WIKA 
Katuturan Katangian Kahalagahan Kasaysayan upanghindinamagkawatak-watak at
Teorya Tungkulin Kaantasan
1. KATUTURAN • Ayonkay Henry Gleason: “Angwika ay
masistemangbalangkasngsinasalitangtunognaisinaayossaparaan
garbitraryo. Angmgatunog ay
hinugisan/binigyanngmgamakabuluhangsimbolo (letra)
napinagsama-
samaupangmakabuongmgasalitanagamitsapagpapahayag.”
2. Ayonkay Webster (1974, pahina 536) “Angwika ay
isangsistemangkomunikasyonsapagitanngmgataosapamamagita
nngmgapasulat o pasalingsimbulo.” • Ayonkay Archibald A.
Hill “Angwikaangpangunahin at
pinakaelaboreytnaanyongsimbolikongpantao.”
3. Angwika
ay isangbahagingpakikipagtalastasan.Kalipunanitongmgasimbo
lo, tunog, at
mgakaugnaynabatasupangmaipahayagangnaissabihinngkaisipa
n. • DagdagnamanninaMangahis et al (2005): “Angwika ay
may mahalagangpapelnaginagampanansapakikipagtalastasan.
Ito angmidyumnaginagamitsamaayosnapaghatid at
pagtanggapngmensahenasusisapagkakaunawaan.”
4. WikamulasawikangMalay. • Sa Kastilaangisa pang
katawagansawika: angsalitanglengguwahe. •
Nagmulaangsalitanglengguwahe o
lengwahesasalitanglinguangLatin, nanangangahulugang "dila".
5. LINGUA FRANCA Pagkakaroonngwikangmag-
uugnaysadalawa o higit pang tao o grupongtaona may kanya-
kanyangsarilingwika. Angmalinawnahalimbawanito ay
angwikang Ingles nangayo’ytinuturingnalingua
francangmundo.
TEORYA NA PINAGMULAN NG WIKA
6. TORE NG BABEL • Teoryangnahalawmulasa Banal
naKasulatan. • Nagkaroonngpanahon kung saanangwika ay
iisalamang. Napag-isipangmagtayongisang tore
nangmahigitanangPanginoon. • Nang malamanitongPanginoon,
bumababaSiya at sinirang tore. • Nang nawasaknaang tore,
nagkawatak-wataknaangtaodahiliba-
ibanaangwikangkanilangbinibigkaskayanagkanya-kanyanasila
at kumalatsamundo.
7. TEORYANG BOW -WOW •
Ginagayanilaangtunognanililikhangmgahayopgayangtaholngas
o, tilaokngmanok at huningibon. •
Ginagayanamandawngtaoangtunogngkalikasan at
paligidgayangpagtunogngkampana, patakngulan at
langitngitngkawayan.
8. TEORYANG YOO HE YO • Pwersangpisikal •
Nakakalikhangtunogsatuwingnagpapakitangpwersa
9. TEORYANG POOH -POOH •
Nakalilikhangtunogsanhingbugsongdamdamin. •
Gamitangbibig,
napabubulalasangmgatunogngpagdaingnadalangtakot, lungkot,
galit, saya at paglalaannglakas.
10. TEORYANG TA -TA •
SalitangPransesnanangangahulugangpaalam. •
Ginagayangdilaanggalaw o
kumpasngkamayngtaonakanyangginagawasabawatpartikularna
okasyontuladngpagkumpasngkamayngpababa at
pataastuwingnagpapaalam.
11. TEORYANG DING DONG • May
sarilingtunognakumakatawansalahatngbagaysakapaligiran. •
Halimbawa: tsug- tsugngtren, tik- takngorasan
12. TEORYANG TA – RA – RA –BOOM DE -AY •
Angwikangtao ay nag –
ugatsamgatunognakanilangnilikhasamgaritwal . • Halimbawa:
pagsayaw, pagsigaw at incantation o
mgabulongnaginagawatuwingmakikidigma, pagtatanim at iba
pa.
13. MAKABAGONG TEORYA 19. TeoryangHocus Pocus • AyonkayBoeree (2003),
14. TeoryangMama • maaaringangpinanggalinganngwika ay
Nagmulaangwikasamgapinakamadadalingpantigngpinakamaha tuladngpinanggalinganngmgamahikal o
halagangbagay. • Pansininnganamanangmgabata. Sa una’ y relihiyosongaspetongpamumuhayngatingmganinuno. • Maaari
hindiniyamasasabiangsalitangmotherngunitdahilangunangpanti raw
gngnasabingsalitaangpinakamahalagadiumano, kasingnoo’ytinatawagngmgaunangtaoangmgahayopsapamama
unaniyangnasasabiangmamabilangpanumbassasalitangmother. gitanngmgamahikalnatunognakalaunan ay
15. TeoryangSing-song • nagingpangalanngbawathayop.
IminungkahinglinggwistangsiJespersonnaangwika ay 20. TeoryangEureka! •
nagmulasapaglalaro, pagtawa, pagbulongsasarili, panliligaw at Sadyanginimbentoangwikaayonsateoryangito. • Maaari raw
iba pang mgabulalas-emosyunal. • Iminungkahi pa naangatingmganinuno ay may
niyanataliwassaiba pang teorya, angmgaunangsalita ay ideyangpagtatakdangmgaarbitraryongtunogupangipakahulugan
sadyangmahahaba at musikal, at samgatiyaknabagay. • Nang angmgaideyangiyon ay nalikha,
hindimaiiklingbulalasnapinaniniwalaanngmarami. mabilisnaiyongkumalatsaiba pang tao at
16. TeoryangHey you! • nagingkalakaransapagpapangalanngmgabagay-bagay (Boeree,
IminungkahinglinggwistangsiRevesznabungang interpersonal 2003)
nakontakngtaosakanyangkapwataoangwika. • AyonkayRevesz, 21. TeoryangYum Yum • Katuladngteoryangta-ta, pinag-
nagmulaangwikasamgatunognanagbabadyangpagkakakilanlan uugnayngteoryangitoangtunog at kilos ngpangangatawan. •
(Ako!) at pagkakabilang (Tayo!). Napapabulalas din Katulad halos ngteoryangta-taangpaliwanagngmga proponent
tayobilangpagbabadyangtakot, galit o sakit (Saklolo!). ngteoryangitosapinagmulanngwika.
Tinatawag din itongteoryangkontak.
17. TeoryangCoo Coo • Angwika ay
nagmulasamgatunognanalilikhangmgasanggol. •
Angmgatunogdawnaitoangginayangmgamatatandabilangpagpa
pangalansamgabagay-bagaysapaligid,
taliwassapaniniwalangmaraminaangmgabataangnanggagayangt
unogngmgamatatanda.
18. TeoryangBabble Lucky • Angwika raw ay
nagmulasamgawalangkahulugangbulalasngtao. • Sa
pagbubulalasngtao,
sinuwertelamangdawsiyanangangmgahindisinasadya at
walangkabuluhangtunognakanyangnalikha ay
naiugnaysamgabagay-bagaysapaligidnakalaunan ay
nagingpangalanngmgaiyon.