه مصدن خه مرط‬
‫يم د‪.‬‬ ‫د دير ك‬ ‫و اگص مدون عيب مصويد‪ ،‬يمد‬

‫است‪.‬‬ ‫د دير دست و ا گشت ن آن‪ ،‬د پ و ا گشت ن آن يز ج‬ ‫ماده ‪ -646‬احك م ذك‬

‫مبحث يازدهم ـ ديه ستون فقرات‪ ،‬نخاع و نشيمنگاه‬


‫ماده ‪ -647‬دير كسته ست ن فقصات مرقصقيب ذي است‪:‬‬
‫ت خ يد د آيفد‪،‬‬ ‫قي كر ا الً د ن ش د و ي معد از عالج مر‬ ‫الن‪ -‬كسته ست ن فقصات د‬
‫است‪.‬‬ ‫جب دير ك‬
‫د ولي جب از ميه فته يكي از ن فع گفصدد نفد اينكفر‬ ‫‪ -‬كسته ست ن فقصات كر ميعيب د ن‬
‫جنيٌعسير ق ان ا فته ي شسته دا تر م د و ي ق ان جنسي ي كنتصل اد ا و از ميه مصود‪ ،‬جفب ديفر ك ف‬
‫است‪.‬‬
‫ا د نفد ج د منفد( ) ف د‪،‬‬ ‫پ‪ -‬كسته ست ن فقصات كر د ن ش د و جب ع ا ضي از قبي‬
‫كستگي ست ن فقصات‪ ،‬جب دير ي ا ش هصيك از ع ا ض ح سر يز است‪.‬‬ ‫عالو مص دير ك‬
‫است‪.‬‬ ‫د‪ ،‬جب يكدهم دير ك‬ ‫ت‪ -‬كسته ست ن فقصات كر مدون عيب د ن‬
‫ث‪ -‬كسته ست ن فقصات كر جب فسج و ميحس دن پ ه گصدد عالو مص دير ست ن فقصات‪ ،‬جب‬
‫دوس م دير مصا فسج دو پ يز است‪.‬‬
‫ست ن فقصات مرجز هفص‬ ‫قبصص ‪ -3‬صاد از كسته ست ن فقصات‪ ،‬كسته يك ي چند هص از هص ه‬
‫گصدن و استخ ان د ب لچر يم د‪.‬‬ ‫ه‬
‫قبصص ‪ -4‬جن يتي كر سبب خ يدگي پشت ف د مفدون آ كفر جفب كسفته سفت ن فقفصات گفصدد‬
‫د‪ ،‬دير آن يكدهفم‬ ‫قي كر مدون عيب د ن‬ ‫ود‬ ‫قي كر خ يدگي د ن ش د‪ ،‬جب دير ك‬ ‫د‬
‫است‪.‬‬ ‫دير ك‬

‫و قطع جزئي از آن مر سبت س حت عصض‪ ،‬دير دا د‪.‬‬ ‫ماده ‪ -648‬قطع خ ع دير ك‬

‫د دير ي ا ش آن عضف مفص ديفر‬ ‫د‪ ،‬حسب‬ ‫ماده ‪ -649‬هصگ قطع خ ع جب عيب عض ديگص‬
‫خ ع افزود ي د‪.‬‬

‫و هص كدام از آ ه ‪ ،‬صفن ديفر‬ ‫كر مر استخ ان مصسد‪ ،‬دير ك‬ ‫ماده ‪ -651‬از ميه مصدن دو كپ مر ح‬
‫و قس تي از آن‪ ،‬مر ه ن سبت دير دا د‪.‬‬ ‫ك‬

‫د جنيٌعسيفر‬ ‫م عث‬ ‫ماده ‪ -651‬كسته استخ ان د ب لچر‪ ،‬جب ا ش است گص آ كر جن يت زم‬


‫دا د و اگص ق د مر ضبط دف ع م د ولي ق د مر ضفبط‬ ‫ت دير ك‬ ‫ق د مر ضبط دف ع ب د كر د ايه‬
‫م د ب د‪ ،‬ا ش آن يز پصداخت ي د‪.‬‬

‫ميضر ه و قعد وا د د است جب عدم ضبط اد ا يف‬ ‫د را كر مر حد ف‬ ‫ماده ‪ -652‬هصگ‬


‫دا د‪.‬‬ ‫دف ع ي هصدو گصدد‪ ،‬يك دير ك‬
‫مبحث دوازدهم ـ ديه دنده و ترقوه‬
‫حيط مر قسب كر از آن حف فت يكند‪ ،‬يكچهسم دير ك‬ ‫ماده ‪ -653‬دير كسته هصيك از د د ه‬
‫يم د‪.‬‬ ‫ديگص‪ ،‬يك دم دير ك‬ ‫و دير كسته هصيك از د د ه‬
‫جب ا ش است‪.‬‬ ‫قبصص ‪ -‬كندن د د‬

‫ماده ‪ -654‬دير ضحر هصيك از د د ه ‪ ،‬يكچه م دير كسته آن‪ ،‬دير قصك خ دن هصيفك از د فد‬
‫‪ ،‬و دير د فتگي آن‪ ،‬هفتو فيم هفزا م ديفر ك ف اسفت‪ .‬ديفر قفصك‬ ‫حيط مر قسب‪ ،‬يكهشت دم دير ك‬ ‫ه‬
‫است‪.‬‬ ‫و دير د فتگي آ ه پنجهزا م دير ك‬ ‫ديگص هفتهزا م دير ك‬ ‫خ دن هصيك از د د ه‬

‫و هص كدام از آ هف ‪ ،‬جفب صفن‬ ‫ماده ‪ -655‬قطع و از ميه مصدن دو استخ ان قصق ‪ ،‬جب دير ك‬
‫است‪.‬‬ ‫دير ك‬

‫د‪ ،‬جفب چهف‬ ‫قي كر مدون عيب د ن‬ ‫قصق د‬ ‫ماده ‪ -656‬كسته هصيك از استخ ان ه‬
‫است‪.‬‬ ‫د‪ ،‬جب صن دير ك‬ ‫قي كر د ن ش د و ي م عيب د ن‬ ‫ود‬ ‫د دير ك‬ ‫د‬

‫قصق ‪ ،‬سيودو هزا م‪ ،‬دير ضحر آن‪ ،‬ميست و پنج‬ ‫ماده ‪ -657‬دير قصك خ دن هصيك از استخ انه‬
‫است‪.‬‬ ‫دن آن‪ ،‬د هزا م دير ك‬ ‫هزا م‪ ،‬دير د فتگي آن‪ ،‬ميستهزا م و دير س ا‬
‫مبحث سيزدهم ـ ديه ازاله بکارت و افضاء‬
‫ماده ‪ -658‬هصگ ازالر مك ت غيصه سص م ق مت ي مر هص وسيسر ديگفص و مفدون ضف يت ف ت‬
‫گصفتر م د جب ض ن هصال ث است‪.‬‬
‫قبصص ‪ -3‬هصگ ازالر مك ت م ق مت و م ض يت ا ج م گصفتر م د چيز ث مت يست‪.‬‬
‫قبصص ‪ -4‬ض يت دختص م لغ ي جن ن ي كصَهي كر ضف يت واقعفي مفر ز ف دا فتر د حكفم عفدم‬
‫ض يت است‪.‬‬

‫يز مروج د آيد ند آ كر ث ر آسفيب ديفد و‬ ‫ماده ‪ -659‬هصگ مر ه صا ازالر مك ت جن يت ديگص‬


‫د دير ي ا ش جداگ ر دا د‪.‬‬ ‫حسب‬ ‫خص ت ا د اد ا خ د ا ضبط كند‪ ،‬جن يت زم‬

‫جب ض ن است‪:‬‬ ‫ه سص مر قصقيب ذي‬ ‫ماده ‪ -661‬افض‬


‫د‪.‬‬ ‫زن م يد پصداخت‬ ‫الن‪ -‬هصگ ه سص‪ ،‬م لغ و افض ء مر سببي غيص از ق مت م د‪ ،‬دير ك‬
‫‪ -‬هصگ ه سص‪ ،‬م لغ و افض ء مر سبب ق مت جنسي م د عالو مص ق م هص و دير ك ف زن‪ ،‬فقفر‬
‫يز ق ز ن وف ت يكي از زوجيه مص عهد زوج است هص چند او ا طال داد م د‪.‬‬
‫قبصص ‪ -‬افض ء عب ت از يكي دن دو جصا م ل و حيض ي حيض و غ ئط است‪.‬‬

‫جب ض ن است‪:‬‬ ‫غيصه سص‪ ،‬مرقصقيب ذي‬ ‫ماده ‪ -661‬افض‬


‫الن‪ -‬هصگ افض ء د م لغ ي كصَ م د و افض ء مر سبب ق مت م د‪ ،‬عالو مص هصال ث و دير ك‬
‫يز ث مت خ اهد م د و اگص افض ء مر غيص ق مت م د‪ ،‬ديفر ك ف زن و‬ ‫ت ازالر مك ت‪ ،‬ا شالبك‬ ‫زن‪ ،‬د‬
‫يز ث مت است‪.‬‬ ‫ت ازالر مك ت‪ ،‬هصال ث‬ ‫د‬
‫‪ -‬هصگ افض ء م ض يت زن م لغ و از طصيق ق مت ا ج م گصفتر م د‪ ،‬قنه پصداخفت ديفر ك ف زن‬
‫ث مت خ اهد م د‪.‬‬
‫ت ازالر مك ت‪ ،‬جب ا شالبك‬ ‫ي از وطي مر بهر عالو مص هصال ث و دير‪ ،‬د‬ ‫پ‪ -‬افض‬
‫يز يم د‪.‬‬

‫مبحث چهاردهم ‪ -‬ديه اندام تناسلي و بيضه‬


‫ماده ‪ -662‬قطع و از ميه مصدن ا دام قن سسي صد ق ختنرگ و ي ميشتص از آن‪ ،‬جب دير ك ف اسفت و‬
‫ح سبر و مر ه ن سبت دير پصداخت ي د‪.‬‬ ‫د ك تص از ختنرگ مر سبت ختنرگ‬
‫قبصص ‪ -3‬د ايه حكم قف وقي ميه ا دام ك دك‪ ،‬ج ان‪ ،‬پيص‪ ،‬عقيم و خصي كفر دا ا ميضفر سف لم يف‬
‫ي ف قد ميضر است‪ ،‬وج د دا د‪.‬‬ ‫عي‬
‫قبصص ‪ -4‬هصگ م يك ضصمر ق ختنرگ از ميه مصود و سپس صقكب يف فخص ديگفص م قي فد يف‬
‫و د قدا ميشتص‪ ،‬ا ش ث مت است‪.‬‬ ‫قس تي ديگص از ا دام قن سسي ا از ميه مبصد‪ ،‬سبت مر ختنرگ ‪ ،‬دير ك‬
‫ا خص ديگص قطفع كنفد‪،‬‬ ‫ا خصي و قس ت ديگص از ختنرگ‬ ‫قبصص ‪ -1‬هصگ قس تي از ختنرگ‬
‫ا‬ ‫هصيك مر سبت س حتي كر از ختنرگ قطع كصد ا د‪ ،‬ض ه ي م ند و چن چر خصي قس تي از ختنرگف‬
‫ا مر ا ض م ق م ي قس تي از ا دام قن سسي قطع كنفد‪ ،‬سفبت مفر جن يفت‬ ‫قطع كند و ديگص م قي د ختنرگ‬
‫اول‪ ،‬دير مر قدا س حت قطع د از ختنرگ و سبت مر جن يت دوم‪ ،‬مقير دير و ا ش قدا زائد قطفع فد‬
‫از ا دام قن سسي ث مت است‪.‬‬

‫و فسج كصدن ا دام س لم جب دوس م دير‬ ‫ماده ‪ -663‬قطع ا دام قن سسي فسج‪ ،‬جب يكس م دير ك‬
‫ث مت است‪.‬‬ ‫است لكه د قطع ا دام عنيه ثسث دير ك‬ ‫ك‬
‫قبصص ف قطع قس تي از ا دام فسج مر سبت ق م ا دام قن سسي‪ ،‬خ ا قس ت قط ع ختنرگ م فد خف ا‬
‫غيص آن دير دا د‪.‬‬

‫زن است و‬ ‫ماده ‪ -664‬قطع و از ميه مصدن هص يك از دو طصف ا دام قن سسي زن‪ ،‬جب صن دير ك‬
‫قطع و از ميه مصدن مخشي از آن‪ ،‬مر ه ن سبت دير دا د‪ .‬د ايه حكم فصقي ي ن م كص و غيصم كص ‪ ،‬خصدس ل و‬
‫قق ء و قص ء يست‪.‬‬ ‫از قبي‬ ‫مز گس ل س لم و عي‬

‫و قطع ميضر چپ‪ ،‬دو ثسث دير و قطع ميضر است‪ ،‬ثسث ديفر‬ ‫دير ك‬ ‫ماده ‪ -665‬قطع دو ميضر يكب‬
‫دا د‪.‬‬
‫ميه ج ان و پيص و ك دك و مز گ و عنيه و س لم و ند آن يست‪.‬‬ ‫قبصص ‪ -‬فصقي د حكم ذك‬

‫د ديفر آن‬ ‫است و اگص ق م ع ا فته فيد‬ ‫ماده ‪ -666‬دير و م كصدن يك ميضر‪ ،‬دودهم دير ك‬
‫است‪.‬‬ ‫هشتدهم دير ك‬
‫است‪ .‬قطع ميضفرهف يف‬ ‫سحق مر صد‪ ،‬جب دير ك‬ ‫ماده ‪ -667‬قطع ميضره ي ا دام قن سسي صدا ر خنث‬
‫شك ي سحق مر زن‪ ،‬جب ا ش است‪.‬‬ ‫ا دام قن سسي صدا ر خنث‬
‫ماده ‪ -668‬از ميه مصدن ع ر صد ي زن‪ ،‬جب ا ش است‪.‬‬

‫مبحث پانزدهم ـ ديه پستان‬


‫ماده ‪ -669‬قطع و از ميه مصدن هصيك از دو پسفت ن زن‪ ،‬جفب صفن ديفر ك ف زن و از مفيه مفصدن‬
‫از‬ ‫از آن مر ه ن سبت جب دير است و اگص ه صا م از ميه فته ق م ي مخشي از پسفت ن قفدا‬ ‫قدا‬
‫جب جن يت ديگص گصدد‪ ،‬عالو مص دير پسفت ن‪ ،‬ديفر يف ا ش‬ ‫پ ست ي گ ت اطصاف آن هم از ميه مصود ي‬
‫د‪.‬‬ ‫يز م يد پصداخت‬ ‫جن يت زم‬

‫ماده ‪ -671‬د قطع كصدن يص پست ن زن ي از ميه مصدن قد ت ق ليد يص ي تعذ كصدن خفصوج فيص از‬
‫پست ن و ي ايج د هص قص ديگص د آن‪ ،‬ا ش ث مت است‪.‬‬

‫فصل چهارم‪ -‬قواعد عمومي ديه منافع‬


‫ماده ‪ -671‬ادلر اثب ت دير ن فع‪ ،‬ه ن ادلر اثب ت دير اعض ء است‪ .‬د ف ا د اخفتالف يف ن صقكفب و‬
‫جنيٌ عسير د زوال نفعت ي قص ن آن‪ ،‬چن چر از طصيق اختب و آز يش‪ ،‬اقفصا ‪ ،‬مينفر‪ ،‬عسفم ق ضفي يف قف ل‬
‫ت قحقق ل ث‪ ،‬جنيٌعسير يق ا د م قس ر مر‬ ‫‪ ،‬زوال ي قص ن نفعت ث مت ش د د‬ ‫د وث‬ ‫نس‬ ‫ك‬
‫كر د دير اعض ء قص است‪ ،‬دير ا ث مت كند و چن چر سبت مر م زگشت نفعت زائ يف ف قص فد‬ ‫ح‬
‫اختالف م د دير م يك س گند جنيٌعسير ث مت ي د و ي ز مر قس ر يست‪.‬‬

‫ن سي م زگشت نفعت زائ ي ف قص فد د فدت عينفي م فد‬ ‫ا د كر ظص ك‬ ‫ماده ‪ -672‬د‬


‫چن چر جنيٌعسير قب از دت قعييه د ف ت كند دير ث مت ي د‪.‬‬

‫ماده ‪ -673‬هصگ جن يتي كر جب زوال يكي از ن فع د است‪ ،‬سصايت كند و سبب صگ جنيٌعسير‬
‫ط لبر است‪.‬‬ ‫يكند و قنه دير فس ق م‬ ‫د دير نفعت د دير فس قداخ‬

‫ماده ‪ -674‬هصگ د هستي كر مر طصيق عتبص مصا م زگشفت نفعفت زائف يف ف قص فد ‪ ،‬قعيفيه‬
‫قفت از‬ ‫كر نفعت‪ ،‬ق ئم مر آن است از ميه مصود‪ ،‬مر عن ان ث ل چش ي كر مين يي آن مفرطف‬ ‫گصديد ‪ ،‬عض‬
‫ميه فتر است از حدقر ميصون مي يد‪ ،‬صقكب‪ ،‬فقط ض ه ا ش زوال قت آن نفعت اسفت و چن چفر از مفيه‬
‫آن عض يم د‪.‬‬ ‫فته آن عض مرسبب جن يت خص ديگص م د صقكب دوم‪ ،‬ض ه دير ك‬

‫فصل پنجم ـ ديه مقرر منافع‬


‫مبحث اول‪ -‬ديه عقل‬
‫و ايج د قص د آن جب ا ش است‪ ،‬خف ا جن يفت د‬ ‫جب دير ك‬ ‫ماده ‪ -675‬زائ كصدن عق‬
‫اثص ايصاد ضصمر و جصاحت و خ ا قصس دن و ند آن م د‪.‬‬
‫د ا ش ث مت است‪.‬‬ ‫قي كر جنيٌعسير دچ جن ن ادوا‬ ‫قبصص ‪ -‬د‬

‫قي كر مر حد جن ن صسد ا ش ث مت است‪.‬‬ ‫ماده ‪ -676‬د زوال و قص ن ح فظر و يز اختالل وا ي د‬

‫د هصچند ع د م د حسب ف د‪ ،‬جفب‬ ‫ماده ‪ -677‬جن يتي كر جب زوال عق ي كم دن آن‬


‫دير ي ا ش است و صقكب قص ص ي د‪.‬‬

‫د ي قصف ن ي مفد‪ ،‬هصيفك‬ ‫ت‪ ،‬عق زائ‬ ‫ند كسته سص ي‬ ‫ماده ‪ -678‬هصگ د اثص د را‬
‫دير ي ا ش جداگ را دا د‪.‬‬
‫عق مصگصدد‪ ،‬دير سفتصد و‬ ‫ماده ‪ -679‬هصگ د اثص جن يتي عق زائ گصدد و پس از د ي فت دير ك‬
‫ا ش پصداخت ي د‪.‬‬

‫د و مر اغ ء مفصود‪ ،‬چن چفر نتهفي مفر فف ت او‬ ‫ماده ‪ -681‬هصگ د اثص جن يتي جنيٌ عسير ميه ش‬
‫گصدد‪ ،‬دير فس ث مت ي د و چن چر مر ه ش آيد‪ ،‬سبت مر ز ي كر ميه ش م د ‪ ،‬ا ش ث مفت في ف د و‬
‫د‪.‬‬ ‫يز م يد پصداخت‬ ‫يز مروج د آيد‪ ،‬دير ي ا ش ع ا ض زم‬ ‫ديگص‬ ‫چن چر ع ا ض و آسيبه‬

‫ماده ‪ -681‬جن يت مص كسي كر د اغ ء ي ميه ي و ند آن است از جهت احك م صم ط مر قص ص و‬


‫ي د‪.‬‬ ‫حس‬ ‫دير‪ ،‬جن يت مص خص ه ي‬

‫مبحث دوم ‪ -‬ديه شنوايي‬


‫و از ميه مصدن ن ايي يك گ ش صن دير ك‬ ‫ماده ‪ -682‬از ميه مصدن ن ايي هص دو گ ش دير ك‬
‫دا د هصچند ن ايي دو گ ش مر يك ا داز ب د‪.‬‬

‫او ي ن د‪ ،‬جب صفن‬ ‫خصي كر يكي از گ ه‬ ‫ماده ‪ -683‬از ميه مصدن ن ايي گ ش ن ا‬
‫است‪.‬‬ ‫دير ك‬

‫قي كر قدا آن ق م قشخيص م د مر ه ن سبت دير دا د‪.‬‬ ‫ماده ‪ -684‬ك هش ن ايي د‬

‫ن ايي از ميه مصود ي قص ن ي مد‬ ‫ماده ‪ -685‬هصگ م قطع ي از ميه مصدن گ ش و ي هص جن يت ديگص‬
‫هصيك از جن يته ‪ ،‬دير ي ا ش جداگ ر دا د‪.‬‬

‫ك ف‬ ‫كر مفرطف‬ ‫د مر ح‬ ‫ن ايي‪ ،‬قص دائ ي ايج د‬ ‫ماده ‪ -686‬هصگ د اثص جن يتي د جصا‬
‫قي كر قص قتي م د ا ش قعييه ي د‪.‬‬ ‫ع نيدن گصدد‪ ،‬دير ن ايي ث مت است و د‬

‫ماده ‪ -687‬هصگ ك دكي كر ز ن سخه گفته او فصا صسيد است د اثص كص دن ت ا د سخه مگ يفد و‬
‫ي ك دكي كر ق ز ز ن سخه گفته او فصا سيد است د اثص كص دن ت ا د كس ت ديگص ا ي د گيصد و مص زم ن‬
‫د ث مت ي د‪.‬‬ ‫يز‪ ،‬حسب‬ ‫آو د‪ ،‬عالو مص دير ن ايي‪ ،‬دير ي ا ش زوال ي قص گفت‬

‫دا د‪.‬‬ ‫ماده ‪ -688‬هصگ د اثص جن يتي حس ن ايي و گ ي يي‪ ،‬هص دو از ميه مصود‪ ،‬هصكدام يك دير ك‬
‫مبحث سوم ‪ -‬ديه بينايي‬
‫و از ميه مصدن مين يي يك چشم صفن ديفر ك ف‬ ‫ماده ‪ -689‬از ميه مصدن مين يي هص دو چشم دير ك‬
‫دا د‪.‬‬
‫يكس ن هستند هصچند يزان مين يي آ ه تف وت م د‬ ‫قبصص ‪ -‬چش ه يي كر مين يي دا د د حكم ذك‬
‫و نحصف م دن م هم قف وت دا تر م ند‪.‬‬ ‫ي از جه ت ديگص ند بك‬

‫قي كر قدا آن ق م قشخيص م د مر ه ن سبت دير دا د و چن چر‬ ‫ماده ‪ -691‬ك هش مين يي‪ ،‬د‬
‫ق م قشخيص ب د‪ ،‬جب ا ش است‪.‬‬
‫د زاد‬ ‫ماده ‪ -691‬از ميه مصدن مين يي چشم كسي كر فقط يك چشم مين دا د و چشم ديگصش مين‬
‫اسفت لكفه اگفص چشفم ديگفصش ا د اثفص‬ ‫م د و ي د اثص عس غيصجن يي از ميه فتر م د‪ ،‬جب دير ك‬
‫في‬ ‫دير آن ا دا تر است‪ ،‬از دست داد م د‪ ،‬دير چشم مين ‪ ،‬صن ديفر ك ف‬ ‫قص ص ي جن يتي كر استحق‬
‫م د‪.‬‬

‫ماده ‪ -692‬از ميه مصدن ي ميصون آو دن چشم از حدقر فقط يك دير دا د و از مفيه ففته مينف يي‪ ،‬ديفر‬
‫ند كسته سص‪ ،‬مين يي يز از ميه مصود يف قصف ن ي مفد‪ ،‬هصكفدام‬ ‫دا د لكه اگص د اثص د ر ديگص‬ ‫ديگص‬
‫د دير ي ا ش جداگ ر دا د‪.‬‬ ‫حسب‬

‫مبحث چهارم ‪ -‬ديه بويايي‬


‫است و از ميه مصدن قس تي از آن‪ ،‬ا ش دا د‪.‬‬ ‫م ي يي‪ ،‬جب دير ك‬ ‫ماده ‪ -693‬از ميه مصدن ك‬
‫از ميه مفصود صفن ديفر ك ف‬ ‫ك‬ ‫قبصص ‪ -‬اگص د اثص جن يت‪ ،‬م ي يي يكي از دوس ا ميني مر ط‬
‫دا د‪.‬‬

‫ماده ‪ -694‬هصگ د اثص مصيدن ي از ميه مصدن ميني ي جن يت ديگص م ي يي يز از ميه مفصود يف قصف ن‬
‫ي مد هص جن يت‪ ،‬دير ي ا ش جداگ ر دا د‪.‬‬

‫مبحث پنجم ‪ -‬ديه چشايي‬


‫ماده ‪ -695‬از ميه مصدن حس چش يي و قص ن آن‪ ،‬جب ا ش است‪.‬‬

‫ماده ‪ -696‬هصگ م قطع ق م زم ن‪ ،‬حس چش يي از ميه مصود‪ ،‬فقط دير قطع زم ن پصداخفت في ف د و‬
‫قي كر چش يي از ميه فتر صم ط مر ه ن‬ ‫اگص م قطع مخشي از زم ن‪ ،‬چش يي از ميه مصود ي قص ن ي مد‪ ،‬د‬
‫د و اگص چشف يي از مفيه‬ ‫قس ت زم ن م د‪ ،‬هصكدام از ا ش چش يي و دير زم ن كر ميشتص م د‪ ،‬م يد پصداخت‬
‫فتففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففففر‬
‫د گفص اينكفر از ديفر‬ ‫صم ط مر ه ن قس ت از زم ن ب د‪ ،‬ا ش چش يي و دير زم ن جداگ ر م يد پصداخت‬
‫پصداخت ي ف د و اگفص مف جن يفت مفص غيفص زمف ن‪،‬‬ ‫ت فقط مر يزان دير ك‬ ‫ميشتص م د كر د ايه‬ ‫ك‬
‫چش يي از ميه مصود ي قص ن پيدا كند‪ ،‬دير ي ا ش آن جن يت مص ا ش چش يي افزود يگصدد‪.‬‬

‫مبحث ششم ‪ -‬ديه صوت و گويايي‬


‫مرگ را كر خص ت ا د دايش ا آ ك كند‪ ،‬دير ك‬ ‫ك‬ ‫ت مرط‬ ‫ماده ‪ -697‬از ميه مصدن‬
‫دا د گصچر مت ا د م اخف ت و آهستر دايش ا مصس د‪.‬‬

‫و مدون قطع زم ن‪ ،‬دير ك ف و از مفيه مفصدن قفد ت ادا‬ ‫ك‬ ‫ماده ‪ -698‬از ميه مصدن گ ي يي مرط‬
‫مصخي از حصوف مر ه ن سبت دير دا د‪.‬‬
‫قبصص ف خصي كر دا ا لكنت زم ن است و ي مر كند ي قند سخه فيگ يفد يف مصخفي از حفصوف ا‬
‫ي د و دير از ميه مصدن ادا هص حصف م ق جر مر قعفداد حفصوف زمف ن قكسفم‬ ‫يق ا د قسفظ كند‪ ،‬گ ي حس‬
‫جنيٌعسير قعييه ي د‪ .‬ند اينكر از ميه مصدن قد ت ادا يك حصف خص ف سي زم ن‪ ،‬يكسيودوم دير ك‬
‫است‪.‬‬

‫ماده ‪ -699‬جن يتي كر جب پيدايش عيبي د گفت ي ادا حصوف گصدد و ي عيفب جف د د آن ا‬
‫قشديد كند‪ ،‬جب ا ش است‪.‬‬

‫يد‪ ،‬ند آ كر مرجف‬ ‫حصف ديگص اداء‬ ‫د جنيٌعسير حصفي ا مرج‬ ‫ماده ‪ -711‬جن يتي كر م عث‬
‫د‪ ،‬جب ا ش است‪.‬‬ ‫يد اگص عصف ً عيب قسقي‬ ‫حصف «ل»‪ ،‬حصف « » قسفظ‬

‫حبت كصدن از‬ ‫ت ند ك هش طنيه دا‪ ،‬گصفتگي آن و ي‬ ‫ماده ‪ -711‬جن يتي كر جب عيبي د‬
‫د‪ ،‬ا ش دا د‪.‬‬ ‫طصيق ميني‬
‫ت معضي از حصوف‪ ،‬جب ا ش است‪.‬‬ ‫ماده ‪ -712‬از ميه فته‬

‫قي كر جن يت‪ ،‬عالو مص زوال ف ت‪ ،‬جفب زوال طفق يفز گفصدد‪ ،‬دو ديفر ث مفت‬ ‫ماده ‪ -713‬د‬
‫ي د‪.‬‬
‫مبحث هفتم ‪ -‬ديه ساير منافع‬
‫دائم جب سسس و يزش اد ا گفصدد‪ ،‬ديفر ك ف دا د و جنف يتي كفر‬ ‫ماده ‪ -714‬جن يتي كر مر ط‬
‫جب يزش غيصدائ ي اد ا گصدد‪ ،‬جب ا ش است‪.‬‬

‫دا د‪.‬‬ ‫د‪ ،‬ديرك‬ ‫ماده ‪ -715‬جن يتيكر جب عدم ضبط دائم دف ع ي اد ا‬

‫زن و ي از ميه مصدن لذت ق مت زن ي‬ ‫صد ي م دا‬ ‫ماده ‪ -716‬از ميه مصدن قد ت ا زال ي ق ليد ث‬
‫صد جب ا ش است‪.‬‬

‫است‪.‬‬ ‫قد ت ق مت‪ ،‬جب دير ك‬ ‫ماده ‪ -717‬از ميه مصدن ك‬

‫و ع دت ه ر‬ ‫قت ح اس ي ن فع ديگص ند ال سر‪ ،‬خ ا‬ ‫ماده ‪ -718‬از ميه مصدن ي قص دائم ي‬


‫و يز مروج د آو دن ا صاضي ند لصزش‪ ،‬قشنگي‪ ،‬گصسنگي‪ ،‬قصس و غش‪ ،‬جب ا ش است‪.‬‬

‫فصل ششم ـ ديه جراحات‬


‫ت و دير آ ه مرقصقيب ذي است‪:‬‬ ‫ماده ‪ -719‬جصاح ت سص و‬
‫د‪ ،‬يك دم دير ك‬ ‫ر‪ :‬خصاش پ ست مدون آ كر خ ن ج‬ ‫الن‪ -‬ح‬
‫د و ه صا م جصي ن كم ي زي د خ ن م فد‪ ،‬دو فدم ديفر‬ ‫‪ -‬دا ير‪ :‬جصاحتي كر ا دكي وا د گ ت‬
‫ك‬
‫د لكه مر پ ست زك و استخ ان صسد‪،‬‬ ‫پ‪ -‬تالح ر‪ :‬جصاحتي كر جب مصيدگي ع يق گ ت‬
‫سر دم دير ك‬
‫دم دير ك‬ ‫ت‪ -‬س ح ‪ :‬جصاحتي كر مر پ ست زك و استخ ان مصسد‪ ،‬چه‬
‫ث‪ -‬ضحر‪ :‬جصاحتي كر پ ست زك و استخ ان ا كن مز د و استخ ان ا آ ك كند‪ ،‬پفنج فدم‬
‫دير ك‬
‫د گصچر جصاحتي ا ق ليد كند‪ ،‬د دم دير ك‬ ‫ر‪ :‬جن يتي كر جب كستگي استخ ان‬ ‫ج‪ -‬ه‬
‫چ‪ُ -‬نَقَّسر‪ :‬جن يتي كر د ن آن جز م ج مرج كصدن استخ ان يسص ب د‪ ،‬پ زد دم دير ك‬
‫ر‪ :‬جصاحتي كر مر كيسر ز مصسد‪ ،‬يكس م دير ك‬ ‫ح‪ -‬أ‬
‫فدن‬ ‫ر‪ ،‬جفب ا ش پف‬ ‫كند‪ ،‬كر عالو مص دير أ‬ ‫‪ -‬دا ر‪ :‬د ر ي جصاحتي كر كيسر ز ا پ‬
‫كيسر ز يز يم د‪.‬‬
‫قبصص ‪ - 3‬جصاح ت گ ش‪ ،‬ميني‪ ،‬لب‪ ،‬زم ن و داخ ده ن‪ ،‬د غيص ا د كر مصا آن ديفر عفيه فد‬
‫ت است‪.‬‬ ‫است‪ ،‬د حكم جصاح ت سص و‬
‫ذك ‪ ،‬قدا ف ذ جصاحت م د و طف ل و عفصض آن قفأثيص د‬ ‫قبصص ‪ - 4‬الك دير د جصاحته‬
‫يزان دير دا د‪.‬‬
‫ي ن س زد‪ ،‬جب يكميستم دير ك ف و اگفص‬ ‫قيكر داخ ده ن ا‬ ‫قبصص ‪ - 1‬جن يت مص گ ر د‬
‫است‪ .‬د ايفه ف د چن چفر پفس از‬ ‫ي ن س زد‪ ،‬جب يكپنجم دير ك‬ ‫م د كر داخ ده ن ا‬ ‫مر ح‬
‫ت م قي م د‪ ،‬عالو مص آن‪ ،‬يكميستم دير ديگص يز م يفد پصداخفت‬ ‫مهب د جصاحت‪ ،‬اثص و عيب ف حشي‪ ،‬د‬
‫د‪.‬‬
‫مگفذا د‪ ،‬عفالو مفص ديفر‬ ‫ت معد از التي م‪ ،‬اثص از خ د مفص جف‬ ‫قبصص ‪ - 2‬هصگ جن يت ضحر‬
‫يز ث مت است و هصگ جن يت د حد ضحر ب د و معد از التيف م اثفص از آن‬ ‫ضحر‪ ،‬يك هشت دم دير ك‬
‫ف ت ايجف د‬ ‫يز ث مت است و چن چر جن يت‪ ،‬ك في د‬ ‫م قي م د‪ ،‬عالو مص دير جن يت‪ ،‬يك دم دير ك‬
‫است‪.‬‬ ‫كند دير آن هشت دم دير ك‬

‫د منده (الن)ق (ث) د (‪ )729‬ايه ق ن د غيص سص و‬ ‫ذك‬ ‫ماده ‪ -711‬هصگ يكي از جصاحته‬
‫از ديفر آن عضف‬ ‫ف‬ ‫سبته‬ ‫قي كر آن عض دا ا دير عيه م د‪ ،‬دير مر حس‬ ‫د‪ ،‬د‬ ‫ت واقع‬
‫قعييه ي د و اگص آن عض دا ا دير عيه ب د‪ ،‬ا ش ث مت است‪.‬‬
‫قبصص ‪3‬ف جصاح ت وا د مر گصدن‪ ،‬د حكم جصاح ت مدن است‪.‬‬
‫د (‪ )729‬ايه ق ن م يك ضصمر مروج د آ د م فد‬ ‫د‬ ‫ذك‬ ‫قبصص ‪ 4‬ف هصگ هصيك از جصاحته‬
‫ي د و دير جصاحت ميشتص ا دا د لكه اگص م چند ضصمر‬ ‫كر از حيث ع ق تعدد م د يك جصاحت حس‬
‫د مفصا‬ ‫د و م ضصمر ديگص آن جصاحت مر ضحر بدل‬ ‫ر ايج د‬ ‫د ند اينكر م يك ضصمر ح‬ ‫ايج د‬
‫هص جصاحت‪ ،‬دير ستق ث مت است‪ ،‬خ ا صقكب هص دو جن يت يك فص خ ا دو فص م د‪.‬‬

‫ماده ‪ -711‬ج ئفر جصاحتي است كر م وا د كصدن هص ع وسيسر و از هص جهت مر د ون مدن ا س ن اعفم‬
‫از يك‬ ‫قي كر وسيسر زم‬ ‫است‪ .‬د‬ ‫از كم‪ ،‬سينر‪ ،‬پشت و پهس ايج د ي د و جب يكس م دير ك‬
‫ي د‪.‬‬ ‫طصف وا د و از طصف ديگص خ ج گصدد‪ ،‬دو جصاحت ج ئفر حس‬
‫د و ي مدن آسيب مصسد و ي از ميه مصود‪ ،‬عالو مص دير ج ئفر‪ ،‬دير ي‬ ‫قبصص ‪ -‬هصگ د ج ئفر مر اعض‬
‫ا ش آن يز ح سبر ي د‪.‬‬

‫ر و ي نقسر مر داخف‬ ‫ماده ‪ -712‬هصگ يز ي گس لر و ند آن عالو مص ايج د جصاحت ضحر ي ه‬


‫و عالو مص دير ضحر يف ه ف ر و نقسفر‪ ،‬ديفر‬ ‫مدن ند حسق و گس ي سينر فصو ود‪ ،‬دو جصاحت حس‬
‫جصاحت ج ئفر يز ث مت ي د‪.‬‬

‫ند يز ي گس لر د دست ي پ ايج د ي د‬ ‫ماده ‪ -713‬فذ جصاحتي است كر م فصو فته وسيسرا‬
‫است و د زن ا ش ث مت ي د‪.‬‬ ‫دير آن د صد يكدهم دير ك‬
‫د ايه د سبت مر اعض ئي است كر دير آن عض ميشتص از يكدهم دير ك ف‬ ‫قبصص ‪ - 3‬حكم ذك‬
‫م د‪ ،‬ا ش ث مت است ند اينكر گس لر د مند‬ ‫كر دير آن س و ي ك تص از يكدهم دير ك‬ ‫م د‪ ،‬د عض‬
‫ا گشت فصو ود‪.‬‬
‫يئي كر جصاحت ففذ ا مفروجف د آو د اسفت از طفصف ديگفص خف ج گفصدد‪ ،‬دو‬ ‫قبصص ‪ - 4‬هصگ‬
‫ي د‪.‬‬ ‫جصاحت فذ حس‬

‫ماده ‪ -714‬دير د قي كر جب ق ييص گ پ ست ي د‪ ،‬مر صح ذي است‪:‬‬


‫فدن آن‪ ،‬يفكو فيم هفزا م ديفر‬ ‫ت‪ ،‬شهزا م‪ ،‬كب د دن آن‪ ،‬سرهزا م و سص‬ ‫دن پ ست‬ ‫الن‪ -‬سي‬
‫ك‬
‫د مند(الن)‬ ‫د صن ق ديص ذك‬ ‫‪ -‬ق ييص گ پ ست س يص اعض ء‪ ،‬حسب‬
‫فصقي ميه اينكر عض دا ا دير قد م د ي ب د‪ ،‬يست‪ .‬ه چنفيه فصقفي‬ ‫قبصص ‪ -3‬د حكم ذك‬
‫ميه ق ييص گ ق م ي قس تي از عض و يز مق ء ي زوال اثص آن يم د‪.‬‬
‫قبصص ‪ -4‬د ق ييص گ پ ست سص‪ ،‬ا ش ث مت است‪.‬‬

‫ت گفصدد‪ ،‬ا ش دا د و چن چفر عفالو مفص قف م‬ ‫ماده ‪ -715‬د را كر جب ق م مدن‪ ،‬سص ي‬


‫د دير و ا ش ق ييص گ مر آن افزود ي د‪.‬‬ ‫جب ق ييص گ پ ست يز گصدد‪ ،‬حسب‬

‫فصل هفتم ‪ -‬ديه جنين‬


‫ماده ‪ -716‬دير سقط جنيه مرقصقيب ذي است‪:‬‬
‫الن‪ -‬طفرا كر د حم ستقص د است‪ ،‬دو دم دير ك‬
‫دم دير ك‬ ‫ت خ ن مستر د يآيد‪ ،‬چه‬ ‫‪ -‬عسقر كر د آن جنيه مر‬
‫ت ق د گ تي د يآيد‪ ،‬ش دم دير ك‬ ‫پ‪ -‬ض ر كر د آن جنيه مر‬
‫ت استخ ان د آ د لكه هن ز گ ت وييد شد است‪ ،‬هشت فدم‬ ‫ت‪ -‬عظ م كر د آن جنيه مر‬
‫دير ك‬
‫ث‪ -‬جنيني كر گ ت و استخ انمند آن ق م د ولي وح د آن د يد شد اسفت يفكدهفم ديفر‬
‫ك‬
‫و اگص دختفص م فد صفن آن و‬ ‫د است اگص پسص م د‪ ،‬دير ك‬ ‫ج‪ -‬دير جنيني كر وح د آن د يد‬
‫اگص شتبر م د‪ ،‬سرچه م دير ك‬

‫ماده ‪ -717‬هصگ د اثص جن يت وا د مص د ‪ ،‬جنيه از ميه مصود‪ ،‬عالو مص دير ي ا ش جن يفت مفص ف د ‪،‬‬
‫د كر م د پصداخت ي د‪.‬‬ ‫دير جنيه يز د هص صحسرا از‬

‫ماده ‪ -718‬هصگ ز ي جنيه خ د ا‪ ،‬د هص صحسرا كر م د‪ ،‬مر ع د‪ ،‬بر ع د ي خط ء از ميه مبفصد‪،‬‬


‫د ق سط صقكب ي ع قسر او پصداخت ي د‪.‬‬ ‫دير جنيه‪ ،‬حسب‬
‫د‪ ،‬ديفر‬ ‫حفظ فس د سقط‬ ‫د خطص ج ي دا د مر نظ‬ ‫آن مصا‬ ‫قبصص ‪ -‬هصگ جنيني كر مق‬
‫ث مت ي د‪.‬‬

‫ماده ‪ -719‬هصگ چند جنيه د يك حم م ند سقط هصيك از آ ه ‪ ،‬دير جداگ ر دا د‪.‬‬

‫د ولفي‬ ‫ماده ‪ -721‬دير اعض ء و ديگص د ت وا د مص جنيه د صحسرا كر استخ انمند آن ك‬


‫فدن وح‪،‬‬ ‫وح د آن د يد شد است مر سبت دير جنيه د ايه صحسر ح سبر يگفصدد و معفد از د يفد‬
‫حسب جنسيت جنيه‪ ،‬دير ح سبر ي د و چن چر مص اثص ه ن جن يت جنيه از ميه مفصود‪ ،‬فقفط ديفر جنفيه‬
‫پصداخت ي د‪.‬‬
‫فن س ف د‬ ‫د كر مفر قشفخيص ك‬ ‫د ر‪ ،‬چيز از زن سقط‬ ‫ماده ‪ -721‬هصگ د اثص جن يت و ي‬
‫‪ ،‬نشأ ا س ن م دن آن ث مت گصدد‪ ،‬دير و ا ش دا د لكه اگص د اثفص آن‪ ،‬فد را مفص ف د وا د گفصدد‪،‬‬ ‫وث‬
‫د دير ي ا ش قعييه ي د‪.‬‬ ‫حسب‬

‫فصل هشتم ‪ -‬ديه جنايت بر ميت‬


‫ا س ن ز د است ند جداكصدن سص از مدن يت كفر‬ ‫ماده ‪ -722‬دير جن يت مص يت‪ ،‬يكدهم دير ك‬
‫يكدهم دير و جدا كصدن يك دست‪ ،‬يكميستم دير و هص دو دست‪ ،‬يكدهم دير و يك ا گشت‪ ،‬يك فدم ديفر‬
‫ت و س يص اعض ء و ج ا ح يت مر ه يه سبت ح سبر ي د‪.‬‬ ‫دا د‪ .‬دير جصاح ت وا د مر سصو‬ ‫ك‬
‫ت دي ن مف دن‬ ‫قبصص ‪ -‬دير جن يت مص يت مر ا ث ي سد مسكر تعسق مر خ د يت است كر د‬
‫خيفص فصف‬ ‫ت مفصا او د ا ف‬ ‫و و عدم كف يت قصكر‪ ،‬صف پصداخت مدهي او يگصدد و د غيص ايه‬
‫ي د‪.‬‬

‫ماده ‪ -723‬هصگ آسيب وا د مص يت‪ ،‬دير قد دا تر م د‪ ،‬يكدهم ا ش چنفيه جنف يتي سفبت مفر‬
‫ا س ن ز د ح سبر و پصداخت يگصدد‪.‬‬

‫قي كر م و يت او م د‪ ،‬دير دا د‪.‬‬ ‫يت مصا پي د مر ديگص د‬ ‫ماده ‪ -724‬قطع اعض‬

‫ماده ‪ -725‬دير جن يت مص يت ح ل است گص اينكر صقكب ت ا د ف اً آن ا پصداخت كند كفر د ايفه‬


‫ت مر او هست ن سب داد ي د‪.‬‬

‫ماده ‪ -726‬دير جن يت مص يت خ ا ع د م د ي خط ئي ق سط خ د صقكب پصداخت ي د‪.‬‬

‫يفد‪ ،‬عفالو مفص‬ ‫ا هتفك‬ ‫ع د ‪ ،‬جن يتي مص يت وا د س زد يف و‬ ‫خصي مر ط‬ ‫ماده ‪ -727‬هصگ‬


‫پصداخت دير ي ا ش جن يت‪ ،‬مر سي و يك ق هفت د و چه ضصمر ال قعزيص د جر ش حك م ي د‪.‬‬

‫‪،3172/3/3‬‬ ‫يص م ايه ق ن از ج سر ق ن ج زات اسال ي ص‬ ‫ماده ‪ -728‬كسير ق ا يه و قص ات‬


‫پفنجم قف ن جف زات اسفال ي«قعزيفصات و جف زاتهف‬ ‫اد(‪ )643‬ق (‪ )649‬و اد(‪ )746‬ق (‪ )743‬كتف‬
‫ؤثص د‬ ‫‪3119/4/34‬و ق ن قعصين حك يته‬ ‫‪ ،3173/1/4‬ق ن اقدا ت قأ يني ص‬ ‫م زدا د » ص‬
‫‪ 3166/7/46‬و ا الح ت و الح ق ت معد آ ه سخ يگصدد‪.‬‬ ‫ق ا يه جزائي ص‬
‫يكهزا و سيصفد‬ ‫اول ا ديبهشت‬ ‫مص هفتصد و ميست و هشت د د جسسر‬ ‫شت‬ ‫ق نف‬
‫ا اسال ي طبق ا ف هشفت د و پفنجم(‪ )33‬قف ن اس سفي‬ ‫و د و دو ك يسي ن قض ئي و حق قي جسس‬
‫قص يب گصديد و پس از افقت جسس م اجصا آز يشي آن مر دت پنج س ل‪ ،‬د ق يخ ‪ 3194/4/33‬مر قأييد‬
‫گهب ن سيد‪.‬‬ ‫ا‬

‫علي الريجاني‬

You might also like