თავი 19: მთლიანი შიდა პროდუქტის

განაწილება შემადგენელი კომპონენტების

მიხედვით

ილიაუნი - ეკონომიკის პრინციპები II

17.04.2021
 მშპ-ის წილების განსაზღვრა
• დანახარჯების მეთოდით დათვლილი მშპ:
Y=C+I+G+X

• გავყოთ განტოლების ორივე მხარე Y-ზე:

1
C/𝑌* - მოხმარების წილი მშპ-ში
I/𝑌* - ინვესტიციების წილი მშპ-ში
G/𝑌*- სახელმწიფო შესყიდვების წილი მშპ-ში
X/𝑌* - წმინდა ექსპორტის წილი მშპ-ში
 საქართველოს მაგალითი 2019 წლის
მშპ
• მშპ-ს დანახარჯების წილები • დანახარჯების წილები შემდეგი
საქართველოსთვის ფორმით ნაწილდება
მშპ 50002

კერძო მოხმარება ( C ) 34636 o კერძო მოხმარება: 69.3%

o ინვესტიციები: 26.8%
ინვესტიციები ( I ) 13403
სახელმწიფო შესყიდვები ( G ) 6401
o სახელმწიფო შესყიდვები: 12.8%
წმინდა ექსპორტი ( X ) -4438 o წმინდა ექსპორტი: -8.9%

-8.9%
კერძო
მოხმარება ( C )
12.8%
ინვესტიციები (I)
• თუ კერძო მოხმარება 2020
სახელმწიფო
წელს მშპ-ს 80%-მდე
26.8% 69.3% შესყიდვები (G) გაიზრდება, თქვენი აზრით რა
წმინდა მოუვა მშპ-ს სხვა
ექსპორტი (X)
კომპონენტების წილებს?
 დანახარჯების განაწილების
მოდელი

• რა განსაზღვრავს მშპ-ში შემავალი კომპონენტების

წილების სიდიდეს?

• რა მექანიზმი აკონტროლებს ერთი კომპონენტის

წილის ცვლილების შედეგს სხვა კომპონენტებზე?

• სახელმწიფო შესყიდვების ცვლილებისას რომელი

კომპონენტები რეაგირებენ ცვლილების
შესაბამისად?

• რეალური საპროცენტო განაკვეთი

 დანახარჯების განაწილების
მოდელი - კერძო მოხმარების
წილი (C/𝑌*)
• რეალური საპროცენტო
სარგებელი ( R)- დღეს
დახარჯული თანხის
ალტერნატიული
ღირებულება;

• R C
რეალური სარგებლის
ზრდა იწვევს მოხმარების
შემცირებას და პირიქით -
სარგებლის შემცირება
ზრდის კერძო
მოხმარებას.
 დანახარჯების განაწილების
მოდელი - ინვესტიციების წილი
(I/𝑌*)
• რეალური საპროცენტო
სარგებელი ( R)-
პროცენტის ხარჯი ან
ალტერნატიული ხარჯი;

• R I
რეალური სარგებლის
ზრდა იწვევს
ინვესტირების შემცირებას
და პირიქით - სარგებლის
შემცირება ზრდის
ინვესტირებას.
 დანახარჯების განაწილების
მოდელი - წმინდა ექსპორტის
წილი (X/𝑌*)
• რეალური საპროცენტო
სარგებელი და
გაცვლითი კურსი (E)

• გაცვლითი კურსი და
წმინდა ექსპორტი

• R E X
R E X
 არასახელმწიფო დანახარჯები
(NG/𝑌*)
• არასახელმწიფო დანახარჯების წილი - კერძო
მოხმარების, ინვესტიციებისა და წმინდა ექსპორტის
წილების ჯამი;
• შესაბამისი წრფეების ჰორიზონტალური შეკრება
 სახელმწიფო შესყიდვები (G/𝑌*)
• სახელმწიფო შესყიდვები
(G/𝑌*) R-სგან
დამოუკიდებელია

• სახელმწიფო შესყიდვების
წილი;

• მშპ-ს წილი, რომელიც

არასახელმწიფო ხარჯებზე
გადასანაწილებლად დარჩა
(1 – G/𝑌*) - ფიქსირებული
სიდიდე
 წონასწორული საპროცენტო
განაკვეთი
• წონასწორობა :
 წონასწორობის ცვლილება -
მიწოდების მხარე
• დავუშვათ, არასახელმწიფო ხარჯებზე გადასანაწილებელი
წილი (1 – G/𝑌*) იზრდება 78%-დან 80%-დან. როგორ
შეიცვლება დარჩენილი კომპონენტების წილები?
 წონასწორობის ცვლილება -
მოთხოვნის მხარე
• დავუშვათ, გარე შოკებმა ინვესტორებს დაუკარგა სტიმული
დააბანდონ ფული ჩვენს მეზობელ რომელიმე ქვეყანაში,
რამაც გამოიწვია საქართველოში ინვესტირების წილის ზრდა
მშპ-ში. რა ცვლილებებს უნდა ველოდეთ ამის შედეგად
გრძელვადიან პერიოდში?
 დანაზოგებს და ინვესტიციებს
შორის დამოკიდებულება (1)
• დაზოგვის ნორმა - დანაზოგის წილი მშპ-ში (S/Y);

• ბიუჯეტის დეფიციტი - მთავრობის შემოსავლებს და ხარჯებს

შორის სხვაობა;

• ეროვნული დანაზოგი - მშპ-ს გამოკლებული კერძო

მოხმარება და სახელმწიფო ხარჯები S = Y – C – G;

• განტოლების ორივე მხარის Y -ზე გაყოფით ვიღებთ:

• პირდაპირპროპორციული დამოკიდებულება რეალურ

საპროცენტო განაკვეთს და დაზოგვის ნორმას შორის
 დანაზოგებს და ინვესტიციებს
შორის დამოკიდებულება (2)
• მშპ-ს განაწილება დანახარჯების წილების მიხედვით:
1 (1)

• დაზოგვის ნორმა:
(2)

• (1) განტოლების (2)-ში ჩასმით ვიღებთ:

 დანაზოგებს და ინვესტიციებს
შორის დამოკიდებულება (3)
• დანაზოგებს და
ინვესტიციას შორის
კავშირი:
 ეროვნული დანაზოგის დაყოფა

• ეროვნული დანაზოგი კერძო დანაზოგის და

სახელმწიფო/ მთავრობის დანაზოგის ტოლია:
S = Y- C - G = (Y- C - T)+(T - G)
• ზედა ნაწილის გათვალისწინებით:
S/Y (კერძო) + S/Y (სახელმწიფო) =
• ბიუჯეტის დეფიციტის პირობებში არსებობს 3
ალტერნატივა:

o კერძო დანაზოგების ზრდა;

o მშპ-ში ინვესტიციების წილის შემცირება;
o სავაჭრო ბალანსის გაუარესება.
მადლობა ყურადღებისთვის