BÀI TẬP LỚN MÔN “KHÔNG GIAN VECTƠ TÔPÔ”

Câu 1: (3 điểm). Nêu các định nghĩa không gian tôpô, không gian tuyến tính,
không gian vectơ tôpô.

 Không gian Tôpô

Định nghĩa: Cho X là một tập khác rỗng. Một họ những tập con của X được gọi
là một tôpô trên X nếu

i) và X là hai phần tử của ;

ii) Hợp của một họ tùy ý những phần tử của là một phần tử của ;

iii) Giao của hai phần tử bất kỳ của là một phần tử của . Lúc đó cặp (X, )
được gọi là một tập mở, mỗi phần tử của X được gọi là một điểm. Khi không sợ
nhầm lẫn, ta có thể không nhắc đến tôpô và ký hiệu (X, ) là X. Như vậy trong
một không gian tôpô X, ta có:

i) Tập và tập X là mở.

ii) Hợp của một họ tùy ý những tập mở là mở.

iii) Giao của bất kỳ hai tập mở là mở.

Mệnh đề iii) còn đúng cho một số hữu hạn tập mở, tức là nếu H 1, H2, … , Hn thuộc về

thì thuộc .

 Không gian tuyến tính

Định nghĩa: Phần này ta dùng kí hiệu K để chỉ trường vô hướng gồm các số thực R
hay các số phức C.

Một không gian tuyến tính X trên trường K là một tập hợp X cùng hai phép toán.

và phép nhân với một lượng vô hướng

thỏa mãn các tiên đề sau

i) Với mọi x, y X x+y=y+x

ii) Với mọi x, y, z X x + (y + z) = (x + y) + z

iii) Trong X có phần tử không, hay điểm gốc, được ký hiệu bởi 0 sao cho .

x+0=0+x=x

iv) tồn tại phần tử , gọi là phần tử đối của x sao cho

x + (-x) = (-x) + x = 0

v) và

vi) và

vii) và

viii) 1.x = x, ở đó 1 là phần tử đơn vị của K.

Không gian tuyến tính thường gọi là không gian vectơ và các phần tử của nó
thường gọi là vectơ.

 Không gian vectơ Tôpô

Đinh nghĩa: Giả sử E là không gian vectơ trên trường K. Một tôpô trên E gọi là
tương thích với cấu trúc đại số của E nếu các ánh xạ

và

là liên tục.
Một không gian vectơ tôpô trên trường K là một cặp trong đó E là không
gian vectơ trên K còn là một tôpô tương thích với cấu trúc đại số của E. Sau này

như vậy sẽ gọi là một tôpô vectơ và thay cho ta viết E nếu như tôpô vectơ
đó được cố định. Mọi lân cận sẽ gọi là 0-lân cận.

Do không gian vectơ tôpô có bản chất là một không tôpô, nên mọi tính chất đúng
với không gian tôpô thì đều đúng không gian vectơ tôpô.

Câu 2: (3 điểm). Nêu các định nghĩa tập hợp bị chặn, tập hợp hoàn toàn bị chặn,
tập hợp cân, tập hợp hút, tập hợp lồi.

 Tập hợp bị chặn

Định nghĩa: Giả sử E là không gian vectơ tôpô. Tập con gọi là bị chặn nếu

với mọi lân cận U của tồn tại sao cho với mọi t: .

Vì trong không gian vectơ tôpô mọi điểm có cơ sở lần cận thành lập từ các tập
đóng, nên có thể thay U trong định nghĩa bởi lân cận đóng tùy ý.

 Tập hợp hoàn toàn bị chặn

Định nghĩa: Giả sử E là không gian vectơ tôpô. Tập con gọi là hoàn toàn bị
chặn nếu với mọi lân cận U của tồn tại tập hữu hạn để .

Điều này có nghĩa là , tồn tại để:

Tập hữu hạn B thỏa mãn điều kiện trên gọi là một U-lưới hữu hạn của X. Lưu rằng
tập B có thể chọn bao hàm trong X. Thật vậy, cho U một lân cận của . Chọn
lân cận cân V của để . Do X hoàn toàn bị chặn, tồn tại V-lưới hữu

hạn của X: . Nếu với mỗi , , thì chọn tùy ý

, . Khi đó tập hữu hạn:

lập thành U-lưới hữu hạn của X.

 Tập hợp cân

Định nghĩa: Cho với X là không gian vectơ tôpô trên trường K, A là tập

cân nếu , ta đều có khi .

 Tập hợp hút

Định nghĩa: Cho với X là không gian vectơ tôpô trên trường K, A là tập

hút nếu thì luôn sao cho .

 Tập hợp lồi

Định nghĩa: Cho với X là không gian vectơ tôpô trên trường K, A là tập
hợp lồi nếu với mọi , ta đều có khi .

Câu 3: (4 điểm). Chứng minh các mệnh đề sau:

1. E là không gian vectơ tôpô U là lân cận của . Chứng minh:

a) U hút mọi .
b) Tồn tại 0-lân cận V để .

c) Tồn tại 0-lân cận W sao cho: và .

d) Tồn tại 0-lân cận V để .

Chứng minh.

a) Cho , Giả sử . Xét ánh xạ liên tục

cho bởi
, ,
Vì nên tồn tại sao cho

, .
Có nghĩa là:

, .
b) Do phép cộng:
 là liên tục
tồn tại và là các lân cận của 0 sao cho .
Chọn 0-lân cận V sao cho .
Khi đó: .
c) Tương tự b) do phép nhân

là liên tục
tồn tại và lân cận V của sao cho

.
Bao hàm thức này suy ra

Đặt Khi đó W là lân cận của với .

Nếu và , ta có:

hay

Vậy thì

d) Do b) tồn tại 0-lân cận cân V sao cho .

Còn kiểm lại rằng .Thật vậy, cho .
Chọn sao cho .
Suy ra: .
2. Giả sử E là không gian vectơ tôpô và . Các điều kiện sau là tương
đương:
a) X bị chặn;

b) với mọi dãy số hội tụ tới không và mọi dãy .

Chứng minh.

. Giả sử X bị chặn, và

Cho U một lân cận của . Do X bị chặn, tồn tại sao cho

Chọn để Khi đó:

Vậy khi

. Nếu X không bị chặn, tồn tại lân cận U của sao cho:

Điều này mâu thuẫn với (b) vì khi .