ბიორემედიაცია

გარემოში შექმნილი საფრთხე, რომელიც წარმოადგენს დიდი რაოდენობით

დაგროვებული ტოქსიური ნაერთებისა და გარემოს სხვა დამაბინძურებელი
ნარჩენების პირდაპირ შედეგს, შესაძლოა აღმოიფხვრას შესაბამისი
ბიოტექნოლოგიური მეთოდით, რომელსაც ბიორემედიაცია ეწოდება.
შეერთებული შტატების გარემოს დაცვის სააგენტო (USEPA) ტერმინ
ბიორემედიაციას განმარტავს, როგორც - დაგეგმილი ან სპონტანური პრაქტიკა,
რომელშიც მიკრობიოლოგიური პროცესები გამოიყენება იმისათვის, რომ
დამაბინძურებელი ნივთიერებები გარდავქმნათ მათ არატოქსიკურ ან
ნაკლებადტოქსიკურ ფორმებად და შედეგად შევამციროთ გარემოს დაბინძურება.
გარემოს დამაბინძურებელი ნივთიერებებისგან გასუფთავება ხდება შემდეგი
პროცესებით:
1. მოშორება/აღმოფხვრა - პროცესი, რომელშიც ხდება დამაბინძურებელი
ნივთიერებების ფიზიკური მოცილება მათი შუამავალი
დამაბინძურებლიდან სეპარაციის გარეშე.
2. სეპარაცია - პროცესი, რომელშიც ხდება დამაბინძურებელი
ნივთიერებებისგან გასუფთავება უშუალოდ შუამავალი დამაბინძურებელი
ფაქტორებიდან (ეს შეიძლება იყოს მაგ. ნიადაგი ან წყალი)
3. დეგრადაცია - პროცესი, რომელშიც ხდება დამაბინძურებელი
ნივთიერებების განადგურება ან განეიტრალება ქიმიური ან ბიოლოგიური
მეთოდებით.
4. შეკავება/იმობილიზაცია - პროცესი, რომელიც ითვალისწინებს გარემოს
დამაბინძურებელი ნივთიერებების მიგრირების იმობილიზაციას.
პირველი სამი პროცესი გულისხმობს უშუალოდ დამაბინძურებლების
რაოდენობის შემცირებას ან მათ სრულ გაქრობას, ხოლო იმობილიზაციაში კი
იგულისხმება მსგავსი ნივთიერებების მხოლოდ გავრცელების კონტროლს მათი
შემცირების და აღმოფხვრის გარეშე.
იმობილიზაცია შესაძლებელია განხორციელდეს ისეთი ქიმიური ნაერთების
გაშვებით გარემოში, რომლებიც იერთებენ პოლუტანტებს და ახდენენ მათ
შეკავებას, ინაქტივაციას.
ბიოდეგრადაციას ახდენენ უშუალოდ ცოცხალი ორგანიზმები და სწორედ ეს
წარმოადგენს გარემოს დაცვის ბიოტექნოლოგიის მთავარ მამოძრავებელ
ფაქტორს. მაგ. ბიოტრანსფორმაცია გულისხმობს ბუნებრივი და რეკომბინანტული
მიკროორგანიზმების, ფერმენტების და მთლიანი უჯრედების გამოყენებას.
განარჩევენ სრულ და არასრულ ბიოდეგრადაციას. სრული ბიოდეგრადაციის
შედეგს წარმოადგენს პოლუტანტის დაშლას ნახშირორჟანგად, წყლად და
არატოქსიკურ ნარჩენებად. არასრული ბიოდეგრადაციისდროს კი შესაძლოა
წარმოიქმნას თავდაპირველ პოლუტანტზე გაცილებით ნაკლებად ტოქსიკური
გვერდითი პროდუქტები.
 ფაქტორები , რომლებიც გავლენას ახდენენ
ბიორემედიაციაზე
შეიძლება განისაზღვროს ფაქტორთა ორი ჯგუფი, რომლებიც განსაზღვრავენ
ბიორემედიაციის პროცესების წარმატებას:
 დაბინძურების ბუნება და ხასიათი, რომელიც ეხება დამაბინძურებლის
ქიმიურ ბუნებას და მათ ფიზიკურ მდგომარეობას (კონცენტრაცია ,
აგრეგატული მდგომარეობა: მყარი, თხევადი, აირადი გარემოს
შემადგენელი კომპონენტები, რომლების შეიცავს: ჟანგვა აღდგენითი
რეაქციის პოტენციალს, ჰალოგენების არსებობას, ბმებს ნაწილაკებს შორის
და ა.შ.).
 გარემო პირობები (ტემპერატურა, PH, წყალი/ჰაერი/ნიადაგის
მახასიათებლები, მიკროორგანიზმებში ტოქსიკური ან ინჰიბიტორული
ნივთიერებების არსებობა, ენერგიის წყაროები, ტენიანობის წყაროები და
ა.შ)

ბიორემედიაცია ასევე ეყრდნობა მიკროორგანიზმების ბუნებრივ

შესაძლებლობებს, მათი მეტაბოლიზმის განვითარებასა და ფერმენტების
აქტივობის ოპტიმიზაციას. მთავარი მაკონტროლებელი ფაქტორებია
ჰაერის(ჟანგბადი) ხელმისაწვდომობა, ტენიანობის შემცველობა, საკვები
ნივთიერებების დონე, მატრიქსის PH და გარემოს ტემპერატურა.

ჩვეულებრივ, მაქსიმალური ეფექტურობის უზრუნველსაყოფად, ტემპერატურის

იდეალური დიაპაზონია 20-30 გრადუსი, PH 6.5-7.5 ან 5.9-9.0 (დამოკიდებულია
მასში შემავალ მიკრობულ სახეობებზე). სხვა გარემოებებს, როგორებიცაა საკვები
ნივთიერებების არსებობა, ჟანგბადი და სხვა ინჰიბიტორული
დამაბინძურებლების არსებობას, დიდი მნიშვნელობა აქვს ბიორემედიაციის
წარმატებისათვის. გარკვეული გამოსწორების მეთოდის შერჩევა გულისხმობს
არაინიჟინრულ გადაწყვეტილებებს (ბუნებრივი შემცირება / შინაგანი
რემედიაცია) ან ინჟინრული, კარგი საწყისი კვლევის საფუძველზე და რისკის
შეფასებით.
ამ არჩევანზე გავლენას ახდენენ მთელი რიგი ურთიერთდაკავშირებული
ფაქტორები
 დამაბინძურებელი კონცენტრაცია
   დამაბინძურებელის მახასიათებლები, დაბინძურების ტიპი და მასშტაბები
   ადამიანის ჯანმრთელობისა და გარემოზე ზემოქმედების რისკები
   ინ-სიტუ ანდა ექს - სიტუ გამოყენების შესაძლბელობები
   ტერიტორიის შემდგომი გამოყენება
   ხელმისაწვდომი რესურსი

ბიორემედიაციის ტექნოლოგიები უამრავ უპირატესობას ანიჭებს, მაშინაც კი,

როდესაც ბიორემედიაციის პროცესები დანერგილია როგორც ინ-სიტუ, ისე ექს -
სიტუ გამოყენებისთვის (EIBE 2000; Sasikumar and Papinazath 2003; Gavrilescu 2005;
Gavrilescu and Chisti 2005):
  - ოპერატიული ხარჯების დაზოგვა სხვა ტექნოლოგიებთან შედარებით
 - საიტის მინიმალური დარღვევა
 - დაბალი კაპიტალური ხარჯები
 - დამაბინძურებლების განადგურება და არა პრობლემის სხვაგან გადატანა
 - სხვა ტექნოლოგიებთან ურთიერთქმედება

ეს უპირატესობები ბალანსდება გარკვეული უარყოფითი მხარეებით (Boopathy

2000; Sasikumar and Papinazath 2003):
 - დამაბინძურებელი მახასიათებლებისა და ადგილობრივი
პირობების გავლენა პროცესის განხორციელებაზე
o - სიცოცხლისუნარიანობის გაუმჯობესების აუცილებლობა
(შრომატევადი და ძვირი)
o - საზოგადოების შეშფოთება ფართომასშტაბიანი ინ-სიტუ
ტექნოლოგიების უსაფრთხოების მიმართ

- აუცილებელია სხვა ტექნოლოგიებიც

- შეიძლება ჰქონდეს გრძელვადიანი მასშტაბები
ბიოთერაპია გამოიყენება, პირველ რიგში, ჩამდინარე წყლების
გასაწმენდად, ნიადაგის ბიორემედიაციისთვის, მყარი ნარჩენების
დასამუშავებლად, გაზების გასასუფთავებლად.

მიკრობული ბიორემედიაციის მეთოდები

in situ (ადგილობრივი) მეთოდები

 ტიპები: აქროლადი ნივთიერებების ექსტრაქცია, კომპოსტირება, ბიოვენტილაცია,
ადგილობრივი ბიოდეგრადაცია.
 დადებითი მხარეები: ყველაზე ეკონომიურია, არაინვაზიურია, სასარგებლოა
ნიადაგისა და წყლისთვის.
 ხელის შემშლელი ფაქტორები: გარემოს ზემოქმედება, პროცესის ხანგრძლივი
მიმდინარეობა, პროცესის მართვის სირთულე.
 გასათვალისწინებელი ფაქტორები: ადგილობრივი მიკროორგანიზმების
ბიოლოგიური აქტივობის ხარისხი, გარემოში არაორგანული ნივთიერებების
საჭირო რაოდენობა, პოლუტანტების დაქვემდებარება ბიოდეგრადაციისადმი,
გეოლოგიური ფაქტორები.
ex situ მეთოდები 
 ტიპები: მიწის გადამუშავება, კომპოსტირება, ბიოპილინგი
 დადებითი მხარეები: ეკონომიურია, შესაძლებელია განხორციელდეს ადგილზე
 ხელის შემშლელი ფაქტორები: შესაბამისი საჭირო სივრცე, პროცესის ხანგრძლივი
მიმდინარეობა, აბიოტური დანაკარგების კონტროლის საჭიროება,
ბიოათვისებადობის შეზღუდვები.
ბიორეაქტორები :
 ტიპები: წყალნარევი რეაქტორი, წყლიანი ჰომოგენური რეაქტორი
 დადებითი მხარეები: სწრაფი დეგრადაცია, ინოკულანტების ეფექტური გამოყენება.
  ხელის შემშლელი ფაქტორები: საჭიროა ნიადაგის ამოთხრა (ექსკავაცია), პროცესი
დაკავშირებულია დიდ ხარჯებთან

მიკროორგანიზმების მიერ წარმართული პროცესები

აერობული ბაქტერიები: (Pseudomonas, Alcaligenes, Sphingomonas, Rhodococcus,

Mycobacterium)
• ახდენენ პესტიციდებისა და ნახშირწყალბადების, ალკენებისა და პოლიარომატული
ნაერთების დაშლას
• იყენებენ პოლუტანტებს როგორც ნახშირბადის და ენერგიის წყაროს. არ ხდება
მეთანის წარმოქმნა
• ანაერობულ ორგანიზმებთან შედარებით მიმდინარე პროცესები გაცილებით
სწრაფია
ანაერობებული ბაქტერიები:
• ანაერობული ბაქტერიები გაცილებით იშვიათად გამოიყენება ბიორემედიაციაში
• ანაერობული ბაქტერიები გამოიყენება პოლიქლორ-ბიფენილების
ბიორემედიაციაში, ქლოროფორმის დექლორირებაში 
• შესაძლოა გამოიწვიოს მეთანის წარმოქმნა
ლიგნინოლიტიკური სოკოები:
• შესაძლებელს ხდის უამრავი ტოქსიკური, რთულად დაშლადი პოლუტანტის
დეგრადაციას. მაგ. საწრუპი მილები, სიმინდის ტარო, ნახერხი და სხვ.
მეთილოტროფები:
• ახდენენ მეთანის უტილიზაციას ნახშირბადად და ენერგიად. მონაწილეობენ
ქლორის შემცველი სხვადასხვა ნაერთის დაშლაში.

ნიადაგის ბიორემედიაცია
ნიადაგის გასუფთავების ტექნოლოგიები ცოცხალ ორგანიზმებს იყენებენ
დამაბინძურებლების დეგრადაციისთვის, როგორც ex situ (ნიადაგის გადატანა
სხვა ზედაპირზე), ისევე in situ (უშუალოდ ნიადაგში გადატანის გარეშე)
ტექნოლოგიებში.

პარამეტრები მიკრობული ნავთობის დეგრადაციის

მოქმედებისთვის საჭირო ოპტიმალური
პირობები მნიშვნელობა
ნიადაგის ტენიანობა 25-28% წყლის ტევადობის 30-90%
უნარი
ნიადაგის pH 5.5 – 8.8 6.5 – 8.0
ჟანგბადის შემცველობა აერობული, საჰაერო 10 - 40%
პორების სივრცის
მინიმალური შევსება 10%
საკვები ნივთიერებების N და p მიკრობული C:N:P = 100:10:1
შემცველობა ზრდისთვის
ტემპერატურა (°C) 15-45 20-30
დამაბინძურებლები არც ისე ტოქსიკური ნახშირწყალბადი (მშრალი
ნიადაგის წონის 5-10%)
მძიმე მეტალები სრული შემადგენლობა 700 ppm
2000 ppm
ნიადაგის ტიპი თიხის ან ტილტის დაბალი _____
შემცველობა

ნავთობის ბიორემედიაცია ჩვეულებრივ ემყარება ნიადაგის კომპოსტირების

პრინციპებს, რაც ნიშნავს ბაქტერიებისა და სოკოების მიერ მატერიის
კონტროლირებად დაშლას ჰუმუსის მსგავსს პროდუქტად. ეს პროცესი შეიძლება
განხორციელდეს ex situ სისტემაში, როდესაც დაბინძურებული ნიადაგები ერევა
დამატებით ნიადაგს ან/და ბაქტერიების სუსპენზიას და თავსდება გრუნტის
ზედაპირზე ან ე.წ. სამკურნალო განყოფილებებში.
ბიოხსნარების მეთოდით დაბინძურებული ნიადაგების რემედიაციის დროს
იყენებენ დიდი მოცულობის ცისტერნებს იმისათვის, რომ მოახდინონ ნიადაგის,
მიკროორგანიზმების და ბიოდანამატების სუსპენზიების გამოყენება ტნტ-ს
დეგრადაციისათვის. ბიოხსნარების რეაქტორებს უპირატესობა ენიჭებათ იმ
შემთხვევაში, თუ ტნტ-ს დეგრადაციის გარკვეული დონის მისაღწევად
აუცილებელია მორევის, აერაციის ან ნიადაგის წინასწარი დამუშავება მაღალი
ინტენსივობით. ამ მეთოდის გამოყენება უზრუნველყოფს კონტროლირებად
გარემოს ტნტ-ს დეგრადაციის ოპტიმალური დონის მისაღწევად და საშუალებას
იძლევა თავიდან ავიცილოთ მისი შემდგომი დაკავშირება გარემომცველ
ნიადაგებთან. იმ ფაქტორების განსაზღვრა, რომლებიც გავლენას ახდენენ
ტოქსიკანტების დეგრადაციაზე (pH, ტემპერატურა და საკვები ნივთიერებების
რაოდენობა), ბევრად უფრო ადვილია კონტროლირებად გარემოში.
აშშ-ში (Illinois) სამხედრო საბრძოლო იარაღების ქარხანაში ბიოხსნარის
მეთოდი გამოიცადა ასაფეთქებელი ნივთიერებებით დაბინძურებული ზონის
ბიორემედიაციისათვის. ბიოხსნარების მეთოდი იყენებს ალტერნატიულ ციკლებს
აერობულ და ანაერობულ პირობებს შორის და აღწევს ტნტ-სა და შუალედური
დამაბინძურებლების 99%-ით მოცილებას. ორ-ფაზიანმა აერობულ-ანაერობულმა
დამუშავებამ აჩვენა ტნტ-ს ფაქტიურად სრული დაშლა CO2-მდე, მარტივ ორგანულ
მჟავებამდე და ნახშირბადის ფრაგმენტებამდე.
აქროლადი ნივთიერებების ექსტრაქცია ნიადაგიდან
აქროლადი ნივთიერებების ექსტრაქცია ნიადაგიდან in situ ტექნოლოგიაა,
რომელიც ამცირებს ნავთობის აქროლადი კომპონენტების კონცენტრაციას
ნიადაგის მშრალ, წყლისგან თავისუფალ ზონაში. ამ ტექნოლოგიის მიხედვით,
დაბინძურების ზონის სიახლოვეს ითხრება ჭაბურღილი, საიდანაც ნიადაგში
ტუმბავენ ვაკუუმს. დამაბინძურებლების აქროლადი შემადგენლები
„აორთქლდებიან“ და თავს იყრიან ჭაბურღილის კედლებთან. ატმოსფეროში
გაშვებამდე ამ ორთქლს წმენდენ (როგორც წესი, ნახშირბადოვანი შეწოვის გზით).
ნაკლებად აქროლადი დამაბიძურებლების წმენდა ხდება ნიადაგქვეშა შრეებში
ჰაერის ნაკადის მიდინებით. განაბურღი ამ შემთხვევაში ვერტიკალური ან
ჰორიზონტალურია. იქ, სადაც წყლის ტაბელი მაღლაა, შესაძლებელია საჭირო
გახდეს წყლის საქაჩი ტუმბოები, რათა წყლის მოძრაობამ ხელი არ შეუშალოს
ვაკუუმის ფუნქციონირებას.
ტექნოლოგია ეფექტურია აქროლადი ორგანული ნივთიერებების ( VOCs) და
ზოგი ნახევრადაქროლადი ნივთიერების კონცენტრაციების შესამცირებლად.
რემედიაცია განსაკუთრებით ეფექტურია თუ გამოიყენება უფრო მსუბუქი (მეტად
აქროლადი) ნავთობპროდუქტების მიმართ, როგორიცაა ბენზინი. დიზელის
საწვავი და ნავთი, რომლებიც ნაკლებად აქროლადნი არიან და არააქროლადი
საპოხი ზეთები ძნელად ემორჩილებიან რემედიაციას. იმის გამო, რომ თითქმის
ყველა სახის ნავთობპროდუქტი რამდენადმე განიცდის ბიოდეგრადაციას, ამ
მძიმე პროდუქტების მოშორება შესაძლებელია ბიოვენტილაციის საშუალებით.
პრობლემის მოგვარება შესაძლებელია აგრეთვე ცხელი ჰაერის შებერვით, რითაც
იზრდება ნავთობპროდუქტების აქროლადობა. თუმცა დიდი ენერგეტიკული
დანახარჯები მეთოდს ეკონომიკურად წამგებიანს ხდის.
აქროლადი ნივთიერებების ექსტრაქციას ნიადაგიდან არ იყენებენ ისეთ
ადგილებში, სადაც გრუნტის წყლების ტაბელი 3 მეტრზე ნაკლებ სიღრმეზეა.
ასევე, დიდი ყურადღების გამოჩენაა საჭირო, თუ წყლის ტაბელი 12 მ-ზე ღრმადაა,
რადგან წყალი შეიძლება მოხვდეს ვაკუუმის ჭაბურღილში და შეამციროს, ან
სრულიად შეწყვიტოს ვაკუუმით გამოწვეული აქროლადი ნივთიერებების ნაკადი.
გამოყენების პრინციპები
ამ ტექნოლოგიის დროს ვაკუუმი გამოიყენება ნიადაგის დაბინძურებული
შრეების გასაწმენდად ჭაბურღილების საშუალებით. იქმნება წნევის უარყოფითი
გრადიენტი, რომელიც იწვევს აქროლადი ნივთიერებების ორთქლის მოძრაობას
ჭაბურღილებისკენ. ამოღებული ორთქლი საჭიროებისამებრ იწმინდება და
შემდეგ თავისუფლდება ატმოსფეროში. მეთოდის ეფექტურობაზე მოქმედებს:
 ნიადაგების გამტარობა
 ნიადაგის სტრუქტურა და სტრატიფიკაცია
 ნიადაგის ტენიანობა
 გრუნტის წყლების მდებარეობის სიღრმე

რაც მეტად გამტარია ნიადაგი, მით სწრაფია მოძრაობა და მეტი აქროლადი

ნივთიერების ამოღებაა შესაძლებელი
ნიადაგის სტრუქტურა და სტრატიფიკაცია მნიშვნელოვანია იმდენად,
რამდენადაც გავლენას ახდენს ნიადაგის ორთქლის მიმართულებაზე.
სტრუქტურული მახასიათებლები (შრეები, ფრაქციები) ზოგჯერ მიმართულებას
უცვლიან ნაკადს და ამით მნიშვნელოვნად ახანგრძლივებენ რემედიაციისათვის
აუცილებელ დროს.
მაღალ ტენიანობას შეუძლია შეამციროს ნიადაგების გამტარობა და
შესაბამისად, ხელი შეუშალოს ჰაერის ნაკადის დინებას ჭაბურღილის
კედლებისაკენ ნიადაგის ფორებს შორის.
ბიოვენტილაცია
ბიოვენტილაცია რემედიაციის in situ ტექნოლოგიაა, რომელიც იყენებს
ადგილობრივ მიკროორგანიზმებს, რათა მოახდინოს ნიადაგის ნაწილაკებთან
მიერთებული ორგანული დამაბინძურებლების ბიოდეგრადაცია. ამ
მეთოდისთვის არ გამოდგება წყლით გაჯერებული ნიადაგები. ბიოვენტილაციის
დროს ადგილობრივი ბაქტერიების აქტიურობა გაძლიერებულია ჰაერის ნაკადის
მიდინებით ნიადაგში (როგორც წესი, ჭაბურღილების მეშვეობით) და საჭიროების
შემთხვევაში აქტიური ნივთიერებების დამატებით.
როდესაც ბიოვენტილაციისათვის ჭაბურღილები გამოიყენება, პროცესი
ემსგავსება აქროლადი ნივთიერებების ექსტრაქციას. თუმცა, თუ ნიადაგების
რემედიაცია ძირითადად აქროლად ნივთიერებებზე მუშაობს, ბიოვენტილაციის
დროს ჯერ ხდება შემადგენლების ბიოდეგრადაცია და აქროლადობის
მინიმალიზაცია.
გამოყენება
ბიოვენტილაციას ექვემდებარება ყველა აერობულად ბიოდეგრადირებადი
ნივთიერება. კერძოდ, ბიოვენტილაცია ეფექტური აღმოჩნდა
ნავთობპროდუქტების ნარჩენების რემედიაცისიათვის ბენზინის, საავიაციო
საწვავის, ნავთის და დიზელის ჩათვლით. ბიოვენტილაცია როგორც წესი,
გამოიყენება საშუალო სიმძიმის პროდუქტებისათვის, ვინაიდან მსუბუქი
პროდუქტები (ბენზინი) ემორჩილებიან აქროლადი ნივთიერებების ექსტრაქციას,
ხოლო მძიმე ნივთიერებები (საპოხი ზეთები) დეგრადაციისათვის ძალიან დიდ
დროს საჭიროებენ.
ბიოვენტილაციას არ იყენებენ ისეთ ადგილებში, სადაც გრუნტის წყლების
ტაბელი 3 მეტრზე ნაკლებ სიღრმეზეა. ასევე, დიდი ყურადღების გამოჩენაა
საჭირო, თუ წყლის ტაბელი 12 მ-ზე ღრმადაა, რადგან წყალი შეიძლება მოხვდეს
ვენტილაციის ჭაბურღილში და შეამციროს, ან სრულიად შეწყვიტოს აქროლადი
ნივთიერებების ნაკადი.
გამოყენების პრინციპები
ნიადაგი როგორც წესი, შეიცავს მრავალ მიკროორგანიზმს, როგორებიცაა
ბაქტერიები, ლურჯ-მწვანე წყალმცენარეები, სოკოები, უმარტივესები და
აქტინომიცეტები. კარგად გაფხვიერებულ ნიადაგებში, რომლებიც ყველაზე
კარგად ექვემდებარებიან ბიოვენტილაციას, ეს ორგანიზმები აერობული წესით
ცხოვრობენ. ამ ორგანიზებიდან ბაქტერიებს შეუძლიათ დიდ რაოდენობებს
მიაღწიონს ჟანგბადის ნაკლებობის შემთხვევაშიც. ნავთობპროდუქტების
ნახშირწყალბადების დიდი რაოდენობით დასაშლელად საჭიროა ბაქტერიების
დიდი რაოდეობა, რომელთაც თავის მხრივ ბევრი ჟანგბადი სჭირდებათ.
ბიოვენტილაცია მნიშვნელოვნად განსხვავდება აქროლადი ნივთიერებების
ექსტრაქციისაგან. აქ საჭიროა ჰაერის ზომიერი ნაკადი, დამაბინძურებლების
ბუნებრივი ბიოდეგრადაციის გასაძლიერებლად აქროლების გარეშე.
ბიოვენტილაციის ეფექტურობის მაკონტროლებელი ყველაზე მნიშვნელოვანი
ფაქტორებია:
 ნავთობპროდუქტებით დაბინძურებული ნიადაგების გამტარობა. ეს
განსაზღვრავს ჟანგბადის მიწოდების სისწრაფეს მიკროორგანიზმებისათვის
 ნავთობპროდუქტების შემადგელების ბიოდეგრადირების უნარი. ეს
განსაზღვრავს მიკროორგანიზმების მიერ მეტაბოლიზმის სიჩქარესა და
ხარისხს.

ბაქტერიებს ზრდისთვის ტენიანი პირობები სჭირდებათ. თუმცა ჭარბი წყლის

შემთხვევაში ჟანგბადის რაოდენობა მცირდება, რაც ასევე აუცილებელია
ბაქტერიების მეტაბოლური პროცესებისათვის. ოპტიმალური pH დაახლოებით 7-
ის ტოლია. ბიოვენტილაციისათვის მისღები pH 6-8 შორის მერყეობს. ამ ზღვარის
მიღმა ბიოვენტილაციისათვის დამატებით აუცილებელია pH-ის რეგულაცია.
ზრდისა და ბიოდეგრადაციისათვის ბაქტერიებს გარკვეული ნივთიერებები
სჭირდებათ. ეს ნივთიერებები შეიძლება ნიადაგებშიც იყოს, თუმცა უმეტესად
მათი დამატებაა საჭირო.
ნავთობპროდუქტების ჭარბი კონცენტრაციების ან მძიმე მეტალების
არსებობა ნიადაგში შეიძლება ტოქსიკური იყოს, ან ხელი შეუშალოს ბაქტერიების
ზრდასა და გამრავლებას. ამავდროულად, ორგანული ნივთიერებების ძალიან
მცირე კონცენტრაციაც შეიძლება ხელისშემშლელი ფაქტორი აღმოჩნდეს
ბაქტერიების აქტივობისათვის.

ფიტორემედიაცია

ფიტოექსტრაქცია ან ფიტოაკუმულაცია
• მცენარეები იგროვებენ პოლუტანტებს ფესვებში, ასევე ნიადაგზედა
ყლორტებსა და ფოთლებში
• ეფექტურია ვინაიდან ახდენს დაბალი კონცენტრაციის პოლუტანტების
აკუმულაციას ფართო არეალიდან.
• მცენარეები გამოიყენება ნიადაგიდან მეტალების მოსაცილებლად
ფიტოტრანსფორმაცია ან ფიტოდეგრადაცია
 ეს არის ორგანული დამაბინძურებლებისგან წყლის და ნიადაგების
გაწმენდა და მათი გარდაქმნა ნაკლებად ტოქსიკურ და სტაბილურ
ნაერთებად
ფიტოსტაბილიზაცია
 მცენარეები ამცირებენ დაბინძურებული ნიადაგის მიგრაციას,
გადაადგილებას.
 ზოგიერთი დამაბანიძურებელი ნაერთი შეიწოვება მცენარის მიერ ისე, რომ
ყალიბდება სტაბილური კომპლექსი, რომლიდანაც პოლუტანტი უკან
გარემოში ვეღარ დაბრუნდება.
ფიტოდეგრადაცია და რიზოდეგრადაცია
 იგულისხმება დამაბინძურებლების დეგრადაცია მათი რიზოსფეროში
მოხვედრის შემდეგ, რაც განპირობებულია მცენარეების მიერ გამოყოფილი
ცილებისა და ფერმენტების მოქმედებით ან ისეთი ნიადაგში მცხოვრები
ორგანიზმების ცხოველქმედებით, როგორებიცაა ბაქტერიები და სოკოები
 შეიძლება განიხილებოდეს როგორც სიმბიოტური ურთიერთობა, რომელიც
განვითარდა მცენარეებსა და მიკრობებს შორის. მცენარეები ამარაგენებ
მიკრობებს საჭირო საკვები ნივთიერებებით, ამასთანავე მიკრობები
ასუფთავებენ ნიადაგს ტოქსიკური ნაერთებისგან.
რიზოფილტრაცია
 ეს არის წყლის რემედიაციის ტექნიკა, რომელიც გულისხმობს
დამაბინძურებელი ნაერთების შეწოვას მცენარის ფესვების მიერ.
  გამოიყენება ბუნებრივ ჭარბტენიან ტერიტორიებზე, ესტუარებში
დაბინძურების შესამცირებლად,
 მცენარეები ახდენენ სელინის, ვერცხლისწყლის და ზოგიერთი
ნახშირწყალბადის ტრანსპირაციას ნიადაგიდან და მიწისქვეშა წყლებიდან.

ფიტორემედიაციის დადებითი მხარეები :

 ხდება უმეტესი ნახშირწყალბადების და ორგანული ნაერთების

მინერალიზაცია
 ადგილობრივი მიკროორგანიზმები განიცდიან აკლიმატიზაციას
დამაბინძურებელ ნაერთებთან.
 უმეტეს წილად არ ხდება ტოქსიკური გვერდითი პროდუქტების წარმოქმნა
 დაკავშირებულია გაცილებით ნაკლებ ხარჯებთან ვიდრე სხვა მეთოდები
 შესაძლებელია ამ მეთოდის გამოყენება უშუალოდ იმ ტერიტორიაზე,
სადაც პრობლემა იჩენს თავს.

ფიტორემედიაციის ხელშემშლელი ფაქტორები :

 ფიტორემედიაცია ითვალისწინებს მხოლოდ იმ ნაერთებს, რომლებიც

ექვემდებარებიან ბიოდეგრადაციას.
 მძიმე მეტალებმა შესაძლებელია ხელი შეუშალოს მიკრობების ბიოლოგიურ
აქტივობას.
 დიდი რაოდენობით ორგანული დამაბინძურებლები შესაძლოა ტოქსიკური
აღმოჩნდეს მიკროორგანიზმებისთვის
 რაც უფრო დაბალია ტემპერატურა, დეგრადაციის პროცესი მით უფრო
ნელა მიმდინარეობს.
 საჭიროა მუდმივად გაკონტროლდეს პროცესის მიმდინარეობის
ეფექტურობა
 ხშირ შემთხვევაში საჭიროებს გაცილებით მეტ დროს ვიდრე სხვა
მეთოდები
კომპოსტირება

კომპოსტირება – ეს არის საკმაოდ რთული პროცესი, რომელიც მიმდინარეობს

ორგანული ნარჩენების, მიკროორგანიზმების, ტენისა და ჟანგბადის ურთიერთ
ზემოქმედების შედეგად. ბიოლოგიური ნარჩენების ეფექტურ გადამუშავებას
შეუძლია პოტენციურად პრობლემური „ნარჩენი“ გარდაქმნას ღირებულ
„პროდუქტად“: კომპოსტად. თითქმის ნებისმიერი ორგანული ნაერთის
დამუშავება შეიძლება ამ მეთოდით და საბოლოოდ გვაძლევს ბიოლოგიურად
სტაბილური ჰუმუსის მსგავს პროდუქტს, რომლის გამოყენება შეიძლება ნიადაგის
კონდიციონერად (ნივთიერება, რომელიც აუმჯობესებს ნიადაგის ხარისხს),
სასუქად, ბიოფილტრის მასალად ან საწვავად.
კომპოსტირებაში მიკროორგანიზმების სხვადასხვა წარმომადგენლები
მონაწილეობენ. ესენია ბაქტერიები, აქტინომიცეტები და სხვა სოკოები. დიდია
ასევე ჭიაყელების წვლილი. ნარჩენებში მიკროორგანიზმების დიდი რაოდენობის
გამო აღარაა საჭირო დამატებით ინოკულაცია.
კომპოსტირება ფართოდ გამოიყენება დაბინძურებული ნიადაგის
აღსადგენად. დანაწევრებული ბიოლოგიური ნარჩენები შეიძლება გარდაიქმნას
ღირებულ რესურსად. კომპოსტში ძალიან ძვირფასია ე.წ. ჰუმინის მჟავები,
რომლებსაც ძალიან დიდი როლი ეკისრებათ კომპოსტირების პროცესში და
წარმოიქმნებიან კომპოსტირების ბოლო ეტაპზე, როდესაც კომპოსტის გროვაში
წარმოიქმნება ნიადაგის მიკროფლორა.
კომპოსტირების  საუკეთესო მაგალითს ბუნება გვაძლევს – ტყეში ეს
პროცესი ბუნებრივად მიმდინარეობს. ყველანაირი ორგანული ნარჩენები,
რომლებიც ტყეში არსებობს, ნიადაგის მიკროორგანიზმების ზემოქმედების
შედეგად ტყის ნაყოფიერ მიწად გარდაიქმნება. კომპოსტირების დროს ორგანულ
მასაში მატულობს მცენარისათვის ადვილად შესათვისებელი საკვები ელემენტები
(აზოტი, ფოსფორი, კალიუმი). ხდება პათოგენური მიკროფლორისა და
კვერცხების განადგურება, მცირდება ცელულოზისა და პექტინების რაოდენობა,
რაც თავის მხრივ ხელს უწყობს საკვები ელემენტების მცენარისათვის ადვილად
შესათვისებელ ფორმაში გადასვლის პროცესს.
ხელოვნური კომპოსტირებისათვის გამოიყენება ის ორგანული ნარჩენები,
რომლებიც უხვად წამოიქმნება სამეურნეო პროცესების შედეგად. ესენია: შინაური
ცხოველების ან ფრინველის ნაკელი, ტორფი, ჩამდინარე წყლების ლამი,
ფოთლები, ბალახი, სამზარეულოს ორგანული ნარჩენები, ნაცარი, კვერცხის
ნაჭუჭი და სხვა. კომპოსტირება და მონელება განსხვავდება ნარჩენების
მენეჯმენტის სხვა პროცესებისგან იმით, რომ მათი განხორციელება შესაძლებელია
სხვადასხვა ზომის მასშტაბებისა და სირთულის შემთხვევაში. ამიტომ ეს აძლევს
საშუალებას რეგიონებს წარმოადგინონ მრავალფეროვანი მიდგომები: პატარა და
დიდი მასშტაბის სისტემები
ნარჩენების ეფექტური გადამუშავება კომპოსტირების ან მონელების
საშუალებით შეიძლება პოტენციურად პრობლემური ნარჩენებიდან ღირებულ
პროდუქტად გარდაიქმნას. თითქმის ნებისმიერი ორგანული ნარჩენის დაშლა
შეიძლება ამ მეთოდით, რის შედეგადაც საბოლოო პროდუქტად მიიღება
ბიოლოგიურად სტაბილური ნეშომპალა, რომელიც გამოიყენება როგორც
ნიადაგის კონდიციონერი, სასუქი ან საწვავი. ორგანული ნაერთების
დეგრადაციის დროს კომპოსტირება მიმდინარეობს მიკროორგანიზმებით,
ბაქტერიებით, აქტინომიცეტებით და სოკოებით
კომპოსტირება გამოყენებული იყო უმატილას სამხედრო სწავლების
ადგილზე, ორიგონაში (აშშ). უმატილას რეგიონი ბინძურდებოდა 15 წლის
განმავლობაში. მუშები იყენებდნენ წყალს და ორთქლს რომ ექსპლუატაციისათვის
გამოუსადეგარი ბომბები გაეწმინდათ ტნტ-სა (ტრინიტროტოლუოლი) და სხვა
ასაფეთქებელი ნივთიერებებისაგან. ამ «გაწმენდამ” გამოიწვია 80 მილიონ
გალონზე მეტი ვარდისფერი წყლის წარმოქმნა ორ 10000 კვ. ფტ. მოცულობის
წყალსაცავში. ამ ცალკეულმა ტბებმა წარმოქმნეს დაბინძურებული ნიადაგების
გიგანტური რაიონები, ტნტ-ს 4800 ppm-ზე მაღალი კონცენტრაციით.
დაბინძურებულ ნიადაგთან ბორცვოვანი კომპოსტირებისათვის შერეული
იყო კარტოფილის ნარჩენები და ნაკელი. კომპოსტაციის ოპტიმალური პირობების
ხანგრძლივი დროის განმავლობაში უზრუნველყოფისათვის, ბორცვებთან
განთავსებული იყო მოძრავი ნაგებობები. 40-დღიანი დამუშავების შემდეგ ტნტ
კონცენტრაცია შემცირდა 99,7%-ით - 1574 ppm-დან 4 ppm-მდე.
თვითღირებულების შემცირებამ დაფერფვლის ტრადიციულ მეთოდთან
შედარებით უმატილას რაიონისათვის შეადგინა 2,6 მილიონი დოლარი.
ა.შ.შ.-ის წყალქვეშა საზღვაო ბაზა ბანგორში (ვაშინგტონი) ბინძურდებოდა
ღია წვითა და საბრძოლო მასალების დეტონაციით 19 წლის განმავლობაში. აქაც
გამოყენებული იყო იგივე კომპოსტირების მეთოდი, რაც უმატილას რაიონში. 30
დღის შემდეგ ტნტ-ს დონეები შემცირდა 96,7-99,43%-ით. ზოგჯერ კომპოსტირება
შეიძლება პრობლემური აღმოჩნდეს, რადგან შეუძლებელია ასაფეთქებელი
ნივთიერებების ზუსტი გარდაქმნების განსაზღვრა. თუ ტნტ ან მისი დეგრადაციის
პროდუქტები დაკავშირებულია კომპოსტის ნარევთან, ისინი შეიძლება
გამოირეცხოს უკან ნიადაგში. ასევე დიდი რაოდენობით საკვები ნივთიერებების
დამატების გამო ნიადაგის მოცულობა იზრდება 5-30-ჯერ მის საწყის
მოცულობასთან შედარებით.

მყარი ნარჩენების ბიოლოგიური დაშლა

გარემოში ნარჩენების განმუხტვის უფრო მკაცრი სტანდარტების
განხორციელება, ისევე როგორც ჩვეულებრივი განკარგვის ან დაშლის -
ვარიანტების ხარჯების ზრდა, მოტივირებული იყო სხვადასხვა პროცესების
განვითარება საქონლის წარმოების, ნარჩენების დაშლის და განკარგვის მიზნით.
ეს პროცესები შემუშავებულია ერთი ან მეტი შემდეგი მიზნის მისაღწევად: 1.
ნედლეულის გამოყენების ეფექტურობის გასაუმჯობესებლად, რითაც
რესურსების კონსერვაცია და ხარჯების შემცირება ხდება. 2. ნარჩენების ნაკადების
გადამუშავება მოცემულ დაწესებულებაში და ნარჩენების განკარგვის საჭიროების
შემცირება. 3. შეამციროს რაოდენობა და მაქსიმალურად გაზარდოს პროდუქციის
წარმოების დროს წარმოქმნილი ნარჩენების ნაკადების ხარისხი. 4. ნარჩენების
რეალიზებადი პროდუქტების გარდაქმნა.
 მრავალრიცხოვანი გზები, რომელთა საშუალებითაც ნარჩენებისა და
დამაბინძურებლების ტრანსფორმაცია შეიძლება განხორციელდეს, შეიძლება
კლასიფიცირდეს როგორც ქიმიური ან ბიოლოგიური. ნარჩენები წარმოადგენს
გარემოს ბიოტექნოლოგიის პოტენციური გამოყენების ერთ-ერთ ძირითად
ინვესტიციას.
ბიოლოგიური ნარჩენები გამომუშავდება სხვადასხვა ანთროპოგენული
აქტივობებით და შეიძლება დახარისხდეს როგორც სასუქები, ნედლეული,
ნარჩენები. მაგალითად ევროპაში, მუნიციპალური მყარი ნარჩენების 40-60%
შედგება ბიო ნარჩენებისგან, რომელთა უმრავლესობა ცალკე შეგროვდა და
გამოიყენება მრავალი მიზნით, როგორიცაა აერობული დეგრადაცია ან
კომპოსტირება, რომელსაც შეუძლია უზრუნველყოს საკვები ნივთიერებები და
ჰუმუსის ნაერთები ნიადაგის სტრუქტურის გასაუმჯობესებლად და სოფლის
მეურნეობის მიზნებისთვის. ენერგიის გამომუშავება ბიოგაზისთვის, რომელიც
შეიძლება გამოყენებული იქნას, როგორც ენერგიის წყარო. მაგ. ელექტროენერგიის
და სითბო წარმოება. აღსანიშნავია, ბიოლოგიური ნარჩენების საკვები და ჰუმუსის
გადამუშავების პოტენციალი ნიადაგში, რომელიც კომპოსტირდება, აითვისება
ბიოლოგიურად დამუშავებული მასალის მეშვეობით
ბიოლოგიური ნარჩენების დაშლის მიზანია დაარღვიოს მათი მთლიანობა
რომლის შედეგადაც:
-შემცირდება გარემოს პოტენციური გვერდითი მოვლენები ან ადამიანის
ჯანმრთელობის რისკები
-ციკლში დაბრუნება ძვირფასი მინერალები ხელახლა გამოყენებისთვის
-წარმოიქმნება საჭირო საბოლოო პროდუქტი
ბიოლოგიური ნარჩენების დაშლის უპირატესობები მოიცავს: ნარჩენების
სტაბილიზაციას, ნარჩენების მოცულობის შემცირებას, ნარჩენების პათოგენების
და ბიოგაზის ენერგიის გამოყენების წარმოებას. ბიოლოგიური დაშლის საბოლოო
პროდუქტები შეიძლება იყოს მისი ხარისხის მიხედვით: რეციკლირებული,
სასუქი და ნიადაგის ცვლილება ან მათი განკარგვა.
ბიოლოგიური ნარჩენების დაშლა შეიძლება ბიოქიმიური საშუალებებით ან
ადგილზე. გააჩნია აერობულია თუ ანაერობული, დამოკიდებულია იმაზე,
სჭირდება ჟანგბადი თუ არა.
1.ანაერობული მონელება
ანაერობული მონელება და ორგანული დაშლა აჩქარებს ორგანული მასალის
ბუნებრივ რღვევას ჟანგბადის გარეშე ტემპერატურის, ტენიანობის, pH
შენარჩუნებით, ახლოს მათ ოპტიმალურ პირობებთან. წარმოქმნილი CH4
შეიძლება გამოყენებულ იქნას სითბოსა და ელექტროენერგიის წამოებისთვის.
მყარი ნარჩენების ბიოლოგიური დაშლა მოიცავს:
 ბიოგენური ნარჩენების ანაერობული დაშლას ადამიანის დასახლებებიდან
 ცალკე შეგროვებადი ბიოდეგრადირებადი ნარჩენების კოფერმენტაციას
სასოფლო-სამეურნეო და სამრეწველო მყარი და თხევადი ნარჩენებით
 ცალკე შეგროვებული ბიოდეგრადირებადი ნარჩენების კოფერმენტაციას
მუნიციპალური ნარჩენების დამუშავების ობიექტებში
  დარჩენილი შერეული ნარჩენების ფრაქციის ფერმენტაციას მექანიკური
ბიოლოგიური ნარჩენების დაშლის ფარგლებში

ანაერობული პროცესები მოიხმარენ ნაკლებ ენერგიას, და ინარჩუნებს სუნს

ჩვეულებრივ ანაერობულ პროცესში. ეს ტექნიკა ასევე გამოიყენება, როდესაც
წყლის ორგანული შემცველობა მაღალია. ანაერობული მიკრობების აქტივობა
შეიძლება ტექნოლოგიურად იქნას გამოყენებული სხვადასხვა პირობებში და
სხვადასხვა სახის პროცესებში, რომელთაგან ყველა დამოკიდებულია ჟანგბადის
გამორიცხვაზე
2.მექანიკურ-ბიოლოგიური დაშლა
ნარჩენების მექანიკურ-ბიოლოგიური დაშლა პოპულარულია ევროპაში.
ბიოლოგიურ-მექანიკური დაშლის დროს ნარჩენების მასალა გადის მექანიკური
და ბიოლოგიური ოპერაციების სერიას, რომელიც მიზნად ისახავს ნარჩენების
მოცულობის შემცირებას, ასევე სტაბილიზაციას საბოლოო განკარგვის ემისიების
შესამცირებლად

ჩამდინარე წყლების ბიოლოგიური გასუფთავება

მიკროორგანიზმებით ჩამდინარე წყლების მავნე ნივთიერებისგან გასუფთავება
მნიშვნელოვნადაა დამოკიდებული ჩამდინარე წყლების წარმომავლობასა და მის
შემადგენლობაზე. ჩამდინარე წყლები რამდენიმე კატეგორიად იყოფა:
 მუნიციპალური ჩამდინარე წყლები, რომელიც შეიცავს, როგორც
საყოფაცხოვრებოდ, ისე კომერციულ და ინდუსტრიული საქმიანობისთვის
გამოყენებულ დაბინძურებულ წყლებს.
 კომერციულ და ინდუსტრიული საქმიანობასთან დაკავშირებული
ჩამდინარე წყლები
 სოფლის მეურნეობასთან დაკავშირებული ჩამდინარე წყლები

რაც შეეხება დამაბინძურებელ ნივთიერებს, ისინი შეიძლება იყოს ქიმიური,

ფიზიკური ან ბიოლოგიური წარმოშობის. წყლების დაბინძურებამ შეიძლება
მნიშვნელოვანი დარტყმა მიაყენოს წყალმცენარეების საცხოვრებელ გარემოს,
სახეობათა მრავალფეროვნებას და წყლის ხარისხს.
წყლის ხარისხის პარამეტრები ნაკლებად მრავალფეროვანია, ამიტომ
ჩამდინარე წყლების ბიოლოგიური დამუშავება დაბინძურების ხარისხს უნდა
შეესაბამებოდეს.
ბიოლოგიური დამუშავების დროს მავნე არასტაბილური ორგანული
ნივთიერებები მიკროორგანიზმების მიერ სტაბილურ პროდუქტებად დაიშლება,
როგორებიცაა CO2, CO, NH3, CH4, H2S.
ჩამდინარე წყლების საწმენდი სადგურები მორგებულია იმ პროდუქტზე
რომლითაც ხდება წყლის გასუფთავება.
დაშლის ბიოლოგიური პროცესების სამი მთავარი წარმმართველი ჯგუფია
აერობული, ანაერობული და კომბინირებული პროცესები, რომელთა დროსაც
აერობული და ანაერობული პროცესები თანმიმდევრულად ან ერთდროულად
მიმდინარეობს წყლის გასუფთავების მაქსიმალური ეფექტის მისაღწევად.
ჩამდინარე წყლების დასუფთავების საბოლოო მიზნებია:
 ბიოდეგრადირებადი ორგანიკის შემცირება
 მყარი ორგანიკის შემცირება
 ფოსფორისა და აზოტის შემცველი ნივთიერებების მოშორება/შემცირება
 პათოგენური მიკროორგანიზმების და პარაზიტების განადგურება

ანაერობული ბიოგასუფთავება
ჩამდინარე წყლების ანაერობული დამუშავება ხშირად განიხილება როგორც
წინასწარი პროცესი, რომლის მიზანია მინიმუმამდე დაიყვანოს მოთხოვნილება
ჟანგბადზე, ასევე შეამციროს გადამუშავებული თხევადი საკანალიზაციო მასის
ფორმირება. ძლიერ კონცენტრირებული ჩამდინარე წყლები უნდა ანაერობულად
გაიწმინდოს, რათა მოხდეს ენერგიის აღდგენა ბიოგაზის სახით და დარჩეს მცირე
ოდენობით ტალახი. კვლევებმა და პრაქტიკამ აჩვენა, რომ ჩამდინარე წყლების
ანაერობული გასუფთავების შედეგად საკანალიზაციო ტალახი მცირე
რაოდენობით წარმოიქმნება, მიიღწევა ეფექტური გასუფთავება, ნაკლებია
კაპიტალური ხარჯები. ასევე აღსანიშნავია ჟანგბადზე მოთხოვნილების არ
არსებობა, მეთანის წარმოება და დაბალი მოთხოვნილება საკვებ ნივთიერებებზე
ახალი ტექნოლოგიები ანაერობული ჩამდინარე წყლების დამუშავებაში.
ჩამდინარე წყლების გამწმენდი მაღალი ხარისხის ტექნოლოგიები შესაძლოა
გამოყენებული იყოს ნაკლებად კონცენტრირებული ორგანული ჩამდინარე
წყლების გადასამუშავებლად. ასეთი წყლები გამოიყოფა გამოსახდელი
აპარატებიდან, ლუდსახარშებიდან, ქაღალდის ქარხნებიდან, ნავთობ-ქიმიური
ქარხნებიდან და ა.შ. მუნიციპალური ჩამდინარე წყლებიც შესაძლოა
გადამუშავდეს მაღალი დონის ანაერობული ტექნოლოგიების გამოყენებით.
ასევე არსებობს უამრავი უკვე დანერგილი ან/და განვითარებადი ტექნოლოგია
სხვადასხვა გამოყენებით, მაგალითად:
 სულფატის შემცირება მძიმე მეტალების მოცილებისა და დაბრუნებისთვის.
სულფატის დენიტრიფიკაცია ნიტრატების მოცილებისთვის.
 ბიორემედიაცია უვნებელ პროდუქტზე ტოქსიკური დამაბინძურებლების
მოსაშორებლად.

სულფატის შემცირების პროცესები.

გოგირდით მდიდარი ჩამდინარე წყლების მახასიათებლები (ტემპერატურა, PH,

მარილიანობა) განისაზღვრება მათი გარემოში გამოყოფის პროცესით. ხშირ
შემთხვევაში მათ უნდა დააკმაყოფილონ გარემოს დაცვითი რეგულაციებით
დაწესებული შეზღუდვები, ამიტომ არსებობს მზარდი ინტერესი, გაგრძელდეს
სულფატის შემცირების ანაერობული რეაქციების პროგრამა ისეთ პირობებში,
როგორიც ბაქტერიების უმეტესობისათვის ზრდის ოპტიმალური პირობებისგან
ძალიან განსხვავებულია.
გოგირდით მდიდარი ჩამდინარე წყლების გასაწმენდად შესაძლებელია
ბიორეაქტორების გამოყენება. ჩამდინარე წყლების დამუშავება მეწამული,
არაგოგირდოვანი ბაქტერიების გამოყენებით, რომლებიც მაფოტოსინთეზირებელ
ბაქტერიებს წარმოადგენენ, გამოიყენება როგორც სინათლის, ისე ანაერობულ
პირობებში დიდი რაოდენობით სასარგებლო ბიომასის მისაღებად მცირე
რაოდენობის ნახშირორჟანგის გამოყოფით, რომელიც ერთ-ერთი მთავარი
სათბური გაზია. ამ მეთოდის საშუალებით მიღებული ბიოლოგიური მასალის
გამოყენება შესაძლებელია სასოფლო-სამეურნეო და სამრეწველო მიზნებისთვის.

გაზისებრი ნაკადების ბიოლოგიური დამუშავება

წარმოების ნარჩენი აირებში დამუშავების ბიოტექნოლოგია გამოიყენება როგორც
მწვანე და ნაკლებ ხარჯიანი გარემოს დაცვითი პროცესი. არომატული სუნის
გამოშვება წარმოადგენს სერიოზულ პრობლემას, რომელიც დაკავშირებულია
ბიოლოგიური წარმოების ნარჩენების დამუშავებასთან, რადგან ის შეიძლება იყოს
შემაწუხებელი ფაქტორი ადგილობრივი მობინადრეებისთვის, შეუძლია
გამოიწვიონ საჩივრები და დაწესებულების მიუღებლობა, რადგანაც სუნები
შეიძლება გავრცელდეს რამდენიმე კილომეტრზე ამინდისა და ტოპოგრაფიული
პირობების მიხედვით.
გამონაბოლქვი აირები ძირითადად შედგება სპირტების, ეთერების,
კეტონების და ალდეჰიდების, ასევე ტერპენებისაგან. უმეტესი მათგანი
ბიოლოგიური დეგრადაციის პროდუქტია, სადაც მეტი წილი სპირტებზე,
ესტერებზე და კეტონებზე მოდის.
ბიოლოგიური ფილტრის მოწყობილობები არის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი
გამოყენებადი ბიოლოგიური სისტემა, რომელიც მუშაობს ტემპერატურისა და
წნევის ნორმალურ სამუშაო პირობებში. შესაბამისად, ეს სისტემები შედარებით
იაფი და მაღალუნარიანია, ხოლო სამრეწველო ნარჩენი გაზი მაღალი დინებით და
ნაკლები დამაბინძურებელი კომპონენტებით ხასიათდება. ბიოლოგიური
სამრეწველო ნარჩენი აირის დამუშავება ბიოფილტრების გამოყენებით შეიქმნა,
როგორც საიმედო და ღირებულ-ეფექტური ტექნოლოგია დაბინძურებული
აირების ნაკადების სამკურნალოდ. გარემოს დამაბინძურებელი ნივთიერების
მიკროორგანიზმებით ბიოდეგრადაცია იწვევს უვნებელი საბოლოო
პროდუქტების გამოყოფას. რადგანაც მიკრობული პოპულაციები ბიოფილტრებში
ჩვეულებრივ ძალიან მრავალფეროვანნი არიან, ამ ტიპის რეაქტივებს შეუძლიათ
ერთდროულად მოაცილონ დამაბინძურებლებს კომპლექსური ნარევები.
ჩვეულებრივი მეთოდებით იგივე პროცესს ალტერნატიული ტექნოლოგიების
სერიები დაჭირდებოდა. ბიოლოგიური საფხეკის/ბიოლოგიური ფილტრის
კომბინაციები აგრეთვე ხელსაყრელი აღმოჩნდა კომპოსტირების პროცესში
გამოყოფილი არომატული გაზის დამუშავებისას. შედეგი ცხადყოფს, რომ სუნის
ძირითადი ნაწილი ბიოფილტრის შიგნით დეგრადირდა.