რეალური სექტორი

რეალური
სექტორი

საგარეო : ფისკალური: მონეტარული:

• იმპორტი / ექსპორტი • შემოსულობები • ფულის
• კაპიტალის ნაკადები • გადასახდელები მოთხოვნა/მიწოდება
• გაცვლით კურსი • დეფიციტი • კრედიტების ზრდა

რეალური
სექტორი

2
მთლიანი შიდა პროდუქტი

განმარტება :

საბაზრო ღირებულება იმ საბოლოო საქონლისა და მომსახურებისა,

რომელიც იწარმოება ქვეყნის ეკონომიკური საზღვრების ფარგლებში
დროის გარკვეული პერიოდის განმავლობაში.

3
მთლიანი შიდა პროდუქტი

განმარტება :

საბაზრო ღირებულება იმ საბოლოო საქონლისა და მომსახურებისა,

რომელიც იწარმოება ქვეყნის ეკონომიკური საზღვრების ფარგლებში
დროის გარკვეული პერიოდის განმავლობაში.

4
მთლიანი შიდა პროდუქტი

განმარტება :

საბაზრო ღირებულება იმ საბოლოო საქონლისა და მომსახურებისა,

რომელიც იწარმოება ქვეყნის ეკონომიკური საზღვრების ფარგლებში
დროის გარკვეული პერიოდის განმავლობაში.

5
მთლიანი შიდა პროდუქტი

განმარტება :

საბაზრო ღირებულება იმ საბოლოო საქონლისა და მომსახურებისა,

რომელიც იწარმოება ქვეყნის ეკონომიკური საზღვრების ფარგლებში
დროის გარკვეული პერიოდის განმავლობაში.

6
მთლიანი შიდა პროდუქტი

განმარტება :

საბაზრო ღირებულება იმ საბოლოო საქონლისა და მომსახურებისა,

რომელიც იწარმოება ქვეყნის ეკონომიკური საზღვრების ფარგლებში
დროის გარკვეული პერიოდის განმავლობაში.

7
 GDP = VA + (T-SU)
საქონლისა და საქონელი და მომსახურება წარმოების მეთოდი
მომსახურების ბაზარი
მოგება

ფირმები GDP = C + I + EX - IM
დანახარჯების (გამოყენების)
შინამეურნეობები მეთოდი

ანაზღაურება, რენტა, მოგება

საწარმოო ფაქტორების
ბაზარი GDP = W + RT + PR + (T-SU)
კაპიტალი, შრომა, მიწა
შემოსავლების მეთოდი

რესურსების ნაკადი
სიმარტივისთვის არ ვითვალისწინებთ ფისკალურ (სახელმწიფო) და საგარეო სექტორს,
განვიხილავთ მხოლოდ შინამეურნეობებსა და ფირმებს შორის კავშირს.
შინამეურნეობები მოიცავს როგორც რეზიდენტ, ისე არა-რეზიდენტ ინდივიდებს.

8
რეალური სექტორი - მშპ

შემოსავლების მეთოდი დანახარჯების მეთოდი წარმოების მეთოდი

იმ ინსტიტუციური
ერთეულების შემოსავლების
ჯამი, რომლებიც მონაწილეობენ
საქონლისა და მომსახურების
შექმნაში
ეკონომიკის რეზიდენტი ეკონომიკის რეზიდენტი
ერთეულების მიერ გაწეული შექმნილი მთლიანი
დანახარჯების ჯამი დამატებული ღირებულების
ჯამი

GDP = C + I + (EX – IM)

GDP = W + RT + PR + (T-SU)
GDP = VA + (T-S)

9
რეალური სექტორი - საქართველოს მშპ

10
მშპ არ მოიცავს:

მთავრობის სატრანსფერები: კერძო ტრანსფერები:

• სოციალური დაცვის ხარჯი • მშობლების მიერ ბავშვებისთის
• ვეტერანების დახმარება გადაცემული ფული
• პენსიები • ფულადი საჩუქრები

ტრანზაქციები ფასიანი ქაღალდებით გადაყიდვა

• აქციების ყიდვა/გაყიდვა მაგალითად: 2017 წარმოებული საქონლის
• ობლიგაციების ყიდვა/გაყდვა 2018 წელს გადაყიდვა

11
მშპ შეფასების ხარვეზები:

• ჩრდილოვანი ეკონომიკა
• ზოგიერთი მომსახურებისა თუ საქონლის საბაზრო ღირებულების შეფასება რთულია
(მაგალითად: საჯარო განათლება)
• არ ითვალისწინებს გარეგანი ფაქტორი (externalities)
• უკავშირდება წარმოების მოცულობას და ნაკლებად ხარისხს
• ზოგიერთი ეკონომიკური აქტივობა ხორციელდება იმისათის რომ შეიზღუდოს
არასასურველი აქტივობები (მაგალითად: ციხეები)

12
რეალური სექტორი : მეშ, მეგშ

მთლიანი შიდა პროდუქტი მთლიანი ეროვნული მთლიანი ეროვნული

შემოსავალი განკარგვადი შემოსავალი
ასახავს ეკონომიკის წარმოების ასახავს რეზიდენტი საწარმოო ასახავს რეზიდენტების რეალურ
უნარს ფაქტორების წარმოების უნარს შემოსავალს, განურჩევლად ამ
შემოსავლის წყაროსი

GDP = C + I + (EX – IM) GNI = GDP + NPI GNDI = GNI + NSI

NPI = წმინდა პირველადი შემოსავალი; NSI = მინდა მეორადი შემოსავალი (წმინდა

ტრანსფერები);

13
საქართველო (2003 -2017 წწ.)

GDP GNI GNDI

42 947

38 391 38 042
36 691
34 420 34 028
31 048 31 588 31 756 36 002
28 506 29 150
32 341
26 167 26 847 30 885
24 186 24 344 28 883
22 173 25 926 26 341
21 158 20 743
19 824 19 075 23 632
17 986
16 326 16 994
20 103
13 790 18 818
13 555 17 060 17 789
11 765 11 621
9 953 9 824 14 102
8 564
11 792
10 005
8 631

მლნ. ლარი
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

14
მთლიანი ეროვნული განკარგვადი შემოსავალი (GNDI)

ძირითადი იგივეობები :

GDP = C + I + (EX – IM)

C + I = A ; EX – IM = TB  GDP = A + TB
GNI = GDP + NPI
GNDI = GNI + NSI = GDP + NPI + NSI = C + I + (EX –IM) + NPI + NSI
GNDI – C – I = TB + NPI + NSI
TB + NPI + NSI = CAB
GNDI – A = CAB
GNDI – C = S
S - I = CAB

A = აბსორფცია ; TB = სავაჭრო ბალანსი; NPI = წმინდა პირველადი შემოსავალი; NSI = მინდა მეორადი
შემოსავალი (წმინდა ტრანსფერები); GNI = მთლიანი ეროვნული შემოსავალი; GNDI = მთლიანი ეროვნული
განკარგვადი შემოსავალი; CAB = მიმდინარე ანგარიშის ბალანსი; S = დანაზოგი

15
ნომინალური vs რეალური

ნომინალური მშპ რეალური მშპ

ზომავს წარმოების მთლიან ღრებულებას ცდინობს გამოკვეთოს მხოლოდ ის

მიმდინარე ფასებში ცვლილება წარმოებაში, რომელიც
დაკავშრებულია წარმოების მოცულობის
(რაოდენობის) ცვლილებასთან

16
მაგალითი: ნომინალური მშპ

2017 წელი 2018 წელი %-ული ცვლილება

რაოდენობა:
კომპიუტერი 10 15 50%
მაგიდა 400 500 25%

ღირებულება:
კომპიუტერი 1000 800 -20%
მაგიდა 50 65 30%

მთლიანი ღირებულება
კომპიუტერი 10 000 12 000 20%
მაგიდა 20 000 32 500 63%
ჯამი 30 000 44 500 48%
17
მაგალითი: რალური მშპ
2017 წელი
2018 წელი %-ული ცვლილება
(საბაზო წელი)
რაოდენობა:
კომპიუტერი 10 15 50%
მაგიდა 400 500 25%

ღირებულება:
კომპიუტერი 1000 1000 0%
მაგიდა 50 50 0%

მთლიანი ღირებულება
კომპიუტერი 10 000 15 000 50%
მაგიდა 20 000 25 000 25%
ჯამი 30 000 40 000 33%
18
მაგალითი: რალური მშპ
2018 წელი
2017 წელი %-ული ცვლილება
(საბაზო წელი)
რაოდენობა:
კომპიუტერი 10 15 50%
მაგიდა 400 500 25%

ღირებულება:
კომპიუტერი 800 800 0%
მაგიდა 65 65 0%

მთლიანი ღირებულება
კომპიუტერი 8 000 15 000 87%
მაგიდა 26 000 25 000 -3%
ჯამი 34 000 40 000 18%
19
მშპ დეფლატორი

განმარტება :

ინდექსი, რომელიც გვჩვენებს წარმოების ფასის საშუალო ცვლილებას

საბაზო წელთან შედარებით

GDP = RGDP * PGDP

PGDP = GDP / RGDP
𝑵 𝒊 𝒊
𝒊=𝟏 𝒑𝒕 ∗ 𝒒𝒕
𝑵 𝒊 𝒊
𝒊=𝟏 𝒑𝟎 ∗ 𝒒𝒕

RGDP = რეალური მშპ; PGDP = მშპ დეფლატორი; p = ფასი და q = რაოდენობა

20
CPI - სამომხმარებლო ფასების ინდექსი

განმარტება :

ინდექსი, რომელიც გვჩვენებს მოხმარების ფასის საშუალო ცვლილებას

საბაზო წელთან შედარებით

𝑵 𝒊 𝒊
𝒊=𝟏 𝒑𝒕 ∗ 𝒒𝟎
𝑵 𝒊 𝒊
𝒑
𝒊=𝟏 𝟎 ∗ 𝒒𝟎

p = ფასი და q = რაოდენობა

21
მშპ დეფლატორი VS სამომხმარებლო ფასების ინდექსი

მოცვა: კალკულაცია:
 ისინი მოიცავს სხვა და სხვა საქონელსა და  მშპ დეფლატორი : იცვლება კალათა და არ
მომსახურებას: იცვლება ფასი
მშპ დეფლატორი : ახალი და ლოკალურად  სფი : სამომხმარებლო კალათა არის
წაროებული საქონლისა და მომსახურების ფასის ფიქსირებული
ცვლილება
სფი: შეძენილი/მოხმარებული საქონლისა და
მომსახურების ფასის ცვლილება

22