353 Market V4 1398 02 02

‫مشاور‪:‬‬ ‫کارفرما ‪ :‬شرکت معدنی امالح ایران‬
‫مهندسین مشاور نگراندیش‬

‫گزارش توجيهي طرح‬
‫احداث مجتمع تولید سولفات پتاسیم‪،‬‬
‫اسید سولفوریک و کلرور کلسیم‬
‫ويرايش ‪ – 4‬فروردین ‪1398‬‬ ‫جلد اول‪ :‬مطالعات بازار (فهرست مطالب)‬ ‫شماره صفحه‪1 :‬‬
‫فهرست مطالب‬
‫الف‪ -‬سابقه متقاضي‪10........................................................................................................................‬‬
‫ب‪ -‬مباني و مفروضات مطالعات بازار ‪13................................................................................................‬‬
‫ج‪ -‬نتایج مطالعات بازار'‪15...................................................................................................................‬‬
‫‪ -1‬مقدمه‪21......................................................................................................................................‬‬
‫‪ -2‬معرفی' محصوالت ‪21.....................................................................................................................‬‬
‫‪ -2-1‬سولفات پتاسیم ‪22.................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -2-2‬اسید سولفوریک ‪22................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -2-3‬کلرور کلسیم ‪22......................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -3‬مشخصات‪ ،‬ویژگی‌ها' و تعاریف' محصول ‪22.........................................................................................‬‬
‫‪ -3-1‬سولفات پتاسیم ‪22.................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -3-2‬اسید سولفوریک ‪23................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -3-3‬کلرور کلسیم ‪24......................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -4‬معرفي' كد آيسيك محصوالت'‪25.........................................................................................................‬‬
‫‪ -5‬استانداردهاي' بین‌المللی و ملي محصوالت‪25.........................................................................................‬‬
‫‪ -5-1‬کودهای کشاورزی ‪25.............................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -5-2‬اسید سولفوریک ‪26................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -6‬معرفي' كاربردهاي محصوالت ‪29......................................................................................................‬‬
‫‪ -6-1‬سولفات پتاسیم ‪29................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -6-1-1‬مصارف به عنوان کود کشاورزی ‪29...........................................................................................................................................‬‬
‫‪ -6-1-2‬سایر کاربردها ‪29...........................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -6-1-3‬اسید سولفوریک ‪29.......................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -6-1-4‬کودهای‪ ‬شیمیایی ‪29...................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -6-1-4-1‬اسید‪ ‬فسفریک‪29........................................................................................................‬‬
‫‪ -6-1-4-2‬کود سولفات آمونیم‪29..................................................................................................‬‬
‫‪ -6-1-4-3‬کود‪ ‬سوپر'‪ ‬فسفات‪ ‬ساده ‪29.............................................................................................‬‬
‫‪ -6-1-5‬صنایع معدنی و فلزی ‪30............................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -6-1-5-1‬استخراج‪ ‬فلزات‪ ‬مس‪ ،‬سرب‪ ‬و‪ ‬روی'‪30.............................................................................‬‬
‫‪ -6-1-5-2‬استخراج‪ ‬اورانیوم‪ ‬و‪ ‬وانادیوم' ‪30.....................................................................................‬‬
‫‪ -6-1-5-3‬صنایع‪ ‬فوالد'‪ ‬و‪ ‬آهن‪30..................................................................................................‬‬
‫‪ -6-1-5-4‬سایر‪ ‬صنایع‪ ‬معدنی‪30..................................................................................................‬‬
‫‪ -6-1-6‬سایر موارد مصرف ‪30....................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -6-1-6-1‬سنتز مواد شیمیایی'‪30..................................................................................................‬‬
‫‪ -6-1-6-2‬تصفیه روغن موتور ‪31...............................................................................................‬‬
‫‪ -6-1-6-3‬تولید باتریهای اتومبیل و آب باتری‪31..............................................................................‬‬
‫‪ -6-1-6-4‬تصفیه آب‪31.............................................................................................................‬‬
‫‪ -6-1-6-5‬سایر موارد' کاربرد‪31................................................................................................‬‬
‫‪ -6-2‬کلرور کلسیم ‪32......................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -6-2-1‬صنعت ‪32........................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -6-2-1-1‬خشک کن ‪32............................................................................................................‬‬
‫‪ -6-2-1-2‬ضدیخ و کاهش دهنده نقطه انجماد‪32...............................................................................‬‬
‫‪ -6-2-1-3‬استخرهای' شنا و آکواریوم ‪32........................................................................................‬‬
‫‪ -6-2-2‬خوراکی ‪32......................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -6-2-3‬صنایع دارویی ‪32...........................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -6-2-4‬خوراک دام ‪32................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -7‬معرفي' طرح‪33.............................................................................................................................‬‬
‫‪ -7-1‬تحليل ضرورت اجراي طرح ‪33............................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -7-2‬تحليل مالحظات اجرائي طرح ‪34........................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -7-2-1‬مالحظات اقتصادي ‪34..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -7-2-2‬مالحظات اجتماعي و فرهنگي ‪35..............................................................................................................................................‬‬
‫‪ -7-2-3‬مالحظات سياسي ‪35....................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -8‬مكان يابي ‪35................................................................................................................................‬‬
‫‪ -9‬دانش فني طرح ‪37.........................................................................................................................‬‬
‫‪ -9-1‬واحد شماره ‪ -1‬واحد سولفات پتاسیم ‪37..........................................................................................................................................‬‬
‫‪ -9-2‬واحد شماره ‪ -2‬واحد اسید سولفوریک ‪37.........................................................................................................................................‬‬
‫‪ -9-3‬واحد شماره ‪ -3‬واحد کلرور کلسیم ‪37.............................................................................................................................................‬‬
‫‪ -10‬مشخصات‪ ،‬قیمت و نحوه تأمين خوراک‪38.........................................................................................‬‬
‫‪ -10-1‬گوگرد ‪38...............................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -10-2‬پتاسیم کلراید ‪39.................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -10-2-1‬معرفی ‪39......................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -10-2-2‬نحوه تامین و قیمت ‪39.............................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -10-3‬آهک ‪40..................................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -10-3-1‬معرفی ‪40......................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -10-3-2‬مقدار مصرف و نحوه تامین ‪41.................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -10-3-3‬قیمت ‪41.......................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -11‬قیمت فروش محصوالت' ‪41............................................................................................................‬‬
‫‪ -12‬عرضه‪42..................................................................................................................................‬‬
‫‪ -12-1‬تولید داخلی ‪42....................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -12-1-1‬سولفات پتاسیم ‪42.....................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -12-1-2‬اسید سولفوریک ‪43....................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -12-1-3‬کلرور کلسیم ‪44..........................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -12-2‬واردات ‪45...............................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -12-2-1‬سولفات پتاسیم ‪45.....................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -12-2-2‬اسید سولفوریک ‪45....................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -12-2-3‬کلرور کلسیم ‪45..........................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -13‬تقاضا ‪46...................................................................................................................................‬‬
‫‪ -13-1‬تقاضاي داخلي ‪46................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -13-1-1‬سولفات پتاسیم ‪46.....................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -13-1-2‬اسید سولفوریک ‪47....................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -13-1-2-1‬شمش روی‪47.........................................................................................................‬‬
‫‪ -13-1-2-2‬اسید فسفریک‪48......................................................................................................‬‬
‫‪ -13-1-2-3‬کودهای' شیمیایی ‪49..................................................................................................‬‬
‫‪ -13-1-3‬کلرور کلسیم ‪50..........................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -13-2‬تقاضاي خارجي (صادرات) ‪51...........................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -13-2-1‬سولفات پتاسیم ‪51.....................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -13-2-2‬اسید سولفوریک ‪51....................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -13-2-3‬کلرور کلسیم ‪52..........................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -14‬پیش بینی امكانات عرضه داخلی ‪53..................................................................................................‬‬
‫‪ -14-1‬سولفات پتاسیم ‪53...............................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -14-2‬اسید سولفوریک ‪54.............................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -14-2-1‬طرح‌های در حال اجرا ‪54.........................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -14-2-2‬جمع‌بندی پيش بيني توليد اسید سولفوریک در کشور ‪55...............................................................................................‬‬
‫‪ -14-3‬کلرور کلسیم ‪57...................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -15‬پیش بینی تقاضای' داخلی‪58............................................................................................................‬‬
‫‪ -15-1‬سولفات پتاسیم ‪58...............................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -15-2‬اسید سولفوریک ‪58.............................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -15-2-1‬روی ‪60.........................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -15-2-2‬اسید فسفریک ‪61.......................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -15-2-3‬سوپرفسفات ساده (‪63.................................................................................................................................................. )SSP‬‬
‫‪ -15-2-4‬سولفات آمونیوم ‪64....................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -15-2-5‬جمع‌بندی پیش بینی تقاضای اسید سولفوریک ‪66............................................................................................................‬‬
‫‪ -15-3‬سولفات پتاسیم ‪66...............................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -15-4‬کلرور کلسیم ‪68...................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -16‬پیش بینی تراز عرضه و تقاضا‪68....................................................................................................‬‬
‫‪ -17‬بازار' جهاني ‪69...........................................................................................................................‬‬
‫‪ -17-1‬سولفات پتاسیم ‪69...............................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -17-1-1‬صادرات جهانی ‪69......................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -17-1-2‬واردات جهانی ‪70........................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -17-1-3‬بازارهای پتانسیل صادراتی ‪71..................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -17-1-3-1‬پاکستان‪71..............................................................................................................‬‬
‫‪ -17-1-3-2‬ترکیه‪72................................................................................................................‬‬
‫‪ -17-1-3-3‬هند‪72...................................................................................................................‬‬
‫‪ -17-1-3-4‬مالزی ‪74...............................................................................................................‬‬
‫‪ -17-1-4‬جمع بندی ‪74.............................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -17-2‬اسید سولفوریک ‪74.............................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -17-3‬کلرور کلسیم ‪75...................................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -17-3-1‬صادرات جهانی ‪75......................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -17-3-2‬واردات جهانی ‪75.......................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -17-3-3‬بازارهای دارای پتانسیل صادراتی ‪76......................................................................................................................................‬‬
‫‪ -17-3-3-1‬ترکیه‪77................................................................................................................‬‬
‫‪ -17-3-3-2‬کره جنوبی'‪77.........................................................................................................‬‬
‫‪ -17-3-3-3‬امارات‪77..............................................................................................................‬‬
‫‪ -17-3-4‬جمع بندی بازار جهانی ‪78.......................................................................................................................................................‬‬
‫‪ -18‬جمع بندی بازار‪78.......................................................................................................................‬‬
‫ويرايش ‪ – 4‬فروردین ‪1398‬‬ ‫جلد اول‪ :‬مطالعات بازار (فهرست جداول)‬ ‫شماره صفحه‪:‬‬
‫فهرست جداول‬
‫جدول ‪ - 1‬محصوالت طرح در حداکثر' ظرفیت ‪21...........................................................................‬‬
‫جدول ‪ -2‬مشخصات سولفات پتاسیم تولیدی' در طرح‪23.....................................................................‬‬
‫جدول ‪ - 3‬خواص اسید سولفوریک‪24...........................................................................................‬‬
‫جدول ‪ - 4‬خواص کلرور' کلسیم‪24...............................................................................................‬‬
‫جدول ‪ - 5‬كد آيسيك محصوالت‪25...............................................................................................‬‬
‫جدول ‪ - 6‬استانداردهاي ملی کودهای کشاورزی‪25..........................................................................‬‬
‫جدول ‪ - 7‬استاندارد'هاي بين المللي مربوط به کودهای' کشاورزی' ‪26.....................................................‬‬
‫جدول ‪ -8‬استاندارد' اسید سولفوریک ‪27.........................................................................................‬‬
‫جدول ‪ -9‬طبقه‌بندی بر اساس استاندارد ‪27..............................................................................FDA‬‬
‫جدول ‪-10‬کیفیت اسید سولفوریک تولیدی بر اساس استاندارد ‪27...................................................FDA‬‬
‫جدول ‪ - 11‬استانداردهاي ملی اسيد سولفوريك‪28.............................................................................‬‬
‫جدول ‪ - 12‬استاندارد'هاي بين المللي مربوط به کودهای' کشاورزی' ‪28...................................................‬‬
‫جدول ‪ - 13‬واحدهای سه گانه طرح حاضر ‪37................................................................................‬‬
‫جدول ‪ -14‬قيمت گوگرد مورد نياز طرح‪38....................................................................................‬‬
‫جدول ‪ -15‬قيمت کلرید پتاسیم مورد نياز طرح‪39.............................................................................‬‬
‫جدول ‪ -16‬مقدار و موارد مصرف' آهک مورد' نیاز طرح‪41...............................................................‬‬
‫جدول ‪ -17‬قیمت و مقدار فروش محصوالت طرح در حداکثر طرفیت ‪41...............................................‬‬
‫جدول ‪ -18‬خالصه وضعیت عرضه داخلی محصوالت تولیدی' طرح‪42.................................................‬‬
‫جدول ‪ - 19‬واحدهای تولید‌کننده سولفات پتاسیم' در کشور' در سال ‪42............................................1396‬‬
‫جدول ‪ -20‬ظرفيت اسمی توليد اسید سولفوریک در کشور تا سال ‪43............................................1397‬‬
‫جدول ‪ - 21‬واحدهای تولید‌کننده کلرور کلسیم در کشور ‪44.................................................................‬‬
‫جدول ‪ - 22‬میزان واردات سالیانه محصوالت طی سالهای اخیر‪45.......................................................‬‬
‫جدول ‪ -23‬میزان واردات سالیانه سولفات پتاسیم' طی ‪ 5‬سال اخیر ‪45...................................................‬‬
‫جدول ‪ -24‬میزان واردات سالیانه کلرور کلسیم طی ‪ 5‬سال اخیر ‪46.....................................................‬‬
‫جدول ‪ - 25‬محاسبه مصرف' ظاهری سولفات پتاسیم در سال ‪47..................................................1397‬‬
‫جدول ‪ -26‬ضریب مصرف اسید سولفوریک ‪47..............................................................................‬‬
‫جدول ‪ -27‬واحدهای تولید‌کننده روی در کشور‪48............................................................................‬‬
‫جدول ‪ -28‬واحدهای تولید‌کننده اسید فسفریک در کشور ‪48.................................................................‬‬
‫جدول ‪ -29‬واحدهای تولید‌کننده سوپر فسفات ساده (‪ )SSP‬در کشور‪49...................................................‬‬
‫جدول ‪ -30‬میزان مصرف' اسید سولفوریک در سال ‪50.............................................................1396‬‬
‫جدول ‪ - 31‬محاسبه مصرف' ظاهری کلرور' کلسیم در سال ‪50....................................................1397‬‬
‫جدول ‪ - 32‬میزان صادرات سالیانه محصوالت طی سالهای اخیر‪51.....................................................‬‬
‫جدول ‪ -33‬ميزان صادرات اسید سولفوریک از كشور طي سال‌های ‪51.................................. 1392 -97‬‬
‫جدول ‪ -34‬میزان صادرات سالیانه کلرور کلسیم طی ‪ 5‬سال اخیر‪52.....................................................‬‬
‫جدول ‪ -35‬طرح های دارای جواز تاسیس و طرح های توسعه تولید سولفات پتاسیم‪53...............................‬‬
‫جدول ‪ -36‬پیش‌بینی عرضه داخلی سولفات پتاسیم' ‪53........................................................................‬‬
‫جدول ‪ -37‬ظرفيت اسمي توليد اسید سولفوریک در پايان سال ‪54.................................................1402‬‬
‫جدول ‪ -38‬ظرفيت واحدهاي' داراي موافقت اصولي' تا پايان سال ‪ 1396‬جهت توليد اسید سولفوریک‪54.........‬‬
‫جدول ‪ -39‬طرح‌های در حال اجراي توليد اسید سولفوریک در کشور‪56................................................‬‬
‫جدول ‪ -40‬جمع‌بندی پيش بيني توليد اسید سولفوریک در کشور تا سال ‪57.....................................1402‬‬
‫جدول ‪ -41‬طرح های دارای جواز تاسیس و طرح های توسعه تولید کلرور' کلسیم‪57.................................‬‬
‫جدول ‪ -42‬پیش‌بینی عرضه داخلی کلرور کلسیم ‪57..........................................................................‬‬
‫ويرايش ‪ – 4‬فروردین ‪1398‬‬ ‫جلد اول‪ :‬مطالعات بازار (فهرست جداول)‬ ‫شماره صفحه‪:‬‬
‫جدول ‪ -43‬میزان مصرف' و سهم هریک از مواد در کود مورد استفاده ‪59..............................................‬‬
‫جدول ‪ -44‬طرح‌های در دست اجرای تولید روی ‪60.........................................................................‬‬
‫جدول ‪ -45‬روند بهره‌برداری از طرح‌های' در حال اجرای تولید' شمش روی بر اساس پیشرفت' فیزیکی‪60......‬‬
‫جدول ‪ -46‬پيش بينی توليد شمش روی و مصرف' اسید سولفوریک در کشور‪61.......................................‬‬
‫جدول ‪ -47‬طرح‌های در دست اجرای تولید اسید فسفریک ‪61..............................................................‬‬
‫جدول ‪ -48‬روند بهره‌برداری از طرح‌های' در حال اجرای تولید' اسید فسفریک بر اساس پیشرفت' فیزیکی‪62...‬‬
‫جدول ‪ -49‬پيش بينی توليد اسید فسفریک و مصرف' اسید سولفوریک در کشور'‪63....................................‬‬
‫جدول ‪ -50‬طرح‌های در دست اجرای تولید سوپرفسفات ساده‪63..........................................................‬‬
‫جدول ‪ -51‬روند بهره‌برداری از طرح‌های' در حال اجرای تولید' سوپرفسفات' ساده بر اساس پیشرفت فیزیکی'‪...‬‬
‫‪64‬‬
‫جدول ‪ -52‬پيش بينی توليد سوپرفسفات ساده و مصرف' اسید سولفوریک در کشور'‪64................................‬‬
‫جدول ‪ -53‬طرح‌های در دست اجرای تولید سولفات آمونیوم'‪64............................................................‬‬
‫جدول ‪ -54‬روند بهره‌برداری از طرح‌های' در حال اجرای تولید' سولفات آمونیوم' بر اساس پیشرفت فیزیکی ‪65.‬‬
‫جدول ‪ -55‬پيش بينی توليد سولفات آمونیوم' مصرف اسید سولفوریک در کشور‪65....................................‬‬
‫جدول ‪ -56‬پیش بینی کل تقاضای اسید سولفوریک طی سال‌های آتی‪66..................................................‬‬
‫جدول ‪ -57‬طرح‌های در دست اجرای تولید سولفات پتاسیم‪66..............................................................‬‬
‫جدول ‪ -58‬روند بهره‌برداری از طرح‌های' در حال اجرای تولید' سولفات پتاسیم بر اساس پیشرفت فیزیکی'‪67...‬‬
‫جدول ‪ -59‬پیش بینی تقاضای کلرور' کلسیم تا سال ‪68...............................................................1402‬‬
‫جدول ‪ -60‬پیش‌ بینی مازاد (کسری) محصوالت' طرح تا سال ‪68................................................ 1402‬‬
‫جدول ‪ - 61‬آمار صادرات جهانی سولفات پتاسیم' ‪69.........................................................................‬‬
‫جدول ‪ - 62‬آمار واردات جهانی سولفات پتاسیم' ‪70...........................................................................‬‬
‫جدول ‪ -63‬آمار واردات منطقه سولفات پتاسیم' ‪71............................................................................‬‬
‫جدول ‪ -64‬آمار واردات سولفات پتاسیم' پاکستان‪72...........................................................................‬‬
‫جدول ‪ -65‬آمار واردات سولفات پتاسیم' ترکیه‪72..............................................................................‬‬
‫جدول ‪ -66‬آمار واردات سولفات پتاسیم' به هند ‪72............................................................................‬‬
‫جدول ‪ -67‬آمار واردات سولفات پتاسیم' به مالزی ‪74........................................................................‬‬
‫جدول ‪ -68‬جمع بندی کشورهای' هدف دارای پتانسیل صادراتی' برای سولفات پتاسیم ‪74.............................‬‬
‫جدول ‪ -69‬آمار صادرات جهانی کلرور کلسیم ‪75...........................................................................‬‬
‫جدول ‪ -70‬آمار واردات جهانی کلرور کلسیم ‪75.............................................................................‬‬
‫جدول ‪ -71‬آمار واردات کلرور پتاسیم در منطقه ‪76........................................................................‬‬
‫جدول ‪ - 72‬آمار واردات کلرور پتاسیم به ترکیه ‪77.........................................................................‬‬
‫جدول ‪ -73‬آمار واردات کلرور پتاسیم به کره جنوبی' ‪77....................................................................‬‬
‫جدول ‪ -74‬آمار واردات کلرور پتاسیم به امارات ‪77.........................................................................‬‬
‫جدول ‪ -75‬جمع بندی کشورهای هدف دارای پتانسیل صادراتی' برای کلرور کلسیم ‪78...............................‬‬
‫جدول ‪ - 76‬جمع بندی بازار محصوالت' طرح‪78.............................................................................‬‬
‫ويرايش ‪ – 4‬فروردین ‪1398‬‬ ‫جلد اول‪ :‬مطالعات بازار (فهرست اشکال)‬ ‫شماره صفحه‪:‬‬
‫فهرست اشكال‬
‫شکل ‪ -1‬سولفات پتاسیم ‪23.........................................................................................................‬‬
‫شکل ‪ -2‬کلرور' کلسیم بی آب ‪24..................................................................................................‬‬
‫شکل ‪ -3‬دیاگرام' تولید طرح‪33....................................................................................................‬‬
‫شکل ‪ - 4‬موقعيت' مكاني طرح ‪36................................................................................................‬‬
‫شکل ‪ -5‬میزان مصرف جهانی کودهای' شیمیایی طی سالهای ‪58............................................2008-18‬‬
‫ويرايش ‪ – 4‬فروردین ‪1398‬‬ ‫جلد اول‪ :‬مطالعات بازار‬ ‫شماره صفحه‪8 :‬‬
‫جلد اول‬
‫مطالعات بازار‬
‫الف‪ -‬سابقه متقاضي‬

‫‪ -1‬سوابق ثبتي شركت‪:‬‬
‫‪-‬نام و نوع شركت‪ :‬شرکت معدنی امالح ایران (سهامی عام)‬
‫‪-‬شماره‪ ،‬تاريخ و محل ثبت‪ :‬در تاریخ ‪ 08/03/1363‬تحت ش''ماره ‪ 52267‬و شناس''ه ملی ‪ 10100974130‬در س''ازمان‬
‫ثبت اسناد و امالک کشور' (ادارهکل ثبت شرکتها و موسسات غیر تجاری) ب''ه اس''تناد روزنام''ه رس''می ش''ماره ‪11450‬‬
‫مورخ ‪ 30/03/1363‬به ثبت رسید‪.‬‬
‫‪ -‬سرمايه اوليه ثبت شده و سرمايه فعلي شركت‪ :‬به استناد' آگهی تأسیس مورخ ‪ 08/03/1363‬سرمايه شركت در بدو‬
‫تاسيس مبلغ ‪ ١٠‬ميليون لاير (شامل تعداد ‪ ١٠٠٠٠‬سهم‪ ،‬به ارزش اسمي هر سـهم ‪ ١٠٠٠‬لاير) بوده كه طي چند‬
‫مرحله به مبلغ ‪٠٠٠‬ر‪ ٢١٠‬ميليون لاير (شـامل تعـداد ‪ ٢١٠٠٠٠٠٠٠‬سـهم‪ ،‬بـه ارزش اسمي هر سهم ‪ ١٠٠٠‬لاير) در‬
‫پايان سال مالي منتهي به ‪ ٢٩/١٢/١٣٩٦‬افزايش يافته است‪.‬‬
‫‪-‬محل دفتر مركزي شركت‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان سید جمال الدین اسد آبادی‪ ،‬خیابان ‪ ،64‬پالک ‪29‬‬
‫اطالعات دفتر مركزي شركت‪.‬‬
‫مقدار‬ ‫شرح‬ ‫ردیف‬
‫‪10100974130‬‬ ‫شناسه ملي‬ ‫‪1‬‬
‫‪1436995181‬‬ ‫كدپستي‬ ‫‪2‬‬
‫‪88067828-021‬‬ ‫شماره تماس‬ ‫‪3‬‬
‫‪ -2‬موضوع فعاليت شرکت‪:‬‬
‫موضوع' فعالیت شرح عبارت است از‪:‬‬
‫‪‬اح''داث‪ ،‬راه‌ان''دازی و بهره‌ب''رداری کارخانج''ات مع''دنی نظ''یر س''ولفات س''دیم و نم''ک تص''فیه مج''دد ب''همنظ''ور' تولی''د‪،‬‬
‫بازاریابی‪ ،‬فروش' و صدور محصوالت معدنی‪.‬‬
‫‪‬ذخیره‪ ،‬صادرات' و واردات و تبدیل کلیه مواد معدنی‪ ،‬شیمیایی و پتروشیمیایی' و فرآوردههای ف''رعی و مش''تقات ذیرب'ط'‬
‫آنها‪.‬‬
‫‪‬انجام کلیه فعالیتهای تولیدی و صنعتی‪ ،‬فنی و مهندسی' و بازرگانی که بطور مستقیم و یا غیر مستقیم مرتب''ط ب''ا عملی''ات‬
‫مذکور باشد‪.‬‬
‫‪‬تشکیل انواع شرکتها و یا مشارکت (حقوقی یا مدنی) با شرکتهای دیگر‪.‬‬
‫‪‬مبادرت به خرید و فروش' اموال و معامالت بازرگانی' داخلی و خارجی‪.‬‬
‫‪‬استفاده از تسهیالت مالی و اعتباری' بانکها و مؤسسات اعتباری‪.‬‬
‫‪‬انجام عملیات خدماتی و کلیه عملیات مجاز بازرگانی درخصوص موضوع' شرکت اخذ نمایندگی‪ ،‬ایج''اد ش'عبه و اعط''اء‬
‫نمایندگی در داخل و خارج از کشور‪.‬‬
‫‪‬برپایی' نمایشگاههای عمومی و شرکت در نمایشگاههای داخلی و خارجی‪.‬‬
‫‪‬انجام سایر عملیاتی که بطور' مستقیم و یا غیر مستقیم برای تحقق اهداف شرکت الزم و مفید ب'وده و ی'ا در جهت اج'رای‬
‫موضوع' شرکت ضرورت داشته باشد‪.‬‬
‫‪ -3‬سرمايه و سهامداران‪:‬‬
‫وضعیت سهامداران شرکت به شرح جدول ذیل می‌باشد‪'.‬‬
‫وضعیت سهامداران‪.‬‬
‫ردی‬ ‫نسبت سهام‬
‫نام سهامدار‬ ‫تعداد' سهام‬
‫ف‬ ‫(درصد)‬
‫‪160,243,63‬‬
‫‪1‬‬ ‫شرکت سرمایه گذاری صدر تامین (سهامی عام)‬ ‫‪76.30%‬‬
‫‪8‬‬
‫‪2‬‬ ‫شرکت امین توان آفرین ساز (سهامی خاص)‬ ‫‪7,558,261‬‬ ‫‪3.60%‬‬
‫‪3‬‬ ‫شرکت صنایع خاک چینی ایران (سهامی عام)‬ ‫‪7,044,250‬‬ ‫‪3.35%‬‬
‫شرکت خارجی ‪Limited FIN Turquuoise‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪5,000,000‬‬ ‫‪2.38%‬‬
‫‪Partners‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪Limited FIN Turquuoise‬‬ ‫شرکت خارجی‬ ‫‪3,000,000‬‬ ‫‪1.43%‬‬
‫‪Trading‬‬
‫‪210,000,00‬‬
‫جمع کل‬ ‫‪100.0%‬‬
‫‪0‬‬
‫‪ -4‬مشخصات مديران‪:‬‬
‫به استناد مصوبۀ مجمع ‪ 21/05/1396‬و جلسه هیئت مدیره ‪ 02/03/1397‬اسامی اعضای هیئت مدیره و نمایندگان آنها‬
‫و سمت هریک به شرح جدول ذیل است‪:‬‬
‫مشخصات مدیران شرکت‪.‬‬
‫سمت‬ ‫نماینده‬ ‫شناسه‪/‬شماره ملی‬ ‫نام‬ ‫رديف‬
‫رئیس هیأت مدیره‬ ‫محمد محمدیان اردی‬ ‫‪1463218095‬‬ ‫شرکت صنایع کاشی وسرامیک الوند‬ ‫‪1‬‬
‫عضو هیأت مدیره‬ ‫جمال لطیفی‬ ‫‪0050943774‬‬ ‫سرمایه گزاری صدر تامین‬ ‫‪2‬‬
‫عضو هیأت مدیره‬ ‫محمدمهدی قاسم زاده‬ ‫‪4322555020‬‬ ‫صنایع خاک چینی ایران‬ ‫‪3‬‬
‫نائب رئیس هیأت مدیره‬ ‫علی رستمی‬ ‫‪0057734501‬‬ ‫سرمایه گزاری هامون شمال‬ ‫‪4‬‬
‫عضو هیأت مدیره‬ ‫رضا عروجی‬ ‫‪0046648380‬‬ ‫صنایع مس شهید باهنر‬ ‫‪5‬‬
‫‪ -5‬بازرسان شرکت‪:‬‬
‫به استناد' روزنامه رسمی شماره ‪ 20805‬مورخ ‪ 16/05/1395‬مشخصات بازرسان شرکت به شرح ذيل می‌باشد‪.‬‬
‫مشخصات بازرسان شرکت‪.‬‬
‫سمت‬ ‫تاريخ انتصاب‬ ‫نام‬ ‫رديف‬
‫بازرس اصلي‬ ‫‪06/03/1397‬‬ ‫موسسی حسابرسی رازدار‬ ‫‪1‬‬
‫بازرس علي‌البدل‬ ‫موسسه حسابرسی هادی حساب تهران ‪06/03/1397‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ -6‬مجوزهاي قانوني‪:‬‬
‫کلیه مجوزهای قانونی اخذ شده از سازمان‌های تابعه به شرح ذیل می باشد‪:‬‬
‫‪ -‬جواز تاسیس‪ ،‬پروانه بهره‌برداری' توليدات موجود و جواز توسعه (تأسيس) در مورد' طرحهاي توسعه‬
‫‪ -‬پروانه اکتشاف معادن‪ ،‬گواهی کشف‪ ،‬پروانه بهره‌برداری' و تعيين ذخيرة معادن‬
‫‪ -‬مجوزهای' مربوط به قوانین کار‪ ،‬بیمه‪ ،‬مالیات و محیط زیست و‪....‬‬
‫‪ -‬در صورت' وجود‪ ،‬مجوزهاي' تغيير كاربري زمين‪ ،‬حمل و نقل‬
‫‪ -‬مجوزهای' تولید مواد غذایی و بهداشتی'‬
‫‪ -‬سایر مجوزهای' مربوطه از نهادهای قانونی ( مانند وزارت ارشاد در صنایع چاپ)‬
‫‪ -7‬توانمندي‌هاي متقاضي‬
‫شرکت معدنی امالح ایران تاکنون سه طرح اصلی برای تولید سولفات سدیم و نمک خوراکی‪ '/‬نمک ص''نعتی ب'ه مرحل''ه‬
‫اجرا گذاشته و در مورد همه این طرحها‪ ،‬محصوالت استاندارد' و قابل قب''ول چ''ه ب''ه لح''اظ مص''ارف ص''نعتی و چ''ه ب''ه‬
‫لحاظ مصارف خوراکی' تولیدکرده است‪ .‬از طرف دیگر هم در بازاریابی' داخلی و حضور' در بازارهای جهانی توان''ائی‪-‬‬
‫ه''ای م''دیریتی الزم را داش''ته اس''ت‪ .‬محص''والت این ش''رکت در بیش از س''ه ده''ه تولی''د ب''ه لح''اظ کیفیت منطب 'ق' ب''ر‬
‫استانداردهای ملی و اروپائی' و به لحاظ کیفیت و قیمت با محصوالت' مشابه چینی رقابت میکند‪.‬‬
‫شرکت معدنی امالح ایران طی سالها تولید و بهرهبرداری از واحدهای موجود' خود چه به لحاظ توزیع شاهرگی (ب''رای‬
‫محصول سولفات سدیم) و چه برای توزیع' مویرگی (برای محصول نمک خوراکی) توانائی'های الزم ب''رای بازاری''ابی و‬
‫فروش سولفات پتاسیم را نیز دارد‪.‬‬
‫‪-8‬‬
‫ب‪ -‬مباني و مفروضات مطالعات بازار‬
‫‪ .1‬هدف طرح حاضر‪ ،‬با توجه نیاز داخلی و حجم واردات سولفات پتاسیم‪ ،‬تولید این محصول به میزان ‪ 40‬هزار تن در‬
‫سال میباشد‪ .‬که با توجه به نیاز واحد سولفات پتاسیم به اسید سولفوریک‪ ،‬گوگرد به عنوان خوراک طرح خریداری'‬
‫شده و در واحد شماره یک‪ ،‬اسید سولفوریک به میزان ‪ 30‬هزار تن در سال تولید' می شود‪ .‬در فرآیند تولید سولفات‬
‫پتاسیم‪ ،‬اسید هیدروکلریک به عنوان محصول جانبی تولید شده که با توجه به مشکالت انبارش و فروش آن‪ ،‬این ماده‬
‫در واحد شماره سه با آهک واکنش داده شده و محصول کلرور' کلسیم و به میزان ‪ 20‬هزار تن در سال تولید خواهد‬
‫کرد‪ .‬دیاگرام کلی فرآیند به شرح ذیل میباشد‪.‬‬
‫دیاگرام تولید طرح‬

‫‪ .2‬قیمت خوراک'های اصلی طرح شامل گوگرد‪ ،‬کلرید پتاسیم از آمار بورس کاال استخراج شده است‪ .‬قیمت سایر مواد‬
‫اولیه نیز براساس استعالم و پیشفاکتورهای' دریافتی' از شرکت‌های' تولید کننده و وارد' کننده در نظر گرفته شده است‪.‬‬
‫هزینههای مربوط به حمل خوراک نیز براساس استعالم از شرکتهای باربری' در نظر گرفته شده است‪.‬‬
‫‪ .3‬قیمت محصوالت' اصلی طرح شامل سولفات پتاسیم' وکلرور' کلسیم براساس استعالم و پیشفاکتورهای' دریافتی' از‬
‫شرکت‌های تولید‌کننده لحاظ و قیمت اسید سولفوریک از آمار بورس' کاال استخراج شده است‪.‬‬
‫‪ .4‬به منظور برآورد' تولید داخلی هر یک از محصوالت' مذکور کد آیسیک مربوط به آنها از سامانه اطالعات محصوالت‬
‫صنعتی‪ ،‬معدنی و کشاورزی' وزارت صنعت‪ ،‬معدن و تجارت استخراج شده و با استفاده از این کد اطالعات واحدهای'‬
‫تولیدکننده هریک از محصوالت و ظرفیت اسمی هریک از این واحدها براساس آمار مندرج در لوح فشرده وزارت‬
‫صنعت‪ ،‬معدن و تجارت منتشر شده در سال ‪ ،1397‬استخراج و مبنای مطالعات میدانی قرار گرفته است‪ .‬در مطالعات‬
‫میدانی انجام شده نیز در خصوص هریک از محصوالت حداقل با ‪ 50‬درصد' واحدهای ثبت شده تماس گرفته شده و‬
‫عملکرد و میزان تولید آنها تحقیق شده است‪.‬‬
‫‪ .5‬به منظور پیشبینی امکانات عرضه داخلی محصوالت آمار واحدهای با مجوز تاسیس و یا طرح توسعه مندرج در لوح‬
‫فشرده وزارت صنعت‪ ،‬معدن و تجارت منتشر شده در سال ‪ ،1397‬مبنای مطالعات میدانی قرار گرفته است‪.‬‬
‫‪ .6‬به منظور برآورد' تقاضای داخلی‪ ،‬برای سولفات پتاسیم و کلرور کلسیم به دلیل نبودن آمار مدون از میزان مصرف این‬
‫مواد مصرف ظاهری' آنها محاسبه شده است‪ .‬همچنین به‌منظور بررسی میزان تقاضای اسید سولفوریک‪ ،‬میزان تولید'‬
‫صنایع پایین‌دستی آن و ضریب مصرف' اسید سولفوریک در این صنایع بررسی' شده است‪.‬‬
‫‪ .7‬به منظور پیش بینی تقاضای داخلی سولفات پتاسیم از مقایسه مصارف کود های نیتراته‪ ،‬فسفاته و پتاسه در کشور با‬
‫آمار ارائه شده توسط سازمان ‪ ،FAO‬سهم استاندارد جهانی مصرف' استفاده شده است‪ .‬همچنین به‌منظور' بررسی‬
‫میزان تقاضای اسید سولفوریک‪ ،‬میزان تولید صنایع پایین‌دستی' آن و ضریب مصرف اسید سولفوریک در این صنایع‬
‫برای طرح های فعال طرح های در مرحله اجرا بررسی' شده است‪.‬‬
‫‪ .8‬آمار واردات و صادرات هریک از محصوالت براساس تعرفه گمرکی هریک از آنها از آمار اتاق بازرگانی‪ ،‬صنایع‪،‬‬
‫معادن و کشاورزی' تهران و گمرک جمهوری' اسالمی ایران استخراج شده است‪.‬‬
‫‪ .9‬آمار بازار جهانی محصوالت با استفاده از کد تعرفه و آمار مندرج در تارنمای تجارت جهانی “‪”Trademap.org‬‬
‫استخراج شده است‪.‬‬
‫ج‪ -‬نتایج مطالعات بازار‬
‫‪ .1‬لیست محصوالت‪ ،‬نام اختصاری‪ ،‬خالصهای از کاربرد محصوالت' و ظرفیت تولید' محصوالت طرح به شرح ج''دول‬
‫ذیل میباشد‪.‬‬
‫محصوالت طرح در حداکثر ظرفیت‬
‫ظرفیت تولید میزان فروش‬
‫کاربرد‬ ‫ردیف نام محصول نام اختصاری‬
‫(هزارتن)‬
‫‪40,000‬‬ ‫‪40,000‬‬ ‫تامین نیاز گیاه به پتاسیم و گوگرد‪ ،‬صنعت شیشهسازی‬ ‫‪K2SO4‬‬ ‫سولفات پتاسیم‬ ‫‪1‬‬
‫اسید‬
‫‪6,071‬‬ ‫‪30,000‬‬ ‫تولید کود شیمیایی‪ ،‬استخراج فلزات و تصفیه پساب‌ها‬ ‫‪H2SO4‬‬ ‫‪2‬‬
‫سولفوریک‬
‫کنترل گرد و غبار‪ ،‬حذف برف و یخ و تسریع خشک شدن‬
‫‪20,000‬‬ ‫‪20,000‬‬ ‫‪CaCl2‬‬ ‫کلرور کلسیم‬ ‫‪3‬‬
‫بتن‬
‫‪ .2‬میزان مصرف‪ ،‬قیمت و نحوه تامین خوراکهای استفاده شده در طرح به شرح ذیل میباشد‪.‬‬
‫الف) گوگرد‪ :‬قیمت گوگرد از آمار بورس کاال و بر اساس میانگین قیمت عرض''ه آن طی ‪ 1‬ماه''ه گذش''ته (از ابت''دای‬
‫مرداد ماه) مع'ادل ‪ 6،620‬لایر ب‪zz‬ه ازای کیل‪zz‬وگرم در نظ'ر گرفت''ه ش'ده اس''ت‪ .‬ش'ایان ذک'ر اس''ت ب'ر اس'اس مطالع'ات‬
‫سرفص''ل ب''ازار‪ ،‬ای''ران ب''ا ظ''رفیت تولی''د بیش از ‪ 2‬میلی''ون تن گ''وگرد یکی از کش''ورهای مهم تولیدکنن''ده گ''وگرد در‬
‫خاورمیانه بوده که با توجه به مازاد این محصول در کشور مشکلی از بابت تأمین آن وجود نخواهد داشت و به راح''تی در‬
‫بازار بورس کاال قابل تأمین میباشد‪ .‬با توجه ب'ه م''وقعیت ط'رح حاض''ر ت'امینکنن''ده گ'وگرد' ط'رح حاض''ر پ'االیش نفت‬
‫تهران در نظر گرفته شده و هزینههای حمل مربوط به گوگرد' نیز برای این منطقه در نظر گرفته شده است‪.‬‬
‫ب) کلرید پتاسیم‪ :‬میانگین قیمت کلرید پتاسیم دیگر خوراک اص'لی ط'رح از آم'ار ب'ورس ک'اال و ب'ر اس'اس می'انگین‬
‫قیمت آن طی ‪ 2‬ماهه گذشته (از ابتدای دی ماه) حدود' ‪ 18،405‬لایر به ازای کیلوگرم میباش''د‪ .‬ش''ایان ذک''ر اس''ت تنه''ا‬
‫تولید کننده پتاسیم کلراید ایران در حال حاضر‪ ،‬مجتمع پتاس خور و بیابانک‪ ،‬با ظرفیت' اسمی ح''دود ‪ 50‬ه''زارتن در‬
‫سال می باشد لذا هزینههای حمل مربوط' به این ماده نیز برای این منطقه در نظر گرفته شده است‪.‬‬
‫ج) آهک‪ :‬مقدار مصرف آهک مورد نیاز طرح حاضر شامل آهک پودری' و آهک زنده میباشد ک'ه مجم'وع' مص'رف‬
‫آنها در حدود' ‪ 23‬هزارتن در سال بوده و قیمت آهک پودری (کربنات کلسیم) بر اساس اس'تعالمه'ای دری'افت ش'ده از‬
‫معادن منطقه و بر اساس تناژ مصرفی معادل ‪ 1،000‬لایر به ازای کیلوگرم و آهک زنده ح''دود ‪ 1،400‬لایر ب‪zz‬ه ازای‬
‫کیلوگرم در نظر گرفته شده است‪.‬‬
‫‪ .3‬قیمت فروش محصوالت' طرح به شرح ذیل میباشد‪.‬‬
‫ال‪zz‬ف) س‪zz‬ولفات پتاس‪zz‬یم‪ :‬ب''ر اس''اس پیش فاکتوره''ای اخ''ذ ش''ده از ش''رکته''ای تولیدکنن''ده‪ ،‬قیمت ف''روش آن مع''ادل‬
‫‪42،000‬لایر به ازای کیلوگرم در نظر گرفته شده است‪.‬‬
‫ب) اسید سولفوریک‪ :‬بر اساس آمار بورس کاال قیمت فروش آن معادل ‪ 4،246‬لایر به ازای کیلوگرم در نظر گرفته‬
‫شده است‪.‬‬
‫ج) کلرور کلسیم‪ :‬بر اساس پیش فاکتورهای' اخذ شده از شرکتهای تولیدکننده‪ ،‬قیمت فروش' آن مع''ادل ‪ 5،000‬لایر ب‪zz‬ه‬
‫ازای کیلوگرم در نظر گرفته شده است‪.‬‬
‫‪ .4‬تولید محصوالت' طرح به شرح ذیل می باشد‪:‬‬

‫الف) سولفات پتاسیم‪ :‬در حال حاضر بیش از ‪ 40‬واحد ثبت شده تولید' کننده سولفات پتاسیم' ب''ا مجم''وع ظ''رفیت ‪240‬‬
‫هزارتن در سال در کشور وجود' دارد که بر اساس مطالعات میدانی جمع ظرفیت عملی این واحدها حدود ‪ 170‬ه''زار‬
‫تن درسال برآورد' میشود‪.‬‬
‫ب) اسید سولفوریک‪ :‬در حال حاضر ‪ 21‬واحد تولید کننده اس''ید س''ولفوریک (واح''د فع''ال و واح'د در ح'ال اح'داث) ب'ا‬
‫مجموع ظرفیت ‪ 3.2‬میلیون تن در کشور' وجود دارد که بر اساس مطالعات میدانی جمع ظرفیت عملی واحد ه''ای فع''ال‬
‫حدود ‪ 815‬هزار تن در سال برآورد میشد‪.‬‬
‫ج) کلرور کلسیم‪ :‬در حال حاضر ‪ 9‬واحد ثبت شده تولید کننده کلرور' کلسیم با مجموع ظرفیت' ‪ 49‬هزار تن در کشور‬
‫وجود' داشته که طی مطالعات میدانی ضریب عملکرد واحدها ‪ 60‬درصد و جمع ظ''رفیت عملی آنه''ا ح''دود' ‪ 28‬ه''زار‬
‫تن در سال می باشد‪.‬‬
‫‪ .5‬تقاضای داخلی محصوالت طرح به شرح ذیل می باشد‪:‬‬
‫الف) سولفات پتاسیم‪ :‬عمده مصرف' سولفات پتاسیم' به عنوان کود کشاورزی می باشد که آمار دقیقی از میزان مصرف'‬
‫آن در این بخش در سالهای گذشته وجود' ندارد‪ .‬لذا میزان مصرف' این ماده برای سال ‪ ،1397‬با احتساب میزان تولید و‬
‫واردات این محصول حدود ‪ 257‬هزار تن در سال محاسبه شده است‪.‬‬
‫ب) اسید سولفوریک‪ :‬از صنایع مصرف'کننده اسید سولفوریک می‌توان به صنعت تولید روی‪ ،‬تولید اسید فسفریک و‬
‫تولید کودهای کشاورزی' اشاره کرد‪ .‬بر اساس ظرفیت عملی صنایع مصرف' کننده اسید سولفوریک و ضریب مصرف'‬
‫آن‪ ،‬میزان مصرف' اسید سولفوریک در سال ‪ 1396‬حدود ‪ 832‬هزار تن در سال برآورد شده است‪.‬‬
‫ج)کلرور کلسیم‪ :‬با توجه به آمار صادرات‪ ،‬واردات و همچنین تولید کلرور' کلسیم‪ ،‬مصرف' ظاهری این محصول در‬
‫سال ‪ 1397‬حدود ‪ 28‬هزار تن در سال می باشد‪.‬‬
‫‪ .6‬واردات محصوالت' طرح طی سالهای اخیر به شرح ذیل می باشد‪.‬‬
‫میزان واردات سالیانه محصوالت طی سالهای اخیر (اعداد به تن)‪.‬‬
‫‪ 1397 1396 1395‬میانگین ‪ 5‬سال اخیر‬ ‫‪1394‬‬ ‫‪1393‬‬ ‫‪1392‬‬ ‫محصول‬
‫‪74,999‬‬ ‫‪87،351 88،129 83,175 76,225 40,115 36,827‬‬ ‫سولفات پتاسیم‬
‫‪1،193‬‬ ‫‪642‬‬ ‫‪2،133‬‬ ‫‪213‬‬ ‫‪1,982‬‬ ‫‪995‬‬ ‫‪891‬‬ ‫کلرور کلسیم‬
‫همانطور' که در جدول فوق مالحظه میش'ود می''انگین واردات س''ولفات پتاس''یم ح''دود ‪ 61.2‬ه''زار تن در س''ال و کل''رور‬
‫کلسیم در حدود' ‪ 1.2‬هزار تن در سال میباشد‪ .‬شایان ذکر است اسید سولفوریک به دلیل مشکالت مربوط به حمل و نق''ل‬
‫آن واردات ناچیز و کمتر از ‪ 50‬تن در سال دارد‪ .‬میزان واردات کود س''ولفات پتاس''یم طی س''ال ه''ای ‪ 1394-96‬ح''دود‬
‫‪ 82‬هزار تن در سال بوده است‪ .‬میزان واردات سولفات پتاسیم ثبت شده در آمار گمرک ایران در سال ‪ 1397‬حدود ‪47‬‬
‫هزار تن بوده که حدود' ‪ 44.5‬هزار تن آن در شش ماهه نخست ‪ 1397‬وارد کشور' شده است‪ .‬بر اساس مطالعات میدانی‬
‫انجام شده به دلیل تحریم های اعمال شده‪ ،‬میزان واردات سولفات پتاسیم در شش ماه''ه دوم ‪ 1397‬ح''دود ‪ 2.7‬ه''زار تن‬
‫بوده است‪.‬‬
‫با توجه به برنامه ریزی ورود' یک محموله کود سولفات پتاسیم' به وزن تقری''بی ‪ 40‬ه''زار تن از بالروس در اس''فند م''اه‬
‫‪1‬‬
‫سال ‪ ،97‬میزان تقاضای کود سولفات پتاسیم تامین شده از طریق واردات در سال ‪ 1397‬ب''ا س''ال ه''ای گذش''ته مط''ابقت‬
‫دارد‪ .‬بنابراین در پیش بینی انجام شده در تراز عرضه و تقاضای این محصول در سال ‪ 1397‬میزان واردات حدود ‪87‬‬
‫هزار تن درنظر گرفته شده است‪.‬‬
‫‪ .7‬صادرات محصوالت' طرح طی سالهای اخیر به شرح ذیل میباشد‪.‬‬
‫میزان صادرات سالیانه محصوالت طی سالهای اخیر (تن)‬
‫میانگین ‪ 5‬سال اخیر‬ ‫‪1397 1396 1395 1394 1393 1392‬‬ ‫محصول‬ ‫ردیف‬
‫‪100.6‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪500‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫سولفات پتاسیم‬ ‫‪1‬‬
‫‪4,135 16,27‬‬ ‫‪16,56 12,98 10,03‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪12,333‬‬ ‫‪11,701‬‬ ‫اسید سولفوریک‬
‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪328‬‬ ‫‪571‬‬ ‫‪735‬‬ ‫‪175‬‬ ‫‪59‬‬ ‫‪98‬‬ ‫‪113‬‬ ‫کلرور کلسیم‬ ‫‪3‬‬
‫همانطور' که در جدول فوق مالحظه میشود میانگین صادرات' سولفات پتاسیم در حدود ‪ 100‬تن و کلرور کلسیم حدود‬
‫‪ 328‬تن برآورد شده که مقدار ناچیزی می‌باشد‪ .‬همچنین میانگین صادرات اسید سولفوریک برای ‪ 5‬سال اخیر حدود'‬
‫‪ 12‬هزار تن در سال محاسبه شده است‪.‬‬
‫‪ .8‬پیشبینی عرضه محصوالت طرح به شرح ذیل میباشد‪.‬‬
‫الف) سولفات پتاسیم‪ :‬با بررسی' آمار مربوط به طرحهای دارای جواز' تاسیس و طرحهای توسعه تولید سولفات پتاسیم‬
‫در سال ‪ 1397‬مجموع ظرفیت طرحهای با بیش از ‪ 20‬درصد' پیشرفت‪ 103 ،‬هزارتن بوده که با احتساب ظرفیت'‬
‫طرح های فعال ظرفیت واحدهای تولید' کننده به حدود' ‪ 240‬هزار تن خواهد رسید‪ .‬بر اساس درصد پیشرفت واحدهای'‬
‫مذکور پیش بینی عرضه این محصول به شرح ذیل می باشد‪.‬‬
‫پیش‌بینی عرضه داخلی سولفات پتاسیم‬
‫ظرفیت عملی‬ ‫ظرفیت اسمی‬ ‫سال‬
‫‪ 1‬خبرگزاری فارس‪ ،‬در تاریخ ‪15/11/1397‬‬

‫‪139‬‬
‫‪68‬‬ ‫‪100‬‬
‫‪8‬‬
‫‪139‬‬
‫‪15,028‬‬ ‫‪22,100‬‬
‫‪9‬‬
‫‪140‬‬
‫‪42,908‬‬ ‫‪63,100‬‬
‫‪0‬‬
‫‪140‬‬
‫‪70,108‬‬ ‫‪103,100‬‬
‫‪1‬‬
‫‪140‬‬
‫‪70,108‬‬ ‫‪103,100‬‬
‫‪2‬‬
‫ب) اسید سولفوریک‪ :‬با توجه به اطالعات بدست آمده از وزارت صنعت‪ ‌،‬معدن و تجارت ظرفيت اسمي كل واحدهايي'‬
‫ک''ه در زمين''ه توليد اس''ید س''ولفوریک م''وافقت اص''ولي دريافت نموده‌ان''د ح''دود ‪ 3.2‬میلی''ون تن در س''ال در ‪ 21‬واح''د‬
‫می‌باشد‪ .‬همچنين با توجه به بررسي هاي ب''ه عم''ل آم''ده در خص''وص غ''ير فع''ال ب''ودن و ع''دم پيش''رفت' ف''يزيکي' اک''ثر‬
‫طرح‌ها از زمان اخذ موافقت اصولي از وزارت صنعت‪ ‌،‬معدن و تج''ارت پيش بيني می‌گ''ردد از ک''ل ظ''رفيت طرح‌ه''ا‬
‫صرفا ً ‪17‬واحد (حدود ‪ 37‬درص''د ک''ل طرح‌ه''ا) ت''ا س''ال ‪ 1402‬ب''ه بهره‌ب''رداری' برس''ند‪ .‬اين پيشبيني ب''ر اس''اس ح''ذف‬
‫واحدهايي كه داراي پيشرفت فيزيكي كمتر از ‪ 20‬درصد بودهاند انجام گرديده است‪ .‬بر اين اس''اس ب''ا احتس''اب ظ''رفيت'‬
‫اسمي فعلي توليد اسید سولفوریک حدود ‪ 2‬میلیون تن در سال‪ ،‬پيشبيني می‌گ''ردد ظ''رفيت' اس''مي توليد اين محص''ول در‬
‫پايان سال ‪ 1402‬با راه‌اندازی طرح‌های در ح''ال اج''را ب''ه ح''دود ‪ 3.2‬میلی''ون تن در س''ال اف''زايش ياب''د‪ .‬ب''ر این اس''اس‬
‫جمع‌بندی پيشبيني توليد این محصول' در کشور' تا سال ‪ 1402‬به شرح ذیل میباشد‪.‬‬
‫پيش بيني توليد اسید سولفوریک در کشور تا سال ‪1402‬‬
‫پيش بيني توليد (ارقام به تن)‬
‫پيش بيني‬ ‫جمع كل‬ ‫بهره‌برداری از‬ ‫ظرفيت‬ ‫سال‬

‫ظرفيت توليد‬ ‫ظرفيت اسمي‬ ‫طرح در حال اجرا‬ ‫اسمي موجود‬
‫‪890,120‬‬ ‫‪2,039,488‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2,039,488‬‬ ‫‪1398‬‬
‫‪1,058,459‬‬ ‫‪2,134,538‬‬ ‫‪95,050‬‬ ‫‪2,039,488‬‬ ‫‪1399‬‬
‫‪1,340,280‬‬ ‫‪2,201,538‬‬ ‫‪67,000‬‬ ‫‪2,134,538‬‬ ‫‪1400‬‬
‫‪1,578,530‬‬ ‫‪2,634,371‬‬ ‫‪432,833‬‬ ‫‪2,201,538‬‬ ‫‪1401‬‬
‫‪1,788,380‬‬ ‫‪3,137,705‬‬ ‫‪503,333‬‬ ‫‪2,634,371‬‬ ‫‪1402‬‬
‫ج) کلرور کلسیم‪ :‬با بررسی آمار مربوط' به طرح ه''ای دارای ج''واز تاس''یس و ط''رحه''ای توس''عه تولی''د کل''رور' کلس''یم‬
‫مندرج در لوح فشرده وزارت ص'نعت‪ ،‬مع'دن و تج'ارت منتش''ر ش'ده در س''ال ‪ 1397‬و بررس'ی' ه'ای می'دانی' ص'ورت‬
‫پذیرفته در سال ‪ ،1397‬مجموع ظرفیت اسمی واحدهای' فعال حدود' ‪ 28‬هزار تن بوده که با در نظر گ''رفتن ط''رح ه''ای‬
‫در ح''ال اج''را‪ ،‬این ظ''رفیت در س''ال ‪ 1402‬ب''ه ‪ 37‬ه''زارتن خواه''د رس''ید‪ .‬ب''ر این اس''اس پیشبی''نی عرض''ه داخلی این‬
‫محصول به شرح جدول ذیل می باشد‪.‬‬
‫پیش‌بینی عرضه داخلی کلرور کلسیم‬
‫ظرفیت عملی‬ ‫ظرفیت اسمی‬ ‫سال‬
‫‪139‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪8‬‬
‫‪139‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪9‬‬
‫‪140‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪0‬‬
‫‪140‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪15‬‬
‫‪1‬‬
‫‪140‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪15‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ .9‬پیشبینی تقاضای محصوالت طرح به شرح ذیل میباشد‪:‬‬

‫الف) سولفات پتاسیم‪ :‬درصورت' پیروی از الگوی جهانی حدود ‪ 400‬هزارتن انواع کودهای' پتاسه نیاز کشور می‬
‫باشد‪ .‬پتاسیم کلراید و سولفات پتاسیم دو کود اصلی برای تامین پتاسیم خاک میباشند که در خاکهای ایران به دلیل اینکه‬
‫ذاتا نمک خاک عموما باالست‪ ،‬کود سولفات پتاسیم کاربرد' بیشتری دارد‪ .‬آمارهای دفترخدمات حمایت کشاورزی و‬
‫واردات کشور نیز نشان میدهد‪ ،‬حداقل ‪ 70‬درصد از تقاضای کودهای پتاسه به سولفات پتاسیم اختصاص دارد‪ .‬بنابراین‬
‫درصورتی که مصرف' کودهای کشاورزی ایران از الگوی جهانی پیروی کند‪ ،‬پیش بینی می‌شود که با تقاضای کود‬
‫سولفات پتاسیم' با نرخ رشد مرکب ساالنه ‪ 1.73‬درصد' تا سال ‪ 1402‬به ‪ 280‬هزار تن در سال برسد‪ '.‬جدول ذیل نشان‬
‫دهنده میزان تقاضای سولفات پتاسیم طی سال‌های آتی است‪.‬‬
‫‪140‬‬ ‫‪140‬‬ ‫‪140‬‬ ‫‪139‬‬ ‫‪139‬‬ ‫‪139‬‬
‫سال‬
‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬
‫تقاضای سولفات پتاسیم‬
‫‪280‬‬ ‫‪275‬‬ ‫‪271‬‬ ‫‪266‬‬ ‫‪261‬‬ ‫‪257‬‬
‫(تن)‬
‫ب) اسید سولفوریک‪ :‬به‌ منظور پیش بینی تقاضای داخلی اسید سولفوریک‪ ،‬طرح‌های فعال صنایع مصرف کننده اس''ید‬
‫سولفوریک مورد بررسی قرار گرفته که بر این اساس پیش بینی تقاضای اسید سولفوریک در کش''ور طی س''ال‌های آتی‬
‫به شرح جدول ذیل می‌باشد‪'.‬‬
‫پیش بینی کل تقاضای اسید سولفوریک طی سال‌های آتی‬
‫‪1402‬‬ ‫‪1401‬‬ ‫‪1400‬‬ ‫‪1399‬‬ ‫‪1398‬‬ ‫شرح‬ ‫ردیف‬
‫‪311,546‬‬ ‫‪309,946‬‬ ‫‪307,196 297,871 291,946‬‬ ‫تولید روی‬ ‫‪1‬‬
‫‪1,312,39‬‬ ‫‪1,116,70‬‬
‫‪514,402 319,928 285,215‬‬ ‫تولید اسید فسفریک‬ ‫‪2‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪197,090‬‬ ‫‪179,642‬‬ ‫تولید آمونیوم سولفات ‪162,557 152,016 135,658‬‬ ‫‪3‬‬
‫تولید سوپر فسفات‬
‫‪169,861‬‬ ‫‪145,366‬‬ ‫‪130,312‬‬ ‫‪73,728‬‬ ‫‪55,857‬‬ ‫‪4‬‬
‫ساده‬
‫‪130,444‬‬ ‫‪130,444‬‬ ‫‪116,942 103,102 95,642‬‬ ‫تولید سولفات پتاسیم‬ ‫‪5‬‬
‫‪220,731‬‬ ‫‪194,488‬‬ ‫‪127,887‬‬ ‫‪95,348‬‬ ‫‪82,426‬‬ ‫سایر‬ ‫‪6‬‬
‫‪2,342,06‬‬ ‫‪2,076,58 1,359,29 1,041,99‬‬
‫‪946,744‬‬ ‫جمع کل‬
‫‪7‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬
‫ج) کل‪zz‬رور کلس‪zz‬یم‪ :‬م''وارد مص''رف کل''رور کلس''یم بس''یار گس''ترده می باش''د بن''ابراین پیشبی''نی می گ''ردد تقاض''ای این‬
‫محصوالت همگام با رشد اقتصادی و صنعتی کشور افزایش یابد‪ .‬لذا جهت پیشبینی تقاضای این محص''والت' در س''نوات‬
‫آتی به نرخ رشد صنایع مختلف در سند چشم انداز ‪ 1404‬اتکا شده است‪ .‬طبق بررسی' های به عمل آمده‪ ،‬مطابق' ب''ا این‬
‫سند ظرفیت تولید انواع محصوالت از جمله فوالد‪ ،‬سیمان‪ ،‬خودرو‪ ،‬پتروشیمی‪ ،‬پاالیشگاهی‪ ،‬غذایی‪ ،‬آب و غیره نس''بت‬
‫به سال جاری حداقل حدود دو برابر خواهد شد که براین اساس متوسط ن''رخ رش''د در س''نوات آتی در این ص''نایع ح''دود‬
‫‪ 12‬درصد' در سال میباشد که برای این محصوالت به منظور' درنظر' گرفتن حاشیه اطمینان به صورت بدبینانه این نرخ‬
‫رشد حدود ‪ 8‬درصد در نظر گرفته شده است‪.‬‬
‫پیشبینی تقاضای کلرور کلسیم تا سال ‪( 1402‬تن درسال)‬
‫‪1402 1401 1400 1399 1398‬‬ ‫شرح‬
‫‪24,43‬‬ ‫‪22,62‬‬ ‫‪20,94‬‬ ‫‪19,39‬‬ ‫‪17,96‬‬
‫کلرور کلسیم‬
‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪ .10‬با توجه به پیشبینی تولید و تقاضای محصوالت در سالهای آتی موازنه عرضه و تقاضای محصوالت به شرح جدول‬
‫ذیل محاسبه می گردد‪.‬‬
‫پیش‌بینی مازاد(کسری) محصوالت طرح تا سال ‪( 1402‬تن)‬
‫‪1402‬‬ ‫‪1401‬‬ ‫‪1400‬‬ ‫‪1399‬‬ ‫‪1398‬‬ ‫شرح‬ ‫شرح‬
‫‪231,860‬‬ ‫‪231,860 207,860 183,260 170,000‬‬ ‫پیش‌بینی عرضه‬ ‫سولفات پتاسیم‬
‫‪1402‬‬ ‫‪1401‬‬ ‫‪1400‬‬ ‫‪1399‬‬ ‫‪1398‬‬ ‫شرح‬ ‫شرح‬
‫‪280,000‬‬ ‫‪280,000 280,000 280,000 280,000‬‬ ‫پیش‌بینی تقاضا‬
‫(‬
‫پیش‌بینی‬
‫(‪)48,140‬‬ ‫‪)48,140( )72,140( )96,740( 110,000‬‬
‫)‬ ‫مازاد(کسری)‬
‫‪1،578،53 1,340,28 1،058،45‬‬
‫‪1,788,380‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪890,120‬‬ ‫پیش‌بینی عرضه‬
‫‪2،139،36 1,406,75 1،048،82‬‬
‫‪2,428,038‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪906,687‬‬ ‫پیش‌بینی تقاضا‬ ‫اسید سولفوریک‬
‫(‪560,834‬‬ ‫(‪9,636 16,567‬‬ ‫پیش‌بینی‬
‫(‪)639,658‬‬ ‫)‬ ‫(‪)66,478‬‬
‫)‬ ‫مازاد(کسری)‬
‫‪37,000‬‬ ‫‪37,000 28,000 28,000 28,000‬‬ ‫پیش‌بینی عرضه‬
‫‪24,435‬‬ ‫‪22,625 20,949 19,397 17،960‬‬ ‫پیش‌بینی تقاضا‬
‫پیش‌بینی‬
‫‪12,565‬‬ ‫‪14,375‬‬ ‫‪7,051‬‬ ‫‪8,603‬‬ ‫‪10,040‬‬
‫مازاد(کسری)‬
‫همانگونه که در جدول فوق قابل مالحظه می باشد‪ ،‬در سال ‪ 1402‬اسید سولفوریک و سولفات پتاسیم' با کسری عرض''ه‬
‫مواجه خواهد بود لذا برای این محصول سیاست تامین عرض''ه داخلی ب''ه منظ''ور ج''ایگزینی' واردات در نظ''ر گ''رفت و‬
‫دیگر محصول تولیدی طرح‪ ،‬کلرور کلسیم با مازاد عرض''ه در کش''ور' مواج''ه خواه''د ب''ود ک''ه بای''د ب''رای ص''ادرات آن‬
‫بازارهای صادراتی بالقوه شناسایی گردد‪.‬‬
‫‪ .11‬بر اساس مطالعات مربوط' به بازار جهانی محصوالت بازار هدف و پتانسیل' صادراتی محصوالت' ب''ه ش''رح ذی''ل می‪-‬‬
‫باش''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''د‪.‬‬
‫الف) سولفات پتاسیم‪ :‬با وجود' دارا بودن پتانسیل مناسب برای عرضه در بازار جهانی این محصول‪ ،‬سیاست تامین‬
‫عرضه داخلی به منظور' جایگزینی' واردات درنظر گرفته شده است‪.‬‬
‫ب) اسید سولفوریک‪ :‬با توجه به مشکالت مربوط به حمل و نقل این ماده و همچین وجود تقاضا در داخل کشور‬
‫مبادالت تجاری این محصول ناچیز می باشد‪.‬‬
‫ج) کلرور کلسیم‪ :‬پتانسیل صادراتی کلرور' کلسیم با فرض کسب ‪ 25‬درصد' بازار کش''ورهای ک''ره جن''وبی‪ 15 ،‬درص''د‬
‫از بازار امارات و کسب ‪ 30‬درصد از بازار ترکیه در حدود ‪ 56‬هزارتن به شرح جدول ذیل برآورد میگردد‪.‬‬
‫جمعبندی کشورهای هدف دارای پتانسیل صادراتی برای کلرور کلسیم‬
‫ردیف کشور هدف حجم کل واردات (تن) (‪ )2017‬پتانسیل صادرات (تن)‬
‫‪3،500‬‬ ‫‪11,740‬‬ ‫ترکیه‬ ‫‪1‬‬
‫‪39،000‬‬ ‫‪156،143‬‬ ‫کره جنوبی‬ ‫‪2‬‬
‫‪13،500‬‬ ‫‪91،948‬‬ ‫امارات‬ ‫‪3‬‬
‫‪56،000‬‬ ‫‪259,831‬‬ ‫جمع‬
‫‪ .12‬بر اساس بررسی'های انجام شده در سرفصل' بازار جمعبندی بازار محصوالت' طرح به شرح جدول ذیل میباشد‪.‬‬
‫جمعبندی بازار محصوالت طرح‬
‫شرح بازار هدف‬ ‫نام محصول‬ ‫ردیف‬
‫با توجه به اینکه در سالهای اخیر مصرف کودهای پتاسه کشور به نسبت کودهای‬
‫نیتروژنه کمتر بوده و مصرف کودهای پتاسه به نیتروژنه در کشور نسبت به مصرف‬
‫جهانی آنها پایینتر است لذا پیشبینی میشود در سالهای آینده با سیاستگذاریهای صحیح در‬ ‫سولفات پتاسیم‬ ‫‪1‬‬
‫حوزه کشاورزی مصرف کودهای پتاسه در کشور افزایش یابد‪ .‬لذا برای این محصول‬
‫سیاست تامین عرضه داخلی به منظور جایگزینی واردات در نظر گرفت‪.‬‬
‫با توجه به مشکالت مربوط به حمل و نقل اسید سولفوریک و همچنین تقاضای داخلی‬ ‫اسید‬
‫‪2‬‬
‫این محصول میتوان برای این محصول عرضه داخلی در نظر گرفته شود‪.‬‬ ‫سولفوریک'‬
‫با توجه به مازاد عرضه این محصول در کشور برای این محصول میتوان پتانسیل‬
‫صادراتی حدود ‪ 56‬هزار تن در سال به کشورهای ترکیه‪ ،‬کره جنوبی و امارات در نظر‬ ‫کلرور' کلسیم‬ ‫‪3‬‬
‫گرفت‪.‬‬
‫‪ -1‬مقدمه‬
‫با توجه به رو به اتمام ب''ودن ذخ''ایر م''اده مع''دنی س''ولفات س''دیم در اس''تان س''منان و ب''رای اس''تفاده مطل''وب و بهین''ه از‬
‫تاسیسات زیربنایی' موجود' در مجتمع گرمسار' مانند برق‪ ،‬آب‪ ،‬ساختمان و نیروی انسانی' ماهر و کارآمد در این مجتمع‪،‬‬
‫تدارک یک جایگزین برای سولفات سدیم در این مجتمع ضروری' می باش''د‪ .‬ب''ا توج''ه ب''ه نی''از داخلی س''ولفات پتاس''یم و‬
‫حجم واردات آن و همینطور مشابهت کامل روش و تجهیزات تولید سولفات پتاسیم و سولفات س''دیم این محص''ول گزین''ه‬
‫مناسبی برای این جایگزینی می باشد‪ .‬هدف طرح حاضر تولید' سولفات پتاسیم به میزان ‪ 40‬هزار تن در سال ب''ه عن''وان‬
‫کود شیمیایی می باشد‪ .‬همانطور که در بخش دانش فنی در سرفصل' مطالعات ف''نی ب''ه تفص''یل توض''یح داده خواه''د ش''د‬
‫بهترین روش برای تولید سولفات پتاسیم استفاده از کوره مانهایم' و از واکنش شیمیایی اسید سولفوریک با کل''رور پتاس''یم‬
‫است‪ .‬در روش مذکور اسید هیدروکلریک به عنوان محصول جانبی تولید شده که با توجه به مشکالت انبارش و فروش'‬
‫این ماده در این طرح این اسید با آهک واکنش داده شده و محصول کلرور کلسیم و به میزان ‪ 20‬هزار تن در سال تولی''د‬
‫خواهد شد‪ .‬با توجه به نیاز واحد سولفات پتاسیم به اسید سولفوریک در طرح حاض''ر گ''وگرد ب'ه عن''وان خ'وراک ط'رح‬
‫خریداری' شده و اسید سولفوریک به میزان ‪ 30‬هزار تن در سال تولید می شود‪ .‬به طور' خالصه مزیتهای طرح حاض''ر‬
‫به شرح ذیل می باشد‪.‬‬
‫‪ ‬فرآوری' کلرور کلسیم بعنوان یک نمک و تولید اسید سولفوریک به عنوان ماده اولیه تولید سولفات پتاس''یم' و ب''ه‬
‫عنوان کود کشاورزی' سولفاته‪-‬پتاسه‪.‬‬
‫‪ ‬مشابهت روش تولید با روش تولید سولفات سدیم شیمیایی برای حفظ بازار' در شرایط' اتم''ام ذخ''ایر' م''اده مع''دنی‬
‫سولفات سدیم‪.‬‬
‫‪ ‬استفاده از تجربه و تخصص کارکنان در ساخت و نصب تجهیزات واحدهای شیمیایی‪'.‬‬
‫در ادامه گزارش امكان سنجي طرح احداث کارخانه سولفات پتاسیم‪ ،‬کلرور کلسیم و اسید سولفوریک متعلق ب''ه ش''رکت‬
‫معدنی امالح ایران ارائه شده است‪.‬‬
‫‪ -2‬معرفی محصولات‬
‫لیست محصوالت به همراه نام اختصاری‪ ،‬خالصهای از کاربرد' و ظرفیت' تولید آنها در طرح ب'ه ش'رح ج'دول ذی'ل می‪-‬‬
‫باشد‪.‬‬
‫جدول ‪ - 1‬محصوالت طرح در حداکثر ظرفیت‬
‫ظرفیت تولید میزان فروش‬
‫کاربرد‬ ‫ردیف نام محصول نام اختصاری‬
‫(هزارتن)‬
‫‪40,000‬‬ ‫‪40,000‬‬ ‫تامین نیاز گیاه به پتاسیم و گوگرد‪ ،‬صنعت شیشهسازی‬ ‫‪K2SO4‬‬ ‫‪ 1‬سولفات پتاسیم‬
‫اسید‬
‫‪6,071‬‬ ‫‪30,000‬‬ ‫تولید کود شیمیایی‪ ،‬استخراج فلزات و تصفیه پساب‌ها‬ ‫‪H2SO4‬‬ ‫‪2‬‬
‫کنترل گرد و غبار‪ ،‬حذف برف و یخ و تسریع خشک شدن‬
‫‪20,000‬‬ ‫‪20,000‬‬ ‫‪CaCl2‬‬ ‫کلرور کلسیم‬ ‫‪3‬‬
‫بتن‬
‫‪ -2-1‬سولفات پتاسیم‬
‫پتاسیم به طور عمده بخش بزرگی از محتویات هیچ گیاهی را تشکیل نمیدهد ولی در فرایندهای متعدد فیزیولوژی نظ''یر‬
‫سنتز پروتئین نقش کلیدی دارد‪ .‬برای تامین پتاسیم مورد' نیاز خاک می توان از پتاسیم کلراید‪ ،‬نیترات پتاس''یم' و س''ولفات‬
‫پتاسیم استفاده نمود‪ .‬علی رغم قیمت پایین پتاسیم کلراید ولی این ماده عمدتا باعث افزایش شوری خ''اک میش''ود‪ .‬نی''ترات‬
‫پتاسیم علی رغم اینکه مقدار ب''االیی پتاس''یم و نی''تروژن میباش''د ولی دارای قیمت ب''االیی ب''وده و ب''ه همین دلی''ل س''ولفات‬
‫پتاسیم معمولترین و پرکابردترین کود پتاسیم میباشد که در زراعت مصرف' میشود‪.‬‬
‫‪ -2-2‬اسید سولفوریک‬
‫اسید سولفوریک با فرمول' شیمیایی ‪ H2SO4‬اسید معدنی بسیار قوی' بوده و جزء مواد شیمیایی پرک''اربرد می‌باش''د و این‬
‫م''اده در واکنش‌ه''ای ش''یمیایی و فرآین''دهای' تولی''د س''ایر ترکیب''ات‪ ،‬ک''ابرد ف''راوانی' دارد‪ .‬عم''ده‌ترین اس''تفاده آن در‬
‫کارخانه‌های تولید کود شیمیایی‪ ،‬استخراج فل''زات‪ ،‬س''نتزهای ش''یمیایی‪ ،‬تص''فیه پس''اب‌ها و پاالیش''گاه‌های نفت می‌باش''د‪.‬‬
‫می‌توان میزان صنعتی بودن کشورها را با میزان تولید و مصرف اس'ید س'ولفوریک آنه'ا متناس'ب دانس'ت‪ .‬مت'داولت'رین‬
‫روش صنعتی تولیـد این ماده بر پایه فرآیند تماس مس''تقیم ب''وده ک''ه در آن از مـاده اولیـه گـوگرد' بـا عیـار بـاالي ‪۹۹‬‬
‫درصد استفاده می‌شود‪'.‬‬
‫‪ -2-3‬کلرور کلسیم‬
‫در این طرح در واحد تولید' سولفات پتاسیم (واحد شماره ‪ )1‬اسید هیدروکلریک تولید شده که با توجه ب''ه مس''ائل مرب''وط'‬
‫به حمل و مصارف' این اسید‪ ،‬اسید مذکور را با آهک واکنش داده و محصول حاصل کلرور کلسیم میباشد که غالبا ب''ا دو‬
‫مولکول آب همراه است‪ .‬این ترکیب به شدت رطوبت را جذب میکند و به عنوان نمگیر ش''ناخته میش''ود‪ .‬وی''ژگی ج''الب‬
‫این مولکول آزاد کردن گرما در حین حل شدن در آب میباشد که مربوط' به باال بودن آنتالپی حل شدن این ماده است‪.‬‬
‫‪ -3‬مشخصات‪ ،‬ویژگی‌ها و تعاریف محصول‬
‫سولفات پتاسیم' یک‪ ‬ترکیب شیمیایی'‪ ‬با‪ ‬فرمول' ‪ ، K2SO4‬جرم مولی ‪ g/mol 174.259‬و جامدی سفید رنگ است‪ .‬اغلب‬
‫غلظت پتاسيم براي تامين سالمت رشد گياه در خاك بسيار پايين بوده در ح''الی ک''ه این عنص''ر جهت تكميل بس''ياري' از‬
‫كاركردهاي' حياتي گياه مانند فعالسازي' واكنشهاي آنزيمي‪ ،‬سنتز پروتئيني‪ ،‬تبديل نشاس''ته ب''ه قن''د و تنظيم جريان آب در‬
‫سلولها و برگها ضروری' است‪ .‬سولفات پتاسیم‪ ‬یک منبع بسیار عالی برای تأمین پتاسیم و گوگرد مورد نیاز گیاه میباشد‪.‬‬
‫مقدار گوگرد' (‪ )S‬موجود' در ترکیبات با گرید کود معموال ‪ 18‬درصد' میباشد‪ .‬پودر' سولفات پتاسیم'‪ ‬ب''ه ص''ورت' کام''ل در‬
‫آب حل شده و ته نشین نمیگردد‪ ،‬لذا از این کود پس از حل نمودن در آب‪ ،‬به صورت آبی'اری قط'ره'ای ن'یز اس'تفاده می‬
‫شود‪ .‬این کود شیمیایی بدلیل دارا بودن پتاس در افزایش تولید‪ ،‬بهبود مق''اومت گیاه''ان در براب'ر' تنشه''ای محیطی' نظ''یر‬
‫خشکی‪ ،‬سرما‪ ،‬شوری' و نیز کاهش بیماری'ها و آفات‪ ،‬باعث بهبود کیفیت محصول و افزایش خاص''یت انب''ارداری آن می‪-‬‬
‫گردد‪.‬‬
‫جدول ‪ -2‬مشخصات سولفات پتاسیم تولیدی در طرح‬
‫‪Description‬‬ ‫‪Unit‬‬ ‫‪Amount‬‬
‫‪Particle size‬‬ ‫‪mm‬‬ ‫‪0.3 < 85.0%‬‬
‫‪Moisture content‬‬ ‫‪)w/w( %‬‬ ‫‪1.5‬‬
‫‪K2O‬‬ ‫‪)w/w( %‬‬ ‫‪50‬‬
‫‪S‬‬ ‫‪)w/w( %‬‬ ‫‪17.5‬‬
‫‪Cl‬‬ ‫‪w/w( %‬‬ ‫‪2.5‬‬
‫‪NaCl‬‬ ‫‪)w/w( %‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪Free acid‬‬ ‫‪)w/w( %‬‬ ‫‪1.5‬‬
‫‪pH‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪7–5‬‬
‫)‪Total lead (as Pb‬‬ ‫‪ppm‬‬ ‫‪50‬‬
‫‪Total cadmium‬‬ ‫‪ppm‬‬ ‫‪25‬‬
‫شکل ‪ -1‬سولفات پتاسیم‬
‫اسيد سولفوريک دارای جرم مولکولی ‪ 78.98‬گرم بر مول و با شکل ظاهری مایعی شفاف‪ ،‬بیرنگ و بیبو می باشد ک''ه‬
‫ب''ا اس''امی دیگ''ری ش''امل ج''وهر گ''وگرد' و س''ولفات هی''دروژن ن''یز ش''ناخته میش''ود‪ .‬اس''ید س''ولفوریک در دو گری''د‬
‫آزمایشگاهی' و صنعتی و در درصد خلوصه''ای مختل''ف ‪ 50 '،35 '،98‬و ‪ ...‬تولی''د میش''ود‪ .‬این اس''ید‪ ،‬اس''یدی مع''دنی‪ ‬و‬
‫بسیار قوی می باشد که به طور طبیعی' در گازهای' خارج شده از آتشفشان وجود دارد‪ .‬اسید سولفوریک با هر درص''دی‬
‫در آب حل شده و واکنش آن با آب به شدت گرمازا است به همین دلیل باید از اضافه کردن یک باره ی آب به آن اجتناب‬
‫کرد‪ .‬اسید سولفوریک با فلزات واکنش می دهد و هر چه دما باالتر رود میزان این واکنش بیشتر خواه''د ش''د‪ .‬ب''رخی از‬
‫ویژگیهای مهم این اسید عبارتند از‪:‬‬
‫‪ ‬عاملی خوب برای جذب آن‬

‫هزینه پایین نگه داری و انتقال آن‬ ‫‪‬‬
‫آمادگی برای تشکیل سولفات های آلی‬ ‫‪‬‬
‫مطابقت با فرایند های اسیدی و خنثی سازی‬ ‫‪‬‬
‫‪ ‬دارا بودن نقطه جوش باال و در نتیجه امکان کار با آن در دماهای باال‬
‫مهمترین خواص اسید سولفوریک به شرح جدول ذیل میباشد‪.‬‬
‫جدول ‪ - 3‬خواص اسید سولفوریک‬

‫‪.CAS No‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪7664-93-9‬‬
‫‪Formula‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪H 2 SO 4‬‬
‫‪Molecular Weight‬‬ ‫‪g/mol‬‬ ‫‪78.98‬‬
‫)‪Melting point (anhydrous‬‬ ‫‪°C‬‬ ‫‪10‬‬
‫)‪Boiling Point (anhydrous‬‬ ‫‪°C‬‬ ‫‪290‬‬
‫‪C ° Solubility in water @18‬‬ ‫‪g/L‬‬ ‫‪-‬‬
‫کلرور کلسیم در دمای اتاق جامد بوده و می تواند به عنوان ی'ک منب'ع ی'ون کلس'یم در محل'ول عم'ل کن'د‪ .‬کل'رور کلس'یم‬
‫مذاب را می توان الکترولیز' و به فلز کلسیم و گاز کلر تبدیل ک''رد‪ .‬این م''اده ی''ک ت''رکیب ش''یمیائی' رایج در اف''زودن ب''ه‬
‫برخی غذاها بوده و شکل‪ ‬بیآب آن به م''یزان‪ ۵۹ ‬گ''رم در‪ ۱۰۰ ‬میلی‌لی''تر آب قابل‌ح''ل اس''ت‪ .‬در خالل انحالل گرم''ا آزاد‬
‫می‌کند‪ .‬کاربردهای' متداول عبارتند از‪ :‬آب نمک برای سردخانه‪ ،‬یخ و کنترل گرد و غبار در جاده ها و ج''ذب رط''وبت‬
‫است‪ .‬مهمترین خواص کلرور' کلسیم به شرح جدول ذیل است‪.‬‬
‫جدول ‪ - 4‬خواص کلرور کلسیم‬
‫‪.CAS No‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪10043-52-4‬‬
‫‪Formula‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪CaCl 2‬‬
‫‪Molecular Weight‬‬ ‫‪g/mol‬‬ ‫‪110.98‬‬
‫)‪Melting point (anhydrous‬‬ ‫‪°C‬‬ ‫‪772‬‬
‫)‪Boiling Point (anhydrous‬‬ ‫‪°C‬‬ ‫‪1935‬‬
‫‪C ° Solubility in water @18‬‬ ‫‪g/L‬‬ ‫‪74.5‬‬
‫شکل ‪ -2‬کلرور کلسیم بی آب‬

‫‪ -4‬معرفي كد آيسيك محصوالت‬

‫بر اساس اطالعات موجود' در پايگاه اينترنتي وزارت صنعت‪ ،‬معدن و تج''ارت ك''د آيس''يك محص''والت' ط''رح ب''ه ش''رح‬
‫جدول ذيل ميباشد‪.‬‬
‫جدول ‪ - 5‬كد آيسيك محصوالت‬
‫کد تعرفه‬ ‫كد آيسيك‬ ‫شرح محصول‬ ‫رديف‬
‫‪31043000‬‬ ‫‪2412612337‬‬ ‫سولفات پتاسیم‬ ‫‪1‬‬
‫اسید‬
‫‪٢٨٠٧ 0000‬‬ ‫‪٢٤١٢١٦٥١‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪28272000‬‬ ‫‪2411512853‬‬ ‫کلرور کلسیم‬ ‫‪3‬‬
‫‪ -5‬استانداردهاي بین‌المللی و ملي محصوالت‬

‫‪ -5-1‬کودهای کشاورزی‬
‫ب''ه دلی''ل اهمی''تی ک''ه کوده''ای کش''اورزی در زنج''یره غ''ذایی انس''ان دارن''د‪ ،‬اس''تانداردهای' متع''ددی ب''رای س''نجش این‬
‫محصوالت تدوین گردیده است‪ .‬به دلیل اینکه تستهای مربوط' به کودهای' کشاورزی عموما بین همه کودها مش''ترک می‬
‫باشد‪ ،‬استانداردهای' بینالمللی و ملی مربوط' به کودهای' کشاورزی به صورت کلی ارائ'ه ش'ده و ب'رای ه'ر محص'ول' ب'ه‬
‫صورت جداگانه گزارش نشده است‪ .‬استانداردهای ملی و بین المللی مربوط به کودهای کشاورزی' به شرح ج''داول ذی''ل‬
‫می باشد‪.‬‬
‫جدول ‪ - 6‬استانداردهاي ملی کودهای کشاورزی‬

‫استاندارد‬ ‫عنوان استاندارد‬ ‫ردیف‬
‫‪128‬‬ ‫کود سولفات پتاسیم –ویژگیها و روشهای آزمون‬ ‫‪1‬‬
‫‪19343-1‬‬ ‫کودها و مواد آهکی –اندازهگیری کربندیاکسید ‪-‬قسمت' ‪ -1‬روشی برای کودهای جامد‬ ‫‪2‬‬
‫‪19350‬‬ ‫کودها‪-‬استخراج کل گوگرد موجود به شکلهای مختلف‬ ‫‪3‬‬
‫‪19129‬‬ ‫کودها و مواد آهکی ‪-‬تعیین مقدار خنثیسازی –روشهای تیترسنجی‬ ‫‪4‬‬
‫‪19670‬‬ ‫کودها‪-‬اندازهگیری مقدار سولفات با استفاد از سه روش مختلف‬ ‫‪5‬‬
‫‪19671‬‬ ‫کودها –اندازهگیری ‪ -3‬متیل پیرازول (‪ )MP‬با استفاده از کروماتوگرافی مایع با کارایی باال (‪)HPLC‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪19672‬‬ ‫کودها‪-‬استخراج و اندازهگیری گوگرد عنصری‬ ‫‪7‬‬
‫‪19673‬‬ ‫کودها ‪-‬استخراج کلسیم کل‪ ،‬منیزیم کل ‪،‬سدیم کل و گوگرد کل به شکل سولفات‪.‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪19675‬‬ ‫کودها ‪-‬تعیین ریزی دانههای حاصل از آسیاب کردن (روش خشک)‬ ‫‪9‬‬
‫‪20673‬‬ ‫کودهای جامد ‪-‬اندازه گیری زاویه سکون استاتیکی‪.‬‬ ‫‪10‬‬
‫کود ‪-‬اندازه گ''یری مق''دار آب (روش ه'ای ک''ارل فیش''ر )قس''مت' ‪ -1‬مت''انول ب''ه عن''وان م''اده عص''اره گ''یر ‪-‬روش‬
‫‪21018-1‬‬ ‫‪11‬‬
‫آزمون‪.‬‬
‫‪21882‬‬ ‫کودها ‪-‬اندازه گیری مقدار عنصر غذایی میکروکمپلکس شده و جز کمپلکس شده عناصر میکرو ‪-‬روش آزمون‪.‬‬ ‫‪12‬‬
‫‪21883‬‬ ‫کودها ‪-‬اندازه گیری یون های کمپلکس شده عناصر میکرو ‪-‬تشخیص لیگنوسولفونات ها ‪-‬روش آزمون‪.‬‬ ‫‪13‬‬
‫‪22010‬‬ ‫کودها و بهسازهای خاک ‪-‬تعیین مقادیر آرسنیک ‪،‬کادمیوم ‪،‬کروم ‪،‬سرب و جیوه‪.‬‬ ‫‪14‬‬
‫‪22012‬‬ ‫کودها ‪-‬اندازه گیری سدیم استخراج شده به روش اسپکترومتری نشر شعله ای‪.‬‬ ‫‪15‬‬
‫است‪.‬‬ ‫در ادامه استانداردهای' بین المللی مربوط' به کودهای' کشاورزی نیز ارائه گردیده‬
‫جدول ‪ - 7‬استانداردهاي بين المللي مربوط به کودهای کشاورزی‬

‫‪.No‬‬ ‫‪Standard Description‬‬ ‫‪.Standard No‬‬
‫‪Fertilizers. Determination of trace elements. Determination of mercury by vapour generation (VG) after aqua‬‬ ‫‪PD CEN/TS‬‬
‫‪1‬‬
‫‪regia dissolution.‬‬ ‫‪.16320:2012‬‬
‫‪Fertilizers. Determination of trace elements. Determination of cadmium, chromium, lead and nickel by‬‬ ‫‪PD CEN/TS‬‬
‫‪2‬‬
‫‪inductively coupled plasma-atomic emission spectrometry (ICP-AES) after aqua regia dissolution.‬‬ ‫‪.16319:2012‬‬
‫‪BS EN 17041. Fertilizers. Determination of boron in concentrations less than or equal to 10% using‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪.DC 16/30335127‬‬
‫‪spectrometry with azomethine-H.‬‬
‫‪DC. 16/30330776‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪Fertilizers. Determination of boron, cobalt, copper, iron, manganese, molybdenum and zinc using ICP-AES.‬‬
‫‪.BS EN 16963‬‬
:‫مشاور‬ ‫ شرکت معدنی امالح ایران‬: ‫کارفرما‬
،‫احداث مجتمع تولید سولفات پتاسیم‬
1398 ‫ – فروردین‬4 ‫ويرايش‬ ‫ مطالعات بازار‬:‫جلد اول‬ 25 :‫شماره صفحه‬
.No Standard Description .Standard No
5 Fertilizers. Determination of the water-soluble potassium content. .BS EN 15477:2009
DD CEN/TS
6 Fertilizers. Extraction of total calcium, total magnesium, total sodium and total sulfur in the forms of sulfates.
.15960:2009
DD CEN/TS
7 Fertilizers. Extraction of total sulfur present in various forms.
.15925:2009
DD CEN/TS
8 Fertilizers. Determination of sulfates content using three different methods.
.15749:2008
DD CEN/TS
9 Fertilizers. Extraction of water-soluble calcium, magnesium, sodium and sulfur (in the forms of sulfates).
.15961:2009
Fertilizers. Determination of cobalt, copper, iron, manganese and zinc using flame atomic absorption
10 .S EN 16965:2018
spectrometry (FAAS).
DD CEN/TS
11 Fertilizers. Extraction and determination of elemental sulfur.
.16032:2010
DC. 14/30313925
12 Fertilizers. Extraction of total calcium, total magnesium, total sodium and total sulfur in the forms of sulfates.
.BS ISO 15960
13 Fertilizers. Determination of magnesium by atomic absorption spectrometry. .BS EN 16197:2012
Fertilizers. Chemical analysis. Determination of potassium. Method for determination of potassium content BS 5551-
14
(titrimetric method) .4.3.4:1988
DC. 14/30313916
15 Fertilizers. Determination of sulfates content using three different methods.
.BS ISO 25749
DD CEN/TS
16 Fertilizers. Determination of the water-soluble potassium content.
.15477:2006
‫ اسید سولفوریک‬-5-2
‫بر اساس آخرین چاپ و تجدید نظر استانداردهای ملی که در رابطه با تولید اسید سولفوریک مورد مص''رف در ص''نایع‬
‫ اسید سولفوریک ب''ر اس''اس‬،‫مختلف به استثنای' صنایع غذایی و دارویی در موسسه استاندارد ملی ایران و سایر مأخذها‬
:‫نوع مصرف به دو نوع الف و ب طبقه‌بندی گردیده است‬
‫ اسید سولفوریک برای مصارف عمومی‬-‫الف‬
'‫' این اسید با آبی دارای ویژگی‌ه''ای' ذک''ر ش''ده در اس''تاندارد‬:‫ اسید سولفوریک مورد' مصرف در صنعت باتری‌سازی‬-‫ب‬
.‫ تا غلظت مورد نظر رقیق' می‌گردد تا به عنوان اسید باتری مورد' استفاده قرار گیرد‬1997 ‫ملی ایران به شماره‬
،‫ بی رنگ ت''ا زرد روش''ن‬،‫ اسید سولفوریک صنعتی باید مایعی چگال و ناروان‬،‫ در آزمون چشمی‬:‫ویژگی‌های' ظاهری‬
.‫شفاف با کدورت جزیی باشد‬
.‫ ویژگی‌های اسید سولفوریک صنعتی' نوع الف و ب باید مطابق جدول ذیل باشد‬:‫ویژگی‌های' شیمیایی‬
‫ استاندارد اسید سولفوریک‬-8 ‫جدول‬

‫حدود قابل قبول‬
‫واحد‬ ‫ویژگی‬
(‫نوع )ب‬ (‫نوع )الف‬
‫درصد‬ ‫غلظت اسید‬
96 ‫کمینه‬ 96 ‫کمینه‬
‫جرمی‬ ‫سولفوریک‬
‫درصد‬
0.05 ‫ بیشینه‬0.05 ‫بیشینه‬ ‫مواد غیر فرار‬
‫جرمی‬
۴۰ ‫بیشینه‬ ۶۰ ‫بیشینه‬ ppm ‫آهن‬
۳ ‫بیشینه‬ ۴۰ ‫بیشینه‬ ppm ‫آرسنیک‬
۱۷ ‫بیشینه‬ - ppm ‫گوگرد دی‌اکسید‬
۲۴ ‫بیشینه‬ - ppm ‫کلریدها‬
۱۷ ‫بیشینه‬ - ppm ‫اکسیدهای نیتروژن‬
۱۷0‫بیشینه‬ - ppm ‫نیتروژن آمونیاکی‬
۲۴ ‫بیشینه‬ - ppm ‫مس‬
‫حدود قابل قبول‬
‫واحد‬ ‫ویژگی‬
‫نوع )ب(‬ ‫نوع )الف(‬
‫بیشینه ‪۳/۰‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪ppm‬‬ ‫منگنز‬
‫طبقه‌بندی اسید سولفوریک' مطابق با استاندارد' سازمان ‪ FDA‬به شرح جدول ذیل می‌باشد‪'.‬‬
‫‪FDA‬‬ ‫جدول ‪ -9‬طبقه‌بندی بر اساس استاندارد‬

‫‪Acid Content‬‬ ‫‪Specific Gravity‬‬
‫(‪ )Wt %‬‬ ‫)‪at 15.6 °C (60 °F‬‬
‫‪Class‬‬
‫‪Minimu‬‬ ‫‪Maximu‬‬
‫‪Maximum Minimum‬‬
‫‪m‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪۹۳٫۲‬‬ ‫–‬ ‫‪۱٫۸۳۵۴‬‬ ‫–‬
‫‪2‬‬ ‫‪۴۹٫۵‬‬ ‫‪۵۰٫۵‬‬ ‫‪۱٫۳۹۴۵‬‬ ‫‪۱٫۴۰۴۲‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪۳۶٫۵‬‬ ‫‪۳۷٫۵‬‬ ‫‪۱٫۲۷۶۷‬‬ ‫‪۱٫۲۸۵۳‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪۲۸٫۳‬‬ ‫‪۲۹٫۵‬‬ ‫‪۱٫۲۰۸۵‬‬ ‫‪۱٫۲۱۸۵‬‬
‫کیفیت اسید سولفوریک تولیدی مطابق' استاندارد سازمان ‪ FDA‬ایالت متحده آمریکا به شرح جدول ذیل می‌باشد‪'.‬‬
‫‪FDA‬‬ ‫جدول ‪-10‬کیفیت اسید سولفوریک تولیدی بر اساس استاندارد‬

‫‪Component‬‬ ‫‪Typical Ranges‬‬
‫‪NH4‬‬ ‫˂ ‪ppm 10‬‬
‫‪Sb‬‬ ‫˂ ‪ppm 1‬‬
‫‪As‬‬ ‫˂ ‪to 1 ppm 0.1‬‬
‫‪Be‬‬ ‫–‬
‫‪Cd‬‬ ‫˂‪0.5ppm‬‬
‫‪Cl‬‬ ‫˂ ‪to 50 ppm 1‬‬
‫‪Cr‬‬ ‫˂ ‪ppm 1‬‬
‫‪Cu‬‬ ‫‪to 50 ppm 1‬‬
‫‪F‬‬ ‫–‬
‫‪Fe‬‬ ‫˂ ‪to 50 ppm 30‬‬
‫‪Pb‬‬ ‫˂ ‪to 5 ppm 1‬‬
‫‪Hg‬‬ ‫˂ ‪ppm 1‬‬
‫‪Mg‬‬ ‫–‬
‫‪Mn‬‬ ‫˂‪0.5ppm‬‬
‫‪Ni‬‬ ‫˂ ‪ppm 1‬‬
‫‪Nitrate‬‬ ‫˂ ‪to 10 ppm 5‬‬
‫‪Pt‬‬ ‫‪None‬‬
‫‪Se‬‬ ‫˂ ‪ppm 20‬‬
‫‪SO2‬‬ ‫˂ ‪ppm 50‬‬
‫‪Zn‬‬ ‫˂ ‪to 40 ppm ۱1‬‬
‫‪Organic matter‬‬ ‫–‬
‫‪Fixed Residue‬‬ ‫˂ ‪to 300 ppm 100‬‬
‫استانداردهای ملی و بین المللی مربوط به اسيد سولفوريك به شرح جداول ذیل می باشد‪.‬‬
‫جدول ‪ - 11‬استانداردهاي ملی اسيد سولفوريك‬
‫استاندارد‬ ‫عنوان استاندارد‬ ‫ردیف‬
‫‪ISIRI-1069‬‬ ‫تعيين ويژگيهاي اسيد سولفوريك براي مصارف صنعتي‬ ‫‪1‬‬
‫تعيين ميزان ازت موجود در اسيد سولفوريك با مصارف‬
‫‪ISIRI-1063‬‬ ‫‪2‬‬
‫صنعتي‬
‫‪ISIRI-210‬‬ ‫ويژگي ها و روشهاي آزمون اسيد سولفوريك غليظ‬ ‫‪3‬‬
‫است‪.‬‬ ‫در ادامه استانداردهای' بین المللی مربوط' به اسيد سولفوريك' نیز ارائه گردیده‬
‫جدول ‪ - 12‬استانداردهاي بين المللي مربوط به کودهای کشاورزی‬
‫‪.No‬‬ ‫‪Standard Description‬‬ ‫‪.Standard No‬‬
‫‪1‬‬ ‫استاندارد ويژگيها‬ ‫‪.ASTM-E-1011-9‬‬
‫‪2‬‬ ‫استاندارد روشهاي آزمون‬ ‫‪77-3903BS‬‬
‫‪ -6‬معرفي كاربردهاي محصوالت‬

‫عمده مصارف' این محصول به شرح ذیل میباشد‪:‬‬
‫‪ -6-1-‬مصارف به عنوان کود کشاورزی‬
‫مهمترین مورد مصرف‪ ‬سولفات پتاسیم‪ ‬در بخش کش''اورزی' جهت ت''امین نی''از گی''اه ب''ه پتاس''یم و گ''وگرد' اس''ت‪ .‬س''ولفات‬
‫پتاسیم کاهشدهنده اسیدیته خاک بوده و به جذب هرچه بهتر آهن و فسفر کمک میکند‪ .‬مزای''ای عم''ده اس''تفاده از س''ولفات‬
‫پتاسیم در کشاورزی شامل بهبود عملکرد و کیفیت محصوالت کشاورزی‪ ،‬افزایش'دهن''ده مق''اومت محص''والت ب''ه آف''ات‪،‬‬
‫بیماریهای گیاهی و انواع استرسهای محیطی و افزایشدهنده میزان مقاومت خاک در مقابل عوامل محیطی' است‪.‬‬
‫‪ -6-1-‬سایر کاربردها‬
‫سولفات پتاسیم' گاهی در تولید شیشه بکار میرود‪ .‬این ماده به منظور کاهش نور' و فالش زدن در سوختهای نظ''امی ن''یز‬
‫مورد مصرف' قرار میگیرد‪.‬‬
‫‪ -6-1-‬اسید سولفوریک‬
‫عمده ترین کاربرد اسید سولفوریک در تهی''ه ک''ود ش''یمیایی' فس''فاته می‌باش''د‪ '.‬تولید‪ ‬کوده''ای' ش''یمیایی'‪ ۶٠ ‬درص''د ب''ازار‬
‫مصرف اسید سولفوریک را به خود اختصاص داده است ‪ .‬صنایع معدنی و فلزی نیز در حدود' ‪ ۴‬درصد' بازار مص''رف‬
‫جهانی اسید سولفوریک را به خود اختصاص داده است‪ .‬در ادامه موارد' کاربرد اسید سولفوریک ب'ه تفکی'ک ش'رح داده‬
‫‪ -6-1-‬کودهای‪ ‬شیمیایی‬
‫‪ -6-1-4‬اسید‪ ‬فسفریک‬
‫بخش عمده اسید سولفوریک جهان برای تولید اسید فسفریک مورد' استفاده قرار می‌گ''یرد‪ .‬البت''ه در س''ال‌های اخ''یر حجم‬
‫باالی تولید اسید فسفریک از فرایند مرطوب موجب شده تا اسید فسفریک تولی''د ش'ده از این فراین''د خالص‌س''ازی ش''ده و‬
‫عالوه بر تولید کودهای' شیمیایی در ص'نایع دیگ''ر م'ورد اس''تفاده ق''رار گ'یرد‪ .‬باتوج''ه ب'ه ب'اال ب'ودن م'یزان تولی'د اس''ید‬
‫فسفریک جهان‪ ،‬بازار اسید سولفوریک بسیار' تحت تأثیر بازار جهانی اسید فسفریک و کوده''ای ش''یمیایی تولی''دی از آن‬
‫قرار دارد‪.‬‬
‫‪ -6-1-4‬کود سولفات آمونیم‬
‫بخشی از اسید سولفوریک جهان در تولید کود سولفات آمونی'وم' مص'رف' می گ''ردد ‪ .‬در این فراین''د از آمونی'اک و اس'ید‬
‫سولفوریک استفاده می‌شود‪'.‬‬
‫‪ -6-1-4‬کود‪ ‬سوپر‪ ‬فسفات‪ ‬ساده‬
‫کود سوپر فسفات ساده (‪ )SSP‬از اضافه کردن اسید سولفوریک به سنگ فس''فات تولی''د می ش''ود‪ .‬در این فراین''د فس''فات‬
‫موجود در سنگ‪ ،‬به منوکلسیم فس''فات منوهی''درات (‪ )Gypsum‬تب''دیل می‌ش''ود‪ .‬این م''اده س''بب می‌ش''ود ک''ه ک''ود س''وپر'‬
‫فسفات ساده کمترین میزان ‪ P2O5‬را در بین کودهای' فسفاته دارا باشد‪.‬‬
‫‪ -6-1-‬صنایع معدنی و فلزی‬

‫موارد کاربرد' اسید سولفوریک در صنایع معدنی شامل‪ ‬موارد' ذیل می باشد‪.‬‬
‫‪ -6-1-5‬استخراج‪ ‬فلزات‪ ‬مس‪ ،‬سرب‪ ‬و‪ ‬روی‬
‫استخراج و تغلیظ سنگ معدن حاوی' مس‪ ،‬روی' یا سرب غالبا با استفاده از اسید سولفوریک' انجام می‌گردد‪'.‬‬
‫‪ -6-1-5‬استخراج‪ ‬اورانیوم‪ ‬و‪ ‬وانادیوم‬
‫در اوایل دهه ‪ ١٩٨٠‬حجم زیادی' از اسید سولفوریک جهان صرف استخراج اورانیوم و وانادیوم' گردید اما بعد از آن به‬
‫علت محدود' شدن فعالیتهای' هسته ای به قوانین سازمان مل''ل‪ ،‬م''یزان اس''تفاده از اس''ید س''ولفوریک در این زمین''ه رو ب''ه‬
‫کاهش گذارد‪.‬‬
‫‪ -6-1-5‬صنایع‪ ‬فوالد‪ ‬و‪ ‬آهن‬
‫اسید سولفوریک به دو منظور' در صنایع ف''والد م''ورد اس''تفاده ق''رار' میگ''یرد‪ .‬یکی بازی''افت' گازه''ای محت''وی آمونی''اک‬
‫بوسیله اسید سولفوریک که منجر به تولید سولفات آمونیوم به عنوان محص'ول ج''انبی ص'نعت ف''والد میگ''ردد و دیگ''ری‬
‫رسوبزدایی توسط' اسید(‪ )Pickling‬که در این عملیات اکسیدهای فلزات‪ ،‬چربی‌ها و نمک‌ه''ا و ح''تی زن''گ آهن از روی‬
‫سطح فوالد' زدوده میشود‪.‬‬
‫‪ -6-1-5‬سایر‪ ‬صنایع‪ ‬معدنی‬
‫اسید سولفوریک می تواند برای تصفیه سایر مواد معدنی نظیر' سنگهای طال‪ ،‬مس و نقره نیز مورد' استفاده ق''رار' گ''یرد‪.‬‬
‫همچنین این اسید در تولید سولفات مس(کات کبود)‪ ،‬سولفات منگنز‪ ،‬سولفات نیکل‪ ،‬انواع س''ولفاته''ای آهن (زاج س''بز و‬
‫زاج سفید)‪ ،‬سولفات سدیم و سولفات روی کاربرد دارد‪ .‬‬
‫‪ -6-1-‬سایر موارد مصرف‬
‫سایر موارد مصرف' اسید سولفوریک در ادامه شرح داده شده است‪.‬‬
‫‪ -6-1-6‬سنتز مواد شیمیایی‬
‫در فرایند' تولید مواد شیمیایی مختلفی از اسید سولفوریک استفاده می شود‪ .‬این مواد عبارتند از‪:‬‬
‫‪ ‬تولید متیل متاکریالت از روش استو سیانو هیدرین‬
‫‪ ‬تولید کاپروالکتام و تولید محصول جانبی سولفات آمونیوم'‬
‫‪ ‬تولید اسید فلوریک از سنگ معدن فلوراسپار'‬
‫‪ ‬تولید دی اکسید تیتانیوم از فرایند سولفات‬
‫‪ ‬تولید اکریلونیتریل از پروپیلن‬
‫‪ ‬تولید مواد منفجره‪ ‬مانند نیتروگلیسرین‪ ،‬نیتروسلولز و نیتروبنزن'‬
‫‪ ‬تولید اسید کلریدریک از اسید سولفوریک و نمک طعام‬
‫تولید اسید سیتریک از اسید سولفوریک و سیترات کلسیم‬ ‫‪‬‬
‫تولید اسید بوریک از اسید سولفوریک و بورات سدیم‬ ‫‪‬‬
‫‪ ‬تولید ایزوپروپیل الکل و اتانول از الفینها‬
‫‪ ‬تولید فنل از کومن و اسید سولفوریک‬
‫‪ -6-1-6‬تصفیه روغن موتور‬
‫در فراین'د' تولی''د روغن موت''ور' و تص''فیه دوم' روغنه''ای موت''ور' ک''ار ک''رده و همچ''نین در فراین'د' تولی''د گ''ریس ازاس''ید‬
‫سولفوریک استفاده می شود‪.‬‬
‫‪ -6-1-6‬تولید باتریهای اتومبیل و آب باتری‬
‫اسید سولفوریک به عنوان الکترولیت در باطریهای اسیدی مورد استفاده قرار میگ''یرد‪ .‬م''ورد' مص''رف' این ب''اتریه''ا در‬
‫اتومبیل‌ها می‌باشد‪.‬‬
‫‪ -6-1-6‬تصفیه آب‬
‫اسید سولفوریک در تصفیه آب و پساب‪ ،‬در کنترل ‪ pH‬احیای رزین مبدل یونی جهت رسوبدهی یونها و در نهایت تولی''د‬
‫آب ع''اری از ی''ون م''ورد' اس''تفاده ق''رار میگ''یرد‪ .‬از اس''ید س''ولفوریک جهت اف''زایش ‪ pH‬آب ت''ا ‪ ۶‬و رس''وب امالح آب‬
‫استفاده میگردد‪ .‬پاالیشگاه'ها‪ ،‬پتروشیمی'ها و نیروگاهها بزرگترین مراکز مصرفکننده آب بدون امالح هستند‪ .‬لذا مصرف'‬
‫اسید سولفوریک آنها نیز قابل توجه است‪.‬‬
‫‪ -6-1-6‬سایر موارد کاربرد‬
‫اسید سولفوریک در صنایع مختلف دیگری' نیز کاربرد' دارد که عبارتند از ‪:‬‬
‫‪ ‬در صنعت چرمسازی برای زدودن چربی از چرم خام‬
‫‪ ‬در واحدهای' آمادهسازی' و ریسندگی' و رنگ آمیزی پشم‬
‫‪ ‬در صنعت الستیکسازی' جهت شستشو و کنترل ‪pH‬‬
‫‪ ‬در صنعت نساجی برای تثبیت رنگ پارچه و نخ و خنثیسازی‬
‫‪ ‬در کارخانجات روغننباتی جهت زدودن چربی از ماشین آالت و مهیا سازی تفاله دانه برای خوراک‬
‫‪ ‬لوله فاضالب و شستشوی کاشی‬
‫‪ ‬در صنعت کاغذ جهت کنترل ‪ pH‬و تصفیه کاغذ و زدودن ناخالصیهای معدنی'‬
‫‪ ‬در صنعت تولید کلر در سلهای دیافراگمی' جهت خشک کردن و آبگیری گاز کلر‪.‬‬
‫مهمترين كاربردهاي' کلرور کلسیم به شرح ذيل ميباشد‪‌:‬‬
‫‪ -6-2-‬صنعت‬
‫از جمله مهمترین کاربردهای' این ماده کنترل یخ و گرد و غبار در جادهها میباشد که وی''ژگی' ج''اذب رط''وبت' ب''ودن این‬
‫ترکیب باعث شده‪ ‬در تثبیت‪ ‬شن‌های روان به عنوان‪ ‬یک الیه آبی روی سطح جادههای خاکی به کار رود و در نهایت ب''ا‬
‫ایجاد یک الیه زیرسازی موجب میشود گرد و غبار زیر سطوح ‪ ‬نگه داشته شود‪.‬‬
‫‪ -6-2-1‬خشک کن‬
‫از دیگر استفادههای این ماده میتوان به فرآیندهای' خشک کردن اشاره کرد به علت جاذب رطوبت ب''ودن کل''رور کلس''یم‬
‫سطح لولههای خشککنها به طور مداوم با این ماده پوش'انده میش''وند‪ .‬همچ''نین این م'اده در رط'وبت' گیره'ای ص''نعتی و‬
‫خانگی نیز برای جذب رطوبت هوا نیز کاربرد' دارد‪.‬‬
‫‪ -6-2-1‬ضدیخ و کاهش دهنده نقطه انجماد‬
‫کلرورکلس''یم ب''رای جلوگ''یری' از انجم''اد آب ب''ه خص''وص در س''طح ج''ادهه''ا م''ورد اس''تفاده ق''رار میگ''یرد‪ .‬انحالل‬
‫کلرورکلسیم حرارتزا بوده و این حرارت برای خاک و گیاهان نسبتا‪ ‬بیضرر' اس''ت‪ .‬این م''اده در دماه''ای پ''ایین به''تر از‬
‫کلرید سدیم عمل میکند‪ .‬این نمک برای پر کردن الستیکهای کشاورزی' در نقاط سردس''یر' ب''ه منظ''ور ایج''اد اص''طکاک‬
‫نیز مورد استفاده قرار میگیرد‪.‬‬
‫‪ -6-2-1‬استخرهای شنا و آکواریوم‬
‫کلرور کلسیم ب'رای اف'زایش س'ختی آب اس'تخرها ک'اربرد' دارد‪ .‬اف'زایش غلظت کلس'یم در آب انحالل ترکیب'ات کلس'یمی‬
‫مورد نیاز در س'اختمان بتن را ک'اهش داده و از این طری'ق فرس'ایش' بتن در اس'تخر را ک'اهش میده'د‪ .‬از دیگ'ر م'وارد‬
‫استفاده از کلرور' کلسیم به عنوان تسریع'کننده در ساخت‪ ‬بتن‌های‪ ‬زودگیر' به ویژه در حفاری چاهه''ای نف''تی میباش''د‪ .‬این‬
‫ماده شیمیایی' ابتدا با‪ ‬آب بتن مخلوط و سپس به مخلوط شن و ماسه و سیمان اضافه می‌شود‪ .‬بتن ساخته شده به این روش‬
‫در مقاب''ل فرس''ایش مق''اومت بیش''تری از خ''ود نش''ان داده ام''ا در مقاب''ل حمل''ه س''ولفاته''ا آس''یب‌پذیرتر' اس''ت‪ .‬از دیگ''ر‬
‫کاربردهای' این ماده در صنعت میتوان به موارد' زیر اشاره کرد‪:‬‬
‫الف‪ .‬در تهیه رنگدانه و صابونهای فلزی‪،‬‬
‫ب‪ .‬در ساخت گلیسرول‪.‬‬
‫‪ -6-2-‬خوراکی‬
‫کلرور کلسیم در صنایع غذایی به صورت یک ماده افزودنی و به عنوان مبرد در بستنیه'ا و دس''رهای یخزده و همچ'نین‬
‫در سبزیجات' کنسرو شده نیز استفاده میشود‪.‬‬
‫‪ -6-2-‬صنایع دارویی‬
‫کلسیم کلرید در درمان برخی سوختگی'ها و مسمومیتها مورد استفاده قرار میگیرد‪ .‬‬
‫‪ -6-2-‬خوراک دام‬
‫به عنوان منبع کلسیم برای دام استفاده میشود‪.‬‬
‫‪ -7‬معرفي طرح‬
‫هدف طرح حاضر تولید سولفات پتاسیم به میزان ‪ 40‬هزار تن در سال به عنوان کود شیمیایی' میباشد‪ .‬هم''انطور' ک''ه در‬
‫بخش دانش فنی در سرفصل' مطالعات فنی به تفصیل توضیح داده خواهد شد‪ .‬بهترین روش ب''رای تولی''د س''ولفات پتاس''یم‬
‫اس''تفاده از ک''وره مانه''ایم' و از واکنش ش''یمیایی' اس''ید س''ولفوریک' ب''ا کل''رور پتاس''یم اس''ت‪ .‬در روش م''ذکور اس''ید‬
‫هیدروکلریک به عنوان محصول جانبی تولید شده که با توجه به مشکالت انب''ارش و ف''روش' این م''اده در این ط''رح این‬
‫اسید با آهک واکنش داده شده ومحصول کلرور' کلسیم و به میزان حدود ‪ 20‬هزار تن در سال تولید خواهد شد‪ .‬ب''ا توج''ه‬
‫به نیاز واحد سولفات پتاسیم به اسید سولفوریک در طرح حاضر گوگرد' به عنوان خوراک طرح خریداری' ش''ده و اس''ید‬
‫سولفوریک به میزان ‪ 30‬هزار تن در سال تولید می شود‪ .‬دیاگرام کلی طرح به شرح ذیل میباشد‪.‬‬
‫شکل ‪ -3‬دیاگرام تولید طرح‬
‫‪ -7-1‬تحليل ضرورت اجراي طرح‬

‫با توجه به رو به اتمام ب''ودن ذخ''ایر م''اده مع''دنی س''ولفات س''دیم در اس''تان س''منان و ب''رای اس''تفاده مطل''وب و بهین''ه از‬
‫تاسیسات زیربنایی' موجود' در مجتمع گرمسار' مانند برق‪ ،‬آب‪ ،‬ساختمان و نیروی انسانی' ماهر و کارآمد در این مجتمع‪،‬‬
‫تدارک یک جایگزین برای سولفات سدیم در این مجتمع ضروری' می باش''د‪ .‬ب''ا توج''ه ب''ه نی''از داخلی س''ولفات پتاس''یم و‬
‫حجم واردات آن و همینطور مشابهت کامل روش و تجهیزات تولید سولفات پتاسیم و سولفات س''دیم این محص''ول گزین''ه‬
‫مناسبی برای این جایگزینی' میباشد‪ .‬شایان ذکر است بعد از نمایان شدن اثرات بیتوجهی' به مسائل زیست محیطی فعالیت‪-‬‬
‫های تولیدی' در تمام دنیا‪ ،‬مشخص شده که توسعه و تولید پایدار بدون درنظ'ر' گ''رفتن مس''ائل زیس''ت محیطی امک''انپ''ذیر‬
‫نخواهد بود و آنچه محرز میباشد بسیاری از صنایع معدنی نظیر تولید مس بدون تولید شدن گازهای گوگردی امکانپ''ذیر‬
‫نخواهد بود‪ .‬با توجه به نیاز واحد سولفات پتاسیم به اسید سولفوریک' و با توجه به قیمت اسید س''ولفوریک' و هزین''هه''ای‬
‫انتقال آن در طرح حاضر واحد تولید اسید س''ولفوریک ن''یز دای''ر خواه''د ش''د ک''ه می توان''د کم''ک ش''ایانی' ب'ه واح''دهای'‬
‫تولیدکننده گازهای گوگردی در راستای حفاظت محیط زیست نماید‪.‬‬
‫از سوی دیگر بر اساس آمارهای' مرکز آمار ایران پیش‌بینی می‌گردد که جمعیت کش'ور ت'ا ح'دود' ‪ 10‬س'ال آین'ده ب'ه ‪90‬‬
‫میلیون نفر برسد‪ .‬براین اساس حداقل افزایش تقاضا برای غ'ذا در کش'ور ن'یز اف'زایش خواه'د ی'افت ک'ه اف'زایش تقاض'ا‬
‫برای غذا هم به معنی نیاز به تولید بیشتر محصوالت' کشاورزی' میباشد‪ ،‬و درصورت عدم افزایش' تولید در محص''والت‬
‫کشاورزی‪ ،‬واردات مواد غذایی افزایش یافته و امنیت و استقالل کشور' را دچ'ار تهدی'د خواه'د نم'ود‪ .‬ب'رای پوش'ش این‬
‫مقدار افزایش تقاضا برای محصوالت کشاورزی' بدون استفاده ح'داکثری' از ت'وان زمین و در نتیج'ه اف'زایش اس'تفاده از‬
‫کودهای شیمیایی' امکانپذیر نخواهد بود‪ .‬هم اکنون مصرف' کود کشاورزی' در کشور' حدود ‪ 4‬میلیون تن ب''وده ک''ه دارای‬
‫متوسط نرخ رشد مصرفی' در حدود' ‪ 2.5‬درصد میباشد‪ .‬البته هماکنون با تولید مازاد کودهای نیتروژنه به دلیل قیمت ب''ه‬
‫نسبت پایین گاز طبیعی' و قیمت ارزان این کود و از طرف دیگر کمبود منابع فس''فات و پتاس''یم در کش''ور‪ ،‬مص''رف این‬
‫کودها در کشور متعادل نبوده و مصرف کودهای' نیتروژنه به نسبت بیش''تر از مص'رف' کوده'ای' فس'فاته و پت'اس(عم''ده‬
‫محصوالت این طرح) میباشد‪ .‬از طرف دیگر ایران در منطقهای از جهان قراردارد' ک'ه یکی از بیش'ترین ن'رخ رش'ده'ا‬
‫در میان دیگر کشورها دارد و این به معنی نیاز به تولید محصوالت' کشاورزی بیشتر مییاشد‪.‬‬
‫‪ -7-2‬تحليل مالحظات اجرائي طرح‬

‫در این بخش مالحظات اقتصادی‪ ،‬فرهنگی‪-‬اجتماعی و سیاسی این طرح بررسی' شده است‪.‬‬
‫‪ -7-2-‬مالحظات اقتصادي‬
‫جامعه ایرانی در افق چشم انداز بیست ساله‪ ،‬به عنوان کشور برتر' منطقه و برخوردار از سالمت‪ ،‬رف''اه‪ ،‬ام''نیت غ''ذایی‬
‫و بهرهمند از محیط‌زیست مطلوب تصویر' گشته و با توجه به تنوع زیست محیطی' کشورمان‪ ،‬بخش کشاورزی ظ''رفیت‬
‫پیشتازی' در مقایسه ب'ا رقب'ای منطق'ه‌ای را داراس'ت‪ .‬بخش کش'اورزی‪ ،‬ب'ا زیربخش‌ه'ایی همانن'د زراعت‪ ،‬دام'پروری‪،‬‬
‫شیالت و جنگل‌داری از جمله مهم‌ترین بخش‌های اقتصاد' ایران محسوب می‌شود؛ اما متاس'فانه ب'ه این بخش توج'ه ک'افی‬
‫نشده‪ ،‬در حالی که در سال‌هایی که همه بخش‌ه'ا ب'ا ت'أثیر از تحریم‌ه'ا' رش'د منفی داش'تند‪ ،‬بخش کش'اورزی رش'د مثب'تی‬
‫داشته است‪ .‬با توجه به مقاوم بودن بخش کشاورزی' در برابر تحریم‌های اقتصادی به دلیل درون''زا ب''ودن‪ ،‬امک''ان تب''دیل‬
‫کشاورزی به محور اصلی اقتصاد مقاومتی' وجود دارد‪ .‬اهمیت کشاورزی' از آنجا ناشی می‌شود که عرضهکننده عوامل‬
‫اساسی زندگی بشر بوده و در تمامی فعالیت‌ه'ا و ص'نایع‪ ،‬م'ورد' نی'از اس''ت‪ .‬مح'ور' ق'رار دادن کش'اورزی می‌توان'د ب''ه‬
‫جایگزینی بخش‌های پر ریسک (نفت) با بخش‌های کم ریسک (کشاورزی) بینجامد و نقش پررنگی در توسعه اقتص''ادی‬
‫ایفا نماید‪ .‬همچنین بخش کشاورزی' به دلیل تحت مالکیت بودن مردم و بخش خصوصی‪ ،‬ویژگی' اصلی اقتصاد مق''اومتی‬
‫یعنی مردمی بودن را داراس''ت‪ .‬یکی از مهم''ترین عوام''ل کلی''دی در توس''عه بخش کش''اورزی' ت''امین کوده''ای ش''یمیایی'‬
‫مرغوب و مورد نیاز برای کشت محصوالت' مختلف کشاورزی' می‌باشد‪ .‬در همین راستا تولید و تامین کودهای شیمیایی'‬
‫ازته‪ ،‬فس'فاته و پتاس'ه مناس'ب زمین‌ه'ای زراعی ای'ران از اهمیت خاص'ی برخ'وردار ب'وده و ل'ذا ت'اثیر' مس'تقیمی رش'د‬
‫اقتصادی' بخش کشاورزی و تامین مواد غذایی داخل کشور دارد‪ .‬همچنین از طرفی صنعت دام''داری و پ''رورش طی''ور‬
‫جزو بخش‌های کلیدی کشور بوده و تاثیر مستقیمی بر سالمت جامعه دارد‪ .‬خوراک دام و طی''ور از ش''اخص‌های کلی''دی‬
‫در این بخش بوده که هم از نظر بهداشت و سالمت اهمیت دارد و هم از منظر' اقتصادی حائز اهمیت می‌باش''د‪ .‬در همین‬
‫راستا تولید تامین خوراک سالم برای دام و طیور میتواند' تاثیر اقتصادی' مثبتی بر این صنعت داشته و باعث رشد شود و‬
‫در نهایت تاثیر بر سالمت جامعه داشته باشد‪.‬‬
‫‪ -7-2-‬مالحظات اجتماعي و فرهنگي‬

‫اقدام به احداث این واحد تولیدی' عالوه بر کار آفرینی برای حدود' ‪ 60‬نفر به صورت مستقیم میتواند باعث جلوگ''یری' از‬
‫خروج نقدینگی کشور از طریق' واردات محصوالتی' نظیر مونو کلسیم فسفات‪ ،‬کوده''ای' سوپرفس''فات و کام''ل‪ ،‬س''ولفات‬
‫پتاسیم و ‪ ...‬شود‪.‬‬
‫‪ -7-2-‬مالحظات سياسي‬
‫پر واضح بوده كه قوانين اقتصادي' و دستورالعمل‌هايي' كه در جهت رشد اقتصاد هر كش''ور' تص''ويب و اعم''ال مي‌ش''وند‬
‫همگي بر مبناي شرايط سياسي' حاكم بر آن كشور و سياست‌هاي جهاني استوار است‪ .‬با توجه به اهميت ارزهاي دالر و‬
‫يورو در معامالت بين‌المللي‪ ،‬طبيعتا ً هر كشوري كه منابع ارزي' (دالر و يورو) بيشتري در اختيار داشته باشد از قدرت‬
‫اقتصادي' بيشتري در دنيا برخوردار است‪.‬‬
‫يكي از راه‌هاي تأمين و تجهيز منابع ارزي در كشور‪ ،‬صادرات كاال مي‌باشد' كه بسياري از كش''ورهاي' منطق''ه و جه''ان‬
‫واردكننده عمده محصوالت این طرح ميباشند‪ .‬ازاینرو از مالحظات سیاسی این طرح می‌توان موارد' ذیل را بیان نمود‪:‬‬
‫‪ .1‬مشاركت در راستاي سياستهاي كلي اصل چهل و چهارم (‪ )44‬قانون اساسي جمهوري' اسالمي ايران و توس''عه‬
‫سياست خصوصي' سازي‪.‬‬
‫‪ .2‬خودکفا شدن در بخش کشاورزی و دامداری و ارتقا سالمت و بهداشت جامعه‪.‬‬
‫‪ -8‬مكان يابي‬
‫همانطور' که پیشتر' ذکر شد از دالیل تصمیم برای احداث واحد تولید سولفات پتاسیم روبه اتمام بودن ذخائر م''اده مع''دنی'‬
‫سولفات سدیم در استان سمنان و عزم بر استفاده مطلوب و بهینه از تاسیسات' زیربنایی' موجود در مجتمع گرمسار مانن''د‬
‫آب‪ ،‬برق‪ ،‬ساختمانها' و به ویژه نیروی' انسانی ماهر و کارآمد' در این مجتمع است‪ .‬بنابراین عامل نیروی انسانی موج''ود‬
‫در کارخانه گرمسار' که چند بار در طرح توسعه نمک و سولفات س''دیم ک''ارائی خ''ود را نش''ان دادهان''د و ن''یز تاسیس''ات‬
‫زیربنائی' موجود ارزش بیشتری' از سایر فاکتورهای' انتخاب محل کارخانه داشته و محل انتخاب شده در جوار' کارخان''ه‬
‫گرمس''ار(کیلوم''تر' ‪ 35‬ج''اده گرمس''ار س''منان ‪ 17‬کیلوم''تر' بع''د از ش''هرآرادان) میباش''د‪ .‬اج''راي طرح‌ه''اي ص''نعتي و‬
‫پتروشيمي نیازمند' مناطقي با کمترين ريسک ممکن میباشند‪ .‬شرایط' اصلی اين مناطق' به شرح ذیل میباشند‪.‬‬
‫‪ -‬دسترسي' سهل به خوراك‬
‫‪ -‬بازار داخلي در دسترس'‬
‫‪ -‬نزديکي به صنايع پاييندستي‬
‫‪ -‬بازار صادراتی' قابل کسب و دردسترس‬
‫براین اساس جهت تعيين مكان مناسب براي احداث اين طرح موارد' زير بايستي مورد بررسي و ارزيابي قرار' گيرند‪.‬‬
‫‪ ‬امکان دسترسي' به خوراک مورد نياز طرح و توسعه آن در آينده وجود' داشته باشد‪.‬‬
‫‪ ‬امكانات و تسهيالت زيربنايي' از قبيل برق مورد نياز واحد‪ ،‬آب‪ ،‬سوخت و خطوط ارتباطي' وجود داشته باشد‪.‬‬
‫‪ ‬امكانات ارتباطي جاده‌اي اعم از شوسه‪ ،‬راه آهن و فرودگاه و اسکله حداقل فراهم باشد‪.‬‬
‫‪ ‬طرح در مناطقي احداث شود که مزاياي خاصي' از جمله معافيت داشته باشد‪.‬‬
‫‪ ‬خارج از مناطق حفاظت شدة سازمان حفاظت محيط زيست باشد‪.‬‬
‫‪ ‬مشكلي از نظر تأمين نيروي انساني و تمهيدات استقرار' آنان در محل وجود' نداشته باشد‪.‬‬
‫موقعيت مكاني واحد در شكل ذیل نشان داده شده است‪.‬‬
‫شکل ‪ - 4‬موقعيت مكاني طرح‬

‫از اینرو احداث طرح در اين منطقه کامال اقتصادی' و فنی ارزیابی' میگردد چرا که انتق''ال م''واد اولی''ه و محص''والت' از‬
‫مهمترین عوام'ل اص''لی و عملی'اتی در اینن''وع کارخانج'ات' می باش''د‪ .‬م'واد را میت'وان ب'ه ط'رق' مختل'ف نظ''یر ریلی و‬
‫کامیونی جابه جا کرد‪ .‬انتقال ریلی انتق''ال احج''ام زی''اد و طی برنام''ه منظم و هزین''ه کم''تر را ممکن می‌س''ازد‪ '.‬این ن''وع‬
‫انتقال برای مسیرهای ویژه کاربرد' دارد و برای احجام کم قابل استفاده نیس''ت‪ .‬انتق''ال ک''امیونی' ک''ه هزین''ه این روش در‬
‫مقایسه با انتقال ریلی بیشتر' و مدیریت آن سختتر ولی انعطافپذیری' آن ب''االتر ب''وده و ب''رای احج''ام کم ن''یز قاب''ل اس''تفاده‬
‫است‪ .‬نمونه هایی از مواد اولیه و محصوالتی که با روشهای فوق الذکر انتقال داده می‌شوند عبارتند از‪:‬‬
‫نمونه های حمل ریلی‪ :‬محصوالت صادراتی شامل کلرور کلسیم‪.‬‬
‫نمونه های حمل کامیونی‪ ':‬کلرید پتاسیم‪ ،‬سنگ آهک‪.‬‬
‫‪ -9‬دانش فني طرح‬

‫این طرح شامل ‪ 3‬واحد به شرح جدول زیر بوده که در ادامه به اختصار' به معرفی فرآیندهای این واحدها پرداخت''ه ش''ده‬
‫است‪:‬‬
‫جدول ‪ - 13‬واحدهای سهگانه طرح حاضر‬
‫ظرفیت تولید‬ ‫محصول‬ ‫نام واحد تولیدی‬ ‫شماره واحد‬
‫‪40،000‬‬ ‫سولفات پتاسیم‬ ‫سولفات پتاسیم‬ ‫‪1‬‬
‫‪30،000‬‬ ‫اسید سولفوریک‬ ‫اسید سولفوریک‬ ‫‪2‬‬
‫‪20،000‬‬ ‫کلرور کلسیم‬ ‫کلرور کلسیم‬ ‫‪3‬‬
‫‪ -9-1‬واحد شماره ‪ -1‬واحد سولفات پتاسیم‬

‫در این واحد سولفات پتاسیم از واکنش اسید سولفوریک و کلرید پتاسیم تولید میشود‪ .‬شایان ذکر است در این واح''د اس''ید‬
‫هیدروکلریک تولید' شده که در واحد شماره سه با آهک واکنش داده و کلرور کلسیم تولید میکند‪.‬‬
‫‪ -9-2‬واحد شماره ‪ -2‬واحد اسید سولفوریک‬

‫در این واحد از خوراک گوگرد‪ ،‬اسید سولفوریک تولید' میشود‪.‬‬
‫‪ -9-3‬واحد شماره ‪ -3‬واحد کلرور کلسیم‬

‫در این واحد اسید هیدروکلریک' تولید شده در واحد یک با آهک واکنش داده شده و کلرور' کلسیم تولید میشود‪.‬‬
‫‪ -10‬مشخصات‪ ،‬قیمت و نحوه تأمين خوراک‬

‫خوراک های طرح حاضر شامل گوگرد به عنوان خوراک واح''د اس''ید س''ولفوریک‪ ،‬کل''رور کلس''یم ب''ه عن''وان خ''وراک‬
‫واحد سولفات پتاسیم' و آهک به عنوان خوراک واحد کلرور کلسیم و به عنوان ماده کمکی واحد سولفات پتاسیم می باش''د‬
‫که در ادامه به شرح خصوصیات‪ ،‬قیمت و عرضه و تقاضای' آنها پرداخته شده است‪.‬‬
‫‪ -10-1‬گوگرد‬
‫گوگرد یا سولفور با نماد شیمیایی' ‪ S‬یک عنصر شیمیایی' متعلق به گروه ششم و دوره سوم از جدول تناوبی' می باشد ک''ه‬
‫به صورت' آزاد و به صورت ترکیبی موارد' مصرف بسیاری' دارد ولی بیشترین کاربرد' آن برای تهیه ترکیبات' شیمیایی‬
‫و فرآورده‌های میانی در چرخه صنعت به ویژه مواد با ارزشی' نظیر اسید سولفوریک است‪ .‬هزینه تأمین گ''وگرد' ح''دود‬
‫‪ 84.5‬میلیارد لایر به شرح جدول ذیل برآورد شده است‪.‬‬
‫جدول ‪ -14‬قيمت گوگرد مورد نياز طرح‬
‫جمع‬ ‫قيمت واحد‬ ‫مقدار مصرف‬
‫شرح‬
‫(میلیون لایر)‬ ‫(هزار لاير‪/‬تن)‬ ‫(تن)‬
‫‪67،078‬‬ ‫‪6،620‬‬ ‫‪10،446‬‬ ‫گوگرد‬
‫گوگرد مصرفی جهان از سه منبع عمده گوگرد معدنی‪ ،‬گ''وگرد در ترکیب''ات س''ولفوری' و گ''وگرد' هم''راه ب''ا نفت و گ''از‬
‫تأمین می‌گردد‪ '.‬اصلی‌ترین کاربرد گوگرد' در تولی'د اس'ید س'ولفوریک اس'ت ک'ه در ح'ال حاض'ر' بیش از ‪ 90‬درص'د از‬
‫گوگرد تولیدی' در جهان صرف' تولید اسید سولفوریک میشود‪ .‬ایران با ظرفیت تولی''د بیش از ‪ 2‬میلی''ون تن گ''وگرد' یکی‬
‫از کشورهای مهم تولیدکننده گوگرد' در خاورمیانه بوده که بیشترین صادرات آن نیز به کشورهای' هند و چین میباشد‪ .‬بر‬
‫این اساس با توجه به مازاد این محص''ول در ت''أمین آن هیچ‌گون''ه مش''کلی وج''ود' نخواه''د داش''ت و ب''ه راح''تی' در ب''ازار‬
‫بورس کاال قابل تأمین میباشد‪.‬‬
‫بزرگ‌ترین واحدهای تولیدکننده گوگرد شامل پاالیشگاه گ''از ش''هید هاش''می ن''ژاد‪ ،‬پاالیش''گاه نفت آب''ادان‪ ،‬پاالیش''گاه نفت‬
‫تهران‪ ،‬پاالیشگاه نفت شازند' اراک و پاالیشگاه نفت تبریز بوده که بخشی از گوگرد تولی''دی خ''ود را در ب''ورس' ک''اال ب''ه‬
‫فروش میرسانند‪ .‬با توجه به موقعیت طرح حاضر تامین کننده گوگرد' طرح حاض''ر پ''االیش نفت ته''ران در نظ''ر گرفت''ه‬
‫شده و هزینههای حمل مربوط' به گوگرد نیز برای این منطقه در نظر گرفته شده است‪.‬‬
‫‪ -10-2‬پتاسیم کلراید‬
‫‪ -10-2‬معرفی‬
‫ترکیب شیمیایی کلرید پتاسیم نوعی نمک بوده که از ترکیب پتاسیم و کلر به وجود' می‌آید‪ .‬کلراید پتاس''یم مهم‌ت''رین نم''ک‬
‫پتاسیم‌دار' بوده که به صورت سنگ معدن وجود داش''ته‌‪ ،‬قاب''ل دسترس''ی می‌باش''د و از دیگ''ر نمک‌ه''ای پتاس''یم مص''رف‬
‫بیشتری دارد‪ .‬کلرید پتاسیم' در سه شکل متفاوت اندازه گرانول' درشت‪ ،‬اندازه استاندارد و محل''ول در بازاره''ای' جه''انی‬
‫به فروش' می‌رسد‪ .‬جهت تولید کلرید پتاسیم می‌بایست سنگ معدن مورد' نظر تحت فرآیند تغلیظ و فرآوری' قرار گیرد ت''ا‬
‫ناخالصی‌ها جدا شده و کلرید پتاسیم' به عنوان محصول' نهایی بدست می‌آید‪ .‬از کلری''د پتاس''یم' در کاربرده''ای' مختل''ف ب''ه‬
‫شرح ذیل استفاده می‌شود‪.‬‬
‫‪ .1‬از این محصول به عنوان کود در صنایع کش''اورزی اس''تفاده می‌ش'ود‪ '.‬این محص'ول ب''ه دالیلی نس''بت ب''ه دیگ'ر‬
‫کودهای پتاسیمدار مانند سولفات پتاسیم‪ ،‬برای تغذیه گیاه بهتر است‪ .‬زیرا در طبیعت بیشتر یافت می‌ش''ود‪ ،‬منب''ع‬
‫غنی برای تغذیه گیاه بوده و نسبت به دیگر کودهای پتاسیم'دار ارزانتر است‪.‬‬
‫‪ .2‬به عنوان ماده اولیه برای تولید' هیدروکسید' پتاسیم و فلز پتاسیم استفاده میشود‪.‬‬
‫‪ .3‬به عنوان یک جایگزین برای کلراید سدیم در واحدهای' نرمکننده آب خانگی‪.‬‬
‫‪ .4‬در عملیات حفاری نفت و گاز مصرف' عمدهای دارد‪ .‬در پزشکی استفاده میشود‪.‬‬
‫‪ .5‬از مصارف' دیگر این ماده میتوان به صنایع غذایی‪ ،‬صنایع تولید صابون و شوینده'ها‪ ،‬تولید رنگهای شیمیایی' و‬
‫داروها‪ ،‬صنایع شیشه و سرامیک‪ ،‬تولید گل حفاری‬
‫‪ .6‬کاربرد صنعتی' و شیمیایی' که درصد' کمی از کاربرد کلرید پتاسیم' را شامل می‌شود و در تولی''د س''ایر نمک‌ه''ای‬
‫پتاسیم دارد و به عنوان مکمل غذای دام و برای یخ زدایی از سطوح خیابان ها مصرف می شود‪.‬‬
‫‪ -10-2‬نحوه تامین و قیمت‬

‫تنها تولید' کننده پتاسیم کلراید ایران در حال حاضر‪ ،‬مجتمع پتاس خور و بیابانک‪ ،‬ب'ا ظ'رفیت' اس'می ح'دود ‪ 50‬ه'زارتن‬
‫در سال می باشد‪ .‬میانگین قیمت پتاسیم' کلرای'د ب'ر اس'اس می'انگین قیمت آن طی ‪ 3‬ماه'ه گذش'ته (از ابت'دای م'رداد م'اه)‬
‫حدود ‪ 18،405‬لایر به ازای کیلوگرم میباشد‪.‬‬
‫جدول ‪ -15‬قيمت کلرید پتاسیم مورد نياز طرح‬
‫جمع‬ ‫مقدار مصرف قيمت واحد‬
‫شرح‬
‫(میلیون لایر)‬ ‫(لاير‪/‬تن)‬ ‫(تن)‬
‫‪611,046‬‬ ‫‪18،405‬‬ ‫‪33،200‬‬ ‫کلرید پتاسیم‬
‫‪ -10-3‬آهک‬
‫‪ -10-3‬معرفی‬
‫سنگ آهک بدون شک یكی از قدیمی‌ترین موادی بوده كه از زمان‌های دور مورد' اس''تفاده واق''ع ش''ده اس''ت‪ ‌.‬اگ''ر س''نگ‬
‫آهک بیش از ‪ ۹۰‬درصد' وزنش کربنات کلسیم داشته باشد‪ ،‬آهکی ک''ه از آن پخت''ه ش''ود آه''ک پرمای''ه و هرگ''اه کربن''ات‬
‫کلسیم کمتر از ‪ ۷۵‬درصد وزنش باشد‪ ،‬آهکی که از آن پخته شود آهک کم مایه است‪ .‬آهک خالص سفید رنگ بوده ولی‬
‫وجود ناخالصی‌ها' می‌تواند تا حدودی باعث تغییر رنگ آن شوند‌‪ ،‬چنانچ''ه ناخالص'ی‌های س''نگ آه''ک‪ ،‬كربن''ات من''یزیم'‬
‫باشد آن را سنگ آهک دولومیتی می‌نامند' و از پختن آن آهک منیزیومی حاصل می‌شود و هر‌گاه ناخالصی' سنگ آه''ک‬
‫مواد رسی و سیلیسی' باشد‌‪ ،‬از پختن آن بسته به مقدار ناخالصی‌‪ ،‬آهک نیم''ه آبی ی''ا آه''ک آبی تولی''د می‌ش''ود‪ .‬از دی''دگاه‬
‫كلی به ‪ ٣‬صورت' می‌توان آهك را به عمل آورد‪:‬‬
‫‪ ‬روش سنتی‬
‫ً‬
‫در این روش در محل وجود معدن آهک حفر‌ه‌هایی ایجاد می‌كردند و نهایتا زمین جای كوره را كمی گود ك''رده و در آن‬
‫بسته و سنگ آهك را الیه الیه رویه هم می‌چیدند و رو‌ی آن را با گل می‌گرفتند' و كوره را از پائین آتش می‌كردند‌‪ ‌.‬روی‬
‫آهك و خاكستر' را مرطوب' نگه می‌داشتند‪ ‌.‬این كار باعث می‌شد سنگ آهك به نقطه ذوب خود برسد و همچنین رط''وبت‬
‫باعث شكفته شدن آهک می‌شود‌‪ ،‬آهك بصورت مایع از حفره‌های زیرین خارج می‌شود‪.‬‬
‫‪ ‬روش صنعتی (ماشینی)‬
‫در این روش سنگ‌ها را از معادن با سایزهای بزرگ داخل بونكر' می‌ریزند‌‪ ،‬زیر بونكر' دستگاهی به نام ‪ feeder‬وج''ود‬
‫دارد كه سنگ‌ها را به سمت داخل هدایت كرده‌‪ ،‬با تناژ مشخصی وارد' سنگ ش'كن فكی می‌كن'د‌‪ .‬در این قس'مت س'نگ‌ها‬
‫به قطر' بین ‪ ٢٠‬تا ‪ ٣٠‬سانتی متر تبدیل می‌شوند‪ '.‬تسمه نقاله‌هایی كه از پائین به باال در حركت هس''تند‪ ،‬م''واد حاص''له را‬
‫داخل بونكر' دیگر ریخته و مواد از بونكر دوم وارد ‪ feeder‬شده و از آنجا به سنگشكن چكشی منتق''ل می‌ش''وند‪ .‬خ''روجی'‬
‫این قسمت س'نگ‌هایی ب'ا س'ایز' بین ‪ ٥‬ت'ا ‪ ۱۲‬س'انتیم'تر اس'ت‪ .‬مج'دداً م'واد حاص'له توس'ط' تس'مه نقاله‌ه'ایی وارد س'رند‬
‫می‌شوند‌‪ '.‬در اینجا خاک از سنگ‌ها توسط سرند جدا می‌شود‪ .‬سپس باقیمانده مواد وارد ‪ skip‬باالبرهای خاص‌ ش''ده و از‬
‫باال توسط' دریچه‌های هیدرولیك به كوره منتقل می‌شوند‪'.‬‬
‫‪ ‬تهیه آهك از ماسه بادی‬
‫با آنكه ایران دارای منابع بسیار زیاد سنگ آهک میباشد در برخی نقاط مانن''د خوزس''تان و كن''اره ش''مالی خلیج ف''ارس و‬
‫دریای عمان به میزان فراوان ماسه آهكی وجود' دارد‪ .‬ماسه آهكی را نیز می‌توان مانند سنگ آهك پخت و تبدیل به آه''ك‬
‫زنده كرد‌ و با روش معمول آهک شویی‌‪ ،‬آهک آبدیده از ناخالصی‌ها جدا نمود‌‪ .‬این آهک ش''كفته را می‌ت''وان در س''اختن‬
‫مالت ماسه – آهک و شفته آهكی مصرف كرد‌‪ .‬آه'ک ش''كفته پخت''ه ش'ده از ماس'ه‌های آهكی دارای ویژگی‌ه'ای معم''والً‬
‫آهک است‪ .‬بررسی‌های' انجام شده نشان دادند كه ماسه باد‌ی‌های' مناطق فوق دارای ماسه بادی آهكی زیادندكه پختن آنها‬
‫به منظور بدست آوردن آهك می‌تواند اقتصادی‌تر' از حمل آهك باشد‌‪ .‬آهكی كه بدین روش بدست می‌آی'د‌‪ ،‬می‌توان''د ب''رای‬
‫ساختن مالت ماسه – آهكی و شفته آهكی مصرف شود‪.‬‬
‫‪ -10-3‬مقدار مصرف و نحوه تامین‬

‫مقدار مصرف' آهک در طرح حاضر حدود ‪ 23‬هزارتن در سال به ش''رح ج''دول ذی''ل می‌باش''د‪ '.‬مع''ادن آه''ک تقریب''ا در‬
‫تمامی استانهای کشور' پراکنده میباشند لذا قیمت آهک براساس قیمت معادن استان سمنان استعالم شده است‪.‬‬
‫جدول ‪ -16‬مقدار و موارد مصرف آهک مورد نیاز طرح‬
‫مقدار‬
‫شرح‬ ‫واحد‬ ‫ردیف‬
‫(تن در سال)‬
‫‪1،200‬‬ ‫حذف اسدیته سولفات پتاسیم‬ ‫واحد ‪ -1‬سولفات پتاسیم‬ ‫‪1‬‬
‫‪22،000‬‬ ‫واحد ‪ -3‬کلرور کلسیم خنثی سازی هیدروژن کلراید تولیدی‬ ‫‪2‬‬
‫‪23،200‬‬ ‫جمع‬
‫‪ -10-3‬قیمت‬
‫مقدار مصرف' آهک مورد' نیاز طرح حاضر' شامل آهک پودری و آهک زنده میباشد که مجموع مصرف' آنها در ح''دود‬
‫‪ 23‬هزارتن در سال بوده و قیمت آهک پودری(کربنات' کلسیم) بر اساس استعالم های دریافت' شده از معادن منطقه و بر‬
‫اساس تناژ مصرفی معادل ‪ 1،000‬لایر ب‪zz‬ه ازای کیل‪zz‬وگرم و آه''ک زن''ده ح''دود ‪ 1،400‬لایر ب‪zz‬ه ازای کیل‪zz‬وگرم در نظ''ر‬
‫گرفته شده است‪ .‬مراجع قیمت مواد اولیه در پیوست ارائه شده است‪.‬‬
‫‪ -11‬قیمت فروش محصولات‬

‫قیمت فروش' محصوالت طرح بر اساس پیش فاکتورهای' اخذ شده و مراجع معتبر' مشخص شده که به همراه مقدار تولید‬
‫و فروش' ساالنه به شرح جدول ذیل می باشد‪ .‬مراجع قیمت فروش' محصوالت در پیوست ارائه شده است‪.‬‬
‫جدول ‪ -17‬قیمت و مقدار فروش محصوالت طرح در حداکثر طرفیت‬
‫درصد از درآمد‬ ‫فروش ساالنه‬ ‫قیمت‬
‫مقدار فروش‬ ‫محصوالت طرح‬ ‫ردیف‬
‫(‪)%‬‬ ‫(میلیون لایر)‬ ‫(لایر به کیلوگرم)‬
‫‪93%‬‬ ‫‪1,680,000‬‬ ‫‪42،000‬‬ ‫‪40,000‬‬ ‫سولفات پتاسیم‬ ‫‪1‬‬
‫‪1%‬‬ ‫‪25,776‬‬ ‫‪4,246‬‬ ‫‪6،071‬‬ ‫اسید سولفوریک‬ ‫‪2‬‬
‫‪6%‬‬ ‫‪100,000‬‬ ‫‪5,000‬‬ ‫‪20,000‬‬ ‫کلرور کلسیم‬ ‫‪3‬‬
‫‪% 100‬‬ ‫‪1,805,776‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪66,071‬‬ ‫جمع‬
‫‪ -12‬عرضه‬
‫عرضه يك محص'ول در كش'ور مش'تمل ب'ر دو بخش عرض'ه داخلي و واردات ب'وده ك'ه در ادام'ه م'ورد بررس'ي' ق'رار‬
‫گرفته‌اند‪.‬‬
‫‪ -12-1‬تولید داخلی‬
‫به منظور برآورد' تولید داخلی هر یک از محصوالت' مذکور کد آیسیک مربوط به آنها از سامانه اطالع''ات محص''والت‬
‫صنعتی‪ ،‬معدنی و کشاورزی' وزارت صنعت‪ ،‬معدن و تجارت استخراج شده و با استفاده از این کد اطالع''ات واح''دهای'‬
‫تولیدکننده هر یک از محصوالت و ظرفیت اسمی هریک از این واحدها براس''اس آم''ار من''درج در ل''وح فش''رده وزارت‬
‫صنعت‪ ،‬معدن و تجارت منتشر شده در سال ‪ ،1397‬استخراج و مبنای مطالعات میدانی قرار گرفته است‪ .‬در رابط''ه ب''ا‬
‫هر یک از محصوالت' باتوجه به نتایج حاصل از تماس با تک تک واحدهای منتخب‪ ،‬ظرفیت' عملی جمع‌بندی ش''ده و ب''ا‬
‫استفاده از این ظرفیت عملی‪ ،‬ضریب عملکرد واحدهای فعال محاسبه شده است‪ .‬در ادامه نت''ایج بررس''ی واح''دهای ثبت‬
‫شده در تولید هر یک از محصوالت' بر مبنای روش فوق بصورت مجزا ارائه شده اس''ت‪ .‬ج''دول ذی''ل خالص''ه بررس''ی‬
‫واح'دهای تولی'د کنن'ده و مق'دار عرض'ه داخلی محص'والت' ط'رح را نش'ان می ده'د و در ادام'ه ب'ه بررس'ی هری'ک از‬
‫محصوالت به تفصیل پرداخته شده است‪.‬‬
‫جدول ‪ -18‬خالصه وضعیت عرضه داخلی محصوالت تولیدی طرح‬
‫ضریب عملکرد (درصد)‬ ‫ظرفیت اسمی ظرفیت عملی (تن)‬
‫تعداد واحد ثبت شده‬ ‫محصول‬ ‫ردیف‬
‫(تن)‬
‫‪70‬‬ ‫‪170,000‬‬ ‫‪240،000‬‬ ‫‪41‬‬ ‫سولفات پتاسیم‬ ‫‪1‬‬
‫اسید‬ ‫‪2‬‬
‫‪43‬‬
‫‪890،000‬‬ ‫‪2,039,488‬‬ ‫‪46‬‬ ‫سولفوریک‬
‫‪57‬‬ ‫‪28،000‬‬ ‫‪49،000‬‬ ‫‪8‬‬ ‫کلرور کلسیم‬ ‫‪3‬‬
‫در سال ‪1396‬بیش از ‪ 40‬واحد ثبت شده تولید کننده سولفات پتاسیم ب'ا مجم'وع ظ'رفیت ‪ 191,285‬تن در کش'ور' وج'ود‬
‫دارد‪ .‬در جدول ذیل تعداد‪ ،‬ظرفیت اسمی‪ ،‬عملی و ضریب عملکرد تولید این واحدها به تفکیک اس''تانه''ای مس''تقر ارائ''ه‬
‫جدول ‪ - 19‬واحدهای تولید‌کننده سولفات پتاسیم در کشور در سال ‪1396‬‬
‫ظرفیت اسمی ظرفیت عملی ضریب عملکرد سهم از کل تولید عملی‬
‫تعداد واحد‬ ‫استان‬ ‫ردیف‬
‫(درصد)‬ ‫(درصد)‬ ‫(تن)‬ ‫(تن)‬
‫‪5‬‬ ‫‪69‬‬ ‫‪5,200‬‬ ‫‪7,555‬‬ ‫‪4‬‬ ‫اصفهان‬ ‫‪1‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪550‬‬ ‫‪3,870‬‬ ‫‪4‬‬ ‫البرز‬ ‫‪2‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪29‬‬ ‫‪5,300‬‬ ‫‪18,000‬‬ ‫‪4‬‬ ‫قزوين‬ ‫‪3‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪4,200‬‬ ‫‪13,400‬‬ ‫‪4‬‬ ‫قم‬ ‫‪4‬‬
‫خراسان‬
‫‪15‬‬ ‫‪69‬‬ ‫‪15,000‬‬ ‫‪21,700‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬
‫رضوي‬
‫‪20‬‬ ‫‪97‬‬ ‫‪20,150‬‬ ‫‪20,700‬‬ ‫‪3‬‬ ‫سمنان‬ ‫‪6‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪6,800‬‬ ‫‪13,600‬‬ ‫‪3‬‬ ‫كرمان‬ ‫‪7‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪800‬‬ ‫‪22,000‬‬ ‫‪2‬‬ ‫ايالم‬ ‫‪8‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪900‬‬ ‫‪2,200‬‬ ‫‪2‬‬ ‫كرمانشاه‬ ‫‪9‬‬
‫‪40‬‬ ‫‪58‬‬ ‫‪39,900‬‬ ‫‪68,260‬‬ ‫‪12‬‬ ‫سایر‬ ‫‪10‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪52‬‬ ‫‪98,800‬‬ ‫‪191,285‬‬ ‫‪41‬‬ ‫جمع‬
‫همانگونه كه مالحظه میگردد جمع ظرفیت عملی واحدهاي فعال توليدكننده سولفات پتاسیم حدود ‪ 98‬هزار تن بوده که با‬
‫توجه به ظرفیت اسمی ثبت شده‪ ،‬ضریب عملکرد متوس'ط' این واح'دها ح'دود ‪ 52‬درص'د می‌باش'د‪ '.‬از می'ان این واح'دها‬
‫طی مطالعات میدانی' مشخص گردید حداقل ‪ 4‬واح''د مس''تقر در اس''تانهای' ایالم‪ ،‬قم‪ ،‬خراس''ان جن''وبی و مرک''زی' تعطی''ل‬
‫شده‌اند که جمعا ظرفیتی' معادل ‪ 44.5‬ه''زار تن در س''ال را ش''امل می‌ش''وند‪ '.‬همچ''نین ش''رکت ارک''ان ش''یمی در بوش''هر‬
‫بیشترین سهم را در عرضه سولفات پتاسیم' در بازار دارا می‌باشد' که پس از افزایش ظ''رفیت س''االنه ح''دود ‪ 30,000‬تن‬
‫در سال تولید میکند‪ .‬بر اساس مطالعات میدانی انجام شده‪ ،‬ظرفیت' اسمی تولید سولفات پتاسیم' در ای''ران در س''ال ‪1397‬‬
‫و با بهره برداری از واحدهای جدید تولیدی' در استان های سمنان‪ ،‬ایالم‪ ،‬تهران و غیره برابر با ‪ 240‬هزار تن در س''ال‬
‫و میزان تولید عملی سولفات پتاسیم' ‪ ،‬به حدود ‪ 170‬هزار تن در سال افزایش یافته است‪.‬‬
‫با توجه به اطالعات اخذ شده از سالنامه آماري وزارت صنعت‪ ‌،‬معدن و تجارت ظرفيت اسمی توليد اس''ید س''ولفوریک‬
‫در کشور' تا سال ‪ 1397‬حدود ‪ 2‬میلیون تن در سال به شرح جدول ذیل اعالم شده است‪.‬‬
‫جدول ‪ -20‬ظرفيت اسمی توليد اسید سولفوریک در کشور تا سال ‪1397‬‬
‫سهم از کل تولید عملی‬ ‫ضریب عملکرد‬ ‫ظرفیت عملی‬ ‫ظرفیت اسمی‬
‫تعداد واحد‬ ‫استان‬ ‫ردیف‬
‫(درصد)‬ ‫(درصد)‬ ‫(تن)‬ ‫(تن)‬
‫‪16‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪129,500‬‬ ‫‪259,000‬‬ ‫‪5‬‬ ‫زنجان‬ ‫‪1‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪56,065‬‬ ‫‪186,883‬‬ ‫‪5‬‬ ‫قزوين‬ ‫‪2‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪58,100‬‬ ‫‪145,250‬‬ ‫‪5‬‬ ‫قم‬ ‫‪3‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪73,150‬‬ ‫‪146,300‬‬ ‫‪5‬‬ ‫همدان‬ ‫‪4‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪16,608‬‬ ‫‪55,360‬‬ ‫‪4‬‬ ‫البرز‬ ‫‪5‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪6,439‬‬ ‫‪32,195‬‬ ‫‪4‬‬ ‫تهران‬ ‫‪6‬‬
‫آذربايجان‬
‫‪7‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪54,500‬‬ ‫‪109,000‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬
‫غربي‬
‫‪5‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪37,000‬‬ ‫‪74,000‬‬ ‫‪3‬‬ ‫سمنان‬ ‫‪8‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪62,000‬‬ ‫‪155,000‬‬ ‫‪3‬‬ ‫یزد‬ ‫‪9‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪4,500‬‬ ‫‪876,500‬‬ ‫‪9‬‬ ‫سایر‬ ‫‪10‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪815,012‬‬ ‫‪2,039,488‬‬ ‫‪46‬‬ ‫جمع‬
‫مرجع‪ :‬آمار مندرج در لوح فشرده وزارت صنعت‪ ،‬معدن و تجارت سال ‪.1396‬‬
‫بر اساس مطالعات ميداني انجام شده با شركتهاي اصلي توليد كننده اسید س''ولفوریک در كش''ور م''يزان توليد واقعي اين‬
‫محصول در كشور در سال ‪ 1396‬حدود ‪ 815‬هزار تن بوده كه اين م''يزان نس''بت ب'ه ظ''رفيت' اس''مي ح''دود' ‪ 40‬درص''د‬
‫می‌باشد‪ .‬یکی از دالیل اصلی اختالف ظرفیت' اسمی اعالم شده از سوی وزارت صنعت‪ ،‬معدن و تجارت با میزان تولید‬
‫واقعی این است که بسیاری از کارخانجات فعلی تولید کننده اس''ید س''ولفوریک تعطی''ل ب''وده و ب''رخی دیگ''ر تجه''یزات و‬
‫خطوط تولید قدیمی' داشته که توان تولید ظرفیت اسمی اعالم شده را دارا نمیباشند‪.‬‬
‫در حال حاضر ‪ 9‬واحد ثبت شده تولید کننده کلرور' کلسیم با مجموع ظرفیت' ‪49‬هزار تن در سال در کش''ور' وج''ود دارد‬
‫که از این میان طی مطالعات میدانی و با درنظر' گرفتن ضریب عملکرد واحدها ‪ 75‬درصد‪ ،‬ظ''رفیت' عملی این واح''دها‬
‫حدود ‪ 28‬هزار تن در سال عنوان شد‪ .‬در جدول ذیل تعداد‪ ،‬ظرفیت' اسمی‪ ،‬عملی و ضریب عملک''رد تولی''د این واح''دها‬
‫به تفکیک استانهای مستقر ارائه شدهاست‪.‬‬
‫جدول ‪ - 21‬واحدهای تولید‌کننده کلرور کلسیم در کشور‬
‫ضریب عملکرد‬
‫ردیف استان تعداد واحد ظرفیت اسمی ظرفیت عملی‬
‫(درصد)‬
‫مرکز‬
‫‪77‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫ی‬
‫‪47‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪3‬‬ ‫سمنان‬ ‫‪2‬‬
‫‪71‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬ ‫سایر‬ ‫‪3‬‬
‫‪57%‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪49‬‬ ‫‪9‬‬ ‫جمع‬
‫همانگونه كه مالحظه میگردد جمع ظرفیت عملی واحدهاي فعال توليدكننده کلرور' کلسیم در سال ‪ 1396‬حدود ‪14‬ه''زار‬
‫تن در سال بوده و با توجه به مطالعات میدانی در اث''ر به''ره ب''رداری' از واح''دهای' جدی''د تولی''د کنن''ده کل''رور کلس''یم این‬
‫مقدار در انتهای سال ‪ 1397‬به ‪ 28‬هزار تن در سال رسیده است‪ .‬لذا مبنای محاسبات در این گزارش عدد ‪ 28‬ه''زار تن‬
‫در سال قرار خواهد گرفت‪ .‬عمده تولیدکنندگان کلرور' کلسیم کشور در استان مرکزی' قرار دارند‪.‬‬
‫‪ -12-2‬واردات‬
‫با استفاده از کد تعرفه'های موجود برای هریک از محصوالت طرح آمار مربوط' به واردات این محصوالت' از تارنمای'‬
‫اتاق بازرگانی‪ ،‬صنایع‪ ،‬معادن و کشاورزی و گمرک جمهوری' اسالمی ایران به شرح ذیل استخراج شده که در ج''دول‬
‫ذیل به صورت خالصه و در ادامه به صورت تفصیلی به واردات هریک از محصوالت' طرح پرداخته شده است‪.‬‬
‫جدول ‪ - 22‬میزان واردات سالیانه محصوالت طی سالهای اخیر (اعداد به تن)‪.‬‬
‫‪ 1397 1396 1395 1394 1393 1392‬میانگین ‪ 5‬سال اخیر‬ ‫محصول‬
‫‪47،35 88،12 83,17 76,22 40,11 36,82‬‬
‫‪67,000‬‬ ‫سولفات پتاسیم‬
‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪1،355‬‬ ‫کلرور کلسیم ‪1،453 2،133 213 1,982 995 891‬‬
‫شایان ذکر است واردات اسید سولفوریک به دلیل مشکالت مربوط به حمل و نق''ل آن ن''اچیز و کم''تر از ‪ 50‬تن در س''ال‬
‫است‪.‬‬
‫در منابع مربوط' به گمرك‪ ،‬تعرفه مربوط' به سولفات پتاسیم' ب''ا ک''د ‪ 31043000‬دس''ته بن''دی ش''ده و ب''ر این اس''اس آم''ار‬
‫واردات طی ‪ 5‬سال اخیر در ادامه ارائه شده است‪.‬‬
‫جدول ‪ -23‬میزان واردات سالیانه سولفات پتاسیم طی ‪ 5‬سال اخیر (تن)‬
‫‪1397 1396 1395 1394 1393 1392‬‬ ‫سال‬
‫‪87،35 88،12 83,17 76,22 40,11 36,82‬‬
‫میزان واردات‬
‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬
‫همانطور' که از جدول فوق قابل مالحظه می باشد میزان واردات کود س''ولفات پتاس''یم' طی س''ال ه''ای ‪ 1394-96‬ح''دود‬
‫‪ 82‬هزار تن در سال بوده است‪ .‬میزان واردات سولفات پتاسیم ثبت شده در آمار گمرک ایران در سال ‪ 1397‬حدود ‪47‬‬
‫هزار تن بوده که حدود' ‪ 44.5‬هزار تن آن در شش ماهه نخست ‪ 1397‬وارد کشور' شده است‪ .‬بر اساس مطالعات میدانی‬
‫انجام شده به دلیل تحریم های اعمال شده‪ ،‬میزان واردات سولفات پتاسیم در شش ماه''ه دوم ‪ 1397‬ح''دود ‪ 2.7‬ه''زار تن‬
‫بوده است‪.‬‬
‫با توجه به برنامه ریزی ورود' یک محموله کود سولفات پتاسیم' به وزن تقری''بی ‪ 40‬ه''زار تن از بالروس در اس''فند م''اه‬
‫‪1‬‬
‫سال ‪ ،97‬میزان تقاضای کود سولفات پتاسیم تامین شده از طریق واردات در سال ‪ 1397‬ب''ا س''ال ه''ای گذش''ته مط''ابقت‬
‫دارد‪ .‬بنابراین در پیش بینی انجام شده در تراز عرضه و تقاضای این محصول در سال ‪ 1397‬میزان واردات حدود ‪87‬‬
‫هزار تن درنظر گرفته شده است‪.‬‬
‫ميزان واردات اسید سولفوریک با شماره تعرفه ‪ 28070000‬به کش''ور در س''اله''ای اخ''یر ن''اچیز و کم''تر از ‪ 50‬تن در‬
‫سال بوده است‪.‬‬
‫آمار واردات کلرور کلسیم طی ‪ 5‬سال اخیر براساس آمار گمرک و با کد تعرف''ه ‪ 28272000‬ب''ه ش''رح ج''دول ذی''ل می‪-‬‬
‫باشد‪.‬‬
‫جدول ‪ -24‬میزان واردات سالیانه کلرور کلسیم طی ‪ 5‬سال اخیر (تن)‬

‫‪139‬‬ ‫‪139 139‬‬
‫‪ 1397 1396‬میانگین ‪ 5‬سال آخر‬ ‫‪1394‬‬ ‫سال‬
‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪1،45 2،13‬‬ ‫‪1,98‬‬
‫‪1،355‬‬ ‫‪213‬‬ ‫میزان واردات ‪995 891‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ 1‬خبرگزاری فارس‪ ،‬در تاریخ ‪15/11/1397‬‬

‫همانطور' که از جدول فوق قابل مالحظه بوده میانگین واردات کلرور کلسیم در ‪ 5‬س''ال گذش''ته ح''دود ‪ 1.3‬ه''زار تن در‬
‫سال میباشد که میزان واردات این محصول' در سال ‪ 1397‬نزدیک به میانگین ‪ 5‬سال اخیر می باشد‪.‬‬
‫‪ -13‬تقاضا‬
‫در این سرفصل' تقاضا به دو بخش تقاضای داخلی و تقاضای خارجی (صادرات) تقسیم شده است‪ .‬به دالیل ذیل محاس''به‬
‫آمار مربوط' به مصرف' محصوالت' طرح از طریق' بررسی' تقاضا در صنایع پاییندست امکانپذیر' نبوده‪ ،‬بنابراین در این‬
‫بخش مصرف' ظاهری محصوالت طرح محاسبه شده است‪.‬‬
‫‪ -1‬به دلیل نوسان قیمت انواع کود‪ ،‬تغییرات آب و هوایی میزان مصرف کودها در هر سال متفاوت می باش'د و ت'ابعیتی'‬
‫از میزان سطح کشت و میزان تولید محصوالت زراعی و باغی ندارد و آمار مدونی' از سوی ارگ''انه''ای مت''ولی انتش''ار‬
‫نمی یابد‪.‬‬
‫‪ -2‬به دلیل غیر صنعتی و غیر علمی بودن کشاورزی مصرف' کودها در کشور از روندها و سرانه مص''رف'ه''ای جه''انی‬
‫پیروی نمیکند‪.‬‬
‫‪ -3‬وزارت' جهاد کشاورزی' از طریق یکی از زیرمجموعه های خود به نام شرکت خ''دمات حم''ایتی کش''اورزی' سیاس''ت‪-‬‬
‫های یارانه'ای مربوط' ب''ه ت''امین ک''ود کش''اورزی کش''ور' را اج''را می کن''د‪ .‬ب'ه این ص''ورت ک''ه ش''رکت خ''دمات حم''ایت‬
‫کشاورزی از طریق واردات و تولیدکنندگان داخلی انواع کوده''ا را ت''امین نم''وده و ب''ا تخفی''ف و ب''ه قیمت یاران''ه ای ب''ه‬
‫کش''اورزان می فروش''د‪ '.‬ب''ه دلی''ل تغی''یر سیاس''ته''ای وزارت' جه''اد کش''اورزی' و این ش''رکت ک''ه خ''ود مت''اثر از نوس''ان‬
‫اعتبارات بودجهای می باشد‪ ،‬آمار فروش کودها در س''اله''ای مختل''ف بخص''وص در ان''واع کوده''ای' وارداتی' (کوده''ای'‬
‫پتاسه و فسفاته) بسیار متفاوت می باشد‪.‬‬
‫‪ -4‬به دلیل مازاد تولید کودهای' ازته (نیتروژنی' مانند اوره) در داخل کشور توسط' پتروشیمی'ها (که سهامداران عمده آنه'ا‬
‫عموما ارگانهای دولتی یا نیمه خصوصی' بوده) و از طرف' دیگر کسری تولید کودهای فس''فاته و پتاس''ه ب''ه دلی''ل کمب''ود‬
‫مواد اولیه مناسب‪ ،‬سبد توزیع و مصرف کودهای' کشاورزی' در کشور بدون توجه به نی''از واقعی' کش''اورزان' ب''ه س''مت‬
‫مصرف کودهای' ازته رفته و نسبت مصرف' کودهای ازته بسیار' بیشتر از مصرف' کودهای فسفاته و پتاسه میباشد‪.‬‬
‫‪ -13-1‬تقاضاي داخلي‬
‫باتوجه به توضیحات' فوق تقاضای داخلی هریک از محصوالت' طرح به شرح ذیل به تفکیک محص''والت' محاس''به ش''ده‬
‫است‪.‬‬
‫عمده مصرف' سولفات پتاسیم' به عنوان کود کشاورزی می باش''د ک''ه آم''ار دقیقی از م''یزان مص''رف آن در این بخش در‬
‫سالهای گذشته وجود' ندارد‪ .‬بر اساس اطالعات بدست آمده‪ ،‬در سال ‪ 1397‬ح''دود ‪ 70‬درص'د' کوده'ای' مص'رفی کش''ور‬
‫ازته‪ 20 ،‬درصد فسفاته و ‪ 10‬درص'د' پتاس''ه می باش''د و ب''ا توج''ه ب'ه نس''بت ه''ای اس''تاندارد جه''انی در مص''رف ان''واع‬
‫کودهای فسفاته‪ ،‬ازته و پتاسه‪ ،‬ک''ه توس''ط س''ازمان خ''وار و ب''ار و کش''اورزی' مل''ل متح''د (‪ )FAO‬ارای''ه گردی''ده‪ ،‬ب''رای‬
‫رسیدن به ضریب مصرف' ‪ 15‬درصدی' کودهای پتاسه در کشور‪ ،‬ساالنه به ‪ 400‬هزار تن از این نوع ک''ود نی''از وج''ود'‬
‫دارد‪ .‬این در حالیست که تولید' سولفات پتاسیم در سال ‪ 97‬حدود ‪170‬هزار تن برآورد می گردد‪ .‬می'انگین مص'رف' ک'ود‬
‫در کش''ور' ای''ران ح''دود ‪ 60‬کیل''وگرم در هکت''ار ب''رآورد می ش''ود ک''ه این مق''دار نص''ف می''انگین جه''انی و ی''ک س''وم‬
‫کشورهای' توسعه یافته است‪.‬‬
‫جدول ‪ - 25‬محاسبه مصرف ظاهری سولفات پتاسیم در سال ‪1397‬‬
‫سال ‪( 1397‬تن)‬ ‫شرح‬ ‫ردیف‬
‫‪170,000‬‬ ‫تولید‬ ‫‪1‬‬
‫‪87,000‬‬ ‫واردات‬ ‫‪2‬‬
‫‪-‬‬ ‫صادرات‬ ‫‪3‬‬
‫‪257،000‬‬ ‫مصرف ظاهری‬ ‫‪4‬‬
‫به‌منظ''ور' بررس 'ی' م''یزان تقاض''ای اس''ید س''ولفوریک‪ ،‬م''یزان تولی''د ص''نایع پایین‌دس''تی' آن و ض''ریب مص''رف اس''ید‬
‫سولفوریک در این صنایع بررسی شده است‪ .‬از صنایع مصرف کننده اسید سولفوریک' می‌توان به ص''نعت تولی''د روی‪،‬‬
‫تولید اسید فسفریک‪ ،‬تولید کودهای' کشاورزی' از جمله سوپر' فسفات ساده‪ ،‬سولفات آمونیوم و سولفات پتاسیم اشاره کرد‪.‬‬
‫ض''ریب مص''رف اس''ید س''ولفوریک در هرک''دام از محص''والت' فوق‌ال''ذکر طب''ق مطالع''ات می''دانی و تم''اس ه''ای تلف''نی‬
‫صورت پذیرفته با تولید کنندگان به شرح جدول ذیل می‌باشد‪.‬‬
‫جدول ‪ -26‬ضریب مصرف اسید سولفوریک‬
‫ضریب مصرف اسید سولفوریک‬ ‫شرح‬ ‫ردیف‬
‫‪1‬‬ ‫تولید روی‬ ‫‪1‬‬
‫‪2.03‬‬ ‫تولید اسید فسفریک‬ ‫‪2‬‬
‫‪0.727‬‬ ‫تولید سولفات آمونیوم‬ ‫‪3‬‬
‫‪0.5626‬‬ ‫تولید سولفات پتاسیم‬ ‫‪4‬‬
‫‪0.493‬‬ ‫تولید سوپر فسفات ساده‬ ‫‪5‬‬
‫در ادامه به تقاضای' این محصول' در صنایع مصرفی آن پرداخته شده است‪.‬‬
‫‪ -13-1-‬شمش روی‬
‫در فرآیند' تولید روی‪ ،‬در مرحله لیچینگ از اسید س''ولفوریک' ب'ه عن''وان حالل اس''تفاده می ش''ود‪ .‬در این واح''د در ابت''دا‬
‫خاک مصرفی‪ ،‬اسید سولفوریک‪ ،‬اسپنت و بخار به پالپ وارد شده و بعدازآن فرآیند' لیچ اسیدی به‌منظ''ور' انحالل خ''اک‬
‫صورت می‌گیرد‪ '.‬در این فرآیند باتوجه به ناخالصی‌های' موج''ود در آن''الیز خ''اک مص''رفی‪ '،‬مق''داری س''ولفات آهن و در‬
‫برخی موارد سولفات آلومینیوم' تحت ‪ PH‬خاصی شارژ' می‌گردد‪ .‬سپس در فرآین''د لیچ خن''ثی‪ ،‬ناخالص 'ی‌هایی از محل''ول‬
‫سولفات روی' حاصله جدا میشود‪ .‬در این مرحله پرمنگنات پتاس'یم اف'زوده ش'ده و س'پس جهت تنظیم' ‪ PH‬محل'ول خن'ثی‪،‬‬
‫دوغاب آهک اضافه میشود‪ .‬تعداد و ظرفیت' واحدهای تولیدکننده روی' به تفکیک استان به شرح جدول ذیل می‌باشد‪.‬‬
‫جدول ‪ -27‬واحدهای تولید‌کننده روی در کشور‬

‫تعداد ظرفيت (تن)‬ ‫استان‬ ‫ردیف‬
‫‪360‬‬ ‫‪1‬‬ ‫آذربایجان شرقی‬ ‫‪1‬‬
‫‪6,400‬‬ ‫‪1‬‬ ‫اصفهان‬ ‫‪2‬‬
‫‪8,591‬‬ ‫‪11‬‬ ‫تهران‬ ‫‪3‬‬
‫‪2,000‬‬ ‫‪1‬‬ ‫چهارمحال و بختیاری‬ ‫‪4‬‬
‫‪231,110‬‬ ‫‪41‬‬ ‫زنجان‬ ‫‪5‬‬
‫‪11,650‬‬ ‫‪2‬‬ ‫سمنان‬ ‫‪6‬‬
‫‪13,290‬‬ ‫‪2‬‬ ‫قزوین‬ ‫‪7‬‬
‫‪9,550‬‬ ‫‪3‬‬ ‫قم‬ ‫‪8‬‬
‫‪9,000‬‬ ‫‪2‬‬ ‫کرمانشاه‬ ‫‪9‬‬
‫‪8,200‬‬ ‫‪1‬‬ ‫گیالن‬ ‫‪10‬‬
‫‪13,185‬‬ ‫‪5‬‬ ‫مرکزی‬ ‫‪11‬‬
‫منطقه آزاد قشم و‬
‫‪24,480‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪12‬‬
‫ارس‬
‫‪18,000‬‬ ‫‪1‬‬ ‫هرمزگان‬ ‫‪13‬‬
‫‪60,000‬‬ ‫‪1‬‬ ‫یزد‬ ‫‪14‬‬
‫‪415,816‬‬ ‫جمع کل‬
‫مرجع‪ :‬آمار مندرج در لوح فشرده وزارت صنعت‪ ،‬معدن و تجارت سال ‪1396‬‬
‫‪ -13-1-‬اسید فسفریک‬
‫واحدهای تولید کننده اسید فسفریک با مجموع' ظرفیت اسمی ‪ 713.5‬هزار تن در سال به شرح جدول ذیل میباشد‪.‬‬
‫جدول ‪ -28‬واحدهای تولید‌کننده اسید فسفریک در کشور‬
‫ظرفیت اسمی (تن) ظرفیت عملی (تن)‬ ‫نام واحد‬ ‫ردیف‬
‫تعطیل‬ ‫‪255,000‬‬ ‫پتروشیمی رازی‬ ‫‪1‬‬
‫‪70,000‬‬ ‫‪126,000‬‬ ‫آریا فسفریک جنوب‬ ‫‪2‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪73,500‬‬ ‫مجتمع فسفات کارون‬ ‫‪3‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪70,000‬‬ ‫کود و سم بافق‬ ‫‪4‬‬
‫‪2,000‬‬ ‫‪60,000‬‬ ‫پرشین شیمی گستر‬ ‫‪5‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪40,000‬‬ ‫توسعه گستر کویر‬ ‫‪6‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪40,000‬‬ ‫ارکان شیمی جنوب‬ ‫‪7‬‬
‫‪15,000‬‬ ‫‪20,000‬‬ ‫کیمیاداران کویر‬ ‫‪8‬‬
‫‪12,000‬‬ ‫‪12,000‬‬ ‫صنایع پارچین‬ ‫‪9‬‬
‫پاسارگاد شیمی‬
‫‪0‬‬ ‫‪10,000‬‬ ‫‪10‬‬
‫خاورمیانه‬
‫‪8,000‬‬ ‫‪5,000‬‬ ‫پارس پاالیش فجر‬ ‫‪11‬‬
‫كود شيميايي ستاره‬
‫‪0‬‬ ‫‪1,000‬‬ ‫‪12‬‬
‫غرب‬
‫‪3,000‬‬ ‫‪1,000‬‬ ‫لیان شیمی فارس‬ ‫‪13‬‬
‫‪110,000‬‬ ‫‪713,500‬‬ ‫جمع‬
‫همان‌گونه كه مالحظه می‌گردد' جمع ظرفیت اسمی واحدهای' تولیدکننده اسید فسفریک حدود' ‪ 714‬هزار تن در سال بوده‬
‫که بر اساس مطالعات میدانی' انجام شده تولید' واقعی واحدهاي فعال در حدود ‪ 110‬هزار تن در سال می‌باشد‪.‬‬
‫‪ -13-1-‬کودهای شیمیایی‬
‫همانطور' که پیشتر' ذکر شد کودهای کشاورزی' عمدتا شامل سوپر فسفات‌ها‪ ،‬سولفات آمونیوم' و سولفات پتاس''یم می‌باش 'د'‬
‫ک''ه س''ولفات پتاس''یم در بخش قبلی بررس''ی و در ادام''ه ظ''رفیت اس''می و ظ''رفیت واقعی' تولی''د واح''دهای تولی''د کنن''ده‬
‫سوپرفسفات ساده و سولفات آمونیوم' به عنوان صنعت پاییندست اسید سولفوریک به طور جداگانه ارائه شده است‪.‬‬
‫‪ -13-1-‬سوپرفسفات ساده (‪)SSP‬‬
‫تعداد‪ ،‬ظرفیت' اسمی و تولید واقعی' واح''دهای تولی''د کنن''ده س''وپر' فس''فات س''اده ب'ه تفکی''ک اس''تان ب''ه ش''رح ج''دول ذی''ل‬
‫می‌باشد‪.‬‬
‫جدول ‪ -29‬واحدهای تولید‌کننده' سوپر فسفات ساده (‪ )SSP‬در کشور‬
‫تعداد ظرفیت اسمی (تن) ظرفیت عملی (تن)‬ ‫استان‬ ‫ردیف‬
‫‪14,500‬‬ ‫‪66,300‬‬ ‫‪9‬‬ ‫يزد‬ ‫‪1‬‬
‫‪13,800‬‬ ‫‪101,500‬‬ ‫‪5‬‬ ‫كرمان‬ ‫‪2‬‬
‫‪13,100‬‬ ‫‪120,300‬‬ ‫‪11‬‬ ‫خراسان رضوي‬ ‫‪3‬‬
‫‪10,000‬‬ ‫‪12,000‬‬ ‫‪1‬‬ ‫خراسان جنوبي‬ ‫‪4‬‬
‫‪8,700‬‬ ‫‪103,500‬‬ ‫‪9‬‬ ‫آذربايجان شرقي‬ ‫‪5‬‬
‫‪8,000‬‬ ‫‪90,000‬‬ ‫‪2‬‬ ‫بوشهر‬ ‫‪6‬‬
‫‪6,400‬‬ ‫‪34,600‬‬ ‫‪10‬‬ ‫سمنان‬ ‫‪7‬‬
‫‪5,500‬‬ ‫‪13,550‬‬ ‫‪4‬‬ ‫اصفهان‬ ‫‪8‬‬
‫‪4,800‬‬ ‫‪24,500‬‬ ‫‪3‬‬ ‫ايالم‬ ‫‪9‬‬
‫‪3,500‬‬ ‫‪62,470‬‬ ‫‪6‬‬ ‫قزوين‬ ‫‪10‬‬
‫‪2,900‬‬ ‫‪62,500‬‬ ‫‪6‬‬ ‫خوزستان‬ ‫‪11‬‬
‫‪1,800‬‬ ‫‪20,500‬‬ ‫‪6‬‬ ‫قم‬ ‫‪12‬‬
‫‪1,700‬‬ ‫‪27,000‬‬ ‫‪6‬‬ ‫آذربايجان غربي‬ ‫‪13‬‬
‫‪1,400‬‬ ‫‪21,000‬‬ ‫‪2‬‬ ‫كردستان‬ ‫‪14‬‬
‫‪1,300‬‬ ‫‪10,500‬‬ ‫‪3‬‬ ‫گلستان‬ ‫‪15‬‬
‫‪1,000‬‬ ‫‪15,000‬‬ ‫‪2‬‬ ‫گيالن‬ ‫‪16‬‬
‫‪900‬‬ ‫‪37,500‬‬ ‫‪3‬‬ ‫زنجان‬ ‫‪17‬‬
‫تعداد ظرفیت اسمی (تن) ظرفیت عملی (تن)‬ ‫استان‬ ‫ردیف‬
‫‪800‬‬ ‫‪13,000‬‬ ‫‪3‬‬ ‫كرمانشاه‬ ‫‪18‬‬
‫‪600‬‬ ‫‪4,500‬‬ ‫‪2‬‬ ‫اردبيل‬ ‫‪19‬‬
‫‪400‬‬ ‫‪3,010‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪ 20‬سيستان و بلوچستان‬
‫‪300‬‬ ‫‪7,750‬‬ ‫‪2‬‬ ‫فارس‬ ‫‪21‬‬
‫‪1,900‬‬ ‫‪39,690‬‬ ‫‪6‬‬ ‫سایر استانها‬ ‫‪22‬‬
‫‪103,300‬‬ ‫‪890,670‬‬ ‫‪103‬‬ ‫جمع‬
‫همان‌گونه كه مالحظه می‌گردد' جمع ظ''رفیت واقعی' واح''دهاي فع''ال توليدكنن''ده س''وپر' فس''فات س''اده (‪ )SSP‬ح''دود' ‪103‬‬
‫هزار تن در سال بوده که با توجه به ظرفیت اسمی ثبت شده‪ ،‬ضریب عملکرد متوس''ط این واح''دها ح''دود ‪ 11.6‬درص''د‬
‫می‌باشد‪.‬‬
‫‪ -13-1-‬سولفات آمونیوم‬
‫در حال حاضر ‪ 15‬واحد تولیدکننده سولفات آمونی''وم در کش''ور' وج''ود دارد‪ .‬ب''ر اس''اس ظ''رفیت عملی ص''نایع مص''رف'‬
‫کننده اسید سولفوریک و ضریب مصرف‪ '،‬میزان مصرف اسید سولفوریک در سال ‪ 1396‬به شرح جدول ذیل می‌باشد‪'.‬‬
‫جدول ‪ -30‬میزان مصرف اسید سولفوریک در سال ‪1396‬‬
‫مقدار مصرف‬ ‫مقدار تولید سال ضریب‬
‫شرح‬ ‫ردیف‬
‫(تن)‬ ‫مصرف‬ ‫‪1396‬‬
‫‪291,071‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪291,071‬‬ ‫تولید روی‬ ‫‪1‬‬
‫‪223,300‬‬ ‫‪2.03‬‬ ‫‪110,000‬‬ ‫تولید اسید فسفریک‬ ‫‪2‬‬
‫‪135,658‬‬ ‫‪0.727‬‬ ‫‪186,600‬‬ ‫تولید آمونیوم سولفات‬ ‫‪3‬‬
‫‪0.562‬‬
‫‪55,585‬‬ ‫‪98,800‬‬ ‫تولید سولفات پتاسیم‬ ‫‪4‬‬
‫‪6‬‬
‫‪50,927‬‬ ‫‪0.493‬‬ ‫‪103,300‬‬ ‫تولید سوپر فسفات ساده‬ ‫‪5‬‬
‫‪75,654‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫سایر‬ ‫‪6‬‬
‫‪832,195‬‬ ‫مصرف کل‬
‫سایر مصارف' مذکور در بند ‪ 6‬جدول فوق' مرب'وط' ب'ه مص'رف' در ص'نایعی' از جمل'ه تب''دیل کنس''انتره اکس''یدی مس ب'ه‬
‫شمش مس‪ ،‬تبدیل کنسانتره اکسیدی آنتیموان به شمش آن''تیموان و غ''یره میباش''د ک''ه در مرحل''ه اس''ید ش''ویی از این اس''ید‬
‫استفاده میشود‪.‬‬
‫باتوجه به آمار صادرات‪ ،‬واردات و همچنین تولید' کلرور کلسیم که توضیحات مربوط' به آن در دیگر بخشها ارائ''ه ش''ده‬
‫مصرف ظاهری' این محصول' در سال ‪ 1397‬به شرح جدول ذیل حدود ‪ 16.8‬هزار تن در سال محاس''به ش''ده ک''ه ح''دود‬
‫‪ 90‬درصد آن از طریق' تولید داخل تامین میگردد‪.‬‬
‫جدول ‪ - 31‬محاسبه مصرف ظاهری کلرور کلسیم در سال ‪1397‬‬
‫سال ‪( 1397‬تن)‬ ‫شرح‬ ‫ردیف‬
‫‪28,000‬‬ ‫تولید‬ ‫‪1‬‬
‫‪1,453‬‬ ‫واردات‬ ‫‪2‬‬
‫‪12,623‬‬ ‫صادرات‬ ‫‪3‬‬
‫‪16,830‬‬ ‫مصرف ظاهری‬ ‫‪4‬‬
‫‪ -13-2‬تقاضاي خارجي (صادرات)‬

‫با اس''تفاده از ک''د تعرفه‌ه''ای موج''ود' ب''رای هری''ک از محص''والت آم''ار مرب''وط' ب''ه ص''ادرات' این محص''والت از ات''اق‬
‫بازرگانی‪ ،‬صنایع‪ ،‬معادن و کشاورزی استان تهران استخراج شده که خالصه آن به شرح جدول ذیل میباشد و در ادام''ه‬
‫به صورت' تفصیلی به صادرات هریک از محصوالت طرح پرداخته شده است‪.‬‬
‫جدول ‪ - 32‬میزان صادرات سالیانه محصوالت طی سالهای اخیر (اعداد به تن)‬
‫میانگین ‪ 5‬سال اخیر‬ ‫‪1397‬‬ ‫‪1396‬‬ ‫‪1395‬‬ ‫‪1394‬‬ ‫‪1393‬‬ ‫‪1392‬‬ ‫محصول‬ ‫ردیف‬
‫‪101‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪500‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫سولفات پتاسیم‬ ‫‪1‬‬
‫‪11,03‬‬ ‫‪16,27‬‬ ‫‪11,70‬‬ ‫‪16,56‬‬ ‫‪12,98‬‬ ‫‪10,03‬‬ ‫اسید‬
‫‪13,713‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫سولفوریک‬
‫‪2,738‬‬ ‫‪12623‬‬ ‫‪735‬‬ ‫‪175‬‬ ‫‪59‬‬ ‫‪98‬‬ ‫‪113‬‬ ‫کلرور کلسیم‬ ‫‪3‬‬
‫همانطور' که در جدول فوق مالحظه میشود میانگین صادرات' سولفات پتاس'یم در ح'دود ‪ 101‬تن و کل'رور کلس'یم ح'دود‬
‫‪ 2.7‬هزار تن می باشد‪ .‬همچنین میانگین ص''ادرات اس''ید س''ولفوریک ب''رای ‪ 5‬س''ال اخ''یر ح''دود ‪ 13‬ه''زار تن در س''ال‬
‫محاسبه شده است‪.‬‬
‫میانگین مقدار صادرات سولفات پتاسیم در حدود ‪ 101‬تن برای مجموع' سال‌های ثبت شده که مقدار ناچیزی می‌باشد‪'.‬‬
‫براي نيل به هدف توسعه صادرات يك كاالي صنعتي' كه پتانسیل‌ها' و توانمندی‌های توليدي' و مزيت نسبي آن محرز' شده‬
‫است شناخت بازارهاي مناسب جهاني جهت عرضه آن كاال از اهميت ویژه‌ای برخوردار است‪ .‬به عبارت ديگر اگرچ''ه‬
‫دست يافتن به توانمن'دي توليدي' ب'راي ح'ركت در راس'تاي توس'عه ص'ادرات ال'زامي اس'ت ولي مطمئن'ا ً اين ام'ر ب'راي‬
‫م''وفقيت عملي در توس''عه ص''ادرات ك''افي نب''وده و ص''رف برخ''ورداري از م''زيت نس''بي تض''مين كنن''ده ه''دف توس''عه‬
‫صادرات نمی‌باشد بلكه بايد شناخت كامل از ساختار' و تحوالت بازارهاي جهاني و تعيين و اولویت‌بندی' بازارهاي' هدف‬
‫با تكيه بر شاخص‌های شناخته شده مناسب‌ترین بازارهاي' صادراتي' را ب''راي ه''ر محص''ول' تع''يين نم''وده و ب''راي وارد‬
‫شدن در هر بازار هدفي نيز استراتژي' مناسبي را متناسب با ساختار و تحوالت آن بازار برنامه‌ریزی نمود‪ .‬ايران بدليل‬
‫برخورداري از شرايط اقليمي مناسب و متنوع‪ ،‬وجود' ذخاير عظيم و نيروي' کار ارزان و م''وقعيت ترانزيتي ع''الي‪ ،‬از‬
‫موقعيت خاص در بخش صادرات غير نفتي به‌ویژه در صنايع معدني‪ ‌،‬شيميايي و صنايع غذايي و صنايع فل''زي' و غ''یره‬
‫برخوردار است‪.‬‬
‫با توجه به اطالعات بدست آمده از اداره گمرک جمهوري اس''المي ايران م'يزان ص''ادرات اس''ید س''ولفوریک ب'ه ش''رح‬
‫جدول ذيل میباشد‪.‬‬
‫جدول ‪ -33‬ميزان صادرات اسید سولفوریک از كشور طي سال‌های ‪1392 -97‬‬
‫‪ 1397 1396 1395 1394 1393 1392‬میانگین ‪ 5‬سال آخر‬ ‫سال‬
‫‪11,03 16,27 11,70 16,56 12,98 10,03‬‬
‫‪13713‬‬ ‫میزان صادرات(تن)‬
‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬
‫در منابع مربوط' به گمرك‪ ،‬تعرفه ‪ 28272000‬مربوط به این ماده بوده که میانگین واردات ‪ 5‬سال اخ''یر کل''رور کلس''یم‬
‫حدود ‪ 2.7‬هزار تن میباشد که آمار صادرات طی سال های ‪ 1392-97‬به شرح جدول ذیل ارائه می گردد‪.‬‬
‫جدول ‪ -34‬میزان صادرات سالیانه کلرور کلسیم طی ‪ 5‬سال اخیر‬
‫‪ 1397 139 139 139 139 139‬میانگین ‪ 5‬سال آخر‬ ‫سال‬
‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪1262‬‬
‫‪2738‬‬ ‫‪735‬‬ ‫‪175‬‬ ‫‪59‬‬ ‫‪98‬‬ ‫‪113‬‬ ‫میزان صادرات(تن)‬
‫‪3‬‬
‫‪ -14‬پیشبینی امكانات عرضه داخلی‬

‫در این بخش امکانات عرضه داخلی بر اساس آمار واحدهای با مجوز' تاسیس و یا طرح توس'عه من'درج در ل'وح فش'رده‬
‫وزارت صنعت‪ ،‬معدن و تجارت منتشر شده در سال ‪ ،1397‬استخراج و مبنای مطالعات میدانی قرار' گرفته است‪.‬‬
‫با بررسی' آمار مربوط به طرحهای دارای جواز' تاسیس و طرحهای توسعه تولید سولفات پتاسیم در سال ‪ 1397‬مجموع‬
‫ظرفیت طرحهای با بیش از ‪ 20‬درصد' پیشرفت‪ ،‬حدود ‪ 103‬هزارتن در سال بوده که با احتساب ظرفیت طرح های‬
‫فعال‪ ،‬ظرفیت' واحدهای تولید کننده به حدود ‪ 340‬هزار تن در سال خواهد رسید‪ .‬بر اساس درصد' پیشرفت واحدهای‬
‫مذکور پیش بینی عرضه این محصول به شرح ذیل می باشد‪:‬‬
‫جدول ‪ - 35‬طرح های دارای جواز تاسیس و طرح های توسعه تولید سولفات پتاسیم‬
‫تعداد واحد‬ ‫ظرفیت اسمی (تن)‬ ‫درصد پیشرفت‬ ‫ردیف‬
‫‪30‬‬ ‫‪282,080‬‬ ‫‪0-20‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪20-40‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪40,000‬‬ ‫‪40-60‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪41,000‬‬ ‫‪60-80‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪22,000‬‬ ‫‪80-90‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪100‬‬ ‫بیشتر از ‪90‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪40‬‬ ‫‪385,180‬‬ ‫جمع‬
‫مرجع‪ :‬آمار مندرج در لوح فشرده وزارت صنعت‪ ،‬معدن و تجارت منتشر شده در سال ‪1397‬‬
‫همانگونه که پیشتر در بخش تولید' داخلی توضیح داده شد ضریب عملکرد مربوط' به واحدهای با پروانه بهره‌ب''رداری' و‬
‫با حذف واحدهای تعطیل برای سولفات پتاسیم برابر ‪ 70‬درصد' محاسبه ش''د‪ .‬در این بخش ن''یز ح''دودا از همین ض''ریب‬
‫برای پیشبینی طرحهای با مجوز' تاسیس و یا طرح های توسعه استفاده شده است‪.‬‬
‫جدول ‪ -36‬پیش‌بینی عرضه داخلی سولفات پتاسیم‬
‫ظرفیت اسمی (تن) ظرفیت عملی (تن)‬ ‫سال‬ ‫ردیف‬
‫‪170,000‬‬ ‫‪240,000‬‬ ‫‪1398‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪183,260‬‬ ‫‪262,000‬‬ ‫‪1399‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪207,860‬‬ ‫‪300,000‬‬ ‫‪1400‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪231,860‬‬ ‫‪340,000‬‬ ‫‪1401‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪231,860‬‬ ‫‪340,000‬‬ ‫‪1402‬‬ ‫‪5‬‬
‫مرجع‪ :‬آمار مندرج در لوح فشرده وزارت صنعت‪ ،‬معدن و تجارت‪.‬‬
‫در اين بخش ابتدا به بررسي' وضعيت' طرح‌های در حال اجرا و سپس به جمع‌بندی و پيش بيني توليد اسید سولفوریک تا‬
‫سال ‪ 1402‬بر اساس طرح‌های' اشاره شده پرداخته مي شود‪.‬‬
‫‪ -14-2‬طرح‌های در حال اجرا‬
‫با توجه به اطالعات بدست آمده از وزارت صنعت‪ ‌،‬معدن و تجارت ظ''رفيت اس''مي ك''ل واح''دهايي' ک''ه در زمين''ه توليد‬
‫اسید سولفوریک موافقت اصولي دريافت نموده‌اند حدود ‪ 4.4‬میلیون تن در سال در ‪ 21‬واحد می‌باشد‪ '.‬همچنين ب''ا توج''ه‬
‫به بررسي هاي به عمل آمده در خصوص غير فعال بودن و عدم پيشرفت فيزيکي' اک''ثر طرح‌ه''ا از زم''ان اخ''ذ م''وافقت‬
‫اصولي از وزارت صنعت‪ ‌،‬معدن و تجارت پيش بيني می‌گردد از کل ظ''رفيت طرح‌ه''ا ص''رفا ً ‪ 1.2‬میلی''ون تن در س''ال‬
‫(حدود ‪ 37‬درصد کل طرح‌ها) تا سال ‪ 1402‬به بهره‌برداری' برسند‪ .‬اين پيش بيني بر اساس حذف واحدهايي' ك''ه داراي‬
‫پيشرفت فيزيكي' كمتر از ‪ 20‬درصد' بودهاند انجام گرديده است‪ .‬بر اين اساس با احتساب ظرفيت اسمي فعلي توليد اس''ید‬
‫سولفوریک حدود ‪ 2‬میلیون تن‪ ،‬پيش بيني می‌گردد ظرفيت اسمي توليد اين محصول در پايان س'ال ‪ 1402‬ب'ا راه‌ان'دازی‬
‫طرح‌های در حال اجرا به حدود ‪ 3.2‬میلیون تن در سال به شرح ذيل افزايش يابد‪.‬‬
‫جدول ‪ -37‬ظرفيت اسمي توليد اسید سولفوریک در پايان سال ‪( 1402‬ارقام به میلیون تن)‬
‫‪2‬‬ ‫ظرفيت اسمي اسید سولفوریک در پايان سال ‪1396‬‬
‫ظرفيت طرح‌هایی که تا سال ‪ 1402‬امکان بهره‌برداری از آنها ميسر است ‪1.2‬‬
‫‪3.2‬‬ ‫پيش بيني ظرفيت اسمي در پايان سال ‪1402‬‬
‫‪1.7‬‬
‫پيش بيني ظرفيت توليد در پايان سال ‪1402‬‬
‫‪8‬‬
‫در جدول ذيل ظرفيت توليد کل شرکت‌ها و افرادي که از وزارت صنعت‪‌،‬معدن و تجارت جهت توليد اسید س''ولفوریک‬
‫جواز و موافقت اصولي دريافت' نموده‌اند به تفکيک واحد ارائه شده است‪.‬‬
‫جدول ‪ -38‬ظرفيت واحدهاي داراي موافقت اصولي تا پايان سال ‪ 1396‬جهت توليد اسید سولفوریک‬
‫پيشرفت‬ ‫ظرفيت‬
‫شهرستان‬ ‫استان‬ ‫نام واحد‬ ‫رديف‬
‫فيزيكي (درصد)‬ ‫(تن)‬
‫درصد پیشرفت فیزیکی بین ‪91-99‬‬
‫‪99‬‬ ‫‪50,000‬‬ ‫اروميه‬ ‫آذربايجان غربي‬ ‫پتروشيمي اروميه‬ ‫‪1‬‬
‫‪96‬‬ ‫‪20,000‬‬ ‫گلپايگان‬ ‫اصفهان‬ ‫اسيد ساز گلپا‬ ‫‪2‬‬
‫‪95‬‬ ‫‪25,000‬‬ ‫قم‬ ‫قم‬ ‫فن آوران توسعه صنعتي پويا‬ ‫‪3‬‬
‫‪93‬‬ ‫‪50‬‬ ‫كرج‬ ‫البرز‬ ‫عايق بنا قائم‬ ‫‪4‬‬
‫درصد پیشرفت فیزیکی بین ‪ 76-90‬‬
‫‪82‬‬ ‫‪10,000‬‬ ‫كرج‬ ‫البرز‬ ‫زرين كود فريمان‬ ‫‪5‬‬
‫‪80‬‬ ‫‪57,000‬‬ ‫بجنورد‬ ‫خراسان شمالي‬ ‫كيميا داران نوين شمال‬ ‫‪6‬‬
‫‪70‬‬ ‫‪24,500‬‬ ‫مياندوآب‬ ‫آذربايجان غربي‬ ‫آذر شيمي زرينه‬ ‫‪7‬‬
‫‪1,000,00‬‬
‫‪66‬‬ ‫رفسنجان‬ ‫كرمان‬ ‫ملي صنايع مس ايران (طی ‪ 3‬فاز)‬ ‫‪8‬‬
‫‪0‬‬
‫‪62‬‬ ‫‪20,000‬‬ ‫سمنان‬ ‫سمنان‬ ‫زرين مهد شيمي‬ ‫‪9‬‬
‫‪61‬‬ ‫‪25,000‬‬ ‫نجف آباد‬ ‫اصفهان‬ ‫فاطر شيمي هشت بهشت‬ ‫‪10‬‬
‫بندر‬
‫‪60‬‬ ‫‪50,000‬‬ ‫خوزستان‬ ‫شيمي سازان پاسارگاد‬ ‫‪11‬‬
‫ماهشهر‬
‫‪57‬‬ ‫‪120,000‬‬ ‫بافق‬ ‫يزد‬ ‫فسفات کویر طرح توسعه‬ ‫‪12‬‬
‫‪50‬‬ ‫‪24,000‬‬ ‫تهران‬ ‫تهران‬ ‫مهندسي سازه‌های يادنگار‬ ‫‪13‬‬
‫توليدي و بازرگانی سولفات سازان‬
‫‪45‬‬ ‫‪25,000‬‬ ‫شاهرود‬ ‫سمنان‬ ‫‪14‬‬
‫شاهرود‬
‫‪36‬‬ ‫‪30,000‬‬ ‫اروميه‬ ‫آذربايجان غربي‬ ‫بلور گرانيت غرب‬ ‫‪15‬‬
‫چهارمحال و‬
‫‪22‬‬ ‫‪120,000‬‬ ‫بروجن‬ ‫زاگرس صنعت فارياب‬ ‫‪16‬‬
‫بختياري‬
‫‪18‬‬ ‫‪16,000‬‬ ‫ساوه‬ ‫مركزي‬ ‫شيميايي كالن‬ ‫‪17‬‬
‫‪1,000,00‬‬
‫‪17‬‬ ‫ازنا‬ ‫لرستان‬ ‫شيميايي پارس الوند لرستان‬ ‫‪18‬‬
‫‪0‬‬
‫‪11‬‬ ‫‪40,000‬‬ ‫بوشهر‬ ‫بوشهر‬ ‫كيان شيمي خلیج‌فارس‬ ‫‪19‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪500,000‬‬ ‫چاه بهار‬ ‫سيستان و بلوچستان‬ ‫كوير كاوش توكا‬ ‫‪20‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪65,000‬‬ ‫رزن‬ ‫همدان‬ ‫مهاجر غرب‬ ‫‪21‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪3,217,15‬‬ ‫جمع كل‬
‫‪8‬‬
‫‪1,204,39‬‬
‫‪37.30%‬‬ ‫جمع ظرفيت طرح‌های با پيشرفت باالي ‪ 20‬درصد‬
‫‪2‬‬
‫‪ -14-2‬جمع‌بندی پيشبيني توليد اسید سولفوریک در کشور‬

‫در حال حاضر ظرفيت' اسمي توليد اسید سولفوریک در کشور' حدود ‪ 2‬میلیون تن در سال (حدود ‪ 667‬تن در روز) مي‪-‬‬
‫باشد‪ .‬همچنين با عنايت به وضعيت طرح‌های در حال اجراي توليد اس''ید س''ولفوریک در کش''ور پيش بيني می‌گ''ردد' ت''ا‬
‫سال ‪ 1402‬ظرفيت' اسمي توليد' اين محصول' به ‪ 3.2‬میلیون تن در سال (حدود ‪ 1،100‬تن در روز) افزايش يابد‪ .‬ليس''ت‬
‫و زمان بهره‌برداری از طرح‌های در حال اجراي توليد اسید سولفوریک در کشور که پيشرفت فيزيکي' آنه''ا بيش از ‪20‬‬
‫درصد بوده و امکان بهره‌برداری' از آنها تا سال ‪ 1402‬ميباشد به شرح جدول ذيل ارائه شده است‪.‬‬
‫جدول ‪ -39‬طرح‌های در حال اجراي توليد اسید سولفوریک در کشور‬
‫‪99‬‬ ‫‪50,000‬‬ ‫اروميه‬ ‫آذربايجان غربي‬ ‫پتروشيمي اروميه‬ ‫‪1‬‬
‫‪96‬‬ ‫‪20,000‬‬ ‫گلپايگان‬ ‫اصفهان‬ ‫اسيد ساز گلپا‬ ‫‪2‬‬
‫‪95‬‬ ‫‪25,000‬‬ ‫قم‬ ‫قم‬ ‫فن آوران توسعه صنعتي پويا‬ ‫‪3‬‬
‫‪93‬‬ ‫‪50‬‬ ‫كرج‬ ‫البرز‬ ‫عايق بنا قائم‬ ‫‪4‬‬
‫درصد پیشرفت فیزیکی بین ‪ 76-90‬‬
‫‪82‬‬ ‫‪10,000‬‬ ‫كرج‬ ‫البرز‬ ‫زرين كود فريمان‬ ‫‪5‬‬
‫‪80‬‬ ‫‪57,000‬‬ ‫بجنورد‬ ‫خراسان شمالي‬ ‫كيميا داران نوين شمال‬ ‫‪6‬‬
‫‪70‬‬ ‫‪24,500‬‬ ‫مياندوآب‬ ‫آذربايجان غربي‬ ‫آذر شيمي زرينه‬ ‫‪7‬‬
‫‪1,000,00‬‬
‫‪66‬‬ ‫رفسنجان‬ ‫كرمان‬ ‫ملي صنايع مس ايران (طی ‪ 3‬فاز)‬ ‫‪8‬‬
‫‪0‬‬
‫‪62‬‬ ‫‪20,000‬‬ ‫سمنان‬ ‫سمنان‬ ‫زرين مهد شيمي‬ ‫‪9‬‬
‫‪61‬‬ ‫‪25,000‬‬ ‫نجف آباد‬ ‫اصفهان‬ ‫فاطر شيمي هشت بهشت‬ ‫‪10‬‬
‫بندر‬
‫‪60‬‬ ‫‪50,000‬‬ ‫خوزستان‬ ‫شيمي سازان پاسارگاد‬ ‫‪12‬‬
‫ماهشهر‬
‫‪57‬‬ ‫‪120,000‬‬ ‫بافق‬ ‫يزد‬ ‫فسفات کویر طرح توسعه‬ ‫‪13‬‬
‫‪50‬‬ ‫‪24,000‬‬ ‫تهران‬ ‫تهران‬ ‫مهندسي سازه‌های يادنگار‬ ‫‪14‬‬
‫توليدي و بازرگانی سولفات سازان‬
‫‪45‬‬ ‫‪25,000‬‬ ‫شاهرود‬ ‫سمنان‬ ‫‪15‬‬
‫شاهرود‬
‫‪36‬‬ ‫‪30,000‬‬ ‫اروميه‬ ‫آذربايجان غربي‬ ‫بلور گرانيت غرب‬ ‫‪16‬‬
‫چهارمحال و‬
‫‪22‬‬ ‫‪120,000‬‬ ‫بروجن‬ ‫زاگرس صنعت فارياب‬ ‫‪17‬‬
‫بختياري‬
‫‪18‬‬ ‫‪16,000‬‬ ‫ساوه‬ ‫مركزي‬ ‫شيميايي كالن‬ ‫‪19‬‬
‫‪1,000,00‬‬
‫‪17‬‬ ‫ازنا‬ ‫لرستان‬ ‫شيميايي پارس الوند لرستان‬ ‫‪18‬‬
‫‪0‬‬
‫‪11‬‬ ‫‪40,000‬‬ ‫بوشهر‬ ‫بوشهر‬ ‫كيان شيمي خلیج‌فارس‬ ‫‪20‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪500,000‬‬ ‫چاه بهار‬ ‫سيستان و بلوچستان‬ ‫كوير كاوش توكا‬ ‫‪21‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪65,000‬‬ ‫رزن‬ ‫همدان‬ ‫مهاجر غرب‬ ‫‪22‬‬
‫‪3,217,15‬‬
‫‪-‬‬ ‫جمع كل‬
‫‪8‬‬
‫‪1,204,39‬‬
‫‪37.30%‬‬ ‫جمع ظرفيت طرح‌های با پيشرفت باالي ‪ 20‬درصد‬
‫‪2‬‬
‫در ادامه پيش بيني توليد اسید سولفوریک تا سال ‪ 1402‬بر اس'اس زمان‌بن'دی' بهره‌ب'رداری' از طرح‌ه''ای در ح'ال اج''را‬
‫ارائه شده است‪.‬‬
‫جدول ‪ -40‬جمع‌بندی پيش بيني توليد اسید سولفوریک در کشور تا سال ‪1402‬‬
‫پيش بيني توليد (ارقام به تن)‬
‫پيش بيني‬ ‫جمع كل‬ ‫بهره‌برداری از‬ ‫ظرفيت‬ ‫سال‬

‫ظرفيت توليد‬ ‫ظرفيت اسمي‬ ‫طرح در حال اجرا‬ ‫اسمي موجود‬
‫‪139‬‬
‫‪890,120‬‬ ‫‪2,039,488‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪2,039,488‬‬
‫‪8‬‬
‫‪139‬‬
‫‪1,058,459‬‬ ‫‪2,134,538‬‬ ‫‪95,050‬‬ ‫‪2,039,488‬‬
‫‪9‬‬
‫‪140‬‬
‫‪1,340,280‬‬ ‫‪2,201,538‬‬ ‫‪67,000‬‬ ‫‪2,134,538‬‬
‫‪0‬‬
‫‪140‬‬
‫‪1,578,530‬‬ ‫‪2,634,371‬‬ ‫‪432,833‬‬ ‫‪2,201,538‬‬
‫‪1‬‬
‫‪140‬‬
‫‪1,788,380‬‬ ‫‪3,137,705‬‬ ‫‪503,333‬‬ ‫‪2,634,371‬‬
‫‪2‬‬
‫با بررسی' آمار مربوط به طرح های دارای جواز تاسیس و طرحهای توسعه تولید کلرور کلسیم من''درج در ل''وح فش''رده‬
‫وزارت ص'نعت‪ ،‬مع'دن و تج'ارت منتش'ر ش'ده در س'ال ‪ 1396‬و بررس'ی ه'ای می'دانی ص'ورت پذیرفت'ه در س'ال ‪،97‬‬
‫مجموع ظرفیت اسمی واحدهای' فع'ال ح'دود ‪ 49‬ه'زار تن ب'وده ک'ه ب'ا در نظ'ر گ'رفتن ط'رح ه'ای در ح'ال اج'را‪ ،‬این‬
‫ظرفیت در سال ‪ 1402‬به ‪ 88‬هزارتن خواهد رسید‪ .‬بر این اساس آمار مربوط' به درصد' پیشرفت این واح''دها ب''ه ش''رح‬
‫جدول ذیل می باشد‪:‬‬
‫جدول ‪ -41‬طرح های دارای جواز تاسیس و طرح های توسعه تولید کلرور کلسیم‬
‫تعداد واحد‬ ‫ظرفیت اسمی (تن)‬ ‫ردیف درصد پیشرفت‬
‫‪2‬‬ ‫‪24,000‬‬ ‫‪0-20‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪15،000‬‬ ‫‪40-60‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪39،000‬‬ ‫جمع‬
‫جدول ‪ -42‬پیش‌بینی عرضه داخلی کلرور کلسیم(تن)‬

‫ظرفیت عملی (تن)‬ ‫ظرفیت اسمی (تن)‬ ‫سال‬ ‫ردیف‬
‫‪28,000‬‬ ‫‪49,000‬‬ ‫‪1398‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪28,000‬‬ ‫‪49,000‬‬ ‫‪1399‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪28,000‬‬ ‫‪49,000‬‬ ‫‪1400‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪38,000‬‬ ‫‪88,000‬‬ ‫‪1401‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪38,000‬‬ ‫‪88،000‬‬ ‫‪1402‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪ -15‬پیشبینی تقاضای داخلی‬

‫در ادامه باتوجه به نوع محصوالت طرح تقاضای' داخلی آنها تا سال ‪ 1402‬پیشبینی شده است‪ .‬برای پیش‌بی''نی تقاض''ای'‬
‫کودهای کشاورزی' از مقایسه آمار مصرف کشور' با میانگین جهانی استفاده شده است‪.‬‬
‫با توجه به اهمیت کشاورزی' و امنیت غذایی‪ ،‬مصرف' کودهای‌ معدنی روز به روز افزایش پیدا می‌کند‪ '.‬کود پتاسیم' یکی‬
‫از پ''ر مص''رف ت''رین کوده''ا در کش''اورزی اس''ت ‪ .‬نقش عنص''ر پتاس''یم' ب''ویژه در س''الهای برداش''ت محص''ول' بس''یار‬
‫ضروری' و مهم است و باید حتما در سالهای برداش''ت محص''ول کوده''ای پتاس''یمی ب''ه زمین ه''ای کش''اورزی' و باغ''ات‬
‫افزوده شوند‪ .‬پتاسیم' در کلیه فرآیندهای بیولوژیکی گیاه به صورت کاتالیزور دخالت دارد پتاسیم نقش عمده را در مقابله‬
‫با کم آبی ها و بیماریهای' گیاه دارد‪ .‬کمبود پتاسیم از برگها آغاز شده و برگها' به رن''گ زرد ب''ا حاش''یه س''وخته در آم''ده‪،‬‬
‫ساقه ها عموما ً ضعیف و در برابر' عوامل بیماری‌زا' حس''اس ت''ر می گردن'د' ‪ .‬ذرت ج''زو گیاه''ان پتاس''یم' دوس''ت ب''وده ‪،‬‬
‫تغذیه مناسب و کافی با این عنصر باعث افزایش کمیت و کیفیت ذرت می شود ‪ .‬بررسی' ه''ا مش''خص ک''رده ان''د ک''ه در‬
‫زمین های کشاورزی' بعد از نیتروژن بیشترین مقدار عنصری که س''االنه از خ''اک برداش''ت می ش''ود پتاس''یم اس''ت‪ .‬در‬
‫درختان بیشترین مقدار جذب پتاسیم' اساسا در مرحله پر ش''دن دان''ه اتف''اق می افت''د‪ .‬مطالع''ات نش''ان داده ک''ه در س''الهای‬
‫باروری' درختان پتاسیم جذب شده مستقیما در تشکیل هسته محصوالت' کشاورزی به مصرف می رسند‪.‬‬
‫بر اساس آمار ارائه شده توسط سازمان خواربار' و کشاورزی' ملل متحّد (‪ )FAO‬میزان مصرف' سولفات پتاسیم' در سال‬
‫‪ ۲۰۱۸‬حدود ‪ ۲۰۰‬میلیون تن بوده است ‪.‬همچنین بر طبق گزارشات این سازمان در سال ‪ 2018‬میزان مصرف جه''انی‬
‫کودهای پتاسیم‌دار حدود ‪ 35‬میلیون گزارش شده است‪ .‬ایران نیز به دلیل نیاز ب''ه ک''ود ش''یمیایی در زمین''ه کش''اورزی و‬
‫کمبود تولید این محصول‪ ،‬جزو وارد کنندگان این کود قرار' دارد‪.‬‬
‫شکل ‪ -5‬میزان مصرف جهانی کودهای شیمیایی طی سالهای ‪2008-18‬‬

‫بر اساس استاندارد' های جهانی سهم پتاس در کودهای' مورد استفاده در صنایع کشاورزی حدود ‪ 15‬درصد' می باشد ک''ه‬
‫سهم هریک از مواد مورد استفاده در کود در طی سال های ‪ 2014-18‬ب''ر اس''اس اطالع''ات منتش'ره س''ازمان ‪ FAO‬ب'ه‬
‫شرح جدول ذیل می باشد‪.‬‬
‫جدول ‪ -43‬میزان مصرف و سهم هریک از مواد در کود مورد استفاده‬
‫‪2018‬‬ ‫‪2017‬‬ ‫‪2016‬‬ ‫‪2015‬‬ ‫‪2014‬‬ ‫سال‬
‫‪119,418‬‬ ‫‪117,953‬‬ ‫‪116,514‬‬ ‫‪115,100‬‬ ‫‪113,147‬‬ ‫نیتروژن (‪)N‬‬
‫‪46,648‬‬ ‫‪45,718‬‬ ‫‪44,740‬‬ ‫‪43,803‬‬ ‫‪42,706‬‬ ‫فسفات (‪)P2O5‬‬
‫‪29,272‬‬ ‫‪28,862‬‬ ‫‪28,445‬‬ ‫‪28,036‬‬ ‫‪28,034‬‬ ‫پتاس (‪)K2O‬‬
‫‪195,338‬‬ ‫‪192,533‬‬ ‫‪189,699‬‬ ‫‪186,939‬‬ ‫‪183,887‬‬ ‫جمع‬
‫‪61%‬‬ ‫‪61%‬‬ ‫‪61%‬‬ ‫‪62%‬‬ ‫‪62%‬‬ ‫سهم نیتروژن‬
‫‪24%‬‬ ‫‪24%‬‬ ‫‪24%‬‬ ‫‪23%‬‬ ‫‪23%‬‬ ‫سهم فسفات'‬
‫‪15%‬‬ ‫‪15%‬‬ ‫‪15%‬‬ ‫‪15%‬‬ ‫‪15%‬‬ ‫سهم پتاس‬
‫با دقت در سهم پتاس در پنج سال گذش'ته در م'یزان مص'رف' ک'ود‪ ،‬س'هم پت'اس هم'واره ‪ 15‬درص'د از مص'رف جه'انی‬
‫کودهای شیمیایی' می باشد‪ .‬در حال حاضر میانگین مصرف کودهای' پتاسیم‌دار' در ایران یک‌سوم مصرف' جه''انی اس''ت‬
‫و همچنین ماده اولیه تولید این کودها‪ ،‬عمدتا ً از کشورهای دیگر وارد می‌شود‪ '.‬در ایران تنها چند واحد تولید کننده پت''اس‬
‫فعالیت می کنند که بزرگترین تولید کننده آن واحد تولید پتاس خور' و بیابانک می باشد‪ .‬این واحد نیز به دلی''ل ع''دم ت''وان‬
‫تولید محصول باکیفیت باعث شده است که کودسازان داخلی رغبتی به خرید محصوالت آن نداشته باشند‪.‬‬
‫از طرف دیگر با توجه به تحریم اقتصادی' ایران امکان تحریم واردات کودهای' شیمیایی و مواد اولیه پت''اس وج''ود' دارد‬
‫ک''ه این ام''ر ب''اعث ک''اهش تولی''د محص''والت کش''اورزی و از بین رفتن ام''نیت غ''ذایی در ای''ران خواه''د ش''د؛ بن''ابراین‬
‫ضروری' است کشور' برنامه تولید پتاسیم' را گسترش دهد‪.‬‬
‫در سال های منتهی به ‪ 1397‬حدود ‪ 80‬درصد' ک''ود م''ورد اس''تفاده در ص''نعت کش''اورزی را کوده''ای' نیترات''ه تش''کیل‬
‫داده‪ ،‬حدود' ‪ 15‬درصد را کودهای فسفاته و ‪ 5‬درصد باقیمان'ده را ک'ود پتاس'ه تش'کیل می ده'د‪ .‬کوده'ای نیترات'ه عم'دتا‬
‫جزو محصوالت پایین دست گاز طبیعی قلمداد می شوند‪ .‬از آنجایی که ایران یکی از بزرگترین' مخزن های گاز ط'بیعی‬
‫دنیا را داراست‪ ،‬در سال های اخیر همواره مقدار قابل توجهی از این کود در کش''ور تولی''د ش''ده اس''ت‪ .‬این عام''ل س''بب‬
‫شده که در سال های گذشته مصرف کودهای نیتراته در زمین های کشاورزی' و باغات بیشتر' از استاندارد' جهانی باشد‪.‬‬
‫استفاده بیش از حد کودهای' نیتراته باعث بهم خوردن ترکیب درصد' عناصر مغزی' خاک باشد‪ .‬شایان ذک'ر اس'ت ک'ه در‬
‫سال های اخیر سیاست هایی در راستای متعادل نمودن عناصر مغ''ذی زمین ه''ای کش''اورزی و باغ''ات در دس''تور ک''ار‬
‫وزارت جهاد کشاورزی بوده است‪ .‬به نحوی که در سال ‪ 1397‬درصد' مص''رف' کوده''ای' نیترات''ه ب''ه ‪ 70‬درص''د‪ ،‬ک''ود‬
‫های فسفاته به ‪ 20‬درصد' و کودهای' پتاسه به حدود ‪ 10‬درصد برسد و در سال های پس از آن به استاندارد های جه''انی‬
‫که شامل ‪ 60‬درصد' کود نیتراته‪ 25 ،‬درصد کود فسفاته و ‪ 15‬درصد' کود پتاسه برسد‪.‬‬
‫با توجه به نسبت های استاندارد' جهانی در مصرف انواع کودهای فسفاته‪ ،‬ازته و پتاسه که توسط سازمان ‪ FAO‬ارایه‬
‫گردیده برای رسیدن به ضریب مصرف ‪ 15‬درصدی کودهای پتاسه در کشور' ساالنه به ‪ 400‬هزار تن از این نوع کود‬
‫نیاز وجود دارد‪ .‬پتاسیم کلراید و سولفات پتاسیم' دو کود اصلی برای تامین پتاسیم' خاک می باشند که در خاکهای ایران‬
‫به دلیل اینکه نمک خاک عموما باالست‪ ،‬کود سولفات پتاسیم کاربرد' بیشتری' دارد‪ .‬آمارهای' دفترخدمات' حمایت‬
‫کشاورزی و واردات کشور نیز نشان می دهد حداقل ‪ 70‬درصد از تقاضای کودهای پتاسه به سولفات پتاسیم اختصاص‬
‫دارد‪ .‬بنابراین درصورتی که مصرف کودهای' کشاورزی ایران از الگوی جهانی پیروی کند‪ ،‬پیش بینی می‌شود‬
‫تقاضای سولفات پتاسیم' با نرخ رشد مرکب ساالنه ‪ 1.73‬درصد' تا سال ‪( 1402‬دوره ‪ 5‬ساله) به حدود ‪ 280‬هزارتن‬
‫درسال برسد‪ .‬جدول ذیل نشان دهنده میزان تقاضای سولفات پتاسیم طی سال‌های آتی است‪.‬‬
‫جدول ‪ -44‬پیش‌بینی تقاضای سولفات پتاسیم طی ‪ 5‬سال آتی‬
‫‪140‬‬ ‫‪140‬‬ ‫‪140‬‬ ‫‪139‬‬ ‫‪139‬‬ ‫‪139‬‬
‫سال‬
‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬
‫تقاضای سولفات پتاسیم‬
‫‪280‬‬ ‫‪275‬‬ ‫‪271‬‬ ‫‪266‬‬ ‫‪261‬‬ ‫‪257‬‬
‫(تن)‬
‫به‌منظور پیش بینی تقاضای داخلی اس''ید س''ولفوریک‪ ،‬طرح‌ه''ای فع''ال ص''نایع مص''رف کنن''ده اس''ید س''ولفوریک م''ورد'‬
‫بررسی قرار' گرفته که تقاضای اسید سولفوریک در محصوالت پایین دست در ادامه شرح داده شده است‪.‬‬
‫‪ -15-2‬روی‬
‫طبق آمار مربوط به طرح‌های دارای جواز تأسیس و طرح‌های' توسعه روی‪ ،‬طرح‌های در دست اجرای تولی''د روی' ب''ه‬
‫شرح جدول ذیل می‌باشد‪.‬‬
‫جدول ‪ -45‬طرح‌های در دست اجرای تولید روی‬
‫ظرفیت‬ ‫تاريخ مجوز‬ ‫پيشرفت‬ ‫استان‬ ‫نام واحد‬ ‫ردیف‬
‫‪21/01/139‬‬
‫‪1,750‬‬ ‫‪94.58‬‬ ‫گيالن‬ ‫صنايع روي لوشان‬ ‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪24/12/138‬‬ ‫اصفها‬ ‫آذر شیمی رازي‪-‬‬
‫‪4,000‬‬ ‫‪89‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪5‬‬ ‫ن‬ ‫شركت‬
‫‪28/03/139‬‬ ‫صنعت ذوب روي‬
‫‪3,000‬‬ ‫‪81‬‬ ‫زنجان‬ ‫‪3‬‬
‫‪1‬‬ ‫ميثاق‬
‫‪12/07/137‬‬
‫‪3,000‬‬ ‫‪65‬‬ ‫زنجان‬ ‫تابان روي‬ ‫‪4‬‬
‫‪5‬‬
‫‪24/06/139‬‬
‫‪1,500‬‬ ‫‪60.29‬‬ ‫زنجان‬ ‫صالحين روي زنجان‬ ‫‪5‬‬
‫‪4‬‬
‫‪15/08/138‬‬
‫‪6,000‬‬ ‫‪33‬‬ ‫قزوين‬ ‫ابوالفضل مصطفائي‬ ‫‪6‬‬
‫‪5‬‬
‫‪10,00‬‬ ‫‪02/06/138‬‬ ‫اصفها‬
‫‪30‬‬ ‫آب پيكران‪ -‬حجت اله‬ ‫‪7‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬ ‫ن‬
‫‪29,25‬‬ ‫جمع کل‬
‫‪0‬‬
‫در جدول ذیل وضعیت طرح‌های در حال اجرای تولید شمش روی' در کشور' و روند' بهره‌برداری از آنها تا س''ال ‪1402‬‬
‫بر اساس پیشرفت فیزیکی' طرح‌ها نشان داده شده است‪.‬‬
‫جدول ‪ -46‬روند بهره‌برداری از طرح‌های در حال اجرای تولید شمش روی بر اساس پیشرفت فیزیکی‬
‫درصد ظرفيت (تن) سال بهره‌برداری‬ ‫شرح‬ ‫رديف‬
‫طرح‌های با پيشرفت فيزيكي ‪91-100‬‬
‫‪1398‬‬ ‫‪1,750‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬
‫درصد‬
‫‪1399‬‬ ‫‪11,500‬‬ ‫‪39‬‬ ‫‪2‬‬
‫درصد‬
‫‪1400‬‬ ‫‪16,000‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪3‬‬
‫درصد‬
‫‪1401‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪4‬‬
‫درصد‬
‫‪1402‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫طرح‌های با پيشرفت فيزيكي ‪ 0-15‬درصد‬ ‫‪5‬‬
‫‪ -‬‬ ‫‪29,250‬‬ ‫‪100‬‬ ‫جمع كل‬
‫در ادامه مطابق' با ج''دول ذی''ل پیش بی'نی تولی'د ش''مش روی' در کش''ور ب''ا توج''ه ب'ه زمان‌بن''دی تقری'بی بهره‌ب''رداری' از‬
‫طرح‌های در حال اجرا تا سال ‪ 1402‬و همچنین میزان اسید سولفوریک مورد' نیاز نشان داده شده است‪.‬‬
‫جدول ‪ -47‬پيش بينی توليد شمش روی و مصرف اسید سولفوریک در کشور‬
‫مصرف اسید سولفوریک‬ ‫پيش بينی توليد شمش روی در کشور ‪ -‬ارقام به تن‬
‫بهره‌بردار‬
‫ميزان مصرف‬ ‫ضریب مصرف‬ ‫جمع ظرفيت‬ ‫جمع ظرفيت‬ ‫ابتداي‬ ‫سال‬
‫ی‬
‫اسمی پايان سال عملی پايان سال اسید سولفوریک اسید سولفوریک (تن)‬ ‫سال‬
‫از طرح‌ها‬
‫‪415,81‬‬ ‫‪139‬‬
‫‪291,071‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪291,071‬‬ ‫‪415,816‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪415,81‬‬ ‫‪139‬‬
‫‪291,946‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪291,946‬‬ ‫‪417,566‬‬ ‫‪1,750‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪417,56‬‬ ‫‪139‬‬
‫‪297,871‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪297,871‬‬ ‫‪429,066‬‬ ‫‪11,500‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪429,06‬‬ ‫‪140‬‬
‫‪307,196‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪307,196‬‬ ‫‪445,066‬‬ ‫‪16,000‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪0‬‬
‫مصرف اسید سولفوریک‬ ‫پيش بينی توليد شمش روی در کشور ‪ -‬ارقام به تن‬
‫بهره‌بردار‬
‫ميزان مصرف‬ ‫ضریب مصرف‬ ‫جمع ظرفيت‬ ‫جمع ظرفيت‬ ‫ابتداي‬ ‫سال‬
‫ی‬
‫اسید سولفوریک (تن)‬ ‫اسید سولفوریک‬ ‫اسمی پايان سال عملی پايان سال‬ ‫سال‬
‫از طرح‌ها‬
‫‪445,06‬‬ ‫‪140‬‬
‫‪309,946‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪309,946‬‬ ‫‪445,066‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪445,06‬‬ ‫‪140‬‬
‫‪311,546‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪311,546‬‬ ‫‪445,066‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ -15-2‬اسید فسفریک‬
‫طبق آمار مربوط به طرح‌های دارای جواز تأسیس و طرح‌های' توسعه اسید فسفریک‪ ،‬طرح‌های' در دست اج''رای تولی''د‬
‫اسید فسفریک به شرح جدول ذیل می‌باشد‪.‬‬
‫جدول ‪ -48‬طرح‌های در دست اجرای تولید اسید فسفریک‬
‫ظرفيت (تن)‬ ‫پيشرفت تاريخ مجوز‬ ‫استان‬ ‫نام واحد‬ ‫ردیف‬
‫‪30/10/139‬‬
‫‪61,000‬‬ ‫‪90.15‬‬ ‫يزد‬ ‫كيمياداران كوير‬ ‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪20/08/137‬‬
‫‪12,000‬‬ ‫‪82‬‬ ‫البرز‬ ‫زرين كود فريمان‬ ‫‪2‬‬
‫‪5‬‬
‫‪23/11/138‬‬
‫‪10,000‬‬ ‫‪62‬‬ ‫سمنان‬ ‫زرين مهد شيمي‬ ‫‪3‬‬
‫‪9‬‬
‫‪16/07/138‬‬
‫‪40,000‬‬ ‫‪57‬‬ ‫يزد‬ ‫فسفات کویر طرح توسعه‬ ‫‪4‬‬
‫‪8‬‬
‫‪08/07/138‬‬
‫‪100,000‬‬ ‫‪53‬‬ ‫خراسان رضوي‬ ‫پترو سرخس ايرانيان‬ ‫‪5‬‬
‫‪7‬‬
‫‪07/10/138‬‬
‫‪5,000‬‬ ‫‪50‬‬ ‫زنجان‬ ‫كيمي پودر زرين‬ ‫‪6‬‬
‫‪3‬‬
‫‪30/06/138‬‬
‫‪30,000‬‬ ‫‪46‬‬ ‫خراسان جنوبي‬ ‫كيمياكاران فردوس‬ ‫‪7‬‬
‫‪4‬‬
‫‪02/09/138‬‬ ‫چهارمحال و‬
‫‪54,000‬‬ ‫‪22‬‬ ‫زاگرس صنعت فارياب‬ ‫‪8‬‬
‫‪8‬‬ ‫بختياري‬
‫‪13/10/138‬‬ ‫شيميايي پارس الوند‬
‫‪500,000‬‬ ‫‪21‬‬ ‫لرستان‬ ‫‪9‬‬
‫‪8‬‬ ‫لرستان‬
‫‪15/04/139‬‬
‫‪10,000‬‬ ‫‪15‬‬ ‫يزد‬ ‫پارس نيترات كوير‬ ‫‪10‬‬
‫‪0‬‬
‫‪31/04/139‬‬
‫‪37,000‬‬ ‫‪11‬‬ ‫قزوين‬ ‫كيميا گستر البرز‬ ‫‪11‬‬
‫‪1‬‬
‫‪859,000‬‬ ‫جمع کل‬
‫در جدول ذیل وضعیت طرح‌های در حال اجرای تولید اس''ید فس''فریک در کش''ور و رون''د بهره‌ب''رداری از آنه''ا ت''ا س''ال‬
‫‪ 1402‬بر اساس پیشرفت فیزیکی' طرح‌ها نشان داده شده است‪.‬‬
‫جدول ‪ -49‬روند بهره‌برداری از طرح‌های در حال اجرای تولید اسید فسفریک بر اساس پیشرفت فیزیکی‬
‫سال بهره‌برداری‬ ‫ظرفيت (تن)‬ ‫درصد‬ ‫شرح‬ ‫رديف‬
‫‪1398‬‬ ‫‪61,000‬‬ ‫‪7‬‬ ‫طرح‌های با پيشرفت فيزيكي ‪ 91-100‬درصد‬ ‫‪1‬‬
‫سال بهره‌برداری‬ ‫ظرفيت (تن)‬ ‫درصد‬ ‫شرح‬ ‫رديف‬

‫‪ -‬‬ ‫‪859,000‬‬ ‫‪100‬‬ ‫جمع كل‬
‫در ادامه مطابق' با جدول ذیل پیش بینی تولید اسید فس''فریک در کش''ور ب''ا توج''ه ب''ه زمان‌بن''دی' تقری''بی بهره‌ب''رداری از‬
‫جدول ‪ -50‬پيش بينی توليد اسید فسفریک و مصرف اسید سولفوریک در کشور‬
‫مصرف اسید سولفوریک‬ ‫پيش بينی توليد اسید فسفریک در کشور ‪ -‬ارقام به تن‬
‫ميزان مصرف اسید‬ ‫ضریب مصرف‬ ‫جمع ظرفيت عملی‬ ‫جمع ظرفيت‬ ‫بهره‌برداری از‬ ‫سال‬
‫ابتداي سال‬
‫سولفوریک (تن)‬ ‫اسید سولفوریک‬ ‫پايان سال (تن)‬ ‫اسمی پايان سال‬ ‫طرح‌ها‬
‫‪139‬‬
‫‪223,300‬‬ ‫‪2.03‬‬ ‫‪110,000‬‬ ‫‪713,500‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪713,500‬‬
‫‪7‬‬
‫‪139‬‬
‫‪285,215‬‬ ‫‪2.03‬‬ ‫‪140,500‬‬ ‫‪774,500‬‬ ‫‪61,000‬‬ ‫‪713,500‬‬
‫‪8‬‬
‫‪139‬‬
‫‪319,928‬‬ ‫‪2.03‬‬ ‫‪157,600‬‬ ‫‪796,500‬‬ ‫‪22,000‬‬ ‫‪774,500‬‬
‫‪9‬‬
‫‪140‬‬
‫‪514,402‬‬ ‫‪2.03‬‬ ‫‪253,400‬‬ ‫‪971,500‬‬ ‫‪175,000‬‬ ‫‪796,500‬‬
‫‪0‬‬
‫‪140‬‬
‫‪1,116,703‬‬ ‫‪2.03‬‬ ‫‪550,100‬‬ ‫‪1,525,500‬‬ ‫‪554,000‬‬ ‫‪971,500‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1,525,50‬‬ ‫‪140‬‬
‫‪1,312,395‬‬ ‫‪2.03‬‬ ‫‪646,500‬‬ ‫‪1,572,500‬‬ ‫‪47,000‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ -15-2‬سوپرفسفات ساده (‪)SSP‬‬

‫طبق آمار مربوط به طرح‌های دارای جواز تأسیس و طرح‌های' توسعه سوپرفس''فات س''اده‪ ،‬طرح‌ه''ای در دس''ت اج''رای‬
‫تولید سوپرفسفات ساده به شرح جدول ذیل می‌باشد‪.‬‬
‫جدول ‪ -51‬طرح‌های در دست اجرای تولید سوپرفسفات ساده‬
‫ظرفيت‬
‫تاريخ مجوز‬ ‫پيشرفت‬ ‫استان‬ ‫نام واحد‬ ‫ردیف‬
‫(تن)‬
‫‪01/04/139‬‬ ‫خراسان‬
‫‪20,000‬‬ ‫‪96‬‬ ‫جواد واثق‬ ‫‪1‬‬
‫‪2‬‬ ‫رضوي‬
‫‪04/12/139‬‬ ‫آذربايجان‬
‫‪4,500‬‬ ‫‪86‬‬ ‫پرويز حيدري‬ ‫‪2‬‬
‫‪0‬‬ ‫غربي‬
‫‪06/09/139‬‬
‫‪60,000‬‬ ‫‪86‬‬ ‫سمنان‬ ‫شيمي شار صنعت‬ ‫‪3‬‬
‫‪0‬‬
‫‪28/10/139‬‬
‫‪3,000‬‬ ‫‪71‬‬ ‫فارس‬ ‫آذين كشت شيمي گياه‬ ‫‪4‬‬
‫‪4‬‬
‫‪24/08/139‬‬ ‫آذربايجان‬
‫‪1,000‬‬ ‫‪60.63‬‬ ‫كيميا كود نفيس‬ ‫‪5‬‬
‫‪5‬‬ ‫غربي‬
‫‪30/07/138‬‬
‫‪20,000‬‬ ‫‪58‬‬ ‫خوزستان‬ ‫اعتدال ايرانيان‬ ‫‪6‬‬
‫‪4‬‬
‫‪04/11/139‬‬
‫‪350‬‬ ‫‪53.5‬‬ ‫قم‬ ‫مجيد بصيرت‬ ‫‪7‬‬
‫‪4‬‬
‫‪23/06/139‬‬
‫‪20,000‬‬ ‫‪50.25‬‬ ‫تهران‬ ‫مهندسي سازه‌های يادنگار‬ ‫‪8‬‬
‫‪2‬‬
‫‪150,00‬‬ ‫‪01/06/139‬‬ ‫تعاوني اسالمي مجتمع صنعتي‬
‫‪44.85‬‬ ‫كرمان‬ ‫‪9‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪4‬‬ ‫رفسنجان‬
‫‪27/09/138‬‬
‫‪10,000‬‬ ‫‪40‬‬ ‫البرز‬ ‫ناصر علي اسدي ‪ -‬تمديد' ‪69211‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪4‬‬
‫‪22/04/139‬‬ ‫آذربايجان‬
‫‪1,500‬‬ ‫‪32.12‬‬ ‫آذران گوهر سبز سهند‬ ‫‪11‬‬
‫‪2‬‬ ‫شرقي‬
‫‪04/02/138‬‬ ‫تعاوني توليدي و توزيعي جام‬
‫‪10,000‬‬ ‫‪32‬‬ ‫مازندران‬ ‫‪12‬‬
‫‪4‬‬ ‫طبرستان‬
‫ظرفيت‬
‫تاريخ مجوز‬ ‫پيشرفت‬ ‫استان‬ ‫نام واحد‬ ‫ردیف‬
‫(تن)‬
‫‪02/03/138‬‬
‫‪5,000‬‬ ‫‪20‬‬ ‫خوزستان‬ ‫يحيي ال كثير‬ ‫‪13‬‬
‫‪6‬‬
‫‪07/07/138‬‬
‫‪50,000‬‬ ‫‪12‬‬ ‫خوزستان‬ ‫غالمرضا تقي زاده‬ ‫‪14‬‬
‫‪6‬‬
‫‪07/09/139‬‬
‫‪6,000‬‬ ‫‪11.2‬‬ ‫قم‬ ‫پايدار كشاورز زيما‬ ‫‪15‬‬
‫‪5‬‬
‫‪361,35‬‬
‫جمع‬
‫‪0‬‬
‫در جدول ذیل وضعیت طرح‌های در حال اجرای تولید سوپرفسفات ساده در کشور و روند بهره‌برداری' از آنه''ا ت''ا س''ال‬
‫جدول ‪ -52‬روند بهره‌برداری از طرح‌های در حال اجرای تولید سوپرفسفات ساده بر اساس پیشرفت فیزیکی‬
‫وضعيت طرح‌های در حال اجراي توليد ‪ SSP‬در كشور‬
‫رديف‬
‫سال بهره‌برداری‬ ‫درصد ظرفيت (تن)‬ ‫شرح‬
‫‪1398‬‬ ‫‪20,000‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬
‫درصد‬
‫‪1399‬‬ ‫‪68,500‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪2‬‬
‫درصد‬
‫‪1400‬‬ ‫‪211,850‬‬ ‫‪59‬‬ ‫‪3‬‬
‫درصد‬
‫‪1401‬‬ ‫‪5,000‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬
‫درصد‬
‫‪- ‬‬ ‫‪361,350‬‬ ‫‪100‬‬ ‫جمع كل‬
‫در ادامه مطابق' با جدول ذیل پیش بینی تولید سوپرفسفات ساده در کشور' با توجه به زمان‌بن''دی تقری''بی بهره‌ب''رداری' از‬
‫جدول ‪ -53‬پيش بينی توليد سوپرفسفات ساده و مصرف اسید سولفوریک در کشور‬
‫مصرف اسید سولفوریک‬ ‫پيش بينی توليد ‪ SSP‬در کشور ‪ -‬ارقام به تن‬
‫ميزان مصرف اسید‬ ‫جمع ظرفيت عملی ضریب مصرف اسید‬ ‫جمع ظرفيت‬ ‫بهره‌برداری از‬ ‫سال‬
‫سولفوریک (تن)‬ ‫سولفوریک‬ ‫پايان سال (تن)‬ ‫اسمی پايان سال‬ ‫طرح‌ها‬
‫‪139‬‬
‫‪50,927‬‬ ‫‪0.493‬‬ ‫‪103,300‬‬ ‫‪890,670‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪890,670‬‬
‫‪7‬‬
‫‪139‬‬
‫‪55,857‬‬ ‫‪0.493‬‬ ‫‪113,300‬‬ ‫‪910,670‬‬ ‫‪20,000‬‬ ‫‪890,670‬‬
‫‪8‬‬
‫‪139‬‬
‫‪73,728‬‬ ‫‪0.493‬‬ ‫‪149,550‬‬ ‫‪979,170‬‬ ‫‪68,500‬‬ ‫‪910,670‬‬
‫‪9‬‬
‫‪140‬‬
‫‪130,312‬‬ ‫‪0.493‬‬ ‫‪264,325‬‬ ‫‪1,191,020‬‬ ‫‪211,850‬‬ ‫‪979,170‬‬
‫‪0‬‬
‫‪1,191,02‬‬ ‫‪140‬‬
‫‪145,366‬‬ ‫‪0.493‬‬ ‫‪294,860‬‬ ‫‪1,196,020‬‬ ‫‪5,000‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪1,196,02‬‬ ‫‪140‬‬
‫‪169,861‬‬ ‫‪0.493‬‬ ‫‪344,545‬‬ ‫‪1,252,020‬‬ ‫‪56,000‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ -15-2‬سولفات آمونیوم‬
‫طبق آمار مربوط به طرح‌های دارای جواز تأسیس و طرح‌ه''ای' توس''عه س''ولفات آمونی''وم‪ ،‬طرح‌ه''ای' در دس''ت اج''رای‬
‫تولید سولفات آمونیوم به شرح جدول ذیل می‌باشد‪.‬‬
‫جدول ‪ -54‬طرح‌های در دست اجرای تولید سولفات آمونیوم‬
‫ظرفيت (تن)‬ ‫پيشرفت تاريخ مجوز‬ ‫استان‬ ‫نام واحد‬ ‫ردیف‬
‫‪01/07/139‬‬
‫‪10,000‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪89.58‬‬ ‫كرمان‬ ‫محمدباقر حجت نوقي‬ ‫‪1‬‬
‫‪11/06/138‬‬ ‫خراسان‬
‫‪30,000‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪82.47‬‬ ‫شمالي‬ ‫كيميا داران نوين شمال‬ ‫‪2‬‬
‫‪10/05/139‬‬ ‫آذربايجان‬
‫‪5,000‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪63.73‬‬ ‫غربي‬ ‫اروم بلور نوين شيمي غرب‬ ‫‪3‬‬
‫‪17/10/138‬‬
‫‪20,000‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪40‬‬ ‫خوزستان‬ ‫شيمي پارس مهد‬ ‫‪4‬‬
‫‪02/03/139‬‬ ‫خراسان‬ ‫شركت كيمياگران شيميايي ديار‬
‫‪40,000‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪26.27‬‬ ‫رضوي‬ ‫سربداران‬ ‫‪5‬‬
‫‪17/06/138‬‬
‫‪12,000‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪25‬‬ ‫خوزستان‬ ‫پتروشيمي ارگ‬ ‫‪6‬‬
‫‪26/10/139‬‬
‫‪15,600‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6.01‬‬ ‫ايالم‬ ‫پترو سامان زاگرس‬ ‫‪7‬‬
‫‪132,600‬‬ ‫جمع کل‬
‫در جدول ذیل وضعیت طرح‌های در حال اجرای تولید سولفات آمونیوم در کشور و رون'د' بهره‌ب''رداری از آنه''ا ت''ا س''ال‬
‫جدول ‪ -55‬روند بهره‌برداری از طرح‌های در حال اجرای تولید سولفات آمونیوم بر اساس پیشرفت فیزیکی‬
‫درصد ظرفيت (تن) سال بهره‌برداری‬ ‫شرح‬ ‫رديف‬
‫‪1398‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬
‫درصد‬
‫‪1399‬‬ ‫‪45,000‬‬ ‫‪34‬‬ ‫‪2‬‬
‫درصد‬
‫‪1400‬‬ ‫‪20,000‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪3‬‬
‫درصد‬
‫‪1401‬‬ ‫‪52,000‬‬ ‫‪39‬‬ ‫‪4‬‬
‫درصد‬
‫‪- ‬‬ ‫‪132,600‬‬ ‫‪100‬‬ ‫جمع كل‬
‫در ادامه مطابق' با جدول ذیل پیش بینی تولید رديف' در کشور' با توجه به زمان‌بن''دی تقری''بی بهره‌ب''رداری از ط''رحه''ای‬
‫در حال اجرا تا سال ‪ 1402‬و همچنین میزان اسید سولفوریک مورد' نیاز نشان داده شده است‪.‬‬
‫جدول ‪ -56‬پيش بينی توليد سولفات آمونیوم مصرف اسید سولفوریک در کشور‬
‫مصرف اسید سولفوریک‬ ‫پيش بينی توليد سولفات آمونیوم در کشور ‪ -‬ارقام به تن‬
‫ميزان مصرف اسید‬ ‫ضریب مصرف‬ ‫جمع ظرفيت عملی‬ ‫جمع ظرفيت اسمی‬ ‫بهره‌برداری از‬ ‫سال‬
‫سولفوریک (تن)‬ ‫اسید سولفوریک‬ ‫پايان سال‬ ‫پايان سال‬ ‫طرح‌ها‬
‫‪139‬‬
‫‪135,658‬‬ ‫‪0.727‬‬ ‫‪186,600‬‬ ‫‪246,305‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪246,305‬‬
‫‪7‬‬
‫‪139‬‬
‫‪135,658‬‬ ‫‪0.727‬‬ ‫‪186,600‬‬ ‫‪246,305‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪246,305‬‬
‫‪8‬‬
‫‪139‬‬
‫‪152,016‬‬ ‫‪0.727‬‬ ‫‪209,100‬‬ ‫‪291,305‬‬ ‫‪45,000‬‬ ‫‪246,305‬‬
‫‪9‬‬
‫‪140‬‬
‫‪162,557‬‬ ‫‪0.727‬‬ ‫‪223,600‬‬ ‫‪311,305‬‬ ‫‪20,000‬‬ ‫‪291,305‬‬
‫‪0‬‬
‫‪140‬‬
‫‪179,642‬‬ ‫‪0.727‬‬ ‫‪247,100‬‬ ‫‪363,305‬‬ ‫‪52,000‬‬ ‫‪311,305‬‬
‫‪1‬‬
‫‪140‬‬
‫‪197,090‬‬ ‫‪0.727‬‬ ‫‪271,100‬‬ ‫‪378,905‬‬ ‫‪15,600‬‬ ‫‪363,305‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ -15-2‬جمع‌بندی پیشبینی تقاضای اسید سولفوریک‬

‫پیش بینی کل تقاضای اسید سولفوریک بر اساس پیش بینی میزان تولید محصوالت پایین‌دس''تی در کش''ور' طی س''ال‌های‬
‫آتی به شرح جدول ذیل می‌باشد‪.‬‬
‫جدول ‪ -57‬پیش بینی کل تقاضای اسید سولفوریک طی سال‌های آتی‬
‫‪1402‬‬ ‫‪1401‬‬ ‫‪1400‬‬ ‫‪1399‬‬ ‫‪1398‬‬ ‫شرح‬ ‫ردیف‬
‫‪291,94‬‬
‫‪311,546‬‬ ‫‪309,946‬‬ ‫‪307,196‬‬ ‫‪297,871‬‬ ‫تولید روی‬ ‫‪1‬‬
‫‪6‬‬
‫‪1,116,70‬‬ ‫‪285,21‬‬
‫‪1,312,395‬‬ ‫‪514,402‬‬ ‫‪319,928‬‬ ‫تولید اسید فسفریک‬ ‫‪2‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪135,65‬‬
‫‪197,090‬‬ ‫‪179,642‬‬ ‫‪162,557‬‬ ‫‪152,016‬‬ ‫تولید آمونیوم سولفات‬ ‫‪3‬‬
‫‪8‬‬
‫تولید سوپر فسفات‬
‫‪169,861‬‬ ‫‪145,366‬‬ ‫‪130,312‬‬ ‫‪73,728‬‬ ‫‪55,857‬‬ ‫‪4‬‬
‫ساده‬
‫‪216,415‬‬ ‫‪193,219‬‬ ‫‪164,403‬‬ ‫‪109,932 55,585‬‬ ‫تولید سولفات پتاسیم‬ ‫‪5‬‬
‫‪220,731‬‬ ‫‪194,488‬‬ ‫‪127,887‬‬ ‫‪95,348‬‬ ‫‪82,426‬‬ ‫سایر‬ ‫‪6‬‬
‫‪2,139,36 1,406,75 1,048,82 906,68‬‬
‫‪2,428,038‬‬ ‫جمع کل‬
‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬
‫طبق آمار مربوط به طرح‌های دارای جواز تأسیس و طرح‌های' توسعه سولفات پتاسیم‪ ،‬طرح‌های در دست اجرای تولی''د‬
‫سولفات پتاسیم' به شرح جدول ذیل می‌باشد‪'.‬‬
‫جدول ‪ -58‬طرح‌های در دست اجرای تولید سولفات پتاسیم‬
‫ظرفيت‬ ‫پيشرفت‬ ‫استان‬ ‫نام واحد‬ ‫ردیف‬
‫‪40,00‬‬
‫‪53‬‬ ‫آذربايجان غربي‬ ‫پتروشيمي اروميه‬ ‫‪1‬‬
‫‪0‬‬
‫‪1,000‬‬ ‫‪0‬‬ ‫اردبيل‬ ‫ساناز رباني منش‬ ‫‪2‬‬
‫‪7,500‬‬ ‫‪0‬‬ ‫اصفهان‬ ‫هديش مهر كوير‬ ‫‪3‬‬
‫‪20,00‬‬
‫‪2.1‬‬ ‫ايالم‬ ‫تعاوني ‪ 2451‬توليد سولفات پتاسيم‬ ‫‪4‬‬
‫‪0‬‬
‫‪20,00‬‬
‫‪0‬‬ ‫ايالم‬ ‫فردين فيص الهي‬ ‫‪5‬‬
‫‪0‬‬
‫‪20,00‬‬
‫‪0‬‬ ‫بوشهر‬ ‫فسفات' جنوب ليان‬ ‫‪6‬‬
‫‪0‬‬
‫‪20,00‬‬
‫‪11‬‬ ‫بوشهر‬ ‫كيان شيمي خليج فارس‬ ‫‪7‬‬
‫‪0‬‬
‫‪20,00‬‬
‫‪82.75‬‬ ‫تهران‬ ‫ميهن زاج‬ ‫‪8‬‬
‫‪0‬‬
‫‪400‬‬ ‫‪14.63‬‬ ‫جنوب كرمان‬ ‫تعاوني توليدي توزيعي دامياران برمايه‬ ‫‪9‬‬
‫ظرفيت‬ ‫پيشرفت‬ ‫استان‬ ‫نام واحد‬ ‫ردیف‬
‫سبزواران‬
‫‪8,000‬‬ ‫‪73.44‬‬ ‫خراسان رضوي‬ ‫شيمي كشاورزخراسان‬ ‫‪10‬‬
‫‪150‬‬ ‫‪0‬‬ ‫خراسان رضوي‬ ‫جالل حجازي فر‬ ‫‪11‬‬
‫‪10,00‬‬
‫‪70.25‬‬ ‫خوزستان‬ ‫شيمي سازان پاسارگاد‬ ‫‪12‬‬
‫‪0‬‬
‫‪10,00‬‬
‫‪0‬‬ ‫خوزستان‬ ‫محسن عيدان ابراهيمي‬ ‫‪13‬‬
‫‪0‬‬
‫‪20,00‬‬
‫‪0‬‬ ‫خوزستان‬ ‫انرژي گستر آكروپل‬ ‫‪14‬‬
‫‪0‬‬
‫‪7,000‬‬ ‫‪0‬‬ ‫سمنان‬ ‫آرامان شيمي ايرانيان‬ ‫‪15‬‬
‫‪30‬‬ ‫‪0‬‬ ‫سمنان‬ ‫محمد کاظم دهدست‬ ‫‪16‬‬
‫‪40,00‬‬
‫‪0‬‬ ‫سمنان‬ ‫معدني امالح ايران‬ ‫‪17‬‬
‫‪0‬‬
‫‪3,000‬‬ ‫‪0‬‬ ‫فارس‬ ‫تكلون آلومينيوم پارس‬ ‫‪18‬‬
‫‪10,00‬‬
‫‪60.48‬‬ ‫فارس‬ ‫شركت صنايع شيميايي كود بهينه پارس‬ ‫‪19‬‬
‫‪0‬‬
‫‪20,00‬‬
‫‪2‬‬ ‫قزوين‬ ‫مجتمع پتروشيمي كيميا سان روشا‬ ‫‪20‬‬
‫‪0‬‬
‫‪20,00‬‬
‫‪0‬‬ ‫قزوين‬ ‫شيمي فرآور پاهنگ‬ ‫‪21‬‬
‫‪0‬‬
‫‪1,000‬‬ ‫‪0‬‬ ‫قم‬ ‫آرتام نيك پي كارا‬ ‫‪22‬‬
‫‪1,000‬‬ ‫‪63.9‬‬ ‫كرمان‬ ‫كاونديش معدني كرمان‬ ‫‪23‬‬
‫‪2,500‬‬ ‫‪0‬‬ ‫كرمان‬ ‫سپهروند‬ ‫‪24‬‬
‫‪1,000‬‬ ‫‪0‬‬ ‫كرمانشاه'‬ ‫ابراهيم صفائي زاده‬ ‫‪25‬‬
‫‪1,000‬‬ ‫‪0‬‬ ‫كرمانشاه'‬ ‫مجتمع جهان زركاوان كرمانشاه'‬ ‫‪26‬‬
‫كهگيلويه و بوير‬
‫‪7,000‬‬ ‫‪67‬‬ ‫نيلگون سپهر صنعت آسيا‬ ‫‪27‬‬
‫احمد‬
‫‪20,00‬‬
‫‪13‬‬ ‫گلستان‬ ‫سولفات صنعت گلستان‬ ‫‪28‬‬
‫‪0‬‬
‫‪2,000‬‬ ‫‪80.13‬‬ ‫گيالن‬ ‫امير جوان محجوب دوست‬ ‫‪29‬‬
‫‪1,000‬‬ ‫‪1‬‬ ‫مازندران‬ ‫سعيد شعباني‬ ‫‪30‬‬
‫‪1,000‬‬ ‫‪0‬‬ ‫مازندران‬ ‫سعيد شعباني‬ ‫‪31‬‬
‫‪10,00‬‬
‫‪0‬‬ ‫مازندران‬ ‫كاسپين كاوش شيمي‬ ‫‪32‬‬
‫‪0‬‬
‫‪5,000‬‬ ‫‪0‬‬ ‫مركزي‬ ‫پترو كود ساوه‬ ‫‪33‬‬
‫‪20,00‬‬
‫‪15.6‬‬ ‫مركزي‬ ‫پويا تدبير فراست‬ ‫‪34‬‬
‫‪0‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪93.94‬‬ ‫مركزي‬ ‫جالل قنبري‬ ‫‪35‬‬
‫‪4,500‬‬ ‫‪11‬‬ ‫يزد‬ ‫ايليا شيمي سپهر يزد‬ ‫‪36‬‬
‫‪4,500‬‬ ‫‪0‬‬ ‫يزد‬ ‫محمدعلي رادمرد‬ ‫‪37‬‬
‫‪1,000‬‬ ‫‪0‬‬ ‫يزد‬ ‫رضا قصاب باشي مروست‬ ‫‪38‬‬
‫‪500‬‬ ‫‪0‬‬ ‫يزد‬ ‫سيدعليرضا دربندي زاده‬ ‫‪39‬‬
‫‪5,000‬‬ ‫‪62.23‬‬ ‫يزد‬ ‫خوراك دام و طيورتوسعه گستر كوير‬ ‫‪40‬‬
‫مرجع‪ :‬آمار مندرج در لوح فشرده وزارت صنعت‪ ،‬معدن و تجارت در سال ‪.1397‬‬
‫در جدول ذیل وضعیت طرح‌های در حال اجرای تولید سولفات پتاس''یم' در کش''ور' و رون'د' بهره‌ب''رداری' از آنه''ا ت''ا س''ال‬
‫جدول ‪ -59‬روند بهره‌برداری از طرح‌های در حال اجرای تولید سولفات پتاسیم بر اساس پیشرفت فیزیکی‬
‫درصد پیشرفت ظرفیت اسمی (هزار تن) تعداد واحد‬
‫‪30‬‬ ‫‪282‬‬ ‫‪0-20‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪20-40‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪40-60‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪41‬‬ ‫‪60-80‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪80-90‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪0.1‬‬ ‫بیشتر از ‪90‬‬
‫‪40‬‬ ‫‪385‬‬ ‫جمع‬
‫در ادامه مطابق' با جدول ذیل پیش بینی تولید سولفات پتاسیم در کش''ور ب''ا توج''ه ب''ه زمان‌بن''دی تقری''بی بهره‌ب''رداری' از‬
‫همانطور' که در فصلهای قبل شرح داده شد‪ ،‬موارد مصرف' کلرور کلسیم بسیار گسترده می باش''د بن''ابراین پیشبی''نی می‬
‫گردد تقاضای این محصوالت همگام با رش''د اقتص''ادی و ص''نعتی کش''ور اف''زایش یاب''د‪ .‬ل''ذا جهت پیشبی''نی تقاض''ای این‬
‫محصوالت در سنوات آتی به نرخ رشد صنایع مختلف در سند چشم انداز ‪ 1404‬اتکا شده است‪ .‬طب''ق بررس'ی' ه''ای ب''ه‬
‫عمل آمده‪ ،‬مطابق با این سند ظرفیت' تولید انواع محصوالت' از جمله فوالد‪ ،‬سیمان‪ ،‬خودرو‪ ،‬پتروش''یمی ‪ ،‬پاالیش''گاهی‪،‬‬
‫غذایی‪ ،‬آب و غیره نسبت به سال جاری حداقل حدود ‪ 2‬برابر خواهد شد که براین اساس متوس''ط ن''رخ رش''د در س''نوات‬
‫آتی در این صنایع حدود ‪ 12‬درصد در سال می باشد که برای این محصوالت به منظور' درنظر گرفتن حاش''یه اطمین''ان‬
‫به صورت' بدبینانه این نرخ رشد حدود ‪ 8‬درصد در نظر گرفته شده است‪.‬‬
‫جدول ‪ -60‬پیشبینی تقاضای کلرور کلسیم تا سال ‪( 1402‬تن درسال)‬
‫‪1402 1401 1400 1399 1398‬‬ ‫شرح‬
‫‪24,43‬‬ ‫‪22,62‬‬ ‫‪20,94‬‬ ‫‪19,39‬‬ ‫‪17,96‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪ -16‬پیشبینی تراز عرضه و تقاضا‬

‫باتوجه به پیشبینی تولید و تقاضای محصوالت' در سال های آتی موازنه عرضه و تقاضای محصوالت به شرح جدول ذیل‬
‫محاسبه می گردد‪.‬‬
‫جدول ‪ -61‬پیش‌بینی مازاد(کسری) محصوالت طرح تا سال ‪( 1402‬تن)‬
‫‪1402‬‬ ‫‪1401‬‬ ‫‪1400‬‬ ‫‪1399‬‬ ‫‪1398‬‬ ‫شرح‬ ‫شرح‬
‫‪231,860‬‬ ‫‪231,860‬‬ ‫‪207,860‬‬ ‫‪183,260‬‬ ‫‪170,000‬‬ ‫پیش‌بینی عرضه‬
‫‪280,000‬‬ ‫‪280,000‬‬ ‫‪280,000‬‬ ‫‪280,000‬‬ ‫‪280,000‬‬ ‫پیش‌بینی تقاضا‬ ‫سولفات پتاسیم‬
‫(‪)48,140‬‬ ‫(‪)48,140( )72,140( )96,740( )110,000‬‬ ‫پیش‌بینی مازاد(کسری)‬
‫‪1,788,380‬‬ ‫‪1،578،530 1,340,280 1،058،459 890,120‬‬ ‫پیش‌بینی عرضه‬
‫‪2,428,038‬‬ ‫‪2،139،364 1,406,758 1،048،823 906,687‬‬ ‫پیش‌بینی تقاضا‬ ‫اسید سولفوریک‬
‫(‪)639,658‬‬ ‫(‪)560,834( )66,478‬‬ ‫‪9,636‬‬ ‫(‪)16,567‬‬ ‫پیش‌بینی مازاد(کسری)‬
‫‪37,000‬‬ ‫‪37,000‬‬ ‫‪28,000‬‬ ‫‪28,000‬‬ ‫‪28,000‬‬ ‫پیش‌بینی عرضه‬
‫‪24,435‬‬ ‫‪22,625‬‬ ‫‪20,949‬‬ ‫‪19,397‬‬ ‫‪17،960‬‬ ‫پیش‌بینی تقاضا‬ ‫کلرور کلسیم‬
‫‪12,565‬‬ ‫‪14,375‬‬ ‫‪7,051‬‬ ‫‪8,603‬‬ ‫‪10,040‬‬ ‫پیش‌بینی مازاد(کسری)‬
‫همانگونه که در جدول فوق قابل مالحظه می باشد در سال ‪ 1402‬اسید سولفوریک و سولفات پتاسیم ب''ا کس''ری عرض''ه‬
‫مواجه خواهد بود لذا برای این محصوالت می توان طرح تولیدی اج''را نم''ود و دیگ''ر محص'ول تولی''دی ط''رح‪ ،‬کل''رور‬
‫کلسیم با مازاد عرضه در کشور مواجه خواهد بود که باید برای صادرات آن بازارهای صادراتی' بالقوه شناس''ایی' گ''ردد‬
‫که در بخش بعدی بازار' جهانی به تفصیل بررسی شده است‪.‬‬
‫‪ -17‬بازار جهاني‬
‫با توجه به الگوی مصرف' کودهای درصورت پیروی از الگوی جهانی حدود ‪ 400‬هزارتن ان''واع کوده''ای' پتاس''ه نی''از‬
‫کشور می باشد‪ .‬پتاسیم کلراید و سولفات پتاسیم دو کود اصلی برای تامین پتاسیم خاک می باشند که در خاکهای ایران به‬
‫دلیل اینکه ذاتا نمک خاک عموم''ا باالس''ت‪ ،‬ک''ود س''ولفات پتاس''یم' ک''اربرد' بیش''تری' دارد‪ .‬آماره''ای' دفترخ''دمات حم''ایت‬
‫کش''اورزی' و واردات کش''ور ن''یز نش''ان می ده''د‪ ،‬ح''داقل ‪ 70‬درص 'د' از تقاض''ای کوده''ای' پتاس''ه ب''ه س''ولفات پتاس''یم'‬
‫اختصاص دارد‪ .‬بنابراین درصورتی' ک''ه مص''رف کوده''ای کش''اورزی' ای''ران از الگ''وی جه''انی پ''یروی' کن''د‪ ،‬تقاض''ای‬
‫سولفات پتاسیم' در حدود' ‪ 280‬هزارتن درسال برآورد' می گردد‪.‬‬
‫یکی از محصوالت تولید شده در این واحد سولفات پتاسیم' با ظرفیت ‪ 40‬هزارتن در سال بوده که با توجه به نیاز داخلی‬
‫ساالنه‪ ،‬بازار داخلی مناسبی در داخل کشور ب''رای این محص''ول وج''ود دارد‪ ،‬ب''ا این وج''ود ب''ازار جه''انی و بازاره''ای‬
‫هدف این محصول در این بخش بررسی' شده است‪.‬‬
‫‪ -17-1‬صادرات جهانی‬
‫میزان کل صادرات جهانی سولفات پتاسیم در سال ‪ 2017‬به حدود یک میلیون تن می‌باشد'‪.‬‬
‫جدول ‪ - 62‬آمار صادرات جهانی سولفات پتاسیم (تن)‬
‫‪2017‬‬ ‫‪2016‬‬ ‫‪2015‬‬ ‫‪2014‬‬ ‫‪2013‬‬ ‫کشور‬ ‫ردیف‬
‫‪165,814‬‬ ‫‪166,617 153,787 130,625 131,107‬‬ ‫چین تایپه‬ ‫‪1‬‬
‫‪56,647‬‬ ‫‪67,262‬‬ ‫‪63,387‬‬ ‫‪72,177 105,952‬‬ ‫روسیه‬ ‫‪2‬‬
‫‪120,655‬‬ ‫‪114,528 116,766 99,555‬‬ ‫‪79,729‬‬ ‫سوئد‬ ‫‪3‬‬
‫‪77,813‬‬ ‫‪43‬‬ ‫‪27,003‬‬ ‫‪27,630‬‬ ‫‪36,296‬‬ ‫آمریکا‬ ‫‪4‬‬
‫‪38,938‬‬ ‫‪39,865‬‬ ‫‪47,836‬‬ ‫‪37,937‬‬ ‫‪30,543‬‬ ‫کانادا‬ ‫‪5‬‬
‫‪78,380‬‬ ‫‪109,048 95,653‬‬ ‫‪90,293‬‬ ‫‪30,362‬‬ ‫شیلی‬ ‫‪6‬‬
‫‪256,887‬‬ ‫‪189,050 273,051 202,718 27,259‬‬ ‫هلند‬ ‫‪7‬‬
‫‪21,667‬‬ ‫‪18,293‬‬ ‫‪15,637‬‬ ‫‪18,142‬‬ ‫‪16,540‬‬ ‫اتریش‬ ‫‪8‬‬
‫‪15,229‬‬ ‫‪18,107‬‬ ‫‪9,444‬‬ ‫‪17,896‬‬ ‫‪14,625‬‬ ‫اندونزی‬ ‫‪9‬‬
‫‪15,965‬‬ ‫‪17,990‬‬ ‫‪12,076‬‬ ‫‪11,338‬‬ ‫‪12,985‬‬ ‫کره‬ ‫‪10‬‬
‫‪15,909‬‬ ‫‪18,957‬‬ ‫‪18,209‬‬ ‫‪11,689‬‬ ‫‪8,791‬‬ ‫فیلیپین'‬ ‫‪11‬‬
‫‪28,141‬‬ ‫‪29,649‬‬ ‫‪15,336‬‬ ‫‪12,360‬‬ ‫‪8,334‬‬ ‫هند‬ ‫‪12‬‬
‫‪7,294‬‬ ‫‪6,323‬‬ ‫‪2,847‬‬ ‫‪4,357‬‬ ‫‪4,960‬‬ ‫ایتالیا‬ ‫‪13‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪3,620‬‬ ‫‪4,206‬‬ ‫‪6,155‬‬ ‫‪4,486‬‬ ‫امارات‬ ‫‪14‬‬
‫‪4,447‬‬ ‫‪2,817‬‬ ‫‪2,867‬‬ ‫‪5,078‬‬ ‫‪4,150‬‬ ‫اسپانیا‬ ‫‪15‬‬
‫‪3,870‬‬ ‫‪7,786‬‬ ‫‪1,751‬‬ ‫‪2,803‬‬ ‫‪3,993‬‬ ‫آفریقا جنوبی‬ ‫‪16‬‬
‫سایر‬
‫‪92,026‬‬ ‫‪87,342 114,339 92,953‬‬ ‫‪28,704‬‬ ‫‪17‬‬
‫کشورها‬
‫‪999,682‬‬ ‫‪897,397 977,993 845,204 553,376‬‬ ‫جمع‬
‫مرجع‪ :‬سایت و آمار مندرج در تارنمای تجارت جهانی”‪“Trademap.org‬‬
‫‪ -17-1‬واردات جهانی‬
‫میزان واردات جهانی سولفات پتاسیم در جدول ذیل آمده است‪ .‬کل واردات جهانی برای س''ولفات پتاس''یم در س''ال ‪2017‬‬
‫حدود ‪ 2.2‬میلیون تن ثبت شده که از این میان بلژیک با ‪ 214‬ه'زارتن بزرگ'ترین وارد کنن'ده س'ولفات پتاس'یم در جه'ان‬
‫می باشد‪.‬‬
‫جدول ‪ - 63‬آمار واردات جهانی سولفات پتاسیم (تن)‬

‫‪2017‬‬ ‫‪2016‬‬ ‫‪2015‬‬ ‫‪2014‬‬ ‫‪2013‬‬ ‫کشورها‬ ‫ردیف‬
‫‪214,000‬‬ ‫‪105,901‬‬ ‫‪146,351‬‬ ‫‪108,923‬‬ ‫‪175,177‬‬ ‫بلژیک‬ ‫‪1‬‬
‫‪144,613‬‬ ‫‪113‬‬ ‫‪133,221‬‬ ‫‪89,386‬‬ ‫‪125,874‬‬ ‫آمریکا‬ ‫‪2‬‬
‫‪261,171‬‬ ‫‪310,401‬‬ ‫‪307,985‬‬ ‫‪246,261‬‬ ‫‪118,050‬‬ ‫هلند‬ ‫‪3‬‬
‫‪64,099‬‬ ‫‪51,676‬‬ ‫‪46,529‬‬ ‫‪54,841‬‬ ‫‪113,780‬‬ ‫چین‬ ‫‪4‬‬
‫‪90,094‬‬ ‫‪74,608‬‬ ‫‪92,671‬‬ ‫‪89,332‬‬ ‫‪94,340‬‬ ‫ژاپن‬ ‫‪5‬‬
‫‪84,861‬‬ ‫‪70,904‬‬ ‫‪95,868‬‬ ‫‪85,771‬‬ ‫‪86,471‬‬ ‫فرانسه‬ ‫‪6‬‬
‫‪86,094‬‬ ‫‪72,417‬‬ ‫‪69,594‬‬ ‫‪47,983‬‬ ‫‪66,843‬‬ ‫مکزیک‬ ‫‪7‬‬
‫‪69,506‬‬ ‫‪56,890‬‬ ‫‪58,788‬‬ ‫‪67,851‬‬ ‫‪64,879‬‬ ‫استرالیا‬ ‫‪8‬‬
‫‪57,595‬‬ ‫‪54,633‬‬ ‫‪57,969‬‬ ‫‪43,760‬‬ ‫‪59,966‬‬ ‫ایتالیا‬ ‫‪9‬‬
‫‪67,365‬‬ ‫‪43,281‬‬ ‫‪66,895‬‬ ‫‪57,779‬‬ ‫‪56,031‬‬ ‫هند‬ ‫‪10‬‬
‫‪38,989‬‬ ‫‪86,115‬‬ ‫‪70,119‬‬ ‫‪44,042‬‬ ‫‪52,303‬‬ ‫مالزی‬ ‫‪11‬‬
‫‪376,424‬‬ ‫‪60,463‬‬ ‫‪20,500‬‬ ‫‪65,268‬‬ ‫‪50,468‬‬ ‫آفریقای جنوبی‬ ‫‪12‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪46,179‬‬ ‫‪40,961‬‬ ‫‪53,299‬‬ ‫‪47,180‬‬ ‫پرو‬ ‫‪13‬‬
‫‪59,634‬‬ ‫‪53,272‬‬ ‫‪35,108‬‬ ‫‪42,717‬‬ ‫‪46,773‬‬ ‫اسپانیا‬ ‫‪14‬‬
‫‪31,773‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪63,338‬‬ ‫‪62,230‬‬ ‫‪45,471‬‬ ‫مصر‬ ‫‪15‬‬
‫‪44,436‬‬ ‫‪45,176‬‬ ‫‪41,555‬‬ ‫‪48,224‬‬ ‫‪40,921‬‬ ‫برزیل‬ ‫‪16‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪26,585‬‬ ‫‪62,172‬‬ ‫‪32,789‬‬ ‫‪36,257‬‬ ‫الجزایر‬ ‫‪17‬‬
‫‪38,745‬‬ ‫‪40,545‬‬ ‫‪31,585‬‬ ‫‪27,692‬‬ ‫‪33,426‬‬ ‫مراکش‬ ‫‪18‬‬
‫‪17,399‬‬ ‫‪14,337‬‬ ‫‪18,438‬‬ ‫‪20,486‬‬ ‫‪32,233‬‬ ‫رومانی‬ ‫‪19‬‬
‫‪23,969‬‬ ‫‪23,097‬‬ ‫‪27,116‬‬ ‫‪37,687‬‬ ‫‪28,283‬‬ ‫لهستان‬ ‫‪20‬‬
‫‪12,874‬‬ ‫‪7,374‬‬ ‫‪13,820‬‬ ‫‪10,254‬‬ ‫‪26,884‬‬ ‫پرتغال‬ ‫‪21‬‬
‫سایر‬
‫‪374,718‬‬ ‫‪498,543‬‬ ‫‪500,037‬‬ ‫‪464,152‬‬ ‫‪442,206‬‬ ‫‪22‬‬
‫کشورها‬
‫‪2,158,35‬‬ ‫‪1,742,51‬‬ ‫‪2,000,6‬‬ ‫‪1,800,72‬‬ ‫‪1,843,81‬‬
‫جمع‬
‫‪9‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬
‫مرجع‪ :‬سایت و آمار مندرج در تارنمای تجارت جهانی “‪”Trademap.org‬‬
‫‪ -17-1‬بازارهای پتانسیل صادراتی‬

‫آمار واردات منطقه برای سولفات پتاسیم به شرح جدول ذیل می باشد‪.‬‬
‫جدول ‪ -64‬آمار واردات منطقه سولفات پتاسیم (تن)‬
‫‪2017‬‬ ‫‪2016‬‬ ‫‪2015‬‬ ‫‪2014‬‬ ‫‪2013‬‬ ‫کشورها‬ ‫ردیف‬
‫‪64,099‬‬ ‫‪51,676‬‬ ‫‪46,529‬‬ ‫‪54,841 113,780‬‬ ‫چین‬ ‫‪1‬‬
‫‪90,094‬‬ ‫‪74,608‬‬ ‫‪92,671‬‬ ‫‪89,332‬‬ ‫‪94,340‬‬ ‫ژاپن‬ ‫‪2‬‬
‫‪67,365‬‬ ‫‪43,281‬‬ ‫‪66,895‬‬ ‫‪57,779‬‬ ‫‪56,031‬‬ ‫هند‬ ‫‪3‬‬
‫‪38,989‬‬ ‫‪86,115‬‬ ‫‪70,119‬‬ ‫‪44,042‬‬ ‫‪52,303‬‬ ‫مالزی‬ ‫‪4‬‬
‫‪376,424‬‬ ‫‪60,463‬‬ ‫‪20,500‬‬ ‫‪65,268‬‬ ‫‪50,468‬‬ ‫آفریقا جنوبی‬ ‫‪5‬‬
‫‪31,773‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪63,338‬‬ ‫‪62,230‬‬ ‫‪45,471‬‬ ‫مصر‬ ‫‪6‬‬
‫‪38,745‬‬ ‫‪40,545‬‬ ‫‪31,585‬‬ ‫‪27,692‬‬ ‫‪33,426‬‬ ‫مراکش‬ ‫‪7‬‬
‫‪7,006‬‬ ‫‪7,539‬‬ ‫‪12,458‬‬ ‫‪7,886‬‬ ‫‪8,620‬‬ ‫تایلند‬ ‫‪8‬‬
‫‪13,005‬‬ ‫‪7,588‬‬ ‫‪7,378‬‬ ‫‪16,672‬‬ ‫‪7,161‬‬ ‫کره‬ ‫‪9‬‬
‫‪2017‬‬ ‫‪2016‬‬ ‫‪2015‬‬ ‫‪2014‬‬ ‫‪2013‬‬ ‫کشورها‬ ‫ردیف‬
‫‪727,500‬‬ ‫‪371,815‬‬ ‫‪411,473‬‬ ‫‪425,742 461,600‬‬ ‫جمع‬
‫کشورهای منطقه‬
‫*‬ ‫‪12,308‬‬ ‫‪22,483‬‬ ‫‪24,103‬‬ ‫‪19,647‬‬ ‫عربستان سعودی‬ ‫‪10‬‬
‫*‬ ‫‪26,941‬‬ ‫‪27,881‬‬ ‫‪13,812‬‬ ‫‪9191‬‬ ‫پاکستان‬ ‫‪11‬‬
‫*‬ ‫‪8,725‬‬ ‫‪9,268‬‬ ‫‪7,830‬‬ ‫‪7279‬‬ ‫امارات‬ ‫‪12‬‬
‫‪23,997‬‬ ‫‪26,481‬‬ ‫‪35,299‬‬ ‫‪25,613‬‬ ‫‪22799‬‬ ‫ترکیه‬ ‫‪13‬‬
‫*‬ ‫‪4,293‬‬ ‫‪5,293‬‬ ‫‪3,822‬‬ ‫‪3777‬‬ ‫اردن‬ ‫‪14‬‬
‫*‬ ‫‪3,524‬‬ ‫‪4,128‬‬ ‫‪3,096‬‬ ‫‪3531‬‬ ‫لبنان‬ ‫‪15‬‬
‫‪5,548‬‬ ‫‪13,478‬‬ ‫‪8,879‬‬ ‫‪2,983‬‬ ‫‪3443‬‬ ‫روسیه‬ ‫‪16‬‬
‫‪29,545‬‬ ‫‪95,750‬‬ ‫‪113,231‬‬ ‫‪81,259‬‬ ‫‪69,667‬‬ ‫جمع‬
‫میزان واردات آفریقای جنوبی' رشدی معادل با ‪ 65‬درصد' طی ‪ 5‬سال گذشته داشته که رشد قابل ت''وجهی' میباش''د‪ .‬ب''رای‬
‫برخی از کشورهای منطقه آمار مربوط' به سال ‪ 2017‬ارائه نش''ده اس''ت‪ .‬ب''ا توج''ه ب''ه آماره''ای س''ال ‪ 2016‬پاکس''تان و‬
‫ترکیه نیز عمده وارد' کنند سولفات پتاسیم در منطقه بوده اند‪ .‬بن'ابراین در ادام'ه ب'ه بررس'ی' ب'ازار کش''ورهای' پاکس'تان‪،‬‬
‫ترکیه‪ ،‬هند و مالزی پرداخته شده است‪.‬‬
‫‪ -17-1-‬پاکستان‬
‫آمار واردات سولفات پتاسیم کشور' پاکستان به شرح جدول ذیل می باشد ک''ه عم''ده آن از طری''ق کش''ور چین ص''ادر' می‬
‫گردد‪ .‬بنابراین باتوجه به مزیتهای صادراتی این کشور نسبت به چین با فرض ‪ 20‬درص'د' از ب''ازار چین و چین تایپ''ه و‬
‫همچنین ‪ 10‬درصد' از سایر کشورها‪ ،‬پتانسیل' صادراتی این کشور' حدود ‪ 4،000‬تن برآورد' میگردد‪.‬‬
‫جدول ‪ -65‬آمار واردات سولفات پتاسیم پاکستان(تن)‬

‫‪2016‬‬ ‫‪2015‬‬ ‫‪2014‬‬ ‫‪2013‬‬ ‫‪2012‬‬ ‫کشورهای صادر کننده‬ ‫ردیف‬
‫‪13,664‬‬ ‫‪7,498‬‬ ‫‪2,016‬‬ ‫‪ 0‬‬ ‫‪48‬‬ ‫چین‬ ‫‪1‬‬
‫‪3,408‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪54‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0 ‬‬ ‫هند‬ ‫‪2‬‬
‫‪2,804‬‬ ‫‪8,105‬‬ ‫‪1,268‬‬ ‫‪900‬‬ ‫‪8,269‬‬ ‫چین تایپه‬ ‫‪3‬‬
‫‪7,065‬‬ ‫‪12,250 10,474 8,289‬‬ ‫‪8,538‬‬ ‫سایر کشورها‬ ‫‪4‬‬
‫‪26,941‬‬ ‫‪27,881 13,812 9,191‬‬ ‫‪16,855‬‬ ‫جمع‬
‫‪ -17-1-‬ترکیه‬
‫آمار واردات سولفات پتاسیم کشور' ترکیه به شرح جدول ذیل میباشد که عمده آن از طریق' بلژی''ک‪ ،‬مص''رف و چینتایپ''ه‬
‫تامین میگردد‪ .‬بنابراین باتوجه به مزیتهای صادراتی' این طرح نسبت به کشورهای بلژیک‪ ،‬مص''ر و چین ب''ا ف''رض ‪20‬‬
‫درصد از بازار این کشورها پتانسیل صادراتی این کشور حدود ‪ 4،200‬تن برآورد میگردد‪.‬‬
‫جدول ‪ -66‬آمار واردات سولفات پتاسیم ترکیه(تن)‬

‫‪2017‬‬ ‫‪2016‬‬ ‫‪2015‬‬ ‫‪2014‬‬ ‫‪2013‬‬ ‫کشورهای صادرکننده‬ ‫ردیف‬
‫‪7,561‬‬ ‫‪6,499‬‬ ‫‪11,682‬‬ ‫‪5,896‬‬ ‫‪3,096‬‬ ‫بلژیک‬ ‫‪1‬‬
‫‪7,045‬‬ ‫‪3,803‬‬ ‫‪1,970‬‬ ‫‪1,489‬‬ ‫‪0‬‬ ‫مصر‬ ‫‪2‬‬
‫‪6,342‬‬ ‫‪6,989‬‬ ‫‪2,863‬‬ ‫‪5,136‬‬ ‫‪5,895‬‬ ‫چین تایپه‬ ‫‪3‬‬
‫‪890‬‬ ‫‪1,281‬‬ ‫‪6,567‬‬ ‫‪8,609‬‬ ‫‪9,003‬‬ ‫آلمان‬ ‫‪4‬‬
‫‪750‬‬ ‫‪4,367‬‬ ‫‪7,258‬‬ ‫‪877‬‬ ‫‪1,498‬‬ ‫روسیه‬ ‫‪5‬‬
‫‪1,407‬‬ ‫‪3,542‬‬ ‫‪4,959‬‬ ‫‪3,605‬‬ ‫‪3,306‬‬ ‫سایر کشورها‬ ‫‪6‬‬
‫‪23,995‬‬ ‫‪26,481‬‬ ‫‪35,299‬‬ ‫‪25,612‬‬ ‫‪22,798‬‬ ‫جمع‬
‫مرجع‪ :‬سایت و آمار مندرج در تارنمای تجارت جهانی “ ‪”Trademap.org‬‬
‫‪ -17-1-‬هند‬
‫آمار واردات سولفات پتاسیم به هند طی سالیان گذشته و کشورهای' تامین کننده آن در جدول ذیل آمده است‪.‬‬
‫جدول ‪ -67‬آمار واردات سولفات پتاسیم به هند (تن)‬
‫‪33,578‬‬ ‫‪12,785 32,202 34,554 37,337‬‬ ‫آلمان‬ ‫‪1‬‬
‫‪9,153‬‬ ‫‪9,953‬‬ ‫‪6,286‬‬ ‫‪2,508‬‬ ‫‪212‬‬ ‫چین‬ ‫‪2‬‬
‫‪7,724‬‬ ‫‪7,418‬‬ ‫‪9,971‬‬ ‫‪8,175‬‬ ‫‪7,005‬‬ ‫چین تایپه‬ ‫‪3‬‬
‫‪5,390‬‬ ‫‪2,268‬‬ ‫‪4,936‬‬ ‫‪2,028‬‬ ‫‪1,372‬‬ ‫بلژیک‬ ‫‪4‬‬
‫‪4,768‬‬ ‫‪2,563‬‬ ‫‪1,550‬‬ ‫‪3,791‬‬ ‫‪2,596‬‬ ‫اندونزی‬ ‫‪5‬‬
‫‪1,852‬‬ ‫‪1,231‬‬ ‫‪111‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪287‬‬ ‫امارات‬ ‫‪6‬‬
‫‪3,120‬‬ ‫‪5,982‬‬ ‫‪7,859‬‬ ‫‪6,213‬‬ ‫‪7,202‬‬ ‫سایر کشورها‬ ‫‪7‬‬
‫‪67,365‬‬ ‫‪43,280 66,895 57,779 56,031‬‬ ‫جمع‬
‫با احتساب ‪ 25‬درصد بازار آلمان‪ 20 ،‬درصد بازار بلژیک و ‪ 5‬درص'د' ب'ازار کش'ورهای' چین‪ ،‬چین تایپ'ه‪ ،‬ان'دونزی' و‬
‫امارات به دلیل موقعیت' جغرافی'ایی' ای'ران نس'بت ب'ه هن'د و ارزانت'ر ش'دن قیمت تم'ام ش'ده‪ ،‬ب'ازار ص'ادراتی مع'ادل ب'ا‬
‫‪ 10،600‬تن را میتوان برای هند در نظر گرفت‪.‬‬
‫‪ -17-1-‬مالزی‬
‫آمار واردات سولفات پتاسیم به مالزی طی سالیان گذشته و کشورهای تامینکننده آن در جدول ذیل آمده است‪.‬‬
‫جدول ‪ -68‬آمار واردات سولفات پتاسیم به مالزی (تن)‬
‫‪2017‬‬ ‫‪2016‬‬ ‫‪2015‬‬ ‫‪2014‬‬ ‫‪2013‬‬ ‫کشورها‬ ‫ردیف‬
‫‪35,300‬‬ ‫‪83,121 66,642 41,900 50,300‬‬ ‫کانادا‬ ‫‪1‬‬
‫‪965‬‬ ‫‪788‬‬ ‫‪1,098‬‬ ‫‪762‬‬ ‫‪538‬‬ ‫بلژیک‬ ‫‪2‬‬
‫‪2,725‬‬ ‫‪2,208‬‬ ‫‪2,379‬‬ ‫‪1,380‬‬ ‫‪1,465‬‬ ‫سایر کشورها‬ ‫‪3‬‬
‫‪38,990‬‬ ‫‪86,117 70,119 44,042 52,303‬‬ ‫جمع‬
‫با احتساب ‪ 25‬درصد بازار کانادا و‪ 20‬درصد بازار بلژیک به دلیل م''وقعیت' جغرافی''ایی مناس''بت''ر ای''ران نس''بت ب''ه این‬
‫کشورها به مالزی بازار صادراتی معادل با ‪ 9،000‬تن برای کشور' مالزی میتوان متصور شد‪.‬‬
‫‪ -17-1‬جمعبندی‬
‫باتوجه به توضیحات' فوق پتانسیل صادراتی' سولفات پتاسیم به شرح جدول ذیل حدود ‪28‬هزارتن در کشورهای هند‪،‬‬
‫مالزی‪ ،‬ترکیه و پاکستان برآورد' می گردد‪'.‬‬
‫جدول ‪ -69‬جمعبندی کشورهای هدف دارای پتانسیل صادراتی برای سولفات پتاسیم‬
‫حجم کل واردات (تن)‬
‫پتانسیل صادرات (تن)‬ ‫کشور هدف‬ ‫ردیف‬
‫(‪)2017‬‬
‫‪10،600‬‬ ‫‪67,365‬‬ ‫هند‬ ‫‪1‬‬
‫‪9،000‬‬ ‫‪38,990‬‬ ‫مالزی‬ ‫‪2‬‬
‫‪4،200‬‬ ‫‪23,995‬‬ ‫ترکیه‬ ‫‪3‬‬
‫‪4،000‬‬ ‫‪26,941‬‬ ‫پاکستان‬ ‫‪4‬‬
‫‪27،800‬‬ ‫‪157،921‬‬ ‫جمع‬
‫با توجه به مشکالت مربوط به حمل و نقل این ماده مبادالت تجاری این محصول ناچیز میباشد‪.‬‬
‫یکی از محصوالت تولید شده در این واحد کلرور کلسیم با ک''د تعرف''ه ‪ 28272000‬و ب''ا ظ''رفیت ‪ 41‬ه''زار تن در س''ال‬
‫بوده که بازار جهانی و بازارهای هدف این محصول در این بخش بررسی شده است‪.‬‬
‫‪ -17-3‬صادرات جهانی‬
‫میزان صادرات جهانی سایر سولفاتهای فلزی در سال ‪ 2017‬تقریبا برابر ‪ 1.5‬میلیون تن در سال بوده ک''ه در این می''ان‬
‫چین با حدود ‪ 811‬هزار تن ‪ 54‬درصد از واردات کل دنیا را به خود اختصاص داده است‪ .‬فنالند‪ ،‬مکزی''ک و هلن''د ن''یز‬
‫به ترتیب رتبههای بعدی ص'ادرات را ب'ه خ'ود اختص'اص دادهان'د‪ .‬آم'ار ص'ادرات جه'انی این م'اده در ج'دول ذی'ل ب'ه‬
‫تفکیک کشورها ارائه شده است‪.‬‬
‫جدول ‪ -70‬آمار صادرات جهانی کلرور کلسیم (تن)‬
‫‪2017‬‬ ‫‪2016‬‬ ‫‪2015‬‬ ‫‪2014‬‬ ‫‪2013‬‬ ‫کشور‬ ‫ردیف‬
‫‪811,594‬‬ ‫‪710,518‬‬ ‫‪848,854‬‬ ‫‪1,076,837‬‬ ‫‪965,983‬‬ ‫چین‬ ‫‪1‬‬
‫‪139,706‬‬ ‫‪121,634‬‬ ‫‪130,192‬‬ ‫‪143,861‬‬ ‫‪103,662‬‬ ‫فنالند'‬ ‫‪2‬‬
‫‪120,027‬‬ ‫‪50,494‬‬ ‫‪73,395‬‬ ‫‪69,967‬‬ ‫‪61,911‬‬ ‫مکزیک‬ ‫‪3‬‬
‫‪94,792‬‬ ‫‪87,064‬‬ ‫‪104,444‬‬ ‫‪171,500‬‬ ‫‪146,866‬‬ ‫هلند‬ ‫‪4‬‬
‫‪80,840‬‬ ‫‪78,660‬‬ ‫‪77,731‬‬ ‫‪110,304‬‬ ‫‪186,273‬‬ ‫آمریکا‬ ‫‪5‬‬
‫‪67,212‬‬ ‫‪56,990‬‬ ‫‪32,642‬‬ ‫‪37,407‬‬ ‫‪36,284‬‬ ‫سوید‬ ‫‪6‬‬
‫‪43,681‬‬ ‫‪40,816‬‬ ‫‪34,155‬‬ ‫‪31,443‬‬ ‫‪32,774‬‬ ‫ایتالیا‬ ‫‪7‬‬
‫‪37,160‬‬ ‫‪37,036‬‬ ‫‪28,021‬‬ ‫‪23,070‬‬ ‫‪14,129‬‬ ‫هند‬ ‫‪8‬‬
‫‪31,136‬‬ ‫‪28,361‬‬ ‫‪38,923‬‬ ‫‪25,196‬‬ ‫‪36,892‬‬ ‫روسیه‬ ‫‪9‬‬
‫‪20,805‬‬ ‫‪14,378‬‬ ‫‪10,723‬‬ ‫‪12,980‬‬ ‫‪14,850‬‬ ‫جمهوری چک‬ ‫‪10‬‬
‫‪10,766‬‬ ‫‪11,478‬‬ ‫‪8,989‬‬ ‫‪22,570‬‬ ‫‪17,147‬‬ ‫کانادا‬ ‫‪11‬‬
‫‪7,111‬‬ ‫‪7,508‬‬ ‫‪3,005‬‬ ‫‪4,938‬‬ ‫‪4,695‬‬ ‫بلژیک‬ ‫‪12‬‬
‫‪38,844‬‬ ‫‪71,289‬‬ ‫‪79,049‬‬ ‫‪89,465‬‬ ‫‪81,574‬‬ ‫سایر کشورها‬ ‫‪13‬‬
‫‪1,503,674‬‬ ‫‪1,316,226‬‬ ‫‪1,470,123‬‬ ‫‪1,819,538‬‬ ‫‪1,703,040‬‬ ‫جمع‬
‫‪ -17-3‬واردات جهانی‬
‫میزان واردات جهانی این مواد در سال ‪ 2017‬برابر ‪1.63‬میلیون تن در س''ال ب''وده ک''ه در این می''ان عربس''تان ب''ا ‪201‬‬
‫هزار تن بیشترین واردات در دنیا را دارد‪ .‬امارات‪ ،‬کانادا و کره جنوبی به ترتیب رتبههای دوم' و سوم واردات در س''ال‬
‫‪ 2017‬را به خود اختصاص دادهاند‪ .‬آمار واردات جهانی این ماده در جدول ذیل به تفکیک کشورها ارائه شده است‪.‬‬
‫جدول ‪ -71‬آمار واردات جهانی کلرور کلسیم (تن)‬
‫‪2017‬‬ ‫‪2016‬‬ ‫‪2015‬‬ ‫‪2014‬‬ ‫‪2013‬‬ ‫کشور‬ ‫ردیف‬
‫‪201,534‬‬ ‫‪193,094‬‬ ‫‪149,727‬‬ ‫‪303,663‬‬ ‫‪173,950‬‬ ‫عربستان‬ ‫‪1‬‬
‫‪170,837‬‬ ‫‪106,483‬‬ ‫‪260,481‬‬ ‫‪214,626‬‬ ‫‪101,069‬‬ ‫امارات‬ ‫‪2‬‬
‫‪166,191‬‬ ‫‪125,193‬‬ ‫‪155,388‬‬ ‫‪168,779‬‬ ‫‪157,004‬‬ ‫کانادا‬ ‫‪3‬‬
‫‪156,143‬‬ ‫‪126,601‬‬ ‫‪144,318‬‬ ‫‪198,268‬‬ ‫‪358,004‬‬ ‫کره جنوبی‬ ‫‪4‬‬
‫‪111,666‬‬ ‫‪121,614‬‬ ‫‪115,813‬‬ ‫‪124,157‬‬ ‫‪108,264‬‬ ‫آلمان‬ ‫‪5‬‬
‫‪107,432‬‬ ‫‪92,689‬‬ ‫‪72,279‬‬ ‫‪77,824‬‬ ‫‪76,062‬‬ ‫سوئد‬ ‫‪6‬‬
‫‪77,302‬‬ ‫‪62,284‬‬ ‫‪72,724‬‬ ‫‪74,316‬‬ ‫‪74,371‬‬ ‫ژاپن‬ ‫‪7‬‬
‫‪2017‬‬ ‫‪2016‬‬ ‫‪2015‬‬ ‫‪2014‬‬ ‫‪2013‬‬ ‫کشور‬ ‫ردیف‬
‫‪52,564‬‬ ‫‪45,270‬‬ ‫‪43,519‬‬ ‫‪48,248‬‬ ‫‪33,956‬‬ ‫تایلند‬ ‫‪8‬‬
‫‪51,860‬‬ ‫‪33,256‬‬ ‫‪40,112‬‬ ‫‪38,509‬‬ ‫‪34,486‬‬ ‫هلند‬ ‫‪9‬‬
‫‪45,247‬‬ ‫‪45,012‬‬ ‫‪49,042‬‬ ‫‪46,741‬‬ ‫‪45,452‬‬ ‫فرانسه‬ ‫‪10‬‬
‫‪40,063‬‬ ‫‪28,282‬‬ ‫‪38,424‬‬ ‫‪37,551‬‬ ‫‪32,780‬‬ ‫انگلستان‬ ‫‪11‬‬
‫‪39,242‬‬ ‫‪31,753‬‬ ‫‪24,219‬‬ ‫‪27,072‬‬ ‫‪23,136‬‬ ‫اسپانیا‬ ‫‪12‬‬
‫‪28,492‬‬ ‫‪32,917‬‬ ‫‪31,795‬‬ ‫‪35,972‬‬ ‫‪30,620‬‬ ‫نروژ‬ ‫‪13‬‬
‫‪25,791‬‬ ‫‪12,769‬‬ ‫‪12,651‬‬ ‫‪17,154‬‬ ‫‪25,292‬‬ ‫برزیل‬ ‫‪14‬‬
‫‪356,548‬‬ ‫‪423,661‬‬ ‫‪431,010‬‬ ‫‪475,619‬‬ ‫‪502,172‬‬ ‫سایر کشورها‬ ‫‪15‬‬
‫‪1,630,91‬‬ ‫‪1,480,87‬‬ ‫‪1,641,50‬‬ ‫‪1,888,49‬‬ ‫‪1,776,61‬‬
‫جمع‬
‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪ -17-3‬بازارهای دارای پتانسیل صادراتی‬

‫در این بخش و در بررسی بازار' منطقهای این محصول بازار مربوط' به چین و هند‪ ،‬و نیز دیگر کش''ورهای' خاورمیان''ه‬
‫و آسیای شرقی' بررسی' شده است‪.‬‬
‫جدول ‪ -72‬آمار واردات کلرور پتاسیم در منطقه (تن)‬
‫‪2017‬‬ ‫‪2016‬‬ ‫‪2015‬‬ ‫‪2014‬‬ ‫‪2013‬‬ ‫کشورهای منطقه‬ ‫ردیف‬
‫‪201,53‬‬
‫‪193,094‬‬ ‫‪149,727‬‬ ‫‪303,663‬‬ ‫‪173,950‬‬ ‫عربستان‬ ‫‪1‬‬
‫‪4‬‬
‫‪170,83‬‬
‫‪91,948‬‬ ‫‪89,608‬‬ ‫‪93,304‬‬ ‫‪83,416‬‬ ‫امارات‬ ‫‪2‬‬
‫‪7‬‬
‫‪11,740‬‬ ‫‪11,943‬‬ ‫‪11,942‬‬ ‫‪9,761‬‬ ‫‪10,495‬‬ ‫ترکیه‬ ‫‪3‬‬
‫‪8,156‬‬ ‫‪20,490‬‬ ‫‪11,530‬‬ ‫‪13,946‬‬ ‫‪10,068‬‬ ‫قطر‬ ‫‪4‬‬
‫‪9,011‬‬ ‫‪17,089‬‬ ‫‪21,397‬‬ ‫‪21,315‬‬ ‫‪24,153‬‬ ‫عمان‬ ‫‪5‬‬
‫‪2,890‬‬ ‫‪1,530‬‬ ‫‪2,599‬‬ ‫‪3,710‬‬ ‫‪4,995‬‬ ‫سایرکشورها‬ ‫‪6‬‬
‫‪245,318‬‬ ‫‪343,651‬‬ ‫‪300,415‬‬ ‫‪455,867‬‬ ‫‪314,784‬‬ ‫جمع کشورهای منطقه‬
‫طبق جدول فوق بیشترین واردات در سال ‪ 2017‬به میزان ‪ 201.5‬هزار تن و مربوط به عربستان بوده و امارات نیز با‬
‫میزان ‪ 170.8‬هزار تن در سال ‪ 2017‬در مقام دوم جای دارد‪ .‬در میان کشورهای جدول فوق چین بزرگترین‬
‫صادرکننده این ماده در دنیا بوده که بازار مناسبی برای این محصول نخواهد بود‪ .‬اما با توجه به اینکه ترکیه در میان‬
‫واردکنندگان منطقه با ‪ 11.7‬هزارتن واردات مقام سوم را به خود اختصاص داده میتواند بازار' هدف مناسبی' برای این‬
‫محصول باشد‪ .‬بنابراین در ادامه ترکیه‪ ،‬کره جنوبی و امارات به عنوان بازارهای هدف بالقوه بررسی' شدهاند‪.‬‬
‫‪ -17-3-‬ترکیه‬
‫آمارواردات کلرور کلسیم به ترکیه و کشورهای' تامینکننده آن طی ‪ 5‬سال گذشته به شرح جدول ذیل می باشد‪.‬‬
‫جدول ‪ - 73‬آمار واردات کلرور پتاسیم به ترکیه (تن)‬
‫‪6,528‬‬ ‫‪7,361‬‬ ‫‪7,620‬‬ ‫‪5,487‬‬ ‫‪5,784‬‬ ‫ایتالیا‬ ‫‪1‬‬
‫‪2,349‬‬ ‫‪2,697‬‬ ‫‪2,779‬‬ ‫‪2,605‬‬ ‫‪1,508‬‬ ‫چین‬ ‫‪2‬‬
‫‪990‬‬ ‫‪550‬‬ ‫‪642‬‬ ‫‪540‬‬ ‫‪786‬‬ ‫روسیه‬ ‫‪3‬‬
‫‪678‬‬ ‫‪393‬‬ ‫‪313‬‬ ‫‪503‬‬ ‫‪1,821‬‬ ‫فنالند‬ ‫‪4‬‬
‫‪1,195‬‬ ‫‪942‬‬ ‫‪588‬‬ ‫‪626‬‬ ‫‪596‬‬ ‫سایر کشورها‬ ‫‪5‬‬
‫‪11,740‬‬ ‫‪11,943‬‬ ‫‪11,942‬‬ ‫‪9,761‬‬ ‫‪10,495‬‬ ‫جمع واردات‬
‫میانگین واردات کلرور' پتاسیم به ترکیه طی ‪ 5‬سال گذشته در حدود ‪ 11‬ه''زار تن در س''ال ب''وده ک''ه ب''ا در نظ''ر گ''رفتن‬
‫تصاحب ‪ 30‬درصد بازار دیگر کشورها' به رقمی معادل با ‪ 3،500‬تن برای بازار صادرات ب''ه ترکی''ه میت''وان متص''ور‬
‫شد‪.‬‬
‫‪ -17-3-‬کره جنوبی‬
‫آمار واردات کلرور کلسیم به کره جنوبی و کشورهای' تامینکننده آن طی ‪ 5‬سال گذشته به شرح جدول ذیل میباشد‪.‬‬
‫جدول ‪ -74‬آمار واردات کلرور پتاسیم به کره جنوبی (تن)‬
‫‪155،286‬‬ ‫‪126،107 143،524 195،055 352،171‬‬ ‫چین‬ ‫‪1‬‬
‫‪857‬‬ ‫‪494‬‬ ‫‪794‬‬ ‫‪3،213‬‬ ‫‪5،833‬‬ ‫سایر کشورها‬ ‫‪2‬‬
‫‪156،143‬‬ ‫‪126،601‬‬ ‫‪144،318 198،268‬‬ ‫‪358،004‬‬ ‫جمع واردات‬
‫میانگین واردات کلرور' پتاسیم به کره جنوبی طی ‪ 5‬سال گذشته در ح''دود ‪ 197‬ه''زار تن در س''ال ب''وده ک''ه ب''ا در نظ''ر‬
‫گرفتن تصاحب ‪ 15‬درصد' بازار دیگر کشورها به رقمی معادل با ‪ 23.5‬هزار تن برای بازار صادرات ب''ه ک''ره جن''وبی‬
‫میتوان متصور شد‪.‬‬
‫‪ -17-3-‬امارات‬
‫آمار واردات کلرور کلسیم به امارات و کشورهای' تامینکننده آن طی‪ 5‬سال گذشته به شرح جدول ذیل میباشد‪.‬‬
‫جدول ‪ -75‬آمار واردات کلرور پتاسیم به امارات (تن)‬
‫‪57،571‬‬ ‫‪66،869‬‬ ‫‪62،854‬‬ ‫‪60،873‬‬ ‫‪29،973‬‬ ‫چین‬ ‫‪1‬‬
‫‪29،885‬‬ ‫‪18،454‬‬ ‫‪16،362‬‬ ‫‪8،846‬‬ ‫‪1،732‬‬ ‫هند‬ ‫‪2‬‬
‫‪2،688‬‬ ‫‪895‬‬ ‫‪8،016‬‬ ‫‪8،347‬‬ ‫‪10،685‬‬ ‫پاکستان‬ ‫‪3‬‬
‫‪1،804‬‬ ‫‪3،390‬‬ ‫‪6،072‬‬ ‫‪5،350‬‬ ‫‪2،079‬‬ ‫سایر کشورها‬ ‫‪4‬‬
‫‪91،948‬‬ ‫‪89،608‬‬ ‫‪93،304‬‬ ‫‪83،416‬‬ ‫‪44،469‬‬ ‫جمع واردات‬
‫میانگین واردات کلرور' پتاسیم به امارات طی ‪ 5‬سال گذشته در حدود ‪ 80‬هزار تن در سال ب''وده ک''ه ب'ا در نظ''ر گ'رفتن‬
‫تصاحب ‪ 20‬درصد بازار دیگر کشورها' به رقمی معادل ب''ا ‪ 18.4‬ه''زار تن ب''رای ب''ازار ص''ادرات' ب''ه ام''ارات میت''وان‬
‫متصور' شد‪.‬‬
‫‪ -17-3‬جمع بندی بازار جهانی‬
‫با توجه به آمار واردات منطقه پتانسیل صادراتی' کلرور کلسیم ب''ا ف''رض کسب‪ 30‬درص''د از ب''ازار ترکی''ه‪ 25 ،‬درص''د‬
‫بازار کشورهای' کره جنوبی و ‪ 15‬درصد از بازار امارات حدود' ‪ 56‬هزارتن به شرح جدول ذیل برآورد' میگردد‪.‬‬
‫جدول ‪ -76‬جمعبندی کشورهای هدف دارای پتانسیل صادراتی برای کلرور کلسیم‬
‫پتانسیل صادرات (تن)‬ ‫حجم کل واردات (تن) (‪)2017‬‬ ‫کشور هدف‬ ‫ردیف‬
‫‪3،500‬‬ ‫‪11,740‬‬ ‫ترکیه‬ ‫‪1‬‬
‫‪39،000‬‬ ‫‪156،143‬‬ ‫کره جنوبی‬ ‫‪2‬‬
‫‪13،500‬‬ ‫‪91،948‬‬ ‫امارات‬ ‫‪3‬‬
‫‪56،000‬‬ ‫‪259,831‬‬ ‫جمع‬
‫‪ -18‬جمعبندی بازار‬
‫بر اساس بررسی' های انجام شده در سرفصل بازار جمعبندی بازار محصوالت طرح به شرح جدول ذیل میباشد‪.‬‬
‫جدول ‪ - 77‬جمع بندی بازار محصوالت طرح‬
‫شرح بازار هدف‬ ‫نام محصول‬ ‫ردیف‬
‫با توجه به اینکه در سالهای اخیر مصرف کودهای پتاسه کشور به نسبت کودهای‬
‫نیتروژنه کمتر بوده و مصرف کودهای پتاسه به نیتروژنه در کشور نسبت به مصرف‬
‫جهانی آنها پایینتر است لذا پیشبینی میشود در سالهای آینده با سیاستگذاریهای صحیح در‬ ‫سولفات پتاسیم‬ ‫‪1‬‬
‫حوزه کشاورزی مصرف کودهای پتاسه در کشور افزایش یابد‪ .‬لذا برای این محصول‬
‫سیاست تامین عرضه داخلی به منظور جایگزینی واردات در نظر گرفت‪.‬‬
‫با توجه به مشکالت مربوط به حمل و نقل اسید سولفوریک و همچنین تقاضای داخلی‬ ‫اسید‬
‫‪2‬‬
‫این محصول میتوان برای این محصول عرضه داخلی در نظر گرفته شود‪.‬‬ ‫سولفوریک'‬
‫با توجه به مازاد عرضه این محصول در کشور برای این محصول میتوان پتانسیل‬
‫صادراتی حدود ‪ 56‬هزار تن در سال به کشورهای ترکیه‪ ،‬کره جنوبی و امارات در نظر‬ ‫کلرور' کلسیم‬ ‫‪3‬‬
‫گرفت‪.‬‬

353 Market V4 1398 02 02

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

353 Market V4 1398 02 02

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

‫مشاور‪:‬‬ ‫کارفرما ‪ :‬شرکت معدنی امالح ایران‬

‫مهندسین مشاور نگراندیش‬

‫الف‪ -‬سابقه متقاضي‬

‫دیاگرام تولید طرح‬

‫‪ .4‬تولید محصوالت' طرح به شرح ذیل می باشد‪:‬‬

‫‪ 1‬خبرگزاری فارس‪ ،‬در تاریخ ‪15/11/1397‬‬

‫پيش بيني‬ ‫جمع كل‬ ‫بهره‌برداری از‬ ‫ظرفيت‬ ‫سال‬

‫‪ .9‬پیشبینی تقاضای محصوالت طرح به شرح ذیل میباشد‪:‬‬

‫شکل ‪ -1‬سولفات پتاسیم‬

‫‪ ‬عاملی خوب برای جذب آن‬

‫جدول ‪ - 3‬خواص اسید سولفوریک‬

‫شکل ‪ -2‬کلرور کلسیم بی آب‬

‫‪ -4‬معرفي كد آيسيك محصوالت‬

‫‪ -5‬استانداردهاي بین‌المللی و ملي محصوالت‬

‫جدول ‪ - 6‬استانداردهاي ملی کودهای کشاورزی‬

‫جدول ‪ - 7‬استانداردهاي بين المللي مربوط به کودهای کشاورزی‬

‫ استاندارد اسید سولفوریک‬-8 ‫جدول‬

‫‪FDA‬‬ ‫جدول ‪ -9‬طبقه‌بندی بر اساس استاندارد‬

‫‪FDA‬‬ ‫جدول ‪-10‬کیفیت اسید سولفوریک تولیدی بر اساس استاندارد‬

‫‪ -6‬معرفي كاربردهاي محصوالت‬

‫‪ -6-1-‬صنایع معدنی و فلزی‬

‫شکل ‪ -3‬دیاگرام تولید طرح‬

‫‪ -7-1‬تحليل ضرورت اجراي طرح‬

‫‪ -7-2‬تحليل مالحظات اجرائي طرح‬

‫‪ -7-2-‬مالحظات اجتماعي و فرهنگي‬

‫شکل ‪ - 4‬موقعيت مكاني طرح‬

‫‪ -9‬دانش فني طرح‬

‫‪ -9-1‬واحد شماره ‪ -1‬واحد سولفات پتاسیم‬

‫‪ -9-2‬واحد شماره ‪ -2‬واحد اسید سولفوریک‬

‫‪ -9-3‬واحد شماره ‪ -3‬واحد کلرور کلسیم‬

‫‪ -10‬مشخصات‪ ،‬قیمت و نحوه تأمين خوراک‬

‫‪ -10-2‬نحوه تامین و قیمت‬

‫‪ -10-3‬مقدار مصرف و نحوه تامین‬

‫‪ -11‬قیمت فروش محصولات‬

‫جدول ‪ -24‬میزان واردات سالیانه کلرور کلسیم طی ‪ 5‬سال اخیر (تن)‬

‫‪ 1‬خبرگزاری فارس‪ ،‬در تاریخ ‪15/11/1397‬‬

‫جدول ‪ -27‬واحدهای تولید‌کننده روی در کشور‬

‫‪ -13-2‬تقاضاي خارجي (صادرات)‬

‫‪ -14‬پیشبینی امكانات عرضه داخلی‬

‫‪ -14-2‬جمع‌بندی پيشبيني توليد اسید سولفوریک در کشور‬

‫پيش بيني‬ ‫جمع كل‬ ‫بهره‌برداری از‬ ‫ظرفيت‬ ‫سال‬

‫جدول ‪ -42‬پیش‌بینی عرضه داخلی کلرور کلسیم(تن)‬

‫‪ -15‬پیشبینی تقاضای داخلی‬

‫شکل ‪ -5‬میزان مصرف جهانی کودهای شیمیایی طی سالهای ‪2008-18‬‬

‫سال بهره‌برداری‬ ‫ظرفيت (تن)‬ ‫درصد‬ ‫شرح‬ ‫رديف‬

‫‪ -15-2‬سوپرفسفات ساده (‪)SSP‬‬

‫‪ -15-2‬جمع‌بندی پیشبینی تقاضای اسید سولفوریک‬

‫‪ -16‬پیشبینی تراز عرضه و تقاضا‬

‫جدول ‪ - 63‬آمار واردات جهانی سولفات پتاسیم (تن)‬

‫‪ -17-1‬بازارهای پتانسیل صادراتی‬

‫جدول ‪ -65‬آمار واردات سولفات پتاسیم پاکستان(تن)‬

‫جدول ‪ -66‬آمار واردات سولفات پتاسیم ترکیه(تن)‬

‫‪ -17-3‬بازارهای دارای پتانسیل صادراتی‬

You might also like