BÀI SOẠN LÝ THUYẾT & BÀI TẬP LỚP CAO HỌC GIẢI TÍCH – KHÓA 19 – CẦN THƠ

Biện soạn theo giáo trình Topo Đại Cương của PGS.TS NGUYỄN BÍCH HUY
(Tài liệu mang nh chất tham khảo – h p://nguyenchiphuong.WordPress.com)

A .LÝ THUYẾT
§3. Định lý 1.1: Cho không gian Tôpô ( , )

1. Nếu ⊂ có tập con liên thông B trù mật ( ⊂ ) thì A liên thông.
2. Nếu ⊂ liên thông ∀ ∈ và ⋂ ∈ ≠ ∅ thì ⋃ ∈ liên thông.
3. Giả sử A có nh chất: “hai điểm bất kỳ của A luôn được chứa trong một tập con liên thông của A”.
Khi đó A liên thông.
4. Nếu X liên thông và : → ′ liên tục thì ( ) liên thông.
Lưu ý:

 Theo bổ đề 1.1 thì nếu với mọi ánh xạ bất kỳ đi từ ( , ) vào với = { , } là không
gian Tôpô rời rạc mà không liên tục thì tương đương với A là tập liên thông. Do đó ta chỉ đi
xét trường hợp một ánh xạ bất kỳ đi từ ( , ) vào liên tục và khảo sát sự liên thông của
tập A
 f là ánh xạ hằng trên A thì A liên thông
Chứng minh:
Gọi ={ , } là không gian Tôpô rời rạc

1. Nếu ⊂ có tập con liên thông B trù mật ( ⊂ ) thì A liên thông.
Thật vậy:
Xét ánh xạ : ( , )→ liên tục.

Do ⊂ nên ∃ | : ( , )→ liên tục, mà liên thông nên | là ánh xạ hằng trên B

⇒ ( )= ,∀ ∈
Lại có B trù mật trong A nên ∀ ∈ ⇒ ∈ ⇒ ∃{ }⊂ : →

Mà liên tục nên ( ) → ( ), ∀ ∈ (1)

Hơn nữa ( )= (do ∈ , ∀ ) (2)
Từ (1) và (2) suy ra ( ) = ,∀ ∈ hay là ánh xạ hằng trên A nên A liên thông
2. Nếu ⊂ liên thông ∀ ∈ và ⋂ ∈ ≠ ∅ thì ⋃ ∈ liên thông.
Thật vậy:

Xét ánh xạ : ⋃ ∈ → liên tục.

1
Hiển nhiên ⊂⋃∈ nên ∃ | : ( , ) → liên tục, mà liên thông nên ta có là ánh xạ
{ }
hằng trên mỗi hay ( ) = , ∀ ∈ (3)
{ }
Do ⋂ ∈ ≠ ∅ nên ∃ ∈⋂∈ : ( )= (4)
Từ (3) và (4) suy ra ( )= { }, ∀ ∈ ⇒ (⋃ ∈ )= { } hay f là ánh xạ hằng trên ⋃ ∈

Suy ra ⋃ ∈ liên thông

3. Giả sử A có nh chất: “hai điểm bất kỳ của A luôn được chứa trong một tập con liên thông của
A”. Khi đó A liên thông.
Thật vậy:
Cố định ∈ khi đó ∀ ∈ ta gọi là tập con liên thông của A, chứa , ⇒ =⋃ ∈

Mặt khác ∈⋂ ∈ nên ⋂ ∈ ≠ ∅ kết hợp với liên thông

Nên áp dụng phần 2 ta có ⋃ ∈ liên thông hay A liên thông
4. Nếu X liên thông và : → ′ liên tục thì ( ) liên thông.
Thật vậy:
Xét ánh xạ : ( ) → liên tục khi đó ánh xạ ∘ : → liên tục
{ }
Ta có X liên thông, ∘ : → liên tục nên ∘ ( )=
{ }
{ }
Mà ∘ ( ) = ( ( )) nên ( ) = ⇒ ( ) là tập một điểm hay là ánh xạ hằng
{ }
trên ( )
Suy ra ( ) liên thông

§3. Định lý 2.2: Các mệnh đề sau đây tương đương

(i) X là không gian compact
(ii) Mọi siêu lưới trong X thì hội tụ
(iii) Mọi lưới trong X có lưới con hội tụ
Lưu ý:

 Họ { : ∈ } phủ mở của X compact thì ∃ , … , : = ⋃

 { } hội tụ ⇔ ∃ ∈ , ∀ ∈ , ∃ : ậ { : ≥ } ⊂
 Định lý 2.1: X compact ⇔ Mọi họ có tâm gồm các tập đóng trong X thì có giao khác rỗng
 Định lí 1.1: Mọi lưới trong X đều có lưới con là siêu lưới
Chứng minh:

 CM: ( ) ⇒ ( ): Cho X là không gian compact. Chứng minh mọi siêu lưới trong X thì hội tụ
2
Thật vậy:
Dùng phản chứng: Giả sử tồn tại một siêu lưới { } không hôi tụ
Do { } không hội tụ nên ∀ ∈ , ∃ mở chứa x sao cho ∀ thì tập { : ≥ }⊄ (1)

Do { } là siêu lưới nên ∃ sao cho tập { : ≥ }⊂ hoặc { : ≥ }⊂ \ (2)

Từ (1) và (2) suy ra ∃ sao cho tập { : ≥ }⊂ \ (3)
Mặt khác họ { : ∈ } phủ mở của X compact nên ∃ , … , : =⋃

Chọn ≥ , ∀ = 1, thì ∉ , ∀ = 1, (do 3)

Suy ra ∉⋃ = (vô lý)

 CM: ( ) ⇒ ( ): Cho mọi siêu lưới trong X thì hội tụ. Chứng minh mọi lưới trong X có lưới con
hội tụ
Thật vậy:
Áp dụng định lí 1.1: mọi lưới trong X đều có lưới con là siêu lưới mà theo giả thiết cho mọi siêu lưới
trong X thì hội tụ nên hiển nhiên lưới con đó hội tụ
 CM: ( ) ⇒ ( ): Cho mọi lưới trong X có lưới con hội tụ. Chứng minh X compact
Thật vậy:
Xét họ các tập đóng { : ∈ } có nh giao hữu hạn.
Đặt = { ⊂ : ℎữ ℎạ }.
Ta xét thứ tự ≤ ⇔ ⊂
Lập lưới { : ∈ } sao cho ∈⋂∈ và gọi { } là lưới con của { } hội tụ về a

Ta chứng minh ∈⋂∈

Cố định ∈ do { } là lưới con của { } nên ∃ : ∀ ≥ ⟹ = với ≥ { }

Suy ra ∈⋂∈ ⊂

Vậy lưới { : ≥ }⊂ , hội tụ về a nên ∈ . Mà là lấy bất kỳ trong nên ∈⋂∈

Hay ⋂ ∈ ≠∅

Vậy mọi họ có tâm gồm các tập đóng { : ∈ } trong X có giao khác rỗng nên X compact

§5. Mệnh đề 3.1: Nếu f liên tục đều thì f liên tục đối với Tôpô sinh bởi cấu trúc đều
Lưu ý:

 { [ ]: ∈ } là cơ sở lân cận của điểm trong tôpô sinh bởi hay [ ] là lân cận của
điểm trong tôpô sinh bởi

3
Chứng minh:
Ghi ra điều cần CM:
Chứng minh liên tục đối với tôpô sinh bởi cấu trúc đều

⇔ é ∈ , cho { [ ( )]: ∈ ]} là cơ sở lân cận ( ) trong tôpô sinh bởi

Ta chứng minh ( [ ( )]) là lân cận của trong tôpô sinh bởi
Thật vậy:
Xét ∈ . Theo giả thiết cho f liên tục đều ⇔ ∀ ∈ ⇒ ( )∈

Suy ra { ( )[ ]: ( )∈ } là cơ sở lân cận của trong tôpô sinh bởi hay ( )[ ]

lân cận của trong tôpô sinh bởi (1)
Lại có: ( [ ( )]) = { : ( ) ∈ [ ( )]} = { : ( ( ), ( )) ∈ }
= { :( , ) ∈ ( )} = ( )[ ] (2)

Từ (1) và (2) suy ra ( [ ( )]) là lân cận của trong tôpô sinh bởi (đpcm)

§5. Định lý 3.1: Cho các không gian đều là ( , ), ( , ) và ánh xạ : → thỏa mãn;
1. X với tôpô sinh bởi là - không gian compact
2. f liên tục
Khi đó f liên tục đều
Lưu ý:

 ∈ [ ]⇒( , )∈
 Lưới {( , )} là lưới con của lưới {( , )} (định nghĩa trong cấu trúc đều)
⇔∀ ∈ ,∃ :∀ ≥ ⇒ , =( , ), ∀ ≥ ′
 Lưới {( , )} hội tụ về ( , ) (định nghĩa trong cấu trúc đều)
⇔ ∀ ∈ ,∃ :∀ ≥ ⇒ ∈ [ ], ∈ [ ]
 Mệnh đề 2.1: ∈ thì W là một lân cận của ∆ (đường chéo chính của )
 Bổ đề 1.2: ∀ ∈ , ∃ ∈ , đối xứng, ∘ ∘ ⊂

Chứng minh:
Phản chứng: giả sử f không liên tục đều
⇔∃ ∈ :∀ ∈ ⇒ ( )⊄
Lập lưới {( , ): ∈ } thỏa mãn: ( , ) ∈ ,( ( ), ( )) ∉ (*)
Bài cho X là - không gian compact nên lưới {( , )} có lưới con {( , )} hội tụ về ( , )
nào đó

 Ta chứng minh =
4
 Giả sử ≠ thì tồn tại ∈ thỏa mãn [ ] ∩ [ ] = ∅.
Theo bổ đề 1.2 ta chọn được ∈ , ′ đối xứng, ′ ∘ ′ ∘ ′ ⊂
- Do {( , )} là lưới con của {( , )} nên:

∃ :∀ ≥ ⇒ , =( , ), ∀ ≥ ′ ⇒ , ∈ ′ (1)

- Do {( , )} hội tụ về ( , ) nên:

∃ ∶∀ ≥ ⇒ ∈ [ ], ∈ [ ]⇒ , ∈ ,( , )∈ (2)

Từ (1) và (2) ta có: ( , ) ∈ ′ ∘ ′ ∘ ′ ⊂ ⇒( , )∈ hay ∈ [ ]

Suy ra ∈ [ ] ∩ [ ] (mâu thuẫn với [ ] ∩ [ ] = ∅)

Vậy ta có lim , = ( ), ( ) (do f liên tục và {( , )} hội tụ về ( , ))

= ( ( ), ( )) ∈ ∆ (đường chéo chính của )

Do ∈ nên là lân cận của ∆ (theo mệnh đề 2.1)

⇒ ∃ :∀ ≥ ⇒ , ∈ (mâu thuẫn với (*))

Vậy f liên tục đều

§6. Định lý 2.1: Giả sử X là không gian compact, ⊂ ℝ( ) thỏa mãn:

(i) là một đại số
(ii) tách các điểm của và không suy biến tại mỗi điểm của .
Khi đó trù mật trong ℝ( )
Lưu ý:

 Định nghĩa 2.2: là một đại số nếu:

(i) là một không gian vecto đối với cá phép toán thông thường về cộng hàm và nhân
hàm với số thuộc trường
(ii) Nếu , ∈ thì ∈
 Bổ đề 2.1: Tồn tại dãy đa thức { ( )}, (0) = 0 hội tụ đều trên [0,1] về hàm ( ) = √
 Bổ đề 2.2: Cho là một tôpô đại số, tách các điểm của và không suy biến tại mỗi điểm
của . Khi đó với mỗi cặp điểm , ∈ ; , ∈ (nếu = thì = ) tồn tại ∈
: ( )= , ( )=
Chứng minh:

 Chứng minh bao đóng ̅ là một đại số tức là cũng có các nh chất (i), (ii) của định nghĩa 2.2 nêu
trên

Hiển nhiên có nh chất (i) ta chỉ cần chứng minh nếu , ∈ ̅ thì ∈ ̅

5
Thật vậy:
Do , ∈ ̅ nên tồn tại { }, { }⊂ sao cho → , →
Để ý rằng do , ∈ mà là một đại số nên { }⊂ (1)

Xét ‖ − ‖=‖ − + − ‖=‖ ( − )+ ( − )‖

≤ ‖ ‖‖ − ‖+‖ ‖‖ − ‖
Khi đó cho → ∞ ta có → (2)
Từ (1) và (2) suy ra ∈ ̅

 Bước 1 : Chứng minh nếu , ∈ thì max{ , } và min{ , } thuộc về ̅ (TC1)

Để ý rằng max{ , } = ( + + | − |) và min{ , } = ( + − | − |)

Nên ta chỉ cần chứng minh nếu ∈ thì | | ∈ ̅ hay chứng minh tồn tại { } ⊂ : →| |
( ) | |
Gọi ( ) là đa thức như ở bổ đề 2.1; ( ) = ‖ ‖
khi đó | | = ‖ ‖
và ∈

Đặt ≔‖ ‖ ∘ ∈ . Ta chứng minh → | | là xong

Thật vậy:

Xét ‖ − | |‖ = ‖ ‖ ∘ −| | = ‖ ‖ ∘ − ‖ ‖| | =‖ ‖. ‖ ∘ − | |‖

≤ ‖ ‖. ( ) − ( ) ≤ ‖ ‖. ( )−√ → 0 khi →∞
∈ ∈[ , ]

 Bước 2 : Cho ∈ ℝ( ), ∈ , > 0. Ta chứng minh tồn tại hàm ∈ ̅ thỏa mãn:
( ) = ( ), ( ) > ( ) − (TC2)

Thật vậy:
Với mỗi ∈ ta chọn theo bổ đề 2.2 hàm ℎ ∈ sao cho:
ℎ ( ) = ( ), ℎ ( ) = ( )
Do nh liên tục của ℎ − , tập = { / ℎ ( ) > ( ) − } mở, chứa
Từ họ { } ∈ lấy họ hữu hạn { , ,…, } phủ .

Đặt = max{ℎ , ℎ , … , ℎ } khi đó

Do ℎ ∈ , ∈ thì theo TC1 ở bước 1 ta có = max{ℎ , ℎ , … , ℎ } ∈ ̅

Vậy là hàm cần m

 Bước 3: Cho ∈ ℝ( ), > 0. Ta chứng minh tồn tại hàm ∈ ̅ , ‖ − ‖ < (TC3)

Thật vậy:

6
Với mỗi ∈ ta chọn hàm ∈ ̅ thỏa mãn TC2 ở bước 2 khi đó tập ={ / ( )< ( )+ }
mở, chứa
Từ họ { } ∈ lấy họ hữu hạn { , ,…, } phủ và đặt = min{ , ,…, } khi đó:

( )− < ( ) < ( )+ ,∀ ∈ ⟹‖ − ‖<

Hơn nữa do ∈ ̅, ∀ ∈ thì theo TC1 ở bước 1 và ̅ là một đại số nên ta có
= min{ , ,…, }∈ ̿= ̅

Nên ∈ ̅

 Bước 4: Theo TC3 ở bước 3 ta có ∀ ∈ ℝ( ), > 0 ⇒ ∃ ∈ ̅, ‖ − ‖ <

⇒ > 0, ( , ) ∩ ̅≠∅

⇒ ∈ ̿= ̅

⇒ ℝ( )⊂ ̅ hay trù mật trong ℝ( )

B .BÀI TẬP
Bài 3 (mục 4): Cho không gian Tôpô và ánh xạ : → (−∞, +∞]. Ta nói:
(i) f là nửa liên tục dưới (nltd) tại nếu:
∀ < ( ), ∃ ∈ :∀ ∈ ⇒ < ( )

(ii) f là nửa liên tục dưới trên X nếu f nltd tại mọi ∈
Chứng minh rằng:
Nếu f là nltd trên không gian compact X thì nó đạt giá trị nhỏ nhất trên
Chứng minh:
Chứng minh f đạt giá trị nhỏ nhất trên tức là chứng minh ∃ ∈ : ( ) = inf ( ) (*)
∈

Thật vậy:
Đặt = inf ( )
∈

Trường hợp ( ) = +∞, ∀ ∈ thì = +∞ nên hiển nhiên (*) đúng

Giả sử ∃ ∈ sao cho ( ) ≠ +∞ khi đó < +∞ và ta có thể chọn được dãy { } ⊂ ℝ thỏa:
{ } là dãy giảm và lim =
→

Đặt ={ ∈ : ( )≤ }, ∈ ℕ.

 Chứng minh đóng hay chứng minh \ ={ ∈ : < ( )} mở (bài 3 mục 2)

7
 Thật vậy:
Xét ∈ \ ta có < ( )

⇒ ∃ ∈ :∀ ∈ ⇒ < ( ) (do f là nltd trên )

⇒ ∃ ∈ :∀ ∈ ⇒ ∈ \

⇒ ∃ ∈ : ⊂ \

⇒ \ là lân cận của

⇒ ∈ ( \ )⇒ \ ⊂ ( \ )⇒ \ = ( \ ) hay \ mở

 Ta có ⊂ (do < )
 Chứng minh ≠∅
Phản chứng:
Giả sử =∅⇒ ( )> ,∀ ∈ ⇒ = inf ( ) ≥ (mâu thuẫn vì > )
∈

 Từ những điều vừa chứng minh được: đóng , ⊂ , ≠ ∅. Ta chứng minh

⋂ ≠ ∅ (bài 6 mục 1)
Thật vậy:
Xét ∈ ℕ∗ , hữu hạn. Đặt = ta có: ⋂ ∈ =

Vì đóng nên =⋂ ∈ đóng và ≠ ∅ (do ≠ ∅,∀ ∈ ℕ∗ )

Vậy ( ) ∈ℕ∗ là họ có tâm, mà bài cho X compact nên ⋂ ≠∅

Suy ra tồn tại ∃ ∈⋂ : ( )≤ , ∀ ∈ ℕ∗
Cho → ∞ ta có ( )= = inf ( ) (đpcm)
∈

Bài 4 (mục 1): Trên ℝ, ℝ ta xét tôpô thông thường. Cho : ℝ → ℝ liên tục, đơn ánh. Chứng minh
rằng f đơn điệu nghiêm ngặt.
Chứng minh:
Xét = {( , ) ∈ ℝ : > } và : ℝ → ℝ xác định bởi ( , ) = ( ) − ( )

Do liên tục và là một hàm theo nên liên tục (1)

Biểu diễn tập A trên hệ trục tọa độ ta dễ dàng nhận thấy là tập liên
thông trong ℝ (2)
Từ (1) và (2) suy ra ( ) là tập liên thông trong ℝ nên ( ) là một
khoảng
Mặt khác do f đơn ánh và > , ∀( , ) ∈ nên 0 ∉ ( )

8
 ( ) ⊂ (0, +∞) ⇒ ( ) > ( ), ∀ >
Suy ra
( ) ⊂ (−∞, 0) ⇒ ( ) < ( ), ∀ >
Hay f đơn điệu nghiêm ngặt
Bài 5 (mục 1): Cho là không gian liên thông và ( ) ∈ là một phủ mở của X. Chứng minh rằng với
mỗi cặp , ∈ tồn tại hữu hạn , … , ∈ sao cho:
∈ , ∩ ≠ ∅, ( = 1, − 1), ∈ (*)

Chứng minh:
Trong ta xét quan hệ “~” như sau: ~ ⇔ , thỏa (*)
Xét ∈ . Đặt = { ∈ : ~ }, ={ ∈ : ≁ }
Ta chỉ cần đi chứng minh =
Thật vậy:
Rõ ràng “~” là quan hệ tương đương vì thỏa các nh chất giao hoán, phân phối, bắc cầu

 Chứng minh mở ⇔ ⊂
Hiển nhiên ≠ ∅. Lấy ∈ ta có ~
Mặt khác: ∃ ∈ : ∈

Xét với ∀ ∈ thì hiển nhiên ~ ⇒ ~ (do có ~ ) ⇒ ∈ . Hay ⊂

Vậy tồn tại mở chứa : ⊂ nên là lân cận của

⇒ là điểm trong của hay ∈

⇒ ⊂ ⇒ = hay mở

 Chứng minh mở ⇔ ⊂
Trường hợp = ∅ hiển nhiên mở. Lấy ∈ ta có ≁
Mặt khác ∃ ′ ∈ : ∈
Xét với ∀ ∈ thì hiển nhiên ~ ⇒ ≁ (do có ≁ )⇒ ∈ . Hay ⊂
Vậy tồn tại mở chứa : ⊂ nên là lân cận của

⇒ là điểm trong của hay ∈

⇒ ⊂ ⇒ = hay mở
Ta có , mở, ∪ = , ∩ = ∅, ≠∅
Vì liên thông nên ∄ đồng thời hai tập mở A,B khác rỗng thỏa: ∪ = , ∩ = ∅,
Do đó = ∅ hay = (đpcm)

9
Bài 8 : Cho các không gian tôpô X,Y và ánh xạ : → . Trên x ta xét tôpô ch và xét tập
= { , ( ) : ∈ }. Chứng minh rằng:

1. Nếu f liên tục trên và là không gian thì là tập đóng

2. Nếu G là tập đóng và là không gian compact thì f liên tục
Lưu ý:

 G đóng ⇔ Với mọi lưới trong , giả sử lưới đó hội tụ về một điểm thì điểm đó thuộc
 Định lí 5.1 §1: f liên tục trên ⇔ mọi tập A mở (đóng) trong thì ( ) mở (đóng) trong

 Định lí 1.1 §3: Nếu f liên tục trên , liên thông thì ( ) liên thông
 Định lí 2.2 §3: Các mệnh đề sau đây tương đương
1. là không gian compact
2. Mọi siêu lưới trong thì hội tụ
3. Mọi lưới trong có lưới con hội tụ
 Định lí 2.3 §3:
1. A compact, B đóng, ⊂ thì B compact
2. compact, X là không gian thì đóng
3. X compact, f liên tục trên X thì f(X) compact
Chứng minh:

1. Nếu f liên tục trên và là không gian thì là tập đóng

Chứng minh là tập đóng
⇔ Xét lưới {( , ( ))} ⊂ . Giả sử lim( , ( )) = ( , ). Ta cần chứng minh ( , ) ∈ hay
chứng minh = ( )
Thật vậy:
Ta có lim = mà f liên tục trên nên lim ( ) = ( ) (1)

Mặt khác ta cũng có lim ( )= (2)

Từ (1) và (2) kết hợp với là không gian (giới hạn là duy nhất) suy ra = ( ) (đpcm)
2. Nếu G là tập đóng và là không gian compact thì f liên tục
Chứng minh f liên tục trên ⇔ Với ∀ đóng trong cần chứng minh ( ) đóng trong

⇔ Với ∀ đóng trong . Xét lưới { }⊂ ( ). Giả sử lim = .

Ta cần chứng minh ∈ ( )

Thật vậy:

Do đóng, compact, ⊂ nên compact (theo định lí 2.3 §3)

10
Mà { ( )} ⊂ compact nên ∃ lưới con { ( ( ) )} ⊂{ ( )} : ( ) →

Khi đó ( ), ( ) ∈ , ( ), ( ) → ( , ) mà đóng nên ( , ) ∈

⇒ = ( ) . Do đó ( ) ∈ hay ∈ ( ) (đpcm)
Bài 9: Cho là – không gian compact và : → liên tục. Chứng minh rằng tồn tại tập
đóng ≠ ∅ sao cho ( ) = .
Chứng minh:
Đặt ={ ⊂ : ≠ ∅, đó , ( ) ⊂ }. Trong ta xét quan hệ ≤ ⇔ ⊂
Rõ ràng ≠ ∅ (do ∈ )
Xét { : ∈ } là xích trong ( , ≤). Đặt =⋂∈ thì ⊂
Ta có:

 đóng (do đóng, ∀ )

 ( ) = (⋂ ∈ ) ⊂ ⋂ ∈ ( )⊂⋂∈ = ⇒ ( )⊂
 Ta chứng minh ≠ ∅
Thật vậy:
Xét ⊂ , hữu hạn. Ta chứng minh ⋂ ∈ ≠∅
≤ ⊃
Ta có ∀ , ∈ ⇒ (do { : ∈ } là xích) ⇒
≥ ⊂

Suy ra ∃ ∈ : ⊂ ,∀ ∈ ⇒ ⋂ ∈ = ≠∅

Hay họ { : ∈ } là họ có tâm nên ≠∅

Vậy ta có được đóng, ≠ ∅, ( ) ⊂ nên ∈
⇒ là cận trên của xích nên theo bổ đề Zorn thì có phần tử tối đại đặt là
Ta có được ≠ ∅, đóng, ( ) ⊂ (do cách đặt) (1)

đóng ⇒ compact ⇒ ( ) compact (do f liên tục) ⇒ ( ) đóng (do là - không gian) (2)
Từ (1) ta có ( ( )) ⊂ ( ) và ( ) ≠ ∅ (3)
Từ (2) và (3) suy ra ( ) ∈
Mặt khác ( ) ≥ (do ( ) ⊂ ), mà tối đại nên ( ) = (đpcm)

11